Про

1. Скреперээр чулуулгийг ухаж
тээвэрлэх ажиллагаа
Өгөгдөл:
 Скреперийг алтны шороон ордын хөрс хуулалтын ажилд хэрэглэнэ.
 Блокийн Вбл өргөний хэмжээгээр хөндлөн Lф урттай фронт үүсгэж хөрс
хуулна.
 Хуулах хөрсний зузаан Н, м
 Блокийн өргөн буюу хөндлөн фронтын урт Вбл = Lф, м
 Скрепер дээрээс доош чиглэсэн налуу мөргөцөгт ухаха ажиллагааг
хэрэгжүүлнэ.
 Скрепер
1. Скреперийг ачаалах зайн Lас , м хэмжээг тодорхойлно
Lас =
Eс ∙ Пэс ∙ Куд ∙ Кст ∙ Кх
Sзз ∙ Пэп ∙ Ксс ∙ Кжб
Eс – скреперийн утгуурын багтаамж, м3
Пэс – тодорхой скреперт хамаарах
Пэс = Пэм ∙ Кск ∙ Кст
Пэм – массив дахь чулуулагийн экскавацлагдах чанар
Кск , Пэм – үзүүлэлтээс хамаарах коэффициент
Кст – скреперийн төрлөөс хамаарах коэффициент
Кск коэффициентийн үзүүлэлт
Төхөөрөмж Пэм – ээс хамаарах Кск коэффициент
<3 3-5 6-10 11-15
Скрепер 1.25 1.3 1.4 1.6
Куд – скреперийн утгуур дүүргэлтийн коэффициент
Кх – чулуулгийн хаягдлыг тооцох коэффициент
Sзз – скреперийн ухалтаар үүсэх зоргодосны хөндлөн огтлолын талбай, м2
Пэп – чулуулгийн экскавацлагдах чанарын паспортын үзүүлэлт
Ксс – скреперийн утгуур дахь чулуулгийн сийрэгжилтийн коэффициент
Кжб – скреперээр ухах чулуулгийн зузааны жигд бусыг тооцох коэффициент,
Кжб ≈ 0.7
2. Скреперийн мөргөцгийн уртыг тодорхойлно.

2. 2.1. Скреперийн мөргөцгийн Lм, м уртыг түүний зөвшөөрөгдөх 훼м налуутай
уялдуулж тодорхойлно.
Скрепер 1-ээс 2-ын чиглэлд хөдөлгөөн хийж ачаална.
′ =
Lм
H
sinαм
훼м – мөргөцгийн налуугийн өндөг, град
Тайлбар: элсэрхэг, шаварлаг чулуулагт 훼м ≤ 6 − 8°
Нягт дагтаршмал чулуулагт 훼м ≤ 10 − 12° байна
′′ уртын хоорондох
2.2. Скреперийг ачаалах зайн Lас урт ба мөргөцгийн Lм
оновчтой харьцааг тодорхойлно.
′′ ≈ na ∙ Lас
Lм
na – скрепердэх нэг мөрөнд ногдох ачаалалтын тоо, 1.2... бүхэл тоо
Lас – скреперийг ачаалах зай
′ = Lм
2.3. Lм
′′ байх нөхцөлөөр Lм зай болон 훼м өнцгийн хэмжээг тогтооно.
3. 훼м өнцгийг эцэслэн тогтоож мөргөцгийн налуугийн Х푖 , град хэмжээг тодорхойлно.
4. Скреперийн ачаалах ажиллагааны төгсгөлд зүтгүүрт үүсэх эсэргүүцлийн Э (кН)
хэмжээг тодорхойлно.
Э = Э1 + Э2 + Э3 + Э4
Э1 – хөдөлгөөнд үүсэх эсэргүүцэл, кН
Э2 – чулуулгийг зүсэхэд гарах эсэргүүцэл, кН
Э3 – скреперийн утгуур дахь чулуулаг ухах явцад дээш шилжихэд үүсэх эсэргүүцэл
(хүндийн хүчийг давах), кН
Э4 – чулуулаг өөр хоорондоо болон утгуурын ханатай харшихад үүсэх эсэргүүцэл
(үрэлтийн хүчийг давах эсэргүүцэл), кН
Э1 = Gас ∙ (휔ү ± 휔i )
Gас – ачаалагдсан скреперийн жин, т
휔ү – скреперийн хөдөлгөөний хувийн эсэргүүцэл, кН/т
휔ү = 1 − 1.5
휔i – скрепердэх мөргөцгийн налуугаас үүсэх эсэргүүцэл, кН/т
휔i = g ∙ im
g – чөлөөт уналтын хурдатгал, м/с2
im – мөргөцгийн налуу, промиль, °/оо
Э2 = Кхэ ∙ Взз ∙ Ззз ∙ 103
Кхэ – чулуулгийн зүсэгдлийн хувийн эсэргүүцэл, мПа
Взз – зүсэгдэх зоргодосны өргөн, м Взз = Вс

3. Вс – скреперийн утгуурын өргөн, м