1. Çoğu uygulama programının temel özelliği, çalıştırıldığında
kayıtlı olmayan, boş, hazır bir belge dosyasını da beraberinde
açmasıdır. Aşağıda Excel’in ilk açılış ekranı görülmektedir. Burada
Microsoft Excel programı ve henüz kayıtlı olmayan Kitap1 adlı belge
dosyası iç içe iki pencere olarak görülmektedir. Bu durumu sağ üst
köşedeki Windows’un standart düğmelerinden de anlayabiliriz.
2. Satır, Sütun ve Hücre
Excel programı dev bir Matris
görünümündedir. Bilindiği üzere matris, Satır, Sütun
ve bu ikisinin kesişim noktasındaki Hücrelerden
meydana gelen bir yapıdır.
3. Excel’in temel elemanları olan, sütunlar harflerle (A, B, C, D,..., AA, AB,
AC, ...), satırlar rakamlarla (1, 2, 3, 4,..., 1200, 1201, ...) ifade edilmiştir.
Her bir Excel tablosunda 16384 satır, 256 sütun bulunmaktadır. Sütun
ile satırın kesişim noktasındaki hücreler ise adlarını ait oldukları sütun
ve satırın bileşiminden alırlar. Buna hücre adresi adı verilir. Burada
dikkat edilmesi gereken husus, hücre adresinde ilk olarak sütunun,
sonra satırın kullanılmasıdır (Örneğin; A1, C5 veya AC18 hücresi gibi).
Tüm bu anlatılanlar oldukça fazla satır, sütun ve hücresi bulunan bir
hesap tablosuyla karşı karşıya olduğumuzu göstermektedir. Ancak bu
demek değildir ki, tablonun tamamı kullanılmak zorundadır. Tablonun
tamamı yerine, yapılacak işlemde, sadece gerekli olan kısmının
kullanılması verimli çözümler üretmek için yeterli olacaktır.
Üzerinde işlem yapılan, seçilmiş ya da bir başka ifade ile içinde
bulunulan hücrenin etrafı kalın bir çerçeve ile belirtilmiştir. Yukarıdaki
görüntüde A1 hücresi seçili durumdadır. Seçili olan hücreyi aynı anda
hemen sol üstteki kutucuktan takip etmek mümkündür. Bu kutucuğa
Hücre Referans Kutucuğu adı verilir.
4. Çalışma Kitabı ve Çalışma Sayfası
Satır, sütun ve hücreler, birlikte Çalışma Kitabı’nı
meydana getirir. Temel olarak her bir çalışma kitabı
Excel’de oluşturulmuş bir dosyadır. Aşağıdaki görünümde
Kitap1 isimli dosya, aynı zamanda bir Çalışma Kitabı’dır.
Çalışma kitabı, istenildiğinde bağlantı kurulabilecek ancak
başlangıçta birbirinden bağımsız, sayısı arttırılabilen
Çalışma Sayfaları’ndan oluşmaktadır. Her çalışma sayfası
benzer özelliklere sahiptir ve aynı dosyanın elemanlarıdır.
Başlangıçta bir çalışma kitabında Sayfa1, Sayfa2 ve Sayfa3
adında üç adet Çalışma Sayfası vardır. Bu sayfaların adları
değiştirilebilir ve sayısı arttırılabilir
5.
6. Seçme İşlemleri
Bir çalışma sayfasında çoğu işlemin
uygulanabilmesi için ilk olarak uygulamanın yapılacağı
satır, sütun ya da hücrenin belirlenmesi gerekir. Bu
işleme Seçme İşlemi adı verilir. Aynı anda birden
fazla satır, sütun ya da hücre birlikte de seçilebilir.
Seçme işlemi, hem mouse, hem de klavye ile
yapılabilir. Ancak kolay kullanım açısından mouse
tercih edilmektedir. Seçme işleminde mouse imleç
görünümünün kalın beyaz artı şeklinde olması gerekir.
Bu şekle mouse’un Seçme İmleci adı verilir.
7.
8. Satır Seçme: Seçme imleci ilgili satırın rakamı üzerine
getirilerek mouse’un sol tuşu tek tıklanır. Böylece ilgili
satıra ait bütün sütun ve hücreler seçilmiş olur.
Aşağıdaki örnekte 3 numaralı satır seçilmiştir.
9. Eğer aynı anda birden fazla satır seçilmek
istenirse, grubun ilk elemanı olan satır seçilir ve mouse
diğer satırlara doğru sürüklenir. Aşağıdaki örnekte 3
numaralı satırdan 7 numaralı satıra kadar seçilmiştir.
Aralıklı satırlar aynı anda seçilmek istendiğinde
klavyedeki CTRL tuşuna basılarak her satır tek tek
seçilir.
10. Sütun Seçme: Seçme imleci ilgili sütunun ismi
üzerine getirilerek mouse’un sol tuşu tek tıklanır.
Böylece ilgili sütuna ait bütün satır ve hücreler seçilmiş
olur. Aşağıdaki örnekte C sütunu seçilmiştir.
11. Eğer aynı anda birden fazla sütun seçilmek
istenirse, grubun ilk elemanı olan sütun seçilir ve
mouse diğer sütunlara doğru sürüklenir. Aşağıdaki
örnekte C sütunundan E sütununa kadar seçilmiştir.
Aralıklı sütunlar aynı anda seçilmek istendiğinde
klavyedeki CTRL tuşuna basılarak her sütun tek tek
seçilir.
12. Hücre Seçme: Seçme imleci ilgili hücrenin üzerine
getirilerek mouse’un sol tuşu tek tıklanır. Aşağıdaki
örnekte C3 hücresi seçilmiştir
13. Eğer aynı anda birden fazla hücre seçilmek
istenirse, grubun ilk elemanı olan hücre seçilir ve
mouse grubun son elemanına kadar sürüklenir.
Aşağıdaki örnekte B2 hücresinden D4 hücresine kadar
seçilmiştir. Excel’de bunun ifade tarzı B2:D4
şeklindedir. Aralıklı hücreler aynı anda seçilmek
istendiğinde klavyedeki CTRL tuşuna basılarak her
hücre tek tek seçilir.
14. Çalışma Sayfası Seçme: Çalışma kitabını
oluşturan, çalışma sayfaları arasında geçiş yapabilmek
için ilgili çalışma sayfasını seçmek yeterli olacaktır.
Bunun için çalışma kitabının altında, o çalışma
kitabına ait çalışma sayfalarını ifade eden isimlerden
ilgili olanın üzerine mouse sol tuşuyla tıklamak yeterli
olacaktır
15. Çalışma Sayfası Üzerinde Hareket İşlemleri
Bir çalışma sayfası üzerinde işlem yapabilmek için üzerinde
hareket etmek gerektiği çok açıktır. Bu hareketler, hücreler, satırlar,
sütunlar ve sayfalar arası geçişler olarak ifade edilebilir. Hareket
işlemlerinin yapılabilmesi için yine araç olarak mouse ya da klavye
kullanılabilir.
