SlideShare a Scribd company logo
1 of 113
Download to read offline
1
Forex Đşlemlerinde
Başarının Sırrı
Bölüm 1
Forex bir kumar ortamı değildir. Burada mantıklı, bilgili ve sabırlı bir yaklaşım ile düzenli
olarak gelir elde etmek mümkündür. Bunun için profesyonel bir yatırımcı olmanız
gerekmez. Emekli, çalışan, öğrenci, serbest meslek sahibi, esnaf ya da memur herkes forexte
işlem yapabilir ve ikinci bir gelir elde edebilir.
Başarı, kazanç ve servet aslında herkesin elinin altındadır, önemli olan nasıl ve nereye
bakacağınızı bilmeniz, bilmiyorsanız bilenden öğrenmenizdir.
2
Forex Risk Uyarısı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında
değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, Portföy yönetim şirketleri, mevduat
kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi
çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede
bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve
getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere
dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
3
Simon Diyorki
Bu kitapta verilmek istenen bilgiler tamamı ile profesyonel bir yatırımcının kendi düşünce
ve fikirlerinden ibarettir. Hayatının büyük bir bölümünü forexte işlem yaparak geçiren ve
yılların verdiği deneyim ile sizlere forexte nelere dikkat etmeniz, ne zaman ve nasıl işlem
yapmanız gerektiğini anlatacaktır. Bu bilgiler günlük işlem platformundan örnekler alınarak
ve uygulamalı olarak açıklanacaktır.
Đşlemin nasıl yapıldığını, grafiklerin yada teknik araştırmanın ne olduğunu anlatan bir sürü
kitap bulabilirsiniz ama hiç birisi size asıl işlem sanatının ne olduğunu söyleyemez, sadece
olmuş bitmiş yani geçmiş tarihli grafiklerin üzerinde analiz yaparlar. Size ne zaman, nereden
ve nasıl işlem yapılması gerektiğini, gelirin nasıl katlanabildiğini, ne zaman girip ne
zaman çıkmanız gerektiğini, gelecekteki fiyat hareketinin ne olacağını söylemezler çünkü
onlar sadece analiz yaparlar.
Burada gerçek bir profesyonel yatırımcı nasıl düşünür, nasıl işlem yapar, yaparken nelere
dikkat eder ve en önemlisi nasıl para kazanır, bunu göreceksiniz. Bu bilgileri başka hiçbir
yerde bulamazsınız.
Forex işlemleri zannedildiği kadar karmaşık değildir ve herkes bu platformlarda rahatlıkla
işlem yapabilir. Önemli olan nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilmektir.
Bugün Dünyada forex platformunda işlem yapan milyonlarca insan vardır ve bunların çoğu
bu işi sadece zevk için değil, ikinci bir gelir elde etmek için yapmaktadırlar.
Dünyanın en zenginlerin %20 den fazlasının servetlerini forex ortamından sağladıklarını
biliyor muydunuz?
George Soros, Đngiliz Sterlinin düşeceğini önceden tahmin ederek 1 milyar doların üzerinde
kazanç sağladığını biliyor muydunuz?
Forex ortamında zannedildiği gibi büyük sermayelere gerek yoktur. Yüz lira ile bile işlem
yapabilirsiniz.
Forex piyasası aslında ülkemizde çok eskilerden beri vardır, günümüz ile tek farkı ise
işlemlerin artık internet üzerinden yapılabilmesidir.
Eskiden döviz bürolarından yada bankalardan alınan döviz artık basit bir işlem ile internet
üzerinden yapılabilinmektedir. Üstelik günümüz teknolojisi sayesinde bunu evinizdeki rahat
ortamdan ayrılmadan gerçekleştirebilmenizdir.
Forex platformu sadece döviz paritelerinden oluşmamaktadır. Burada aynı zamanda Altın,
Gümüş, Ham Petrol yada borsa indekslerinde yatırım yapılabilir.
Artık eskisi gibi fiziki olarak altını almadan da altına yatırım yapabilirsiniz hem de çok daha
ucuza. Kuyumcuya verdiğiniz fiyat farkını bir düşünün yada alıp satarken ödediğiniz
komisyon farkını. Forex platformunda altın alıp satarken bu gibi konular artık sizi rahatsız
etmeyecektir.
Bu kitapla sizde artık forex piyasasında nelere dikkat etmeniz gerektiğini, ne zaman ve nasıl
işlem yapacağınızı öğreneceksiniz.
Kim bilir, belki bir gün sizde benim gibi profesyonel olmayı tercih edebilirsiniz.
4
Kitabın sonunda benim nasıl işlem yaptığımı yada günlük düşünce ve analizlerimi merak
edenler beni aşağıdaki web sayfasından takip edebilirler.
Burada kendi adıma yaptığım işlem ve yatırımlarımı sizlerle paylaşacağım. Unutmayın bir
profesyonel olarak yaptığım bütün işlemlerden kazanç ile ayrılmak isterim o yüzden beni
takip etmek ya da işlemlerimi aynen uygulamak size de kazandıracaktır. Bunun belli bir
üyelik ücreti vardır fakat kazanacaklarınızın yanında bu meblağının bir önemi olmayacaktır.
Saygılarımla
Simon Diyorki
5
Đndeks Sayfa
Profesyonel bir yatırımcı.....................................................6
Forex nedir nasıl çalışır.......................................................9
Forex terimlerinden bazıları..............................................13
Toplum psikolojisi ............................................................ 16
Sermayenin önemi ve korunması.......................................21
Hangi zaman dilimi............................................................27
Ne zaman girilmeli, ne zaman çıkılmalı............................ 29
Cycles ...................................................................................31
Đşlemmetotları....................................................................34
a) Basit işlemler ..........................................................34
b) Mantıklı işlemler..............................................56
c ) Bir profesyonelin günlüğü..................................... 59
d) Đşlem araçları............................................................60
Mucize yaratan göstergeler ............................................. 66
Đşlemanalizleriveörnekler.............................................76
Kabullenmemiz gereken gerçekler..................................95
Bir profesyonelin işlem tekniği ........................................97
SD numaraları ve işlem şekilleri .....................................106
Son Söz..........................................................................112
6
PROFESYONEL BĐR YATIRIMCI
Ben profesyonel bir yatırımcıyım, geçimimi finans piyasalarında işlem yaparak
sağlamaktayım.
Son 20 yıldır finans piyasasında gördüklerimi ve yaşadıklarımı anlatmak için bu kitabı
yazmıyorum.
Hayır, asıl amacım bu 20 yılda elde ettiğim bilgi ve tecrübeyi kullanarak sizlere forex
ortamında nasıl yatırım yapılır, nelere dikkat edilir ve en önemlisi nasıl kazanılır onu
anlatmaya çalışacağım.
Finans piyasası özelikle forex ortamı duygu ve düşüncenin geçersiz olduğu, tamamı ile kendi
mantığı çerçevesinde hareket eden bir ortamdır. Burada hislere yer yoktur, doğru yada
yanlış yoktur, sadece kazanç yada kayıp vardır.
Bu ortamdan zengin olanı gördüm aynı zamanda her şeyini kaybedenlere de tanık oldum.
Bir günde milyon dolar kazananların yanında milyon dolar kaybedenler de oldu. Yüz dolar
ile başlayıp yüz binlerce dolar kazananın bir yıl sonra geri yüz dolara düştüklerini gördüm.
Aslında hepsinin bir ortak yönü vardı, bilinçsiz işlem ve aşırı hırs.
Forex ortamında düzenli bir şekilde kazanç sağlamak mümkündür. Bu ancak forex
ortamının gerektirdiği kurallara sıkı sıkıya bağlı kaldığınız sürece mümkündür.
Maalesef bu kurallar piyasanın kendi içerisinde oluştuğundan ve sürekli değişiklik
gösterdiklerinden bir bütün olarak biraya getirilememektedir, o yüzden boş yere kitap, dergi
yada internet den aramaya kalkmayın, vaktinizi boşa harcarsınız.
Piyasada bulabileceğiniz kitaplar size en fazla forexin ne olduğunu ve teknik analizinin nasıl
yapıldığını anlatabilirler. Bunu yaparken eski grafiklerden yararlanırlar, yani olmuş bitmiş
bir eylemin analizini yaparlar. Size hiçbir zaman işlem nasıl yapılır, nasıl açılır, nasıl
kazanılır, nerede kapatılır ve neye dikkat edilir söylemezler. Çünkü söyleyemezler, yapılan
analizler doğrultusunda bunu kendiniz bulun yaratın derler!
Bu bir kişiye kalp ameliyatının nasıl yapılacağını kitaptan öğretmeye benzer. Bu kitapta eski
ameliyatlar gösterilir, bunlar hakkında yorum ve analizler yapılır. Kitap bittikten sonra
kişiye, hadi gir ameliyathaneye ve yap bakalım ameliyatı denir?
Diyelim ki siz top oynamasını seviyor ve bunda başarılı olacağınıza inanıyorsunuz ve
ayriyeten boş vaktiniz de var.
Dayanamıyorsunuz ve adı önemsiz bir futbol kulübüne giderek top oynamak istediğinizi
söylüyorsunuz.
Size ilk önce bir kitap veriyorlar. Burada futbolun ana kurallarını öğreniyorsunuz. Sonra sizi
alıp ilk onbirde sahaya çıkartıyorlar. Nede olsa kitabı okudunuz, top oynamasını da
biliyorsunuz. Peki, sorun ne?
Yüzbin kişilik stadın santra noktasındasınız ve bu yüzbin kişinin yanında karşınızda 11
adam, hepsi size karşı ve sizi gözlüyorlar. Oyun başlıyor ve siz bu oyuna artık dâhilsiniz.
Burada anlıyorsunuz ki oyunun içerisinde kendine has oyun vardır ve bu oyunun kuralları
öğrendiğinizden çok farklıdır. Aslında bu oyunun kuraları hiçbir yerde yazılı değildir,
bunlar ancak oynandıkça yani tecrübe ile geldiğini fark ediyorsunuz. Top sizde, ne
yapmalısınız? Herkes her bir yönden bağırıyor şunu yap yok bunu yap diye. Öne, arkaya
yada yana pas mı vereceksiniz, çalım mı atmaya kalkışacaksınız yoksa şut mu?
Ya şut gol olmazsa, ya pas yerini bulmazsa, ya çalımı atamazsanız?
7
Sonra bütün takım arkadaşlarınız başka bir şey söylüyor, hangisini yapacaksınız? Yandan
teknik kadro kitabı gösteriyor, iyide böyle bir durum kitapta yoktu ki? Bütün bunların
haricinde yüzbin kişi sizi izliyor, bir hata ve yüzbin kişi tarafından yuhalanmak var.
Burada yapabileceğiniz iki şık vardır. Eğer hırslı iseniz kendinizi göstermek isteyecek ve
her türlü riski göze alacaksınız. Muhtemelen ya çalım atmaya yada şut çekmeye
çalışacaksınız. Başarılı olma şansınız ilk denemede %10 dur, ikinci denemede %5 dir.
Ondan sonraki her çalım denemenizde topu rakip oyuncuya kaptıracaksınız, her boşa
çekilen şut sonucunda taraftarın baskısını hissedeceksiniz.
Bir zaman sonra moraliniz bozulacak, isteğiniz kırılacak ve muhtemelen maç bitmeden siz
stadyumu terk etmiş olacaksınız.
Diğer seçenek ise, hırs yerine mantık yürüteceksiniz. Topu olabildiğince geri takım
arkadaşlarınıza vereceksiniz ve risk almadığınız için yavaş yavaş oyundan düşeceksiniz. Şut
çekmekten çalım atmaktan korkar olacaksınız. Maçın sonunda sahadan ayrıldığınızı ne takım
arkadaşlarınız nede yüzbin seyirci fark edecektir. Bir sonraki maça çıkma isteğiniz
kalmayacak ve bir süre sonra adı önemsiz kulübe dahi uğramadığınızı kimse fark
etmeyecektir.
Burada yanlış nedir, neyi yanlış yaptınız.
Aslında siz her şeyi doğru yaptınız. Gerektiği gibi ilgilendiğiniz kulvarda koşmak istediniz
ve bunu başardınız da. Doğrusunu yaparak elinizden geldiği kadar bilgiyi de topladınız.
Gerekli araştırmalarınız da kitapları okuyarak yaptınız. Peki, sonuç neden hüsranla bitti?
Bunun cevabını vermeden önce örneğimizi finans ortamına yani forexe çevirelim.
Kaç defa forex ortamında işlem yaptınız?
Her girdiğinizde sizi zararla geri gönderdiler oysa siz bütün kitapları okumuştunuz.
Her denemenizde sermayeniz uçup gitti, oysa size teknik analiz nasıl yapılır göstermişlerdi.
Kaç defa hırsınız yüzünden işlemlerden zarar ettiniz yada kaç defa korkularınız yüzünden
kazanan bir işlemi açamadınız.
Şimdi yukarıdaki örneğimiz daha mantıklı geliyor mu?
Peki, ne yapmamız lazım. Bunu örneğimize devam ederek açıklayalım
Adı gereksiz kulübe başvurdunuz ve verilen bütün kitapları okudunuz. Şimdi maça
çıkmadan önce diğer bilinmeyen detayları öğrenmelisiniz. Bu detay yada kurallar hiçbir
yerde yazılı olarak bulunmaz. Ancak eski futbolcuların tecrübe ve deneyimlerinde
mevcutturlar.
Yapmanız gereken bu bilgiyi açığa çıkartarak kullanabilmektir.
Maça nasıl çıkılır, pas ne zaman ve kime verilir. Şut ne zaman çekilir, taraftarlar nasıl
coşturulur. Saha içerisinde neye dikkat edilir. Zayıf rakip oyuncusu nasıl tanınır. Açıklar
nelerdir ve bunlardan nasıl faydalanılır. Bunları ancak tecrübeli futbolcuları izleyerek
öğrenebilirsiniz. Bu bir maçta olmaz, birkaç defa sahaya çıkmalısınız ve sabırla izlemeli,
sorgulamalısınız. Mantığınızı kaybetmeden hırsınızı kontrol edebilmelisiniz, en önemlisi
denemeye devam etmelisiniz.
Burada o tecrübeli ve yaşlı futbolcu benim. Sadece finans dünyasına uyarlanmış şekli ile.
Size forexin ne olduğunu yani top oynanması gerektiğini göstermeyeceğim. Size burada
Forexten NASIL para kazanılır onu göstereceğim. Eğer işlem yapmasını bilmiyorsanız o
8
zaman lütfen önce bunu öğreniniz. Üye olduğunuz platformlarda bu konu hakkında
yeterince bilgi bulabilirsiniz. Her şeyden önce bir demo hesabı açarak kendinizi geliştiriniz.
Size futbolda olduğu gibi, finans dünyasının gizli kurallarını göstereceğim. Beni izleyerek
öğrenecek ve deneyiminiz artacaktır. Forex ortamında nelere dikkat edilir, işlem hangi
durumlarda açılır, kapatılır, işlemden nasıl para kazanılır, finans dünyasının zayıf noktaları
nelerdir ve en önemlisi profesyonel bir yatırımcı nasıl hareket eder.
Umarım kısa bir zaman sonra sizde kazananların tarafına geçecek ve kim bilir bir gün sizde
profesyonel olmaya karar vereceksiniz.
9
FOREXNEDĐRNASILÇALIŞIR
Forex insan eli ile yaratılıp, insan kontrolünden çıkmış yegâne işleyiş mekanizmasıdır.
Forex piyasası karmaşık bir bağlantı ve işleyiş mekanizmasına sahiptir ve bu mekanizma
zaman içerisinde kendiliğinden oluşmuştur. Basit ve belli kurallar çerçevesinde işlemekte ve
işlemeye devam edecektir. Dünya genelinde günlük işlem hacmi yaklaşık 2 ila 3 trilyon dolar
civarındadır ve dünya çapında manipülasyonu imkânsız olan tek işlem aracıdır.
Forex, “Foreign Exchange” anlamına gelmektedir ve kısaca iki ülke para biriminin el
değiştirmesine denir. Bir para biriminin değeri, o ülkenin ekonomik yapısı ve gücü ile
eşdeğerdedir. Her ülkenin ekonomik yapısı ve para birimi farklı olduğundan ilk zamanlarda
buna bir değer yada oran biçilme isteği duyulmuştur. Bu oranlama sistemi piyasadaki bütün
para birimleri için geçerlidir ve sürekli olarak ülkelerin ekonomik ve politik yapıları gereği
değişiklik göstermektedir. Bu oranın yukarı yada aşağı doğru olan değişimlerini önceden
bilebilmek yada tahmin etmek ise bizim ilgilendiğimiz bölümdür.
Forex piyasası sadece bizim gibi yatırımcılardan oluşmamaktadır. Devletlerarası ticaret,
ithalat, ihracat, uluslar arası bankacılık, yatırım şirketleri, vs. bunların hepsi aynı forex
piyasasının içindedir. Sonuç da uluslar arası ticaret var olduğu müddetçe forex te var
olacaktır
Günümüzde forex ( tanımı basit dahi olsa ) işlemi çok karmaşık bir yapıya bürünmüştür.
Artık uluslar arası ticaretin yanında yatırımcılar ve kuruluşlarda yer almaktadırlar ve bu para
birimlerini alıp / satabilmektedirler. Yani ticaretin içerisinde ticaret oluşmuştur.
Türkiye aslında bu konuya pek yabancı sayılmaz çünkü halkımız çok eskilerden beri altın,
dolar ve ( mark ) euro ya yatırım yapmaktadırlar. Tek fark eskiler fiziki alım yapıp yastık
altına atarlardı, günümüzde ise bu internet üzerinden yapılabilmektedir.
Teknolojinin gelişmesi ve internetin yayılmasından bu yana forex platformunda işlem
yapanların sayısı yüze katlanmıştır.
Artık evinizden rahatlıkla dolar alıp euroyu satabilirsiniz.
Forexi ne hareket ettirir. Özetle söylemek gerekirse iki ülkenin bir biri ile olan alışverişi (
ithalat/ihracat ) kendi ekonomik yapıları, faiz oranları, kazançları ( GSMH ) öz kaynakları,
politik yapıları ama en önemlisi para birimlerine olan ilgi, toplumun ilgisi.
Kısa bir örnek vermek gerekirse fantezi olarak : bir Çinli bir günde $ 100 alırsa dolar
paritesi yükselirmi, tabiî ki hayır. Peki, 2 milyar Çinli aynı gün $ 100 almak isterse ne olur?
Cevabını siz verin.
Đşte forex piyasasında ekonominin haricinde fiyata yön verebilen diğer olgunun toplumun
niyet ve istekleridir. Burada toplum derken forex ile ilgilenen herkesi ( kişi yada kuruluş )
kastediyorum.
Toplum psikolojisinin önemi:
Fiyatın neden sürekli değişkenlik gösterdiğini yada dalgalar halinde seyrettiğini anlamak
için aşağıdaki örneği incelememiz yeterlidir.
10
Örnek: Toplu tahterevalli
Bir tahterevalli düşünün dev gibi üstünde milyonlarca insan taşıyabilecek büyüklükte. Buna
Forex tahterevalli adını verelim.
Bunun sol tarafına ( + ) yani yükseliş sağ tarafında ( - ) yani düşüş simgelerini yerleştirelim
ortası da tarafsız ( bağımsız ) bölge olsun.
Şimdi forexte işlem yapan o milyonlarca insanı bunun üstüne çıkartalım ve bir basit kural
koyalım.
Forexteki yukarı yada aşağı olan düşüncenizi hareket ile belirtmelisiniz konuşmak yasak ve
belirsiz bir süre sonra düdük çaldığında tahterevallinin yukarıda kalan kısmına ödül
verilecektir.
Böylece çıkacak diye düşünenler sol tarafa düşecek diye düşünenler sağ tarafa fikri
olmayanlar ise ortasına doğru hareket edeceklerdir.
Bu işlem bittiğinde tahterevalli belli bir denge konumuna gelecektir. Eğer sol taraf ağır
basarsa forex çıkacak, sağ taraf ağır basarsa düşecek demektir.
Fakat vaat edilen ödülü unutmayın. Belli bir süre sonra aşağıda kalan kısımdaki insanlar
ödül alabilmek için yukarıdaki kısma doğru yönelecektir ve belli bir insan sayısından sonra
doğal olarak denge gene değişecektir.
Diyelim ki başlangıçta çoğunluk sağ tarafa geçmiş olsun dolayısı ile forexin düşeceğini
tahmin edenler çoğunlukta olduğundan forex düşecektir. Tahterevallinin sol kısmı ise
yukarıdadır. Bir zaman sonra, akıllarında ödülden başka bir şey olmayanlar kazanacak
tarafın sol taraf olduğunu ( çünkü sol taraf yukarıdadır ) düşünerek ve yavaş yavaş sol tarafa
yöneleceklerdir. Đlk gidenler aşırı hırslı olanlardır. Bunu gören diğerleri onları takip
edecektir, sona kalanlar paniğe kapılıp aşırı bir hızla sol yöne koşacaklardır. Bu sefer sol
taraf ağır bastığından aşağı yönelecek ve buda forexte yükseliş demektir. Bu sefer
tahterevallinin sağ tarafı yukarıdadır.
Tahmin edeceğiniz gibi bu işlem sonsuza kadar tekrar edilip duracaktır.
Umarım yukarıdaki örnek size toplum psikolojisinin fiyatın yönünü belirlemede ne kadar
önemli bir etken olduğunun ispatlar.
Neden en önemli etken: Çünkü forexte işlem yapan insandır ( otomatik işlemler bile insan
tarafından komut alır ) insan bireysel, ( hırs, açgözlülük, kıskançlık, korku ve panik )
duygularının etkisi altında hareket eder bu sürekli bir değişken duygu yapısıdır. Toplumu
meydana getiren birey olduğundan toplum psikolojisi de çoğunluğun etkisi altındadır.
Peki, insan neden etkilenir. Ekonomik haberlerden, medyadan, gazetelerden, çevreden ama
en önemlisi para kazanma hırsı ile kaybetme korkusundan. ( burada forex ile ilgili
toplumdan bahsediyoruz )
O zaman toplum psikolojisini ( forex için ) anlarsak bir nevi fiyatın yönünü de anlamış
oluruz
Aynen öyle ama bunun kolay olacağını söyleyemem.
Şimdi bakalım bunu nasıl yapabiliriz.
Forex ortamında, eğer objektif bir gözle bakabilirseniz bu detay çoğu zaman kendini
gösterir.
Bu grafiklerden okunabilir, oskilatörlerden bulunabilir, hatta haberlerden ve gazetelerden
takip edilebilir. Yeterki kendinizi soyutlamasını bilesiniz. Đleriki konularda sizlere bunun
grafiklerden nasıl okunacağını göstereceğim.
11
Şimdilik biz objektif konusu üzerinde biraz daha duralım. Tahterevalli örneğini tekrar
hatırlayınız, dikkat ederseniz işlem sonsuza kadar devam ediyor, bunu biliyoruz yani eninde
sonunda bu işlem tekrardan gerçekleşecek. Bu örneği biraz açarsak ve işlemin kayıt tutma
şekline “grafik” dersek bu işlemin aslında bütün ZAMAN ARALIKLARINDA
gerçekleştiğidir. Yani yıllık, aylık, haftalık, günlük, saatlik hatta dakikalık zaman
aralıklarında bu tahterevalli işlemi gerçekleşmektedir. Daha da ilginç olanı bütün bu zaman
aralıklarında gerçekleşen bu işlemlerin aslında birbirleri ile bağlantılı olduklarıdır. Tek
farkları kütleleridir, ( yani sağdan sola, soldan sağa koşuşan insanların miktarı )
O zaman öncelikle hangi zaman diliminde işlem yapmam gerektiğini bilmeliyim
Aynen öyle, zaman dilimleri arasındaki bağlantıyı bilmek ve hangi zaman diliminde işlem
yapmak gerektiğini hesaplamak işlemin başlamadan %50 doğru olacağının göstergesidir.
Bunun için grafik nasıl okunur size göstereceğim.
Tekrar örneğimize dönelim. Tahterevalli işleminin bütün zaman aralıklarında gerçekleştiğini
ve yönünü toplum psikolojisinin belirlediğini anladık. Eğer bu işlem sonsuza kadar devam
edecekse o zaman neden işlem yapıp beklemiyoruz. Çünkü bütün bunları bilsek bile işlemin
yani insanların hangi yöne NE ZAMAN koşacaklarını ve NE ZAMAN tekrardan yön
değiştireceklerinibilmiyoruz.
O zaman öncelikle işlemi ne zaman açıp ne zaman kapatacağımı önceden bilmeliyim
Tebrikler, bu işi iyice kavramaya başladınız.
Bu nasıl yapılır, bu bahsettiğimiz “ne zaman” ları hesaplamanın birçok değişik yöntemi
vardır. Fibonacci ( asıl adı Leonardo Pisano olup neden Fibonacci dendiğini anlamış değilim
) Gann Fan, Andrews pitchfork gibi yöntemler bunlardan birkaç tanesidir.
Bunları sonra öğreneceğiz.
Tekrardan örneğimize dönüyoruz ( Evet bu artık sıkıcı olmaya başladı ) Bütün bu
yukarıdakilerin haricinde başka bir etken daha yokmudur bu tahterevalliyi harekete geçiren?
Evet, var, bu etken fiziksel olmaktan yana daha ziyade tabiatsaldır ve buna dalga “cycle” adı
verilir. Bunu grafiklerdeki yukarı aşağı dalgalar ile karıştırmayın. Tahterevalliyi uzun bir
süre boyunca izlerseniz, aslında gözükmeyen bir ritim ile hareket ettiğini anlarsanız bu kalp
atışlarınız gibi olabilir yada bir gün gidin ve denizdeki dalgaları izleyin, kısa bir süre sonra
farkına varacaksınız ki dalgalar ritmik hareket etmektedirler. Durgun bir suya taş atın ve
dalgaları seyredin gerek boyut, zaman ve şekil olarak ritmik bir hareket sergilerler. Bunun
gibi birçok örnek mevcut. Buna tabiatsal ritmik dalga hareketi yani CYCLE diyoruz.
Bu cycle hareketleri forexte de mevcuttur. Birçok değişik zaman ve şekil ile kendilerini
gösterirler. Bunlar kesin ya da kati kurallar olmasa da forexte kendilerini hissettirirler.
O zaman tabiatsal ritmik CYCLE hareketlerini önceden bilmeliyim
Maalesef bunu öğrenmek bir ömür ister ve çok karmaşık bir sistemdir ama en azından nasıl
kullanılacağını size göstereceğim.
12
Son olarak hatasız kul olur mu? Olmaz, Tahterevalliyi izlerken bir süre sonra gelecek yönü
konusunda tahmin yapmaya başladığınızda farkına varırsınız ki her tahmininiz doğru
çıkmaz.
Sebebi önemli değildir, belki bir yada birkaç detayı atlamışsınızdır yada ani bir trend
değişimine maruz kalmışsınızdır. Bu tür talihsiz ve yanlış kararlar her zaman alınabilir ve
gayet normaldir hatta sizin kendi CYCLE nizin bir parçasıdır.
Önemli olan uzun dönem başarı ve bu başarıyı sağlayacak disiplindir. Đşlem yapmadan önce
bu tür olasılıkları hesaba katarak sermayenin buna göre korunması gereklidir.
O zaman ne pahasına olursa olsun sermayeyi korumalıyım
Evet, bakıyorum çok çabuk öğreniyorsunuz. Bunun nasıl yapılacağını size göstereceğim.
Dışarıdan bakıldığında forex yukarıdaki kadar kolaydır. Yukarıdaki maddeleri öğrenmek ve
uygulayabilmek sizin forexten kazanma olasılığını % 80 üstüne çıkartır.
Sizden istediğim arkanıza yaslanmanız ve gözlerinizi kapatmanızdır. Şimdi o büyük
tahterevalliyi hayal edin ve üzerinde sağa sola koşuşan insanlara odaklanın. Ne kadar çok
insan var değil mi, hepsi sürekli bir koşuşturma içerisinde değişik yönlere koşmaktadırlar.
Şimdi odaklanın, biraz daha derine odaklanın, ne görüyorsunuz? Kendinizi, evet 10 dakika
öncesine kadar sizde bu döngünün bir parçası idiniz, durmadan sağa sola koşuyordunuz.
Đlginç değil mi, şimdi ise oturmuş ve dışarıdan daha önce farkına varmadığınız bir açıdan bu
