2. Εθνική Πολιτική για τις συμμορίες και τη νεανική
παραβατικότητα και πλαίσια εφαρμογής της
3. • Διερεύνηση και διευκόλυνση της
κατανόησης της εθνικής πολιτικής που
συνδέεται με τις συμμορίες, τη νεανική
παραβατικότητα και τα τοπικά πλαίσια
μέσω των οποίων εφαρμόζεται
Μαθησιακό Αποτέλεσμα Ενότητας
4. • Σε ζευγάρια, συζητείστε για 5’ λεπτά για τις
συμμορίες:
α) Tι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη
συμμορία;
β) Ποιά μπορεί να είναι τα χαρακτηριστικά της;
• Καταγράψτε τις απόψεις σας και παρουσιάστε τις
στο σύνολο της ομάδας
Brainstrorming…..!!!
5. • Frederick Thrasher
H συμμορία αποτελεί μια αυθόρμητα σχηματισμένη ομάδα της οποίας η
υπόσταση ολοκληρώνεται στη συνέχεια μέσω της σύγκρουσης με άλλες
ομάδες. Στα χαρακτηριστικά της περιλαμβάνονται η αμεσότητα στην
επικοινωνία, η διάδραση μεταξύ των μελών, η κίνηση σε ομάδα, η
σύγκρουση, η κατάστρωση σχεδίου. Η συλλογική αυτή συμπεριφορά οδηγεί
στην ανάπτυξη παράδοσης, εσωτερικής δομής, συλλογικής συνείδησης,
αλληλεγγύης, ηθικής και πρόσδεσης με γεωγραφική περιοχή (εντοπιότητα)
• James Short
Η έμφαση δεν δίνεται τόσο στην εγκληματική δραστηριότητα (ως ταυτόσημη
με την έννοια της συμμορίας) αλλά στη διάρκεια και την κανονικότητα που
διέπει τη λειτουργία της ομάδας. Όντας ανεξάρτητη από τον έλεγχο των
ενηλίκων, η συμμορία αυτοπροσδιορίζεται θέτοντας κριτήρια για τη
συμμετοχή των μελών και διαμορφώνοντας ίδια οργανωτικά χαρακτηριστικά
επιδεικνύοντας ταυτόχρονα και συνέχεια μέσα στον χρόνο.
Ορισμός συμμορίας (οι πιο χαρακτηριστικοί
ορισμοί στη βιβλιογραφία)
6. • G.David Curry & Irving Spergel
Η συμμορία περιλαμβάνει τόσο παραβατικούς νέους όσο και ενήλικες σε μια
πολύπλοκη μεταξύ τους οργάνωση. Τα μέλη της εμφανίζουν κατά περίπτωση
μεγαλύτερη ή μικρότερη συνοχή κι αναγνωρίζουν αρχηγό και κανόνες μελών.
Με αυτή τη δομή, η συμμορία επιδίδεται σε βίαιη εγκληματικότητα και υιοθετεί
κανόνες και αξίες αλληλεγγύης σε σύγκρουση με άλλες συμμορίες, ενώ
κατοχυρώνει παραδοσιακά τη χρήση συμβόλων, χρωμάτων και άλλων
διακριτικών. Είναι δυνατόν στο πλαίσιο της ίδιας συμμορίας, υποομάδες να
επιδίδονται σε εγκληματική συμπεριφορά όπως διακίνηση ναρκωτικών,
βιαιότητες –συμπλοκές με άλλες συμμορίες, ληστείες
• Walter Miller:
Η συμμορία αποτελεί μια αυτόκλητη συνένωση συνομηλίκων με κοινά
ενδιαφέροντα, αναγνωρισμένο αρχηγό, διακεκριμένες εξουσίες και οργανωτικά
χαρακτηριστικά. Τα άτομα που την απαρτίζουν δρουν από κοινού για την
επίτευξη σκοπού/σκοπών οι οποίοι γενικά αφορούν παράνομη δραστηριότητα
και έλεγχο συγκεκριμένης γεωγραφικής ζώνης ή τύπου επιχείρησης.
Ορισμών συνέχεια…
7. • Malcolm Klein
Για να χαρακτηριστεί μια ομάδα εφήβων ως συμμορία θα πρέπει τα
μέλη της:
• να γίνονται αντιληπτά από το γεωγραφικό–κοινωνικό τους περίγυρο
ως ξεχωριστό σύνολο
• να αυτοαναγνωρίζονται ως μια αμετάβλητη ομάδα με δικό της
όνομα
• να εμφανίζουν εμπλοκή σε αριθμό εγκλημάτων ικανό να προκαλεί
την αρνητική αντίδραση του περίγυρου ή /και των διωκτικών αρχών.
• αποδίδει στη συμμορία του δρόμου (street gang) ένα ιδιαίτερο
κώδικα επικοινωνίας και παρουσίας.
• το status της συμμορίας επικυρώνεται από την ετικέτα που φέρει
αυτή για τους τρίτους ενώ παράλληλα διάφοροι άλλοι παράγοντες
μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο όπως η ηλικία, το φύλο,
η εθνικότητα, ο γεωγραφικός χώρος και τα εγκληματικά ήθη.
Και τέλος…..
8. Ο όρος διαφέρει ανάλογα με την οπτική γωνία και τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά ή τις ιδιότητες του ατόμου που τοποθετείται για το
ζήτημα αυτό (Daniel Monti)
• δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος ορισμός για τις νεανικές συμμορίες
που να είναι αποδεκτός από όλους. Οι πολιτείες και οι τοπικές
δικαιοδοσίες αναπτύσσουν δικούς τους ορισμούς (James C Howell)
Kοινό στοιχείο όμως όλων, είναι η παραδοχή ότι:
• πρόκειται για αυτοδημιούργητες ομάδες νεαρών ατόμων ίδιας
ηλικίας, οι οποίες έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
• αναγνωριστικό όνομα και σύμβολα
• αναγνωρισμένη ηγεσία
• γεωγραφική περιοχή δράσης ή διεκδίκησης
• τακτικές συναντήσεις των μελών και
• συλλογική δράση για την διάπραξη παράνομων πράξεων
Η προβληματική του ορισμού
9. • Οι μελετητές του φαινομένου αναφέρονται συνήθως στην Αμερικάνικη
κοινωνία, ενώ σήμερα προβάλει ανάγκη για επανεξέταση του φαινομένου
και ανάπτυξη νέων θεωρητικών σχημάτων για την προσέγγιση του έτσι
όπως διαμορφώνεται στη σύγχρονη πραγματικότητα και άλλων χωρών.
• Συχνά οι νεανικές αυτές ομάδες περιγράφονται κάτω από διαφορετικούς
φαινομενολογικούς μανδύες ή ταυτίζονται με μουσικές, αθλητικές ή άλλες
υποκουλτούρες και ομάδες με ιδεολογική δράση και πολιτική δομή (νεοναζί,
ρατσιστικές ομάδες) κι αναφέρονται ως συμμορίες.
• όσο επικίνδυνο είναι να χαρακτηρίζονται αυθαίρετα ως «συμμορίες»
νεανικές ομάδες με παρεκκλίνουσα ή αντικοινωνική δράση, χωρίς να
εμφανίζουν χαρακτηριστικά οργάνωσης, άλλο τόσο επικίνδυνο είναι, ομάδες
νέων με σαφή στοιχεία οργάνωσης της παραβατικής συμπεριφοράς, να
χαρακτηρίζονται ως απλές παρέες
Προβληματική του ορισμού συνέχεια
10. Πριν προχωρήσουμε στη μελέτη των διαθέσιμων
πολιτικών για τη νεανική παραβατικότητα στη χώρα
μας, ας δούμε τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο
«νεανική παραβατικότητα» και σε τι διαφοροποιείται
από την «αποκλίνουσα», την «παρεκλίνουσα» και
την «αντικοινωνική» συμπεριφορά αλλά και τι
ακριβώς εννοούμε με τον όρο «συμμορία» στο
ελληνικό ποινικό σύστημα.
Εννοιολογικοί προσδιορισμοί
11. • Αποκλίνουσα: εκείνη που δεν ακολουθεί και απομακρύνεται από
τους κοινωνικούς, νομικούς και ηθικούς κανόνες μιας κοινωνίας με
προτίμηση ή τάση σε πράξεις που έρχονται σε αντίθεση και
παραβιάζουν τους κανόνες της πολιτείας, ώστε ο ανήλικος να
κινδυνεύει να χαρακτηριστεί παραβάτης του νόμου.
• Παρεκκλίνουσα: η συμπεριφορά που απομακρύνεται από τους
κοινωνικούς, νομικούς και ηθικούς κανόνες της κοινωνίας κι έρχεται
σε αντίθεση με αυτούς, προκαλώντας παραβίασή τους σε βαθμό
που μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με τους φορείς επίσημου
κοινωνικού ελέγχου (Εισαγγελέα, δικαστή, επιμελητή ανηλίκων,
αστυνομικές αρχές) και να ληφθούν μέτρα σε βάρος του.
Αποκλίνουσα - Παρεκκλίνουσα
συμπεριφορά
12. • Η συμπεριφορά που στρέφεται εναντίον της κοινωνίας, των θεσμών
και των συμφερόντων η οποία περιλαμβάνει αξιόποινες πράξεις που
έρχονται σε αντίθεση με τους κανόνες της κοινωνίας και το σύστημα
αξιών.
• Η έντονη μορφή της εκδηλώνεται από εφήβους που αισθάνονται
περιθωριοποιημένοι και ξεσπούν εναντίον της κοινωνίας, εξαιτίας
ματαιώσεων και απογοητεύσεων που έχουν βιώσει ενώ συχνά
νιώθουν κατώτερα από τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους.
• συνήθως γίνονται δέκτες αρνητικών σχολίων, μηνυμάτων
απόρριψης, περισσότερης κριτικής και τιμωρίας σε σχέση με άλλα
άτομα του περιβάλλοντός τους και σταδιακά αποκτούν ιδιαίτερα
αρνητική εικόνα για την κοινωνία, τους φορείς επίσημου κοινωνικού
ελέγχου και το σύστημα ηθικών αξιών.