Üzerinde çalışılan bir hücreden diğerine geçmek için duruma
göre klavyedeki ENTER, TAB ve YÖN TUŞLARI veya mouse kullanılır.
Herhangi bir hücrede, ENTER tuşuna basılırsa bir alttaki hücreye, TAB
tuşuna basılırsa bir sağdaki hücreye ve YÖN tuşlarına basılırsa ilgili
yöne doğru ilk hücreye geçilmiş olur. Mouse kullanıldığında ise
mouse’un imleci hangi hücreye tıklanırsa o hücreye gidilecektir.
Ekranın genişliği açısından o an görülemeyen hücrelere geçiş için
kaydırma çubuklarının kullanılması gerekmektedir. Bu sayede diğer
hücrelere de ulaşmak mümkün olacaktır. Aşağıdaki tabloda Excel’de
hareket işlemleri için kullanılabilecek klavye tuşları ve görevleri
verilmiştir.
16. Klavye Tuşu
Görevi
ENTER Tuşu
İlgili hücrede işlemi tamamlar ve bir aşağı hücreye geçer.
TAB Tuşu
İlgili hücrede işlemi tamamlar ve bir sağdaki hücreye geçer.
YÖN Tuşları
Hücre seçili iken, ilgili yöne doğru hücreler arası hareketi sağlar.
Hücre içinde ise, karakterler arası geçişi sağlar.
BACKSPACE Tuşu
Hücredeki ifadenin silinmesini sağlar.
DELETE Tuşu
Hücrenin silinmesini sağlar.
SHIFT Tuşu
Yön tuşları ile birlikte kullanıldığında ilgili yöndeki hücrelerin birlikte seçilmesini sağlar.
CTRL Tuşu
Yön tuşları ile birlikte kullanıldığında ilgili yöndeki dolu son hücreye hareketi sağlar.
SHIFT tuşu ve Yön tuşları ile birlikte kullanıldığında ilgili yöne doğru etkin hücrelerin seçilmesini sağlar.
HOME Tuşu
Çalışılan hücrenin bulunduğu satırın ilk hücresine hareketi sağlar.
CTRL tuşu ile birlikte kullanıldığında, A1 hücresine hareketi sağlar.
17. Herhangi bir hücreye gitmenin diğer bir yolu da Düzen
menüsündeki Git komutunun kullanılmasıdır. Bu komutun
kullanılmasıyla açılan penceredeki Başvuru kutucuğuna gitmek
istenen hücrenin adresi yazılır. Eğer hücreye herhangi bir ad
tanımlanmışsa, bu ad Git komutuyla açılan pencerenin listesinde yer
alacaktır. Böylece ad tanımlanmış hücreye gitmek için ilgili ad listeden
seçilerek Tamam düğmesi tıklanır. (Hücreye ad tanımlama işlemi
Hücre Üzerinde Uygulamalar bölümünde açıklanmaktadır.)
Üzerinde çalışılacak hücre eğer diğer çalışma sayfalarından
birinde ise, ilk olarak ilgili çalışma sayfasının ismi üzerine tıklanarak
bu sayfaya geçilir. Daha sonra bu sayfadaki ilgili hücre üzerinde tıklanır.
Aşağıdaki örnekte Kitap1 isimli Çalışma Kitabı’nın, Sayfa2 isimli
Çalışma Sayfası’nın C5 hücresinde işlem yapılmaktadır. Etkin olan,
yani üzerinde çalışılan hücrenin kalın bir çerçeve ile çevrili olduğuna
dikkat ediniz
18.
19. Sütun Üzerinde Uygulamalar
Sütun Ekleme: Üzerinde çalışılan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durum
sebebiyle hazırlanmış tablonun sütunları arasına eklenecek yeni bir sütuna ihtiyaç duyulabilir. Bu
durumda sütuna ihtiyaç duyulan yer seçilerek Ekle menüsünden Sütun seçeneği işaretlenir. Böylece
seçili yere bağlı olarak boş yeni bir sütun eklenmiş olacaktır.
Sütun Silme: Üzerinde çalışılan bir Excel tablosunda istenmeyen bir sütun çıkarılmak
istenirse, ilgili sütun ya da sütunlar seçilerek Düzen menüsünden Sil seçeneği işaretlenir. Böylece
seçili sütun ya da sütunlar silinmiş olacaktır.
Sütun Ayarlama: Sütunların standart genişliği 8,43 birimdir. Herhangi bir sütunun standart
genişliği değiştirilmek (daraltmak ya da genişletmek) istenirse, menüler ya da mouse kullanılmalıdır.
Sütun genişliğinin ayarlanması için Biçim menüsü, Sütun seçeneği altındaki Genişlik ifadesi
kullanılır. Böylece açılan penceredeki sayısal değer istenen değerle değiştirilir. Milimetrik
hesaplamalarda bu işlem belki iyi bir seçim olacaktır. Ancak çalışmaların çoğunda bu yöntem yerine,
daha etkili bir yöntem olan mouse yardımıyla sütun genişliğinin ayarlanması tercih edilir. Bu
yöntemde, ilgili sütunun harflerle belirlenen sütun başlığı üzerine mouse yardımıyla gelinerek Sütun
Ayar İmleci sola ya da sağa sürüklenir. İmlecin yerine bağlı olarak sol tarafta kalan sütun mouse sola
sürüklenirse daralacak sağa sürüklenirse genişleyecektir. Aşağıda B sütununa yapılan ayarlama işlemi
görülmektedir. Sütun ayar imleci sağa sürüklenerek B sütunu genişletilmiştir. C sütununda herhangi
bir değişme olmamıştır.
20. Eğer bir sütunun genişliği değiştirilmişse, o sütuna ait
tüm hücrelerin genişliği aynı derecede değişmiş demektir. Yani
bir sütuna ait iki hücrenin genişliği birbirinden farklı olamaz.
Böyle bir uygulama yapılmak istenirse, yani aynı sütundaki iki
veya daha fazla hücrenin genişlikleri birbirinden farklı olması
gerekiyorsa, Hücre Üzerinde Uygulamalar bölümünde
açıklanacak olan hücre birleştirme işlemi uygulanır.
Sütun Gizleme: Çalışma sayfasında bazı sütunların
gizlenmesi gerekebilir. Bu durumda ilgili sütun ya da sütunlar
seçilerek Biçim menüsü, Sütun seçeneği altındaki Gizle ifadesi
kullanılır. Gizli sütunları tekrar görebilmek için Çalışma
Sayfası’nın tümü seçilerek, Biçim menüsü, Sütun seçeneği
altındaki Göster ifadesi işaretlenir
21. Satır Üzerinde Uygulamalar
Satır Ekleme: Üzerinde çalışılan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durum
sebebiyle hazırlanmış tablonun satırları arasına eklenecek yeni bir satıra ihtiyaç duyulabilir. Bu
durumda satıra ihtiyaç duyulan yer seçilerek Ekle menüsünden Satır seçeneği işaretlenir. Böylece
seçili yere bağlı olarak boş yeni bir satır eklenmiş olacaktır.
