1. Eugène Charles Catalan
http://eu.wikipedia.org/wiki/Eug%C3%A8ne_Charles_Catalan
Eugène Charles Catalan
Zientzialaria
Zatiki jarraitua, geometria
Arloa deskribatzailea, zenbakien teoria,
konbinatoria
Jaio 1814ko maiatzaren 30a
Brujas (Belgika, Frantziako
Lehen Inperioa)
Hil 1894ko otsailaren 14
Lieja (Belgika)
Lanak Catalanen aierua
Eugène Charles Catalan (1814ko maiatzaren 30a - 1894ko otsailaren 14a) frantziar eta
belgikar matematikari bat izan zen, zenbakien teorian aritu zena.
Biografia

2. Catalan Brujasen (gaurko Belgika eta orduko Frantziako Lehen Inperiokoa) jaio zen,
Joseph Catalan izeneko frantziar bitxigile seme bakarra, 1814an. 1825ean, Parisera joan
zen, eta matematika ikasi zuen École polytechnique eskolan, non Joseph Liouville
ezagutu zuen (1833). 1834an, unibertsitatetik kanporatu zuten, eta Chalons-sur-Marne-
ra joan zen, non lan bat jaso zuen graduatu ondoren. 1838an, École Polytechnique-ra
itzuli zuen, eta, Liouville-ren laguntzarekin, matematika titulua lortu zuen, 1841ean.
Carlomagne College-ra joan zen geometria deskriptiboa irakasteko. Baina politikoki oso
aktibo eta arras ezkertiarra zenez gero, 1848ko iraultzan parte hartu zuen; karrera bizi-
bizia izan zuen, eta, gainera, Frantziako Diputatuen Ganberan eseri zen. Geroago, 1849.
urtean, Catalan bere etxean bisitatu zuen Frantziako Poliziak, legez kanpoko
irakaskuntza material bila, hala ere, ez zuten ezer aurkitu.
1865ean, Liejako Unibertsitateak Analisiaren katedra eman zion. 1879an, artean
Belgikan zegoela, egunkari baten editore lanetan hasi zen; eta argitaratu zuen Paul-Jean
Busschop-en teoria, oinaldeko ohar batean, 1873an baztertu eta Busschopi enpirikoegia
zela jakinarazi ondoren. 1883an, Belgikako Zientzien Akademiarako lan egin zuen
zenbakien teoriaren arloan. Liejan hil zen, Belgika.
Lanak
Zatiki jarraituetan, geometria deskribatzailean, zenbakien teorian eta konbinatorian aritu
zen lanean. Bere izena eman zion 1855an aurkitu zuen gainazal berezi bati: gainazal
minimo periodikoa espazioan. Horren aurretik, Catalanen aieru ospetsua enuntziatu
zuen, 1844an argitaratu zena; eta, azkenik, 2002an, Preda Mihăilescu errumaniar
matematikariak frogatu zuena. Catalan zenbakiak sortu zituen konbinatoriako problema
bat ebazteko.
Ikus, gainera
• Catalanen solidoak
• Catalanen konstantea
• Catalan zenbakiak
• Catalanen problema
• Catalan gainazala
• Catalanen gainazal minimoa