Αντικοινωνική Συμπεριφορά
13. • Ο όρος γεννήθηκε στην Αγγλία το 1815 με την ίδρυση από τον P. Bedford, μιας
εταιρείας για την πρόληψη της παραβατικότητας των ανηλίκων.
• Είναι η συμπεριφορά που παρεκκλίνει από τους κοινωνικούς κανόνες και
βλάπτει το κοινωνικό σύνολο περιλαμβάνοντας παραβάσεις όπως:
ειδικούς ποινικούς νόμους, εγκλήματα κατά της ξένης περιουσίας, σωματικές
βλάβες, εγκλήματα κατά του κοινού (πχ εμπρησμός), εγκλήματα κατά των ηθών
(πχ βιασμός), αντίσταση στην εξουσία των γονέων και των ενηλίκων (πχ: φυγή
από την οικογενειακή στέγη, άρνηση φοίτησης στο σχολείο) και πράξεις που
στρέφονται εναντίον του ίδιου (πχ χρήση ναρκωτικών, πορνεία)
• Οι ανήλικοι λόγω μειωμένου καταλογισμού δεν μπορούν να θεωρηθούν ως
άτομα που δρουν ενσυνείδητα με πλήρη βούληση (είναι σε φάση διαμόρφωσης
της προσωπικότητάς τους) και ουσιαστικά δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις
του άρθρου 14 ΠΚ όπου «έγκλημα είναι κάθε πράξη άδικη και καταλογιστή
στον δράστη, η οποία τιμωρείται από το νόμο που απαιτεί την ύπαρξη
καταλογισμού».
Νεανική Παραβατικότητα
14. • Η συνένωση δράσης πολλών εγκληματιών στη διάπραξη εγκλήματος, μπορεί να
είναι συμπτωματική, περιορισμένη ή διάρκειας με τη μορφή εγκληματικής
ομάδας, όπου τα μέλη της έχουν πνεύμα κοινής συνεργασίας (εδώ πλέον μιλάμε
για συμμορία). Οι λόγοι της συνεργασίας καθορίζουν τους δεσμούς τους και τη
μορφή της και ανάλογα με την οργάνωσή τους, διακρίνονται σε:
• Εκείνες που δρουν χωρίς οργάνωση: δημιουργούνται αυθόρμητα ή
περιστασιακά για διάφορους λόγους (οικονομικούς, πολιτικούς, διασκέδασης,
απόκτησης δύναμης κ.α.) και διαλύονται σχετικά εύκολα. Η εκλογή αρχηγού και
η ιεράρχηση των μελών στηρίζεται κυρίως στη σωματική δύναμή τους παρά σε
άλλες ικανότητές τους. Υπάρχει καταμερισμός ειδικοτήτων και καθηκόντων κι
έτσι δεν αποκλείεται η εξέλιξή τους σε οργανωμένες συμμορίες. Εδώ ανήκουν
συνήθως και οι συμμορίες ανηλίκων
• Οργανωμένες συμμορίες: έχουν μυστικό χαρακτήρα, αλληλεγγύη μελών,
οικονομική δύναμη και προσαρμογή της δραστηριότητας τους στις σύγχρονες
συνθήκες με παράλληλη άσκηση νόμιμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων,
εξάπλωση και στα ψηλότερα κοινωνικά στρώματα (επαφές και δεσμοί με
πολιτικούς και όργανα πάταξης του φαινομένου).
Η έννοια της «Συμμορίας» κατά το Ελληνικό
ποινικό σύστημα
15. • Η σύσταση και δράση εγκληματικής οργάνωσης (άρθρο 187 Π.Κ.) λόγω της
αύξησης της οργανωμένης εγκληματικότητας, έχει πλέον διακριτή αυτοτέλεια,
υπερβαίνοντας το χαρακτήρα σύστασης συμμορίας.
Εγκληματική οργάνωση: συγκρότηση δομημένης και με διαρκή δράση
ομάδας τουλάχιστον (3) ατόμων με σκοπό τη διάπραξη κακουργημάτων και
συμφωνία στη σύμπραξη όλων των μελών της για την διάπραξη της
εγκληματικής πράξης, όπου καθένας έχει το «ρόλο» του (συναυτουργός-
συνεργός-εγκέφαλος). Απαιτείται δόλος
• Είδη κακουργημάτων: παράβαση διατάξεων για το νόμισμα, τα υπομνήματα,
την υπηρεσία, κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα, κατά της ασφάλειας των
συγκοινωνιών, εγκλήματα κατά της ζωής (ανθρωποκτονία με πρόθεση), της
υγείας (βαριά σωματική βλάβη), της προσωπικής ελευθερίας, κατά της
γενετήσιας ελευθερίας, κατά της ιδιοκτησίας
• Προβλεπόμενες ποινές: κάθειρξη 5-10 έτη για τους συμμετέχοντες και
παρέχοντες μέσα και πληροφορίες και 10-20 έτη για τον "εγκέφαλο".
• Για τα υπόλοιπα κακουργήματα/πλημμελήματα: φυλάκιση 3 μήνες έως 5 χρόνια
Συμμορία και οργανωμένο έγκλημα στο
Ελληνικό ποινικό σύστημα
16. • Πριν ξεκινήσουμε, ας δούμε τι συμβαίνει στη Μεγάλη
Βρετανία και ποιες συνθήκες δημιούργησαν την
ανάγκη για έρευνα, και πυροδότησαν τη δημιουργία
πολιτικών και λήψης μέτρων…
• http://www.youtube.com/watch?v=hbdPZJj3ljA
• http://www.youtube.com/watch?
v=5bb5O012cWY
• http://www.youtube.com/watch?
v=Q1CeS2LzT9Q
Τι συμβαίνει στη Μ. Βρετανία;
17. • Η υπόθεση Άλεξ και οι δράστες- Ιανουάριος 2006
Ο μικρός Άλεξ χάθηκε αλλά το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ και το δικαστήριο
καταδίκασε 5 ανηλίκους ως δράστες μιας δολοφονίας με πολλά αναπάντητα
ερωτήματα. Ακόμα και σήμερα κανείς δεν ξέρει τι έγινε εκείνο το βράδυ στη
Βέροια ενώ πολλοί κάτοικοι μιλούσαν για την ύπαρξη της παιδικής συμμορίας
• Άγρια δολοφονία 80χρονου για 10 Ευρώ-Ιούνιος 2010
Δράστες ήταν δυο κορίτσια 15 και 16 ετών οι οποίες δήλωσαν ότι το έκαναν
γιατί δέχθηκαν ανήθικες προτάσεις. Η έρευνα έδειξε ότι είχαν εισβάλει στο σπίτι
του 80χρονου προσπαθώντας να του αποσπάσουν χρήματα κι όταν είδαν ότι
δεν επρόκειτο να τα καταφέρουν, τον σκότωσαν με 15 μαχαιριές. Η 15χρονη
τον κρατούσε και η 16χρονη τον μαχαίρωνε.
• Υπόθεση συμμορίας LOCOS-Χίος Δεκέμβριος 2011
Έπειτα από μία μεγάλη αστυνομική επιχείρηση, συλλαμβάνονται 35 ανήλικοι
για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης με «δομημένη οργάνωση με αρχηγό,
υπαρχηγό, διακινητές και μέλη», με στόχο τη διακίνηση και εμπορία
ναρκωτικών. (14.000 σελίδες απομαγνητοφωνήσεων και 65 προσαγωγές)
Υποθέσεις που συγκλόνισαν στη χώρα μας
18. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα;
• http://www.antenna.gr/webtv/watch?
cid=h_c0rr_iaz_py_q=
• http://www.youtube.com/watch?v=SNOCSKRoXSs
• http://www.youtube.com/watch?v=BsiMo8IAu6U
• https://www.youtube.com/watch?v=tTDGX2FTKGg
Locos
• https://www.youtube.com/watch?v=VHNIU5P6AN8
Locos
19. Συμμορίες στην Κρήτη; Υπάρχουν;
• Ιούλιος 2014: από ευρεία διακλαδική επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ εξαρθρώθηκαν 2
πολυμελείς εγκληματικές οργανώσεις με συστηματική δράση, εσωτερική
διάρθρωση, σαφή ιεραρχική δομή και συγκεκριμένη μεθοδολογία δράσης
(modus operandi).Η δικογραφία περιλάμβανε 117 άτομα
• Οργάνωση: 5 άτομα ηλικίας 21, 23, 23, 26 και 29 ετών.
Αρχηγικό ρόλο είχε ο ένας 23χρονος, ο 21χρονος με τον 29χρονο είχαν
βασικούς ρόλους, ενώ ο άλλος 23χρονος και ο 26χρονος ήταν οι συνεργοί.
• Σκοπός τους: ο εντοπισμός οικονομικά υπερχρεωμένων ατόμων και η
παροχή δανείων με πολύ υψηλά επιτόκια (έως και 50% επί του αρχικού
κεφαλαίου). Ο αρχηγός εκβίαζε τους παθόντες με απειλές κατά της σωματικής
τους ακεραιότητας σε περίπτωση μη αποπληρωμής του χρέους ενώ αγόραζε
οχήματα κ.α. για να νομιμοποιήσει τα χρήματα της παράνομης
δραστηριότητας και ταυτόχρονα δραστηριοποιούνταν και στην εμπορία και
διακίνηση ναρκωτικών ουσιών διαθέτοντάς τις σε χρήστες του Ηρακλείου,
(προμήθευαν κοκαΐνη 50ευρώ /0,5 γραμμάρια και 80ευρώ/1 γραμμάριο).
20. Τι άλλο μπορεί να συμβαίνει στην Κρήτη;
• Ηράκλειο, Νοέμβριος 2013: συμμορία τριών 16χρονων έκλεβε μηχανάκια και
αυτοκίνητα από τις γειτονιές, δρώντας κατά ομάδες (είχαν κλέψει 59 οχήματα)
• Ρέθυμνο, Ιανουάριος 2014: τέσσερεις 13χρονοι είχαν σχηματίσει μια ομάδα
που "χτυπούσε" συστηματικά περίπτερα. Συνελήφθησαν κι αυτοί και οι γονείς
τους για παραμέληση εποπτείας ανηλίκων, ορίστηκε δικάσιμος κι αφέθηκαν
ελεύθεροι. Στα ΜΜΕ έγινε εκτενής αναφορά σε πολλά περιστατικά διαρρήξεων-
κλοπών στην Κρήτη με δράστες ανήλικους.
