presentatie voor gemeente Maastricht door Harry Welters

1. WAT IS ER AAN DE HAND IN DE
WERELD, IN EUROPA, IN NEDERLAND,
IN LIMBURG, IN ZUID-LIMBURG EN IN
MAASTRICHT? EN HOE OM TE GAAN
MET BELVÉDÈRE?
Presentatie Raadscommissie
Stadsontwikkeling Maastricht
Harry Welters, 2 juni 2012

2. “HET ECONOMISCH WONDER DAT ZICH IN
HET HOLLAND VAN DIE TIJD VOLTROK WAS
GEEN GEVOLG VAN TOEVAL OF OMSTANDIG-
HEDEN, MAAR VAN EEN MENTALE HOUDING:
HET OPVATTEN VAN DIE OMSTANDIGHEDEN
ALS EEN UITDAGING”
Alain Peyrifitte in boek Du Miracle en Economie over de
Gouden Eeuw, 1995
------------------------------------------------------------------------------------------
S=RXV
SUCCES = REACTIE OP VERANDERING
Sijbesma, DSM , 2011

3. DE WERELD IN TRANSITIE
• De heliotropische gedachte
• De ‘instrumentele’ revolutie en de
ultieme fase van globalisering
• De 21e eeuw: de ‘eeuw van Azië’?
• De wereld als kruitvat
• De bestuurskloof

4. DE HELIOTROPISCHE GEDACHTE :
>>TRANSLATIO IMPERII
• economische, militaire en culturele macht als
drie-eenheid
• een macht die komt en gaat: ze doet dat met
de loop van de zon mee>>van oost naar
west.
• eindigt wat 4000 jaar geleden in China begon
weer in China?

5. VAN CHINA DESTIJDS NAAR DE
VERENIGDE STATEN NU, VIA
• Mesopotamië
• Griekenland
• Egypte/Carthago
• Rome
• Portugal en Spanje
• Nederland
• Engeland

6. ENGELAND
• Rond 1850 rond de helft van de wereldconomie
in handen, dankzij
• De hegemonie over zee >>de slag bij Trafalgar
(1805)
• De beheersing van de financiële markten via het
Pond Sterling
• De industriële revolutie die de aandacht op het
nieuwe kunnen richtte en met name Engeland
een enorme ‘drive’ gaf.

7. ENGELAND OP
HET TOPPUNT
VAN ZIJN MACHT
(PRENT UIT 1870)

8. VANAF 1914: DE AMERIKANEN
NEMEN OVER
• Monroe-doctrine (1823): met als gevolg een kleine
eeuw lang concentratie op de ontwikkeling van het
eigen Westen, o.a. aanleg van 400.000 km spoorlijn
• Enorme interne push door industriële revolutie en
immense immigratie: Amerikanen klaar voor het grote
werk
• Engeland begin 20e eeuw uitgeput door de deficiencies
van de kolonialisering en door handelsoorlogen met de
buren
• Met duikbootaanvallen op handelsroutes (1917) steken
de Duitsers de lont in het vat: de Amerikanen maken
hun entrée als grootmacht

9. AMERIKAANSE ECONOMISCHE
POSITIE AAN EROSIE ONDERHEVIG
• Een eeuw lang ups en downs in economisch
opzicht, maar meer ‘up’ dan ‘down’. Zeventiger jaren
vorige eeuw VS op toppunt economische macht
• Op dit moment:
> van industrieel exportoverschot naar
groot tekort
> industriële productie krimpt, nog slechts
15 à 20% bnp (was ooit 35 à 40%)
> spaarquote huishoudens onder de maat,
schuld huishoudens loopt fors op
> staatsschuld gigantisch, grote financiers
o.a. Japan, Oliestaten en China

10. AD CULTURELE HEGEMONIE
• Typering Duitse cineast Wim Wenders:
“Kolonialisering van de geest” door de
Amerikanen: de filmindustrie, jazz, musicals,
t-shirt, baseball-pet en jeans, fast food, coca
cola, chips en instant soup. En eigentijds:
google, facebook, iphone/ipad, enz.
Ooit heerste Engeland over de wereldzeeën; de VS zijn thans
een soort imperium ‘in de lucht’, via ultra-modern
oorlogstuig, ruimtetechnologie, satellietsystemen
geavanceerde communicatiemiddelen, enz.