Satır Silme: Üzerinde çalışılan bir Excel tablosunda istenmeyen bir satır çıkarılmak istenirse,
ilgili satır ya da satırlar seçilerek Düzen menüsünden Sil seçeneği işaretlenir. Böylece seçili satır ya da
satırlar silinmiş olacaktır.
Satır Ayarlama: Satırların standart yüksekliği 12,75 birimdir. Herhangi bir satırın standart
yüksekliğini değiştirilmek (arttırmak ya da azaltmak) istenirse, menüler ya da mouse kullanılmalıdır.
Satır yüksekliğinin ayarlanması için Biçim menüsü, Satır seçeneği altındaki Yükseklik ifadesi
kullanılır. Böylece açılan penceredeki sayısal değer istenen değerle değiştirilir. Milimetrik
hesaplamalarda bu işlem belki iyi bir seçim olacaktır. Ancak çalışmaların çoğunda bu yöntem yerine,
daha etkili bir yöntem olan mouse yardımıyla satır yüksekliğinin ayarlanması tercih edilir. Bu
yöntemde, ilgili satırın rakamlarla belirlenen satır başlığı üzerine mouse yardımıyla gelinerek Satır
Ayar İmleci yukarı ya da aşağı sürüklenir. İmlecin yerine bağlı olarak yukarıda kalan satır yüksekliği,
mouse yukarı sürüklenirse azalacak, aşağı sürüklenirse artacaktır. Aşağıda 2 numaralı satıra yapılan
ayarlama işlemi görülmektedir. Satır ayar imleci aşağı sürüklenerek 2 numaralı satırın yüksekliği
arttırılmıştır. 3 numaralı satırda herhangi bir değişme olmamıştır.
22. Eğer bir satırın yüksekliği değiştirilmişse, o satıra ait tüm
hücrelerin yüksekliği aynı derecede değişmiş demektir.
Yani bir satıra ait iki hücrenin yüksekliği birbirinden farklı
olamaz. Böyle bir uygulama yapılmak istenirse, yani aynı
satırdaki iki veya daha fazla hücrenin yükseklikleri
birbirinden farklı olması gerekiyorsa, Hücre Üzerinde
Uygulamalar bölümünde açıklanacak olan hücre
birleştirme işlemi uygulanır.
Satır Gizleme: Çalışma sayfasında bazı satırların
gizlenmesi gerekebilir. Bu durumda ilgili satır ya da satırlar
seçilerek Biçim menüsü, Satır seçeneği altındaki Gizle
ifadesi kullanılır. Gizli satırları tekrar görebilmek için
Çalışma Sayfası’nın tümü seçilerek, Biçim menüsü, Satır
seçeneği altındaki Göster ifadesi işaretlenir.
23. Hücrelere Veri Girme İşlemleri
Hesap tablolarında uygulanan işlemlerin temeli,
verilerin ilgili hücrelere girilmesiyle başlar. Her hesap
tablosu hücrelerde bulunan veriler arasında istenen
matematiksel ve mantıksal ilişkilerin kurulmasına imkan
tanır. Peki hücrelere ne tür bilgiler girilebilir? Temel olarak
hücrelere sayısal değerler, alfabetik değerler, formül
yapıları, tarih ve zaman bilgileri girilebilir.
Veri girişi sırasında verinin girileceği hücre seçilir ve
ilgili değer girilir. Bu işlem Formül Çubuğu olarak
adlandırılan alandan da izlenebilir. Excel’de formül
çubuğunun oldukça önemli bir yeri vardır. Adından da
anlaşılacağı üzere hücrelere girilen formül yapıları bu
alandan takip edilecektir.
24. Sayısal Değerler (Sayılar):
Excel temel itibariyle sayısal işlemleri yapmak üzere
tasarlanmıştır. Bu yüzden Excel’in sayısal ve matematiksel her
türlü bilgiye sahip olduğunu ve bunun yapılacak uygulamalarda
çok büyük bir yardımcı unsur olacağı unutmamalıdır.
Sayısal verilerin ilgili hücreye girişi sırasında, değer
girilecek hücre seçilir ve sayısal değer yazılır. İşlem
tamamlandığında ENTER, TAB ya da YÖN tuşlarına basılarak
veri giriş işlemi tamamlanır.
Eğer herhangi bir hücrede ##### veya 1,2E+08 şeklinde
E’li bir ifade ile karşılaşılırsa, hücreye girilen sayısal değerin
hücreye sığmadığı anlaşılmalıdır. Bu sorunun giderilmesi için
sütun genişliğinin arttırılması gerekmektedir.
25. Alfabetik Değerler (Metinler):
Excel’de alfabetik değerler yani metinler genellikle
isim, açıklama, başlık gibi amaçlar için kullanılır. Her ne
kadar Excel sayılarla ilgili işlemleri yapmak için
tasarlanmışsa da, metinler de çeşitli işlemlere tabi
tutulabilir.
Alfabetik verilerin ilgili hücreye girişi sırasında,
değer girilecek hücre seçilir ve alfabetik değer yazılır. İşlem
tamamlandığında ENTER, TAB ya da YÖN tuşlarına
basılarak veri giriş işlemi tamamlanır.
Eğer hücreye girilen değer hücre genişliğinden uzun
bir yapıya sahipse, hücrenin bulunduğu sütun
genişletilerek değerin hücreye sığması sağlanır.
26. Tarih ve Zaman Değerleri:
Aslında görünüş itibariyle sayısal, yapı itibariyle
sözel birer değer olan tarih ve zaman bilgileri ilgili
çalışmalarda farklı bir uygulamaya tabi tutulmaları
nedeniyle giriş işlemleri sırasında bazı kurallara uymak
gerekir.
Bunun için veri girişi sırasında değer girilecek hücre
seçilir ve tarih değeri arasında nokta (.) ya da tire (-),
zaman değeri arasında ise iki nokta üstüste (:) kullanılır. Bu
bir zorunluluktur. Aksi halde değerler tarih ya da zaman
özelliği taşımayacaktır. İşlem tamamlandığında ENTER,
TAB ya da YÖN tuşlarına basılarak veri giriş işlemi
tamamlanır.
27. Formül Yapıları (Hesaplamalar):
Excel hücrelerine, temel matematiksel kuralların uygulandığı formüllerin yanı sıra, Excel’de
hazır bulunan karmaşık fonksiyonlar da girilerek her türlü hesaplama yaptırılabilir. Hazır
fonksiyonlar aracılığı ile sayılar matematiksel işlemlere, metinler de mantıksal işlemlere tabi
tutularak sonuçlar alınabilir. Böylece formül oluşturulduktan sonra formüle dahil edilen hücrelerde
yapılan değişiklikler, otomatik olarak sonuca etki eder.