• Ηράκλειο 1ο
Γενικό Λύκειο, Σεπτέμβριος 2014: Υπόθεση σοβαρού bullying με
τραυματισμό μαθητή έπειτα από συμπλοκή δυο ομάδων μαθητών του σχολείου
για άγνωστη αιτία, ο οποίος μεταφέρθηκε αιμόφυρτος με ασθενοφόρο στο
νοσοκομείο και την υπόθεση ανέλαβε η αστυνομία
• Μεσσαρά, Οκτώβριος 2014, Κρούσμα σοβαρής ενδοσχολικής βίας όπου
ομάδα μαθητών Γυμνασίου, πέταξε αυτοσχέδιο μηχανισμό με υδροχλωρικό οξύ
που εξερράγη στο προαύλιο του σχολείου την ώρα της προσευχής. Τα
απανωτά κρούσματα βίας/εκφοβισμού, έκαναν τους δασκάλους 1 χρόνο πριν
να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με ειδικούς, αλλά μάταια.
21. Πολιτική - Πολιτικές (Ορισμοί)
• προέρχεται από τη λέξη πόλις, την αρχαία πόλη – κράτος
• σχετίζεται με τις υποθέσεις της πόλης: τα κοινά, τα δημόσια
πράγματα
• σημαίνει δράση: συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, προώθηση
αιτημάτων, διαμόρφωση αποφάσεων για θέματα που σχετίζονται με
το κράτος, τη συγκέντρωση πόρων, τη διαχείριση και την επένδυσή
τους, ανάλογα με τις αποφάσεις των οργάνων δημόσιας εξουσίας.
• Αφορά λοιπόν κατ’ εξοχήν την άσκηση δημόσιας εξουσίας και τις
σχέσεις κράτους – πολιτών
• Σκεφτείτε πόσο εφικτό είναι να υπάρξει συμφωνία, όταν οι απόψεις
για όλα αυτά τα ζητήματα είναι τόσες, όσοι και οι άνθρωποι που τις
υποστηρίζουν;
• Μπορούμε να συντονίσουμε τη δράση μας στις περιπτώσεις που τα
συμφέροντά μας μπορεί και να συγκρούονται;
22. Ποιά είναι τα εργαλεία της πολιτικής;
Συναίνεση – Εξομάλυνση - Διαπραγμάτευση
(σε καμία περίπτωση βία)
Γι’ αυτό το λόγο η πολιτική ονομάζεται και «τέχνη του εφικτού».
Όταν λέμε ότι επιτεύχθηκε «πολιτική λύση» σε ένα ζήτημα, δεν
εννοούμε απαραίτητα ότι επιτεύχθηκε ο αρχικός μας στόχος,
όμως αποφύγαμε τη σύγκρουση και διευθετήσαμε ειρηνικά μια
διαφορά (ακόμα κι αν χρειάστηκε να υποχωρήσουμε και να
συμβιβαστούμε με κάτι λιγότερο)
Έπειτα, μπορούμε να συνεργαστούμε και να προχωρήσουμε
μπροστά.
23. Πώς γίνονται πράξη οι πολιτικές αποφάσεις
και η χάραξη πολιτικής;
• Με εισαγωγή κανόνων: εδώ η πολιτική συναντά το Δίκαιο (σύνολο
δεσμευτικών κανόνων που ρυθμίζουν την κοινωνική συμπεριφορά)
οι οποίοι είναι απόρροια συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών (π.χ. η
Κυβέρνηση επιθυμεί τη μείωση του εγκλήματος και προωθεί στη
Βουλή σχέδιο νόμου για ψήφιση αυστηρότερης νομοθεσίας).
• το Δίκαιο είναι αδύνατο να νοηθεί ανεξάρτητα από την πολιτική και
είναι αυτό που ορίζει:
-πώς ασκείται η πολιτική εξουσία
-ποια είναι τα όριά της
-πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις από τα αρμόδια πολιτειακά όργανα
-πώς διεξάγεται η πολιτική διαδικασία.
24. • «Οτιδήποτε η κυβέρνηση επιλέγει να κάνει ή να μην
κάνει» (Thomas Dye)
• «..ένα σετ αλληλένδετων αποφάσεων που
λαμβάνονται από κυβερνητικούς δρώντες που
ενδιαφέρονται για στόχους…» (William Jenkins)
• «..πολυκεντρικό σύστημα λήψης αποφάσεων»
(James Anderson)
Δημόσια Πολιτική (Ορισμός)
26. Με Παίκτες και Διαδικασίες
• Δημόσιες Πολιτικές είναι το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης των
επιθυμιών και αποφάσεων αυτών που αποφασίζουν και
διαχειρίζονται τις δημόσιες πολιτικές με αυτές των εμπλεκόμενων
κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων που συγκροτούν την
Κοινότητα Πολιτικής
Η διαδικασία παραγωγής της
• Εκατοντάδες παίκτες με διαφορετικές αντιλήψεις, συμφέροντα,
προτιμήσεις και πήγες δύναμης
• Διάρκεια μεσο-μακροπρόθεσμη, συχνά πέρα από τον εκλογικό
κύκλο
• Σε κάθε περιοχή Δημόσιας πολιτικής λειτουργούν πολλά
επικαλυπτόμενα προγράμματα
Πώς παίζεται το παιχνίδι παραγωγής δημόσιων
πολιτικών στο Ελληνικό πολιτικό σύστημα;
27. Εσωτερικοί
• Κυβέρνηση
• Κοινοβούλιο
• Διοίκηση
• Δικαιοσύνη
Οι εμπλεκόμενοι παίκτες
Εξωτερικοί
• Τα κόμματα
• Ομάδες Συμφερόντων
• Ειδήμονες-Επιστημική
Κοινότητα
• Τα ΜΜΕ
• Η Κοινή Γνώμη
28. • Προβλημάτων: το σύνολο των ζητημάτων
που τραβούν την προσοχή της κυβέρνησης
• Εναλλακτικών: το σύνολο των τρόπων
αντιμετώπισης ενός προβλήματος
Κυβερνητική ατζέντα
29. • Ο Πρωθυπουργός
• Το πρωθυπουργικό γραφείο
• Οι υπουργοί
• Τα επιτελικά στελέχη κεντρικών υπηρεσιών,
υπουργείων και οργανισμών
• Οι ομάδες πίεσης
• Η επιστημονική κοινότητα
Προστιθέμενες Αξίες
30. • ορίζω τους στόχους
• συγκεντρώνω όλα τα εναλλακτικά μέσα που διαθέτω για να τους
πετύχω
• τις συγκρίνω συστηματικά ως προς το κόστος και το όφελος τους
(βαθμός επίτευξης του στόχου)
• επιλέγω αυτή που αποδίδει το μεγαλύτερο όφελος στο
χαμηλότερο κόστος
Το Ορθολογικό Υπόδειγμα (Το Υπόδειγμα των 4 Σταδίων)
• ανάδειξη των ζητημάτων προτεραιότητας στη ατζέντα των
κυβερνώντων
• αναζήτηση και επιλογή από τις διάφορες εναλλακτικές της
βέλτιστης λύσης
• υλοποίηση της απόφασης
• αξιολόγηση και ανατροφοδότηση του συστήματος
Η διαδικασία ορθολογικής επιλογής
31. Μια δημόσια πολιτική για να έχει πιθανότητες υλοποίησης πρέπει
να είναι:
• οικονομικά-τεχνικά βιώσιμη και
• πολιτικά εφικτή.
• Η τεχνικό-οικονομική βιωσιμότητα: συνδέεται με την ομαλή
εξέλιξη του προγράμματος κατά την φάση της υλοποίησης.
• Η πολιτική εφικτότητα: συνδέεται με την πιθανότητα αποδοχής
της.
Κριτήρια επιλογής μιας πολιτικής
32. • Ξεκάθαροι στόχοι και λεπτομερής εξειδίκευση
Δημόσιας Πολιτικής
• καλλιέργεια συν-αντίληψης γύρω από τους στόχους
• να έχει όσο το δυνατόν λιγότερους κρίκους
διεκπεραίωσης
• Οικοδόμηση σύνθετων μηχανισμών ελέγχου
στηριγμένους στην επιβράβευση και την τιμωρία
• Ανάπτυξη μηχανισμών διευθέτησης ενδο-διοικητικών
συγκρούσεων και διαφωνιών κατά την υλοποίηση
• Αποτροπή εξωτερικών παρεμβάσεων στη διοικητική
διαδικασία
Οδηγίες για την επιτυχή υλοποίηση
δημόσιας πολιτικής
33. • διαδικασία συλλογής, ελέγχου και ερμηνείας της πληροφορίας για
την υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων
Δημόσιων Πολιτικών.
Κριτήριο επιλογής ενός δημόσιου προγράμματος:
• το καθαρό όφελος για το σύνολο των πολιτών που επηρεάζονται
άμεσα η έμμεσα από το πρόγραμμα να είναι θετικό και μεγαλύτερο
από το όφελος κάθε άλλου
• όλες οι αποφάσεις να στηρίζονται στη καθολική συναίνεση
• η βελτίωση της θέσης κάποιου να μη γίνεται σε βάρος ενός άλλου
• Στην περίπτωση που υπάρχουν χαμένοι πρέπει ΤΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ
ΟΦΕΛΗ ΝΑ ΕΝΑΙ ΑΡΚΕΤΑ ώστε ΝΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ
ΧΑΜΕΝΟΙ
Αξιολόγηση Δημόσιας Πολιτικής
35. • Στόχος της: η βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας, η κάλυψη των
αναγκών του ανθρώπου για εκπαίδευση, υγεία, στέγαση και κοινωνική
ασφάλεια και η εν γένει κοινωνική του ανάπτυξη
• με τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του ατόμου και του
κοινωνικού του περιβάλλοντος αλλά και τη συμμετοχή του στα αγαθά
και τις αξίες του πολιτισμού, προάγεται σε προσωπικότητα στην
κοινωνική συμβίωση και η κοινωνία ανελίσσεται από κοινωνία ατόμων
σε κοινωνία ανθρώπων κι εξελίσσεται σε πολιτική για όλη την κοινωνία.