dünyayı izliyorsunuz, o iki nokta arasındaki sanki hiç bitmeyecekmiş gibi duran o sınırsız
mesafe şimdi bir karınca boyu kadar kısa gelmekte. Birden farkına vardınız ki, günler alan o
mesafe artık parmağınızın ucunda.
Đster buna forex matrixi değin ister forexte nirvanaya ulaşmak. Önemli olan artık olaylara
bambaşka bir bakış açısı ile yaklaşabilmeniz. Diğerlerimi, onlar o tahterevalli üzerinde
sonsuza kadar koşuşturmaya devam edeceklerdir. Vaat edilen ödülü sonsuz bir zaman
diliminde almak umudu ile.
13
FOREX TERĐMLERĐNDEN BAZILARI
Forexte işlem yapmadan önce öğrenmeniz gereken birkaç terim vardır.
Bu terimler yaptığınız her işlemde mutlaka karşınıza çıkacaktır. En azından bunların ne
manaya geldiğini bilmek işlem yapmanızı kolaylaştıracaktır. Burada her yerde verilen basit
teknik açıklamalardan bahsetmiyorum. Đşlem yapan bir yatırımcı olarak bu deyimler ne
demektir bunu öğreneceğiz.
Bunların içinde bizim için en önemli olanlar ve kitabımızdaki örnekleri anlayabilmeniz için
gerekli olan açıklamalarını vereceğim.
Stop Loss: Zararı durdurma noktasına denir. Bilmeniz ve kullanmanız gereken en önemli
unsurdur çünkü sizi olmadık zamanlarda beklenmedik zararlardan koruyacaktır.
Biz buna kısaca SL diyeceğiz.
Đşlem yaptığınız platformun bu özeliği desteklediğinden mutlaka emin olun. Bir işlem
açarken kazanmaktan çok kaybetme ihtimalini göz önüne almalısınız ve buna bir değer
biçmelisiniz. Yani açtığınız işlem istediğiniz yönde gitmezse, kaybedeceğiniz miktarın en
olacağını önceden bilmelisiniz. Örneğin USD/EURO paritesinde 1,3650 den USD yi
satmaya karar verdiniz ve işlem açarak satış ( sell ) emri verdiniz. Analizleriniz
doğrultusunda bu paritenin 1,3550 kadar düşeceğini düşünüyorsunuz.
Ya olmazsa? Ya parite tam tersine yukarı çıkarsa.
Đşte Stop Loss burada devreye girer. Đşlemi açarken en fazla ne kadar paranızı risk
edeceğinizi hesaplayarak o noktaya Stop lossu koyuyorsunuz.
Örneğimize dönelim, 1,3650 satış emri vermiştiniz ve en fazla 100 dolar kaybetmeyi göze
alıyorsunuz, o zaman Stop Loss 1,3750 olarak verilir. Diyelim ki işlem istediğiniz yönde
gitmedi ve tam tersine çıkmaya başladı ve fiyat aniden 1,3900 çıktı. Stop Loss,, adı üstünde
vermiş olduğunuz fiyatta işlemi otomatikman kapatır ve sizin daha fazla zarar almanızı
önler. Örneğimizde olduğu gibi eğer Stop Loss koymasaydık işlem bizi 100 dolar yerine
250 dolar zarara sokacaktı.
Öyleyse Stop Loss çok önemli. Evet, belki de işlem içerisinde dikkat etmeniz gereken en
önemli unsurdur.
Yalnız unutmayın Stop Loss öyle her yere beni zarardan korusun diye konulmaz. Gelişi
güzel konulan Stop Loss sizi zarardan korumak yerine zarara sokabilir bunun en verimli
şekilde nasıl kullanacağınızı ileriki bölümlerde detaylı olarak açıklayacağım.
Limit: ( Take Profit )Geliri al. Đşleminizi kapatmak istediğiniz fiyatı belirtir yani
hedefinizi. Genelde bir işlem açılırken, işlemin nerede son bulacağını limit belirleyerek
önceden belirtebilirsiniz. Böylece fiyat o seviyeyi gördüğünde işlem otomatikman
kapatılacaktır.
Mesela örneğimize dönelim.
1,3650 sat emri vermiştiniz ve fiyat eğer dönerse diye SL yi 1,3750 koyarak en fazla 100
dolar kaybetme riski almıştınız.
Peki, fiyat istediğiniz şekilde düşmeye başlar ve sizin analiziniz doğrultusunda bu düşüş
1,3550 kadar devam edecektir. Şimdi ne yapacaksınız? Bütün gün bilgisayar başında fiyatın
oraya kadar düşmesini mi bekleyeceksiniz. Sonuç da oraya kadar düşüp geri çıkma olasılığı
var, öyle değil mi?
Hayır, beklemenize gerek yok, işlem, açarken limit veriyorsunuz ve böylece bilgisayarın
başında bütün gün oturmaktan kurtuluyorsunuz.
14
Limit Order Sınırlı Emir anlamına gelir. Bazen bir işlem açmak istediğinizde fiyatın
istediğiniz seviyeye gelmesini beklemek zorunda kalabilirsiniz. Yukarıdaki gibi saatlerce
ekran başında oturmak yerine sınırlı emir ile işlem şartlarını önceden verebilirsiniz. Böylece
fiyat o bölgeye geldiğinde işlem otomatikman açılacaktır.
T1: Bu bir forex terimi değildir, daha ziyade bana ait bir terim olup bu kitap içerisinde
karşınıza sürekli çıkacaktır. Aslında bu terimi sizde ileride çok kullanmaya başlayacaksınız.
T1 ( Target 1 ) anlamına gelmektedir ve Türkçe karşılığı hedef 1 demektir. Bu T1,T2,T3
olarak devam eder ve 1inci hedef, 2inci hedef vs anlamına gelmektedir. Kullanma
nedenimiz, bir işlem içerisindeki ara hedefleri belirlemek içindir.
Đlerikibölümlerdebunudahadetaylı olarakinceleyeceğiz.
PĐP: Forexte, özellikle parite işlemlerinde fiyatın en küçük hareket birimine verilen addır.
Yada döviz işlemlerinde herhangi bir kurun değerindeki en küçük oynamaya verilen isimdir.
Mesela örneğimizdeki işlemde USD yi 1,3650 den satmıştık. Burada aslında bu fiyat 13650
pip tir ve buradaki her bir sayı bir pip olarak adlandırılır. Bu USD/EURO paritesinde 0,001
kuruşa tekabül eder.
Đşlemler pip üzerinden değerlendirilir. Mesela pipi 1 dolardan işlem yaptığınızda, örnek
paritemizdeki her 0,001 kuruşluk değer farkına 1 dolar yatırdınız anlamına gelir.
Hatırlarsanız örnek işlemimizde en fazla 100 dolar zararı göze alarak 1,3750 fiyatına SL
koymuştuk. Bu pipi 1 dolardan 100 pipe eşittir.
Hedge: Aslında manası çit anlamına gelmektedir ama finans dünyasında başka manada
kullanılmaktadır. Basit açıklaması karşı işlem yapılarak eldeki getirinin korunması anlamına
gelir.
Marj: Bir işlemin yapılabilmesi için gereken sermayedir.
Spread: Alış ve satış fiyatı arasındaki farka denir. Daha ziyade işlem yaptığınız platformun
komisyonudur.
Spot: Bir gün içerisinde yapılan işlemdir.
Futures: Vadeli işlem sözleşmesi anlamına gelir. Genelde bu forexte şu anlama gelir,
işlemini bir günden daha uzun bir süre açık tutmak isteyenler için verilen vadeli fiyat
şeklidir. Spread farkı daha yüksektir ama işleminiz önceden belirlenmiş tarihe kadar açık
kalabilir. Bunlar aylık, 3 aylık hatta yıllık devreler halinde olabilir.
Buy: Al demektir kısacası fiyatın yükseleceğine inanıyorsanız “Buy” yani al emri verirsiniz.
Sell: Sat demektir kısacası fiyatın düşeceğine inanıyorsanız “Sell” yani sat emri verirsiniz.
Target: Hedef demektir. Bizim için bu işlemin ulaşmasını isteğimiz en son hedef noktası
anlamına gelir.
Negative Divergence: Olumsuz oluşum. Fiyat yükselirken göstergelerin tersine düşmesi
sonucu oluşan olumsuzluğa denir.
Positive Divergence: Olumlu oluşum. Yukarıdakinin tersine fiyat düşerken göstergelerin
çıkması yada düşmemesi sonucu oluşan olumlu oluşumdur.
15
Overbought: Aşırı alım, göstergelerin en yüksek noktalarına ulaşarak tabiri işlemin aşırı
alındığını belirtir.
Oversold: Aşırı satış, göstergelerin en düşük noktalarına gelerek tabiri işlemin aşırı
satıldığını belirtir.
Chart: Đşlemin grafiksel olarak değişik zaman birimlerinde görüntülenmesine denir.
Bunların haricinde birçok terim ile karşılaşabilirsiniz ama bizim için bunları bilmek
yeterlidir.
16
TOPLUM PSĐKOLOJĐSĐ
Đlk örneğimizde fiyatın yönünü belirleyen etkenin toplum psikolojisi olduğunu öğrenmiştik.
Peki, bu etkeni nasıl tanıyacağız veya nasıl değerlendireceğiz.
Aslında bu bilgi her yerde kendini göstermektedir, önemli olan bu toplum görüşünden
kendinizi soyutlayarak olaylara objektif bir yaklaşım sergileyebilmektir. Konumuz forex
toplumu olduğuna göre kendimizi bu toplumun basit bakış açısının dışına çıkarmalıyız,
sonuç da bu toplum bir bütün olarak hareket etmektedir.
Yukarıdaki şekli bir örnek ile pekiştirelim.
Farz edelim ki bu toplum on milyonlarca insandan oluşmaktadır, bir ucundan diğer ucunu
görmek imkânsız. Đçindeki insanların tek görüş açısı, önü, yanı ve arkalarıdır, belki birkaç
sıra itibarı ile.
Bu “kütle” normal şartlarda yukarı yönlü hareket etmektedir. Bu kütlenin belli bir hareket
ritmi vardır ve bireyler farkında olmadan bu ritim ile hareket ederler. Bu ritmik hareket
gücü, kütle, dolayısı ile o andaki toplum psikolojisi tarafından yönetilir. Tek bir bireyin bunu
değiştirme gücü yoktur. Düşünün bu kütle, bireyi istese de istemese de arkadan sürekli
yukarı doğru itmektedir, yanındakilerde bu güç ile yönetildiğinden aynı yönde
ilerlemektedirler. Bunu maç sonrası stadyumdan çıkmaya çalışan insanlar olarak da
düşünebilirsiniz. Hepsi iç içe ve yavaşça aynı yönde ilerlemektedirler.
Biz buna forexte “Ana Trendin Yönü” deriz.
17
Şimdi diyelim ki bu kütlenin bir yerinde insanlar geriye dönme ihtiyacını hissettiler ( burada
amaç yada neden önemli değildir ) Bu uygulama otomatikman bir ters dalgalanmaya
sebebiyet verecektir. Sonunda geri dönmek isteyen önce duracak ve arkadan gelene ters
yönde baskı uygulayacaktır. Bu kütlenin genel yönüne ters olduğundan dalga halinde devam
edecektir. Kütlenin ana yönünü değiştirebilmesi için kütlenin çoğunluğunun buna uyum
göstermesigerekir.Đştegrafiklerdekidalgalanmalardaböyleaçıklanabilir.
Bir kütlenin yönü öyle her saat her gün yön değiştirmez. Dalgalanmalar olabilir ama ana
yön zırt pırt değişmez. Stadyumu düşünelim, kapılara doğru oluşan hareket ana trenddir.
Şimdi kapının kapatıldığını düşünün öndekiler bunu görüp geri dönmek isterken arkadakiler
bundan habersiz öne doğru hareket etmeye devam ederler. Karşılıklı bir dalgalanmadan
sonra eğer çoğunluk olayın farkına varırsa kütle başka bir çıkış kapısına doğru yön değiştirir.
O yüzden, siz trendin döneceğini fark etseniz bile trend manasız ( size göre ) bir biçimde
yönüne devam eder, muhtemelen sizde zarar edersiniz.
Forexte işlem yaptığımız sürece bizde bu kütlenin bir parçası olacağız, bunu değiştiremeyiz.
Önemli olan, stadyum örneğindeki gibi kütlenin içinde hareket etmektense yukarıda, hani o
spikerlerin durduğu yüksek yer var ya, işte orada olmaktır. Şimdi buradan baktığınızda
sadece çevrenizdekileri değil kütlenin büyük bir bölümünü dolayısı ile kütlenin “ana”
yönünü rahatlıkla görebilirsiniz. Gene stadyum örneğimizde kapının kapatıldığı bölüme
dönersek, kütle içinde hareket edenin bunu anlaması ve yönünü değiştirmesi ancak kütlenin
çoğunluğunun bunu yapmaya başlamasından sonra oluşur, oysa siz o yüksek yerden bu
eylemin en başlangıç noktasını görerek, aşağıdakilere nazaran çok önceden hareket
edebilirsiniz.
Peki, toplum psikolojisini nereden takip edebiliriz.
Bence toplumun hareketini anlamak için toplum bilgisini nereden alıyor diye sormak ve ona
göre araştırmak daha mantıklı olacaktır.
18
Peki, toplum bilgisini nereden alıyor.
Hepimizin aldığı yerden! Şaşırmayın, unutmayın sonuç da bizde bu toplumun bir parçasıyız
ve biz genel bilgilerimizi nereden alıyorsak toplumda oradan almakta.
Anlatmaya çalıştığım bu alınan bilginin alış, değerlendirme ve o toplum düşüncesinden
farklı olarak kullanabilmektir.
Bunu biraz açalım.
Öncelikle ( anlatması kolay olsun diye ) forex toplumunu 3 kategoriye bölelim 1 – en alt
grup, 2- orta grup ve 3- üst grup. Siz buna istediğiniz adı koyabilirsiniz, mesela acemiler,
normaller ve ustalar yada hamsiler, büyük balıklar ve köpekbalıkları gibi. Ben maalesef bu
terimleri kullanamam o yüzden alt/orta/üst diye ayırıyorum.
Ekonomik Haberler: Her gün gazetelerde, dergilerde ve televizyonda ekonomi ile ilgili
haberler yer alır. Bu haberler eğer sürekli pozitif ise toplum üzerinde pozitif etki, negatif ise
negatif etki yapacaktır. Sürekli olarak medyada pozitif ekonomik haber duyan alt grup
zamanla bunun etkisi altına girerek psikolojik olarak etkilenecektir. Alt grup için alım
zamanıdır. Orta grup bu haberlere ilgisiz değildir ama etkisi altına da pek girmez lakin alt
grubun alıma başlaması ile yukarı çıkan fiyatı görünce fırsatı kaçırmak istemez ve alım
yapar. Üst grup çok farklıdır, medya haberleri ilgisini çekmez çünkü bilir ki bugünün haberi
forexte tarih demektir. Üst grup, medyada sadece olağan dışı ekonomik haberlerle ilgilenir. (
mesela Đsviçre Merkez Bankasının pariteye müdahale edeceğini açıklaması gibi, olağan dışı
haberler ) Üst grup haberlerin kaynağını sürekli olarak araştıran kesimdir. Ve dolayısı ile
gerçeklere daha yakındır dolayısı ile paritenin gerçek yönünü daha doğru tahmin edebilir.
Sonuç: Sadece medya haberlerine bağlı kalmayın, mutlaka kendi araştırmalarınızı yapın.
Đlgilendiğiniz parite ile ilgili her türlü kaynağı zorlayın. Mesela Euro/Usd ile
ilgileniyorsanız bulabileceğiniz bütün kaynaklarda euro ve usd ile ilgili bilgileri toplayın.
Avrupa Merkez bankası ile FED in web sayfalarını ziyaret edin son ekonomik durumları
varsa en yakın toplantı tarihlerini, olası faiz kararlarını, toplantı sonrası açıklamalarını
inceleyin. Bu konularla ilgilenen ekonomistlerin yazılarını bulun. Ekonomistler, işleri
gereği, ekonominin yönünü sizden çok daha iyi analiz edebilirler ve genelde tahmin
yapmazlar, rakamlar ne ise onu söylerler. Đleriye dönük ekonomik tahmin yapan ekonomi
yazarları da vardır, onları bulun yazı ve makalelerini okuyun, içerisinden size lazım
olabilecek bilgileri ayıklayın ama hepsinin sonunda mutlaka ama mutlaka not alın.
Ekonomik Göstergeler: Gene yukarıdakinin aynısı. Sizin yapmanız gereken bu ekonomik
göstergelerin şu an için değil yakın gelecekte ne yönde olacağını bulmaktır. Gene bunu
internet üzerinden yapabilirsiniz. Eğer siz yapamıyorsanız bunu yapan ekonomistleri ve
makalelerini araştırınız. Amacınız bugünü değil gelecekte bu göstergelerin neyi işaret
edeceğini bulabilmek. Unutmayın açıklanan ekonomik göstergeler ileriki dönemde revize
edilebilirler, özelikle durgunluk dönmelerinde bu çok sık olur. Bunları yakından takip edin.
Gene her şeyi not edin.
Borsalar: Bir ülkenin ekonomik durumunu en iyi o ülkenin borsası belirler, yani borsa
ülkenin ekonomik barometresi gibidir. Bunun yanında Amerikan borsaları özelikle çok
önemlidir. Borsaların yönü çoğu zaman paritelerinde yönünü belirler. Mutlaka borsaların
durumları hakkında bilgi toplayınız, overbought yada oversold durumlarını takip ediniz.
Özelikle Amerikan borsalarına etkisi olabilecek konu ve haberleri takip ediniz not alınız.
Grafik “Chart” Okumak: Alt grup pek chart okumasını bilmez ve göstergelerin manasını
anlamaz. Siz üst grup gibi bir gözünüzü her zaman bu chartların üstünde tutmalısınız. Bu
chartlar sizin yol haritanızdır. Okumasını bilirseniz gitmek istediğiniz yere daha çabuk
varırsınız.
19
Göstergeler, oskilatörler: Bunlar aslında üst grubun vazgeçilmez araçlarıdır. Bunlar tek
başına bir işe yaramazlar ama kombine edildiklerinde müthiş avantaj sağlarlar. Bunları
kullanmasınıbilmelisiniz.
Bunların üzerinde yada değerleri ile oynayarak o müthiş ve mucizevi göstergeyi
bulamasınız, çünkü öyle bir şey yok, o yüzden vaktinizi boşa harcamayınız.
Bu göstergelere herkes bakıyor, bunu sakın unutmayın ve bunu kendi yararınıza kullanın.
Faiz oranları: Pariteleri etkileyen en büyük unsurdur. Bakalım, paritesinde işlem yaptığınız
kaç ülkenin faiz oranları hakkında bilginiz var. Mesela Amerika, Đngiltere, Avrupa topluluğu,
Kanada, Avustralya yada Japonya’nın faiz oranları nedir? Bunları bilmek ve daha da
önemlisi bir sonraki değişikliğin ne olacağını bilmek çok önemlidir. Örneğin “carry trade”
dediğimiz işlem hakkında bilgisi olan var mı?
Para risk almadan kazanç sağlamak ister, çok basit bir biçimde anlatmak istersek,
Japonyadan 0,10 % faiz ile alacağınız parayı Avustrulyada 3% ile kullanabilirsiniz. Bunu
yaparken getirdiğiniz Yeni Aud dolarına çevirmeniz gerekir. Bu işlem doğrudan pariteyi
etkileyecektir. Bu karmaşık bir işlemdir burada sadece faiz oranlarına dikkat etmeniz
gerektiğini belirtmek için verilmiştir.
Alt ve orta grup bu konu ile fazla ilgilenmezler, ilgilenenler ise işlem için karar gününü
bekler oysa üst grup araştırmasını yaparak kararın ne olacağını tahmin eder ve bunu çok
önceden fiyatlandırır. ( her zaman doğru oldukları söylenemez )
Pariteler arası bağlar: Pariteler birbirleri ile bağlantılıdır. Daha önce belirttiğim gibi forex
sistemi çok karmaşıktır ve sadece Ali yada Veli işlem yaptığı için inip çıkmaz. Mesela GBP
dolar karşısında değer kazanıyor ve Dolarda Yen karşısında değer kazandığında
otomatikman GBP Yen karşısında ( belli bir oranda ) değer kazanacaktır. Çoklu işlem
yaparken buna mutlaka dikkat etmelisiniz yani GBP/ USD al ama GBP/YEN sat işlemleri
EĞER Dolar Yen karşısında değer kazanıyorsa biraz saçma olur.
Bu bağlar aynı zamanda ekonomik de olmaktadır. Örneğin ham petrol fiyatları ile
Amerikanın petrol stoku ve ekonomik durumunun Kanada doları üstünde çok büyük etkisi
vardır. Çin ekonomisini en yakından Avustralya ve Yeni Zelanda doları izler çünkü
ihracatların büyük kısımlarını Çine yaparlar. Çin deki ekonomik gelişme bu pariteleri
anında yukarıçıkartır. Đngiliz sterlin’i Amerikandolarını izlerçünkü Đngiliz ekonomisi
Amerikan ekonomisi ile yapışık gider. Altın ve dolar iç içedir ve birbirlerini tamamlayan
yatırım araçlarıdır. Birinden kaçan mutlaka öbürüne sığınır.
Neyse,
Toplum yukarıda anlatmaya çalıştığım bütün nedenlerden etkilenebilir ve yönünü
belirlemeye çalışır.
Eğer hala anlamadıysanız tekrardan toparlayayım.
Sizin işiniz toplumu hareket ettiren olay, haber, grafik vs gibi etkilerden haberdar olmak
fakat topluma karşın bu olayların aynı zamanda içeriğini ve nedenlerini bilmek ve gelecek
için ne tür etki yapabileceklerini araştırmaktır. Bunu yaptığınızda stadyum örneğindeki gibi
spiker mevkisine çıkar ve toplumun yönünü rahatlıkla izleyebilirsiniz.
Bunu nasıl yapabilirim?
Her zaman bir takviminiz, ajandanız ve karalama defteriniz bilgisayarınızın başında olsun.
Her araştırma sonuçlarını not alınız, merkez bankaların önemli tarihlerini ( özellikle faiz ile
ilgili ) takviminize işaretleyiniz, bunun üzerine yorum yapan ekonomistleri bulup
yorumlarını not ediniz. Aklınıza gelen yada ilginç bulduğunuz makalelerden notlar alınız.
20
Bunları aynı zamanda ajandanızda ileri tarihlerine işaretleyiniz, ne idi, ne olacaktı ve etkisi
ne olabilir. Bunları yazıcıdan çıkartıp ajandanıza yapıştırabilirsiniz yada kısa notlar halinde
yazabilirsiniz. Ne kadar çok bilgi toplayabilirseniz o kadar hazırsınız demektir.
Böylelikle her yeni gün başladığında siz o güne dünden hazır olmuş olacaksınız.
Forexte işlem yapmak sadece al sat emri vermekten ibaret değildir.
Buraya kadar edindiğimiz bilgi daha ziyade kendimizi ve sermayemizi nasıl koruyup işlem
için hazır duruma getirmemiz içindi. Bu bilgiler bir temel olarak algılanmalı ve herkes
tarafındanuygulanmalıdır.
Warren Buffet’in çok ünlü bir sözü vardır biz bunu forexe uygulayalım çünkü borsa ve
hisseler için verilmiştir.
Forexte kazanmanın ilk ve tek kuralı, para kaybetmemektir.
Siz bu bilgiler ile donatılmış olduğunuz sürece o tahterevallinin hangi yöne döneceğini
önceden bilirsiniz. Hatta belli bir süre sonra o insanların neden gereksiz yere sağ sola
koşuşup durduklarına şaşırırsınız.
21
SERMAYENĐN ÖNEMĐ VE KORUNMASI
a) Sermayenin korunması
Tek cümle ile açıklamak istersek buna kısaca finans disiplini diyebiliriz.
Burada forexte işlem yapmak için ayırdığınız kapitale sermaye diyeceğiz. Bunun büyüklüğü,
100 yada yüzbin dolar olması önemli değildir, önemli olan bu sermayenin her ne olursa
olsun korunmasıdır.
Unutmayın sermayeniz olmazsa işlem yapamazsınız.
Sermaye nasıl korunur.
1- Olası dalgalanmalara karşı sermaye STOP LOSS konarak güvence altına alınır.
SL nin ne olduğunu daha önce öğrenmiştik. Burada bunu daha detaylı ele alacağız.
SL bizi olağan dışı durumlarda olası zararlardan korumak için alınan bir tedbir olarak
açıklamıştık. Evet, SL bizi bu gibi durumlarda koruyacaktır, böylece elimizdeki sermayenin
birden uçup gitmesine mani olacaktır. Bunu biliyoruz ve mümkün ise yapacağımız her
işlemde mutlaka SL koyacağımızı da biliyoruz.
Maalesef iş yukarıdaki kadar basit değil. Eğer SL uygun olmayan bir noktaya
koyduğunuzda size yarar yerine zarar getirecektir ve sermayenizin erimesine neden
olacaktır.
Nasıl mı? Unutmayın forexte fiyat sürekli yukarı veya aşağı doğru oynar, buna dalgalanma
deriz. Sl yi düşük bir noktaya koyduğunuzda, bu olası dalgalanma sonucunda işlem Stop (
SL ye ulaşılması ) olur ve normalde kazanç sağlayabileceğiniz bir işlemden zarar ile
ayrılabilirsiniz. Eğer SL yi çok yüksek bir noktaya koyarsanız ve fiyat yön değiştirirse
gereğinden fazla zarar etmiş olursunuz.
Kafanız karışmasın, bu kelimeler ile anlatılamaz. Bunu nasıl yapacağınızı ileride vereceğim
grafiksel işlem örneklerinde tekrar tekrar anlatacağım ve inanın kitabın sonuna gelmeden
bunu çok iyi bir şekilde öğrenmiş olacaksınız.
2-Mümkün olan ilk mertebede işleme zarar vermeden stop loss ileri alınarak sermaye
işlemden ayrılır.
Dikkat ettiyseniz yaptığım bütün tahminlerde ( www.simondiyorki.com ) bunu nasıl ve
nerede yapmanız gerektiğini belirtiyorum. Sizde bir işlemi açmadan önce bu ayrıntıları
önceden planlamalısınız. Giriş ve çıkış noktanızın yanında muhtemel SL değiştirme
noktasını da hesaplamalısınız. Bu nokta genelde işleme zarar vermeden sermayenin
çekilebileceği yerdir.
Örneğin işlem miktarının ( giriş noktanız ile SL arasındaki fark ) kendisi kadar olabilir.
Mesela giriş fiyatınız 1,400 ve SL yi 1,500 koydunuz işlem miktarınız 100 piptir. Đşlem
1,300 geldiğinde ( işlem miktarınız ) SL giriş fiyatınız olan 1,400 çekilerek sermaye
işlemden ayrılır. Fiyat döndüğünde bir zararınız olmaz.
Bunu bir örnek ile biraz daha açalım.
Parite USD/GBP ve siz 1,4800 den satış emri veriyorsunuz. SL yi 1,5000 koyuyorsunuz,
böylelikle işlem miktarınız 200 pip oluyor.
Şu anda pipi 1 dolardan 200 dolar risk altındasınız ve sermayenizin 200 dolarını
kullanmaktasınız. Eğer fiyat istediğiniz yönde gitmez ise ve 1,5000 geldiğinde siz stop
olacaksınız ve işleminiz kapatılacaktır, zararınız 200 dolardır.
22
Fiyat istediğiniz yönde gidiyor ve düşmeye başlıyor. Fiyat 1,4700 kadar iniyor. Fiyatın daha
da düşeceğine inanıyorsunuz ve işlemi kapatmak istemiyorsunuz ama riskiniz halen devam
ediyor?
Profesyonel yatırımcı bu noktada sermayesini işlemden ayırır. Nasıl mı? 1,5000 de bulunan
stop lossu giriş fiyatı olan 1,4800e çekerek.
Bu şekilde risk etmiş olduğu 200 dolarını işlemden ayırmıştır ve böylece işlem herhangi bir
sermaye katkısı olmadan yani risksiz devam etmektedir. Bu noktadan sonra isterse fiyat
aniden geri 1,4900 çıksın, sizin hiçbir kaybınız olmayacaktır. Burada dikkatinizi çekmek
istediğim nokta sermayenin olası getiriden daha değerli olduğudur.
3-Özenle hazırladığınız işlem her ne sebepten dolayı olursa olsun istediğiniz şekilde
gitmez yada içinizde en ufak bir kuşku yarattığında işlemi kapatmalısınız.
Açtığınız her işlem her zaman istediğimiz şekilde yürümez, bu gibi durumlarda risk almak
gereksizdir. Unutmayın zararın neresinden dönerseniz kardır. Mesela işlem açtınız ve
işlemin 50 pip altında önemli bir direnç yada destek noktası var fiyat o noktaya geldiğinde
hemen geri çekiliyor ve bu işlem birkaç defa tekrarlanıyorsa ve sizin içinizde “bu noktayı
aşamayacak” kuşkusu “altıncı his” doğuyorsa işlemi en müsait noktadan kapatın. Sakın
arkanıza bakıp acaba ne oldu diye düşünmeyin o iş orada bitti siz bir sonraki işleme
hazırlanın.
4- Gereksiz fantezi işlemlerden uzak durmalısınız. Özelikle kârda iseniz.
Bu genelde hepinizin yaptığı genel bir hatadır. Özelikle kârda iseniz. Rahat olduğunuzdan
bazen ana işleminizin yanında başka ufak işlemlerde açarsınız “ ya tutarsa” diye, hani olur
ya oradan da kazanç hiç fena sayılmaz. Fakat unutulan bu yan işlemlerin % 70 hep zarar
yazar çünkü planlanmadan düşüncesizce ve eksik bilgi ile yapılmış basit bir işlemdir. O
anda bu pek önemsenmez ama bütün bu küçük kayıpları bir araya toplayın özelikle bir yıllık
bir süre içerisindekileri, evet gözlerinize inanamayacaksınız ne kadar büyük bir meblağ
