1. ROSALÍA DE CASTRO
Nada en Santiago de Compostela o 24 de febreiro de 1837 e morreu en
Padrón o 15 de xullo de 1885, é unhas das meirandes escritoras en lingua galega
así como tamén unha das principais responsábeis do Rexurdimento galego
decimonónico. O 17 de maio, Día das Letras Galegas celébrase co gallo de ser a
data de edición da súa obra Cantares gallegos.
Na actualidade, a súa e as súas creacións literarias continúan sendo obxecto
dunha abondosa bibliografía e recibindo unha constante atención crítica, tanto no
territorio español como no estranxeiro.
No mesmo día do seu nacemento bautizárona cos nomes María Rosalía Rita.
A súa nai chámase María Teresa da Cruz de Castro e Abadía , de orixe fidalga.
O seu pai chámase José Martinez Viojo, e crego de profesión.
No ano 1856 trasladouse a Madrid, onde viviu cunha curmá e tamén onde
empezou a publicar todas as súas obras. Ela empezou a escribir tanto en prosa como
en verso empregando o galego e o castelán.
Botou derradeiros anos da súa vida en Padrón, onde a familia alugara a
casa da Matanza, que despois se convertería en casa-museo. A morte do seu fillo
máis novo aos dous anos por mor dun accidente e a súa enfermidade
amargáronlle os derradeiros anos. Morreu de cancro en 1885, aos corenta e oito
anos de idade na súa casa de Padrón -a cal é hoxe un museo-. Rosalía foi soterrada
no camposanto da Adina. Anos máis tarde, en 1891, os seus restos foron trasladados
ó actual Panteón de Galegos Ilustres, na igrexa de San Domingos de Bonaval, en
Santiago de Compostela. O idioma que tiñan a súa disposición era a lingua dialectal.
Na actualidade, son varias as institucións, designadas co nome de Rosalía
de Castro, pondo isto de manifesto o arraigamento social que ten a figura da
escritora.