• Άλλοι τομείς κοινωνικής πολιτικής είναι: το κράτος πρόνοιας, η
ασφάλιση ανέργων, η περιβαλλοντική πολιτική, οι συντάξεις, η
υγειονομική περίθαλψη, το έγκλημα και η ποινική δικαιοσύνη.
• Ως επιστήμη: αναζητά και υλοποιεί τα μέτρα που θα αμβλύνουν τις
κοινωνικές αντιθέσεις και συγκρούσεις (λόγω οικονομικών, κοινωνικών
και ηθικών διαφορών), συμβάλλοντας στη διατήρηση κοινωνικής
ειρήνης
Τι είναι όμως η Κοινωνική Πολιτική;
37. Σε ομάδες των 4 ατόμων
• αναζητείστε τους παράγοντες (προβλήματα-συνθήκες-
παραμέτρους) που μπορεί να πυροδοτήσουν πολιτικές στη χώρα
μας σε σχέση με τους νέους.
• Τι είδους πολιτικές έχουμε σήμερα για τους νέους και πόσο
αποτελεσματικές είναι;
• Tι είδους πολιτικές χρειαζόμαστε σήμερα για την αποτελεσματική
αντιμετώπιση των προβλημάτων των νέων;
Καταγράψτε τα ευρήματά σας και παρουσιάστε τα στο σύνολο της
ομάδας
Ομαδική Εργασία
38. Σήμερα πλέον, συντάσσεται με τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές
της ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής
Τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής στη χώρα μας αφορούν:
• την αυξανόμενη ανεργία (ιδιαίτερα των νέων)
• τη χρόνια φτώχεια (22% του πληθυσμού ζει «στα όρια φτώχειας»)
• τις ανισότητες στις υπηρεσίες υγείας
• τη γήρανση του πληθυσμού
• τον κοινωνικό αποκλεισμό
• τη μετεξέλιξη του θεσμού της οικογένειας
• την υπογεννητικότητα
• την αυξανόμενη εγκληματικότητα
κι όλα αυτά προκαλούν αυξημένη ζήτηση κοινωνικών πολιτικών,
σχεδιασμό και λήψη κατάλληλων μέτρων και υπηρεσιών.
Εθνική Κοινωνική Πολιτική
39. Ας δούμε όσο το δυνατόν πιο συνοπτικά
• τις διαθέσιμες εθνικές μας πολιτικές στον τομέα αντιμετώπισης
της νεανικής παραβατικότητας η οποία μπορεί να προκαλέσει
την ανάπτυξη συμμοριακών φαινομένων αλλά
• και τις πολιτικές παιδικής προστασίας που δρουν προληπτικά
στην εμφάνιση παραβατικότητας και ένταξης σε συμμορίες.
Η προσέγγισή μας αφορά τόσο το επίπεδο πρόληψης, όσο
και της αντιμετώπισης, προκειμένου να οδηγηθούμε σε
χρήσιμα συμπεράσματα ως προς το «τι δουλεύει» τελικά στη
χώρα μας και τι όχι, με ποια μέσα και για ποιους λόγους
Εθνικές Πολιτικές για τη νεανική
παραβατικότητα και τις συμμορίες
40. • Οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη χώρα μας και άλλες
χώρες και ειδικά την Αμερική την Αγγλία και τη Γαλλία όπου ανήλικοι, ακόμα
και παιδιά κάτω των δέκα ετών, διαπράττουν αποτρόπαια εγκλήματα και σε
αυτό βοηθά πολύ, ο ρόλος που έχει ακόμα η οικογένεια, αλλά δεν πρέπει να
επαναπαυόμαστε καθώς η μορφή της οικογένειας αλλάζει συνεχώς ιδιαίτερα
στα αστικά κέντρα.
• Η αστικοποίηση, η κρίση του θεσμού της οικογένειας, η αυξανόμενη νεανική
ανεργία, η φτώχεια, η εισροή μεταναστών, η αύξηση χρήσης εξαρτησιογόνων
ουσιών (συνήθως Έλληνες, ηλικίας 17-19 ετών), ο κοινωνικός αποκλεισμός
και η αποδυνάμωση παραδοσιακών αξιών επιφέρουν αύξηση στις διάφορες
μορφές νεανικής παραβατικότητας.
• Η έλλειψη υπηρεσιών μέριμνας και υποστήριξης των νέων και των ανήλικων
παραβατών στη χώρα μας (είτε είναι λίγες ή είναι σε πιλοτικό στάδιο ή στάδιο
προαναγγελιών και με χαμηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ τους)
Παράγοντες που πυροδοτούν την ανάγκη δημιουργίας
πολιτικών για την νεανική παραβατικότητα
41. • αναπτύσσεται σε χώρους εκτός του σωφρονιστικού συστήματος
• δεν προϋποθέτει διάπραξη εγκλήματος και
• υλοποιείται με εφαρμογή μέτρων κοινωνικού χαρακτήρα μέσα από τις δράσεις
αρκετών φορέων, κρατικών ή μη κρατικών.
Διακρίνεται ως προς τη φύση των μέτρων που λαμβάνονται σε:
• Πρωτογενή πρόληψη (Πρόληψη): μέτρα για το σύνολο του πληθυσμού που
στοχεύουν στην εξάλειψη των εγκληματογόνων παραγόντων (εκπαίδευση
αστυνομικών, αντιμετώπιση φτώχειας, μέτρα στήριξης οικογένειας)
• Δευτερογενή πρόληψη (Καταστολή): μέτρα που λαμβάνονται για ειδικές
κοινωνικές ομάδες που θεωρούνται επιρρεπείς στην τέλεση παραβατικών
πράξεων (τοξικοεξαρτημένοι κ.α.).
• Τριτογενή πρόληψη (Κοινωνική Επανένταξη): μέτρα που επιβάλλονται σε
άτομα τα οποία, υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, κρίνονται επικίνδυνα και
έχουν ήδη στιγματιστεί (π.χ. πρώην παραβάτες, αποφυλακισμένοι) με σκοπό
την αποτροπή τυχόν επανάληψης αυτής της συμπεριφοράς
Αντεγκληματική Πολιτική και πρόληψη
παραβατικότητας
42. Ας δούμε μαζί:
• πόσες υπηρεσίες και ειδικότητες επαγγελματιών
εμπλέκονται;
• ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται για έναν
ανήλικο ή νεαρό άτομο που έχει προβλήματα με το
νόμο;
• πόσες πολιτικές χωρούν από την αρχή έως το τέλος
της διαδικασίας αυτής;
Ομαδική Εργασία - Αναπαράσταση ρόλων
43. • Οι φορείς επίσημου κοινωνικού ελέγχου στην Ελλάδα είναι (5) και
υπάγονται στα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Προστασίας του πολίτη:
• Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων
• Εισαγγελέας/δικαστής ανηλίκων
• Αστυνομία
• Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων
• Ίδρυμα Αγωγής
Από αυτούς, τα αστυνομικά όργανα είναι οι πρώτοι που έρχονται σε
επαφή με τον παραβατικό νέο, γι ‘αυτό και ο νόμος 2298/1995 τους
δίνει την ευχέρεια να παραπέμψουν με αίτηση τους ένα περιστατικό
στον εισαγγελέα ανηλίκων.
• Αρμόδια αρχή πρωτογενούς παρέμβασης στην Ελλάδα είναι το
τμήμα ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας της Γενικής Αστυνομικής
Διεύθυνσης Αττικής
Πολιτικές μεταχείρισης ανηλίκων από τους
επίσημους φορείς κοινωνικού ελέγχου
44. Στη χώρα μας, αρμόδιος φορέας για τη χάραξη των
γραμμών της σωφρονιστικής και αντεγκληματικής
πολιτικής στον τομέα της πρόληψης και της
καταστολής της εγκληματικότητας, είναι η:
«Γενική Διεύθυνση Σωφρονιστικής Πολιτικής του
Υπουργείου Δικαιοσύνης Διαφάνειας και
ανθρώπινων Δικαιωμάτων».
Πολιτικές Υπουργείου Δικαιοσύνης
45. • Εταιρείες προστασίας ανηλίκων (ΕΠΑ)
(Α.Ν.2724/40 Καν. Δ/γμα της 3.7.43, Ν.2298/95,
Ν.2331/95 και Ν.3860/2010 (ΦΕΚ 111 τ.Α))
• Υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων των Δικαστηρίων
Ανηλίκων
(Ν.378/76 (ΦΕΚ 171/Α) Π.Δ.49/79 (ΦΕΚ 11/79/Α)
• Κ.Ε.Σ.Α.Θ.Ε.Α.
Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την πρόληψη και
αντιμετώπιση της θυματοποίησης και Εγκληματικότητας
των Ανηλίκων (Ν.3860/2010)
Γενική Διεύθυνση Σωφρονιστικής Πολιτικής-
τομέας Πρόληψης
46. Ν.Π.Δ.Δ. υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης που
λειτουργούν στην έδρα κάθε πρωτοδικείου
Στόχος:
• πρόληψη της εγκληματικότητας των ανηλίκων με αντικοινωνική
συμπεριφορά ή βρίσκονται σε κίνδυνο να γίνουν δράστες ή θύματα
αξιόποινων πράξεων, λόγω ακατάλληλου ή ανύπαρκτου
οικογενειακού περιβάλλοντος ή άλλων δυσμενών κοινωνικών
συνθηκών και αιτίων.
• Όταν εξασφαλισθούν οι πόροι, οι Εταιρείες μπορούν να ιδρύουν
Στέγες φιλοξενίας ανηλίκων, παρέχοντας φιλοξενία και υποστήριξη
στα παιδιά που προστατεύουν.