değimli.
Daha da kötüsü bazı arkadaşlar bunların yan işlem olduğunu unutarak buradan gelecek
kayıpları kovalamaya başlamalarıdır. Sonunda ana işlemden daha pahalıya mal olurlar.
Peki, hiç mi küçük işlem yapılmaz. Hayır, yapılır şansınızı denersiniz ama yapılmadan önce
ana kurallar kesin ve kati olmalıdır. Kaç piplik sermayeyi feda edeceğinizi önceden
belirlemelisiniz. Ayda en fazla kaç adet yan işlem yapma hakkınız var belirlemelisiniz.
5- Kesinlikle zarardaki bir işlemi geri dönecektir diye kovalamayınız.
Bir işleme başlamadan önce bütün hesapları yaptınız giriş ve çıkış noktalarını SL ve diğer
ayrıntıları inceden elediniz ve işlemi açtınız. Eğer işlem istediğiniz yönde gidiyorsa sorun
yok, ama yok ters yönde gidiyorsa bir sorun var demektir. Bilgisayarın başına oturup fiyatın
yönünü takip edip dua edeceğinize sorunun ne olduğunu araştırmanız daha doğru olur.
Nerede hata yaptınız neyi dâhil etmeyi unuttunuz, fiyat neden istediğiniz yönde hareket
etmiyor. Daha da kötüsü SL noktasına geldiniz, ne yapacaksınız? Hatayı bulduysanız işlemi
tekrar gözden geçirebilirsiniz, hata yoksa o zaman bırakın işlem stop olsun yada yukarıdaki
3üncü maddeyi uygulayınız. SAKIN işlemi geri dönecek umudu ile kovalamayınız yani stop
lossu sürekli yukarı yada aşağı çekerek sermayenizi tüketmeyiniz. Đhtimal dönebilir ama siz o
anda panik durumda ve bilmediğiniz sularda yüzmektesiniz çünkü bunun olacağını
hesaplamadınız yani kumar oynamaktasınız.
Ne yapmalı: prizi çekin ve dışarı çıkın o ortamdan uzaklaşın, yürüyüşe çıkın, kitap okuyun
yada sinemaya gidin ama mutlaka sakinleşmeden dönmeyin.
23
Şimdi tekrardan işlemi ele alın ve bir daha inceleyin hesaplayın hata yada eksiklik varsa
şimdi kendini gösterecektir yoksa bu işlemi unutun gitsin. Unutmayın giden birse gelecek
olan bindir
6- Aylık dönemlerde kârınızı mutlaka sermayeden ayırınız.
Evet, eğer çok küçük sermaye ile hareket etmiyorsanız, koyduğunuz tarihlerde ki bunun
standardı aylık yada 3er aylık dönemlerdir, kârınızı ana sermayenizden ayırınız yani başka
bir hesabınıza aktarınız. Kesinlikle hepsini platform hesabınızda tutmayınız. Herkes kötü
günlerinde kontrolü elden kaçırabilir, özelikle birkaç işlemi üst üste kaybettiğinizde. Bazen
bu durumda bazı arkadaşların bütün sermayelerini kaybettiklerine çok tanık olmuşumdur.
Her insanın bir kırılma noktası vardır ve inanın hepimiz bir gün o noktadan geçebiliriz. O
yüzden mümkün oldukça yedekleme yapmanız yani gelirinizi kolay ulaşamayacağınız başka
hesaplara aktarmanız yararınıza olacaktır.
b- Sermayenin işleme şekli
Sermayenizi nasıl maksimum kazanç / minimum risk ile çalıştırmalısınız.
Bunun için öncelikle sermayenin büyüklüğü önemlidir.
$ 100,000 ve üstü sermayeler bir işlem için sermayenin en fazla %2 sini kullanırlar bu kural
sermaye küçüldükçe büyür.
Aşağıdaki kesin bir kural değildir sonuç da bu oranlama herkesin kendi iradesine kalmıştır.
Bir pip işlem $ 1 dan hesaplanmıştır.
$ 100,000 üstü bir işlemde %1 ila %2si işlem sayısı 50 ila 100
$ 50,000 üstü bir işlemde %2 işlem sayısı 50
$ 10,000 üstü bir işlemde %2 ila %3 işlem sayısı 33 ila 50
$ 5,000 üstü bir işlemde %3 işlem sayısı 33
$ 1,000 üstü bir işlemde %10 ila %15 işlem sayısı 6 ila 10
Boş yere dememişler para parayı çeker diye !!!!!!!
Bu şema bize açıkça küçük sermayenin işinin ne kadar zor olduğunu gösteriyor. $ 500 lık bir
sermayenin arka arkaya maksimum hata yapma payı 3 ila 5 işlem iken aynı pay $ 10,000 için
50 işlemdir. Belki şimdi küçük sermayenin neden her işleme balıklama atlamaması
gerektiğini daha iyi anlamışsınızdır.
Yukarıdaki örnekleme min lot işlemden yani pipi $ 1 den işlem miktarın 100 ila 150 pip
olarak hesaplanmıştır. $ 50,000 ve üstü için bu $1 den 500 pip yada $5 den 100 pip fark
etmez.
Bence sermayenin minimum $ 3,000 olarak düşünmek lazım, yanlış anlaşılmasın altı da olur
ama risk oranı çok yüksektir.
Eğer sizin işlem yaptığınız platform değişik miktarlar ile çalışıyorsa o zaman ona göre
hesaplayınız. Min $ 1 olan platformda $ 500 risk taşırken, min $0,10 olan platformda $ 500
kral olur.
Bir işlem miktarı normal şartlarda paritenin %1i dir. Euro/Usd bu ortalama 130 pip eder.
Đşlem miktarı, girdiğiniz fiyat ile koyduğunuz Sl arasındaki fark dır. Yani normal şartlarda
paritenin % 1 ile işlem yapılmalı. Bu oran kesinlikle sabit değildir sadece basit
hesaplamalardakullanılır.
24
Burada herkes kendi sermayesine göre karar vermek zorundadır. Sermayenin işlem miktarı
ne olacaktır.
Örneğin Orta ve kısa vadeli yatırımlarda $ 500 sermayesi olan bir kişi işlem miktarını 100
pip olarak belirlerse 5 işlem hakkı var demektir. 150 pip olarak belirlerse 3 işlem hakkı var
demektir.
Piyasa minimum 10 işlem hakkı ister.
O zaman orta ( haftalık veya günlük ) ve kısa ( gün içi ) işlem yapan bir yatırımcı kendisine
10 işlem hakkı tanımalıdır yada sermayesini 10a bölerek işlem hakkını bulmalıdır.
Bunu neden yapıyoruz. Yukarıda belirttiğim gibi bütün yumurtaları bir sepete koymamak
için, ya sepet yolda düşerse?
Bu işlem disiplinini mutlaka kendimize adet edinmeliyiz. Böylece birkaç “kötü” işlemden
geçsek bile sonraki “iyi” işlemler için sermayemiz kalır ve zararı geri çıkarma imkânımız
olur. Eğer buna önem vermesek sermayemiz kara günlerde yok olur gider.
Peki, eldeki kumaş bu ceketi dikmeye yetmiyorsa ne yapmalı? Ya daha fazla kumaş ( ! )
bulacaksınız ya da eldeki kumaşı bir yerinden çekiştirerek bu ceketi dikeceksiniz, nasıl ve
nereden çekiştirirsiniz o size kalmış ama sonuç da bu ceketi giymeden forexte başarılı işlem
yapamazsınız.
Gelirin Hesaplanması
Genel olarak baktığımızda herkimse yılsonunda ki sermayesi başlangıç sermayesinden fazla
ise başarılı olmuş demektir. Bu 1 kuruş bile olsa başarı sayılır.
Detaylı baktığımızda ise durum biraz farklıdır. Teknik olarak profesyonel bir yatırımcı
minimum 7/3 oranı ( her 10 işlemde 7 başarı, yada %70 ) ile çalışmak ister böylece
kaybedeceği her 3 işleme karşılık 7 başarılı işlem ister sonuç da kar oranı 4 tür ( % 40 net )
Şimdi piyasanın neden minimum 10 işlem hakkı istediğini daha net anlamışsınızdır.
Amatör yatırımcı için bu minimum 6/4 olmalıdır. Yani her 10 işlemde 6 başarıya karşılık 4
negatif ( %20 net )
Bu oranlama aslında yıllık işlem üzerinden yapılır, ben burada anlaşılsın diye 10 işlem ile
sınırladım.
Şimdi örneğimizi basit olsun diye $ 1,000 sermaye ile ele alalım.
$1,000 sermaye 10 işlem hakkından işlem başına $ 100 ve pipi $1 dan 100 pip yapar
Amatör oranı olan 6/4 den işlem yapalım, kötüden iye doğru,
Buna göre ilk 4 işlemimizi kaybedelim zarar 4 işlem x 100 pip x $1 = $ 400 dır
( not: şimdi neden işlem miktarı kuralına sıkı sıkıya bağlı kalmamız gerektiğini daha iyi
anlamışsınızdır, eğer olmasaydı belkide bu 4 işlemde $ 1000 tamamını kaybetmiş olabilirdik
)
Kalan 6 işlemi kazandığımızda net gelir $ 600 – kayıp$400 = $ 200 kar olur. Yani %20 gelir
Tabiî ki gerçekte hesap bu kadar basit değildir.
Burada amacım neden sermayemizi en az 10 işlem, min 100 pip, miktarına bölmemiz ve bu
orana kesinlikle uymamız gerektiğini anlatmak içindir. Sermaye olmadan işlem olmaz ve en
önemlisi zarar yazan her işleme karşılık gelecekte bin tane karlı işlem yapmanız mümkündür
yeter ki işlem yapabileceğiniz sermaye olsun.
25
Burada bir not eklemek istiyorum, kesinlikle GARANTĐ diye bir işlem yoktur, bu garanti
sadece kendinize ve fikrinize olan aşırı güvenden kaynaklanmaktadır. Her işlemi sadece bir
işlem miktarı ile yapınız. Garanti diye 3 yada 4 işlem miktarı ile işlem yapanlar
sermayelerinin birden yok olduğunu görürler.
Risk / Getiri Oranı
Büyük sermayeler 1/1 in üstündeki (yani her 1$ yatırım karşılığında 1$ getiri) her işleme
sıcak bakarlar. Oysa küçük sermayeler, $1000 ve altı, bu oranın en az 1/2 olmasını isterler (
her1$ yatırıma 2$ getiri ) $500 ve altı için bunun 1/3 olması gereklidir.
Pratikte bu şu demektir: işleminizi seçerken ( parite ve getirisi ) yatıracağınız her 100 pip (
risk ) için minimum 200 pip ( kar ) getiri elde etmeniz gereklidir. Bu mutlaka olacak demek
değildir işlemi herhangi bir zamanda kapatabilirsiniz ama bu kural size işlem içerisinde en
azından hareket etme olanağı verecektir. Oran ne kadar büyük olursa hareket alanı da o
kadar büyük olur.
Amaç yapacağınız işlemi seçerken bunu göze alarak seçmenizdir.
Örnek: Analizleriniz sonucunda iki parite yakaladınız ve her ikisinin de çıkacağını
hesapladınız. Bunlar euro/usd ve euro/yen olsun. Euro/usd nin giriş fiyatından 120 pip sonra
direnç noktası olduğunu gördünüz, euro/yen de ise Fib%50 bulunmakta ve Fib%68 kadar
270 pip vardır. Analiz sonuçlarına göre euro/usd getirisi 100/120 dir yada 1/1,2 oysa
euro/yen nin getirisi 100/270 yada 1/2,7 dir.
Akıllı olan her ikisinde yatırım yaparım der, YANLIŞ çünkü euro/yen oranı 1/2,7 ile riske
karşılık getirisi daha yüksek olup işlem içerisinde hareket olanağı sağlayarak sermayenin ilk
hedefte işlemden çıkarılmasını sağlar. Yani her bakımdan daha güvenlidir.
Küçük sermayeler bu tür işlemleri hedeflemeli, bunu bütün pariteleri araştırarak inceleyerek
bulabilirler. O yüzden küçük sermayeler büyüklere nazaran daha az işlem yaparlar.
Şimdi yukarıdakilerin hepsini harmanlayarak sizi şok edecek bir örnek vereceğim:
Diyelim ki $ 1000 sermaye ile başladınız, analizleriniz doğrultusunda işlem yapmaya karar
verdiniz, maalesef tahminleriniz o kadar başarılı olmadı ve aşağıdaki oranı yakaladınız.
Y-Y-D-Y-Y-D-Y-Y-D-D Yani 6 yanlış tahmin 4 doğru tahmin?
Normalde ekside olmalısınız hatta iflas etmiş olmanız lazım ama değilsiniz neden mi: Gayet
basit, çünkü siz küçük yatırımcı oranı ile tahminlerinizi seçmiştiniz ( minimum1/ 2 getiri ).
Yukarıda anlattıklarıma bağlı kalarak her yanlış yatırım size $ 100 mal olurken ( toplam 6
yanlış=$600) her bir kazancınız minimum 1/2 oranından $ 800 ( $200 x 4 işlem ) olmuştur,
toplam işlem sonucunda $200 kar yaptınız hem de bu kadar kötü bir tahmin oranı ile. Peki,
oranınız 1/ 3 olsa idi durum ne olurdu.
Umarım bu örnek her şeyi açıklamaktadır. Gördüğünüz gibi en kötü şartlarda bile kurallara
kati olarak bağlı kalanın para kaybetmesi çok zordur hatta uzun zaman döneminde
sermayesini 3e hatta 5e katlaması gayet normaldir.
Evet, biliyorum sıkıldınız. Benimde en çok sıkıldığım konu budur ama maalesef en önemli
konuda bu.
Neyse toplayarak bitirelim;
- Yukarıdaki sermayenin korunması maddelerine birebir sadık kalıyoruz
26
- Kendi bütçemize göre işlem miktarımızı buluyoruz
- Sermayemizin boyutuna göre Risk/Getiri oranını bulup, buna göre işlem yapıyoruz
- Her işlemi bir işlem miktarı ile yapıyoruz
- Objektif olup kesinlikle duygularımızı işleme karıştırmıyoruz.
- Ne olursa olsun her işleme balıklama atlamıyoruz!
27
HANGĐ ZAMAN DĐLĐMĐ
Sermaye ve işlemin kişisel duruma göre ayarlanması.
Daha önce size forexteki zaman dilimlerinden kısaca bahsetmiştim. Burada bu konuyu daha
da açarak derinlemesine inceleyeceğiz ve kendi kişisel pozisyonumuza göre bundan nasıl
faydalanmamız gerektiğini öğreneceğiz.
Herhangi bir paritenin grafiğine “chart” baktığınızda yukarı ve aşağı yönlü hareket,
dalgalanmalar görürsünüz bu dalgalanmaların hacmi baktığınız zaman aralığındaki grafiğe
göre değişim gösterir. Mesela 10 dakikalık bir grafikteki aşırı dalgalanma, 4 saatlik grafikte
6 çizgi yada mum, günlük grafikte ise bir çizgi yada mum ile gösterilir. ( usta trader, çiginin
yada mumun uzunluğundan dalgalanmanın boyutunu görebilir ama konumuz bu değil )
O zaman buradan şu sonucu çıkarmak mümkün. Hangi zamanda işlem yapmak istiyorsak
mutlaka o zamanın grafiğine bakmalıyız.
Đşlem yaparken evet amaişlemi araştırırken hayır.
Kafanız mı karıştı? O zaman konuyu biraz daha açalım.
Aslında zaman dilimi diye bir ayrım yoktur. Burada sadece makro işleyişin içindeki mikro
işleme bakıyoruz. Bunların hepsi bir bütünü oluşturmaktadır, nasıl ki lunar takvimde bir gün
24 saate eşittir. Forexteki grafiklerde bunun gibidir, buradaki zaman dilimleri bize bir bütünü
değişik oranlarda gösteririler. Bu doğru kullanmasını bilenin elinde müthiş bir
avantaja döner.
Bir hareketin bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Mutlaka bir yerden başlamalı ve bir yerde
bitmelidir. Bu hareketin başlangıcını, eğer yeterli cihazınız varsa, ilk nano saniyesine kadar
ölçebilirsiniz. Forexteki hareket sistemi aynıdır. Örneğin günlük grafikteki yukarı yönlü
başlayacak bir hareketlenmenin başlangıcını 10 hatta 5 dakikalık grafiklerden tespit
edebilirsiniz. 10 dakikalık bir grafikte başlayan yukarı yönlü hareketlenme aynı zamanda 1
saatlik grafikte sonra 4 saatlik ve en sonunda günlük grafikte kendini göstermelidir.
Bu bize neyi anlatıyor:
Đşlem araştırmanızı yaptınız ve örneğin EURO/USD paritesinin önümüzdeki birkaç gün
içerisinde çıkacağına kanaat getirdiniz. Şimdi en uygun giriş anını bekliyorsunuz. Peki bu
an ne zamandır? Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi o an BÜTÜN ZAMAN
DĐLĐMLERĐNDEMEVCUTolmalıdır.Günlük,4saatlik,60dakikalıkve10(yada15)
dakikalık grafiklerde o anın mevcut olması gereklidir.
Bunu iyice ezberleyiniz Günlük grafik, 4 saatlik grafik,1 saatlik grafik ve 10 dakikalık
grafik. Dikkat ederseniz dört değişik zaman dilimi ile çalışıyorum. Bu zaman dilimleri size
uymayabilir o zaman kendinize göre dört ayrı zaman dilimi oluşturabilirsiniz.
Şimdi:
Yukarıdakine istinaden kendi kişisel durumunuza bakın. Herkesin her an bilgisayar başında
geçirecek saatleri olmayabilir. Sürekli bir işiniz olabilir, esnaf olabilirsiniz, öğrenci yada
öğretmen vs. Durumunuzu analiz edin ve günde yada haftada kaç saatinizi forexe
ayırabilirsiniz, bu zaman sabah yoksa akşamlarımı olacak. Forex için çalışma ortamınızı
analiz edin, dışarıdan gelebilecek ve konsantrasyonunuzu bozabilecek etkenleri araştırın.
Bilgisayar başında hangi günler ne kadar süre ile oturabilirsiniz. Bütün bunları analiz edin
ve kendinize dürüst olun. Forexten para kazanmak uğruna aşırı strese girmek istemezsiniz,
inanın bana bu stresi göze alanlar otomatikman forexte kaybederler.
Analiz sonucunu aşağıdakine uygulayınız,
28
- Uzun dönem için yatırım yapanlar
Bu kategoriye forexe fazla zaman ayıramayanlar girer. Eğer haftada birkaç saatten
fazlasını ayıramıyorsanız, yaşam tarzınız aktif ve boş zamanınız yok ise. Sürekli
seyahat ediyorsanız, işiniz çok yoğun ise. Kısaca eğer her gün forex işleminizi takip
edemiyorsanız, uzun dönem yatırım yapmalısınız. Takip edeceğiniz grafik aralıkları
haftalık, günlük ve 4 saatlik olanlardır. Sizin için kısa dönem grafiklerin bir önemi
yoktur. Uzun dönemin kasti en az bir günlük işlem demektir. Yani işlemleriniz bir
günden uzun sürebilir.
- Orta dönem için yatırım yapanlar
Günde birkaç saatini forexe ayırabilenler, akşamları boş vakitleri olanlar, çalıştığı
yerden internete bağlanabilenler, esnaflar, serbest çalışanlar, öğrenciler kısaca her
gün en az birkaç saat forexe zaman ayırabilenler. Sizler hem uzun hem de orta
dönem için yatırım yapabilirsiniz. Grafikleriniz haftalık, günlük, 4 saatlik, saatlik ve
bilgi amacı ile 10 dakikalık olanlardır.
- Kısa dönem için yatırım yapanlar
Eğer her gününüzü forexe ayırabiliyorsanız bu sizin içindir. Burada nerdeyse sürekli
işlemlerinizi takip edebilmelisiniz. Uzun, orta vadenin yanında siz kısa dönem işlem
yapabilirsiniz. Bütün grafik aralıklarını incelemelisiniz. Gün içerisinde gir-çık
işlemleri yapabilirsiniz. Ama unutmayınız bütün dönemlerin arasında en çok risk
alan sizsiniz.
Gördüğünüz gibi özel hayatımızın forexte yapacağımız işlemler ile çok önemli bağlantısı
vardır. Neyi yapıp neyi yapamayacağınızı mutlaka bilmelisiniz. Uzun vadeli işlem yapan
birisi sadece vakit buldu diye gün içi işlem yapmaya kalkarsa, derinliğini bilmediği suya
balıklama atlamaya kalkışır demektir.
Tabiî ki bunlar teorik kuramlardır, illa da yapamazsınız diye bir kaide yoktur. Yukarıdaki
size bir bilgi olsun mahiyeti ile verilmiştir. Amacınız kazanma oranınızı olabildiğince
yüksek tutmaktır.
Şimdi kendinize dürüst olun ve ne yapıp ne yapamayacağınıza karar verin ve boşa kürek
sallamaktan vazgeçin.
29
NE ZAMAN GĐRĐLMELĐ, NE ZAMAN ÇIKILMALI
.
Bir önceki konumuzda hangi zaman diliminde işlem yapmanız gerektiğini umarım
anlamışsınızdır. Burada bu zaman dilim içerisinde ne zaman işlemi açıp ne zaman
kapatmanız gerektiğini anlatacağım.
Önce bir geçmişi düşününüz, geçmişte yaptığınız işlemleri hatırlayınız. Ne yapıyordunuz?
Genelde yapılan iki hatayı sizde birçok kere uyguladığınızdan eminim.
Diyelim ki Euro/Usd paritesinin çıkacağını düşünüyor ve ona göre işlem açıyorsunuz.
Paritenin iki yönü vardır.
1- Düşüyor ve işlem kırmızıya ( eksiye ) dönüyor, siz önce şaşırıyor sonra kızıyor en
sonunda paniğe kapılıyorsunuz. Bir zaman sonra geri çıkmaya başlıyor ve işlem maviye (
artıya ) dönüyor. Aman geri eksiye dönmeden işlemi hemen kapatmaya karar veriyor ve
derin bir oh çekiyorsunuz.
2- Çıkıyor ve hemen işlem maviye dönüyor. Seviniyorsunuz ve kendinizden gurur
duyuyorsunuz çünkü doğru bildiniz. Bir zaman sonra hafif inişler başlıyor ve sizi korku
salıyor, ya dönerse diye. Aman dönmeden kazancı alalım diyor ve işlemi kapatıyorsunuz.
Peki sorun yada hata ne ? Sorun yok, yukarıdaki örnekler gayet doğal olan işlemlerdir. Hata
ise işlemin önceden analiz edilmemiş olmasıdır, giriş ve çıkış noktaları düşünülmemiş.
Yukarıdaki işlemlerin yaklaşık %90ı ilk düşünceniz olan yönde hareket etmeye devam
edecektir, bu süre bir saat yada bir gün sonrada olabilir ama çoğunlukla size “ tüh be keşke
çıkmasaydım”dedirttirecektir.
Diğer bir örnek ise girdiğiniz işlemin hemen ters yöne dönmesi ve sizi direkt olarak zarara
sokmasıdır. Burada önce beklersiniz, yukarıdaki gibi, “ah bir dönse de hemen geri çıksam”
dersiniz ama dönmez. Paranın gideceği korkusu ile mutlaka dönecektir umudu size stop loss
unuzu sürekli aşağılara çekmenize sebep olacaktır. Aşırı ve gereksiz kayıpların en büyük
nedeni budur işte.
Yatırımcıların ilk düşündükleri işlem şekli genelde (çoğu zaman) doğru olandır fakat
genelde bunlardan hep zarar ile dönülür.
Peki, bu nasıl önlenir.
Bir işlemi açmadan önce üzerinde en ince detayına kadar hesap ve analiz yapılmalıdır.
Burada zaman dilimlerinin önemi çok büyüktür.
Aşağıdakiörnektesadecezamandilimininönemianlatılacaktırvekesinliklebir
yatırımyapmak içinyeterlideğildir. Diğeretkenlerisonra öğreneceğiz buradasadece
zaman dilimi vardır.
Örnek: ( diğer bütün analizler yapılmış ve diğer şartlar uygun durumda olduğunu farz
ediyoruz )
Euro / Usd paritesinde BUY ( AL ) işlemi yapacağız
Đşlem analizi büyükten küçüğe doğru, işleme giriş küçükten büyüğe göre yapılır.
Öncelikle yapmanız gereken günlük grafik ( chart ) bakmanız gerekmektedir. Buradan
trendin ana yönünü bulursunuz, baktığımız şey ise göstergelerin tabanda yani oversold
durumda olmalarıdır. Buradan 4 saatlik grafiğe geçmelisiniz. Bu grafiğinde aynı günlük
grafikteki gibi aynı şartlarda olması gerekmektedir. Buradan 1 saatlik grafiğe geçersiniz
gene durumun aynı olması zorunludur. Şimdi bir işlem şansı yakaladınız.
30
Eğer değillerse o zaman bekliyorsunuz. Giriş anının bütün zaman dilimlerinde oluşması
gereklidir.
Đşleme giriş için hazırsınız zaman geldi, şimdi ise tam tersine küçük zaman dilimden
başlıyorsunuz yani 10 dakikalık grafikten. Bu grafikte, pariteyi alacağımız için,
göstergelerin aşağıda yani oversold duruma gelmesini bekleyeceğiz, illa da en dipte olmaları
gerekmez, buradan bir saatlik ve dört saatlik grafiklere geçerek hepsinin aynı duruma
geldiğini gördüğümüzde işlemi açarız. Bu zaman açısından en uygun giriş anını verir.
Tekrar belirtiyorum yukarıdaki sadece işlemzamanınıöğrenmek için verilmiş bir
örnektirsadecegöstergeleredayanarakişlemyapmayınız.
Đşlemden çıkış zamanı da bunun tam tersidir. Tek farkı, bütün zaman dilimleri yerine işlem
yapılan zaman dilimi hesaba katılır. Yanı kısa, orta yada uzun dönem işlemi gibi.
Mesela kısa dönem işlem yapıyorsunuz ve 1 saatlik grafik üzerinden işlem açtınız. O zaman
1 saatlik grafikde göstergeleriniz overbought durumuna geldiğinde işlemden çıkarız. Gene
bu bize sadece en müsait çıkış anını verir.
Dört adet dairesel halka düşünün bunlar iç içe geçmiş durumda. Hepsinin üzerinde bir yeşil
çizgi var ve hepsi saat yönünde değişik hızda
dönmektedirler. Bu dört yeşil çizgi aynı hizaya geldiği zaman sizin işlem açacağınız
zamandır. Önce yada sonra değil bir tek aynı hizada olduklarında.
Unutmayın bu size mutlaka kazandıracaktır demiyorum sadece işleme girebileceğiniz EN
MÜSAĐTZAMANARALIĞInıverecektir.
Peki, bunun bize ne faydası vardır.
Öncelikle düşük sermaye ile işlem yapanların kullanabilecekleri fiyat aralığı küçüktür. Đşlem
açtıktan sonra aşırı fiyat dalgalanmalarına dayanamayabilirler. Gerçi bu sadece küçük
sermaye için değil hepimiz için geçerlidir. En müsait zaman aralığında açılan bir işlemde
minimum fiyat dalgalanmaları gözlenir.
Đşlem açarken amacımız fiyatın biran önce istediğimiz yönde hareket etmesidir ve işlemin
her halükarda hemen artıya geçmesidir. Bu amatör yatırımcılarda psikolojik bir unsurdur.
Đşlemlerininuzunsüreeksideolmasınadayanamazlar.
Diğer bir unsur ise fiyatın tahminimizin tersine hareket etmesidir. Bu oluştuğunda en az
zarar ile işlemi kapatma imkânımız olur.
31
CYCLES
Cycle: Daha ziyade tabiatsal dalga teorisidir. Kesin olarak ispatlanmamıştır ama birçok ünlü
finansçı tarafından kullanılır.
Bu ritmik hareketlerin zaman ile bağdaşmasından oluşur. Yada başka bir tabir ile zaman
hareketini başka bir bakış açısı ile yorumlar.
Mesela biz miladi takvimi kullanmaktayız. Buna lunar takvimde denir. Dünyanın güneş
etrafındaki bir tam turuna 1 yıl deriz ve bunu ay, hafta, gün saat olarak böleriz. Bunun
haricinde kullandığımız Hicri takvim vardır.. Budizm takvimi, Çin takvimi gibi daha
bilmediğimiz birçok çeşit vardır. Hepsi birbirinden farklı dahi olsa, hepsinin ortak amacı
zamanı ölçmektir.
Biraz daha eskiye gidelim, antik Mısır takvimi daha da eskiye gidersek antik Maya takvimi
ile karşılaşırız. Özelikle eski ( antik ) takvimler günümüzün ölçüm atletlerine yada
tekniklerine sahip olmadıklarından, kendi dönemlerine özgü ölçüm metotları kullanarak
zamanı ölçmeye çalışmışlardır.
Bunlardan en ilginç olan antik Maya takvimidir çünkü ölçüm ilkesi olarak “cycle”
metodunu kullanmışlardır. Maya takvimi bilindiği gibi gezegenlerin hareketine göre
yapılmamıştır. Onlar dünya işlevi olan tabiatsal ve mevsimsel dalgaları saymışlardır. Neyse
konumuz burada takvimlerin nasıl oluştuğu değildir, biz konumuza dönelim.
Bu cycle dediğimiz tabiatsal ritmik hareketler aslında her yerde vardırlar, kalp atışımızdan
denizdeki dalgalara kadar, radyo dalgalarından elektriğe kadar. Aslında her şey ritmik bir
dalgalanma desek herhalde fazla abartmamış oluruz.
Günümüz finans dünyasında kullanılan Fibonacci numara dizimi aslında ritmik bir dalga
hareketinin sayıya tabir edilmiş halidir. Buna çoğu matematikçi ile finansçı kızacaktır ama
hey herkesin fikri kendine öyle değilmi?
Cycle yapısını bir soğana benzetebiliriz, bir bütün içerisinde iç içe geçmiş birçok zaman
tabakasından meydana gelmektedir. Yani cycle bütün zaman dilimleri içerisinde mevcuttur.
Peki bu cycle sistemi nasıl çalışmaktadır.
Ressam olduğum söylenemez ama yukarıdaki şekil cycle yapısını anlatıyor. Her bir cycle’ın
içerisinde bir öncekini tamamlayan iç cycle’ler bulunmaktadır, bu böylece sonsuza kadar
gider. Dikkat ederseniz bütün birleşen noktalar aynı anda yukarı yönlü, yada aynı anda ne
kadar yukarı yönlü birleşen varsa, yukarı hareketin o kadar kuvvetli olacağı söylenir.