Formül yapılarının ilgili hücreye girişi sırasında mutlaka eşittir (=) işareti ile başlamak gerekir.
İşlem tamamlandığında ENTER, TAB ya da YÖN tuşlarına basılarak veri giriş işlemi tamamlanır.
Eşittir (=) ile başlanmadan yazılan bir formül, program tarafından metin olarak kabul edilir.
Excel’de temel olarak dört işlem kullanılır. Ancak, bunun yanı sıra Excel’de yaklaşık 400 adet
hazır fonksiyon bulunmaktadır. Bunlar sayesinde dört işlemin yapamadığı karışık algoritmalar da
çözüme ulaştırılır. Örneğin, sinüs, kosinüs, logaritma gibi matematiksel işlemler, ortalama, standart
sapma gibi istatistiksel işlemler, faiz hesapları, yatırım analizleri, amortisman gibi mali işlemler, bir
hücrenin içeriğini sınayan mantık işlemleri, tarih ve zamanla ilgili işlemler Excel yardımıyla kolaylıkla
çözüme ulaştırılacak problemlerdir.
Aşağıda bir hücreye girilebilecek en basit matematiksel işlemlerle ilgili iki örnek verilmiştir.
Excel’in her hücresini bir hesap makinesi gibi düşünmek mümkündür. Hücreleri direk sayıları
ve yapılacak işlemleri yazarak kullanabileceğiniz gibi, hücre adreslerini yazarak da kullanabilirsiniz.
Örneğin, A1 hücresine =240-20*10+5/2 işleminin sonucunu almak üzere ilgili formülü girelim.
Formül yazılıp, ENTER tuşuna basıldığında A1 hücresinde 42,5 değeri görülecektir. Tekrar A1 hücresi
seçildiğinde hücrede formülün sonucu olan 42,5 değeri, formül çubuğunda ise formül yapısı görülür.
Buradan da anlaşılacağı üzere, hücredeki değerin direk girilmiş bir veri mi yoksa bir formül
sonucunda ortaya çıkan bir değer mi olduğu formül çubuğu yardımıyla anlaşılacaktır.
28.
Yukarıdaki örnekte sadece sayısal değerler arasında bir formül
uygulanmış ve sonuç alınmıştır. Eğer daha önceden, diğer hücrelere girilmiş
veriler arasında işlem yapılmak isteniyorsa formül o hücrelerin adresleri
kullanılarak yazılmalıdır. Bu işlem sayesinde hücrelerdeki değerlerde meydana
gelecek bir değişiklik formül ile ortaya çıkan sonucu da etkileyecektir.
Aşağıdaki örnekte hücre adresleri kullanılarak yazılan bir formülün
oluşturulma işlemi görülmektedir. Burada, B1 hücresine =A1-A2*A3+A4/A5
formülü yazılmış ve sonuç olarak 42,5 değeri alınmıştır. Bu sonucun
alınmasında etken A hücrelerine yazılmış olan değerlerdir. Bu hücrelerde
bulunan değerler formülün sonucunu direk olarak etkilemiştir. Görüldüğü
üzere bir formüle, direk sayısal değerlerin yazılmasıyla ortaya çıkan sonuç ile
içinde aynı değerlerin yazılı olduğu hücre adreslerinin yazılmasıyla ortaya çıkan
değer arasında hiçbir fark yoktur. Hücre adreslerinin kullanılması her zaman
için avantaj sağlayacaktır. Şöyle ki, formülü oluşturan değerlerden bir ya da bir
kaçının değişmesi sonucunda, sadece ilgili hücredeki değerin değiştirilmesi
yetecek ve formüle müdahale gerekmeyecektir. Aksi halde her seferinde
formülün yeniden düzenlenmesi gerekir.
29. Hücre Üzerinde Uygulamalar
Hücre Belirtme: Geçtiğimiz konularda hücrelerin isimlerini
bulundukları sütun ve satır isimlerinin bileşiminden aldığını ve buna
da hücre adresi adı verildiğini belirtmiştik. Örneğin, C sütunu ile 5.
satırın kesiştiği hücre C5 hücresidir.
Eğer anlatım olarak tek bir hücre değil de, birden fazla hücre
ifade edilmek istenirse başlangıç ve bitiş hücrelerinin arasında iki
nokta üstüste (:) kullanılır. Buna hücre aralığı adı verilir. Örneğin,
B2:D5 şeklindeki bir ifadenin anlamı, B2 hücresinden D5 hücresine
kadar olan çerçevedeki bütün hücrelerdir.
Eğer anlatımlar sırasında iki hücre adresi arasında noktalı virgül
(;) kullanılırsa hücreler birbirinden tamamen bağımsız düşünülür. Bir
önceki örnekteki B2 hücresi ile D5 hücresi arasında bu sefer noktalı
virgül (;) kullanırsak; yani B2;D5 şeklindeki bir anlatım, sadece B2 ve
D5 hücreleri ifade eder.
30. Eğer anlatımlar sırasında iki hücre adresi arasında noktalı virgül (;) kullanılırsa
hücreler birbirinden tamamen bağımsız düşünülür. Bir önceki örnekteki B2 hücresi ile
D5 hücresi arasında bu sefer noktalı virgül (;) kullanırsak; yani B2;D5 şeklindeki bir
anlatım, sadece B2 ve D5 hücreleri ifade eder.
Yukarıda anlatılan işlemler sadece iki hücre arasında değil, hücreler topluluğu
arasında da kullanılabilir. Örneğin, A1:C3;D2:E5 şeklinde bir kullanım da
mümkündür. Burada A1 hücresinden C3 hücresine kadar olan hücrelerle D2
hücresinden E5 hücresine kadar olan hücreler anlatılmak istenmiştir.
Hücre Kopyalama: Hücre kopyalamaktaki amaç, hücreyi değil, içindeki değerleri
kopyalamaktır. Bu işlem birkaç yöntemle yapılabilir. Aşağıda bunlardan sadece biri
anlatılmıştır.
1. Kopyalanmak istenen değerin bulunduğu hücre veya hücreler seçilir.
2. Kopyala komutu verilir. (Kopyala komutu vermenin birkaç yolu vardır. Bunlar;
(i) Düzen menüsünden, Kopyala komutu işaretlenir. (ii) Araç çubuğu üzerindeki
Kopyala düğmesi tıklanır. (iii) Seçili hücrede sağ mouse tuşu ile açılan menüden
Kopyala komutu işaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+C tuşuna birlikte basılır.) Bu işlem
sonunda seçili hücrelerin çevresi yanıp sönen çizgiler şeklinde görülecektir.