• Στέγες φιλοξενίας διαθέτουν οι ΕΠΑ Αθήνας, Πειραιά, Ηρακλείου
Κρήτης, Καρδίτσας, Αλεξανδρούπολης, Κοζάνης και Βόλου
Εταιρείες Προστασίας Ανηλίκων ΕΠΑ
47. • Περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην έδρα
κάθε πρωτοδικείου όπου υπάρχει και δικαστήριο ανηλίκων
• κυριότερος φορέας εξωϊδρυματικής μεταχείρισης ανηλίκων που έχουν
διαπράξει αξιόποινη πράξη ή βρίσκονται σε κίνδυνο να γίνουν
δράστες ή θύματα αξιόποινων πράξεων.
• στελεχώνονται από επιμελητές ανηλίκων, οι οποίοι ασχολούνται με
τους ανηλίκους που τους έχει επιβληθεί το αναμορφωτικό μέτρο της
επιμέλειας συνδράμοντας τον δικαστή ανηλίκων στην εκδίκαση των
σχετικών υποθέσεων.
• ασχολούνται και με τους ανηλίκους που βρίσκονται σε κίνδυνο να
παραβατήσουν λόγω ακατάλληλου ή ανύπαρκτου οικογενειακού
περιβάλλοντος ή άλλων κοινωνικών συνθηκών, στηρίζοντας τους
ίδιους και τις οικογένειές τους
Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων
48. «Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την πρόληψη και την
αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας
των Ανηλίκων»
Συστάθηκε με το Ν.3860/2010, είναι 11μελές και η συμμετοχή των
μελών στο Συμβούλιο είναι τιμητική και άμισθη.
• συντονίζει και οργανώνει δράσεις
• εισηγείται προτάσεις και γνωμοδοτεί στον Υπουργό Δικαιοσύνης
για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης της θυματοποίησης και
της εγκληματικότητας των ανηλίκων.
ΚΕ.Σ.Α.Θ.Ε.Α.
50. • Φιλοξενεί ανηλίκους με παραβατική συμπεριφορά ή δυσχέρειες κοινωνικής
προσαρμογής παρέχοντας αγωγή, κοινωνική στήριξη, εκπαίδευση και
επαγγελματική κατάρτιση.
• εισάγονται ανήλικοι στους οποίους έχει επιβληθεί το αναμορφωτικό μέτρο της
τοποθέτησης σε κατάστημα αγωγής
• εισάγονται ανήλικοι οι οποίοι διαβιώνουν σε κοινωνικό περιβάλλον ατόμων τα
οποία τελούν καθ' έξη ή κατ‘ επάγγελμα αξιόποινες πράξεις.
• κατά την παραμονή τους, φοιτούν σε σχολείο εντός ή εκτός του Καταστήματος,
μετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και
λαμβάνουν μέρος σε πολιτιστικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές δραστηριότητες.
• Δικαιούνται να κάνουν χρήση άδειας δοκιμασίας ή άδειας για οικογενειακούς,
εκπαιδευτικούς λόγους ή λόγους υγείας.
• Στελεχώνεται από κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγο κ.α.
• Λειτουργεί στο Βόλο με δυνατότητα φιλοξενίας 25 ανηλίκων
Ίδρυμα Αγωγής Αρρένων Βόλου
51. Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Θήβας (250 ατόμων).
Διάρκεια προγράμματος: 2 χρόνια, 3 φάσεις: Στεγνό – Εθελοντικό - Πολυφασικό
• σωματική και ψυχική απεξάρτηση
• αποχή από την παραβατικότητα
• εκπαίδευση και κατάρτιση
• πρόληψη της υποτροπής και
• κοινωνική επανένταξη των συμμετεχόντων.
• 1η φάση: προετοιμασία (2 μήνες)
• 2η
φάση: στο Κ.Α.Τ.Κ. Ελαιώνα (4 μήνες): συνδυάζει σωφρονισμό με θεραπεία
για τη συνέχιση κινητοποίησης για θεραπεία και σταδιακή αλλαγή της
ψυχολογικής στάσης και συμπεριφοράς του κρατούμενου από "φυλακισμένο"
σε "θεραπευόμενο".
• 3η φάση: ψυχική απεξάρτηση (8 μήνες)
• 4η
φάση: κοινωνικοποίηση, ένταξη θεραπευομένων στην κοινωνία (12 μήνες)
Ειδικά Θεραπευτικά Καταστήματα
52. • Δ/νση Σωφρονιστικής Αγωγής Ενηλίκων
Τμήμα Επαγγελματικής Κατάρτισης, Οργάνωσης της Εργασίας
Κρατουμένων και Κοινωνικής Επανένταξης Αποφυλακιζομένων
• Κοινωνικές Υπηρεσίες Καταστημάτων Κράτησης, σε
συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων μέσω του (Ο.Α.Ε.Δ.), εφαρμόζουν προγράμματα
επιδότησης νέων θέσεων εργασίας και νέων ελευθέρων
επαγγελματιών σε αποφυλακιζόμενα άτομα και νεαρά
παραβατικά άτομα ή νεαρά άτομα που βρίσκονται σε κοινωνικό
κίνδυνο.
Πολιτικές Μετασωφρονιστικής Μέριμνας
53. • Υπηρεσίες επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής
(Ν.1941/91-ΦΕΚ 41/Α/91, Π.Δ. 195/06-ΦΕΚ 199/Α/06)
Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην έδρα
των Πρωτοδικείων Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πάτρας,
Ιωαννίνων, Κέρκυρας, Κοζάνης, Κομοτηνής, Λαμίας, Λάρισας,
Ναυπλίου, Σύρου, Ρόδου, Χανίων.
Αποστολή:
• συνδρομή και επίβλεψη ατόμων που έχουν καταδικαστεί με
αναστολή εκτέλεσης της ποινής τους υπό επιτήρηση ή η ποινή
τους έχει μετατραπεί σε υποχρέωση παροχής κοινωφελούς
εργασίας ή έχουν απολυθεί υπό όρους ( άρθρο 15 παρ. 4 ν.1941/91),
• διενέργεια κοινωνικής έρευνας σε προσωρινά κρατούμενους ή σε
άτομα στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι (άρθρο 15 παρ.
5 ν.1941/1991)
Υπηρεσίες Υπουργείου Δικαιοσύνης για τα
εναλλακτικά μέτρα έκτισης ποινής
54. • εμπλουτισμός αναμορφωτικών και θεραπευτικών μέτρων,
• περιορισμός μέτρων στέρησης της ελευθερίας του ανηλίκου
• θεσμοθέτηση νέων μέτρων (αποζημίωση θύματος, κοινωφελή υπηρεσία,
φοίτηση σε σχολές επαγγελματικής κατάρτισης).
• δυνατότητα άσκησης έφεσης/αναστολής ποινικής δίωξης ευκαιριακών δραστών
• κατάργηση της διάκρισης σε παιδιά/εφήβους με καθορισμό ηλικιακών ορίων.
• «Ανήλικοι» είναι: όσοι κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, έχουν ηλικία μεταξύ
8 και 18 ετών συμπληρωμένων (εναρμόνιση με το άρθρο 1 της Σύμβασης για
τα Δικαιώματα του παιδιού Ν. 2101/1992).
• Ποινικά υπεύθυνοι ανήλικοι: όσοι συμπλήρωσαν τα 13. Αν για την πράξη
τους η δίκη γίνεται μετά τη συμπλήρωση των 18, το Δικαστήριο αντί για
περιορισμό σε Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων, μπορεί να επιβάλλει την
προβλεπόμενη ποινή, ελαττωμένη
• Ποινικός σωφρονισμός επιβάλλεται εφόσον ο ανήλικος είναι ποινικά
υπεύθυνος αλλά η ποινική ευθύνη του εξετάζεται σε κάθε παράβαση
Η πρώτη αναμόρφωση της νομοθεσίας
ανηλίκων που έφερε ο Ν.3189/2003
55. • επίπληξη
• ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας ανηλίκου στους γονείς ή στους
επιτρόπους του ή και σε ανάδοχη οικογένεια.
• ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε
ιδρύματα ανηλίκων ή σε επιμελητές ανηλίκων.
• συνδιαλλαγή μεταξύ ανήλικου δράστη και θύματος για έκφραση συγγνώμης
και εξώδικη διευθέτηση των συνεπειών της πράξης.
• αποζημίωση του θύματος, άρση/μείωση των συνεπειών της πράξης του
• παροχή κοινωφελούς εργασίας από τον ανήλικο.
• παρακολούθηση κοινωνικών-ψυχολογικών προγραμμάτων από φορείς
• φοίτηση σε σχολές επαγγελματικής ή άλλης εκπαίδευσης ή κατάρτισης.
• παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής.
• ανάθεση της εντατικής επιμέλειας και επιτήρησης του ανηλίκου σε
προστατευτικές εταιρείες ή σε επιμελητές ανηλίκων και
• τοποθέτηση σε κατάλληλο κρατικό, κοινοτικό ή ιδιωτικό ίδρυμα αγωγής
Τα αναμορφωτικά μέτρα του Ν. 3189/2003
56. • διατάσσονται μετά από διάγνωση και γνωμοδότηση από εξειδικευμένη μονάδα,
ιατρών, ψυχολόγων κοινωνικών λειτουργών.
• Αν ο ανήλικος πάσχει από ψυχική ασθένεια ή τελεί σε νοσηρή διατάραξη των
πνευματικών λειτουργιών ή από οργανική νόσο/κατάσταση που του δημιουργεί
σωματική δυσλειτουργία ή του έχει γίνει έξη η χρήση οινοπνευματωδών ποτών
ή Ναρκωτικών ουσιών και δεν μπορεί να την αποβάλει με τις δικές του δυνάμεις
ή εμφανίζει καθυστέρηση στην πνευματική και ηθική ανάπτυξη, το δικαστήριο
μπορεί να διατάξει:
• την ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου στους γονείς, στους
επιτρόπους ή στην ανάδοχη οικογένεια.
• την ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρίες
ή σε επιμελητές Ανηλίκων.
• την παρακολούθηση συμβουλευτικού θεραπευτικού προγράμματος
• την παραπομπή σε Θεραπευτικό ή άλλο κατάλληλο κατάστημα.