A B C D
32
Mesela A noktasındaki yukarı yönlü baskı B noktasından fazla olacaktır çünkü A noktasında
bütün dalgalar yukarı yönlü iken B noktasında iç dalgalar yukarı yönlü fakat üst dalga
aşağı doğru baskı yapmaktadır dolayısı ile yukarı yönlü kuvvet daha az olacaktır. Peki
gelelim C noktasına: Diyelim ki C noktasının işlem tarihi 10 Mart 2009 olsun. Şimdi SP 500
yada DJA’nın günlük yada haftalık grafiğine bakın ve yukarıdaki tarihi bulun, her şey
kendiliğinden açıklığa kavuşacaktır.
C noktasının özeliği bütün bileşenlerin aynı anda aşağı yönlü ve sonrasında hepsinin yukarı
yönlü olduğudur, müthiş bir aşağı doğru baskı ve aniden yön değiştirerek müthiş bir yukarı
doğru baskı.
Tabi bu sadece bir örnek teşkil etmektedir. Başta belirttiğim gibi kanıtlanmış bir kuram
değildir ve herkesin kendine göre bir işlem ve anlayış şekli vardır o yüzden öğrenmesi çok
zor olan bir olgudur.
Benim görüşüm Armstrong görüşüne daha yakındır, o yüzden size biraz bundan
bahsedeceğim.
Buna göre cycle daki dalganın yapısı yarım daire şeklinde değildir Daha ziyade aşağıdakine
benzer.
Ortalama olarak alırsak bir dalganın ömrü 4/3 yukarı 4/1 aşağı şeklindedir. Dikkat ederseniz
forex grafiklerinde bu dalga hareketini çok net bir şekilde görebilirsiniz. Bu dalga hareketi
bütün zaman dilimlerinde mevcuttur ve yukarıda belirttiğim gibi birbirlerine olan etkileri
neticesinde dalganın gücü oluşur.
A B C
33
A noktasındaki düşüş büyük bir ihtimal ile chartlarda gözükmeyecektir bile çünkü
kendisinden büyük iki dalganın hareketi halen yukarı yönlüdür. Oysa B dalgası düşüş
bakımından daha etkilidir çünkü iki dalga düşmektedir. Teorik olarak sonsuz sayıda dalga
olduğunu varsayarsak bu işlemin ne kadar karmaşık olduğunuz anlarsınız.
Elliot dalga teorisi de bunun bir benzeridir yalnız onlar dalga içerisindeki dalgayı sayarlar
ve ana prensiplerinde bu dalga adedinin 3 içerisinde 5 içerisinde 3 olduğudur.
Burada Elliot dalga teorisinin kendi halinde bir işlem yapmak için yeterli olduğu kanaatinde
değilim. Elliot dalgaları ancak dalga oluştuktan sonra kesinlik kazanır ve bir sonraki
dalganın yönünü belirlemenizde faydalı olsa bile nasıl, nerede ve ne şekilde oluşacağını
ancak “ya” yada “eğer” kelimeleri ile ifade eder. Elliot teorisi diğer işlem mekanizmaları ile
birleştirildiğinde çok etkili olabilir.
Fibonacci değerlerini dalgaya çevirir isek ne olur?
1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377,610, 987,. . . .
Elimizde yukarıdaki değerlerde ve yukarıdaki dalga şeklinde sonsuz dalgalar oluşur. Şimdi
bunları üst üste dizin yani 3 günde çıkıp inen dalga bu şekilde sonsuza kadar devam
edecektir, bunun üstüne 5 günde olanı onun üstüne 8 günde olanı ve onun üstüne 13 günde
olanı vs. devam edin. Bu dalgalar kendi hallerinde bağımız hareket etseler dahi bir bütünde
birbirleri ile çakışacaklardır. Bu çakışmanın şekli ve gücü dalganın kuvvetini verecektir.
Bu sadece Fibonacci numaraları ile ölçülü değildir. Mesela Gann ölçü sistemi açısal
değerleri göz önüne alarak dalga boylarını hesaplamaktadır ama oransal bir nevi fibonacci
ye benzer.
Gann da gün sayımı 30, 45,60,90 ve 180 dır ( açılar )
Bunun haricinde temel tabiatsal dalgalar dediğimiz, 8 hafta, 21 hafta, 40 hafta, 9 aylık, 2
yıllık, 4 yıllık vs gibi dalga boyları vardır ve bazıları bunları saymayı tercih eder.
Daha önce söylediğim gibi bunlar kanıtlanmış işlemler değildir ve inanın bana derine
indikçe mantığınızı kaybedebilirsiniz o yüzden bunların ne olduğunu bilmeniz şimdilik
yeterli olacaktır.
Bunları daha detaylı olarak bölüm2 de ( bir sonraki kitap ) işleyeceğiz.
Bunların size faydası ne olacak. Bazen bütün araştırmalarınıza rağmen fiyat bir türlü
istediğiniz yönde hareket etmeyebilir. Saçınızı başınızı yolup hata nerede diye
düşüneceğinize bazı tabiatsal cycle lerin iş başında olduğunu bilmeniz içinizi rahatlatacaktır.
Unutmayın her işlem artıya geçmez ve sermayenin korunması bölümünde kedinize bir risk
getiri oranı koymuştunuz, bu oran size gerekli hata payını verecektir, siz yeter ki kendinizi
dolayısı ile en önemli zırhınız olan sabır ve karar verme yeteneğinizi kaybetmeyin.
34
ĐŞLEM METOTLARI
Buraya kadar sermayemizi nasıl korumamız ve işletmemiz gerektiğini öğrendik. Kendimize
en uygun zaman dilimini bulduk ve ne zaman girip ne zaman çıkmamız gerektiğini anladık.
Burada sermaye ile ilgi ufak bir not eklemek istiyorum çünkü sermaye konusu forex
işlemlerinde en önemli noktadır.
Đşlem metotlarının başarılı olabilmesi için sermayenize göre bir işlem miktarını mutlaka
önceden bilmelisiniz. Sermayenizin büyüklüğü önemli değildir, önemli olan bunu kaç işlem
miktarına bölmek istediğinizdir. Unutmayın yaptığınız her işlemde mutlaka başarılı
olacaksınız diye bir kaide yoktur. Bazı işlemler kayıpla sonuçlanabilir ve bu gayet doğal bir
şeydir. Sizin her zaman bir sonraki işleme ayırabileceğiniz bir sermayeniz olmalıdır.
Đşlem metotlarına başlamadan önce size önerim sermaye konusunu tekrar tekrar
okumanızdır.
Burada, yani forex işlemlerinde yaptığımız tek şey fiyatın yönünü önceden tahmin edip ona
göre pozisyon açmaktır.
Yani kısaca her şey fiyatın yönü ile ilgilidir. O zaman öncelikle fiyat yönünü belirlerken
nelerden etkilenir ve nasıl tepki verir bunları bilmemiz gerekir.
Buna dayanarak bu bölümde bir yatırımcının nasıl işlem yapması, nerede ve nelere dikkat
ederek işlem açıp kapatması gerektiğini ele alacağız. Bunu yaparken kullanacağımız işlem
araçlarını da bu örneklerin içerisinde detayları ile öğreneceğiz.
Trend en yakın arkadaşınızdır ve trendin yönü işlem yapacağınız yön ile aynı olmalıdır.
Ana trend yukarı yönlü iken düşüşler alım fırsatı, aşağı yönlü iken çıkışlar satış fırsatı
olarak görülmelidir.
Bu işlemlerin ana ilkesi tarihteki birçok ünlü finansçı tarafından da onaylanmıştır.
a) Basit işlem metotları
Đster forexe yeni olun ister uzun yıllardır forexte işlem yapmış olun, aşağıdaki örnekler bir
yatırımcının en basit işlem metotlarıdır. Bunlar bütün işlemlerinizin bel kemiğini
oluşturacaktır.
Sadece bu metotlar bile sizin başarılı işlem yapma yüzdenizi artıracaktır.
Destek ve Direnç noktaları:
William Gann’a göre bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında
destek noktasına dönüşür.
Bu düşüncesinin doğruluğunu bütün chartlarda kolaylıkla görebilirsiniz ve bu bizim ilk
işlem metodumuzu oluşturacaktır.
35
Şimdi aşağıdaki charta bakalım. Burada zaman dilimi önemsizdir. Biz örneklerin kolay
anlaşılabilmesi için 4saatlik (4h) chart olarak düşüneceğiz yani her çubuk 4 saati temsil
etmektedir.
Ne görüyoruz? Fiyatın aşağı yönlü düşüşte olduğunu. Peki burada işlem yapmaya karar
versek nasıl bir işlem yapardık? Fiyat düşmeye devam edecek mi yoksa geri mi çıkacak,
nerede işlemi açmalıyım? Görünüşe göre bu chart bize fazla bilgi vermiyor.
Peki, şimdi bu charta kendimiz bazı eklemeler yaparsak durum ne olur. Öncelikle fiyatın
yani çubukların simetrisini inceleyelim.
Çubuklardaki dalgalanmalar ve bu dalgaların alt ve üst noktaları arasındaki simetriyi
görmeye çalışın. Bunların üst ve alt noktaları arasından paralel birer çizgi çekelim.
A
B
C
36
Dikkat ederseniz A noktası ilk seferde fiyata destek olup düşmesini önlüyor fakat yukarıdan
gelen satış baskısı ( oklar ) daha yoğun olduğundan ikinci seferde fiyat A noktasını kırıyor
ve bu sefer C noktası tarafından durduruluyor. Burada A ve C noktaları destek noktalarıdır.
Fakat fiyat geri yukarı çıkarken B noktası ( dikkat edin aslında A noktasının uzantısıdır )
fiyatın çıkışını durduruyor. Burada B noktası direnç noktasıdır.
Gann ne demişti: bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında
destek noktasına dönüşür.
Burada A noktası destek iken direnç noktasına dönmüştür.
Şimdi chart bize biraz daha detaylı bilgi vermektedir, öyle değil mi?
O zaman hemen işlem yapalım. Maalesef daha işlem yapmaya hazır değiliz çünkü chart o
kadar bilgiyi bize daha vermiyor. Şu ana kadar sadece destek ve direnç noktaların yerini
bulabildik.
Mademki işlemlerimizi fiyata karşı yapıyoruz o zaman fiyatın bize yön göstermesini
beklemeliyiz.
Unutmayın forex bir tahmin oyunu olsa bile bizim bir avantajımız var, o da ancak biz
istediğimiz zaman işlem açma özgürlüğümüzün olması oysa forexte fiyat her zaman bir
yönde ilerlemek zorundadır. Bunu çok iyi şekilde kullanmanız gerekmektedir.
Bütün bulgular sizin tarafınızda olmadığı sürece işlem açılmaz.
Şimdi destek ve direnç noktalarını bulduk, buradan sonra fiyatın bize yön göstermesini
bekleyeceğiz.
Bu nasıl olur. Dikkat ettiğiyseniz fiyat en son C çizgisinde idi. Bu C çizgisi daha önce
destek noktası konumundaydı ve halen kırılmadığı için destek noktası olmaya devam
edecektir.
Bizim görevimiz fiyatın buradaki aksiyonunu takip etmektir.
Fiyat bu C noktasını kırarsa muhtemelen düşüşüne devam edecektir.
C noktası destek olmaya devam ederse o zaman pivot barımız oluşacaktır. Chartta kırmızı
ile gösterilen pivot barıdır.
Yeşil bar işlem
B
C
Kırmızı bar PĐVOT
37
Đşlem barı,pivot barın yükseğini geçtiğindeişleme hazırız demektir.
Şimdi “en müsait zaman aralığının” bulunması gerekl idir, buda göstergelerin ve
oskilatörlerin yardımı ile olur. Göstergeler yönün değişeceğini onaylıyorsa o zaman işlem
açılır.
PĐVOT BARI: Pivot bar işlem öncesinde bize bir ölçü sistemi sağlar. Bu barın altı genelde
destek noktasına en yakın olanıdır ve fiyat bu barın üstünü geçtiğinde yön değiştirecek
demektir. Unutmayın bu mutlaka olacak diye bir kaide yoktur, pivot barı sadece fiyatın
yönünü ölçmemize yardımcı olmaktadır.
Pivot barı bütün örnek chartlarda KIRMIZI renk ile gösterilmektedir.
Pivot barından sonraki barımız işlem barıdır ve bu bütün chartlarda yeşil renk ile
gösterilecektir.
Şimdi pivot barımızdan sonraki bar ( işlem barı ) pivot barın yükseğini geçerse işlem
açmaya hazırız demektir. Bunun normalde 3 ila 5 pip bile olması yeterlidir.
Bu noktada charta tekrar bakıyoruz.
Stop Loss C destek çizgisinin altına konur, çünkü bu destek noktası kırılırsa fiyat
muhtemelen daha da aşağılara düşecektir. Unutmayın Stop Loss sadece bizi zarardan
korumak amacı ile konulmamaktadır aynı zamanda fiyatın (trendin) yön değiştirmesi ve
bizim artık geri toparlama umudumuzun kalmadığı noktaya konulur.
Burada C destek noktası bu noktayı temsil etmektedir çünkü bu noktanın kırılması fiyatın
tekrardan yön değiştirme ihtimalinin kalmadığını ve bir sonraki destek noktasına kadar
düşüşüne devam edeceğini gösterir.
Burada işlemin hedefi bir sonraki direnç noktasıdır. ( burada bu B noktasıdır )
Hedef B çizgisidir.
Yeni direnç noktası Đşlembarı,pivotbarın
yükseğini geçtiğinde işlem
açılır
B
C destek noktası
kırılmadığı sürece
kırmızı bar PĐVOT
Stop Loss C destek
çizgisinin altına
konulur
38
1- Pivot barını hatırlayınız. 4 saatlik chartda piv ot barı oluşurken usta yatırımcı bu barı takip
eder. Pivot barı, destek noktasına ilk dokunuşunda hemen bir alt zaman dilimine gider ve
işlemi buradan takip etmeye başlar. Burada bu 1 saa tlik chartdır. Yukarıda anlatılanın
tamamını bir alt zaman diliminde yapar. Bu şekilde işleme daha çabuk girebileceğinden
getiri oranını artırır.
En basit işlem şekli budur. Sadece destek ve direnç noktaların kullanılması ile işlem
yapılabilir. Đleriki bölümlerde bu destek ve direnç noktalarının önemini daha net
göreceksiniz.
Yalnız unutmayın yaptığınız her işlem mutlaka başarılı olacak diye bir kaide yoktur.
Püf Noktası
Bu tür işlemlerin yapısını hemen hemen herkes bilir fakat bilinmeyen yada işin püf noktası
aşağıdaki gibidir.
Usta yatırımcı yapacağı işlemlerde, işlem maliyetinin en az iki katını getiri olarak görmek
ister.
Diyelim ki yukarıdaki örneğimizde, kırmızı barın üst noktası ile destek noktasının altına
konulan stop loss arasındaki fark 120 pip olsun. Bu, buradaki işlemin maliyetidir.
Usta yatırımcı burada hedef olan direnç noktasının işlem açılışı itibarı ile 240 pip uzaklıkta
olmasını ister.
B
2X = 240 pip
X = 120 pip
Usta yatırımcı, işlem maliyetinin ( X ) karşılığında en
az 2 katı ( 2X ) getiri ister ve eğer bu oranı bulamazsa
işlem yapmaz.
2- Đkinci önemli püf noktası ise getiri oranıdır.
Önceki konulardan hatırlarsanız küçük sermayenin en az 1/2 oranında getiri sağlaması
gerekirdi.
39
Dikkat ederseniz ana destek ve direnç noktalarımızı n arasında bir tane daha destek / direnç
çizgisi geçmektedir, buna iç kanal çizgisi denir.
EĞER bu minimum 1/2 oranını bulamazsa işlem yapmaz.
Bunun neden ve sebeplerini daha önce sermayenin korunması bölümünde görmüştük, lütfen
tekrar o bölümü gözden geçiriniz.
Bir işlem açılırken, işlem içerisinde yeteri kadar hareket imkânınız olmalıdır, yani işlem
içerisinde iken fiyat birden yön değiştirmeye kalktığında sizi hazırlıksız yakalamamalıdır.
3- Usta yatırımcı en müsait durumda sermayesini işlemden ayırır.
Gene hatırlarsanız geçmiş bölümlerde “bir işlemin oluşması için bütün zaman birimlerinde
oluşması gerekir” demiştim. Burada 4 saatlik chartda işlem yapıyorduk, yani destek ve
direnç noktalarımız 4 saatlik chartda işaretli. Sonra usta yatırımcının bu şartlar oluştuğunda
1 saatlik charta geçtiğini de biliyoruz, işte bu “iç kanal” destek/direnç noktası 1 saatlik
chartda olandır.
Fiyat burada aynen ana örneğimizde olduğu gibi destek noktasını tanırsa sermaye işlemden
çıkartılır. Bunu stop lossu giriş fiyatına çekerek yaparız.
Aslında Makro işlem içerisinde mikro işlemi gerçekleştiriyorsunuz.
Yaptığınız işlem birbirinin tıpa tıp aynısıdır.
Yukarı yada aşağı yönlü kanallar.
Đlk örneğimizde fiyatın üsteki direnç ve alttaki destek çizgileri arasında gidip gelmesinden
oluşan işlem olanağını araştırmıştık. Fiyat her zaman yatay bir ortamda seyretmez. Yukarı
T1, fiyatın iç kanal destek/direnç
noktasını geçtiği yere konur.
T1
Đç kanalda destek / direnç noktası
40
yada aşağı yönlü kanalların tek farkı destek ve direnç noktaların yukarı yada aşağı yönlü
olmalarıdır.
Şimdi yeni bir örneğe geçelim.
Bu sefer fiyatın ana yönü yukarı olsun.
Yukarıdakini 4 saatlik bir chartdan aldığımızı düşünün, size fiyatın bir sonraki yönü nedir?
Bu şekilde bir şey söylemek zor. O zaman öğrendiklerimizi buna uygulayalım.
Yukarı yada aşağı yönlü kanallarda en alt ve en üst noktalar birleştirilir ve böylece yükselen
yada alçalan bir kanal yaratılır. Bu örneğimizde fiyat yükselişte olduğundan kanalımızda
yükselişte olacaktır.
Şimdi bulabildiğiniz en yüksek noktaları ( en az iki adet olmalıdır ) ve en düşük noktaları
birleştirin.
A
B
Yukarı yönlü kanalımızı oluşturduk. Şimdi fiyatın kanal içerisindeki hareketlerini daha iyi
ve net olarak görebiliyoruz.
Bu kanal fiyat kanalı yukarıdan ( A çizgisi ) yada aşağıdan ( B çizgisi ) kırana kadar
geçerlidir. Bu gerçekleşene kadar fiyat bu kanal içerisinde hareket edecektir.
41
Dikkat etmeniz gereken fiyat çoğu zaman bu kanal çi zgilerini test edecek hatta çoğu zaman
ihlal bile edecektir, yalnız fiyatın kanalı kırdığı nın tek ispatı komple bir barın tamamen
kanal dışında olmasıdır.
Yukarı yada aşağı yönlü kanalların işlem bakımından tehlikeli olmalarının sebebi budur
çünkü kanal destek ve direnç çizgileri sürekli ( komple kırılana kadar ) değişiklik
gösterebilirler.
Şimdi örneğimize dönelim. Kanal çizgilerini bulduk, hatırlarsanız ilk örneğimizde fiyatın
bize yön göstermesini bekliyorduk, burada da aynısı yapacağız hatta bütün işlemlerde
aynısını yapacağız.
Fiyat her zaman bize yön göstermelidir.
Đlk örneğimizin bütün işlemlerin bel kemiği olduğunu söylemiştim, burada hatta her işlemde
karşımıza çıkacaklardır. Fiyatın simetrisine bakarak bunları charta işaretleyelim.
A
Kırmızı Pivot
YeşilĐşlem
barıdır
B
Tanıdık geldi mi? Yukarı ve aşağı yönlü kanalların tehlikeli olduğunu söylemiştim fakat
aynı zamanda işlem için diğerlerine nazaran daha çok bilgi içermektedirler çünkü iki adet
A
Kırmızı Pivot
YeşilĐşlem
barıdır
B
42
Đşlem şekli hep aynıdır değişen bir şey yok, işlem barı pivot barın yükseğini geçtiğinde
işlem hazırız demektir.
Burası bize birden fazla avantaj sağlanmaktadır. Di kkat ederseniz işlem barı hem pivot barın
yükseğini hem de direnç noktasını geçmesi gerekmekt edir. Yani “double” ikili destek/direnç
noktasını geçilmelidir. Bu oluştuğunda ve göstergel erde bu çıkışı onayladığında işlem açılır.
destek/ direnç çizgisi yerine en az dört hatta daha fazla destek/direnç çizgilerini içlerinde
barındırırlar.
Hedef noktası
Fiyat bu ikili
direnç noktasını
aştığında işlem
açılır.
A
Stop loss noktası
B
Bu her zaman oluşmaz. Burada bize verilen avantaj, fiyat yukarı yönlü çıkışını
sürdürdüğünde bizim ilk fırsatta paralel gelen direnç/destek noktasını kullanarak sermayeyi
işlemden ayırmamızdır. Yanı işlem barından sonra oluşacak ilk bar destek noktasına
değmez ise bu destek noktası T1 olur. Stop loss buraya çekilerek sermaye işlemden ayrılır.
Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir diğer avantajı ise alt ve üst destek/direnç çizgilerin
fiyat ile birlikte hareket etmeleridir. Bunu kendi lehinize kullanmalısınız.
Hedef noktası
D B
A
C
T1 noktası
B destek çizgisi
fiyat ile birlikte
yukarı yönlü
hareket eder T2
nin oluşumu
Örneğimizde gördüğünüz gibi B destek çizgisi fiyat ile beraber yukarı yönlü hareket
etmektedir. T1 ile sermayeyi işlemden ayırmıştık, burada ise T2 oluşumu ile ilk kârınızı
43
işlemden ayırarak güvence altına alıyorsunuz. Bunu yapabilmek için chartınızı sürekli
izleyip gerekli düzeltmeleri yapıyor ve oluşan yeni paralel destek/direnç noktalarını
buluyorsunuz. Burada fiyat D noktasında yeni bir direnç/destek noktası yaratıyor, buda size
T2 noktasını verecektir. Unutmayın yukarı yada aşağı yönlü kanalarda fiyatın ne zaman yön
değiştireceği belli değildir.
Fiyat mutlaka hedef noktasına ulaşacaktır diye bir kaide yoktur.
Bu tür kanalların püf noktası, kanal içerisinde kaç adet tavan yada taban noktası
sayabileceğiniz ile ilgilidir.
Kesin bir kural olmamakla beraber genelde 3 den fazla tavan (yada taban) sayabiliyorsanız
bu kanalın her an kırılabileceğini işaret eder.
Kanalların Kırılması
Fiyat eninde sonunda içerisinde bulunduğu kanalı kıracaktır. Kanal kırılmasının teknik
olarak bir simetrisi vardır ve sabırlı yatırımcılar genelde bu anı beklerler. Onlar için kanalın
hangi yönde kırıldığı önemli değildir. Önemli olan kırılmanın simetri ve kurallarına uygun
olup olmadığıdır. Uygun bir kırılma anı size işlem miktarınızın en az 2 yada 3 katı getiri
sağlayabilir.
Bu ilk örneğimiz idi. Burada diyelim ki fiyat kanalı yukarı yönlü kırdı. Öncelikle direnç
noktası ( A ) tekrar destek noktasına dönecektir.
Normal koşullarda fiyat bu A destek noktasını tekrardan test eder, sanki geri kanalın
içerisine girmek istiyormuş gibi. Đşte usta yatırımcı bunun oluşmasını bekler.
Fiyat burada, eğer geri kanalın içerisine düşmez ise trendi kırmış demektir ve yukarı yönlü
hareketine devam edecektir.
Bu gibi durumlarda kanalın destek noktası ( A ) gelecekte gene karşımıza çıkacaktır.
A
Direnç kırılır ve
bağımız bar
44
Buradaki püf noktanın fiyatın tekrar kanal içerisin e girmeye çalışmasıdır.
Eğer fiyat bunu yapmazsa işlem açılmaz çünkü ne kad ar çıkarsa çıksın sonunda bu kanalı
test edecektir. Buna dikkat etmezseniz sizi ummadığ ınız bir anda gafil avlayabilir.
Đşlem açılış şekli hep aynıdır. Önce fiyatın bize y ön göstermesi beklenir. Sonra pivot barı
işaretlenir ve işlem barının bu pivot barın en üst noktasını geçmesi beklenir ve eğer
göstergelerde bu çıkışı onaylıyorsa işlem açılır.
Đlk tavan noktasının
geçilmesi T1 oluşturur.
Burası muhtemelen yeni
destek noktası olacaktır
A
T1
Đşlem barı
Stop loss
B
Đşlembarları
T1
D
F
Olası bir sonraki destek
noktaları. Her kırılan
destek noktası bir
sonraki T1 ( +/- 20 pip )
olur.
Đlk stop loss A destek noktasının altına konulur. Burada T1 oluşmasında dikkat edeceğimiz
nokta, işlemden önce oluşan tavan noktasıdır. Fiyat burayı geçtiğinde T1 noktası bu sefer
bunun en az 20 pip altına konulur çünkü bu tavan noktası fiyatın düşerken ilk test edeceği
destek noktası olacaktır.
Aşağı yönlü kırılmalarda bunun aynısıdır sadece değerler aşağı yönlüdür ve işlem olarak bir
farklılık göstermezler.
Yukarı yada aşağı yönlü kanaların kırılma prensibi hemen hemen bu örnekle aynıdır.
45
Burada kanal aşağı doğru kırılıyor. Fiyat mutlaka g eri kanalın içerisine girmeye çalışacaktır.
Başarılı olamaz ise B alt destek çizgisini kırmış o lacak ve fiyatın yönü aşağı doğru olacaktır.
Đşlem barlarımıza dikkat ediniz. Đşlem göstergelerd e desteklerse açılır ve Stop loss kırmızı
pivot barın üst noktasına (20 pip) yerleştirilir. F iyat oluşturduğu ilk taban noktasını geçtiği
anda burası T1 noktası olur.
Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir özelliği de sonraki destek/direnç noktalarını
görebilmenizdir. Bu noktalar kırıldığında bize bir sonraki T2 noktası olarak geri dönerler.
Burada ana prensibiniz müsait olan ilk ortamda sermayeyi işlemden ayırmaktır. Bir sonraki
destek ve direnç noktaları belli olduğundan, fiyatın bunları kırmasını sabırla beklemeli ve
her kırılışta T1 noktasını o bölgeye çekerek kârınızı güvence altına almaktır.
Unutmayın yükselen yada alçalan kanallarda fiyatın ne zaman döneceğini bilemeyiz.
Bu öğrendiğimiz uygulamaları birde gerçek zamanlı chartlara uygulayalım.
Aşağıdaki chart 4 saatlik olup Đngiliz sterlini / Norveç kronu paritesinden alınmıştır.
Normal bir chart. Yukarıdakine öğrendiklerinizi uygulayın bakalım nerede destek ve direnç
noktaları oluşmuş ve özelikle ortadan geçen aşağı yönlü kanala bakın. Burada
öğrendiklerimizin hepsi mevcut.
Fiyatın üstünden geçen kırmızı ve mavi çizgiler 50 ve 100 lük EMA lardır, bunları şimdilik
görmezden gelin çünkü o konuyu sonra işleyeceğiz. Alttaki göstergeler 10,3,5,3 lük hızlı
stochastic ile 13 günlük RSĐ dir. Bunları da ileriki konumuzlar da öğreneceğiz.
Biz şimdilik sadece destek ve direnç noktalarını bulmaya çalışalım.
46
A
B
C
D
K
Öncelikle paralel destek noktalarına bakın, bunlar B,C ve D noktalarıdır. Bunların içinde en
zayıf destek/direnç noktası B çizgisidir.
C çizgisini incelediğimizde, fiyatın ilk düşüş denemesini birkaç defa başarı ile
desteklemiştir. ( 24 -27 Mart ) Dikkat ediniz fiyat C destek çizgisini kıramayınca geri yukarı
çıkmaya başlamıştır.
Bir destek noktası fiyata ne kadar güçlü destek sağlarsa, direnç noktası olduğunda
gene aynı güçle direnç sağlar bu direncin destek olduğu zamanlar içinde geçerlidir
C çizgisi kırıldıktan sonra direnç olacaktır. Chartın sonuna bakın, C çizgisi burada direnç
konumuna gelmiş ve başta nasıl fiyata güçlü bir destek sağlamışsa burada da aynı güçte
direnç göstermektedir.
Bunun aynısını D çizgisi içinde söyleyebiliriz ama tersten. D çizgisi, kanal içi direnç noktası
iken fiyata güçlü bir direniş göstermekte fakat kırıldıktan sonra destek noktasına dönmekte
ve gene aynı güçte fiyata destek olmaktadır.
Şimdi aşağı yönlü A kanalına bakalım. Fiyat burada kanal içerisine girmekte ve bu kanal
kırılana kadar devam etmektedir.
K noktası kanalın kırıldığı yerdir. Buraya özelikle dikkatinizi çekmek isterim. Lütfen
iyicene inceleyiniz, kanal nasıl kırılmış?
Fiyat kanalı kırdıktan sonra sanki tekrar kanalın içine girmek ister gibi hareket etmektedir.
Bunda başarısız olunca yukarı yönlü hareketine devam etmektedir.
Bu arada fiyat kanal içerisindeyken kaç adet tavan ve taban noktası saydınız?
3 taban noktası ve 3 tavan noktası, 4üncü tavan noktasında fiyat kanalı kırmaktadır
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi
Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi

More Related Content

More from hibe kredi

Forex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexForex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexhibe kredi
 
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesiEvlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesihibe kredi
 
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirEvliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirhibe kredi
 
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberiEvliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberihibe kredi
 
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmaEski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmahibe kredi
 
Diyabet tedavisi
Diyabet tedavisiDiyabet tedavisi
Diyabet tedavisihibe kredi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleriBoy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizlerihibe kredi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programBoy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programhibe kredi
 
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndir
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndirSosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndir
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndirhibe kredi
 
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indir
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indirHibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indir
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indirhibe kredi
 
Hibe kredi-destek
Hibe kredi-destekHibe kredi-destek
Hibe kredi-destekhibe kredi
 
Hibe kredi-almis-is-fikirleri
Hibe kredi-almis-is-fikirleriHibe kredi-almis-is-fikirleri
Hibe kredi-almis-is-fikirlerihibe kredi
 
Forex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexForex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexhibe kredi
 
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesiEvlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesihibe kredi
 
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirEvliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirhibe kredi
 
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberiEvliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberihibe kredi
 
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmaEski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmahibe kredi
 
Diyabet tedavisi
Diyabet tedavisiDiyabet tedavisi
Diyabet tedavisihibe kredi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleriBoy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizlerihibe kredi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programBoy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programhibe kredi
 

More from hibe kredi (20)

Forex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexForex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forex
 
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesiEvlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
 
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirEvliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
 
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberiEvliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
 
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmaEski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
 
Diyabet tedavisi
Diyabet tedavisiDiyabet tedavisi
Diyabet tedavisi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleriBoy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programBoy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
 
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndir
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndirSosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndir
Sosyal fobiyi-yok-et-kitabı-pdf-i̇ndir
 
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indir
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indirHibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indir
Hibe krediler-kitabi-ucretsiz-pdf-indir
 
Hibe kredi-destek
Hibe kredi-destekHibe kredi-destek
Hibe kredi-destek
 
Hibe kredi-almis-is-fikirleri
Hibe kredi-almis-is-fikirleriHibe kredi-almis-is-fikirleri
Hibe kredi-almis-is-fikirleri
 
Forex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forexForex prestij-aboneligi-alman-forex
Forex prestij-aboneligi-alman-forex
 
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesiEvlilik kadinlarin-ic-sesi
Evlilik kadinlarin-ic-sesi
 
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indirEvliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
Evliligi kurtarma-formulu-kitabi-ucretsiz-bedava-indir
 
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberiEvliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
Evliligi kurtarma-formulu-evlilikrehberi
 
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanmaEski sevgiliyi-geri-kazanma
Eski sevgiliyi-geri-kazanma
 
Diyabet tedavisi
Diyabet tedavisiDiyabet tedavisi
Diyabet tedavisi
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleriBoy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatma-egzersizleri
 
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-programBoy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
Boy uzatma-kitabi-boy-uzatici-program
 

