2. Jest to prezentacja, która dotyczy praktycznego aspektu
wykorzystania Teorii Fal Elliotta podczas zawierania
transakcji.
Rozpoznanie panującego trendu oraz prawidłowe
zdefiniowanie obecnego miejsca cen w strukturze falowej
pozwala na odpowiednie przygotowanie strategii
inwestycyjnej.
Identyfikacja układów korekcyjnych gwarantuje
znalezienie najbardziej optymalnego miejsca do
dołączenia się do ruchu.
3. Nie zdradzam tajemnej wiedzy, która jest już znana od
zeszłego wieku. Natomiast pokażę jak wykorzystać
ją w tradingu aby transakcje były zyskowne i w pełni
zrozumiałe.
Cofnijmy się wstecz, aby poznać początki popularnej
metody analizy rynków.
Początki sięgają lat 30. ubiegłego wieku. Stworzona
została przez amerykańskiego inżyniera Ralpha Elliotta,
który próbował uwzględnić aspekt psychologiczny
w zachowaniu uczestników rynku.
4. Wśród podstawowych elementów teorii najważniejszy
dotyczy kształtu, ogólnie mówiąc formacji tworzącej falę.
Rynki poruszają się według ściśle określonej liczby
szczytów i dołków.
W swej najbardziej podstawowej formie autor sugeruje, że
rynki podlegają powtarzającemu się rytmowi:
- pięciofalowego ruchu zgodnie z panującym trendem,
- oraz trójfalowego w kierunku przeciwnym.
Pełen cykl składa się z ośmiu składowych. Struktura pięciu
fal podążająca zgodnie z panującym trendem określana jest
mianem impulsu. Kiedy ruch ten jest zakończony, zaczyna
się trójfalowa korekta.
8. Fale impulsu oznacza się cyframi 1,2,3,4,5. Fale korekty
oznacza się literami A,B,C. Fale oznaczone cyframi
nieparzystymi oraz fala korekty B mają ten sam kierunek
co trend główny. Fale parzyste oraz fale korekty A, C mają
kierunek przeciwny.
Ja widać na rysunku każda fala impulsu składa się z
mniejszych fal impulsu i korekty. Obecna nauka określa
to mianem układu fraktalnego (rynki są samopodobne).
Każda struktura (stopień) ma swoje indywidualne
oznaczenie literowo-cyfrowe jednak przytaczanie ich
opisów nie ma sensu.
9. Obok tej ogólnie znanej struktury, istotny jest stopień
cyklu, do jakiego należy układ fal. Ralph Elliott
sklasyfikował dziewięć różnych stopni trendu. Począwszy
od tych najdłuższych, obejmujących cykl 200 lat do
trwających zaledwie kilka godzin.
Czasami zbyt dokładne rozpisanie fal nie przynosi
spodziewanych efektów.
Jeżeli dobrze zidentyfikowane zostanie układ fal na
dwóch stopniach, decyzja inwestycyjna powinna być
prawidłowa, a prawdopodobieństwo sukcesu przy
zawarciu transakcji będzie wysokie.
10. Liczby, które pojawiają się na rysunku nie są przypadkowe.
Stanowią one część ciągu liczb Fibonacciego, który jest
matematyczną podstawą Teorii Fal.
Składa się on z liczb: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89,
144… kolejna liczba powstaje poprzez sumowanie
dwóch poprzednich składników ciągu.
Ciąg liczb Fibonacciego nie jest wyłącznie wynikiem nauki.
Zasady te można spotkać w codziennym życiu, układach
roślinnych. Przykładem może być piramida w Gizie, układ
wzrostu roślin czy proporcje ludzkiej twarzy.
11. Mimo prostej zasady tworzenia kolejnej liczby ciągu, liczby
Fibonacciego posiadają interesujące właściwości:
- po pierwszych czterech liczbach stosunek każdych dwóch
kolejnych jest przybliżeniem liczby 0,618,
- stosunek każdej liczby do liczby poprzedzającej to 1,618,
czyli odwrotność 0,618,
- stosunek liczb oddalonych o dwie pozycje to 2,618 lub
0,382 – w zależności która z liczb jest dzielną lub
dzielnikiem.
12. Wartości (współczynniki Fibonacciego) są wykorzystywane
podczas liczenia proporcji w układzie fal oraz poziomów
zniesień (zasięgu spadku fal korekcyjnych w stosunku do
fal poruszających się z trendem).
Elliott nigdy się nie zastanawiał dlaczego rynki poruszają
się w układzie impuls-korekta (5-3). Natomiast można
zauważyć pewną zależność.
Żeby osiągnąć progres, liczba fal poruszających się
zgodnie z panującym trendem powinna być większa niż
fal wstecznych.