11. DE WERELD ANNO 2012
• tot medio 18e eeuw overwegend agrarisch
• 1750-heden: industriële revolutie (vroeg en
laat geindustrialiseerde landen)
• 1970-heden
de instrumentele revolutie versterkt het
industrialiseringspotentieel van de wereld in
aanzienlijke mate

12. ‘VERINSTRUMENTALISEERDE’ WERELD
• Klassiek: (vracht)auto, vliegtuig, schip, het spoor
• Nieuw: de container, de computer,
satellietsystemen, enz.
Voor het eerst in de geschiedenis tellen
afstand en tijd nauwelijks meer; in dit opzicht
leven we in een gemuteerde wereld, waarin
volstrekt nieuwe (economische) spelregels
gelden.

13. DE ROMEINEN ONDERWEG

14. De Romeinen op weg:
300 jaar n.Chr
85.000 km weg aangelegd,
inclusief Via Belgica

15. ANNO 2011: ALLES EN NOG WAT ONDERWEG
Juni 2011: 140 nieuw bestelde containerschepen groter
dan 12.000 TEU, waaronder 20 schepen van 18.000
TEU

16. TRANSPORTKOSTEN
1830
2005

17. DE WEG VRIJ VOOR CHINA?
(en andere BRIC-achtigen?)
Aspecten:
> omvang van de bevolking en ontwikkelingspotentieel
van de economie. 1100 universiteiten
> kapitaal vloeibaarder dan ooit:
tientallen miljarden $ aan buitenlandse investeringen
in China. Daarnaast infiltrering in de westerse productie- en
handelssystemen door investeringen van China in het Westen
> transport goedkoper dan ooit: China streefde
Duitsland als grootste exportland voorbij
> kennis vloeibaarder dan ooit: handelsoverschot ‘high-tech’
producten met VS en Europa, bij een enorme
jaarlijkse stijging
> de Chinese ‘mental map’ en de Chinese ‘code of conduct’

18. CHINA: FACTORY
OF THE WORLD

19. DE CHINA CODE
• De staat (partij) stuurt de economie aan op basis van ‘eigen
regels’: profiteren van de globalisering zonder de nadelen
daarvan te moeten incasseren
• De staat speelt een beslissende rol bij de
technologieontwikkeling en de aanschaf van grondstoffen, is
hoeder van het eigen belang (importheffingen, koers van de
munt, verwerven/toeeigenen van westerse kennis)
• De staat als sociaal vangnet en als effectieve behartiger van
het milieu is nog ver weg, maar nergens ter wereld wordt de
armoede van zo velen zo effectief bestreden.

20. Over democratie…..
‘ Hetis een grote misvatting te
menen dat democratie een tijdloze,
universele waarde is […], maar zij
is het niet. Zij vormt het
tijdgebonden product van de
Westerse samenleving op een
bepaald ontwikkelingsniveau’
Thomas van der Dunk (historic us)

21. Boekentip:
NEDERLANDSE
VERTALING:
DE EEUW
VAN AZIË
(2008)

22. Arvind Subranamian: “China’s economic dominance
is more important, larger in magnitude, and broader
in scope than currently believed”
Boekentip
Opmerkelijk standpunt van Subranamian:
China ontwikkelt zich veel sneller dan India
vanwege de bestuurlijke kracht van de
Chinezen. Moet ook Europa hier niet iets
van leren?
Eclipse. Living in the shadow of China’s
economic dominance, September 2011

23. DE STRIJD OM DE MACHT
• Verenigde Staten: Wapens
Budget 2004: 453,6 miljard $
(China: 55,9 miljard $)
• Europa: Waarden, o.a
sociale markteconomie, Europees CO-2 protokol,
Europese beschaving als ‘exportproduct’
• China: Waren
Export 2005 762 miljard $
(Duitsland: 786 miljard $)
Bron: ‘Weltkrieg um Wohlstand’
Gabor Steingart, 2006