Alman forex-robotu-mu-alman-forex-sinyalleri-mi

  • 1. 1 Forex Đşlemlerinde Başarının Sırrı Bölüm 1 Forex bir kumar ortamı değildir. Burada mantıklı, bilgili ve sabırlı bir yaklaşım ile düzenli olarak gelir elde etmek mümkündür. Bunun için profesyonel bir yatırımcı olmanız gerekmez. Emekli, çalışan, öğrenci, serbest meslek sahibi, esnaf ya da memur herkes forexte işlem yapabilir ve ikinci bir gelir elde edebilir. Başarı, kazanç ve servet aslında herkesin elinin altındadır, önemli olan nasıl ve nereye bakacağınızı bilmeniz, bilmiyorsanız bilenden öğrenmenizdir.
  • 2. 2 Forex Risk Uyarısı Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, Portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
  • 3. 3 Simon Diyorki Bu kitapta verilmek istenen bilgiler tamamı ile profesyonel bir yatırımcının kendi düşünce ve fikirlerinden ibarettir. Hayatının büyük bir bölümünü forexte işlem yaparak geçiren ve yılların verdiği deneyim ile sizlere forexte nelere dikkat etmeniz, ne zaman ve nasıl işlem yapmanız gerektiğini anlatacaktır. Bu bilgiler günlük işlem platformundan örnekler alınarak ve uygulamalı olarak açıklanacaktır. Đşlemin nasıl yapıldığını, grafiklerin yada teknik araştırmanın ne olduğunu anlatan bir sürü kitap bulabilirsiniz ama hiç birisi size asıl işlem sanatının ne olduğunu söyleyemez, sadece olmuş bitmiş yani geçmiş tarihli grafiklerin üzerinde analiz yaparlar. Size ne zaman, nereden ve nasıl işlem yapılması gerektiğini, gelirin nasıl katlanabildiğini, ne zaman girip ne zaman çıkmanız gerektiğini, gelecekteki fiyat hareketinin ne olacağını söylemezler çünkü onlar sadece analiz yaparlar. Burada gerçek bir profesyonel yatırımcı nasıl düşünür, nasıl işlem yapar, yaparken nelere dikkat eder ve en önemlisi nasıl para kazanır, bunu göreceksiniz. Bu bilgileri başka hiçbir yerde bulamazsınız. Forex işlemleri zannedildiği kadar karmaşık değildir ve herkes bu platformlarda rahatlıkla işlem yapabilir. Önemli olan nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilmektir. Bugün Dünyada forex platformunda işlem yapan milyonlarca insan vardır ve bunların çoğu bu işi sadece zevk için değil, ikinci bir gelir elde etmek için yapmaktadırlar. Dünyanın en zenginlerin %20 den fazlasının servetlerini forex ortamından sağladıklarını biliyor muydunuz? George Soros, Đngiliz Sterlinin düşeceğini önceden tahmin ederek 1 milyar doların üzerinde kazanç sağladığını biliyor muydunuz? Forex ortamında zannedildiği gibi büyük sermayelere gerek yoktur. Yüz lira ile bile işlem yapabilirsiniz. Forex piyasası aslında ülkemizde çok eskilerden beri vardır, günümüz ile tek farkı ise işlemlerin artık internet üzerinden yapılabilmesidir. Eskiden döviz bürolarından yada bankalardan alınan döviz artık basit bir işlem ile internet üzerinden yapılabilinmektedir. Üstelik günümüz teknolojisi sayesinde bunu evinizdeki rahat ortamdan ayrılmadan gerçekleştirebilmenizdir. Forex platformu sadece döviz paritelerinden oluşmamaktadır. Burada aynı zamanda Altın, Gümüş, Ham Petrol yada borsa indekslerinde yatırım yapılabilir. Artık eskisi gibi fiziki olarak altını almadan da altına yatırım yapabilirsiniz hem de çok daha ucuza. Kuyumcuya verdiğiniz fiyat farkını bir düşünün yada alıp satarken ödediğiniz komisyon farkını. Forex platformunda altın alıp satarken bu gibi konular artık sizi rahatsız etmeyecektir. Bu kitapla sizde artık forex piyasasında nelere dikkat etmeniz gerektiğini, ne zaman ve nasıl işlem yapacağınızı öğreneceksiniz. Kim bilir, belki bir gün sizde benim gibi profesyonel olmayı tercih edebilirsiniz.
  • 4. 4 Kitabın sonunda benim nasıl işlem yaptığımı yada günlük düşünce ve analizlerimi merak edenler beni aşağıdaki web sayfasından takip edebilirler. Burada kendi adıma yaptığım işlem ve yatırımlarımı sizlerle paylaşacağım. Unutmayın bir profesyonel olarak yaptığım bütün işlemlerden kazanç ile ayrılmak isterim o yüzden beni takip etmek ya da işlemlerimi aynen uygulamak size de kazandıracaktır. Bunun belli bir üyelik ücreti vardır fakat kazanacaklarınızın yanında bu meblağının bir önemi olmayacaktır. Saygılarımla Simon Diyorki
  • 5. 5 Đndeks Sayfa Profesyonel bir yatırımcı.....................................................6 Forex nedir nasıl çalışır.......................................................9 Forex terimlerinden bazıları..............................................13 Toplum psikolojisi ............................................................ 16 Sermayenin önemi ve korunması.......................................21 Hangi zaman dilimi............................................................27 Ne zaman girilmeli, ne zaman çıkılmalı............................ 29 Cycles ...................................................................................31 Đşlemmetotları....................................................................34 a) Basit işlemler ..........................................................34 b) Mantıklı işlemler..............................................56 c ) Bir profesyonelin günlüğü..................................... 59 d) Đşlem araçları............................................................60 Mucize yaratan göstergeler ............................................. 66 Đşlemanalizleriveörnekler.............................................76 Kabullenmemiz gereken gerçekler..................................95 Bir profesyonelin işlem tekniği ........................................97 SD numaraları ve işlem şekilleri .....................................106 Son Söz..........................................................................112
  • 6. 6 PROFESYONEL BĐR YATIRIMCI Ben profesyonel bir yatırımcıyım, geçimimi finans piyasalarında işlem yaparak sağlamaktayım. Son 20 yıldır finans piyasasında gördüklerimi ve yaşadıklarımı anlatmak için bu kitabı yazmıyorum. Hayır, asıl amacım bu 20 yılda elde ettiğim bilgi ve tecrübeyi kullanarak sizlere forex ortamında nasıl yatırım yapılır, nelere dikkat edilir ve en önemlisi nasıl kazanılır onu anlatmaya çalışacağım. Finans piyasası özelikle forex ortamı duygu ve düşüncenin geçersiz olduğu, tamamı ile kendi mantığı çerçevesinde hareket eden bir ortamdır. Burada hislere yer yoktur, doğru yada yanlış yoktur, sadece kazanç yada kayıp vardır. Bu ortamdan zengin olanı gördüm aynı zamanda her şeyini kaybedenlere de tanık oldum. Bir günde milyon dolar kazananların yanında milyon dolar kaybedenler de oldu. Yüz dolar ile başlayıp yüz binlerce dolar kazananın bir yıl sonra geri yüz dolara düştüklerini gördüm. Aslında hepsinin bir ortak yönü vardı, bilinçsiz işlem ve aşırı hırs. Forex ortamında düzenli bir şekilde kazanç sağlamak mümkündür. Bu ancak forex ortamının gerektirdiği kurallara sıkı sıkıya bağlı kaldığınız sürece mümkündür. Maalesef bu kurallar piyasanın kendi içerisinde oluştuğundan ve sürekli değişiklik gösterdiklerinden bir bütün olarak biraya getirilememektedir, o yüzden boş yere kitap, dergi yada internet den aramaya kalkmayın, vaktinizi boşa harcarsınız. Piyasada bulabileceğiniz kitaplar size en fazla forexin ne olduğunu ve teknik analizinin nasıl yapıldığını anlatabilirler. Bunu yaparken eski grafiklerden yararlanırlar, yani olmuş bitmiş bir eylemin analizini yaparlar. Size hiçbir zaman işlem nasıl yapılır, nasıl açılır, nasıl kazanılır, nerede kapatılır ve neye dikkat edilir söylemezler. Çünkü söyleyemezler, yapılan analizler doğrultusunda bunu kendiniz bulun yaratın derler! Bu bir kişiye kalp ameliyatının nasıl yapılacağını kitaptan öğretmeye benzer. Bu kitapta eski ameliyatlar gösterilir, bunlar hakkında yorum ve analizler yapılır. Kitap bittikten sonra kişiye, hadi gir ameliyathaneye ve yap bakalım ameliyatı denir? Diyelim ki siz top oynamasını seviyor ve bunda başarılı olacağınıza inanıyorsunuz ve ayriyeten boş vaktiniz de var. Dayanamıyorsunuz ve adı önemsiz bir futbol kulübüne giderek top oynamak istediğinizi söylüyorsunuz. Size ilk önce bir kitap veriyorlar. Burada futbolun ana kurallarını öğreniyorsunuz. Sonra sizi alıp ilk onbirde sahaya çıkartıyorlar. Nede olsa kitabı okudunuz, top oynamasını da biliyorsunuz. Peki, sorun ne? Yüzbin kişilik stadın santra noktasındasınız ve bu yüzbin kişinin yanında karşınızda 11 adam, hepsi size karşı ve sizi gözlüyorlar. Oyun başlıyor ve siz bu oyuna artık dâhilsiniz. Burada anlıyorsunuz ki oyunun içerisinde kendine has oyun vardır ve bu oyunun kuralları öğrendiğinizden çok farklıdır. Aslında bu oyunun kuraları hiçbir yerde yazılı değildir, bunlar ancak oynandıkça yani tecrübe ile geldiğini fark ediyorsunuz. Top sizde, ne yapmalısınız? Herkes her bir yönden bağırıyor şunu yap yok bunu yap diye. Öne, arkaya yada yana pas mı vereceksiniz, çalım mı atmaya kalkışacaksınız yoksa şut mu? Ya şut gol olmazsa, ya pas yerini bulmazsa, ya çalımı atamazsanız?
  • 7. 7 Sonra bütün takım arkadaşlarınız başka bir şey söylüyor, hangisini yapacaksınız? Yandan teknik kadro kitabı gösteriyor, iyide böyle bir durum kitapta yoktu ki? Bütün bunların haricinde yüzbin kişi sizi izliyor, bir hata ve yüzbin kişi tarafından yuhalanmak var. Burada yapabileceğiniz iki şık vardır. Eğer hırslı iseniz kendinizi göstermek isteyecek ve her türlü riski göze alacaksınız. Muhtemelen ya çalım atmaya yada şut çekmeye çalışacaksınız. Başarılı olma şansınız ilk denemede %10 dur, ikinci denemede %5 dir. Ondan sonraki her çalım denemenizde topu rakip oyuncuya kaptıracaksınız, her boşa çekilen şut sonucunda taraftarın baskısını hissedeceksiniz. Bir zaman sonra moraliniz bozulacak, isteğiniz kırılacak ve muhtemelen maç bitmeden siz stadyumu terk etmiş olacaksınız. Diğer seçenek ise, hırs yerine mantık yürüteceksiniz. Topu olabildiğince geri takım arkadaşlarınıza vereceksiniz ve risk almadığınız için yavaş yavaş oyundan düşeceksiniz. Şut çekmekten çalım atmaktan korkar olacaksınız. Maçın sonunda sahadan ayrıldığınızı ne takım arkadaşlarınız nede yüzbin seyirci fark edecektir. Bir sonraki maça çıkma isteğiniz kalmayacak ve bir süre sonra adı önemsiz kulübe dahi uğramadığınızı kimse fark etmeyecektir. Burada yanlış nedir, neyi yanlış yaptınız. Aslında siz her şeyi doğru yaptınız. Gerektiği gibi ilgilendiğiniz kulvarda koşmak istediniz ve bunu başardınız da. Doğrusunu yaparak elinizden geldiği kadar bilgiyi de topladınız. Gerekli araştırmalarınız da kitapları okuyarak yaptınız. Peki, sonuç neden hüsranla bitti? Bunun cevabını vermeden önce örneğimizi finans ortamına yani forexe çevirelim. Kaç defa forex ortamında işlem yaptınız? Her girdiğinizde sizi zararla geri gönderdiler oysa siz bütün kitapları okumuştunuz. Her denemenizde sermayeniz uçup gitti, oysa size teknik analiz nasıl yapılır göstermişlerdi. Kaç defa hırsınız yüzünden işlemlerden zarar ettiniz yada kaç defa korkularınız yüzünden kazanan bir işlemi açamadınız. Şimdi yukarıdaki örneğimiz daha mantıklı geliyor mu? Peki, ne yapmamız lazım. Bunu örneğimize devam ederek açıklayalım Adı gereksiz kulübe başvurdunuz ve verilen bütün kitapları okudunuz. Şimdi maça çıkmadan önce diğer bilinmeyen detayları öğrenmelisiniz. Bu detay yada kurallar hiçbir yerde yazılı olarak bulunmaz. Ancak eski futbolcuların tecrübe ve deneyimlerinde mevcutturlar. Yapmanız gereken bu bilgiyi açığa çıkartarak kullanabilmektir. Maça nasıl çıkılır, pas ne zaman ve kime verilir. Şut ne zaman çekilir, taraftarlar nasıl coşturulur. Saha içerisinde neye dikkat edilir. Zayıf rakip oyuncusu nasıl tanınır. Açıklar nelerdir ve bunlardan nasıl faydalanılır. Bunları ancak tecrübeli futbolcuları izleyerek öğrenebilirsiniz. Bu bir maçta olmaz, birkaç defa sahaya çıkmalısınız ve sabırla izlemeli, sorgulamalısınız. Mantığınızı kaybetmeden hırsınızı kontrol edebilmelisiniz, en önemlisi denemeye devam etmelisiniz. Burada o tecrübeli ve yaşlı futbolcu benim. Sadece finans dünyasına uyarlanmış şekli ile. Size forexin ne olduğunu yani top oynanması gerektiğini göstermeyeceğim. Size burada Forexten NASIL para kazanılır onu göstereceğim. Eğer işlem yapmasını bilmiyorsanız o
  • 8. 8 zaman lütfen önce bunu öğreniniz. Üye olduğunuz platformlarda bu konu hakkında yeterince bilgi bulabilirsiniz. Her şeyden önce bir demo hesabı açarak kendinizi geliştiriniz. Size futbolda olduğu gibi, finans dünyasının gizli kurallarını göstereceğim. Beni izleyerek öğrenecek ve deneyiminiz artacaktır. Forex ortamında nelere dikkat edilir, işlem hangi durumlarda açılır, kapatılır, işlemden nasıl para kazanılır, finans dünyasının zayıf noktaları nelerdir ve en önemlisi profesyonel bir yatırımcı nasıl hareket eder. Umarım kısa bir zaman sonra sizde kazananların tarafına geçecek ve kim bilir bir gün sizde profesyonel olmaya karar vereceksiniz.
  • 9. 9 FOREXNEDĐRNASILÇALIŞIR Forex insan eli ile yaratılıp, insan kontrolünden çıkmış yegâne işleyiş mekanizmasıdır. Forex piyasası karmaşık bir bağlantı ve işleyiş mekanizmasına sahiptir ve bu mekanizma zaman içerisinde kendiliğinden oluşmuştur. Basit ve belli kurallar çerçevesinde işlemekte ve işlemeye devam edecektir. Dünya genelinde günlük işlem hacmi yaklaşık 2 ila 3 trilyon dolar civarındadır ve dünya çapında manipülasyonu imkânsız olan tek işlem aracıdır. Forex, “Foreign Exchange” anlamına gelmektedir ve kısaca iki ülke para biriminin el değiştirmesine denir. Bir para biriminin değeri, o ülkenin ekonomik yapısı ve gücü ile eşdeğerdedir. Her ülkenin ekonomik yapısı ve para birimi farklı olduğundan ilk zamanlarda buna bir değer yada oran biçilme isteği duyulmuştur. Bu oranlama sistemi piyasadaki bütün para birimleri için geçerlidir ve sürekli olarak ülkelerin ekonomik ve politik yapıları gereği değişiklik göstermektedir. Bu oranın yukarı yada aşağı doğru olan değişimlerini önceden bilebilmek yada tahmin etmek ise bizim ilgilendiğimiz bölümdür. Forex piyasası sadece bizim gibi yatırımcılardan oluşmamaktadır. Devletlerarası ticaret, ithalat, ihracat, uluslar arası bankacılık, yatırım şirketleri, vs. bunların hepsi aynı forex piyasasının içindedir. Sonuç da uluslar arası ticaret var olduğu müddetçe forex te var olacaktır Günümüzde forex ( tanımı basit dahi olsa ) işlemi çok karmaşık bir yapıya bürünmüştür. Artık uluslar arası ticaretin yanında yatırımcılar ve kuruluşlarda yer almaktadırlar ve bu para birimlerini alıp / satabilmektedirler. Yani ticaretin içerisinde ticaret oluşmuştur. Türkiye aslında bu konuya pek yabancı sayılmaz çünkü halkımız çok eskilerden beri altın, dolar ve ( mark ) euro ya yatırım yapmaktadırlar. Tek fark eskiler fiziki alım yapıp yastık altına atarlardı, günümüzde ise bu internet üzerinden yapılabilmektedir. Teknolojinin gelişmesi ve internetin yayılmasından bu yana forex platformunda işlem yapanların sayısı yüze katlanmıştır. Artık evinizden rahatlıkla dolar alıp euroyu satabilirsiniz. Forexi ne hareket ettirir. Özetle söylemek gerekirse iki ülkenin bir biri ile olan alışverişi ( ithalat/ihracat ) kendi ekonomik yapıları, faiz oranları, kazançları ( GSMH ) öz kaynakları, politik yapıları ama en önemlisi para birimlerine olan ilgi, toplumun ilgisi. Kısa bir örnek vermek gerekirse fantezi olarak : bir Çinli bir günde $ 100 alırsa dolar paritesi yükselirmi, tabiî ki hayır. Peki, 2 milyar Çinli aynı gün $ 100 almak isterse ne olur? Cevabını siz verin. Đşte forex piyasasında ekonominin haricinde fiyata yön verebilen diğer olgunun toplumun niyet ve istekleridir. Burada toplum derken forex ile ilgilenen herkesi ( kişi yada kuruluş ) kastediyorum. Toplum psikolojisinin önemi: Fiyatın neden sürekli değişkenlik gösterdiğini yada dalgalar halinde seyrettiğini anlamak için aşağıdaki örneği incelememiz yeterlidir.
  • 10. 10 Örnek: Toplu tahterevalli Bir tahterevalli düşünün dev gibi üstünde milyonlarca insan taşıyabilecek büyüklükte. Buna Forex tahterevalli adını verelim. Bunun sol tarafına ( + ) yani yükseliş sağ tarafında ( - ) yani düşüş simgelerini yerleştirelim ortası da tarafsız ( bağımsız ) bölge olsun. Şimdi forexte işlem yapan o milyonlarca insanı bunun üstüne çıkartalım ve bir basit kural koyalım. Forexteki yukarı yada aşağı olan düşüncenizi hareket ile belirtmelisiniz konuşmak yasak ve belirsiz bir süre sonra düdük çaldığında tahterevallinin yukarıda kalan kısmına ödül verilecektir. Böylece çıkacak diye düşünenler sol tarafa düşecek diye düşünenler sağ tarafa fikri olmayanlar ise ortasına doğru hareket edeceklerdir. Bu işlem bittiğinde tahterevalli belli bir denge konumuna gelecektir. Eğer sol taraf ağır basarsa forex çıkacak, sağ taraf ağır basarsa düşecek demektir. Fakat vaat edilen ödülü unutmayın. Belli bir süre sonra aşağıda kalan kısımdaki insanlar ödül alabilmek için yukarıdaki kısma doğru yönelecektir ve belli bir insan sayısından sonra doğal olarak denge gene değişecektir. Diyelim ki başlangıçta çoğunluk sağ tarafa geçmiş olsun dolayısı ile forexin düşeceğini tahmin edenler çoğunlukta olduğundan forex düşecektir. Tahterevallinin sol kısmı ise yukarıdadır. Bir zaman sonra, akıllarında ödülden başka bir şey olmayanlar kazanacak tarafın sol taraf olduğunu ( çünkü sol taraf yukarıdadır ) düşünerek ve yavaş yavaş sol tarafa yöneleceklerdir. Đlk gidenler aşırı hırslı olanlardır. Bunu gören diğerleri onları takip edecektir, sona kalanlar paniğe kapılıp aşırı bir hızla sol yöne koşacaklardır. Bu sefer sol taraf ağır bastığından aşağı yönelecek ve buda forexte yükseliş demektir. Bu sefer tahterevallinin sağ tarafı yukarıdadır. Tahmin edeceğiniz gibi bu işlem sonsuza kadar tekrar edilip duracaktır. Umarım yukarıdaki örnek size toplum psikolojisinin fiyatın yönünü belirlemede ne kadar önemli bir etken olduğunun ispatlar. Neden en önemli etken: Çünkü forexte işlem yapan insandır ( otomatik işlemler bile insan tarafından komut alır ) insan bireysel, ( hırs, açgözlülük, kıskançlık, korku ve panik ) duygularının etkisi altında hareket eder bu sürekli bir değişken duygu yapısıdır. Toplumu meydana getiren birey olduğundan toplum psikolojisi de çoğunluğun etkisi altındadır. Peki, insan neden etkilenir. Ekonomik haberlerden, medyadan, gazetelerden, çevreden ama en önemlisi para kazanma hırsı ile kaybetme korkusundan. ( burada forex ile ilgili toplumdan bahsediyoruz ) O zaman toplum psikolojisini ( forex için ) anlarsak bir nevi fiyatın yönünü de anlamış oluruz Aynen öyle ama bunun kolay olacağını söyleyemem. Şimdi bakalım bunu nasıl yapabiliriz. Forex ortamında, eğer objektif bir gözle bakabilirseniz bu detay çoğu zaman kendini gösterir. Bu grafiklerden okunabilir, oskilatörlerden bulunabilir, hatta haberlerden ve gazetelerden takip edilebilir. Yeterki kendinizi soyutlamasını bilesiniz. Đleriki konularda sizlere bunun grafiklerden nasıl okunacağını göstereceğim.
  • 11. 11 Şimdilik biz objektif konusu üzerinde biraz daha duralım. Tahterevalli örneğini tekrar hatırlayınız, dikkat ederseniz işlem sonsuza kadar devam ediyor, bunu biliyoruz yani eninde sonunda bu işlem tekrardan gerçekleşecek. Bu örneği biraz açarsak ve işlemin kayıt tutma şekline “grafik” dersek bu işlemin aslında bütün ZAMAN ARALIKLARINDA gerçekleştiğidir. Yani yıllık, aylık, haftalık, günlük, saatlik hatta dakikalık zaman aralıklarında bu tahterevalli işlemi gerçekleşmektedir. Daha da ilginç olanı bütün bu zaman aralıklarında gerçekleşen bu işlemlerin aslında birbirleri ile bağlantılı olduklarıdır. Tek farkları kütleleridir, ( yani sağdan sola, soldan sağa koşuşan insanların miktarı ) O zaman öncelikle hangi zaman diliminde işlem yapmam gerektiğini bilmeliyim Aynen öyle, zaman dilimleri arasındaki bağlantıyı bilmek ve hangi zaman diliminde işlem yapmak gerektiğini hesaplamak işlemin başlamadan %50 doğru olacağının göstergesidir. Bunun için grafik nasıl okunur size göstereceğim. Tekrar örneğimize dönelim. Tahterevalli işleminin bütün zaman aralıklarında gerçekleştiğini ve yönünü toplum psikolojisinin belirlediğini anladık. Eğer bu işlem sonsuza kadar devam edecekse o zaman neden işlem yapıp beklemiyoruz. Çünkü bütün bunları bilsek bile işlemin yani insanların hangi yöne NE ZAMAN koşacaklarını ve NE ZAMAN tekrardan yön değiştireceklerinibilmiyoruz. O zaman öncelikle işlemi ne zaman açıp ne zaman kapatacağımı önceden bilmeliyim Tebrikler, bu işi iyice kavramaya başladınız. Bu nasıl yapılır, bu bahsettiğimiz “ne zaman” ları hesaplamanın birçok değişik yöntemi vardır. Fibonacci ( asıl adı Leonardo Pisano olup neden Fibonacci dendiğini anlamış değilim ) Gann Fan, Andrews pitchfork gibi yöntemler bunlardan birkaç tanesidir. Bunları sonra öğreneceğiz. Tekrardan örneğimize dönüyoruz ( Evet bu artık sıkıcı olmaya başladı ) Bütün bu yukarıdakilerin haricinde başka bir etken daha yokmudur bu tahterevalliyi harekete geçiren? Evet, var, bu etken fiziksel olmaktan yana daha ziyade tabiatsaldır ve buna dalga “cycle” adı verilir. Bunu grafiklerdeki yukarı aşağı dalgalar ile karıştırmayın. Tahterevalliyi uzun bir süre boyunca izlerseniz, aslında gözükmeyen bir ritim ile hareket ettiğini anlarsanız bu kalp atışlarınız gibi olabilir yada bir gün gidin ve denizdeki dalgaları izleyin, kısa bir süre sonra farkına varacaksınız ki dalgalar ritmik hareket etmektedirler. Durgun bir suya taş atın ve dalgaları seyredin gerek boyut, zaman ve şekil olarak ritmik bir hareket sergilerler. Bunun gibi birçok örnek mevcut. Buna tabiatsal ritmik dalga hareketi yani CYCLE diyoruz. Bu cycle hareketleri forexte de mevcuttur. Birçok değişik zaman ve şekil ile kendilerini gösterirler. Bunlar kesin ya da kati kurallar olmasa da forexte kendilerini hissettirirler. O zaman tabiatsal ritmik CYCLE hareketlerini önceden bilmeliyim Maalesef bunu öğrenmek bir ömür ister ve çok karmaşık bir sistemdir ama en azından nasıl kullanılacağını size göstereceğim.
  • 12. 12 Son olarak hatasız kul olur mu? Olmaz, Tahterevalliyi izlerken bir süre sonra gelecek yönü konusunda tahmin yapmaya başladığınızda farkına varırsınız ki her tahmininiz doğru çıkmaz. Sebebi önemli değildir, belki bir yada birkaç detayı atlamışsınızdır yada ani bir trend değişimine maruz kalmışsınızdır. Bu tür talihsiz ve yanlış kararlar her zaman alınabilir ve gayet normaldir hatta sizin kendi CYCLE nizin bir parçasıdır. Önemli olan uzun dönem başarı ve bu başarıyı sağlayacak disiplindir. Đşlem yapmadan önce bu tür olasılıkları hesaba katarak sermayenin buna göre korunması gereklidir. O zaman ne pahasına olursa olsun sermayeyi korumalıyım Evet, bakıyorum çok çabuk öğreniyorsunuz. Bunun nasıl yapılacağını size göstereceğim. Dışarıdan bakıldığında forex yukarıdaki kadar kolaydır. Yukarıdaki maddeleri öğrenmek ve uygulayabilmek sizin forexten kazanma olasılığını % 80 üstüne çıkartır. Sizden istediğim arkanıza yaslanmanız ve gözlerinizi kapatmanızdır. Şimdi o büyük tahterevalliyi hayal edin ve üzerinde sağa sola koşuşan insanlara odaklanın. Ne kadar çok insan var değil mi, hepsi sürekli bir koşuşturma içerisinde değişik yönlere koşmaktadırlar. Şimdi odaklanın, biraz daha derine odaklanın, ne görüyorsunuz? Kendinizi, evet 10 dakika öncesine kadar sizde bu döngünün bir parçası idiniz, durmadan sağa sola koşuyordunuz. Đlginç değil mi, şimdi ise oturmuş ve dışarıdan daha önce farkına varmadığınız bir açıdan bu dünyayı izliyorsunuz, o iki nokta arasındaki sanki hiç bitmeyecekmiş gibi duran o sınırsız mesafe şimdi bir karınca boyu kadar kısa gelmekte. Birden farkına vardınız ki, günler alan o mesafe artık parmağınızın ucunda. Đster buna forex matrixi değin ister forexte nirvanaya ulaşmak. Önemli olan artık olaylara bambaşka bir bakış açısı ile yaklaşabilmeniz. Diğerlerimi, onlar o tahterevalli üzerinde sonsuza kadar koşuşturmaya devam edeceklerdir. Vaat edilen ödülü sonsuz bir zaman diliminde almak umudu ile.
  • 13. 13 FOREX TERĐMLERĐNDEN BAZILARI Forexte işlem yapmadan önce öğrenmeniz gereken birkaç terim vardır. Bu terimler yaptığınız her işlemde mutlaka karşınıza çıkacaktır. En azından bunların ne manaya geldiğini bilmek işlem yapmanızı kolaylaştıracaktır. Burada her yerde verilen basit teknik açıklamalardan bahsetmiyorum. Đşlem yapan bir yatırımcı olarak bu deyimler ne demektir bunu öğreneceğiz. Bunların içinde bizim için en önemli olanlar ve kitabımızdaki örnekleri anlayabilmeniz için gerekli olan açıklamalarını vereceğim. Stop Loss: Zararı durdurma noktasına denir. Bilmeniz ve kullanmanız gereken en önemli unsurdur çünkü sizi olmadık zamanlarda beklenmedik zararlardan koruyacaktır. Biz buna kısaca SL diyeceğiz. Đşlem yaptığınız platformun bu özeliği desteklediğinden mutlaka emin olun. Bir işlem açarken kazanmaktan çok kaybetme ihtimalini göz önüne almalısınız ve buna bir değer biçmelisiniz. Yani açtığınız işlem istediğiniz yönde gitmezse, kaybedeceğiniz miktarın en olacağını önceden bilmelisiniz. Örneğin USD/EURO paritesinde 1,3650 den USD yi satmaya karar verdiniz ve işlem açarak satış ( sell ) emri verdiniz. Analizleriniz doğrultusunda bu paritenin 1,3550 kadar düşeceğini düşünüyorsunuz. Ya olmazsa? Ya parite tam tersine yukarı çıkarsa. Đşte Stop Loss burada devreye girer. Đşlemi açarken en fazla ne kadar paranızı risk edeceğinizi hesaplayarak o noktaya Stop lossu koyuyorsunuz. Örneğimize dönelim, 1,3650 satış emri vermiştiniz ve en fazla 100 dolar kaybetmeyi göze alıyorsunuz, o zaman Stop Loss 1,3750 olarak verilir. Diyelim ki işlem istediğiniz yönde gitmedi ve tam tersine çıkmaya başladı ve fiyat aniden 1,3900 çıktı. Stop Loss,, adı üstünde vermiş olduğunuz fiyatta işlemi otomatikman kapatır ve sizin daha fazla zarar almanızı önler. Örneğimizde olduğu gibi eğer Stop Loss koymasaydık işlem bizi 100 dolar yerine 250 dolar zarara sokacaktı. Öyleyse Stop Loss çok önemli. Evet, belki de işlem içerisinde dikkat etmeniz gereken en önemli unsurdur. Yalnız unutmayın Stop Loss öyle her yere beni zarardan korusun diye konulmaz. Gelişi güzel konulan Stop Loss sizi zarardan korumak yerine zarara sokabilir bunun en verimli şekilde nasıl kullanacağınızı ileriki bölümlerde detaylı olarak açıklayacağım. Limit: ( Take Profit )Geliri al. Đşleminizi kapatmak istediğiniz fiyatı belirtir yani hedefinizi. Genelde bir işlem açılırken, işlemin nerede son bulacağını limit belirleyerek önceden belirtebilirsiniz. Böylece fiyat o seviyeyi gördüğünde işlem otomatikman kapatılacaktır. Mesela örneğimize dönelim. 1,3650 sat emri vermiştiniz ve fiyat eğer dönerse diye SL yi 1,3750 koyarak en fazla 100 dolar kaybetme riski almıştınız. Peki, fiyat istediğiniz şekilde düşmeye başlar ve sizin analiziniz doğrultusunda bu düşüş 1,3550 kadar devam edecektir. Şimdi ne yapacaksınız? Bütün gün bilgisayar başında fiyatın oraya kadar düşmesini mi bekleyeceksiniz. Sonuç da oraya kadar düşüp geri çıkma olasılığı var, öyle değil mi? Hayır, beklemenize gerek yok, işlem, açarken limit veriyorsunuz ve böylece bilgisayarın başında bütün gün oturmaktan kurtuluyorsunuz.
  • 14. 14 Limit Order Sınırlı Emir anlamına gelir. Bazen bir işlem açmak istediğinizde fiyatın istediğiniz seviyeye gelmesini beklemek zorunda kalabilirsiniz. Yukarıdaki gibi saatlerce ekran başında oturmak yerine sınırlı emir ile işlem şartlarını önceden verebilirsiniz. Böylece fiyat o bölgeye geldiğinde işlem otomatikman açılacaktır. T1: Bu bir forex terimi değildir, daha ziyade bana ait bir terim olup bu kitap içerisinde karşınıza sürekli çıkacaktır. Aslında bu terimi sizde ileride çok kullanmaya başlayacaksınız. T1 ( Target 1 ) anlamına gelmektedir ve Türkçe karşılığı hedef 1 demektir. Bu T1,T2,T3 olarak devam eder ve 1inci hedef, 2inci hedef vs anlamına gelmektedir. Kullanma nedenimiz, bir işlem içerisindeki ara hedefleri belirlemek içindir. Đlerikibölümlerdebunudahadetaylı olarakinceleyeceğiz. PĐP: Forexte, özellikle parite işlemlerinde fiyatın en küçük hareket birimine verilen addır. Yada döviz işlemlerinde herhangi bir kurun değerindeki en küçük oynamaya verilen isimdir. Mesela örneğimizdeki işlemde USD yi 1,3650 den satmıştık. Burada aslında bu fiyat 13650 pip tir ve buradaki her bir sayı bir pip olarak adlandırılır. Bu USD/EURO paritesinde 0,001 kuruşa tekabül eder. Đşlemler pip üzerinden değerlendirilir. Mesela pipi 1 dolardan işlem yaptığınızda, örnek paritemizdeki her 0,001 kuruşluk değer farkına 1 dolar yatırdınız anlamına gelir. Hatırlarsanız örnek işlemimizde en fazla 100 dolar zararı göze alarak 1,3750 fiyatına SL koymuştuk. Bu pipi 1 dolardan 100 pipe eşittir. Hedge: Aslında manası çit anlamına gelmektedir ama finans dünyasında başka manada kullanılmaktadır. Basit açıklaması karşı işlem yapılarak eldeki getirinin korunması anlamına gelir. Marj: Bir işlemin yapılabilmesi için gereken sermayedir. Spread: Alış ve satış fiyatı arasındaki farka denir. Daha ziyade işlem yaptığınız platformun komisyonudur. Spot: Bir gün içerisinde yapılan işlemdir. Futures: Vadeli işlem sözleşmesi anlamına gelir. Genelde bu forexte şu anlama gelir, işlemini bir günden daha uzun bir süre açık tutmak isteyenler için verilen vadeli fiyat şeklidir. Spread farkı daha yüksektir ama işleminiz önceden belirlenmiş tarihe kadar açık kalabilir. Bunlar aylık, 3 aylık hatta yıllık devreler halinde olabilir. Buy: Al demektir kısacası fiyatın yükseleceğine inanıyorsanız “Buy” yani al emri verirsiniz. Sell: Sat demektir kısacası fiyatın düşeceğine inanıyorsanız “Sell” yani sat emri verirsiniz. Target: Hedef demektir. Bizim için bu işlemin ulaşmasını isteğimiz en son hedef noktası anlamına gelir. Negative Divergence: Olumsuz oluşum. Fiyat yükselirken göstergelerin tersine düşmesi sonucu oluşan olumsuzluğa denir. Positive Divergence: Olumlu oluşum. Yukarıdakinin tersine fiyat düşerken göstergelerin çıkması yada düşmemesi sonucu oluşan olumlu oluşumdur.
  • 15. 15 Overbought: Aşırı alım, göstergelerin en yüksek noktalarına ulaşarak tabiri işlemin aşırı alındığını belirtir. Oversold: Aşırı satış, göstergelerin en düşük noktalarına gelerek tabiri işlemin aşırı satıldığını belirtir. Chart: Đşlemin grafiksel olarak değişik zaman birimlerinde görüntülenmesine denir. Bunların haricinde birçok terim ile karşılaşabilirsiniz ama bizim için bunları bilmek yeterlidir.
  • 16. 16 TOPLUM PSĐKOLOJĐSĐ Đlk örneğimizde fiyatın yönünü belirleyen etkenin toplum psikolojisi olduğunu öğrenmiştik. Peki, bu etkeni nasıl tanıyacağız veya nasıl değerlendireceğiz. Aslında bu bilgi her yerde kendini göstermektedir, önemli olan bu toplum görüşünden kendinizi soyutlayarak olaylara objektif bir yaklaşım sergileyebilmektir. Konumuz forex toplumu olduğuna göre kendimizi bu toplumun basit bakış açısının dışına çıkarmalıyız, sonuç da bu toplum bir bütün olarak hareket etmektedir. Yukarıdaki şekli bir örnek ile pekiştirelim. Farz edelim ki bu toplum on milyonlarca insandan oluşmaktadır, bir ucundan diğer ucunu görmek imkânsız. Đçindeki insanların tek görüş açısı, önü, yanı ve arkalarıdır, belki birkaç sıra itibarı ile. Bu “kütle” normal şartlarda yukarı yönlü hareket etmektedir. Bu kütlenin belli bir hareket ritmi vardır ve bireyler farkında olmadan bu ritim ile hareket ederler. Bu ritmik hareket gücü, kütle, dolayısı ile o andaki toplum psikolojisi tarafından yönetilir. Tek bir bireyin bunu değiştirme gücü yoktur. Düşünün bu kütle, bireyi istese de istemese de arkadan sürekli yukarı doğru itmektedir, yanındakilerde bu güç ile yönetildiğinden aynı yönde ilerlemektedirler. Bunu maç sonrası stadyumdan çıkmaya çalışan insanlar olarak da düşünebilirsiniz. Hepsi iç içe ve yavaşça aynı yönde ilerlemektedirler. Biz buna forexte “Ana Trendin Yönü” deriz.