Τα θεραπευτικά μέτρα του Νόμου 3189/2003
57. • Ανήλικοι: όσοι κατά το χρόνο τέλεσης αξιόποινης πράξης είναι από 8 έως
18
• ποινικά υπεύθυνοι: όσοι συμπλήρωσαν το 15ο έτος
• αν δεν έχει συμπληρώσει τα 15, επιτρέπεται να επιβληθούν ΜΟΝΟ
αναμορφωτικά και θεραπευτικά μέτρα
• θεραπευτικά μέτρα επιβάλλονται όταν η κατάσταση απαιτεί ειδική
μεταχείριση
• ανήλικοι 8-15 ετών ουδέποτε υποβάλλονται σε ποινές.
• για πράξεις που αν τελούνταν από ποινικά υπεύθυνο άτομο θα ήταν
πταίσμα, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει επίπληξη, ανάθεση της
υπεύθυνης επιμέλειας στους επιτρόπους και παρακολούθηση ειδικών
προγραμμάτων
• περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων: ΜΟΝΟ σε όσους
έχουν συμπληρώσει τα 15, εφόσον η πράξη τους αν την τελούσε ενήλικος,
θα ήταν κακούργημα στρέφεται κατά τη ζωής ή τελείται κατ’ επάγγελμα ή
εξακολούθηση.
Η καινοτομία του Ν.3860/2010
58. Άρθρο 39: «Ανήλικοι και νεαροί ενήλικες δράστες»
• Σε όσους τέλεσαν πράξεις σχετικές με παραγωγή, κατοχή και διακίνηση
ναρκωτικών εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΠΚ για τη μεταχείριση των
ανηλίκων εφόσον είναι ευμενέστερες
Στους ποινικά υπεύθυνους ανήλικους:
• α) για πράξεις σχετικές με διακίνηση, παρακίνηση, διαφήμιση ναρκωτικών ή
β) για τις πράξεις από άτομο που συμμετέχει σε θεραπευτικό πρόγραμμα
εφόσον έχει κριθεί εξαρτημένος από ναρκωτικά, αντί ποινής, μπορεί να
επιβάλλεται η παρακολούθηση ειδικού προγράμματος απεξάρτησης
ανηλίκων (ο χρόνος παραμονής λογίζεται ως χρόνος έκτισης ποινής)
• Το μέτρο αυτό μπορεί να επιβάλλεται σε δράστες ηλικίας 18−21 ετών.
• Η παραμονή στο πρόγραμμα δεν μπορεί να παραταθεί πέραν του 25ου
έτους. Αν μέχρι τότε δεν το έχει ολοκληρώσει, μετάγεται στα γενικά
καταστήματα.
Νόμος 4139/20-3-2013
«περί εξαρτησιογόνων ουσιών»
59. Η σχολική αποτυχία, οι μαθησιακές δυσκολίες, η διακοπή του σχολείου, συχνά
οδηγούν σε αντικοινωνική συμπεριφορά ή και ένταξη σε νεανικές συμμορίες.
• οργάνωση και λειτουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της
σχολικής βίας, τη μείωση της σχολικής αποτυχίας και της απομάκρυνσης των
μαθητών από την υποχρεωτική εκπαίδευση (με ειδικούς ψυχικής υγείας)
• προγράμματα μείωσης του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και ένταξης των
παιδιών και των οικογενειών που ανήκουν σε μειονότητες
• τοπικές-περιφερειακές πολιτικές από τις τοπικές κοινωνίες για την εγκαθίδρυση
θετικών σχέσεων μεταξύ σχολείου-τοπικής κοινωνίας
• πρωτοβουλίες σχολείων και μαθητών για σχεδιασμό και εφαρμογή
προγραμμάτων ειρηνικής επίλυσης διαφορών και διαμεσολάβησης
• προγράμματα αγωγής υγείας (ουσίες, δυσκολίες έκφρασης, φροντίδα εαυτού)
• ολοήμερα σχολεία, σχολές γονέων, σχολεία Δεύτερης ευκαιρίας
• προγράμματα ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης εκπαιδευτικών με στόχο την
προστασία παιδιών και νέων από κάθε μορφή βίας
Πολιτικές πρόληψης στην εκπαίδευση
60. • συμβουλευτική και θεραπεία για εθισμένους ενήλικες, εφήβους, εργαζόμενους,
φυλακισμένους/αποφυλακισμένους, υποστήριξη οικογενειών τους, δράσεις
ενημέρωσης-πρόληψης για μαθητές-καθηγητές-γονείς και κοινωνικό σύνολο.
• Συμβουλευτικά Κέντρα: ενημέρωση-συμβουλευτική-προετοιμασία για κοινότητα
• Μονάδα Πρόληψης ΙΚΑΡΟΣ: για άτομα ευάλωτα στη χρήση ουσιών (ανήλικοι
περιστασιακοί χρήστες ουσιών, παιδιά-έφηβοι που εγκατέλειψαν το σχολείο,
παιδιά ιδρυμάτων ή προερχόμενα από δυσλειτουργικά περιβάλλοντα)
• Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης: υποστήριξη εφήβων με πρόβλημα
χρήσης,
• Εξειδικευμένες Συμβουλευτικές Μονάδες Εφήβων και Στέκι για νέους
• Κέντρα Κοινοτικής Πρόληψης: για εφήβους-νέους μέχρι 21 ετών με
προσωπικά, κοινωνικά προβλήματα, χρήση ουσιών, παραβατικότητα,
παρέχοντας ψυχοεκπαίδευση, παρέμβαση στην κρίση, παραπομπή,
υποστήριξη, ενημέρωση γονέων, δικτύωση και συνεργασία με φορείς
• Τηλεφωνική γραμμή 1145: για χρήστες ουσιών, συγγενείς-φίλους τους
Πολιτικές στον τομέα των εξαρτήσεων
ΚΕΘΕΑ
61. • συντονισμός, σχεδιασμός, προώθηση κι εφαρμογή εθνικής πολιτικής για την
πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση ουσιοεξαρτημένων ατόμων,
ευαισθητοποίηση κοινού, ίδρυση και λειτουργία κέντρων πρόληψης,
θεραπευτικών μονάδων και κέντρων κοινωνικής-επαγγελματικής επανένταξης.
• 74 Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της
Ψυχοκοινωνικής Υγείας για γονείς, μαθητές, εφήβους, στρατευμένους,
επαγγελματίες που σχετίζονται με το πρόβλημα (εκπαιδευτικούς,
αστυνομικούς, επαγγελματίες υγείας, ιερείς και ειδικές πληθυσμιακές ομάδες
• Κέντρα Υποδοχής, Ενημέρωσης & Προσανατολισμού,
• Θεραπευτικές Μονάδες Φαρμακευτικής Αντιμετώπισης της Εξάρτησης,
Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης και
• «Στεγνά» Θεραπευτικά Προγράμματα
• Μονάδα Εφήβων/Νέων Αθήνας «Ατραπός» για νέους έως 24 ετών με
συμβουλευτικό σταθμό, θεραπευτικά προγράμματα, κοινωνική επανένταξη
• Ανοικτή Τηλεφωνική γραμμή SOS 1031
Πολιτικές στον τομέα των εξαρτήσεων
ΟΚΑΝΑ
62. • Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών :
• Τομέας Πρόληψης Τμήματος Εφήβων-Νέων, Μονάδα Απεξάρτησης 18
ΑΝΩ.
• Μονάδα Απεξάρτησης Αλκοολικών- Τοξικομανών 18 ΑΝΩ
• Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
• Τμήμα Αποκατάστασης Τοξικοεξαρτημένων ΙΑΝΟΣ
• Πρόγραμμα Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΑΡΓΩ
• Μονάδα Απεξάρτησης από το Αλκοόλ, τα φάρμακα και τα τυχερά παιχνίδια
• Υπουργείο Παιδείας: παρεμβάσεις πρόληψης χρήσης εξαρτησιογόνων
ουσιών στο πλαίσιο υλοποίησης των Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας σε
σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης
• Αρχιεπισκοπή Αθηνών: Κέντρο Πρόληψης -Ίδρυμα Ψυχοκοινωνικής
Αγωγής και Στήριξης ΔΙΑΚΟΝΙΑ
• Διάφορες ΜΚΟ που ασχολούνται με τον τομέα της εξάρτησης
Άλλες πολιτικές στον τομέα των εξαρτήσεων
63. • Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ): έρευνα
για την ψυχική υγεία και συνεργασία με φορείς εσωτερικού και εξωτερικού
• Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου E.Ψ.Y.Π.E :
υπηρεσίες-προγράμματα στην προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιού και εφήβου,
δράσεις αγωγής υγείας, διάγνωση, θεραπεία, ψυχοκοινωνική αποκατάσταση,
ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση επαγγελματιών. Διαθέτει:
• Κέντρο Υποστήριξης και Ψυχοθεραπείας ΝΕΦΕΛΗ: παιδιά έως 25 ετών
• Ειδική Μονάδα Ψυχολογικής Υποστήριξης μαθητών που βρίσκονται σε
κίνδυνο (high risk) ή και εμπλέκονται σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού.