24. DE WERELD ALS KRUITVAT
J.F. Rischard: 20 WERELDPROBLEMEN
• Planeet delen: opwarming van de aarde, teruglopen
biodiversiteit, uitputting visgronden, watertekorten,
ontbossing, preventie natuurrampen, uitputting
grondstoffen, enz.
• Menselijkheid delen: groei wereldbevolking,
bestrijding armoede,onderwijs voor allen, digitale
scheidslijn voorkomen, besmettelijke ziektes
tegengaan, bestrijding drugsgebruik, enz.
• Regels delen: financiële architectuur, regels
biotechnologie, handelsverkeer, intellectuele
eigendom, internationale arbeid en migratie, enz.
In 2002 geschreven. Hebben we nu, bijna 10 jaar
later, iets/veel kunnen oplossen?

25. QUA ‘AANSTURING’ TWEE WERELDEN
Aan de ene kant:
Economische wereld gaat zijn eigen weg en ontwikkelt
zich in hoog tempo: mondiaal speelveld,
‘vernetwerkte’ productie, enz.
hyperconcurrentie als dominant kenmerk (dat vereist:
alertheid, bijhouden kennis, productbetrouwbaarheid,
innovatief en organiserend vermogen, ‘neue
kombinationen’ via o.a fusies en allianties, enz.)
Bovendien: ‘it’s a copycat world’: innovatievoorsprong
steeds moeilijker vast te houden

26. Aan de andere kant:
DE ‘LANGZAME’ WERELD VAN DE INSTITUTIES
Menselijke instituties: overheden, vakbonden
en ondernemersorganisaties, ngo’s/sig’s, enz.-
komen moeilijk mee in deze temposlag.
Mondt bestuurlijke traagheid uit in een
bestuurlijk tekort: the governance gap?

27. EEN BESTUURLIJK TEKORT?
• Beleid nationale overheden heeft slechts
beperkte reikwijdte
• Benoemde internationale instituten - IPPC,
IEA, GATT/WTO, WHO, FAO, IMF, Unesco,
VN, enz. - niet machtig genoeg
Voor de oplossing van de grote wereldproblemen
(b)lijkt ‘muddling through’ het maximaal haalbare!
Toch blijft het zinnig te bedenken wat e.e.a. aan
‘aanwijzingen ’ oplevert voor de lokale politiek.

28. EUROPA
• Succesvolle ‘quantum leap’: 1992, de tot
standkoming van de interne markt
• Omstreden ‘acties’:
>Lissabon-strategie 2000: onnozel/overmoedig
>Invoering Euro in 2002: bidden om een ziekte
>Uitbreiding Eurozone in 2004: verbreding in
plaats van verdieping
Achteraf is het gemakkelijk praten!

29. EUROPA, LET OP UW ZAAK!
• Wanneer de crisis voorbij is wordt niet automatisch
alles beter, daarvoor is er sprake van te veel
structuurverandering in de wereld
• In Europa wordt economische groei hét echte schaarse
product. Kernnotie: op nationaal/lokaal niveau zal
economische groei meer dan voorheen een bijzondere
inspanning vergen.
• Probeert Europa koud ijzer te smeden? Het
onderliggende ‘materiaal’ toont zich weinig plooibaar:
het ‘gestigmatiseerde’ bestuurssysteem en een
‘onwillige’ bevolking, waarbij het ‘Besitzstanddenken’
een dominante rol is gaan spelen.