3. Kopyalanma işlemi yapılacak ilk hücre seçilir.
31. 4. Yapıştır komutu verilir. (Yapıştır komutu vermenin birkaç
yolu vardır. Bunlar; (i) Düzen menüsünden, Yapıştır komutu
işaretlenir. (ii) Araç çubuğu üzerindeki Yapıştır düğmesi tıklanır. (iii)
Seçili hücrede sağ mouse tuşu ile açılan menüden Yapıştır komutu
işaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+V tuşuna birlikte basılır.)
Yapıştırma ve Özel Yapıştırma: Bir önceki Hücre Kopyalama
anlatımında hücre kopyalama işleminin ardından Yapıştır komutunun
verildiğinden bahsedilmişti. Direk yapılan bu işlem sonucunda Excel,
kopyalanan hücrenin tüm özelliklerini dikkate alarak bir yapıştırma
işlemi yapmaktadır. Ancak, zaman zaman yapıştırma işleminde bazı
özelliklerin dikkate alınmaması ya da sadece bir özelliğin yapıştırmaya
uygulanması istenebilir. Bu durumda Özel Yapıştır komutu kullanılır.
Aşağıda bu durum değişik açılardan örneklendirilmiştir:
32. Yukarıdaki tabloda A1:A3 ve B1:B3 aralığındaki
hücrelere sayısal değerler, C1:C4 aralığına da metin
değerleri girilmiştir. A4 hücresine =A1*A2*A3 formülü
yazılmış ve hücre Kalın, 12 punto, Ortala olarak
biçimlendirilmiştir.
a) Yapıştır: A4 hücresi kopyalanıp normal bir şekilde B4
hücresine yapıştırılırsa, sonuç 120000 ve biçim olarak Kalın,
12 punto, Ortala şeklindedir.
b) Özel Yapıştır: A4 hücresi kopyalanıp B4 hücresine
Özel Yapıştır komutu kullanılarak yapıştırılmak istenirse,
ilk olarak ne tür bir yapıştırma işlemi yapılacağının
belirleneceği, Özel Yapıştır Penceresi’nden seçim
yapılması gerekir.
33.
34. Bu pencerede bulunan seçenekler yapıştırma işleminin
türünü belirleyecek seçeneklerdir. Buradaki Tümünü seçeneği
işaretlenirse, normal Yapıştır komutu ile alınan 120000 ve
biçim olarak Kalın, 12 punto, Ortala sonucu elde edilecektir.
Şimdi sırasıyla diğer seçeneklerin vereceği sonuçlara bir bakalım.
I-) Örneğimizden hareketle A4 hücresi seçilerek Kopyala
komutu verildikten sonra, B4 hücresine Özel Yapıştır komutu
uygulanıp açılan pencereden Formülleri seçeneği işaretlenirse
aşağıdaki sonuç elde edilir.
Burada, A4 hücresindeki =A1*A2*A3 formülünün karşılığı, B
sütununa göre simetrik olan B4 hücresinde =B1*B2*B3
formülünün sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Dikkat edilirse,
hiçbir biçim özelliği söz konusu değildir.
35.
V-) Aşağıdaki tablodan hareketle A1:F1 hücre aralığı seçilerek Kopyala komutu verildikten sonra, A2 hücresine
Özel Yapıştır komutu uygulanıp açılan pencereden Bağ yapıştır seçeneği işaretlenirse aşağıdaki sonuç elde edilir.
Burada, A1:F1 hücre aralığındaki değerler değiştiği sürece A2:F2 hücre aralığındaki değerler de değişecektir.
A2:F2 hücre aralığı artık birer formül halini almıştır. Bu işlemi, bir hücre ya da hücre grubunda meydana gelen
değişiklikleri başka bir hücre ya da hücre grubunda da izlemek istediğinizde kullanabilirsiniz.
Hücre Taşıma: Hücre taşımaktaki amaç, hücreyi değil, içindeki değerleri taşımaktır. Bu işlem birkaç yöntemle
yapılabilir. Aşağıda bunlardan ikisi anlatılmıştır.
(a.) Menüler yardımıyla taşıma işlemi:
1. Taşınmak istenen değerin bulunduğu hücre veya hücreler seçilir.
2. Kes komutu verilir. (Kes komutu vermenin birkaç yolu vardır. Bunlar; (i) Düzen menüsünden, Kes komutu
işaretlenir. (ii) Araç çubuğu üzerindeki Kes düğmesi tıklanır. (iii) Seçili hücrede sağ mouse tuşu ile açılan menüden
Kes komutu işaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+X tuşuna birlikte basılır.) Bu işlem sonunda seçili hücrelerin çevresi
yanıp sönen çizgiler şeklinde görülecektir.
3. Taşınma işlemi yapılacak ilk hücre seçilir.
4. Yapıştır komutu verilir. (Yapıştır komutu vermenin birkaç yolu vardır. Bunlar; (i) Düzen menüsünden,
Yapıştır komutu işaretlenir. (ii) Araç çubuğu üzerindeki Yapıştır düğmesi tıklanır. (iii) Seçili hücrede sağ mouse tuşu
ile açılan menüden Yapıştır komutu işaretlenir. (iv) Klavyeden CTRL+V tuşuna birlikte basılır.)
(b.) Mouse yardımıyla taşıma işlemi:
Taşınmak istenen hücre veya hücreler seçilir. Mouse imleci seçili bölgenin çerçevesi üzerine getirildiğinde ok
şeklini alacaktır. Bu durumda ilgili hücre veya hücreler tutularak istenen yere doğru sürüklenir.
Hücre Ekleme: Üzerinde çalışılan bir Excel tablosunda sonradan meydana gelen bir durum sebebiyle
hazırlanmış tablonun hücreleri arasına eklenecek yeni bir hücreye ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda yeni hücreye ihtiyaç
duyulan yer seçilerek Ekle menüsünden
36. Hücreler seçeneği işaretlenir. Açılan pencereden
hücrenin ekleneceği duruma göre ilgili seçenek
işaretlenir. Böylece seçili yere bağlı olarak boş yeni bir
hücre eklenmiş olacaktır
37. Hücreleri Doldurma: Bu işlem için ilk olarak
Doldurma Elemanı’nı tanımamamız gerekir. Doldurma
Elemanı, seçili olan hücre ya da hücrelerin sağ alt köşesinde yer
alan siyah noktadır. Mouse ile Doldurma Elemanı üzerine
gelindiğinde, mouse’un imleci siyah ince bir artı şeklini alacaktır.
Böylece birbirine komşu hücreleri, seçili hücrenin içeriği
doğrultusunda doldurmak mümkün olacaktır. (Bundan sonra bu
işleme Kulağından Tutup Çekme İşlemi adını vereceğiz.)
Hücre doldurma işleminde kural olarak, seçili hücrenin
(ya da hücrelerin) içeriği, serinin başlangıç değeri olarak kabul
edilmektedir. Bunu birkaç durumla örneklendirelim.
(A.) Sayısal ve Sözel Değerlerde Hücre Doldurma İşlemi:
38.
