SGGW

1. Pirat też człowiek. Teoretyczna i ekspery-
mentalna analiza decyzji o naruszeniu praw
autorskich (wybrane wyniki projektu iPiracy).
Michał Krawczyk, WNE UW
Group for Research in APplied Economics
(współpracownicy: Anna Kukla-Gryz, Joanna Tyrowicz, Martyna
Kobus, Piotr Miłoś, Piotr Ćwiakowski, Wojciech Hardy, Konrad
Siwiński)

2. Projekt iPiracy
• Finansowany przez NCN, 2012-2016
• Współpraca z wydawcami, dystrybutorami,
plagiat.pl, Izbą Książki…
• Badanie teoretyczne i ok. dziesięciu
empirycznych
• Cztery publikacje przyjęte, jedna revise and
resubmit, cztery złożone
2

3. Projekt iPiracy: novum metodologiczne
• Wcześniej głównie:
– Ankiety (np. Al-Rafee and Cronan, 2006). Ale
czy badani nie będą kłamać?
– Analiza danych zastanych (np. Oberholzer-Gee
and Strumpf, 2007). Ale wymaga korzystania z
podejrzanych proxies piractwa
• Oba nurty mają problem z identyfikacją
zależności przyczynowo-skutkowych
• W iPiracy: głównie metoda eksperymentalna
3

4. Główna hipoteza robocza
• Decyzja o sposobie uzyskania dostępu do dóbr
kultury zależy od licznych czynników, w tym tych
o charakterze etycznym i związanych z normami
społecznymi
• („pirat” to niekoniecznie socjopata, doskonały
egoista etc.)
4

5. 5
Czym się różni pirat: piracy game (Hardy et al., 2015)
Badani otrzymali 10 zł. i mogli dowolną część
tej kwoty przeznaczyć na „ściąganie” i
„udostępnianie innym”
W każdym przypadku koszt 1 GB wynosił 50
groszy (np. mogli ściągnąć 10GB dla siebie,
udostępnić 5GB innym i zachować 2,50 zł)
Te decyzje miały realne konsekwencje:
otrzymywali stosowny transfer na chomikuj.pl
oraz wynagrodzenie w gotówce
(wariacja na temat tzw. public good game)

6. 6
Decyzje warunkowe w piracy game

7. 7
Piracy game: wyniki
Decyzje były silnie warunkowe względem
zachowania innych (wzajemność)
Decyzje były b. słabo skorelowane z
deklaracjami dotyczącymi zachowań
„pirackich”
Nie stwierdziliśmy różnic osobowości (big five)
ani skłonności do ryzyka między piratami i nie-
piratami

8. 8
Czy w sieci wszystko wolno? Eksperymenty
winietkowe nt. dzielenia się (Krawczyk et al., 2015 BIT)
Kazaliśmy badanym oceniać pod względem etycznym
różne formy nieautoryzowanego udostępniania
innym dóbr kultury
(opisane w krótkich historyjkach dotyczących
hipotetycznego zachowania znajomego)
Przykład: Piotrek udostępnia w sieci transmisje
wydarzeń sportowych. pokazywanych przez
powszechnie dostępne kanały telewizyjne.
Transmisje te są dostępne dla wszystkich
internautów. Są one darmowe
Jak oceniasz to zachowanie pod względem etycznym
(-3 do +3)?

9. 9
Ocena dzielenia się: wyniki
Zdecydowanie negatywna ocena
udostępniania dla zysku
Ponadto udostępnianie znajomym oceniane
pozytywniej niż wszystkim.
Co ciekawe, udostępnianie w sieci oceniane
pozytywniej niż poza nią

10. 10
Eksperymenty winietkowe nt. ściągania
(Krawczyk et al., 2015, JBEE)
Dlaczego p.w. etycznym piractwo ≠ kradzież?
Historyjki podobnie jak w poprzednim badaniu
Wymiary: strata, fizyczna kradzież,
alternatywne źródło, ofiara znana,
zabezpieczenie, dzielenie się
Największe znaczenie ma „fizyczność”, oraz to,
czy dochodzi do bezpośredniej straty.
Nawet „czyste” piractwo nie było powszechnie
akceptowane (efekt straty potencjalnego
dochodu?)