30. EUROPA bis
• Het Europa van de superregio’s: o.a London, Parijs,
Milaan,Barcelona, München/Stuttgart, Ruhrgebied, Lyon, Vlaamse Ruit,
Randstad
• Het succes van de superregio’s, door de
aanwezigheid van agglomeratievoordelen:
>omvang in de inwoneraantallen en dus van
marktpotentieel,
>dito van een volwassen arbeids- en scholingsmarkt
>de nabijheid van toeleveranciers en klanten,
>van wijd open staande aan- en afvoerlijnen
>de aanwezigheid van en toegang tot specifieke
kennis

31. NEDERLAND
DOET HET VERHOUDINGSGEWIJS GOED
• Ligging in een van de meest aansprekende delta’s, met een
groot en ver doorontwikkeld achterland
• Historische oriëntatie op de wereld, zich vertalend in een
behoorlijk aantal multinationaal opererende
ondernemingen
• Vroegtijdige opschakeling naar wereldwijde transport- en
communicatienetwerken
• Corporatistisch bestuursmodel, maar ook institutionele
kracht. Voorbeeld logistieke sector: Dutch Maritime
Network, Holland International Distribution Council, enz. =
oriented organisation

32. DE 19E EEUW: ‘Het Ontstaan van het
moderne Nederland’, Auke van der Woud
(2007) - boekentip
Citaat ‘Nederland bedekte
zichzelf in de tweede helft
van de 19e eeuw met trans-
port- en communicatienet-
werken en liet zich op zijn
beurt opnemen in nieuwe
wereldwijde netwerken.

33. De 21 e eeuw: hoefijzer-economie
Midden-Oost
op 40% van het grondgebied
70-80% van de economische activiteit
Zuid-Oost
Zuid-Zuid
corridors naar
Zeeuwse havens het achterland

34. 3 LIMBURGEN
• Venlo en omgeving liften fors mee in het
Nederlandse corridorverhaal; economisch
hoort het ergens bij
• Zuid-Limburg meer op zichzelf aangewezen:
actieve zelfredzaamheid moet borg staan
voor economische toekomst
PS: Midden-Limburg wordt hier even gelaten voor
wat het is

35. ZUID-LIMBURG, FEITEN (!) EN VRAGEN (?) BEZIEN
VANUIT HET VOOR ECONOMISCH SUCCES
DOMINANTE AGGLOMERATIEASPECT
• Ca. 600.000 inwoners: ‘Zuid-Limburg allein’ is té klein!
• Geen homogene (economische) structuur: Maastricht bijvoorbeeld
anders dan Heerlen/Sittard-Geleen!
• Tussen dorp en grote stad: geen echt stedelijk klimaat?
• Gebrekkige openbare vervoersaansluiting op de wijdere omgeving!
• Kwetsbare economische situatie?
• Dienstverleningssector te weinig ontwikkeld o.a. door zuigkracht
superregio Randstad?
• Bestuurlijke versnippering en kerktorenpolitiek? Thema inmiddels
opgepakt. Zie Kompas voor Samenwerking/Een koers voor Limburg.
• Ongunstige demografische ontwikkeling!
• ‘Lastige’ reputatie ?
Maar verre van een ‘death valley’

36. KWETSBARE ECONOMIE NADER TOEGELICHT
• Winkelstad Maastricht: vaste waarde of in de klem? O.a. door
Internet, grootschalige winkelcentra in de buurt en
opdrogende economische groei
• Brainport 2020-positie: ‘fight uphill’?
• Positie ‘Heerlen’ op de financiële markt is ‘gegund’, niet
duidelijk waar de groeikansen liggen. Ecogrowth
Center/Smart Services Hub/Maankwartier? Situatie Heerlen
maakt ook duidelijk dat startpositie naar de toekomst per
grote gemeente totaal anders is.
• Toekomst Nedcar!?
• Bij relatief veel opleidingscapaciteit heeft Zuid-Limburg als
kennisregio een beperkt ‘absorptievermogen’, vgl. situatie
met Campus Aken als ‘Forschungskatalysator en
Innovationsgenerator’ met 18 benoemde activiteitenzones

37. WAAR KOMT HET VOOR DE TOEKOMST OP
AAN?
• “Be a world class home”
• Organised orientation
• Clusterexcellence
• Reinventing/remaking own position
Singapore als voorbeeld

