Mulder, L., Driessen, G., Langen, A. van, & Paas, T. (2012). COOL en consorten. COOL5-18, COOLspeciaal, Pre-COOL. Lunchlezing ITS, 31 januari 2012.

1. • COOL5-18
• COOLspeciaal
• Pre-COOL

2.  aantal meetmomenten per cohort?
 hoe vaak nieuw cohort?
 omvang scholen- en leerlingensteekproef?
 wijze van gegevensverzameling?
 wie gaat het uitvoeren??

3.  een monitor voor de kwaliteit van het Nederlands
onderwijs
 een basisdatabestand, geschikt voor allerlei soorten
onderzoek en onderzoeksvragen
 via aanvullend onderzoek uit te breiden
 databestanden toegankelijk voor derden, via DANS

4.  Geïntegreerd cohort, lange loopbanen
 Steekproeven PO-VO op elkaar afgestemd
 MBO erbij
 Leerlingen die uit het cohort vallen worden ook gevolgd
 Gebruik onderwijsnummer

5.  Onderzoek naar onderwijsprestaties en -loopbanen van
leerlingen, en de factoren die daarop van invloed zijn
 Volgt leerlingen van 5 tot 18 jaar
 Driejaarlijkse metingen in:
◦ groep 2, 5 en 8 basisonderwijs
◦ leerjaar 3 voortgezet onderwijs
◦ leerjaar 5/6 havo/vwo en leerjaar 2 mbo
 Ook uitvallers worden gevolgd, via onderwijsnummer

6. Groep/
Leerjaar
07/
08
08/
09
09/
10
10/
11
11/
12
12/
13
13/
14
15/
16
PO 1
2
3
4
5
6
7
8
VO 1
2
3
4
5
vwo/mbo-2 6

7.  Prestaties taal, lezen, rekenen
 Motivatie, welbevinden, persoonlijkheidskenmerken
 Burgerschapscompetentie
 Loopbaangegevens
(zittenblijven, verwijzing speciaal onderwijs, vo-schooltype)
 Achtergrondgegevens
(leeftijd, geslacht, herkomstland etc.)
 Gezinskenmerken
(opleiding ouders, ondersteuning)
 Enkele schoolkenmerken
(leerlingpopulatie, stad/platteland, brede school)

8. groep 2 groep 5 groep 8
CITO • Taal voor Kleuters
• Ordenen
• Rekenen/Wiskunde
• (Lees)woordenschat
• Drie Minuten Toets
• Begrijpend Lezen
• Rekenen/Wiskunde
• Leeswoordenschat
• Drie Minuten Toets
• Begrijpend Lezen
overig
leerling
• Leerlingvragenlijst
• Capaciteitentest
(NSCCT)
• Leerlingvragenlijst
(incl. burgerschap)
overig • Leerlingprofiel
• Zorgprofiel
• Oudervragenlijst
• Leerlingprofiel
• Zorgprofiel
• Leerlingprofiel
• Zorgprofiel
• Uitstroomformulier

9.  Drie steekproeven: (in totaal 550 scholen):
◦ landelijk representatieve steekproef (400 scholen)
◦ steekproef achterstandsscholen
◦ steekproef traditionele vernieuwingsscholen

10. totale
steekproef
representatieve
steekproef
groep 2 11.184 8.685
groep 5 12.813 9.731
groep 8 12.112 9.179
Totaal 36.109 27.595

11. Ambities waargemaakt?
Ontwikkelingen in prestaties
tussen 1994 tot 2007
Geert Driessen

12. Probleemstelling
Sinds 1970s beleid gericht op bestrijding onderwijsachterstanden
van autochtone en allochtone kinderen:
OSB, CUMI, OVB, OAB.
Belangrijkste (financiële) instrument: gewichtenregeling.
Ambitie overheid:
- reductie taalachterstand 2002 – 2014: 40%
- reductie taalachterstand 2008 – 2011: 20%.
Hoe heeft zich de achterstand van de OAB-
doelgroepen in de periode 1994 - 2007 ontwikkeld?
Data: PRIMA- en COOL-metingen (1994 1998, 2002, resp. 2007);
groep 2 en 8; taal- en rekenvaardigheid.

13. OAB-categorieën
Autochtoon
1.0 ho beide ouders meer dan lbo; minstens één ho
1.0 mbo (referentie) beide ouders meer dan lbo; maar geen ho
1.25 ex één ouder max. lbo, de ander meer
1.25 nu 0.3 beide ouders max. lbo
1.25 nu 1.2 beide ouders max. lbo; ten minste 1 max. lo
Allochtoon
1.0 ho beide ouders meer dan lbo; minstens één ho
1.0 mbo beide ouders meer dan lbo; maar geen ho
1.9 ex één ouder max. lbo, de ander meer
1.9 nu 0.3 beide ouders max. lbo
1.9 nu 1.2 beide ouders max. lbo; ten minste 1 max. lo