11. 11
Model etycznego pirata (Kobus et al., revise and
resubmit w Information Economics and Policy)
V – wartość, P – cena, α – wrażliwość etyczna
Przewidywania:
Piractwo obniża ceny
Piractwo zmniejsza zyski
Piractwo na ogół obniża jakość i wybór
Te efekty mogą być ograniczone przez działania
zwiększające α (np. kampanie „świadomościowe”)
Wpływ na dobrobyt społeczny jest niejednoznaczny

12. 12
Wątpliwości pirata (Kukla-Gryz et al., 2015, AEL)
Jeśli nielegalne kopiowanie budzi wątpliwości
etyczne, badani będą chętniej się do niego
przyznawać gdy wynagrodzimy
prawdomówność
Tak właśnie rezultat dało zastosowanie
statystycznego „serum prawdy”
(Prelec, 2004, Science)

13. 13
Czy zechcą cokolwiek zapłacić gdy jest piracka opcja?
(Ćwiakowski et al., 2015, MIS Quarterly)
Badani zaproszeni do labu, wybierali tytuł
filmu, który zobaczą podczas eksperymentu
Następnie mieli wybór między różnymi
wersjami filmu różniącym się na kilku
wymiarach, w tym „legalności”
Ich decyzje miały realne konsekwencje:
wpływały na to, którą wersję zobaczą, ile
zapłacą i kto otrzyma pieniądze (dystrybutor
vs. portal piracki)

14. 14
Ekran decyzyjny

15. 15
Gotowość do zapłaty za legal: wyniki
Niewielka (średnio ok. 2 zł.) ale istotna statystycznie
gotowość do zapłaty za legalną wersję
Gotowość do zapłaty rosła gdy przychody szły na
„dobry cel”
Te same wybory w wersji bez realnych konsekwencji
(brak obciążenia hipotetycznością)

16. 16
Czy piractwo szkodzi legalnej sprzedaży?
(Krawczyk et al., złożone do Economic Journal)
Promocja czy utrata korzyści?
Problemy w badaniach
Nieobserwowane czynniki
(popularność; zainteresowania jednostki)
Charakterystyka produktu
(film vs muzyka; kino vs DVD; fantasy vs kryminał)
Endogeniczność ochrony
Czas (rok szkolny; wakacje; święta)

17. 17
Podejście eksperymentalne
Nie musimy wiedzieć wszystkiego –
wystarczy, że porównujemy dwa podobne
produkty (zbiory)
Nieobserwowane czynniki: takie same dla
obu
Charakterystyka produktu: taka sama dla obu
Czas: taki sam wpływ dla obu

18. Badanie o piractwie książek:
Piractwo a sprzedaż: przydział do grup
Ok. 250 książek
od 11 polskich wydawców
Podobne do siebie
łączymy w pary
Z każdej pary jedna
książka chroniona
Powstają dwie podobne
do siebie grupy -
jedyna różnica to
ochrona.

19. 19
Piractwo a sprzedaż: wyniki
Ochrona przed piractwem była skuteczna
Jednak legalna sprzedaż niezmieniona
Brak wpływu, czy dwa przeciwstawne?
Nieobserwowane alternatywy dla
naszych książek?
Wpływ tylko w niektórych gatunkach?
Książka papierowa ≠ e-book

20. 20
Czy można coś zarobić, gdy produkt dostępny za
darmo? (w przygotowaniu)
Analizujemy dane od BookRage.org
Pakiety e-booków oferowane w formule pay-
what-you-want
Ceny są niskie, ale stabilne w trakcie kampanii.
Bardzo silny efekt średniej kwoty wpłacanej
przez poprzedników

21. • Pirat też człowiek.
• Reaguje na zachęty finansowe, ale także na
argumenty etyczne…
• … choć niekoniecznie te, które najczęściej
słyszy od strony biznesowej („piractwo to
kradzież, bo bierzesz coś bez pozwolenia”).
• Więc zabezpieczenia techniczne i prawo karne
to nie jedyne możliwe środki.
• Piractwo jest dużym wyzwaniem dla właścicieli
praw autorskich, ale nie przekreśla możliwości
zarabiania.
21
Wnioski

22. Dziękuję za uwagę
Michał Krawczyk
e-mail: mkrawczyk@wne.uw.edu.pl
Więcej na:
http://grape.uw.edu.pl/ipiracy
Twitter: @GrapeUW