38. ‘REINVENTING OWN POSITION ’
w
a Zuid-Limburg
a
r
“huis van de toekomst”
d ingrediënten mix:
e “hard” x “zacht”
t
o
e
v A O A R
o C R V M E
e T/ D G E B P
g I E A R I U
i V L N M T T
n A F I O I A
g S S G E T
T E E I
O R N E
F E
F N e
E D d.
N
Behoud/groei economische welvaart

39. ACTIVA/ASSETS: ZUID-LIMBURG:
VERRE VAN ONBEMIDDELD
• Ligging midden in een ver doorontwikkeld deel van
Europa
• Doorschakelmogelijkheden richting ‘Eindhoven’
• Hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit en rijkelijk
aanwezig historisch cultuurgoed. Bijzondere kans:
Via 2018, Maastricht/Euregio als Culturele
Hoofdstad
• Aansprekende onderwijsinstituten
• Aansprekend industrieel verleden en heden

40. VAN “FORCE TRANQUILLE” NAAR
“FORCE DYNAMIQUE”
• Resetten Euregio
• Brainport 2020 met realisme omarmen
• Uitlichten ruimtelijke kwaliteit als
vestigingsfactor. NB. Rapport Limburg te mooi om
waar te zijn!? En recente ‘oproep’ Raad voor de
Leefomgeving
• Revisie bestuurlijke aanpak/vergroten
organiserend vermogen

41. RESETTEN EUREGIO: METAFOOR>
EEN VERENIGDE EUREGIONALE REPUBLIEK?
• In beleidsnota’s en coalitieakkoorden wordt de Euregio tot
dusver té ‘nebensächlich’ behandeld. Structuurvisie 2030
Maastricht op de goede weg. Ook in ‘Een koers voor
Limburg’ is het roer nu (gedeeltelijk) om
• Status aparte à la offshore-sector nastreven
• Zuid-Limburger o.a. via ‘taaldwang’ op Euregio instellen
• Van ‘couleur locale’ naar ‘couleur internationale’; Zuid-
Limburg/Euregio als ‘omgekeerde multinational’
• Clusters: life sciences, new materials, transport en logistiek,
toerisme en cultuur, Euregionale kennisfabriek, ?????
NB. Cultuur: Via 2018> Europa Herontdekt als belangrijke
appetizer.
Rapporten Hermans (2007 ) en Experimenteerregio (2009)

42. AD ‘TAALDWANG’: DE SCHOP IN DE GROND
• Frans en Duits als verplichte leerstof terug in
het voorgezet onderwijs
• Doel en middel: ‘verheffing’ van de Limburgers
en signaalwerking richting eigen bewoners en
richting Euregio-partners, Den Haag/Brussel.
• Culturele Hoofdstadproject als casus belli
NB: ‘Een koers voor Limburg’ spreekt het thema
internationalisering van het onderwijs/talen-
kennis herhaaldelijk aan. Ter zake is
bovendien een burgermanifest in de maak.

43. AANSLUITEN BIJ BRAINPORT 2020:
WILLEN EN KUNNEN
• Intentie en opgetuigde organisatie komen overtuigend over.
Zie rapport Brainport 2020 Top Economy, Smart Society en
Een koers voor Limburg
• Fight uphill, echte inspanning begint nu pas. Geloofwaardig
gaan meetellen betekent hier drie dingen: slim ‘invoegen’,
dito ‘aanvullen’ en ‘ effectief verleiden’.
• Onvoldoende gearticuleerd: meenemen/verleiden buurland-
regio’s. Laten we hier de regie over aan ‘Eindhoven’?
• Relatie Brainport 2020 en overige Zuid-Limburgse economie
is niet helder.
• Onduidelijk: rol Limburg Economic Development, vergelijk
Rotterdam Economic Development Board

44. EEN KOERS VOOR LIMBURG
LIMBURG ECONOMIC DEVELOPMENT(L.E.D.)
• In wezen een stevig opgezette
projectorganisatie die 2 eigen projecten
‘coacht’, te weten Health Campus en
Chemelot Campus
• en die twee andere grote projecten omarmt:
Maastricht/Euregio Culturele Hoofdstad en
het IBA (Internationale Bauausstellung) naar
een Duits model voor regionale ontwikkeling.