13. FALE IMPULSU
Fale impulsu składają się z pięciu podfal. Cała struktura
może być zarówno strukturą wzrostową jak i spadkową,
jest to uzależnione od fali wyższego stopnia.
Struktura, którą tworzą fale impulsu jest najbardziej
powszechną i podstawową formą ruchu cen na rynkach.
Aby uznać strukturę na impuls powinna ona zachowywać
się zgodnie z przyjętymi założeniami podanymi przez
Elliotta.
14.
15.
16.
17.
18. Większość fal impulsu jest łatwa do zidentyfikowania z
uwagi na czytelność i wyrazistość układu fal.
Problem może pojawić się w momencie, kiedy mamy do
czynienia ze strukturą wydłużoną. Co to oznacza?
Otóż jedna z fal (przeważnie jest to fala trzecia - z uwagi
na jej charakter wzrostowy) może przybrać postać fali
impulsu (impuls w impulsie).
Stąd zamiast układu pięciu fal, na wykresie pojawia się
ich trzynaście.
19. Prawidłowe oznaczenie takiej struktury może przynieść
początkującemu traderowi trochę kłopotu.
Przy takim przypadku należy szukać układów
korekcyjnych fal drugiej i czwartej (korekty tego
samego stopnia przeważnie są podobne, to znaczy
mają taką samą wysokość pod względem ceny).
Identyfikacja układów korekcyjnych będzie wskazówką do
uznania wydłużonej fali pomiędzy nimi jako fali trzeciej
(oczywiście należy sprawdzić czy spełnione są założenia
struktury impulsu)
20. Wymowa fal wydłużonych jest taka sama jak struktury
pięciofalowej (podstawowej). Element rozwinięcia układu
wynika wyłącznie z siły panującego trendu.
Fale wydłużone występują tylko w jednej z fal
impulsu. Jeżeli jest to fala trzecia to można przyjąć, że
jej wysokość (pokonany dystans cenowy) będzie taki
sam jak suma wysokości fal pierwszej i piątej.
Zdarza się również, że fala piąta stanowi 0,618
wysokości fali pierwszej przy wydłużonej fali trzeciej.
21. Jeżeli fala pierwsza i trzecia są takiej samej wysokości,
można domniemywać, że struktura fali piątej ułoży się
w falę wydłużoną.
Może o tym świadczyć zwiększony wolumen podczas
tworzenia się fali piątej. Fala pierwsza również może być
wydłużona, wówczas atrybuty fal krótszych przejmują
fale trzecia i piąta.
FALA TRZECIA NIE MOŻE BYĆ FALĄ NAJKRÓTKSZĄ!
Jeżeli oznaczenie sugeruje, że tak jest, należy zmienić ten
opis. Prawdopodobnie mamy wówczas do czynienia z
kształtującą się falą wydłużoną.
22.
23. DODATEK: Trójkąty ukośne jako forma fali
impulsu
Jest to specyficzny przypadek pięciofalowej struktury
w kierunku trendu, kiedy fala czwarta spada poniżej
szczytu fali pierwszej.
Jednak są wytyczne odnośnie prawidłowego oznaczenia
trójkątów początkowych (pierwsza fala impulsu):
– fal wzrostowe są pięciofalowe, korekty są trójfalowe (5-3-
5-3-5),
- fala pierwsza jest najdłuższa, fala piąta najkrótsza.
Kliny o takiej budowie występują w falach pierwszych
impulsu wyższego stopnia i w falach A korekt.
24.
25. Trójkąty ukośne występują również w fali piątej.
Przyczyna określana przez Elliota leży w poprzedzającym
je ruchu cen, które był zbyt dynamiczny i zaszedł za
daleko.
Wskazuje to na wyczerpanie trendu wyższego stopnia.
Struktura wewnętrzna trójkąta kończącego dzieli się na
pięć trójek (3-3-3-3-3).
Występują rzadko, jednak specyfika polskiego rynku
nakazuje zwrócić uwagę na te formację z uwagi na
prognostyczny charakter odwrócenia sytuacji technicznej
rynku.
26.
27. Ten wstęp o falach impulsu powinien przybliżyć
zagadnienie Teorii Fal Elliotta.
W dalszej części zajmę się analizą fal korekcyjnych, które
najbardziej powinny interesować tradera z uwagi na ich
elementarny charakter.
Stanowią bowiem okazję do zajęcia pozycji w
najlepszym możliwym miejscu, gdzie potencjał
wzrostu cen jest największy.
28. KOREKTY
Korekty nigdy nie są pięciofalowe – to jedna z
podstawowych zasad gry na korektach.