• Προγράμματα Πρόληψης και Αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού
στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση, τηλεσυμβουλευτική, ψυχοθεραπεία
• Θεραπευτικό Κέντρο Ημέρας Εφήβων ΩΡΙΩΝΑΣ: Μονάδα Ψυχικής Υγείας
με υπηρεσίες σε παιδιά και εφήβους 11-16 ετών με προβλήματα ψυχικής υγείας
Γραμμή-Σύνδεσμος 801 8011177 για την ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών
και εφήβων, γονείς και ενήλικες που θέλουν να μιλήσουν
• Γραμμή στήριξης παιδιών –εφήβων 116 111: για παιδιά-εφήβους έως 18
Πολιτικές στον τομέα ψυχικής υγείας
64. • Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ) (1965): πρόληψη δημόσιας υγείας,
ερευνητική-εκπαιδευτική δραστηριότητα για την υγεία του παιδιού,
προγράμματα δράσης, εκπαίδευσης επαγγελματιών και μελέτη ενδο-
οικογενειακής βίας στα παιδιά, πρόληψη θυματοποίησής τους
• Κέντρο Μελέτης & Πρόληψης Κακοποίησης-Παραμέλησης Παιδιών
• σύνδεση ερευνητικών αποτελεσμάτων με την κοινωνική πολιτική
• προγράμματα «εκπαίδευσης– δράσης», συμβουλευτική ειδικών για την
αντιμετώπιση περιπτώσεων ενδο-οικογενειακής βίας
• Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης παιδιών και εφήβων Ρεθύμνου:
για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς με στόχο την προαγωγή της ψυχικής
υγείας και την ευαισθητοποίηση σε ζητήματα βίας
• Κοινωνικές Υπηρεσίες Νοσοκομείων με ανάλογα προγράμματα δράσης
• Κέντρα Ψυχικής Υγείας με ειδικά τμήματα (Ιατρεία Παιδιών/Εφήβων)
• Μονάδα Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Συμβουλευτικής Εφήβων
Θεραπευτηρίου Ψυχικών Παθήσεων Χανίων
Πολιτικές στον τομέα Ψυχικής Υγείας
65. • προγράμματα προστασίας (ιδρύματα ψυχικά πασχόντων, ορφανοτροφεία,
οικοτροφεία, φοιτητικές εστίες, παιδικοί σταθμοί, ιδρύματα νεότητας, ιατρεία,
ξενώνες, φοιτητικά επιδόματα, υποτροφίες, κέντρα στήριξης οικογένειας,
συμβουλευτικοί σταθμοί νέων, κέντρα επίλυσης νεανικών προβλημάτων).
• Χανιά: Στέγη Κοριτσιού « Άγιος Νεκτάριος»
• Θεοχαρίδειο - Κέντρο Κοινωνικής Συμπαράστασης Νέων (Ι.Μ.Κ.Α.):
δωρεάν συμβουλευτική ατόμων που χρήζουν ψυχοκοινωνικής στήριξης,
νυχτερινή γραμμή τηλεφωνικής συμπαράστασης και συμβουλευτική μέσω
διαδικτύου ( www.help-net.gr)
• Συμβούλιο Νέων ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών: επικοινωνία και
αλληλεγγύη μεταξύ των μελών του Συμβουλίου Νέων.
• Γραφείο Νεότητας Αρχιεπισκοπής Αθηνών: προγραμματίζει και συντονίζει
το ποιμαντικό έργο για τη νεότητα με προγράμματα-δράσεις
που στοχεύουν στην πνευματική ανάπτυξη των νέων
• Ιερά Σύνοδος Ελλάδας-Συνοδική Επιτροπή Χριστιανικής Αγωγής της
νεότητας: δράσεις-προγράμματα νέων
Πολιτικές για τους νέους από την Εκκλησία
66. Η Ελληνική Αστυνομία, από την ίδρυσή της (Ν.1481/1984), είναι αρμόδια:
• να εξασφαλίζει στο λαό, τα αγαθά της έννομης τάξης και ασφάλειας, τη
δημόσια ειρήνη, την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος και την
προστασία ατομικών δικαιωμάτων.
• η δράση της στο μεγαλύτερο μέρος της είναι προληπτική!!! (περιπολίες, μέτρα
τάξης και ασφάλειας, έλεγχοι, επιτηρήσεις, δράσεις, προγράμματα, ακόμα και
η απλή παρουσία των αστυνομικών λειτουργεί προληπτικά)
• παρουσία στις γειτονιές για την αντιμετώπιση προβληματικών καταστάσεων
(αλκοολικοί, ψυχασθενείς, κακοποίηση παιδιών και άλλες συμπεριφορές που
μπορεί να εξελιχθούν σε ποινικά αδικήματα).
• οι Αστυνομικοί Διευθυντές, για πταισματικές πράξεις ανηλίκων, αντί μήνυσης
μπορούν να τους απευθύνουν συστάσεις και ταυτόχρονα κάνουν νουθεσίες
στους γονείς για πιο επιμελή εποπτεία
• έχουν καίριο ρόλο στην πορεία μιας παράβασης ανηλίκου, στο ποια θα είναι
τα επόμενα στάδια της διαδικασίας, τι συνέπειες θα έχει αυτό, κι αν ο ανήλικος
γυρίσει στο σπίτι του ή απλά θα υποστεί την αστυνομική επίπληξη
Πολιτικές πρόληψης
από την Ελληνική Αστυνομία
67. • εξειδικευμένες Υπηρεσίες ανηλίκων (υποδ/νσεις ανηλίκων, cyber kid κ.α.)
• τακτικοί έλεγχοι σε χώρους όπου συχνάζουν ανήλικοι και χώρους που η
παραμονή τους απαγορεύεται από το νόμο, με κλήση κι ενημέρωση γονέων και
συστάσεις στους ανήλικους.
• προγράμματα και δραστηριότητες σε συνεργασία με σχολεία, συλλόγους
γονέων και κηδεμόνων για ενημέρωση σε θέματα παραβατικότητας,
ναρκωτικών, αλκοολισμού, κακοποίησης κ.α.
• Συνεργασία με φορείς προστασίας ανηλίκων για την αντιμετώπιση της
επαιτείας ανηλίκων στα φανάρια και άλλες περιπτώσεις
• εξάρθρωση σπειρών εκμεταλλευτών ανηλίκων
• Συμμετοχή στις τακτικές συναντήσεις της INTERPOL με θέματα προστασίας
ανηλίκων, αποκομίζοντας εμπειρία από τον τρόπο αντιμετώπισης ειδικών
θεμάτων (εξαφανίσεις-διακίνηση ανηλίκων, παιδοφιλία, πορνογραφία κ.α.),
• καμπάνιες ενημέρωσης για ενημέρωση και δημιουργία κλίματος αμοιβαίας
εμπιστοσύνης Αστυνομίας-πολίτη.
Πολιτικές πρόληψης από την
Ελληνική Αστυνομία
68. Υπάγεται στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης με αποστολή:
• τη δημιουργία, το συντονισμό, την υποστήριξη και την οικονομική
ενίσχυση της δράσης των Επιτροπών Περιφερειακής Συνεργασίας
και Ασφάλειας (Ε.Π.Σ.Α.) που πρόκειται να συσταθούν στις 13
Διοικητικές Περιφέρειες, καθώς και των Τοπικών Συμβουλίων
Πρόληψης της Παραβατικότητας (Το.Σ.Π.Πα.), που προβλέπεται να
δημιουργηθούν στους Δήμους όλης της χώρας.
• Η προσπάθεια ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1999 (Ν.2713/1999, άρθρο
16) όπου σε κάθε Δήμο ή Κοινότητα άνω των 3.000 κατοίκων
προβλέπονταν η σύσταση ενός Τοπικού Συμβουλίου Πρόληψης
Παραβατικότητας, τα οποία από το 1999 μέχρι σήμερα,
παραμένουν στα χαρτιά!!!!!
Κεντρικό Συμβούλιο Πρόληψης της
Εγκληματικότητας - ΚΣΠΕ
69. • Ο νόμος 4172/2013 άρθρο 12 για την αναδιάρθρωση της ΕΛ.ΑΣ. προβλέπει
τη «Σύνδεση Ελληνικής Αστυνομίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση-Συγκρότηση
Επιτροπών Περιφερειακής Συνεργασίας και Ασφάλειας» ώσπου το 2014
περάσαμε σ’ ένα νέο, πολύ καινοτόμο για τη χώρα μας νόμο:
• Νόμος 4249/2014 «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας κλπ», για
την αναβάθμιση των υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και άλλες
διατάξεις όπου μέσα σε άλλα αναφέρονται:
«Το μέλλον ανήκει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κάτι που επιβεβαιώνει η
διεθνής εμπειρία και προσυπογράφει η ελληνική παράδοση δημοκρατίας και
εξέλιξης των θεσμών. Η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα είναι δύο
έννοιες που στη συνείδηση του πολίτη είναι συνυφασμένες με την Αστυνομία
και την προσπάθεια καταστολής τους. Η πρόληψη της παραβατικότητας
αποτελεί ένα νέο τρόπο σκέψης-αντιμετώπισης των καθημερινών
προβλημάτων, και η Τ.Α.πρέπει να αναλάβει ενεργό ρόλο μέσω των Τοπικών
Συμβουλίων Πρόληψης Παραβατικότητας που έχουν συσταθεί και στα 7
διαμερίσματα του».
Οι πιο πρόσφατες πολιτικές:
Ν. 4172/2013(άρ.12) & Ν. 4249/2014
Σύνδεση Αστυνομίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση
70. • ανάπτυξη εναλλακτικής, αποκεντρωμένης αντεγκληματικής πολιτικής,
προσαρμοσμένης στις ανάγκες και απαιτήσεις των τοπικών κοινωνιών.
• συνεργασία κράτους- Ο.Τ.Α.-αστυνομικών-δικαστικών αρχών-κοινωνικών
φορέων-πολιτών, για τη δημόσια ασφάλεια,
• συμβουλευτικά/γνωμοδοτικά όργανα Δήμων με πληθυσμό >3000 κατοίκων.
• απαρτίζονται από επιστήμονες/λειτουργούς μόνιμα διαμένοντες στην
περιφέρεια του Δήμου, με ειδικές γνώσεις στον τομέα της εγκληματικότητας
• καταγραφή-μελέτη της εγκληματικότητας των Δήμων και ετήσια έκθεση
• ευαισθητοποίηση για ενεργό συμμετοχή φορέων-πολιτών σε προγράμματα
• συντονισμός πρωτοβουλιών πρόληψης των κοινωνικών φορέων.
• συνδρομή στο κοινωνικό έργο της αστυνομίας
• δημιουργία κέντρων βοηθείας-πληροφόρησης θυμάτων εγκληματικότητας
• ανάπτυξη κοινοτικής διαμεσολάβησης και εμπέδωση κοινωνικής αλληλεγγύης,
• εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων παροχής κοινωφελούς εργασίας,
Τοπικά Συμβούλια Πρόληψης της
Εγκληματικότητας
71. • δημιουργία δικτύου στελεχών πρόληψης σε διάφορους τομείς/προβλήματα
• προγράμματα πρόληψης για ειδικές μορφές παραβατικότητας και δραστών
• συνεργασία με Αρχές, οργανισμούς, ιδρύματα, φορείς κ.α.
• εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων παροχής κοινωφελούς εργασίας,
• προτάσεις αναβάθμισης περιοχών με χωροταξικά-κοινωνικά προβλήματα και
παραβατικότητα
• δημιουργία δικτύου στελεχών πρόληψης σε διάφορους τομείς/προβλήματα
• προγράμματα πρόληψης για ειδικές μορφές παραβατικότητας και δραστών
• συνεργασία με την Αστυνομία για σχεδιασμό και ανάληψη δράσεων
πρόληψης σε επίπεδο γειτονιάς και ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου της
Αστυνομίας, συμπαραγωγή δημόσιας ασφάλειας, ασφάλεια δικαιωμάτων
των πολιτών, συμμετοχική δημοκρατία
• συνεργασία με Αρχές, οργανισμούς, ιδρύματα, φορείς κ.α.
Τοπικά Συμβούλια Πρόληψης της
Εγκληματικότητας
72. Συγκροτήθηκε το 2012 (απόφαση 980/16-11-2011 του Δημοτικού Συμβουλίου Χανίων)
Αποτελεί συμβουλευτικό, γνωμοδοτικό όργανο για την ανάπτυξη μιας
εναλλακτικής και αποκεντρωμένης αντι-παραβατικής πολιτικής,
προσαρμοσμένης στις ανάγκες και απαιτήσεις της τοπικής κοινωνίας και
απαρτίζεται από:
• τον αρμόδιο αντιδήμαρχο κοινωνικής πολιτικής
• 2 δημοτικούς συμβούλους
• 4 δημότες/διακεκριμένους επιστήμονες-λειτουργούς
• έναν εκπρόσωπο της ΕΛΑΣ
• έναν εκπρόσωπο του δικηγορικού συλλόγου Χανίων
• προϊσταμένη της κοινωνικής υπηρεσίας του Δήμου Χανίων ως γραμματέα
Πληροφορίες: http://www.chania.gr/files/1/29178/triptyho_parabatikotitas_2.pdf
τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής Δήμου Χανίων
Τηλ.28213-41691/41692/41623
Email: t-pronoia@chania.gr, Website: www.chania.gr
Τοπικό Συμβούλιο Πρόληψης
Παραβατικότητας Χανίων
73. • αποτελούνται από τον Περιφερειάρχη, ένα περιφερειακό σύμβουλο κάθε
Περιφέρειας, έναν εκπρόσωπο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων, το Γενικό
Αστυνομικό Διευθυντή και (3) επιστήμονες κάτοικοι της οικείας Περιφέρειας
με ειδικές γνώσεις στον τομέα της εγκληματικότητας
• συντονισμός της δράσης των τοπικών συμβουλίων πρόληψης
παραβατικότητας
• μελέτη και αξιολόγηση των εκθέσεων-προτάσεων των ΤΟ.Σ.Π.ΠΑ.
• καταγραφή-εκτίμηση της εγκληματικότητας της Περιφέρειας, σύνταξη ετήσιας
έκθεσης, προτάσεις βελτίωσης επιπέδου προστασίας-ασφάλειας-
εξυπηρέτησης των πολιτών, αντιμετώπιση προβλημάτων αστυνομικής
φύσεως.
• ανάπτυξη κοινωνικής αλληλεγγύης, ενίσχυση συμμετοχικής δράσης και
ευαισθητοποίησης τοπικών κοινωνιών για αποτελεσματικότερη πρόληψη της
εγκληματικότητας, αρωγή-πληροφόρηση θυμάτων εγκληματικών πράξεων.
Επιτροπές Περιφερειακής Συνεργασίας και
Ασφάλειας
74. • συντονισμός πρωτοβουλιών που σχεδιάζονται από κοινού με κοινωνικούς
φορείς.
• υποβολή προτάσεων για αναβάθμιση περιοχών με χρόνια χωροταξικά,
κοινωνικά και αστυνομικά προβλήματα.
• σχεδιασμός-υλοποίηση προγραμμάτων, σεμιναρίων, ενημερωτικών
εκδηλώσεων, δράσεων και πρωτοβουλιών, με σκοπό την προληπτική
αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς σε τομείς όπως: οδική
ασφάλεια, σχολική-εξωσχολική βία, χρήση ναρκωτικών, κακοποίηση-
εκμετάλλευση ανηλίκων, ένταξη σε αντικοινωνικές ή εγκληματικές ομάδες,
βία στους αθλητικούς χώρους, ρατσιστική βία και φθορές-καταστροφές σε
δημόσια κτίρια, εγκαταστάσεις και άλλους χώρους.
• συμβουλευτική υποστήριξη-υποβολή προτάσεων προς τις αρμόδιες
Αστυνομικές Υπηρεσίες για το σχεδιασμό μέτρων προληπτικής
αστυνόμευσης ή αναβάθμισης αστυνόμευσης σε περιοχές αυξημένης
εγκληματικότητας.
Επιτροπές Περιφερειακής Συνεργασίας και
Ασφάλειας
75. Ενέργειες, δραστηριότητες και μέτρα που στοχεύουν στο να αποτρέψουν ή
να εμποδίσουν την εμφάνιση αρνητικών, βλαπτικών καταστάσεων.
Πρόληψη του εγκλήματος:
περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που συμβάλλουν στην παύση ή στη
μείωση της εγκληματικότητας ποσοτικά και ποιοτικά με μέτρα διαρκούς και
διαρθρωμένης συνεργασίας και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και αφορούν
όλους τους φορείς που μπορούν να συντελέσουν προληπτικά:
• εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης
• υπηρεσίες επιβολής του νόμου
• δικαστικό σύστημα
• κοινωνικές υπηρεσίες
• εκπαιδευτικό σύστημα
• συλλογικούς φορείς με την ευρεία έννοια, (βιομηχανία, τράπεζες και ιδιωτικό
τομέα, επιστήμονες και ερευνητές)
• το κοινό εν γένει και τα ΜΜΕ
Πρόληψη παραβατικότητας-τι ακριβώς
εννοούμε τελικά?
76. • Πρωτογενής πρόληψη: όλα τα μέτρα κοινωνικής πρόληψης που
στοχεύουν στη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών διαβίωσης
και ποιότητας ζωής του πληθυσμού, (καλύτερες συνθήκες κατοικίας,
υγειονομικής περίθαλψης, πρόνοιας, ασφάλειας), την ενίσχυση του ρόλου
της οικογένειας ως φορέα κοινωνικοποίησης, την παροχή ευκαιριών
μόρφωσης και εξεύρεσης εργασίας, ιδίως σε κοινωνικά μειονεκτούντες
πληθυσμούς.
• Δευτερογενής πρόληψη: στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό, παρέμβαση
και αντιμετώπιση των νέων ατόμων που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτα για
την ανάπτυξη συμπεριφορών «υψηλού κινδύνου», δηλαδή άτομα που έχουν
περισσότερες πιθανότητες να περάσουν στο έγκλημα, ή τη θυματοποίηση,
με την λήψη των κατάλληλων μέτρων για να εμποδιστεί η εξέλιξη τους.
• Τρτογενής πρόληψη: επιδιώκει τη διακοπή της παρεκκλίνουσας
συμπεριφοράς με τη χρήση κατασταλτικών μέτρων (πρόληψη υποτροπής
των ήδη παραβατών και την κοινωνική τους επανένταξη. Συνήθως είναι
αναποτελεσματική και μπορεί να οδηγήσει στην υποτροπή.
Επίπεδα Πρόληψης
77. • ανεπαρκής σχεδιασμός και προγραμματισμός των υπηρεσιών
• έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των φορέων κοινωνικής
πρόνοιας και των υπηρεσιών των υπουργείων
• έλλειψη σύγχρονου μηχανισμού διοίκησης-διαχείρισης σε όλο το πλέγμα των
υπηρεσιών και φορέων παροχής κοινωνικής φροντίδας
• έλλειψη ενιαίου συντονισμού και συνεργασίας προγραμμάτων και δράσεων,
με αναποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης και χρηματοδότησης
• χαμηλή απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την κοινωνική προστασία.
• ελλείψεις σε επιστημονικό προσωπικό
• ανυπαρξία ελάχιστου εισοδήματος για όσους δε διαθέτουν επαρκείς πόρους
• ανύπαρκτες διατομεακές πολιτικές μεταξύ φορέων διαφορετικών υπουργείων
• χαμηλή πολιτική για την καταπολέμηση της φτώχειας, περιθωριοποίησης και
καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού.
• έλλειψη κριτηρίων αξιολόγησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών
• κατακερματισμός, έλλειψη συνεργασίας, αποσπασματικότητα και ασυνέχεια
Δυσχέρειες-Προβλήματα
78. Βασικό όπλο μιας κοινωνίας απέναντι στο φαινόμενο είναι τα προγράμματα
πρόληψης και τα μέτρα καταστολής καθώς πρόκειται για νέους που δεν έχουν
ολοκληρωθεί ως προσωπικότητες.
Ποια πρόληψη όμως και πιο σύστημα είναι το κατάλληλο;.
• Αρκεί η παρουσία του αστυνόμου γειτονιάς για να εξαλειφθεί η διακίνηση
ναρκωτικών;
• Μπορεί μια απλή διάλεξη από έναν ειδικό να είναι αποτελεσματική;
• Μπορεί μια συμπλήρωση ερωτηματολογίου που πολλές φορές δεν
αντικατοπτρίζει την αλήθεια, να σκιαγραφήσει την πραγματική κατάσταση;
• Χρειάζονται ολοκληρωμένα προγράμματα με στόχευση:
• ένα πρόγραμμα πρέπει να είναι κοινωνικά έγκυρο και να μπορεί να
χρησιμοποιηθεί εύκολα από τον καθένα.
• να χρησιμοποιεί την ίδια γλώσσα με το περιβάλλον που υλοποιείται.
• να έχει την αποδοχή των συμμετεχόντων
• αυτοί που θα κληθούν να το υλοποιήσουν να πιστεύουν σε αυτό.
Ποιές πολιτικές είναι κατάλληλες για την
αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας;