14. Taalvaardigheid groep 8 1994 – 2007
Effect Sizes; referentiecategorie: autochtoon mbo

15. Reductie taal- en rekenachterstand
1994-2007 2002-2007
Totale doelgroep vs. niet-doelgroep
Taalvaardigheid 21% 14%
Rekenvaardigheid 24% 23%
Autochtone doelgroep vs. niet-doelgroep
Taalvaardigheid -6% -13%
Rekenvaardigheid 8% 18%
Allochtone doelgroep vs. niet-doelgroep
Taalvaardigheid 46% 30%
Rekenvaardigheid 40% 27%

16. Verklaringen
Verklaringen positieve ontwikkeling allochtone doelgroep:
- demografische ontwikkelingen
- meer ervaring leerkrachten
- OAB
Relatieve achteruitgang autochtone doelgroep:
- uitputting talent
- geringe ambitieniveau ouders plattelandsgebieden
- mindere kwaliteit (kleine) plattelandsscholen

18.  Nulmeting voor evaluatie Passend Onderwijs
 Betrouwbare, goed vergelijkbare data over
prestatieniveau in SBO en SO

19.  Is er een typologie te maken van zorgleerlingen in
regulier en speciaal onderwijs? Hoeveel zorgleerlingen
van elk type bevinden zich in welke voorzieningen (BaO,
SBO, clusters SO)?
 Hoe verlopen prestaties en loopbanen van verschillende
typen zorgleerlingen? Presteren zij in elke voorziening
naar vermogen? Is er overlap met OAB-leerlingen? Hoe
stabiel is het label zorgleerling?
 Wat is voor verschillende typen zorgleerlingen de relatie
tussen cognitieve prestaties en sociaal-emotionele
kenmerken?

20.  Scholen SBO en SO-clusters 2, 3, 4
 Geen VSO; wellicht wel in 2e meting
 Alle leerlingen met geboortejaren 2001 en 1998
(‘groep 5 en 8’)
 Data zoveel mogelijk vergelijkbaar met COOL5-18

21. Instrumenten
Cito-toetsen (school bepaalt niveau; toetsen gekalibreerd)
 Rekenen/Wiskunde
 Technisch lezen
 Woordenschat
 Begrijpend lezen
Inschatting vaardigheidsniveaus door leerkrachten (ZML)
Vragenlijsten en profielen
 Leerlingprofiel (leerkrachtoordelen per leerling)
 Leerlingvragenlijsten (welbevinden, motivatie)
 Burgerschapsvragenlijst geboortejaar 1998 (facultatief)
 Zorgprofiel (type en mate van problemen)
 Oudervragenlijst

22.  63 scholen: 33 SBO, 17 Cl3, 13 Cl4, geen Cl2
 Circa 2000 leerlingen uit 1998 en 2001
 Voldoende toets- en overige gegevens
 Scholen zien meerwaarde van schoolrapport

24.  Doel: effecten vaststellen van verschillende vormen
van kinderopvang en van voor- en vroegschoolse
educatie (VVE)
 Volgt leerlingen van 2-4 jaar
 Sluit aan bij COOL5-18
 Samenwerking Kohnstamm / Universiteit Utrecht / ITS

25. 2 jaar geworden tussen 1 april en 1 november 2010
Twee steekproeven:
1. Geworven via VVE-instellingen waarmee COOL-
scholen samenwerken
2. Aselecte steekproef op basis van CBS-register
Onderzoek op 2- en 3-jarige leeftijd;
vanaf 4 jaar verder gevolgd op COOL-school

26. Leeftijd 2 3 4-5 5-6 6-7 7-8 8-9 →
Groep 1 2 3 4 5 →
PreCOOL 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
COOL 2013 2014 2015 2016 →

27.  Kind:
 -Testbatterij kindmetingen
 -Peuterprofiel
 Gezin: Vragenlijst gezin (ouders)
 Instellingen:
 - Observatie-instrument kwaliteit (CLASS/ECERS-E)
 - Vragenlijst aanbod instellingen pedagogisch medewerkers en
managers

28.  Testleiders (37) getraind
 Testafname bij ruim 2700 kinderen:
- 1775 op 265 instellingen
- 955 thuis

31.  4 jaar geworden tussen 1 april en 1 november 2010
 Start: in groep 1 van een COOL-school
 Verder via COOL5-18
 Met terugwerkende kracht informatie over VVE

32.  Kind:
 -Taal voor Kleuters en Ordenen
 -Instroomprofiel en Leerlingprofiel
 Gezin: Vragenlijst gezin (ouders)
 Scholen:
 - Vragenlijst aanbod kleutergroepen
(ingevuld door kleuterleerkrachten)

33. •Kinderdagverblijf
•Peuterspeelzaal
•Voorschool

34. 64.0
4.7
19.5
11.9
Autochtoon
Peuterspeelzaal
Voorschool
Kinderdagverblijf
Geen
47.9
24.6
13.5
14.0
Allochtoon
Peuterspeelzaal
Voorschool
Kinderdagverblijf
Geen

35. 0
10
20
30
40
50
Ordenen
Ordenen
0
10
20
30
40
50
60
70
Taal voor Kleuters
Taal voor Kleuters