45. L.E.D. VALKUILEN
• Oppassen voor demotivering van het ‘klassieke
bedrijfsleven’ door de ’selectieve’ verhaallijn van
Brainport 2020. (In casu het qua aandacht
achterstellen van het type bedrijfsactiviteit waar
Duitsland zijn economische kracht aan ontleend)
• Beperkte routekeuze naar de toekomst door het
internationale aspect dienstbaar te maken aan de
nationale doelstelling (Brainport 2020) en de
Euregionalisering/internationalisering van Limburg
niet als een aparte doelstelling te zien.
Waarschijnlijk de belangrijkste ‘delfstof’ voor het
behoud van onze welvaart in de toekomst.
Maastricht moet hier zijn kans grijpen door in dit
traject leading te willen zijn!

46. • COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID TONEN
RICHTING NABUURREGIO’S
Citaat Aachener Zeitung 30 juli 2011
Die Aachener Region steckt
mitten in einem Ost-West-
Konflikt und muss sich
entscheiden, ob und wie sie sich
neu orientiert. Das
Spannungsfeld reicht von einer
Intensivierung der
Zusammenarbeit mit den
belgischen und niederländischen
Partnern bis hin zu einer
Prioritätenverschiebung
Richtung Osten mit den
Wirtschaftsriesen Köln und
AANDACHT VOOR BRAINPORT 2020 MAG NIET MET DE
Düsseldorf .
RUG NAAR DE EUREGIOPARTNERS PLAATS VINDEN

47. ECONOMIC DEVELOPMENT BOARD
voorbeeld Rotterdam
• ‘Voice’-ontwikkeling gezamenlijke bedrijfsleven
richting (politieke) bestuursorganen
• Beademing politieke besluitvorming
• Betere articulatie van problemencatalogus
• Veiligstellen lange termijn denken en
visieontwikkeling
• Vergroting van het volume van collectieve actie in
de ‘gezamenlijke omgeving’ .
Wanneer LED aan die ‘functies’ ruimte biedt
is dat een goede keuze.

48. MAASTRICHT EN BELVÉDÈRE

49. ‘PLACE MAKING’ MAASTRICHT
(geen geloofwaardige ‘place branding’ zonder
doelmatige ‘place making’)
• Een overtuigende recente geschiedenis:
>Vestiging Universiteit Maastricht: Maastricht
UniverCity (term geleend van Aken)
>Geslaagde, want zorgvuldige, make-over
binnenstad
>Ontwikkeling Céramique-gebied
>Succesvol verzamelen ‘reputatiezegels’:
* Verdrag van Maastricht 1992
* Tefaf
* Godsgeschenk Rieu

50. PLACE MAKING: EEN INDRUKWEKKEND
VERVOLG IN HET THANS LOPENDE DECENNIUM
• Aanleg de Groene Loper/A2-tunnel
• Verlegging van de aanlanding van de Noorderbrug
+aanverwant, o.a.
• Frontenpark, ontwikkeling stedelijke loper
Markt>Bosscherveld)
• ‘Herintreding’ Tapijnkazerne
• Aanleg tramlijn Maastricht-Hasselt v.v.
• Het Maastricht/Euregio Culturele Hoofdstadproject: een
belangrijke nieuwe ‘reputatiezegel’, vooral ook om de
internationale potentie van Maastricht te benadrukken
Een en ander zorgt tevens voor een stevige
‘springplank’ voor Maastricht 2030

51. MAASTRICHT: GATEN DICHTEN!
• Maastricht heeft een aantal stedelijke ‘gaten’ zien ontstaan,
resp. ziet er daarvan wellicht nog meer komen: Trega-
terrein, ‘Calatrava-domein’, Enci-locatie, bebouwing Groene
Loper-zone, Belvédère-gebied.
• Industriële productie kent een hoog ruimtegebruik.
Verdwijnende industrie levert dus veel ruimte op. Maar
duidt de grote hoeveelheid beschikbare ruimte inmiddels
niet ook op een haperende regionale en internationale
magneetfunctie?
• Klopt de stelling dat Maastricht in de transitie van
industriestad naar dienstverleningsstad te veel is blijven
steken in de functie van toeristen/winkelstad? Levert het
feit dat Maastricht als winkelstad in de top thuishoort en in
de Atlas voor Gemeenten op plaats 34 staat niet het bewijs
daarvoor? Maastricht wel stijger op die lijst.