39. (a.) Yukarıdaki tabloda, B sütununda bir Hücre
Doldurma işlemi uygulanacak olursa, B1 hücresi seçilir ve
kulağından tutup aşağı doğru çekilir. Bu işlem hücrenin
yerine bağlı olarak sağa, sola ya da yukarı doğru da
yapılabilir. Seçili hücre tek olduğu için ve hücrelerin içeriği
1 olduğundan, uygulamanın yapıldığı hücreye kadar tüm
hücrelerin değeri 1 olacaktır.
(b.) Yukarıdaki tabloda D sütununa bir Hücre
Doldurma işlemi uygulanacak olursa, D1 hücresi seçilir ve
kulağından tutup aşağı doğru çekilir. Bu işlem hücrenin
yerine bağlı olarak sağa, sola ya da yukarı doğru da
yapılabilir. Seçili hücre tek olduğu için ve hücrelerin içeriği
A olduğundan, uygulamanın yapıldığı hücreye kadar tüm
hücrelerin değeri A olacaktır.
40.
41. (b.) Yukarıdaki tabloda D sütununa bir Hücre
Doldurma işlemi uygulanacak olursa, D1 hücresi
seçilir ve kulağından tutup aşağı doğru çekilir. Bu
işlem hücrenin yerine bağlı olarak sağa, sola ya da
yukarı doğru da yapılabilir. Seçili hücre tek olduğu için
ve hücrelerin içeriği A olduğundan, uygulamanın
yapıldığı hücreye kadar tüm hücrelerin değeri A
olacaktır.
42.
43. c.) Yukarıdaki tabloda C sütununa bir Hücre
Doldurma işlemi uygulanacak olursa, C1 ve C2
hücreleri birlikte seçilir kulağından tutup aşağı doğru
çekilir. Seçili hücrelerin içeriği birbirini takip eden 1, 2
diye başlayan bir seri olduğundan, uygulamanın
yapıldığı hücreye kadar olan hücrelerin değeri bu
seriyi takip eden 3, 4, 5, 6, 7 olacaktır. Seri 2, 4
şeklinde başlasaydı, hücre doldurma işlemiyle, takip
eden değerler otomatik olarak 6, 8, 10,... şeklinde
olacaktı.
44.
45.
46. e.) Yukarıdaki tabloda B sütununa ters yönde bir Hücre Doldurma işlemi uygulanacak olursa, B6 ve
B7 hücreleri birlikte seçilir ve kulağından tutup bu sefer yukarı doğru çekilir. Böylece başlangıç
değerleri 2, 1 olan hücreler, ters yönde bir hücre doldurma uygulamasına tabi tutulmuş olur ki, bu
sefer 0, -1, -2, -3, -4 şeklinde bir sonuç alınacaktır.
Yukarıdaki işlemlerde uygulamaların tamamı sütun bazında yapılmıştır. Aynı uygulamalar satır
esas alınarak da yapılabilir. Böylece seçili hücreler aşağı yerine sağa, yukarı yerine sola çekilerek ilgili
sonuçlara ulaşılabilir.
Hücre doldurma işlemini kısaca özetleyecek olursak; başlangıç değerlerini içeren hücreyi veya
hücreleri seçin. Doldurma tutamacını doldurmak istediğiniz aralığın üstünde artan sırayla
doldurmak için, aşağı veya sağa doğru, azalan sırayla doldurmak için, yukarı veya sola doğru
sürükleyin.
(B.) Formül Yapılarında Hücre Doldurma İşlemi:
Hücre doldurma işlemi uygulanacak hücre içinde sayısal ya da alfabetik değer değil de,
herhangi bir formül varsa durum ne olacaktır? Burada hücre simetrikliği ön plana çıkar. Konunun
daha iyi anlaşılması için aşağıdaki tabloda bu konu örneklendirilmiştir.
Örnekte C sütununa A ve B sütunundaki değerlerin çarpımı hesaplanmak isteniyor. Her satır
için bu işlemi ilgili hücreye hesaplatmak, yazılacak formül ile mümkündür. Ancak formül her hücre
için ayrı ayrı ilgili hücrelere yazılacak olursa, aynı işlemin satır sayısı kadar tekrarlanması gerekir.
Bunun yerine, tablonun formül yazılacak sütundaki ilk hücresine ilgili formül yazılır. Takip eden
hücrelere de simetrik olarak aynı formül uygulanacaksa, formülün yazılı olduğu hücre seçilir ve
hücrenin Doldurma Elemanı yardımıyla formülün uygulanacağı diğer hücrelere doğru sürükleme
işlemi yapılır. Böylece her hücre, kendine ait satırdaki ilgili hücrelere bağlı olarak formülün sonucunu
verecektir.
47.
48. Örnekte C sütununa A ve B sütunundaki değerlerin
çarpımı hesaplanmak isteniyor. Her satır için bu işlemi
ilgili hücreye hesaplatmak, yazılacak formül ile
mümkündür. Ancak formül her hücre için ayrı ayrı ilgili
hücrelere yazılacak olursa, aynı işlemin satır sayısı kadar
tekrarlanması gerekir. Bunun yerine, tablonun formül
yazılacak sütundaki ilk hücresine ilgili formül yazılır. Takip
eden hücrelere de simetrik olarak aynı formül
uygulanacaksa, formülün yazılı olduğu hücre seçilir ve
hücrenin Doldurma Elemanı yardımıyla formülün
uygulanacağı diğer hücrelere doğru sürükleme işlemi
yapılır. Böylece her hücre, kendine ait satırdaki ilgili
hücrelere bağlı olarak formülün sonucunu verecektir.
49.
50. 1. Hücreye Ad Tanımlama işlemi için ad
tanımlanacak hücre seçilir.
2. Ekle menüsünden Ad seçeneği altındaki
Tanımla ifadesi işaretlenir.
3. Açılan Ad Tanımla penceresine hücreye verilecek
ad yazılır ve Ekle düğmesi tıklanır. Böylece verilen ad
listeye eklenmiş olur.
4. Tamam düğmesine tıklanarak işlem sonlandırılır.
Böylece seçilen hücreye bir ad tanımlanmış olur.
Şimdi, örneğimize bu işlemi uygulayalım. B2
hücresini seçelim. Ekle menüsünden Ad seçeneği altındaki
Tanımla ifadesini işaretleyelim.
51.
52.
EXCEL'DE FORMÜL VE FONKSİYONLAR
Temel özelliklerini öğrendikten sonra, Excel hakkında bilinmesi gereken ikinci konu, Excel’de hazır bulunan
fonksiyon yapılarının kullanımıdır. Kullanıcının oluşturacağı tablolar, ne kadar düzenli, anlaşılır ve dinamik bir yapıya
sahip olursa olsun, sonuç elde etmede önemli bir faktör de zamandır. İşte Excel’in sunduğu imkanlar içinde kolay
kullanım sağlayan ve zamandan kazandıran fonksiyonlar, bu bölümün konusunu oluşturmaktadır.