Jeżeli struktura układa się w pewną całość tworząc
formację pięciu fal, przyjmujemy że korekta nie jest
zakończona i mamy do czynienia z tworzeniem się
większej całości (np. struktura 5-3-5) lub początkiem
impulsu w impulsie (fala pierwsza).
Tym oto podstawowym twierdzeniem przechodzimy do
omawiania struktury korekt.
29. Na początek analizie poddamy najbardziej znaną strukturę
jaką jest ZYGZAK.
W formacji zygzaka podział fal następuje w ramach układu
impuls-korekta-impuls (5-3-5) ukształtowana w przeciwnym
kierunku do głównego trendu.
Ogólna zasada konstrukcji zygzaka pokazuje, że:
- fala środkowa B nie dochodzi do początku fali A,
- dno fali C wykracza poza koniec fali A,
- często wysokości fal A i C są sobie równe,
30.
31.
32. Specyfika nakazuje zwracać uwagę nie na wewnętrzną
budową fal zygzaka, a na ogólny kształt często
występujący na rynkach.
Jest to związane ze strukturą budowy korekty. Powoduje
ona rozciągłość w czasie i cenie. Dlatego identyfikacja
możliwa jest dla fal wyższych stopni.
W codziennym tradingu układy zygzaków pojawiają się
na wykresach godzinowych, dziennych w swojej
uproszczonej budowie i pozwalają na zajęcie pozycji o
określonym poziomie ryzyka.
33.
34.
35.
36.
37. Przejdźmy teraz do KOREKT PŁASKICH.
W odróżnieniu do zygzaków, ich struktura opiera się na
budowie fal 3-3-5. Tak więc fala pierwsza korekty jest
trójką. Pozostały układ bez zmian.
Korekty płaskie korygują poprzedzający je ruch
łagodniej od zygzaka.
Wskazują one na silny trend, dlatego można je zauważyć
po falach wydłużonych.
40. Pierwsza zniżka (fala) w strukturze nie ma wystarczającej
siły by rozwinąć się formację impulsu (mniejsza siła
podaży), fala B, której kierunek jest zgodny z trendem
głównym, kończy się zwykle w okolicach początku fali A.
Dnem fali C jest zaś koniec fali A.
Im dłuższa jest formacja korekty płaskiej tym
prawdopodobnie silniejsza i dynamiczniejsza będzie
kolejna fala impulsu.
W praktycznym tradingu wykorzystywana jest ich ogólna
budowa.
41.
42.
43.
44. KOREKTY NIEREGULARNE są odmianą korekt płaskich
a ich zakwalifikowanie zależy od wyglądu – układu
szczytów i dołków fal A, B, C w stosunku do punktów
zwrotnych tych fal.
Sam Elliot rozróżnia je na podstawie wyglądu, określając
tym samym charakter stron popytu i podaży - siły bądź
słabości rynku.
Identyfikacja takiej struktury możliwa jest dopiero po
pełnym ukształtowaniu i pokonaniu przez ceny
charakterystycznego punktu potwierdzającego
zakończenie korekty – szczytu fali B.
45. Najbardziej znana forma korekty nieregularnej ma miejsce
wtedy, kiedy:
- koniec fali B znacznie przewyższa początek fali A,
- koniec fali C znacznie przewyższa koniec fali A,
Stąd można łatwo znaleźć zależność długości fal:
A<B<C
Inny wariant to sytuacja, kiedy fala B osiąga poziom szczytu
fali A, jednak kończąca strukturę fala C nie pogłębia dna fali
A. Oznacza to większą siłę rynku w stronę głównego trendu.
46.
47.
48.
49.
50.
51. Szczególne przypadki:
Fala piąta wychodzi ponad falę trzecią, ale nie wybija fali
B, co jest jak najbardziej zgodne z zasadami Elliotta.
Trudność w interpretacji mogą sprawiać pojawiające się
po sobie trzy struktury pięciofalowe – nie może to dziwić
skoro powinniśmy się oczekiwać zasady 5-3, czyli po
strukturze impulsu przychodzi układ korekcyjny.
Trudność wyobrażenia sobie tego przypadku skłania do
zapoznania się z poniższym schematem.
53. KOREKTA PĘDZĄCA wygląda jak ukośnie skierowana (w
stronę głównego trendu) korekta płaska.
Dlatego można oczekiwać, że podczas kształtowania
wysokość fali C będzie taka sama jak fali A (czasami fala C
jest krótsza od fali A – jednak identyfikacja jest możliwa po
potwierdzeniu struktury).
