(С) Наста Лойка, Менск, 2015

1. Лекцыя 4.
Назіранне за судамі
©Наста Лойка
Менск, 2015

2. 4.1. Міжнародныя стандарты справядлівага суду
Што такое справядлівы суд? Узровень кансэнсусу па стандартах справядлівага суду ў
міжнародным праве правоў чалавека:
+ міжнародныя дакуманты:
• Арт.10 і 11 Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека (1948),
• Арт. 14 Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах (1966)
+ практыка механізмаў індывідуальных скаргаў
• Меркаванні Камітэта па правах чалавека ААН,
• рашэнні Еўрапейскага суда па парвах чалавека (у межах Савета Еўропы)
• і іншыя механізмы індывідуальных скаргаў.
+ экспертныя абагульненні:
• Второе издание «Руководства по справедливому судопроизводству» Amnesty
International
• Мониторинг судебных процессов Справочное руководство для практиков
ОБСЕ, 2012

3. У агульным выглядзе справядлівы суд уключае ў сябе:
o Права на зварот у суды і трыбуналы;
o Роўнасць перад судамі;
o Права на разгляд справы кампетэнтным, незалежным і
непрадузятым судом, створаным на падставе закона;
o Права на публічнае слуханне;
o Права на прэзумпцыю невінаватасці і прывілей не
сведчыць супраць сябе;
o Раўнапраўе бакоў і гарантыі справядлівага судовага
разбору + іншыя працэсуальныя права)
o …

4. 4.2. Нацыянальнае заканадаўства па пытаннях адкрытасці,
даступнасці судовых паседжанняў, а таксама асноўныя
працэсуальныя гарантыі
Крыніцы:
 Канстытцыя Беларусі (арт.114 і 115 асабліва)
 Кодэкс пра судаўладкавнаьне і статус суддзяў
 Працэсулаьнае заканадўства (Крымінальна-
працэсуальны кодэкс, Грамадзянска-працэсуальны
кодэкс, Працэсуальна-выканаўчы кодэкс Рэспублікі
Беларусь пра адміністратыўныя правапарушэнні)
 Пастанова пленума Вярхоўнага суда №11

5. 4.3. Метадалогія назірання за судамі (адкрытасць,
даступнасць судоў і адміністратыўныя працэсы)
На дадзены момант сумесна некалькімі праваабрончымі
арганізацыямі распрацаваныя 2 анкеты назірання за судамі:
 Анкета Адкрытасьць і даступнасьць судоў
https://docs.google.com/forms/d/1joNb8f5f5rGAhB
BjnxGgOt6cXHL_7EJj5ITP4VGPR-4/viewform
 Форма для судоў (адміністрытыўныя працэсы)
https://docs.google.com/forms/d/1Vk7_ZuTUwKvy
UNPE2tK46LenPU5TU_31voLP7Od7WsU/viewform

6. 4.4. Практычныя рэкамендацыі па назіранні за судамі
- хадзіць толькі з пашпартам .быцт гатовымі да пытанняў на
ўваходзе і ў судовых залях
- актыўна шукаць інфармацыю пра працэсы
- пры адсутнасці інфармацыі праканкрэтнае паседжанне –
шукаць у канцылярыі, у старшыні суду, візуальна
апазнаваць чалавека і ісці за ім (у адміністратыўна
арыштаваных няма шнуркоў на абутку і паясоў)
- можна прысутнічаць на ўсіх паседжанняў, акрамя тых, па
якіх былі вынесеныя пастановы суду аб закрытасці. Усе
астатнія працэсы з’яўляюцца адкрытымі і любы грамадзянін
мае права прысутнічаць

7. Дзякуй за ўвагу!
Спасылка на тэст:
https://docs.google.com/forms/d/1YUZxJX2g4PKO
H3Ze_uBzsNJYx_ABXa89H9_C2r7TkzI/viewform