Formül ve Fonksiyon Kavramı
Excel’de, bir çalışma sayfasına girilen veriler üzerinde, çözümleme ve ilişki kurma gibi işlemler yapılabilir. Bu
bağlamda, Excel hücrelerine, temel matematiksel kuralların uygulandığı formüllerin yanı sıra, hazır bulunan karmaşık
yapıdaki fonksiyonlar da girilerek her türlü hesaplama yaptırılabilir. Anlatımlarımızda, kullanıcının matematiksel
kurallar çerçevesinde dört işlem aracılığı ile kendisinin hazırladığı yapıları formül, Excel’de hazır bulunan ve uyulması
zorunlu bir formata sahip yapıları da fonksiyon (Excel’deki adıyla işlev) olarak ifade edeceğiz. Kullanıcılar tarafından
oluşturulan formüller, sadece matematiksel işlemlerin sonuçlarını hesaplayabilirken, fonksiyonlar, matematiksel ve
mantıksal öğelerin dahil olduğu bir çok karmaşık yapıya sonuç üretebilme yeteneğine sahiptir.
Elektronik bir hesap tablosunu, hesap tablosu yapan sadece verilerin girilmesi ile oluşan statik yapıdaki tablo
görüntüsü değil, formül ve fonksiyonlarla desteklenen dinamik bir işlemler topluluğu olmasıdır. Örneğin, Excel’de
rahatlıkla iki sayısal değeri birbiriyle toplar, başka bir sayı ile çarpar, çıkan değeri bir başka sayıdan çıkarabilir ve son
olarak elde edilen sayıyı belirli bir değere bölebilirsiniz. Burada da görüldüğü gibi, Excel, bir hesap makinesinin
görevini üstlenebiliyor. Ancak, yukarıdaki örnekte, aynı işlemler farklı değerlere uygulanmak istense idi, bir hesap
makinesinde değerleri değiştirerek aynı işlemleri tekrar yapmak gerekirdi. Burada Excel’in avantajı, değerleri ve
formülleri bir kez girdikten sonra, değişen değerlere göre elde edilen sonuçların anında alınabilmesidir.
53. Excel gibi bir program, sadece dört işlem değil, istatistiksel
analiz, fizibilite, mali değerlendirme gibi uygulamaları da kısa sürede
ve hatasız yapmanızı sağlar. Excel’i kullanmanın en önemli sebebi,
değişik amaçlara hizmet edebilen hesap tablolarının, kullanıcının
istediği gibi düzenleyebileceği bir yapıda olmasıdır.
Formül Oluşturma
Yukarıdaki anlatımda da ifade edildiği üzere, kullanıcının temel
matematik kurallarını dikkate alarak kendi oluşturduğu yapılara
formül adını vereceğiz. Bahsi geçen, fonksiyon ve formül
kavramlarının temel anlamı içinde, işlemleri otomatik ve kolay olarak
sonuca ulaştırma ifadesi yatmaktadır. Zaten formül denince, belirli
değerleri bazı işlemlerden geçirerek çözüme ulaştıran eşitlik akla
gelmektedir. Excel’de bir formül oluşturmanın belirli kuralları vardır.
54. Excel’de Formül Oluşturma Kuralları:
1. Formül yapılarının ilgili hücreye girişi sırasında mutlaka eşittir (=) işareti ile başlamak
gerekir. Eşittir (=) ile başlanmamış bir formül yapısı Excel tarafından alfabetik bir değer olarak kabul
edilecektir.
2. Bir formül oluşturulurken, sayısal bir değer, hücre adresi, tanımlanmış hücre adı ve formüle
anlam katacak olan operatörler kullanılır.
Operatörler: Matematikte kullanılan ve hesaplama işlemine anlam katan işaretlerdir. Buna göre bir
hesaplama işleminde kullanılabilecek operatörler ve anlamları aşağıda verilmiştir:
1. Toplama “+” 9. Eşit “=”
2. Çıkartma “-“ 10. Eşit değil “<>”
3. Çarpma “*” 11. Büyük “>”
4. Bölme “/” 12. Küçük “<”
5. Parantez “()” 13. Büyük Eşit “>=”
6. Yüzde “%” 14. Küçük Eşit “<=”
7. Kuvvet (üs) “^” 15. Ve “&”
8. Çift Tırnak (“ “)
3. Formül yazımı sırasında, kullanılacak değerler ve hesaplama işaretleri bilinen kurallar
çerçevesinde ve öncelik ilişkisine dikkat edilerek girilir.
55. İşlem Öncelik Sırası: Ardı ardına yapılması gereken seri matematiksel işlemler varsa, bir kural olarak bunların belirli bir sıra dahilinde
olması gerekir. Buna göre işlemlerin öncelikleri sırası ile aşağıda verilmiştir:
1.Parantez “( )”
2.Yüzde “%”
3.Kuvvet (üs) “^”
4.Çarpma ve Bölme “*, /”
5.Toplama ve Çıkartma “+, -“
4. Formülde, hücre adresi ve hücreye tanımlanmış ad dışında herhangi bir alfabetik değer kullanılacak ise, mutlaka çift tırnak (“ “)
içinde yazılmalıdır. Hücre adresi, hücreye tanımlanmış ad ve sayısal değerler kesinlikle tırnak içinde yazılmamalıdır. Çift tırnak (“ “), içinde
yazılmış her değer, Excel tarafından alfabetik bir değer olarak kabul edilecektir.
5. Formül içinde değerler arasında ve başlangıçta kesinlikle boşluk kullanılmamalıdır. Boşluk, Excel tarafından alfabetik bir değer
olarak kabul edilecektir.
Bir Uygulama Örneği: Maliyet (M), Üretim Miktarı (ÜM) ve Değişken Maliyet (D)’in çarpımına, Sabit Maliyet (S)’in eklenmesiyle;
Satış Hasılatı (SH), Satış Miktarı (SM) ile Satış Fiyatı (SF)’nın çarpımıyla bulunmaktadır. Bunlara bağlı olarak, Kar (K) da, Satış Hasılatı’ndan
Maliyet’in çıkarılmasıyla hesaplanmaktadır. Bu açıklamalar ışığı altında Excel’de, üretilen tüm ürünlerin satıldığı varsayımı altında Kar’ın
otomatik olarak belirlenmesini sağlayan bir formül geliştirilmek isteniyor.
İfadeleri anlatan harfleri kullanarak oluşturulan formüller;
ÜM = SM varsayımına göre
M = (ÜM*D)+S
SH = SM*SF
K = SH – M
K = (SM*SF) - ((ÜM*D)+S) şeklinde yazılabilir.