  • 17. 17 Şimdi diyelim ki bu kütlenin bir yerinde insanlar geriye dönme ihtiyacını hissettiler ( burada amaç yada neden önemli değildir ) Bu uygulama otomatikman bir ters dalgalanmaya sebebiyet verecektir. Sonunda geri dönmek isteyen önce duracak ve arkadan gelene ters yönde baskı uygulayacaktır. Bu kütlenin genel yönüne ters olduğundan dalga halinde devam edecektir. Kütlenin ana yönünü değiştirebilmesi için kütlenin çoğunluğunun buna uyum göstermesigerekir.Đştegrafiklerdekidalgalanmalardaböyleaçıklanabilir. Bir kütlenin yönü öyle her saat her gün yön değiştirmez. Dalgalanmalar olabilir ama ana yön zırt pırt değişmez. Stadyumu düşünelim, kapılara doğru oluşan hareket ana trenddir. Şimdi kapının kapatıldığını düşünün öndekiler bunu görüp geri dönmek isterken arkadakiler bundan habersiz öne doğru hareket etmeye devam ederler. Karşılıklı bir dalgalanmadan sonra eğer çoğunluk olayın farkına varırsa kütle başka bir çıkış kapısına doğru yön değiştirir. O yüzden, siz trendin döneceğini fark etseniz bile trend manasız ( size göre ) bir biçimde yönüne devam eder, muhtemelen sizde zarar edersiniz. Forexte işlem yaptığımız sürece bizde bu kütlenin bir parçası olacağız, bunu değiştiremeyiz. Önemli olan, stadyum örneğindeki gibi kütlenin içinde hareket etmektense yukarıda, hani o spikerlerin durduğu yüksek yer var ya, işte orada olmaktır. Şimdi buradan baktığınızda sadece çevrenizdekileri değil kütlenin büyük bir bölümünü dolayısı ile kütlenin “ana” yönünü rahatlıkla görebilirsiniz. Gene stadyum örneğimizde kapının kapatıldığı bölüme dönersek, kütle içinde hareket edenin bunu anlaması ve yönünü değiştirmesi ancak kütlenin çoğunluğunun bunu yapmaya başlamasından sonra oluşur, oysa siz o yüksek yerden bu eylemin en başlangıç noktasını görerek, aşağıdakilere nazaran çok önceden hareket edebilirsiniz. Peki, toplum psikolojisini nereden takip edebiliriz. Bence toplumun hareketini anlamak için toplum bilgisini nereden alıyor diye sormak ve ona göre araştırmak daha mantıklı olacaktır.
  • 18. 18 Peki, toplum bilgisini nereden alıyor. Hepimizin aldığı yerden! Şaşırmayın, unutmayın sonuç da bizde bu toplumun bir parçasıyız ve biz genel bilgilerimizi nereden alıyorsak toplumda oradan almakta. Anlatmaya çalıştığım bu alınan bilginin alış, değerlendirme ve o toplum düşüncesinden farklı olarak kullanabilmektir. Bunu biraz açalım. Öncelikle ( anlatması kolay olsun diye ) forex toplumunu 3 kategoriye bölelim 1 – en alt grup, 2- orta grup ve 3- üst grup. Siz buna istediğiniz adı koyabilirsiniz, mesela acemiler, normaller ve ustalar yada hamsiler, büyük balıklar ve köpekbalıkları gibi. Ben maalesef bu terimleri kullanamam o yüzden alt/orta/üst diye ayırıyorum. Ekonomik Haberler: Her gün gazetelerde, dergilerde ve televizyonda ekonomi ile ilgili haberler yer alır. Bu haberler eğer sürekli pozitif ise toplum üzerinde pozitif etki, negatif ise negatif etki yapacaktır. Sürekli olarak medyada pozitif ekonomik haber duyan alt grup zamanla bunun etkisi altına girerek psikolojik olarak etkilenecektir. Alt grup için alım zamanıdır. Orta grup bu haberlere ilgisiz değildir ama etkisi altına da pek girmez lakin alt grubun alıma başlaması ile yukarı çıkan fiyatı görünce fırsatı kaçırmak istemez ve alım yapar. Üst grup çok farklıdır, medya haberleri ilgisini çekmez çünkü bilir ki bugünün haberi forexte tarih demektir. Üst grup, medyada sadece olağan dışı ekonomik haberlerle ilgilenir. ( mesela Đsviçre Merkez Bankasının pariteye müdahale edeceğini açıklaması gibi, olağan dışı haberler ) Üst grup haberlerin kaynağını sürekli olarak araştıran kesimdir. Ve dolayısı ile gerçeklere daha yakındır dolayısı ile paritenin gerçek yönünü daha doğru tahmin edebilir. Sonuç: Sadece medya haberlerine bağlı kalmayın, mutlaka kendi araştırmalarınızı yapın. Đlgilendiğiniz parite ile ilgili her türlü kaynağı zorlayın. Mesela Euro/Usd ile ilgileniyorsanız bulabileceğiniz bütün kaynaklarda euro ve usd ile ilgili bilgileri toplayın. Avrupa Merkez bankası ile FED in web sayfalarını ziyaret edin son ekonomik durumları varsa en yakın toplantı tarihlerini, olası faiz kararlarını, toplantı sonrası açıklamalarını inceleyin. Bu konularla ilgilenen ekonomistlerin yazılarını bulun. Ekonomistler, işleri gereği, ekonominin yönünü sizden çok daha iyi analiz edebilirler ve genelde tahmin yapmazlar, rakamlar ne ise onu söylerler. Đleriye dönük ekonomik tahmin yapan ekonomi yazarları da vardır, onları bulun yazı ve makalelerini okuyun, içerisinden size lazım olabilecek bilgileri ayıklayın ama hepsinin sonunda mutlaka ama mutlaka not alın. Ekonomik Göstergeler: Gene yukarıdakinin aynısı. Sizin yapmanız gereken bu ekonomik göstergelerin şu an için değil yakın gelecekte ne yönde olacağını bulmaktır. Gene bunu internet üzerinden yapabilirsiniz. Eğer siz yapamıyorsanız bunu yapan ekonomistleri ve makalelerini araştırınız. Amacınız bugünü değil gelecekte bu göstergelerin neyi işaret edeceğini bulabilmek. Unutmayın açıklanan ekonomik göstergeler ileriki dönemde revize edilebilirler, özelikle durgunluk dönmelerinde bu çok sık olur. Bunları yakından takip edin. Gene her şeyi not edin. Borsalar: Bir ülkenin ekonomik durumunu en iyi o ülkenin borsası belirler, yani borsa ülkenin ekonomik barometresi gibidir. Bunun yanında Amerikan borsaları özelikle çok önemlidir. Borsaların yönü çoğu zaman paritelerinde yönünü belirler. Mutlaka borsaların durumları hakkında bilgi toplayınız, overbought yada oversold durumlarını takip ediniz. Özelikle Amerikan borsalarına etkisi olabilecek konu ve haberleri takip ediniz not alınız. Grafik “Chart” Okumak: Alt grup pek chart okumasını bilmez ve göstergelerin manasını anlamaz. Siz üst grup gibi bir gözünüzü her zaman bu chartların üstünde tutmalısınız. Bu chartlar sizin yol haritanızdır. Okumasını bilirseniz gitmek istediğiniz yere daha çabuk varırsınız.
  • 19. 19 Göstergeler, oskilatörler: Bunlar aslında üst grubun vazgeçilmez araçlarıdır. Bunlar tek başına bir işe yaramazlar ama kombine edildiklerinde müthiş avantaj sağlarlar. Bunları kullanmasınıbilmelisiniz. Bunların üzerinde yada değerleri ile oynayarak o müthiş ve mucizevi göstergeyi bulamasınız, çünkü öyle bir şey yok, o yüzden vaktinizi boşa harcamayınız. Bu göstergelere herkes bakıyor, bunu sakın unutmayın ve bunu kendi yararınıza kullanın. Faiz oranları: Pariteleri etkileyen en büyük unsurdur. Bakalım, paritesinde işlem yaptığınız kaç ülkenin faiz oranları hakkında bilginiz var. Mesela Amerika, Đngiltere, Avrupa topluluğu, Kanada, Avustralya yada Japonya’nın faiz oranları nedir? Bunları bilmek ve daha da önemlisi bir sonraki değişikliğin ne olacağını bilmek çok önemlidir. Örneğin “carry trade” dediğimiz işlem hakkında bilgisi olan var mı? Para risk almadan kazanç sağlamak ister, çok basit bir biçimde anlatmak istersek, Japonyadan 0,10 % faiz ile alacağınız parayı Avustrulyada 3% ile kullanabilirsiniz. Bunu yaparken getirdiğiniz Yeni Aud dolarına çevirmeniz gerekir. Bu işlem doğrudan pariteyi etkileyecektir. Bu karmaşık bir işlemdir burada sadece faiz oranlarına dikkat etmeniz gerektiğini belirtmek için verilmiştir. Alt ve orta grup bu konu ile fazla ilgilenmezler, ilgilenenler ise işlem için karar gününü bekler oysa üst grup araştırmasını yaparak kararın ne olacağını tahmin eder ve bunu çok önceden fiyatlandırır. ( her zaman doğru oldukları söylenemez ) Pariteler arası bağlar: Pariteler birbirleri ile bağlantılıdır. Daha önce belirttiğim gibi forex sistemi çok karmaşıktır ve sadece Ali yada Veli işlem yaptığı için inip çıkmaz. Mesela GBP dolar karşısında değer kazanıyor ve Dolarda Yen karşısında değer kazandığında otomatikman GBP Yen karşısında ( belli bir oranda ) değer kazanacaktır. Çoklu işlem yaparken buna mutlaka dikkat etmelisiniz yani GBP/ USD al ama GBP/YEN sat işlemleri EĞER Dolar Yen karşısında değer kazanıyorsa biraz saçma olur. Bu bağlar aynı zamanda ekonomik de olmaktadır. Örneğin ham petrol fiyatları ile Amerikanın petrol stoku ve ekonomik durumunun Kanada doları üstünde çok büyük etkisi vardır. Çin ekonomisini en yakından Avustralya ve Yeni Zelanda doları izler çünkü ihracatların büyük kısımlarını Çine yaparlar. Çin deki ekonomik gelişme bu pariteleri anında yukarıçıkartır. Đngiliz sterlin’i Amerikandolarını izlerçünkü Đngiliz ekonomisi Amerikan ekonomisi ile yapışık gider. Altın ve dolar iç içedir ve birbirlerini tamamlayan yatırım araçlarıdır. Birinden kaçan mutlaka öbürüne sığınır. Neyse, Toplum yukarıda anlatmaya çalıştığım bütün nedenlerden etkilenebilir ve yönünü belirlemeye çalışır. Eğer hala anlamadıysanız tekrardan toparlayayım. Sizin işiniz toplumu hareket ettiren olay, haber, grafik vs gibi etkilerden haberdar olmak fakat topluma karşın bu olayların aynı zamanda içeriğini ve nedenlerini bilmek ve gelecek için ne tür etki yapabileceklerini araştırmaktır. Bunu yaptığınızda stadyum örneğindeki gibi spiker mevkisine çıkar ve toplumun yönünü rahatlıkla izleyebilirsiniz. Bunu nasıl yapabilirim? Her zaman bir takviminiz, ajandanız ve karalama defteriniz bilgisayarınızın başında olsun. Her araştırma sonuçlarını not alınız, merkez bankaların önemli tarihlerini ( özellikle faiz ile ilgili ) takviminize işaretleyiniz, bunun üzerine yorum yapan ekonomistleri bulup yorumlarını not ediniz. Aklınıza gelen yada ilginç bulduğunuz makalelerden notlar alınız.
  • 20. 20 Bunları aynı zamanda ajandanızda ileri tarihlerine işaretleyiniz, ne idi, ne olacaktı ve etkisi ne olabilir. Bunları yazıcıdan çıkartıp ajandanıza yapıştırabilirsiniz yada kısa notlar halinde yazabilirsiniz. Ne kadar çok bilgi toplayabilirseniz o kadar hazırsınız demektir. Böylelikle her yeni gün başladığında siz o güne dünden hazır olmuş olacaksınız. Forexte işlem yapmak sadece al sat emri vermekten ibaret değildir. Buraya kadar edindiğimiz bilgi daha ziyade kendimizi ve sermayemizi nasıl koruyup işlem için hazır duruma getirmemiz içindi. Bu bilgiler bir temel olarak algılanmalı ve herkes tarafındanuygulanmalıdır. Warren Buffet’in çok ünlü bir sözü vardır biz bunu forexe uygulayalım çünkü borsa ve hisseler için verilmiştir. Forexte kazanmanın ilk ve tek kuralı, para kaybetmemektir. Siz bu bilgiler ile donatılmış olduğunuz sürece o tahterevallinin hangi yöne döneceğini önceden bilirsiniz. Hatta belli bir süre sonra o insanların neden gereksiz yere sağ sola koşuşup durduklarına şaşırırsınız.
  • 21. 21 SERMAYENĐN ÖNEMĐ VE KORUNMASI a) Sermayenin korunması Tek cümle ile açıklamak istersek buna kısaca finans disiplini diyebiliriz. Burada forexte işlem yapmak için ayırdığınız kapitale sermaye diyeceğiz. Bunun büyüklüğü, 100 yada yüzbin dolar olması önemli değildir, önemli olan bu sermayenin her ne olursa olsun korunmasıdır. Unutmayın sermayeniz olmazsa işlem yapamazsınız. Sermaye nasıl korunur. 1- Olası dalgalanmalara karşı sermaye STOP LOSS konarak güvence altına alınır. SL nin ne olduğunu daha önce öğrenmiştik. Burada bunu daha detaylı ele alacağız. SL bizi olağan dışı durumlarda olası zararlardan korumak için alınan bir tedbir olarak açıklamıştık. Evet, SL bizi bu gibi durumlarda koruyacaktır, böylece elimizdeki sermayenin birden uçup gitmesine mani olacaktır. Bunu biliyoruz ve mümkün ise yapacağımız her işlemde mutlaka SL koyacağımızı da biliyoruz. Maalesef iş yukarıdaki kadar basit değil. Eğer SL uygun olmayan bir noktaya koyduğunuzda size yarar yerine zarar getirecektir ve sermayenizin erimesine neden olacaktır. Nasıl mı? Unutmayın forexte fiyat sürekli yukarı veya aşağı doğru oynar, buna dalgalanma deriz. Sl yi düşük bir noktaya koyduğunuzda, bu olası dalgalanma sonucunda işlem Stop ( SL ye ulaşılması ) olur ve normalde kazanç sağlayabileceğiniz bir işlemden zarar ile ayrılabilirsiniz. Eğer SL yi çok yüksek bir noktaya koyarsanız ve fiyat yön değiştirirse gereğinden fazla zarar etmiş olursunuz. Kafanız karışmasın, bu kelimeler ile anlatılamaz. Bunu nasıl yapacağınızı ileride vereceğim grafiksel işlem örneklerinde tekrar tekrar anlatacağım ve inanın kitabın sonuna gelmeden bunu çok iyi bir şekilde öğrenmiş olacaksınız. 2-Mümkün olan ilk mertebede işleme zarar vermeden stop loss ileri alınarak sermaye işlemden ayrılır. Dikkat ettiyseniz yaptığım bütün tahminlerde ( www.simondiyorki.com ) bunu nasıl ve nerede yapmanız gerektiğini belirtiyorum. Sizde bir işlemi açmadan önce bu ayrıntıları önceden planlamalısınız. Giriş ve çıkış noktanızın yanında muhtemel SL değiştirme noktasını da hesaplamalısınız. Bu nokta genelde işleme zarar vermeden sermayenin çekilebileceği yerdir. Örneğin işlem miktarının ( giriş noktanız ile SL arasındaki fark ) kendisi kadar olabilir. Mesela giriş fiyatınız 1,400 ve SL yi 1,500 koydunuz işlem miktarınız 100 piptir. Đşlem 1,300 geldiğinde ( işlem miktarınız ) SL giriş fiyatınız olan 1,400 çekilerek sermaye işlemden ayrılır. Fiyat döndüğünde bir zararınız olmaz. Bunu bir örnek ile biraz daha açalım. Parite USD/GBP ve siz 1,4800 den satış emri veriyorsunuz. SL yi 1,5000 koyuyorsunuz, böylelikle işlem miktarınız 200 pip oluyor. Şu anda pipi 1 dolardan 200 dolar risk altındasınız ve sermayenizin 200 dolarını kullanmaktasınız. Eğer fiyat istediğiniz yönde gitmez ise ve 1,5000 geldiğinde siz stop olacaksınız ve işleminiz kapatılacaktır, zararınız 200 dolardır.
  • 22. 22 Fiyat istediğiniz yönde gidiyor ve düşmeye başlıyor. Fiyat 1,4700 kadar iniyor. Fiyatın daha da düşeceğine inanıyorsunuz ve işlemi kapatmak istemiyorsunuz ama riskiniz halen devam ediyor? Profesyonel yatırımcı bu noktada sermayesini işlemden ayırır. Nasıl mı? 1,5000 de bulunan stop lossu giriş fiyatı olan 1,4800e çekerek. Bu şekilde risk etmiş olduğu 200 dolarını işlemden ayırmıştır ve böylece işlem herhangi bir sermaye katkısı olmadan yani risksiz devam etmektedir. Bu noktadan sonra isterse fiyat aniden geri 1,4900 çıksın, sizin hiçbir kaybınız olmayacaktır. Burada dikkatinizi çekmek istediğim nokta sermayenin olası getiriden daha değerli olduğudur. 3-Özenle hazırladığınız işlem her ne sebepten dolayı olursa olsun istediğiniz şekilde gitmez yada içinizde en ufak bir kuşku yarattığında işlemi kapatmalısınız. Açtığınız her işlem her zaman istediğimiz şekilde yürümez, bu gibi durumlarda risk almak gereksizdir. Unutmayın zararın neresinden dönerseniz kardır. Mesela işlem açtınız ve işlemin 50 pip altında önemli bir direnç yada destek noktası var fiyat o noktaya geldiğinde hemen geri çekiliyor ve bu işlem birkaç defa tekrarlanıyorsa ve sizin içinizde “bu noktayı aşamayacak” kuşkusu “altıncı his” doğuyorsa işlemi en müsait noktadan kapatın. Sakın arkanıza bakıp acaba ne oldu diye düşünmeyin o iş orada bitti siz bir sonraki işleme hazırlanın. 4- Gereksiz fantezi işlemlerden uzak durmalısınız. Özelikle kârda iseniz. Bu genelde hepinizin yaptığı genel bir hatadır. Özelikle kârda iseniz. Rahat olduğunuzdan bazen ana işleminizin yanında başka ufak işlemlerde açarsınız “ ya tutarsa” diye, hani olur ya oradan da kazanç hiç fena sayılmaz. Fakat unutulan bu yan işlemlerin % 70 hep zarar yazar çünkü planlanmadan düşüncesizce ve eksik bilgi ile yapılmış basit bir işlemdir. O anda bu pek önemsenmez ama bütün bu küçük kayıpları bir araya toplayın özelikle bir yıllık bir süre içerisindekileri, evet gözlerinize inanamayacaksınız ne kadar büyük bir meblağ değimli. Daha da kötüsü bazı arkadaşlar bunların yan işlem olduğunu unutarak buradan gelecek kayıpları kovalamaya başlamalarıdır. Sonunda ana işlemden daha pahalıya mal olurlar. Peki, hiç mi küçük işlem yapılmaz. Hayır, yapılır şansınızı denersiniz ama yapılmadan önce ana kurallar kesin ve kati olmalıdır. Kaç piplik sermayeyi feda edeceğinizi önceden belirlemelisiniz. Ayda en fazla kaç adet yan işlem yapma hakkınız var belirlemelisiniz. 5- Kesinlikle zarardaki bir işlemi geri dönecektir diye kovalamayınız. Bir işleme başlamadan önce bütün hesapları yaptınız giriş ve çıkış noktalarını SL ve diğer ayrıntıları inceden elediniz ve işlemi açtınız. Eğer işlem istediğiniz yönde gidiyorsa sorun yok, ama yok ters yönde gidiyorsa bir sorun var demektir. Bilgisayarın başına oturup fiyatın yönünü takip edip dua edeceğinize sorunun ne olduğunu araştırmanız daha doğru olur. Nerede hata yaptınız neyi dâhil etmeyi unuttunuz, fiyat neden istediğiniz yönde hareket etmiyor. Daha da kötüsü SL noktasına geldiniz, ne yapacaksınız? Hatayı bulduysanız işlemi tekrar gözden geçirebilirsiniz, hata yoksa o zaman bırakın işlem stop olsun yada yukarıdaki 3üncü maddeyi uygulayınız. SAKIN işlemi geri dönecek umudu ile kovalamayınız yani stop lossu sürekli yukarı yada aşağı çekerek sermayenizi tüketmeyiniz. Đhtimal dönebilir ama siz o anda panik durumda ve bilmediğiniz sularda yüzmektesiniz çünkü bunun olacağını hesaplamadınız yani kumar oynamaktasınız. Ne yapmalı: prizi çekin ve dışarı çıkın o ortamdan uzaklaşın, yürüyüşe çıkın, kitap okuyun yada sinemaya gidin ama mutlaka sakinleşmeden dönmeyin.
  • 23. 23 Şimdi tekrardan işlemi ele alın ve bir daha inceleyin hesaplayın hata yada eksiklik varsa şimdi kendini gösterecektir yoksa bu işlemi unutun gitsin. Unutmayın giden birse gelecek olan bindir 6- Aylık dönemlerde kârınızı mutlaka sermayeden ayırınız. Evet, eğer çok küçük sermaye ile hareket etmiyorsanız, koyduğunuz tarihlerde ki bunun standardı aylık yada 3er aylık dönemlerdir, kârınızı ana sermayenizden ayırınız yani başka bir hesabınıza aktarınız. Kesinlikle hepsini platform hesabınızda tutmayınız. Herkes kötü günlerinde kontrolü elden kaçırabilir, özelikle birkaç işlemi üst üste kaybettiğinizde. Bazen bu durumda bazı arkadaşların bütün sermayelerini kaybettiklerine çok tanık olmuşumdur. Her insanın bir kırılma noktası vardır ve inanın hepimiz bir gün o noktadan geçebiliriz. O yüzden mümkün oldukça yedekleme yapmanız yani gelirinizi kolay ulaşamayacağınız başka hesaplara aktarmanız yararınıza olacaktır. b- Sermayenin işleme şekli Sermayenizi nasıl maksimum kazanç / minimum risk ile çalıştırmalısınız. Bunun için öncelikle sermayenin büyüklüğü önemlidir. $ 100,000 ve üstü sermayeler bir işlem için sermayenin en fazla %2 sini kullanırlar bu kural sermaye küçüldükçe büyür. Aşağıdaki kesin bir kural değildir sonuç da bu oranlama herkesin kendi iradesine kalmıştır. Bir pip işlem $ 1 dan hesaplanmıştır. $ 100,000 üstü bir işlemde %1 ila %2si işlem sayısı 50 ila 100 $ 50,000 üstü bir işlemde %2 işlem sayısı 50 $ 10,000 üstü bir işlemde %2 ila %3 işlem sayısı 33 ila 50 $ 5,000 üstü bir işlemde %3 işlem sayısı 33 $ 1,000 üstü bir işlemde %10 ila %15 işlem sayısı 6 ila 10 Boş yere dememişler para parayı çeker diye !!!!!!! Bu şema bize açıkça küçük sermayenin işinin ne kadar zor olduğunu gösteriyor. $ 500 lık bir sermayenin arka arkaya maksimum hata yapma payı 3 ila 5 işlem iken aynı pay $ 10,000 için 50 işlemdir. Belki şimdi küçük sermayenin neden her işleme balıklama atlamaması gerektiğini daha iyi anlamışsınızdır. Yukarıdaki örnekleme min lot işlemden yani pipi $ 1 den işlem miktarın 100 ila 150 pip olarak hesaplanmıştır. $ 50,000 ve üstü için bu $1 den 500 pip yada $5 den 100 pip fark etmez. Bence sermayenin minimum $ 3,000 olarak düşünmek lazım, yanlış anlaşılmasın altı da olur ama risk oranı çok yüksektir. Eğer sizin işlem yaptığınız platform değişik miktarlar ile çalışıyorsa o zaman ona göre hesaplayınız. Min $ 1 olan platformda $ 500 risk taşırken, min $0,10 olan platformda $ 500 kral olur. Bir işlem miktarı normal şartlarda paritenin %1i dir. Euro/Usd bu ortalama 130 pip eder. Đşlem miktarı, girdiğiniz fiyat ile koyduğunuz Sl arasındaki fark dır. Yani normal şartlarda paritenin % 1 ile işlem yapılmalı. Bu oran kesinlikle sabit değildir sadece basit hesaplamalardakullanılır.
  • 24. 24 Burada herkes kendi sermayesine göre karar vermek zorundadır. Sermayenin işlem miktarı ne olacaktır. Örneğin Orta ve kısa vadeli yatırımlarda $ 500 sermayesi olan bir kişi işlem miktarını 100 pip olarak belirlerse 5 işlem hakkı var demektir. 150 pip olarak belirlerse 3 işlem hakkı var demektir. Piyasa minimum 10 işlem hakkı ister. O zaman orta ( haftalık veya günlük ) ve kısa ( gün içi ) işlem yapan bir yatırımcı kendisine 10 işlem hakkı tanımalıdır yada sermayesini 10a bölerek işlem hakkını bulmalıdır. Bunu neden yapıyoruz. Yukarıda belirttiğim gibi bütün yumurtaları bir sepete koymamak için, ya sepet yolda düşerse? Bu işlem disiplinini mutlaka kendimize adet edinmeliyiz. Böylece birkaç “kötü” işlemden geçsek bile sonraki “iyi” işlemler için sermayemiz kalır ve zararı geri çıkarma imkânımız olur. Eğer buna önem vermesek sermayemiz kara günlerde yok olur gider. Peki, eldeki kumaş bu ceketi dikmeye yetmiyorsa ne yapmalı? Ya daha fazla kumaş ( ! ) bulacaksınız ya da eldeki kumaşı bir yerinden çekiştirerek bu ceketi dikeceksiniz, nasıl ve nereden çekiştirirsiniz o size kalmış ama sonuç da bu ceketi giymeden forexte başarılı işlem yapamazsınız. Gelirin Hesaplanması Genel olarak baktığımızda herkimse yılsonunda ki sermayesi başlangıç sermayesinden fazla ise başarılı olmuş demektir. Bu 1 kuruş bile olsa başarı sayılır. Detaylı baktığımızda ise durum biraz farklıdır. Teknik olarak profesyonel bir yatırımcı minimum 7/3 oranı ( her 10 işlemde 7 başarı, yada %70 ) ile çalışmak ister böylece kaybedeceği her 3 işleme karşılık 7 başarılı işlem ister sonuç da kar oranı 4 tür ( % 40 net ) Şimdi piyasanın neden minimum 10 işlem hakkı istediğini daha net anlamışsınızdır. Amatör yatırımcı için bu minimum 6/4 olmalıdır. Yani her 10 işlemde 6 başarıya karşılık 4 negatif ( %20 net ) Bu oranlama aslında yıllık işlem üzerinden yapılır, ben burada anlaşılsın diye 10 işlem ile sınırladım. Şimdi örneğimizi basit olsun diye $ 1,000 sermaye ile ele alalım. $1,000 sermaye 10 işlem hakkından işlem başına $ 100 ve pipi $1 dan 100 pip yapar Amatör oranı olan 6/4 den işlem yapalım, kötüden iye doğru, Buna göre ilk 4 işlemimizi kaybedelim zarar 4 işlem x 100 pip x $1 = $ 400 dır ( not: şimdi neden işlem miktarı kuralına sıkı sıkıya bağlı kalmamız gerektiğini daha iyi anlamışsınızdır, eğer olmasaydı belkide bu 4 işlemde $ 1000 tamamını kaybetmiş olabilirdik ) Kalan 6 işlemi kazandığımızda net gelir $ 600 – kayıp$400 = $ 200 kar olur. Yani %20 gelir Tabiî ki gerçekte hesap bu kadar basit değildir. Burada amacım neden sermayemizi en az 10 işlem, min 100 pip, miktarına bölmemiz ve bu orana kesinlikle uymamız gerektiğini anlatmak içindir. Sermaye olmadan işlem olmaz ve en önemlisi zarar yazan her işleme karşılık gelecekte bin tane karlı işlem yapmanız mümkündür yeter ki işlem yapabileceğiniz sermaye olsun.
  • 25. 25 Burada bir not eklemek istiyorum, kesinlikle GARANTĐ diye bir işlem yoktur, bu garanti sadece kendinize ve fikrinize olan aşırı güvenden kaynaklanmaktadır. Her işlemi sadece bir işlem miktarı ile yapınız. Garanti diye 3 yada 4 işlem miktarı ile işlem yapanlar sermayelerinin birden yok olduğunu görürler. Risk / Getiri Oranı Büyük sermayeler 1/1 in üstündeki (yani her 1$ yatırım karşılığında 1$ getiri) her işleme sıcak bakarlar. Oysa küçük sermayeler, $1000 ve altı, bu oranın en az 1/2 olmasını isterler ( her1$ yatırıma 2$ getiri ) $500 ve altı için bunun 1/3 olması gereklidir. Pratikte bu şu demektir: işleminizi seçerken ( parite ve getirisi ) yatıracağınız her 100 pip ( risk ) için minimum 200 pip ( kar ) getiri elde etmeniz gereklidir. Bu mutlaka olacak demek değildir işlemi herhangi bir zamanda kapatabilirsiniz ama bu kural size işlem içerisinde en azından hareket etme olanağı verecektir. Oran ne kadar büyük olursa hareket alanı da o kadar büyük olur. Amaç yapacağınız işlemi seçerken bunu göze alarak seçmenizdir. Örnek: Analizleriniz sonucunda iki parite yakaladınız ve her ikisinin de çıkacağını hesapladınız. Bunlar euro/usd ve euro/yen olsun. Euro/usd nin giriş fiyatından 120 pip sonra direnç noktası olduğunu gördünüz, euro/yen de ise Fib%50 bulunmakta ve Fib%68 kadar 270 pip vardır. Analiz sonuçlarına göre euro/usd getirisi 100/120 dir yada 1/1,2 oysa euro/yen nin getirisi 100/270 yada 1/2,7 dir. Akıllı olan her ikisinde yatırım yaparım der, YANLIŞ çünkü euro/yen oranı 1/2,7 ile riske karşılık getirisi daha yüksek olup işlem içerisinde hareket olanağı sağlayarak sermayenin ilk hedefte işlemden çıkarılmasını sağlar. Yani her bakımdan daha güvenlidir. Küçük sermayeler bu tür işlemleri hedeflemeli, bunu bütün pariteleri araştırarak inceleyerek bulabilirler. O yüzden küçük sermayeler büyüklere nazaran daha az işlem yaparlar. Şimdi yukarıdakilerin hepsini harmanlayarak sizi şok edecek bir örnek vereceğim: Diyelim ki $ 1000 sermaye ile başladınız, analizleriniz doğrultusunda işlem yapmaya karar verdiniz, maalesef tahminleriniz o kadar başarılı olmadı ve aşağıdaki oranı yakaladınız. Y-Y-D-Y-Y-D-Y-Y-D-D Yani 6 yanlış tahmin 4 doğru tahmin? Normalde ekside olmalısınız hatta iflas etmiş olmanız lazım ama değilsiniz neden mi: Gayet basit, çünkü siz küçük yatırımcı oranı ile tahminlerinizi seçmiştiniz ( minimum1/ 2 getiri ). Yukarıda anlattıklarıma bağlı kalarak her yanlış yatırım size $ 100 mal olurken ( toplam 6 yanlış=$600) her bir kazancınız minimum 1/2 oranından $ 800 ( $200 x 4 işlem ) olmuştur, toplam işlem sonucunda $200 kar yaptınız hem de bu kadar kötü bir tahmin oranı ile. Peki, oranınız 1/ 3 olsa idi durum ne olurdu. Umarım bu örnek her şeyi açıklamaktadır. Gördüğünüz gibi en kötü şartlarda bile kurallara kati olarak bağlı kalanın para kaybetmesi çok zordur hatta uzun zaman döneminde sermayesini 3e hatta 5e katlaması gayet normaldir. Evet, biliyorum sıkıldınız. Benimde en çok sıkıldığım konu budur ama maalesef en önemli konuda bu. Neyse toplayarak bitirelim; - Yukarıdaki sermayenin korunması maddelerine birebir sadık kalıyoruz
  • 26. 26 - Kendi bütçemize göre işlem miktarımızı buluyoruz - Sermayemizin boyutuna göre Risk/Getiri oranını bulup, buna göre işlem yapıyoruz - Her işlemi bir işlem miktarı ile yapıyoruz - Objektif olup kesinlikle duygularımızı işleme karıştırmıyoruz. - Ne olursa olsun her işleme balıklama atlamıyoruz!
  • 27. 27 HANGĐ ZAMAN DĐLĐMĐ Sermaye ve işlemin kişisel duruma göre ayarlanması. Daha önce size forexteki zaman dilimlerinden kısaca bahsetmiştim. Burada bu konuyu daha da açarak derinlemesine inceleyeceğiz ve kendi kişisel pozisyonumuza göre bundan nasıl faydalanmamız gerektiğini öğreneceğiz. Herhangi bir paritenin grafiğine “chart” baktığınızda yukarı ve aşağı yönlü hareket, dalgalanmalar görürsünüz bu dalgalanmaların hacmi baktığınız zaman aralığındaki grafiğe göre değişim gösterir. Mesela 10 dakikalık bir grafikteki aşırı dalgalanma, 4 saatlik grafikte 6 çizgi yada mum, günlük grafikte ise bir çizgi yada mum ile gösterilir. ( usta trader, çiginin yada mumun uzunluğundan dalgalanmanın boyutunu görebilir ama konumuz bu değil ) O zaman buradan şu sonucu çıkarmak mümkün. Hangi zamanda işlem yapmak istiyorsak mutlaka o zamanın grafiğine bakmalıyız. Đşlem yaparken evet amaişlemi araştırırken hayır. Kafanız mı karıştı? O zaman konuyu biraz daha açalım. Aslında zaman dilimi diye bir ayrım yoktur. Burada sadece makro işleyişin içindeki mikro işleme bakıyoruz. Bunların hepsi bir bütünü oluşturmaktadır, nasıl ki lunar takvimde bir gün 24 saate eşittir. Forexteki grafiklerde bunun gibidir, buradaki zaman dilimleri bize bir bütünü değişik oranlarda gösteririler. Bu doğru kullanmasını bilenin elinde müthiş bir avantaja döner. Bir hareketin bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Mutlaka bir yerden başlamalı ve bir yerde bitmelidir. Bu hareketin başlangıcını, eğer yeterli cihazınız varsa, ilk nano saniyesine kadar ölçebilirsiniz. Forexteki hareket sistemi aynıdır. Örneğin günlük grafikteki yukarı yönlü başlayacak bir hareketlenmenin başlangıcını 10 hatta 5 dakikalık grafiklerden tespit edebilirsiniz. 10 dakikalık bir grafikte başlayan yukarı yönlü hareketlenme aynı zamanda 1 saatlik grafikte sonra 4 saatlik ve en sonunda günlük grafikte kendini göstermelidir. Bu bize neyi anlatıyor: Đşlem araştırmanızı yaptınız ve örneğin EURO/USD paritesinin önümüzdeki birkaç gün içerisinde çıkacağına kanaat getirdiniz. Şimdi en uygun giriş anını bekliyorsunuz. Peki bu an ne zamandır? Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi o an BÜTÜN ZAMAN DĐLĐMLERĐNDEMEVCUTolmalıdır.Günlük,4saatlik,60dakikalıkve10(yada15) dakikalık grafiklerde o anın mevcut olması gereklidir. Bunu iyice ezberleyiniz Günlük grafik, 4 saatlik grafik,1 saatlik grafik ve 10 dakikalık grafik. Dikkat ederseniz dört değişik zaman dilimi ile çalışıyorum. Bu zaman dilimleri size uymayabilir o zaman kendinize göre dört ayrı zaman dilimi oluşturabilirsiniz. Şimdi: Yukarıdakine istinaden kendi kişisel durumunuza bakın. Herkesin her an bilgisayar başında geçirecek saatleri olmayabilir. Sürekli bir işiniz olabilir, esnaf olabilirsiniz, öğrenci yada öğretmen vs. Durumunuzu analiz edin ve günde yada haftada kaç saatinizi forexe ayırabilirsiniz, bu zaman sabah yoksa akşamlarımı olacak. Forex için çalışma ortamınızı analiz edin, dışarıdan gelebilecek ve konsantrasyonunuzu bozabilecek etkenleri araştırın. Bilgisayar başında hangi günler ne kadar süre ile oturabilirsiniz. Bütün bunları analiz edin ve kendinize dürüst olun. Forexten para kazanmak uğruna aşırı strese girmek istemezsiniz, inanın bana bu stresi göze alanlar otomatikman forexte kaybederler. Analiz sonucunu aşağıdakine uygulayınız,
  • 28. 28 - Uzun dönem için yatırım yapanlar Bu kategoriye forexe fazla zaman ayıramayanlar girer. Eğer haftada birkaç saatten fazlasını ayıramıyorsanız, yaşam tarzınız aktif ve boş zamanınız yok ise. Sürekli seyahat ediyorsanız, işiniz çok yoğun ise. Kısaca eğer her gün forex işleminizi takip edemiyorsanız, uzun dönem yatırım yapmalısınız. Takip edeceğiniz grafik aralıkları haftalık, günlük ve 4 saatlik olanlardır. Sizin için kısa dönem grafiklerin bir önemi yoktur. Uzun dönemin kasti en az bir günlük işlem demektir. Yani işlemleriniz bir günden uzun sürebilir. - Orta dönem için yatırım yapanlar Günde birkaç saatini forexe ayırabilenler, akşamları boş vakitleri olanlar, çalıştığı yerden internete bağlanabilenler, esnaflar, serbest çalışanlar, öğrenciler kısaca her gün en az birkaç saat forexe zaman ayırabilenler. Sizler hem uzun hem de orta dönem için yatırım yapabilirsiniz. Grafikleriniz haftalık, günlük, 4 saatlik, saatlik ve bilgi amacı ile 10 dakikalık olanlardır. - Kısa dönem için yatırım yapanlar Eğer her gününüzü forexe ayırabiliyorsanız bu sizin içindir. Burada nerdeyse sürekli işlemlerinizi takip edebilmelisiniz. Uzun, orta vadenin yanında siz kısa dönem işlem yapabilirsiniz. Bütün grafik aralıklarını incelemelisiniz. Gün içerisinde gir-çık işlemleri yapabilirsiniz. Ama unutmayınız bütün dönemlerin arasında en çok risk alan sizsiniz. Gördüğünüz gibi özel hayatımızın forexte yapacağımız işlemler ile çok önemli bağlantısı vardır. Neyi yapıp neyi yapamayacağınızı mutlaka bilmelisiniz. Uzun vadeli işlem yapan birisi sadece vakit buldu diye gün içi işlem yapmaya kalkarsa, derinliğini bilmediği suya balıklama atlamaya kalkışır demektir. Tabiî ki bunlar teorik kuramlardır, illa da yapamazsınız diye bir kaide yoktur. Yukarıdaki size bir bilgi olsun mahiyeti ile verilmiştir. Amacınız kazanma oranınızı olabildiğince yüksek tutmaktır. Şimdi kendinize dürüst olun ve ne yapıp ne yapamayacağınıza karar verin ve boşa kürek sallamaktan vazgeçin.
