1. Nhân lực CNTT: Khó đạt chất lượng cao bằng chi phí
thấp
Ngày cập nhật: 26/02/2010
Đào tạo nhân lự c CNTT không thể nói chuyện đắ t rẻ
Nếu chưa sớm giải quyết được rào cản về cơ chế và kinh phí, đào tạo nhân lực CNTT trong nước
trong những năm tới sẽ tiếp tục bị "kêu" là chất lượng kém, khó đáp ứng nhu cầu thực tế. Hiện cả
nước có 235 cơ sở đào tạo có ngành liên quan đến CNTT, thì phần lớn trong số đó chất lượng
chưa đáp ứng nhu cầu thực tế về cơ sở vật chất, thiếu giáo trình tiên tiến...
Đánh giá thấp nhân lực "nội"
Tại buổi toạ đàm về nhân lực CNTT do Bộ TT&TT tổ chức với đại diện một số doanh nghiệp, hiệp hội và
các trường đại học diễn ra ngày 13/1/2010 tại Hà Nội, ý kiến của đại diện công ty như VDC, Vietsoftware,
Hiệp hội doanh nghiệp phần mềm, Hội tin học Việt Nam... đều chung nhận định: Chất lượng nhân lực
CNTT và thị trường nhân lực CNTT trong nước còn quá nhiều hạn chế, khó đáp ứng nhu cầu của doanh
nghiệp trong nước. Cụ thể hơn, đó là khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh kém, yếu trong kỹ năng làm việc
nhóm, kiến thức thực tế cũng như khả năng tư duy sáng tạo chưa cao...
Trước ý kiến doanh nghiệp "kêu" chất lượng sinh viên và chất lượng đào tạo tại các trường, đại diện các
cơ sở đào tạo như Đại học Công nghệ Hà Nội, Đại học Công nghiệp Hà Nội đã chia sẻ hàng loạt khó
khăn. Theo đại diện của trường Đại học Công nghiệp, mức học phí áp trần Nhà nước qui định đối với các
trường là 200.000 đồng/tháng như hiện nay đang tỏ ra nhiều bất cập, nhà trường cũng chỉ đáp ứng nổi
khoảng 10% nhu cầu thực tiễn bằng mức thu đó. Do học phí thấp, các trường không thể có điều kiện đầu
tư thêm cơ sở vật chất để sinh viên thực hành, tránh chuyện học "chay". Còn ông Bùi Thế Duy, Chủ
nhiệm khoa CNTT trường ĐH Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) khẳng định: Có lẽ chính vì sự hạn chế
trong điều kiện đào tạo trong nước mà vài năm trở lại đây, CNTT đã không còn là ngành hấp dẫn đối với
sinh viên. Thực tế tỷ lệ sinh viên dự tuyển vào ngành CNTT liên tục giảm so với các ngành như kinh tế,
ngoại thương...
Đào tạo gặp khó do cơ chế
Trong bài phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác năm 2010 của Bộ TT&TT, Thủ tướng Nguyễn Tẫn
Dũng đã khẳng định chúng ta phải quyết tâm đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về CNTT. Trong đó
vấn đề then chốt để thực hiện mục tiêu này chính là nguồn nhân lực. Bộ trưởng Bộ TT&TT Lê Doãn Hợp
thì cho rằng, cần phải học tập các quốc gia như Ấn Độ để phát triển nguồn nhân lực CNTT cho mình.
Trên thực tế, nếu có chính sách phù hợp thì sẽ phát huy được tiềm năm của con người Việt Nam.

2. Tuy nhiên, ông Phạm Long Trận, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn VNPT đã đưa ra một số ví dụ về câu chuyện
phát triển nhân lực tại Tập đoàn để khẳng định: vấn đề đào tạo nguồn nhân lực CNTT của Việt Nam
đang gặp nhiều khó khăn trong vấn đề cơ chế. Như việc Học viện Bưu chính Viễn thông xin Nhà nước
cho phép thực hiện theo cơ chế xã hội hoá tự thu tự chi, nhưng đã vài năm nay cũng không được cấp
phép. Bên cạnh đó, trường Trung cấp nghề của VNPT muốn nâng lên Cao đẳng với chất lượng đào tạo
nhân lực cao hơn nhưng do vướng điều kiện phải có trên 5ha đất mới được cấp phép (trong khi VNPT
mới chỉ có khả năng lo được 3 ha) nên tạm thời phải gác lại kế hoạch. Ông Trận khẳng định: "Chúng ta
phải đưa ra các nội dung qui định liên quan đến chất lượng đào tạo, về đội ngũ giáo viên..., chứ không
chỉ nên ràng buộc về chỉ tiêu đất".
Không thể nói chuyện đắt - rẻ
Các chuyên gia cho rằng, để đưa ra giải pháp tháo gỡ cho sự thiếu hụt nhân lực CNTT trình độ cao,
trong định hướng phát triển nguồn nhân lực CNTT ở tầm Quốc gia, Nhà nước cần đưa ra định hướng cụ
thể: Việt Nam cần phát triển nhân lực ở lĩnh vực nào (phần cứng hay phần mềm, công nghiệp nội dung
số...), nghiên cứu xây dựng chương trình dự báo nhu cầu thực tế của xã hội đối với nhân lực CNTT phân
theo thị trường, nhóm ngành, trình độ..., chứ không thể đưa ra mục tiêu về số lượng chung chung. Ông
Vũ Hoàng Liên - Giám đốc VDC cũng đưa ra gợi ý: Trong điều kiện có thể, Nhà nước nên nghiên cứu
xây dựng một hệ thống xếp hạng tương đối khớp với tiêu chuẩn của quốc tế để áp dụng vào việc đào tạo
của các trường đào tạo về CNTT trong nước, để khi sinh viên ra trường cầm trên tay tấm bằng, chứng
chỉ của nhà trường là có thể tạo được sự "yên tâm" về chất lượng đối với các doanh nghiệp khi xin việc.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng đồng tình cho rằng cần có cơ chế cho sinh viên theo học ngành CNTT
vay dưới dạng hỗ trợ tín dụng giáo dục, tăng cường hình thức xã hội hoá đào tạo... Đặc biệt, vấn đề đào
tạo không thể nói chuyện thu học phí đắt hay rẻ mà phải căn cứ vào chất lượng đào tạo ra sao. Muốn
đào tạo nhân lực chất lượng cao với... chi phí thấp là một bài toán vô cùng khó khăn. "Nếu Nhà nước
không quyết tâm, đưa ra vấn đề đột phá thì các cuộc họp bàn về nhân lực CNTT sẽ mãi ở trong vòng
luẩn quẩn" - Ông Phạm Tấn Công, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp phần mềm VINASA phát biểu.
Hiện nay Nhà nước đã có cơ chế cho phép áp dụng giáo trình của nước ngoài vào công tác giảng dạy
chính quy, tuy nhiên khả năng tài chính của phần lớn cơ sở đào tạo rất khó khăn. Do vậy, nên chăng Nhà
nước xem xét, nghiên cứu lựa chọn một số chương trình đào tạo CNTT tiên tiến trên thế giới để mua bản
quyền và cung cấp miễn phí, hoặc thu phí một phần các chương trình này để đưa vào giảng dạy tại các
cơ sở đào tạo CNTT trong nước.