Bu örneği bir Excel tablosu halinde düzenlersek, bazı değerlerin kullanıcı tarafından girilmesi gereken değişken, bazılarının da formül
yapısında oluşturulması gerektiği görülecektir. Kullanıcı tarafından girilmesi gereken değişken yapıdaki değerler, Üretim Miktarı (ÜM),
Değişken Maliyet (DM), Sabit Maliyet (S) ve Satış Fiyatı (SF)’dır. Satış
56. Miktarı (SM) da aslında değişken yapıdadır. Ancak, bu
değerin kullanıcı tarafından girilmemesinin sebebi
Üretim Miktarı ile eşit varsayımı altında işlem
yapılmasıdır. Formül olarak oluşturulacak değerler ise,
Maliyet (M), Satış Hasılatı (SH), Satış Miktarı (SM) ve
Kar (K)’dır. Hücre adresleri temelinde oluşturulan
Excel tablosu aşağıda verilmiştir.
57. Excel’de Hazır Fonksiyonların Kullanımı
Yukarıda görüldüğü üzere, Excel’de matematiğin temeli olan dört işlem rahatlıkla
kullanılabilir. Ancak, karmaşık ya da matematiksel olmayan bazı işlemler yapılmak istendiğinde, dört
işlem yeterli olmayacak ya da çok zaman alıcı olacaktır. İşte bu gibi, dört işlemin ya da bir başka ifade
ile kullanıcının kendi oluşturduğu formüllerin yetersiz kaldığı noktada, sayısı yaklaşık 400 adeti
bulan hazır fonksiyonlar imdada yetişir. Bunlar sayesinde dört işlemin yapamadığı karışık
algoritmalar da çözüme ulaştırılır. Küçük bir örnekle bu durumu açıklayalım.
Bir Uygulama Örneği: Bir firma, satışını yaptığı üç ürün için, üçer aylık toplam kazanç
değerlerini hesaplamak için Excel programını kullanacaktır. Bunun en bilinen yolu, her ürün için elde
edilen kazancı ifade eden sayılar arasında toplama işareti olan artı (+)’nın kullanılmasıdır. Excel’de
toplanacak değerlerin bulunduğu hücre adreslerinin arasında da artı (+) kullanılarak aynı sonuç elde
edilebilir.
Ancak, bu işlemin sonucunun alınması için, her hücrenin adresini tek tek yazmak
gerektiğinden, oldukça güç olduğu görülmektedir. Hatta, ürün sayısının daha fazla olabileceği ve yılın
tüm ayları için bu işlemin yapılacağı göz önüne alınırsa, işlemin ne kadar zaman alıcı ve külfetli bir
uygulama olacağı açıkça anlaşılmaktadır. Bunun için, hücre ve değer sayısı artsa dahi, işlemleri
kolaylaştıran ve zaman kaybından kurtaran, Excel’de hazır bulunan fonksiyonlara baş vurmak daha
uygun olacaktır. Bu örnek için, ilk öğreneceğimiz hazır fonksiyon TOPLA fonksiyonudur. Burada
fonksiyonun kullanılacağı, yani toplam değerinin yazılacağı hücre seçilerek, toplanması gereken
hücre adreslerinin yeraldığı =B2+B3+B4+C2+C3+C4+D2+D3+D4 formülü yerine =TOPLA(B2:D4)
fonksiyonu yazılır. İki ifadenin de vereceği sonuç aynı olacaktır.
58.
59. Ancak, bu işlemin sonucunun alınması için, her hücrenin adresini tek tek yazmak gerektiğinden, oldukça güç olduğu görülmektedir.
Hatta, ürün sayısının daha fazla olabileceği ve yılın tüm ayları için bu işlemin yapılacağı göz önüne alınırsa, işlemin ne kadar zaman alıcı ve
külfetli bir uygulama olacağı açıkça anlaşılmaktadır. Bunun için, hücre ve değer sayısı artsa dahi, işlemleri kolaylaştıran ve zaman kaybından
kurtaran, Excel’de hazır bulunan fonksiyonlara baş vurmak daha uygun olacaktır. Bu örnek için, ilk öğreneceğimiz hazır fonksiyon TOPLA
fonksiyonudur. Burada fonksiyonun kullanılacağı, yani toplam değerinin yazılacağı hücre seçilerek, toplanması gereken hücre adreslerinin
yeraldığı =B2+B3+B4+C2+C3+C4+D2+D3+D4 formülü yerine =TOPLA(B2:D4) fonksiyonu yazılır. İki ifadenin de vereceği sonuç aynı
olacaktır.
Excel’de Fonksiyon Kullanma Kuralları:
1. Fonksiyonların ilgili hücreye girişi sırasında mutlaka eşittir (=) işareti ile başlamak gerekir. Eşittir (=) ile başlanmamış bir fonksiyon
yapısı Excel tarafından alfabetik bir değer olarak kabul edilecektir.
2. Bir fonksiyon girişi sırasında, sabit herhangi bir değer (sayı, metin, tarih, vs.), hücre adresi, tanımlanmış hücre adı,
kullanıcı tarafından oluşturulmuş formüller, operatörler, fonksiyon elemanları ve fonksiyonun formatını tamamlayıcı işaretler kullanılır.
3. Formülde, hücre adresi ve hücreye tanımlanmış ad dışında herhangi bir alfabetik değer kullanılacak ise, mutlaka çift tırnak (“ “)
içinde yazılmalıdır. Çift tırnak (“ “) içinde yazılmış her değer, Excel tarafından alfabetik bir değer olarak kabul edilecektir.
4. Formül içinde değerler arasında ve başlangıçta kesinlikle boşluk kullanılmamalıdır. Boşluk, Excel tarafından alfabetik bir değer
olarak kabul edilecektir.
5. Kullanılan bir fonksiyonun doğru ve eksiksiz sonuç verebilmesi için formatına (Excel’deki adıyla sözdizimine), yani oluşturulma
biçimine (noktasına, virgülüne, noktalı virgülüne, parantezine, çift tırnağına kadar...) dikkat edilmesi ve hiçbir detayın atlanmaması, formatı
oluşturan her elemanın yerli yerinde kullanılması gerekir. Fonksiyonun formatında mevcut herhangi bir elemanın kullanılmaması ya
sonucun hatalı olmasına ya da o formülden sonuç alınamamasına sebep olur.
6. Excel’de fonksiyonlarda kullanılacak hücre adresleri, göreceli, mutlak ya da yarı mutlak yapıda olabilirler. Göreceli hücre adresleri
değişken, mutlak hücre adresleri ise sabit değer taşırlar. Bir hücre adresini sabitleştirmek için satır, sütun ifadesinin önüne $ işareti konur. A1
göreceli bir hücre adresi, $A$1 ise mutlak bir hücre adresidir. $A1 şeklindeki bir ifade ise yarı mutlak yapıdadır. Mutlak adresi, göreceli
adresten ayıran nokta, mutlak adresin içerdiği değerin veya fonksiyonun her hücrede aynı şekilde kalmasıdır. Göreceli bir adres ise hücrenin
herhangi bir şekilde yer değiştirmesi sonucunda, yeni duruma göre değişiklik, bulunduğu hücrenin adresine göre farklılık gösterir.