52. GATEN DICHTEN! DOOR ZIJN GEOGRAFISCHE
LIGGING KAN MAASTRICHT ‘ALLE KANTEN OP’
• Van een gemeentelijke opschalen naar een
Intergemeentelijke Structuurvisie ter
versteviging van de regiocentrumfunctie van
Maastricht. (Zie Een nieuwe koers voor
Limburg)
• Doorschakelen naar Brainport 2020
• Opschakelen naar de Euregio
Met name dat laatste traject behoeft (nog)
meer aandacht, inhoud en profilering>
Maastricht: Eutropole

53. Belvédère: introductie
Advies Raad voor de Leefomgeving, juni 2011
‘De raden willen nadrukkelijk waarschuwen voor een te
smalle invulling van het begrip ‘economie’: alleen gericht op
de korte termijn, op economische topgebieden en op
bereikbaarheid. Op de lange termijn zijn ook andere
ruimtelijke aspecten van groot belang voor
concurrentiekracht, economische groei en een goed
(internationaal) vestigingsklimaat. De landschappelijke
component van de stedelijke omgeving is eveneens cruciaal.
Ook economie en cultuur versterken elkaar: cultuur en
cultureel erfgoed kunnen fungeren als motor voor
economische ontwikkeling. Landschappelijk erfgoed is van
belang voor een concurrerende regio’.

54. Belvédère: doel en middel
• De ene ‘locatie’ is de andere niet. Deel Groene
Loper al voorbestemd voor woningbouw. Trega en
Enci kunnen altijd nog omgebouwd worden tot
‘groenzone’. Tapijnkazerne komt wel.
• Belvédère domineert in de rol van ‘place maker’, is
uiterst actueel: Maastricht Culturele Hoofdstad,
verlegging aanlanding Noorderbrug
• En is multifunctioneel inpasbaar.
Belvédère maakt van Maastricht nog meer
Maastricht dan het al is!

55. Belvédère: waarom bijzonder?
• Krachtig ruimtelijk/economisch fundament: zie opstelling
Raad voor de Leefomgeving. Verre van een vinexwijk.
• Onderdeel majeur project: verlegging aanlanding
Noorderbrug, aanleg frontenpark en stedelijke loper.
Voormalige Sphinx-locatie en Frontenpark als één
ontwikkelingsgebied profileren.
• Eiffel + directe omgeving als icoon; vgl. van Nelle-fabriek
Rotterdam en Westerpark Amsterdam
• Forse bijdrage aan veraangenaming entree Maastricht via de
Noorderbrug
• Extra stimulans en kans: Culturele Hoofdstadproject
• Prioriteit: hoog, gezien kwaliteit en opschaalmogelijkheden
voor de stad. Tapijnkazerne - geen echt ‘gat’ - kan wachten;
Eiffelgebied niet.

56. MAASTRICHT EN BELVÉDÈRE:
PROFILERING
• Maastricht: Culturele ‘Hochburg’/Europastad
(Vergelijk Rotterdam logo: WorldPort/WorldCity
• Belvédère, aspect wonen. Woonwijk voor
nieuwkomers!? In feite de ratio van het project, maar
ook het lastigste deel ervan.
>Wonen aan de Vestinggordel/Frontenpark en in het
centrum van Maastricht, met cultuurfaciliteiten en
de creative industrie om de hoek
• >Mosacité, positioneren als dé toekomstige
internationale woonwijk van Maastricht
• >Woonterras Maastricht?: zie Opbuuren opzet in
Maarssen