  • 29. 29 NE ZAMAN GĐRĐLMELĐ, NE ZAMAN ÇIKILMALI . Bir önceki konumuzda hangi zaman diliminde işlem yapmanız gerektiğini umarım anlamışsınızdır. Burada bu zaman dilim içerisinde ne zaman işlemi açıp ne zaman kapatmanız gerektiğini anlatacağım. Önce bir geçmişi düşününüz, geçmişte yaptığınız işlemleri hatırlayınız. Ne yapıyordunuz? Genelde yapılan iki hatayı sizde birçok kere uyguladığınızdan eminim. Diyelim ki Euro/Usd paritesinin çıkacağını düşünüyor ve ona göre işlem açıyorsunuz. Paritenin iki yönü vardır. 1- Düşüyor ve işlem kırmızıya ( eksiye ) dönüyor, siz önce şaşırıyor sonra kızıyor en sonunda paniğe kapılıyorsunuz. Bir zaman sonra geri çıkmaya başlıyor ve işlem maviye ( artıya ) dönüyor. Aman geri eksiye dönmeden işlemi hemen kapatmaya karar veriyor ve derin bir oh çekiyorsunuz. 2- Çıkıyor ve hemen işlem maviye dönüyor. Seviniyorsunuz ve kendinizden gurur duyuyorsunuz çünkü doğru bildiniz. Bir zaman sonra hafif inişler başlıyor ve sizi korku salıyor, ya dönerse diye. Aman dönmeden kazancı alalım diyor ve işlemi kapatıyorsunuz. Peki sorun yada hata ne ? Sorun yok, yukarıdaki örnekler gayet doğal olan işlemlerdir. Hata ise işlemin önceden analiz edilmemiş olmasıdır, giriş ve çıkış noktaları düşünülmemiş. Yukarıdaki işlemlerin yaklaşık %90ı ilk düşünceniz olan yönde hareket etmeye devam edecektir, bu süre bir saat yada bir gün sonrada olabilir ama çoğunlukla size “ tüh be keşke çıkmasaydım”dedirttirecektir. Diğer bir örnek ise girdiğiniz işlemin hemen ters yöne dönmesi ve sizi direkt olarak zarara sokmasıdır. Burada önce beklersiniz, yukarıdaki gibi, “ah bir dönse de hemen geri çıksam” dersiniz ama dönmez. Paranın gideceği korkusu ile mutlaka dönecektir umudu size stop loss unuzu sürekli aşağılara çekmenize sebep olacaktır. Aşırı ve gereksiz kayıpların en büyük nedeni budur işte. Yatırımcıların ilk düşündükleri işlem şekli genelde (çoğu zaman) doğru olandır fakat genelde bunlardan hep zarar ile dönülür. Peki, bu nasıl önlenir. Bir işlemi açmadan önce üzerinde en ince detayına kadar hesap ve analiz yapılmalıdır. Burada zaman dilimlerinin önemi çok büyüktür. Aşağıdakiörnektesadecezamandilimininönemianlatılacaktırvekesinliklebir yatırımyapmak içinyeterlideğildir. Diğeretkenlerisonra öğreneceğiz buradasadece zaman dilimi vardır. Örnek: ( diğer bütün analizler yapılmış ve diğer şartlar uygun durumda olduğunu farz ediyoruz ) Euro / Usd paritesinde BUY ( AL ) işlemi yapacağız Đşlem analizi büyükten küçüğe doğru, işleme giriş küçükten büyüğe göre yapılır. Öncelikle yapmanız gereken günlük grafik ( chart ) bakmanız gerekmektedir. Buradan trendin ana yönünü bulursunuz, baktığımız şey ise göstergelerin tabanda yani oversold durumda olmalarıdır. Buradan 4 saatlik grafiğe geçmelisiniz. Bu grafiğinde aynı günlük grafikteki gibi aynı şartlarda olması gerekmektedir. Buradan 1 saatlik grafiğe geçersiniz gene durumun aynı olması zorunludur. Şimdi bir işlem şansı yakaladınız.
  • 30. 30 Eğer değillerse o zaman bekliyorsunuz. Giriş anının bütün zaman dilimlerinde oluşması gereklidir. Đşleme giriş için hazırsınız zaman geldi, şimdi ise tam tersine küçük zaman dilimden başlıyorsunuz yani 10 dakikalık grafikten. Bu grafikte, pariteyi alacağımız için, göstergelerin aşağıda yani oversold duruma gelmesini bekleyeceğiz, illa da en dipte olmaları gerekmez, buradan bir saatlik ve dört saatlik grafiklere geçerek hepsinin aynı duruma geldiğini gördüğümüzde işlemi açarız. Bu zaman açısından en uygun giriş anını verir. Tekrar belirtiyorum yukarıdaki sadece işlemzamanınıöğrenmek için verilmiş bir örnektirsadecegöstergeleredayanarakişlemyapmayınız. Đşlemden çıkış zamanı da bunun tam tersidir. Tek farkı, bütün zaman dilimleri yerine işlem yapılan zaman dilimi hesaba katılır. Yanı kısa, orta yada uzun dönem işlemi gibi. Mesela kısa dönem işlem yapıyorsunuz ve 1 saatlik grafik üzerinden işlem açtınız. O zaman 1 saatlik grafikde göstergeleriniz overbought durumuna geldiğinde işlemden çıkarız. Gene bu bize sadece en müsait çıkış anını verir. Dört adet dairesel halka düşünün bunlar iç içe geçmiş durumda. Hepsinin üzerinde bir yeşil çizgi var ve hepsi saat yönünde değişik hızda dönmektedirler. Bu dört yeşil çizgi aynı hizaya geldiği zaman sizin işlem açacağınız zamandır. Önce yada sonra değil bir tek aynı hizada olduklarında. Unutmayın bu size mutlaka kazandıracaktır demiyorum sadece işleme girebileceğiniz EN MÜSAĐTZAMANARALIĞInıverecektir. Peki, bunun bize ne faydası vardır. Öncelikle düşük sermaye ile işlem yapanların kullanabilecekleri fiyat aralığı küçüktür. Đşlem açtıktan sonra aşırı fiyat dalgalanmalarına dayanamayabilirler. Gerçi bu sadece küçük sermaye için değil hepimiz için geçerlidir. En müsait zaman aralığında açılan bir işlemde minimum fiyat dalgalanmaları gözlenir. Đşlem açarken amacımız fiyatın biran önce istediğimiz yönde hareket etmesidir ve işlemin her halükarda hemen artıya geçmesidir. Bu amatör yatırımcılarda psikolojik bir unsurdur. Đşlemlerininuzunsüreeksideolmasınadayanamazlar. Diğer bir unsur ise fiyatın tahminimizin tersine hareket etmesidir. Bu oluştuğunda en az zarar ile işlemi kapatma imkânımız olur.
  • 31. 31 CYCLES Cycle: Daha ziyade tabiatsal dalga teorisidir. Kesin olarak ispatlanmamıştır ama birçok ünlü finansçı tarafından kullanılır. Bu ritmik hareketlerin zaman ile bağdaşmasından oluşur. Yada başka bir tabir ile zaman hareketini başka bir bakış açısı ile yorumlar. Mesela biz miladi takvimi kullanmaktayız. Buna lunar takvimde denir. Dünyanın güneş etrafındaki bir tam turuna 1 yıl deriz ve bunu ay, hafta, gün saat olarak böleriz. Bunun haricinde kullandığımız Hicri takvim vardır.. Budizm takvimi, Çin takvimi gibi daha bilmediğimiz birçok çeşit vardır. Hepsi birbirinden farklı dahi olsa, hepsinin ortak amacı zamanı ölçmektir. Biraz daha eskiye gidelim, antik Mısır takvimi daha da eskiye gidersek antik Maya takvimi ile karşılaşırız. Özelikle eski ( antik ) takvimler günümüzün ölçüm atletlerine yada tekniklerine sahip olmadıklarından, kendi dönemlerine özgü ölçüm metotları kullanarak zamanı ölçmeye çalışmışlardır. Bunlardan en ilginç olan antik Maya takvimidir çünkü ölçüm ilkesi olarak “cycle” metodunu kullanmışlardır. Maya takvimi bilindiği gibi gezegenlerin hareketine göre yapılmamıştır. Onlar dünya işlevi olan tabiatsal ve mevsimsel dalgaları saymışlardır. Neyse konumuz burada takvimlerin nasıl oluştuğu değildir, biz konumuza dönelim. Bu cycle dediğimiz tabiatsal ritmik hareketler aslında her yerde vardırlar, kalp atışımızdan denizdeki dalgalara kadar, radyo dalgalarından elektriğe kadar. Aslında her şey ritmik bir dalgalanma desek herhalde fazla abartmamış oluruz. Günümüz finans dünyasında kullanılan Fibonacci numara dizimi aslında ritmik bir dalga hareketinin sayıya tabir edilmiş halidir. Buna çoğu matematikçi ile finansçı kızacaktır ama hey herkesin fikri kendine öyle değilmi? Cycle yapısını bir soğana benzetebiliriz, bir bütün içerisinde iç içe geçmiş birçok zaman tabakasından meydana gelmektedir. Yani cycle bütün zaman dilimleri içerisinde mevcuttur. Peki bu cycle sistemi nasıl çalışmaktadır. Ressam olduğum söylenemez ama yukarıdaki şekil cycle yapısını anlatıyor. Her bir cycle’ın içerisinde bir öncekini tamamlayan iç cycle’ler bulunmaktadır, bu böylece sonsuza kadar gider. Dikkat ederseniz bütün birleşen noktalar aynı anda yukarı yönlü, yada aynı anda ne kadar yukarı yönlü birleşen varsa, yukarı hareketin o kadar kuvvetli olacağı söylenir. A B C D
  • 32. 32 Mesela A noktasındaki yukarı yönlü baskı B noktasından fazla olacaktır çünkü A noktasında bütün dalgalar yukarı yönlü iken B noktasında iç dalgalar yukarı yönlü fakat üst dalga aşağı doğru baskı yapmaktadır dolayısı ile yukarı yönlü kuvvet daha az olacaktır. Peki gelelim C noktasına: Diyelim ki C noktasının işlem tarihi 10 Mart 2009 olsun. Şimdi SP 500 yada DJA’nın günlük yada haftalık grafiğine bakın ve yukarıdaki tarihi bulun, her şey kendiliğinden açıklığa kavuşacaktır. C noktasının özeliği bütün bileşenlerin aynı anda aşağı yönlü ve sonrasında hepsinin yukarı yönlü olduğudur, müthiş bir aşağı doğru baskı ve aniden yön değiştirerek müthiş bir yukarı doğru baskı. Tabi bu sadece bir örnek teşkil etmektedir. Başta belirttiğim gibi kanıtlanmış bir kuram değildir ve herkesin kendine göre bir işlem ve anlayış şekli vardır o yüzden öğrenmesi çok zor olan bir olgudur. Benim görüşüm Armstrong görüşüne daha yakındır, o yüzden size biraz bundan bahsedeceğim. Buna göre cycle daki dalganın yapısı yarım daire şeklinde değildir Daha ziyade aşağıdakine benzer. Ortalama olarak alırsak bir dalganın ömrü 4/3 yukarı 4/1 aşağı şeklindedir. Dikkat ederseniz forex grafiklerinde bu dalga hareketini çok net bir şekilde görebilirsiniz. Bu dalga hareketi bütün zaman dilimlerinde mevcuttur ve yukarıda belirttiğim gibi birbirlerine olan etkileri neticesinde dalganın gücü oluşur. A B C
  • 33. 33 A noktasındaki düşüş büyük bir ihtimal ile chartlarda gözükmeyecektir bile çünkü kendisinden büyük iki dalganın hareketi halen yukarı yönlüdür. Oysa B dalgası düşüş bakımından daha etkilidir çünkü iki dalga düşmektedir. Teorik olarak sonsuz sayıda dalga olduğunu varsayarsak bu işlemin ne kadar karmaşık olduğunuz anlarsınız. Elliot dalga teorisi de bunun bir benzeridir yalnız onlar dalga içerisindeki dalgayı sayarlar ve ana prensiplerinde bu dalga adedinin 3 içerisinde 5 içerisinde 3 olduğudur. Burada Elliot dalga teorisinin kendi halinde bir işlem yapmak için yeterli olduğu kanaatinde değilim. Elliot dalgaları ancak dalga oluştuktan sonra kesinlik kazanır ve bir sonraki dalganın yönünü belirlemenizde faydalı olsa bile nasıl, nerede ve ne şekilde oluşacağını ancak “ya” yada “eğer” kelimeleri ile ifade eder. Elliot teorisi diğer işlem mekanizmaları ile birleştirildiğinde çok etkili olabilir. Fibonacci değerlerini dalgaya çevirir isek ne olur? 1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377,610, 987,. . . . Elimizde yukarıdaki değerlerde ve yukarıdaki dalga şeklinde sonsuz dalgalar oluşur. Şimdi bunları üst üste dizin yani 3 günde çıkıp inen dalga bu şekilde sonsuza kadar devam edecektir, bunun üstüne 5 günde olanı onun üstüne 8 günde olanı ve onun üstüne 13 günde olanı vs. devam edin. Bu dalgalar kendi hallerinde bağımız hareket etseler dahi bir bütünde birbirleri ile çakışacaklardır. Bu çakışmanın şekli ve gücü dalganın kuvvetini verecektir. Bu sadece Fibonacci numaraları ile ölçülü değildir. Mesela Gann ölçü sistemi açısal değerleri göz önüne alarak dalga boylarını hesaplamaktadır ama oransal bir nevi fibonacci ye benzer. Gann da gün sayımı 30, 45,60,90 ve 180 dır ( açılar ) Bunun haricinde temel tabiatsal dalgalar dediğimiz, 8 hafta, 21 hafta, 40 hafta, 9 aylık, 2 yıllık, 4 yıllık vs gibi dalga boyları vardır ve bazıları bunları saymayı tercih eder. Daha önce söylediğim gibi bunlar kanıtlanmış işlemler değildir ve inanın bana derine indikçe mantığınızı kaybedebilirsiniz o yüzden bunların ne olduğunu bilmeniz şimdilik yeterli olacaktır. Bunları daha detaylı olarak bölüm2 de ( bir sonraki kitap ) işleyeceğiz. Bunların size faydası ne olacak. Bazen bütün araştırmalarınıza rağmen fiyat bir türlü istediğiniz yönde hareket etmeyebilir. Saçınızı başınızı yolup hata nerede diye düşüneceğinize bazı tabiatsal cycle lerin iş başında olduğunu bilmeniz içinizi rahatlatacaktır. Unutmayın her işlem artıya geçmez ve sermayenin korunması bölümünde kedinize bir risk getiri oranı koymuştunuz, bu oran size gerekli hata payını verecektir, siz yeter ki kendinizi dolayısı ile en önemli zırhınız olan sabır ve karar verme yeteneğinizi kaybetmeyin.
  • 34. 34 ĐŞLEM METOTLARI Buraya kadar sermayemizi nasıl korumamız ve işletmemiz gerektiğini öğrendik. Kendimize en uygun zaman dilimini bulduk ve ne zaman girip ne zaman çıkmamız gerektiğini anladık. Burada sermaye ile ilgi ufak bir not eklemek istiyorum çünkü sermaye konusu forex işlemlerinde en önemli noktadır. Đşlem metotlarının başarılı olabilmesi için sermayenize göre bir işlem miktarını mutlaka önceden bilmelisiniz. Sermayenizin büyüklüğü önemli değildir, önemli olan bunu kaç işlem miktarına bölmek istediğinizdir. Unutmayın yaptığınız her işlemde mutlaka başarılı olacaksınız diye bir kaide yoktur. Bazı işlemler kayıpla sonuçlanabilir ve bu gayet doğal bir şeydir. Sizin her zaman bir sonraki işleme ayırabileceğiniz bir sermayeniz olmalıdır. Đşlem metotlarına başlamadan önce size önerim sermaye konusunu tekrar tekrar okumanızdır. Burada, yani forex işlemlerinde yaptığımız tek şey fiyatın yönünü önceden tahmin edip ona göre pozisyon açmaktır. Yani kısaca her şey fiyatın yönü ile ilgilidir. O zaman öncelikle fiyat yönünü belirlerken nelerden etkilenir ve nasıl tepki verir bunları bilmemiz gerekir. Buna dayanarak bu bölümde bir yatırımcının nasıl işlem yapması, nerede ve nelere dikkat ederek işlem açıp kapatması gerektiğini ele alacağız. Bunu yaparken kullanacağımız işlem araçlarını da bu örneklerin içerisinde detayları ile öğreneceğiz. Trend en yakın arkadaşınızdır ve trendin yönü işlem yapacağınız yön ile aynı olmalıdır. Ana trend yukarı yönlü iken düşüşler alım fırsatı, aşağı yönlü iken çıkışlar satış fırsatı olarak görülmelidir. Bu işlemlerin ana ilkesi tarihteki birçok ünlü finansçı tarafından da onaylanmıştır. a) Basit işlem metotları Đster forexe yeni olun ister uzun yıllardır forexte işlem yapmış olun, aşağıdaki örnekler bir yatırımcının en basit işlem metotlarıdır. Bunlar bütün işlemlerinizin bel kemiğini oluşturacaktır. Sadece bu metotlar bile sizin başarılı işlem yapma yüzdenizi artıracaktır. Destek ve Direnç noktaları: William Gann’a göre bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında destek noktasına dönüşür. Bu düşüncesinin doğruluğunu bütün chartlarda kolaylıkla görebilirsiniz ve bu bizim ilk işlem metodumuzu oluşturacaktır.
  • 35. 35 Şimdi aşağıdaki charta bakalım. Burada zaman dilimi önemsizdir. Biz örneklerin kolay anlaşılabilmesi için 4saatlik (4h) chart olarak düşüneceğiz yani her çubuk 4 saati temsil etmektedir. Ne görüyoruz? Fiyatın aşağı yönlü düşüşte olduğunu. Peki burada işlem yapmaya karar versek nasıl bir işlem yapardık? Fiyat düşmeye devam edecek mi yoksa geri mi çıkacak, nerede işlemi açmalıyım? Görünüşe göre bu chart bize fazla bilgi vermiyor. Peki, şimdi bu charta kendimiz bazı eklemeler yaparsak durum ne olur. Öncelikle fiyatın yani çubukların simetrisini inceleyelim. Çubuklardaki dalgalanmalar ve bu dalgaların alt ve üst noktaları arasındaki simetriyi görmeye çalışın. Bunların üst ve alt noktaları arasından paralel birer çizgi çekelim. A B C
  • 36. 36 Dikkat ederseniz A noktası ilk seferde fiyata destek olup düşmesini önlüyor fakat yukarıdan gelen satış baskısı ( oklar ) daha yoğun olduğundan ikinci seferde fiyat A noktasını kırıyor ve bu sefer C noktası tarafından durduruluyor. Burada A ve C noktaları destek noktalarıdır. Fakat fiyat geri yukarı çıkarken B noktası ( dikkat edin aslında A noktasının uzantısıdır ) fiyatın çıkışını durduruyor. Burada B noktası direnç noktasıdır. Gann ne demişti: bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında destek noktasına dönüşür. Burada A noktası destek iken direnç noktasına dönmüştür. Şimdi chart bize biraz daha detaylı bilgi vermektedir, öyle değil mi? O zaman hemen işlem yapalım. Maalesef daha işlem yapmaya hazır değiliz çünkü chart o kadar bilgiyi bize daha vermiyor. Şu ana kadar sadece destek ve direnç noktaların yerini bulabildik. Mademki işlemlerimizi fiyata karşı yapıyoruz o zaman fiyatın bize yön göstermesini beklemeliyiz. Unutmayın forex bir tahmin oyunu olsa bile bizim bir avantajımız var, o da ancak biz istediğimiz zaman işlem açma özgürlüğümüzün olması oysa forexte fiyat her zaman bir yönde ilerlemek zorundadır. Bunu çok iyi şekilde kullanmanız gerekmektedir. Bütün bulgular sizin tarafınızda olmadığı sürece işlem açılmaz. Şimdi destek ve direnç noktalarını bulduk, buradan sonra fiyatın bize yön göstermesini bekleyeceğiz. Bu nasıl olur. Dikkat ettiğiyseniz fiyat en son C çizgisinde idi. Bu C çizgisi daha önce destek noktası konumundaydı ve halen kırılmadığı için destek noktası olmaya devam edecektir. Bizim görevimiz fiyatın buradaki aksiyonunu takip etmektir. Fiyat bu C noktasını kırarsa muhtemelen düşüşüne devam edecektir. C noktası destek olmaya devam ederse o zaman pivot barımız oluşacaktır. Chartta kırmızı ile gösterilen pivot barıdır. Yeşil bar işlem B C Kırmızı bar PĐVOT
  • 37. 37 Đşlem barı,pivot barın yükseğini geçtiğindeişleme hazırız demektir. Şimdi “en müsait zaman aralığının” bulunması gerekl idir, buda göstergelerin ve oskilatörlerin yardımı ile olur. Göstergeler yönün değişeceğini onaylıyorsa o zaman işlem açılır. PĐVOT BARI: Pivot bar işlem öncesinde bize bir ölçü sistemi sağlar. Bu barın altı genelde destek noktasına en yakın olanıdır ve fiyat bu barın üstünü geçtiğinde yön değiştirecek demektir. Unutmayın bu mutlaka olacak diye bir kaide yoktur, pivot barı sadece fiyatın yönünü ölçmemize yardımcı olmaktadır. Pivot barı bütün örnek chartlarda KIRMIZI renk ile gösterilmektedir. Pivot barından sonraki barımız işlem barıdır ve bu bütün chartlarda yeşil renk ile gösterilecektir. Şimdi pivot barımızdan sonraki bar ( işlem barı ) pivot barın yükseğini geçerse işlem açmaya hazırız demektir. Bunun normalde 3 ila 5 pip bile olması yeterlidir. Bu noktada charta tekrar bakıyoruz. Stop Loss C destek çizgisinin altına konur, çünkü bu destek noktası kırılırsa fiyat muhtemelen daha da aşağılara düşecektir. Unutmayın Stop Loss sadece bizi zarardan korumak amacı ile konulmamaktadır aynı zamanda fiyatın (trendin) yön değiştirmesi ve bizim artık geri toparlama umudumuzun kalmadığı noktaya konulur. Burada C destek noktası bu noktayı temsil etmektedir çünkü bu noktanın kırılması fiyatın tekrardan yön değiştirme ihtimalinin kalmadığını ve bir sonraki destek noktasına kadar düşüşüne devam edeceğini gösterir. Burada işlemin hedefi bir sonraki direnç noktasıdır. ( burada bu B noktasıdır ) Hedef B çizgisidir. Yeni direnç noktası Đşlembarı,pivotbarın yükseğini geçtiğinde işlem açılır B C destek noktası kırılmadığı sürece kırmızı bar PĐVOT Stop Loss C destek çizgisinin altına konulur
  • 38. 38 1- Pivot barını hatırlayınız. 4 saatlik chartda piv ot barı oluşurken usta yatırımcı bu barı takip eder. Pivot barı, destek noktasına ilk dokunuşunda hemen bir alt zaman dilimine gider ve işlemi buradan takip etmeye başlar. Burada bu 1 saa tlik chartdır. Yukarıda anlatılanın tamamını bir alt zaman diliminde yapar. Bu şekilde işleme daha çabuk girebileceğinden getiri oranını artırır. En basit işlem şekli budur. Sadece destek ve direnç noktaların kullanılması ile işlem yapılabilir. Đleriki bölümlerde bu destek ve direnç noktalarının önemini daha net göreceksiniz. Yalnız unutmayın yaptığınız her işlem mutlaka başarılı olacak diye bir kaide yoktur. Püf Noktası Bu tür işlemlerin yapısını hemen hemen herkes bilir fakat bilinmeyen yada işin püf noktası aşağıdaki gibidir. Usta yatırımcı yapacağı işlemlerde, işlem maliyetinin en az iki katını getiri olarak görmek ister. Diyelim ki yukarıdaki örneğimizde, kırmızı barın üst noktası ile destek noktasının altına konulan stop loss arasındaki fark 120 pip olsun. Bu, buradaki işlemin maliyetidir. Usta yatırımcı burada hedef olan direnç noktasının işlem açılışı itibarı ile 240 pip uzaklıkta olmasını ister. B 2X = 240 pip X = 120 pip Usta yatırımcı, işlem maliyetinin ( X ) karşılığında en az 2 katı ( 2X ) getiri ister ve eğer bu oranı bulamazsa işlem yapmaz. 2- Đkinci önemli püf noktası ise getiri oranıdır. Önceki konulardan hatırlarsanız küçük sermayenin en az 1/2 oranında getiri sağlaması gerekirdi.
  • 39. 39 Dikkat ederseniz ana destek ve direnç noktalarımızı n arasında bir tane daha destek / direnç çizgisi geçmektedir, buna iç kanal çizgisi denir. EĞER bu minimum 1/2 oranını bulamazsa işlem yapmaz. Bunun neden ve sebeplerini daha önce sermayenin korunması bölümünde görmüştük, lütfen tekrar o bölümü gözden geçiriniz. Bir işlem açılırken, işlem içerisinde yeteri kadar hareket imkânınız olmalıdır, yani işlem içerisinde iken fiyat birden yön değiştirmeye kalktığında sizi hazırlıksız yakalamamalıdır. 3- Usta yatırımcı en müsait durumda sermayesini işlemden ayırır. Gene hatırlarsanız geçmiş bölümlerde “bir işlemin oluşması için bütün zaman birimlerinde oluşması gerekir” demiştim. Burada 4 saatlik chartda işlem yapıyorduk, yani destek ve direnç noktalarımız 4 saatlik chartda işaretli. Sonra usta yatırımcının bu şartlar oluştuğunda 1 saatlik charta geçtiğini de biliyoruz, işte bu “iç kanal” destek/direnç noktası 1 saatlik chartda olandır. Fiyat burada aynen ana örneğimizde olduğu gibi destek noktasını tanırsa sermaye işlemden çıkartılır. Bunu stop lossu giriş fiyatına çekerek yaparız. Aslında Makro işlem içerisinde mikro işlemi gerçekleştiriyorsunuz. Yaptığınız işlem birbirinin tıpa tıp aynısıdır. Yukarı yada aşağı yönlü kanallar. Đlk örneğimizde fiyatın üsteki direnç ve alttaki destek çizgileri arasında gidip gelmesinden oluşan işlem olanağını araştırmıştık. Fiyat her zaman yatay bir ortamda seyretmez. Yukarı T1, fiyatın iç kanal destek/direnç noktasını geçtiği yere konur. T1 Đç kanalda destek / direnç noktası
  • 40. 40 yada aşağı yönlü kanalların tek farkı destek ve direnç noktaların yukarı yada aşağı yönlü olmalarıdır. Şimdi yeni bir örneğe geçelim. Bu sefer fiyatın ana yönü yukarı olsun. Yukarıdakini 4 saatlik bir chartdan aldığımızı düşünün, size fiyatın bir sonraki yönü nedir? Bu şekilde bir şey söylemek zor. O zaman öğrendiklerimizi buna uygulayalım. Yukarı yada aşağı yönlü kanallarda en alt ve en üst noktalar birleştirilir ve böylece yükselen yada alçalan bir kanal yaratılır. Bu örneğimizde fiyat yükselişte olduğundan kanalımızda yükselişte olacaktır. Şimdi bulabildiğiniz en yüksek noktaları ( en az iki adet olmalıdır ) ve en düşük noktaları birleştirin. A B Yukarı yönlü kanalımızı oluşturduk. Şimdi fiyatın kanal içerisindeki hareketlerini daha iyi ve net olarak görebiliyoruz. Bu kanal fiyat kanalı yukarıdan ( A çizgisi ) yada aşağıdan ( B çizgisi ) kırana kadar geçerlidir. Bu gerçekleşene kadar fiyat bu kanal içerisinde hareket edecektir.
  • 41. 41 Dikkat etmeniz gereken fiyat çoğu zaman bu kanal çi zgilerini test edecek hatta çoğu zaman ihlal bile edecektir, yalnız fiyatın kanalı kırdığı nın tek ispatı komple bir barın tamamen kanal dışında olmasıdır. Yukarı yada aşağı yönlü kanalların işlem bakımından tehlikeli olmalarının sebebi budur çünkü kanal destek ve direnç çizgileri sürekli ( komple kırılana kadar ) değişiklik gösterebilirler. Şimdi örneğimize dönelim. Kanal çizgilerini bulduk, hatırlarsanız ilk örneğimizde fiyatın bize yön göstermesini bekliyorduk, burada da aynısı yapacağız hatta bütün işlemlerde aynısını yapacağız. Fiyat her zaman bize yön göstermelidir. Đlk örneğimizin bütün işlemlerin bel kemiği olduğunu söylemiştim, burada hatta her işlemde karşımıza çıkacaklardır. Fiyatın simetrisine bakarak bunları charta işaretleyelim. A Kırmızı Pivot YeşilĐşlem barıdır B Tanıdık geldi mi? Yukarı ve aşağı yönlü kanalların tehlikeli olduğunu söylemiştim fakat aynı zamanda işlem için diğerlerine nazaran daha çok bilgi içermektedirler çünkü iki adet A Kırmızı Pivot YeşilĐşlem barıdır B
  • 42. 42 Đşlem şekli hep aynıdır değişen bir şey yok, işlem barı pivot barın yükseğini geçtiğinde işlem hazırız demektir. Burası bize birden fazla avantaj sağlanmaktadır. Di kkat ederseniz işlem barı hem pivot barın yükseğini hem de direnç noktasını geçmesi gerekmekt edir. Yani “double” ikili destek/direnç noktasını geçilmelidir. Bu oluştuğunda ve göstergel erde bu çıkışı onayladığında işlem açılır. destek/ direnç çizgisi yerine en az dört hatta daha fazla destek/direnç çizgilerini içlerinde barındırırlar. Hedef noktası Fiyat bu ikili direnç noktasını aştığında işlem açılır. A Stop loss noktası B Bu her zaman oluşmaz. Burada bize verilen avantaj, fiyat yukarı yönlü çıkışını sürdürdüğünde bizim ilk fırsatta paralel gelen direnç/destek noktasını kullanarak sermayeyi işlemden ayırmamızdır. Yanı işlem barından sonra oluşacak ilk bar destek noktasına değmez ise bu destek noktası T1 olur. Stop loss buraya çekilerek sermaye işlemden ayrılır. Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir diğer avantajı ise alt ve üst destek/direnç çizgilerin fiyat ile birlikte hareket etmeleridir. Bunu kendi lehinize kullanmalısınız. Hedef noktası D B A C T1 noktası B destek çizgisi fiyat ile birlikte yukarı yönlü hareket eder T2 nin oluşumu Örneğimizde gördüğünüz gibi B destek çizgisi fiyat ile beraber yukarı yönlü hareket etmektedir. T1 ile sermayeyi işlemden ayırmıştık, burada ise T2 oluşumu ile ilk kârınızı
  • 43. 43 işlemden ayırarak güvence altına alıyorsunuz. Bunu yapabilmek için chartınızı sürekli izleyip gerekli düzeltmeleri yapıyor ve oluşan yeni paralel destek/direnç noktalarını buluyorsunuz. Burada fiyat D noktasında yeni bir direnç/destek noktası yaratıyor, buda size T2 noktasını verecektir. Unutmayın yukarı yada aşağı yönlü kanalarda fiyatın ne zaman yön değiştireceği belli değildir. Fiyat mutlaka hedef noktasına ulaşacaktır diye bir kaide yoktur. Bu tür kanalların püf noktası, kanal içerisinde kaç adet tavan yada taban noktası sayabileceğiniz ile ilgilidir. Kesin bir kural olmamakla beraber genelde 3 den fazla tavan (yada taban) sayabiliyorsanız bu kanalın her an kırılabileceğini işaret eder. Kanalların Kırılması Fiyat eninde sonunda içerisinde bulunduğu kanalı kıracaktır. Kanal kırılmasının teknik olarak bir simetrisi vardır ve sabırlı yatırımcılar genelde bu anı beklerler. Onlar için kanalın hangi yönde kırıldığı önemli değildir. Önemli olan kırılmanın simetri ve kurallarına uygun olup olmadığıdır. Uygun bir kırılma anı size işlem miktarınızın en az 2 yada 3 katı getiri sağlayabilir. Bu ilk örneğimiz idi. Burada diyelim ki fiyat kanalı yukarı yönlü kırdı. Öncelikle direnç noktası ( A ) tekrar destek noktasına dönecektir. Normal koşullarda fiyat bu A destek noktasını tekrardan test eder, sanki geri kanalın içerisine girmek istiyormuş gibi. Đşte usta yatırımcı bunun oluşmasını bekler. Fiyat burada, eğer geri kanalın içerisine düşmez ise trendi kırmış demektir ve yukarı yönlü hareketine devam edecektir. Bu gibi durumlarda kanalın destek noktası ( A ) gelecekte gene karşımıza çıkacaktır. A Direnç kırılır ve bağımız bar
  • 44. 44 Buradaki püf noktanın fiyatın tekrar kanal içerisin e girmeye çalışmasıdır. Eğer fiyat bunu yapmazsa işlem açılmaz çünkü ne kad ar çıkarsa çıksın sonunda bu kanalı test edecektir. Buna dikkat etmezseniz sizi ummadığ ınız bir anda gafil avlayabilir. Đşlem açılış şekli hep aynıdır. Önce fiyatın bize y ön göstermesi beklenir. Sonra pivot barı işaretlenir ve işlem barının bu pivot barın en üst noktasını geçmesi beklenir ve eğer göstergelerde bu çıkışı onaylıyorsa işlem açılır. Đlk tavan noktasının geçilmesi T1 oluşturur. Burası muhtemelen yeni destek noktası olacaktır A T1 Đşlem barı Stop loss B Đşlembarları T1 D F Olası bir sonraki destek noktaları. Her kırılan destek noktası bir sonraki T1 ( +/- 20 pip ) olur. Đlk stop loss A destek noktasının altına konulur. Burada T1 oluşmasında dikkat edeceğimiz nokta, işlemden önce oluşan tavan noktasıdır. Fiyat burayı geçtiğinde T1 noktası bu sefer bunun en az 20 pip altına konulur çünkü bu tavan noktası fiyatın düşerken ilk test edeceği destek noktası olacaktır. Aşağı yönlü kırılmalarda bunun aynısıdır sadece değerler aşağı yönlüdür ve işlem olarak bir farklılık göstermezler. Yukarı yada aşağı yönlü kanaların kırılma prensibi hemen hemen bu örnekle aynıdır.
  • 45. 45 Burada kanal aşağı doğru kırılıyor. Fiyat mutlaka g eri kanalın içerisine girmeye çalışacaktır. Başarılı olamaz ise B alt destek çizgisini kırmış o lacak ve fiyatın yönü aşağı doğru olacaktır. Đşlem barlarımıza dikkat ediniz. Đşlem göstergelerd e desteklerse açılır ve Stop loss kırmızı pivot barın üst noktasına (20 pip) yerleştirilir. F iyat oluşturduğu ilk taban noktasını geçtiği anda burası T1 noktası olur. Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir özelliği de sonraki destek/direnç noktalarını görebilmenizdir. Bu noktalar kırıldığında bize bir sonraki T2 noktası olarak geri dönerler. Burada ana prensibiniz müsait olan ilk ortamda sermayeyi işlemden ayırmaktır. Bir sonraki destek ve direnç noktaları belli olduğundan, fiyatın bunları kırmasını sabırla beklemeli ve her kırılışta T1 noktasını o bölgeye çekerek kârınızı güvence altına almaktır. Unutmayın yükselen yada alçalan kanallarda fiyatın ne zaman döneceğini bilemeyiz. Bu öğrendiğimiz uygulamaları birde gerçek zamanlı chartlara uygulayalım. Aşağıdaki chart 4 saatlik olup Đngiliz sterlini / Norveç kronu paritesinden alınmıştır. Normal bir chart. Yukarıdakine öğrendiklerinizi uygulayın bakalım nerede destek ve direnç noktaları oluşmuş ve özelikle ortadan geçen aşağı yönlü kanala bakın. Burada öğrendiklerimizin hepsi mevcut. Fiyatın üstünden geçen kırmızı ve mavi çizgiler 50 ve 100 lük EMA lardır, bunları şimdilik görmezden gelin çünkü o konuyu sonra işleyeceğiz. Alttaki göstergeler 10,3,5,3 lük hızlı stochastic ile 13 günlük RSĐ dir. Bunları da ileriki konumuzlar da öğreneceğiz. Biz şimdilik sadece destek ve direnç noktalarını bulmaya çalışalım.
  • 46. 46 A B C D K Öncelikle paralel destek noktalarına bakın, bunlar B,C ve D noktalarıdır. Bunların içinde en zayıf destek/direnç noktası B çizgisidir. C çizgisini incelediğimizde, fiyatın ilk düşüş denemesini birkaç defa başarı ile desteklemiştir. ( 24 -27 Mart ) Dikkat ediniz fiyat C destek çizgisini kıramayınca geri yukarı çıkmaya başlamıştır. Bir destek noktası fiyata ne kadar güçlü destek sağlarsa, direnç noktası olduğunda gene aynı güçle direnç sağlar bu direncin destek olduğu zamanlar içinde geçerlidir C çizgisi kırıldıktan sonra direnç olacaktır. Chartın sonuna bakın, C çizgisi burada direnç konumuna gelmiş ve başta nasıl fiyata güçlü bir destek sağlamışsa burada da aynı güçte direnç göstermektedir. Bunun aynısını D çizgisi içinde söyleyebiliriz ama tersten. D çizgisi, kanal içi direnç noktası iken fiyata güçlü bir direniş göstermekte fakat kırıldıktan sonra destek noktasına dönmekte ve gene aynı güçte fiyata destek olmaktadır. Şimdi aşağı yönlü A kanalına bakalım. Fiyat burada kanal içerisine girmekte ve bu kanal kırılana kadar devam etmektedir. K noktası kanalın kırıldığı yerdir. Buraya özelikle dikkatinizi çekmek isterim. Lütfen iyicene inceleyiniz, kanal nasıl kırılmış? Fiyat kanalı kırdıktan sonra sanki tekrar kanalın içine girmek ister gibi hareket etmektedir. Bunda başarısız olunca yukarı yönlü hareketine devam etmektedir. Bu arada fiyat kanal içerisindeyken kaç adet tavan ve taban noktası saydınız? 3 taban noktası ve 3 tavan noktası, 4üncü tavan noktasında fiyat kanalı kırmaktadır