Prezentacja RIO na III Dolnośląski Kongres Obywatelski

1. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 1
1
Jak RIO
spostrzega realizację zadań publicznych
zlecanych przez samorządy
organizacjom pozarządowym ?
III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Zadania regionalnych izb obrachunkowych (RIO)
Ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych
izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2012 r. poz.1113
ze zm.), dalej – urio
Regionalne izby obrachunkowe (RIO) są państwowymi
organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej
podmiotów, o których mowa w art. 1 ust. 2 urio
2

2. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 2
Kontrola RIO
 Podstawowym zadaniem RIO jest kontrola JST
(art. 1 ust. 2 pkt 1-6 urio)
 W zakresie otrzymywanych od samorządu dotacji
(na poziomie gminy, powiatu, województwa) mogą one
jednak także kontrolować organizacje pozarządowe
(art. 1 ust. 2 pkt 7 urio)
 Organizacja oraz organ wykonawczy JST udzielającej
dotacji muszą zostać powiadomieni o zakresie i terminie
rozpoczęcia kontroli RIO. Powiadomienia dokonuje się
nie później niż na 7 dni przed jej rozpoczęciem
(art. 7a ust. 1 urio).
 Kontrole są dokonywane na podstawie kryterium
zgodności prawem i zgodności dokumentacji ze stanem
faktycznym (art. 5 ust.1 urio)
3
Art. 1 ust. 2 urio
Izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu
terytorialnego w zakresie spraw finansowych określonych w art. 11 ust. 1
oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych:
1) jednostek samorządu terytorialnego;
2) związków międzygminnych;
3) stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów;
4) związków powiatów;
5) stowarzyszeń powiatów;
6) samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób
prawnych;
7) innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji
przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
4

3. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 3
Art. 5 urio
1. Izby kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację
zobowiązań podatkowych oraz zamówienia publiczne podmiotów,
o których mowa w art. 1 ust. 2, na podstawie kryterium zgodności
prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym.
2. Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu
terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej,
wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub
zawieranych porozumień, dokonywana jest także z uwzględnieniem
kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.
Nowelizacja z 8 czerwca 2017 r. (weto) – art. 5 urio
1. Izby kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację zobowiązań
podatkowych oraz zamówienia publiczne podmiotów, o których mowa w art. 1 ust. 2, na
podstawie kryterium zgodności z prawem i rzetelności.
2. Kontrola gospodarki finansowej jednostek, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt
1–6, w zakresie tytułów określonych w art. 72 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1870, z późn. zm.) dokonywana jest
także z uwzględnieniem kryterium gospodarności.
3. Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie
zadań administracji rządowej, wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub
zawieranych porozumień, dokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium
celowości.”; 5
Miejsce przeprowadzenia przez RIO kontroli
 W siedzibie organizacji oraz wszędzie tam, gdzie
organizacja prowadzi działalność.
 Siedziba JST, który przyznał dotację
 Siedziba RIO
Prawa inspektorów RIO (art. 8 ust. 1 urio)
 Prawo żądania dokumentów i informacji związanych
z zakresem kontroli.
 Mogą wejść na teren organizacji i do wszystkich jej
pomieszczeń.
 Prawo sporządzania odpisów oraz żądania sporządzenia
odpisów z dokumentów
 Prawo zabezpieczania dokumentów i innych dowodów
6

4. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 4
Protokół z kontroli RIO (art. 9 ust. 1-1c urio)
 Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół, który
podpisują: inspektor, osoba, która zarządza organizacją
oraz główny księgowy lub ich zastępcy.
 Każda z osób, która powinna podpisać protokół w
imieniu organizacji może odmówić jego podpisania
składając w ciągu 3 dni od daty jego otrzymania pisemne
wyjaśnienie co do przyczyn tej odmowy.
 Odmowę podpisania protokołu i złożenie wyjaśnień
inspektor odnotowuje w protokole.
 Odmowa podpisania protokołu nie stanowi przeszkody
do podpisania protokołu przez inspektora i realizacji
ustaleń kontroli.
7
Wystąpienie pokontrolne RIO (art. 8 ust. 2 i 3 urio)
 Na podstawie wyników kontroli RIO kieruje do
organizacji wystąpienie pokontrolne, wskazując źródła
i przyczyny nieprawidłowości, ich rozmiary, osoby
odpowiedzialne oraz wnioski zmierzające do ich
usunięcia i usprawnienia badanej działalności.
 Wystąpienie pokontrolne przekazuje się kontrolowanej
jednostce nie później niż w terminie 60 dni od dnia
podpisania protokołu kontroli (odmowa podpisania
protokołu kontroli nie stanowi przeszkody do realizacji
ustaleń kontroli).
 Organizacja jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia
doręczenia wystąpienia zawiadomić RIO o wykonaniu
wniosków lub o przyczynach ich niewykonania.
8

5. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 5
Zastrzeżenie do wniosków pokontrolnych RIO
(art. 8 ust. 3-5 urio)
 Do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym
przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżenia do kolegium
izby.
 Zastrzeżenie składa się w terminie 14 dni od otrzymania
wystąpienia pokontrolnego za pośrednictwem prezesa
izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko
zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię
lub niewłaściwe zastosowanie (zastrzeżenia mogą
dotyczyć wyłącznie nieprawidłowego użycia podstawy
prawnej albo złej interpretacji przepisów).
 Bieg terminu 30-dniowego ulega zawieszeniu na czas
rozpatrzenia zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków
pokontrolnych objętych zastrzeżeniem.
9
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych (DFP)
 Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1311), dalej „uondfp”
 Ustawa określa:
 zasady i zakres odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
 organy właściwe
 oraz postępowanie w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych
10

6. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 6
Przesłanki odpowiedzialności za naruszenie DFP
Art. 19 uondfp
1. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę
finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie
jego popełnienia.
2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie
popełnienia naruszenia. Nie można przypisać winy, jeżeli naruszenia nie
można było uniknąć mimo dołożenia staranności wymaganej od osoby
odpowiedzialnej za wykonanie obowiązku, którego niewykonanie lub
nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów
publicznych.
3. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych ponosi także osoba, która wydała polecenie wykonania
czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do czynów, o których mowa w art.
18c. [odpowiedzialność kierownika JSFP]
11
Ryzyko naruszenia DFP przez beneficjenta dotacji
Art. 9 uondfp
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem
określonym przez udzielającego dotację;
2) nierozliczenie w terminie otrzymanej dotacji;
3) niedokonanie w terminie zwrotu dotacji w należnej
wysokości.
12

7. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 7
Ryzyko naruszenia DFP przez udzielającego
dotacji
Art. 8 uondfp
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem
zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji;
2) niezatwierdzenie w terminie przedstawionego
rozliczenia dotacji;
3) nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do
budżetu.
13
Kto odpowiada za naruszenie DFP
w świetle art. 4 ust. 1 pkt 4 uondfp ?
 Odpowiedzialności za naruszenie DFP podlegają
osoby wykonujące w imieniu podmiotu
niezaliczanego do sektora finansów publicznych,
któremu przekazano do wykorzystania lub
dysponowania środki publiczne, czynności związane
z wykorzystaniem tych środków lub dysponowaniem
tymi środkami.
14

8. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 8
Kto – oprócz organów kontroli – jest zobowiązany
do sporządzenia zawiadomienia o naruszeniu dfp ?
Art. 93 ust. 1 pkt 2 i 6 uondfp
Zawiadomienie o ujawnionych okolicznościach,
wskazujących na naruszenie DFP składa niezwłocznie
do właściwego rzecznika dyscypliny m.in.:
 kierownik podmiotu niezaliczanego do sektora finansów
publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub
dysponowania środki publiczne
 organ kontroli lub kierownik jednostki prowadzącej kontrolę
jednostki sektora finansów publicznych
 dysponent przekazujący środki publiczne jednostce sektora
finansów publicznych lub podmiotowi niezaliczanemu do
sektora finansów publicznych
15
Wymagana treść zawiadomienia o naruszeniu DFP
(art. 94 ust. 1 uondfp)
Zawiadomienie zawiera co najmniej:
1) datę, imię i nazwisko, stanowisko służbowe, adres i
podpis zawiadamiającego;
2) określenie ujawnionego naruszenia dyscypliny
finansów publicznych wraz z podaniem sposobu, czasu jego
popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa;
3) wskazanie okoliczności, w jakich doszło do naruszenia
dyscypliny finansów publicznych, a także określenie wysokości
środków finansowych będących przedmiotem naruszenia lub
wysokości skutków finansowych;
4) informację, czy przedstawione naruszenie dyscypliny
finansów publicznych jest przedmiotem postępowania karnego,
postępowania w sprawie o wykroczenie, postępowania w
sprawie o przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe.
16

9. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 9
Dodatkowa treść zawiadomienia o naruszeniu
DFP (art. 94 ust. 2 i 2a uondfp)
 Zawiadomienie zawiera również, w miarę możliwości,
wskazanie imienia i nazwiska, adresu zamieszkania osoby,
która naruszyła dyscyplinę finansów publicznych, adresu
pracodawcy i stanowiska zajmowanego przez tę osobę w
czasie popełnienia naruszenia, a także nazwy i adresu jej
aktualnego pracodawcy.
 Do zawiadomienia dołącza się, w miarę możliwości, materiał
zebrany w trakcie kontroli lub innych działań, w wyniku
których ujawniono naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, potwierdzający fakt lub okoliczności popełnienia
tego naruszenia, w szczególności protokół kontroli lub wynik
kontroli. Kopie dołączanych dokumentów potwierdza się za
zgodność z oryginałem.
17
Braki w zawiadomieniu o naruszeniu DFP
(art. 94 ust. 3-5 uondfp)
 Zawiadomienie pozostawia się bez rozpoznania, jeżeli nie
zawiera danych pozwalających na zidentyfikowanie
zawiadamiającego.
 Jeżeli zawiadomienie nie zawiera któregokolwiek
z elementów wymienionych w art. 94 ust. 1 pkt 2 lub podpisu
zawiadamiającego, rzecznik dyscypliny zwraca
zawiadomienie, wskazując braki złożonego zawiadomienia.
 Jeżeli zawiadomienie nie zawiera któregokolwiek
z elementów wymienionych w art. 93 ust. 1 pkt 3 i 4, rzecznik
dyscypliny uzupełnia braki we własnym zakresie albo
wskazuje je zawiadamiającemu, wzywając go jednocześnie
do ponownego złożenia uzupełnionego zawiadomienia w
terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty doręczenia
wezwania.
18

10. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 10
Postępowanie z informacją o naruszeniu DFP
(art. 95 ust. 1-2 uondfp)
 Jeżeli rzecznik dyscypliny otrzymał informację o naruszeniu
dyscypliny finansów publicznych od osób lub podmiotów
innych niż wymienione w art. 93 ust. 1, przekazuje tę
informację kierownikowi jednostki, której ona dotyczy, oraz
organowi sprawującemu nadzór nad tą jednostką
 Kierownik jednostki oraz organ sprawujący nadzór nad
jednostką, którzy otrzymali informację są obowiązani
przekazać rzecznikowi dyscypliny, w wyznaczonym przez
niego terminie, nie dłuższym niż 3 miesiące i nie krótszym niż
miesiąc, informację o podjętych w tej sprawie działaniach, a
następnie informować go o dalszych czynnościach w sprawie
i ich wynikach.
19
Stosowanie
ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie
(Dz. U. z 2016 r. poz. 1817 z późn. zm.)
W świetle przepisów o finansach publicznych
Wystąpienia pokontrolne RIO we Wrocławiu
http://bip.wroclaw.rio.gov.pl/dzialalnosc-
kontrolna/wystapienia-pokontrolne
20

11. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 11
Samodzielność finansowa JST
 Samodzielność finansowa jednostek samorządu
terytorialnego (JST) określana jest jako prawo do
samodzielnego prowadzenia samorządowej gospodarki
finansowej w ustawowo określonych granicach
 Wynika ona z możliwości gromadzenia określonych
dochodów (władztwo dochodowe) oraz dysponowania
nimi (władztwo wydatkowe) w celu realizacji zadań
publicznych, które wynikają z potrzeb państwa
i społeczności lokalnej bądź regionalnej
21
Samodzielność finansowa JST
 Samodzielność finansowa JST ograniczana jest
w różnorodny sposób. Wynika to z uprawnień organów
władzy państwowej w zakresie kształtowania źródeł
dochodów JST i konieczności ponoszenia wydatków na
określone funkcje działalności państwa
 Na samodzielność finansową JST wpływa również ich
sytuacja finansowa, w tym m.in. poziom deficytu
budżetowego i stan zadłużenia
 Ograniczenia stawiane JST w zakresie zadłużania się
z jednej strony zmniejszają samodzielność finansową
tych jednostek, natomiast z drugiej strony chronią ją
przed negatywnymi konsekwencjami nadmiernego
poziomu długu
22

12. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 12
Nadrzędne zasady gospodarowania środkami
publicznymi
 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.),
dalej „ufp”
 Gospodarka środkami publicznymi jest jawna
(art. 33 ust. 1 ufp)
 Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele
i w wysokościach ustalonych w uchwale budżetowej JST
(art. 44 ust.1 pkt 2 urio)
23
Zasady dokonywania wydatków (art. 44 ust.2 i 3 ufp)
Art. 44 ufp
2 Jednostki sektora finansów publicznych dokonują
wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych
rodzajów wydatków.
3. Wydatki publiczne powinny być dokonywane:
1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących
osiągnięciu założonych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej
zaciągniętych zobowiązań.
24

13. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 13
Zasada powszechności dostępu do realizacji zadań
finansowanych ze środków publicznych
 Prawo realizacji zadań finansowanych ze środków
publicznych przysługuje ogółowi podmiotów, chyba
że odrębne ustawy stanowią inaczej (art. 43 ufp)
 Podmiot wnioskujący o przyznanie środków
publicznych na realizację wyodrębnionego zadania
powinien przedstawić ofertę wykonania zadania zgodnie
z zasadami uczciwej konkurencji, gwarantującą
wykonanie zadania w sposób efektywny, oszczędny
i terminowy (art. 47 ufp)
25
Budżet JST jest planem finansowym
 Zamieszczenie w budżecie JST dochodów z określonych
źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi
podstawy roszczeń ani zobowiązań JST wobec osób
trzecich, ani roszczeń tych osób wobec JST
(art. 51 ust. 1 w zw. z ust. 2 ufp)
 Dotacje są to podlegające szczególnym zasadom
rozliczania środki z budżetu państwa, budżetu JST oraz
z państwowych funduszy celowych przeznaczone na
podstawie ustawy o finansach publicznych, odrębnych
ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie
lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych
(art. 126 ufp)
26

14. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 14
Podstawa prawna dla udzielania dotacji
(art. 221 ust. 1 i 2 ufp)
 Podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych
i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą
otrzymywać z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne,
związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na
dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych
zadań.
 Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej
ustawie - na podstawie umowy zawartej z JST
27
Zasady współpracy JST z organizacjami
pozarządowymi
 Ustawa o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (dalej „uppw”) w art. 5 nakłada na organy
administracji publicznej obowiązek współpracy
z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi odpowiednio
do terytorialnego zakresu działania organów administracji
publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie
odpowiadającym zadaniom tych organów.
28

15. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 15
Zasady współpracy JST z organizacjami
pozarządowymi
Współpraca ta, oparta na zasadach pomocniczości,
suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej
konkurencji i jawności, odbywać się może np. w formie:
 wzajemnego informowania się o planowanych
kierunkach działalności,
 konsultowania projektów aktów normatywnych
w dziedzinach dotyczących działalności statutowej
poszczególnych organizacji,
 tworzenia wspólnych zespołów o charakterze doradczym
i inicjatywnym, złożonych z przedstawicieli organizacji
pozarządowych oraz przedstawicieli właściwych organów
administracji publicznej.
29
Zasady współpracy JST z organizacjami
pozarządowymi
Jedną z możliwości współpracy jest oczywiście zlecanie
realizacji zadań publicznych organizacjom
pozarządowym wraz z udzieleniem dotacji na ich
sfinansowanie lub dofinansowanie.
Przewidywane formy współpracy z organizacjami
pozarządowymi określa organ stanowiący JST
(po konsultacjach przeprowadzonych w sposób
określony w art. 5 ust. 5 uppw) w corocznie
uchwalanym, w terminie do dnia 30 listopada roku
poprzedzającego okres obowiązywania, programie
współpracy.
30

16. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 16
Samodzielność finansowa JST w zakresie
udzielania dotacji
 JST posiadają prawnie chronioną samodzielność,
co do rozstrzygania o sposobie realizacji zadań
publicznych
 Zadania te wykonywane mogą być przez jednostki
organizacyjne JST lub zlecane jednostkom nie
zaliczanym do sektora finansów publicznych i nie
działającym w celu osiągnięcia zysku.
 Decyzje w tym zakresie podejmuje organ stanowiący
JST, określając w treści uchwały budżetowej zakres i
kwoty dotacji przekazywanych w związku z realizacją
zadań jednostki.
31
Ogólne zasady udzielania dotacji
 Obowiązujące przepisy zabraniają finansowania
z budżetu JST działalności statutowej podmiotów
niepublicznych wiążąc przekazanie na ich rzecz środków
finansowych ze zleceniem im realizacji określonego
zadania publicznego
 W ustawie o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie ustawodawca wskazał otwarty konkurs
ofert (art. 13 uppw) jako podstawowe narzędzie przy
powierzaniu i wspieraniu realizacji zadań publicznych,
oraz określił zasady jego przeprowadzania
32

17. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 17
Kontrola i ocena realizacji zadań (art. 17 uppw)
Art. 17 uppw
Organ administracji publicznej zlecający realizację
zadania publicznego [udzielający dotacji] może dokonywać
kontroli i oceny realizacji zadania [przez organizacje
pozarządowe], w szczególności:
1) stopnia realizacji zadania;
2) efektywności, rzetelności i jakości realizacji zadania;
3) prawidłowości wykorzystania środków publicznych
otrzymanych na realizację zadania;
4) prowadzenia dokumentacji związanej z realizowanym
zadaniem.
33
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
Stwierdzane nieprawidłowości dotyczą głównie JST
 Finansowanie zadań publicznych realizowanych przez
podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych
i niedziałające w celu osiągnięcia zysku bezpośrednio
z budżetu JST (niezgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz
ust. 2 uppw oraz art. 221 ust. 1 i ust. 2 ufp)
 Brak uchwały w sprawie szczegółowego sposobu
konsultowania z radami działalności pożytku
publicznego lub organizacjami pozarządowymi
i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 uppw
projektów prawa miejscowego w dziedzinach
dotyczących działalności statutowej tych organizacji (art.
5 ust. 5 uppw)
34

18. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 18
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
 Uchwalanie rocznego programu współpracy po terminie
30 listopada roku poprzedzającego okres
obowiązywania programu, bądź brak uchwalenia
takiego programu (art. 5a uppw)
 Naruszenie zasad przeprowadzania konkursu ofert
 Przekazanie dotacji lub transzy dotacji z budżetu po
upływie terminu ustalonego w umowie
 Zaniechanie wykonania obowiązku dotyczącego kontroli
realizacji zadań publicznych (art. 17 uppw)
 Realizacja zadań niezgodnie z umową (nieuprawnione
przesunięcie wydatków pomiędzy poszczególnymi
pozycjami kosztorysu
35
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
 Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem,
refundowanie ze środków dotacji wydatków sprzed
okresu podpisania umowy)
Wyniki ostatniej kontroli przeprowadzonej przez RIO
Wrocław:
 Organ wykonawczy nie przedłożył Radzie Gminy oraz
nie opublikował w Biuletynie Informacji Publicznej
sprawozdań z realizacji programu współpracy
z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
wymienionymi w art. 3 ust. 3 uppw za lata 2014-2016,
co naruszało postanowienia art. 5a ust. 3 uppw
36

19. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 19
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
 Organ wykonawczy nie przedłożył Radzie Gminy oraz
nie opublikował w Biuletynie Informacji Publicznej
sprawozdań z realizacji programu współpracy
z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
wymienionymi w art. 3 ust. 3 uppw za lata 2014-2016,
co naruszało postanowienia art. 5a ust. 3 uppw
 Nie opublikowano w Biuletynie Informacji Publicznej
wyników otwartych konkursów ofert na realizację zadań
publicznych przez podmioty spoza sektora finansów
publicznych w latach 2015-2016, czego wymagał
przepis art. 15 ust. 2j uppw
37
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
 Dotujący (gmina) uznał za wykorzystane zgodnie
z przeznaczeniem dotacje przekazane na realizację
zadań publicznych pomimo, że wystąpiły różnice
pomiędzy wykazanymi w sprawozdaniach końcowych
rozliczeniami ze względu na rodzaj kosztów a kalkulacją
kosztów realizacji tych zadań przedstawioną w ofertach
i umowach
Było to niezgodne z zapisami umów dotacyjnych, w których
wskazano, że „zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać
zadanie publiczne zgodnie z ofertą, z uwzględnieniem
aktualizacji opisu poszczególnych działań/harmonogramu/
kosztorysu”, oraz „jeżeli dany koszt finansowany z dotacji
wykazany w sprawozdaniu z realizacji zadania publicznego
nie jest równy z kosztem określonym w odpowiedniej
pozycji kosztorysu, to uznaje się go za zgodny z
kosztorysem wtedy, gdy nie nastąpiło jego zwiększenie o
więcej niż 10%”. 38

20. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 20
Nieprawidłowości stwierdzane przez RIO
 W tym przypadku dotujący nie powinien zatwierdzić
sprawozdania końcowe
 Powinien ustalić kwoty dotacji pobranych w nadmiernej
wysokości, wykorzystanych niezgodnie z
przeznaczeniem oraz nie wydać decyzje dotyczące
ustalenia należności JST z tytułu kwot dotacji
podlegających zwrotowi.
 Zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 60 pkt 1 ufp organami
pierwszej instancji właściwymi do wydawania decyzji
w odniesieniu do niepodatkowych należności budżetowych JST
o charakterze publicznoprawnym jest – wójt, burmistrz,
prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa
 Stosownie do art. 252 ufp dotacje udzielone z budżetu jednostki
samorządu terytorialnego wykorzystane niezgodnie z
przeznaczeniem, pobrane (...) w nadmiernej wysokości
podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości
określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od
dnia stwierdzenia okoliczności, o których mowa w pkt 1 lub pkt 2.
39
Zwrot dotacji wykorzystanych niezgodnie
z przeznaczeniem oraz pobranych nienależnie lub
w nadmiernej wysokości (art. 252 ufp)
1. Dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego:
1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,
2) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości
- podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości
określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od
dnia stwierdzenia okoliczności, o których mowa w pkt 1 lub pkt 2.
2. W przypadku gdy termin wykorzystania dotacji,
o których mowa w ust. 1, jest krótszy niż rok budżetowy,
podlegają one zwrotowi w terminie 15 dni po upływie terminu
wykorzystania dotacji.
40

21. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 21
Zwrot dotacji wykorzystanych niezgodnie
z przeznaczeniem oraz pobranych nienależnie lub
w nadmiernej wysokości (art. 252 ufp)
3. Dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są
dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach,
umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub
finansowanie dotowanego zadania.
4. Dotacjami nienależnymi są dotacje udzielone bez
podstawy prawnej.
5. Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu
terytorialnego podlega ta część dotacji, która została
wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie
udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości.
41
Zwrot dotacji wykorzystanych niezgodnie
z przeznaczeniem oraz pobranych nienależnie lub
w nadmiernej wysokości (art. 252 ufp)
6. Odsetki od dotacji podlegających zwrotowi do budżetu
jednostki samorządu terytorialnego nalicza się począwszy od
dnia:
1) przekazania z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego dotacji wykorzystanych niezgodnie z
przeznaczeniem;
2) następującego po upływie terminów zwrotu
określonych w ust. 1 i 2 w odniesieniu do dotacji pobranej
nienależnie lub w nadmiernej wysokości.
42

22. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 22
Przykłady naruszenia DFP przez beneficjentów
dotacji (art. 9 uondfp) – baza orzecznictwa GKO
http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/ciala-
kolegialne/glowna-komisja-orzekajaca/baza-orzecznictwa-gko
 Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem -
art. 9 pkt 1 uondfp
Orzeczenie GKO z dnia 27 lutego 2017 r. (sygn.akt
BDF1.4800.80.2016)
– odwołanie rzecznika DFP od orzeczenia RKO przy RIO w
Poznaniu, w którym uniewinniono dyrektora od zarzutu
naruszenia DFP (art. 9 pkt 1 uondfp) polegającego na
wykorzystaniu części dotacji niezgodnie z przeznaczeniem,
poprzez wykazanie w rozliczeniu dotacji kosztu amortyzacji
sprzętu medycznego, która nie była związana z realizacją
zadania
43
Przykłady naruszenia DFP przez beneficjentów
dotacji (art. 9 uondfp) – baza orzecznictwa GKO
Orzeczenie GKO z dnia 24 października 2016 r. (sygn.akt
BDF1.4800.22.2016)
– odwołanie rzecznika DFP od orzeczenia RKO przy RIO w
Opolu, w którym uniewinniono prezesa i wiceprezesa
Stowarzyszenia (podmiot prowadzący niepubliczne
przedszkole) od zarzutu naruszenia DFP (art. 9 pkt 1 uondfp)
polegającego na wykorzystaniu środków dotacji niezgodnie z
przeznaczeniem, tj. na finansowanie wydatków w przedmiocie
świadczenia usług księgowych polegających na prowadzeniu
ksiąg rachunkowych Stowarzyszenia
44

23. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 23
Przykłady naruszenia DFP przez beneficjentów
dotacji (art. 9 uondfp) – baza orzecznictwa GKO
 Nierozliczenie w terminie dotacji celowej oraz
niedokonanie zwrotu dotacji (art. 9 pkt 2 i 3 uondfp)
Orzeczenie GKO z dnia 25 kwietnia 2013 r. (sygn.akt
BDF1/4900/17/22/13/RWPD-6976 )
– odwołanie obwinionego (sekretarza Uczniowskiego Klubu
Sportowego) od orzeczenia RKO przy RIO w Warszawie,
w którym uznano obwinionego winnym (kara pieniężna)
popełnienia naruszeń DFP określonych w:
1) art 9 pkt 2 uondfp polegającego na nierozliczeniu
w terminie dotacji celowej (naruszenie art. 16 ust.1 w zw.
z art. 18 ust. 1 uppw)
2) art. 9 pkt 2 uondfp) polegającego na niedokonaniu
w terminie zwrotu dotacji (naruszenie art. 252 ust. 1 pkt 1 ufp)
45
O czym warto pamiętać ?
 Samodzielność JST nie jest wartością absolutną, jest to
samodzielność określona jako „samodzielność w ramach
prawa" lub „samodzielność w ramach nadzoru"
 Organy JST są organami władzy publicznej i wykonując zadania
publiczne muszą kierować się prawem i interesem publicznym.
 Nadzór nad działalnością JST jest prowadzony wyłącznie
z punktu widzenia legalności (zgodności z prawem)
 Kontrola gospodarki finansowej dokonywana przez
RIO jest na podstawie kryterium zgodności z prawem
i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym
 Naruszenie zasad udzielania i wykorzystania dotacji stanowi
czyny naruszenia DFP
 Odpowiedzialność za naruszenie DFP także ponoszą także
osoby „decyzyjne” w podmiotach spoza SFP w zakresie
dotyczącym dotacji (art. 9 uondfp w zw. z art. 4 uondfp)
46

24. III Dolnośląski Kongres Obywatelski
26 październik 2017 r. – Krzyżowa
Oprac. Lucyna Hanus
Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu 24
Dziękuję za uwagę
Lucyna Hanus
Prezes
Regionalnej Izby Obrachunkowej
we Wrocławiu
47