Jej kształt jest potwierdzeniem siły rynku – a świadczy
o tym dno fali C, które jest znacznie powyżej dna fali A,
podczas trendu wzrostowego (czasami zdarza się, ze dno
fali C jest powyżej lub na poziomie szczytu poprzedzającej
układ korekcyjny fali impulsu)
56. Korekty pędzące występują przeważnie na mocnym i
dynamicznym rynku. Jedna ze stron (popyt lub podaż) ma
zdecydowaną przewagę a czynniki natury fundamentalnej
są mniej istotne od panujących emocji (euforii zakupowej
bądź determinacji sprzedażowej ).
Wewnętrzny podział fal w korekcie pędzącej musi być
zgodny z zasadą 3-3-5. Pozwala to na prawidłową
identyfikację.
Z uwagi na to, że fala B jest najdłuższa, struktura
pięciofalowa w domniemanym B zamiast trzyfalowej
nakazuje sądzić, że rozwijający się układ jest
początkiem nowej fali impulsu.
57.
58.
59. DODATEK: Reguły i wskazówki
- REGUŁA ZMIENNOŚCI,
Podpowiada, że w ramach budowy układu impulsowego
wyższego stopnia należy spodziewać się przemienności
korekt. Co to oznacza?
Jeżeli w fali drugiej został zidentyfikowany zygzak mamy
wręcz pewność, ze w fali czwartej go nie zobaczymy.
Będziemy mieli do czynienia wówczas z układem
złożonym (np. podwójny trójkąt). Jeżeli w fali drugiej
zobaczymy strukturę złożoną to w fali czwartej spodziewać
się można korekty prostej.
60.
61. Reguła ta ostrzega tradera, czego nie powinien się
spodziewać, nie mówi jednak, czego powinien się
spodziewać.
Jest to zabezpieczenie przed schematycznym
traktowaniem rynku i powielaniem poprzednich struktur
i strategii.
Pozwala wyeliminować możliwe rozwiązanie poprzez
wyłączenie poprzednich zachowań rynku.
62. - GŁĘBOKOŚĆ FAL KOREKCYJNYCH,
Podstawowe założenie o zniesieniu fali pierwszej przez
falę drugą mówi o poziomie 33-66% (Teoria Dowa). W
praktyce wykorzystuje się współczynniki Fibonacciego.
Najbardziej „popularne” poziomy to 38,2%, 50%, 61,8%
zniesienia fali pierwszej. Poziom obniżki cen świadczy o
sile głównego trendu.
Fala czwarta schodzi z zakres fali trzeciej do około 38,2%
wysokości.
63. Elliot opisał również zachowanie fali czwartej w stosunku
do struktury podfal fali trzeciej.
Otóż fala korekcyjna stopnia wyższego wschodzi w zakres
impulsu do dna fali czwartej niższego stopnia.
Jeżeli fala pierwsza była falą wydłużoną, korekta schodzi
do dna fali drugiej impulsu zamiast fali czwartej.
64. - SIŁA TRENDU,
Podczas hossy korekty przybierają mniej wyraźne kształty
niż w bessie.
Zygzaki wskazują na „normalną” siłę trendu.
Fale płaskie, nieregularne wskazują na silniejszy rynek.
Fale pędzące to zapowiedź uderzenia w stronę
panującego trendu ze wzmożoną siłą – oczekiwać należy
dynamiki ruchu cen.
65. - RÓWNOŚĆ FAL,
Ogólna zasada mówi o tym, że fale korekty tego samego
stopnia powinny być tej samej wielkości (wysokości w
cenach bezwzględnych – układ liniowy wykresu) co
świadczyć ma o kontroli popytu nad panującym trendem.
Optymalny układ to zasada skracających się (coraz
krótszych) korekt oraz wydłużających się fal impulsu.
Należy przyjąć, że prognozując zasięg korekt, nie będzie
on większy od poprzedniej w ramach tego samego
stopnia.
66. -TENDENCJA DO ZATRZYMYWANIA SIĘ W ISTOTNYCH
PUNKTACH (linie wsparcia-oporu, linie trendu) zgodnie z
kanonem analizy technicznej,
- WPRAWNE OKO TRADERA,
Szybkie wyszukiwanie korekt wymaga doświadczenia i
poznania specyfiki danego rynku. Częsta praca z wykresami
pozwala na wypracowanie techniki wyłapywania układów
wprawnym okiem,
67. Dziękuję i zapraszam na mój blog:
Giełdowy Wizjer Rentona
www.gieldowy-wizjer.pl
Przydatne linki:
http://www.gieldowy-wizjer.pl/teoria-dowa/
http://www.gieldowy-wizjer.pl/teoria-fal-elliotta/
http://www.gieldowy-wizjer.pl/formacje-harmoniczne/
http://www.gieldowy-wizjer.pl/jak-inwestowac-na-gieldzie/