Duurzaamheid en MVO 2012

1. T
H
Duurzaamheid & MVO
IG
Trend, hype of innovatie?
June 2012
R Dr. ir. Ing. François Lier MRICS RVGME
Y
P
O
C
Fontys University of Applied Sciences, department Real Estate & Valuation

2. Inhoudsopgave
De netwerkbijeenkomst “Wetenschap en Markt” van15 mei 2012 door Universiteit van
T
Leiden en het Nederlandse octrooicentrum begon met de volgende stelling:
H
“Het huidige (Nederlandse) wetenschaps- en innovatiebeleid veroordeelt de BV
Nederland tot een “volger”, doordat het zich teveel richt op het oplossen van
IG
“problemen” en goed wil blijven in waar het toch al goed in is”.
Kortom: NAUWELIJKS INNOVATIE!
R
 Innovatie, duurzaamheid en MVO bij de Nekovrie
Innovatie = op
Y
 Windenergie
nieuwe wijze
P
 Zonne-energie
 Bio-energie
toepassen van reeds
bestaande kennis
O
 Materialen innovatie en duurzaamheid
 Conclusies
C
bron: CWTS, Universiteit Leiden, NL octrooibureau; de weg van fundamenteel onderzoek naar toepassing, 15 mei 2012 2

3. T
H
IG
R
Y
P
O
C
Windenergie is wereldwijd verspreid

4. Welk land loopt voorop in windenergie?
T
H
IG
R
Y
P
O
C
NL: 2.328 MW
bron: GWEC, Global Wind report 2012, juni 2012 4

5. Windtechnologie
T
 Brede range beschikbaar
 Veel windturbine fabrikanten
H
 Finse R&D loopt voorop bij de ontwikkeling
van ijspreventie
IG
 Bezwaarschriften vertragen de installaties
in NL
 Onderhoudsgevoelig
R
Y
P
O
C
bron: Ministry of Economics Affairs of Finland, Tekes, May 2012 5

6. Expertise in heel veel landen aanwezig
T
 Meer dan de helft van de wereldcapaciteit is
H
geïnstalleerd in China, USA en Duitsland in 2011
IG
 Latijns America groeit gestaag
 In Duitsland zijn meer dan R
100.000
vacatures
voor windturbinetechnici en reparatie & onderhoud
Y
P
O
C
bron: Ministry of Economics Affairs of Finland, Tekes, May 2012 6

7. Groei vergt investeringen
T
Bn€
H
IG
R
Y
Source GWEC/Global Wind Energy Outlook
Moderate scenario
P
O
C
bron: Global Wind energy Counsil, May 2012 7

8. T
H
IG
R
Y
P
O
C
Zonne-energie: Europa loopt voorop
bron: Ministry of Economics Affairs of Finland, Tekes, May 2012

9. Zonne-elektriciteitsmarkt (Photovoltaics (PV))
• 30 GW aan PV systemen toegevoegd wereldwijd in 2011 (17 GW in 2010)
 22 GW aangesloten in Europe (14 GW in 2010)
T
 9 GW in Italië en 8 GW in Duitsland
H
 6 landen hebben in 2011 meer dan 1GW per land toegevoegd
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2016, juni 2012 9

10. Cumulatief geïnstalleerde PV-systemen, wereldwijd 2000-2011 (MW)
T
H
Wereldverbruik energie: 12.000 GW
Capaciteit zon: 122.000.000 GW
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2016, juni 2012 10

11. Wie loopt voorop in PV-systemen?
T
H
IG
2011
R (MW, %)
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2016, juni 2012 11

12. Commerciële zonnepanelen geïnstalleerd, 2011 cumulatief
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2016, juni 2012 12

13. Toekomstverwachting EU zonnepanelen (MW)
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2016, juni 2012 13

14. Prijs van zonne-energie (PV)
 In een aantal landen wordt Grid Parity benaderd, maar nog steeds
gedreven door subsidies
T
 Goedkoper dan conventionele energie in sommige landen
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2015, juni 2011 14

15. Thermische zonne-energie markt
De vraag naar verwarming en koeling is ongeveer de helft van de totale vraag
naar energie in Europa, waarvan de meeste nodig is bij lage- tot gemiddelde
T
temperaturen (tot 250C)
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.EPIA.org, Global market outlook PV until 2015, juni 2011 15

16. T
H
IG
R
Y
P
O
C
Bio-energie in opkomst

17. Finland nummer 1 in bio-energie
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: Ministry of Economics Affairs of Finland, Tekes, May 2012 17

18. T
H
Bio-energie werkt alleen als de hele keten
IG
aanwezig is (warmte, energie, brandstof)
R
Y
P
O
C
18

19. T
Innovatie
H
Duurzaamheid
IG
MVO
R
Y
P
O
C
19

20. Innovaties
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.iinbm.nl/innovatie-index/top30innovatiesnieuw/ 20

21. Duurzaamheid is meer dan energie & milieu
GPR gebouw
T
Ruimtelijke
H
Energie Gezondheid Gebruikswaarde Toekomstwaarde
inrichting
IG
Toekomst
Vermindering
Materialen Geluid Toegankelijkheid gerichte
energievraag
voorzieningen
R
Energieprestatie Water Luchtkwaliteit Functionaliteit Flexibiliteit
Y
P
Thermisch Technische
Milieuzorg Belevingswaarde
comfort kwaliteit
O
C
Licht & visueel
Sociale veiligheid
comfort
bron: www.gprstedenbouw.nl 21

22. Energiekosten
T
H
IG
R
Y
P
O
C
Vanaf 1996 x duurder 2020 Vanaf 1996 stijging 2020
Gas 322% 481% Gas 222% 381%
bron: CBS, juni 2012 Elektriciteit 289% 389% Elektriciteit 189% 289% 22

23. De koeltechnologie is ruim 60% verbeterd in 15 jaar tijd
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, juni 2012 23

24. Vloeren met een Rc ≥ 8
T
H
IG
R
Y
P
1 ca. 6 cm cementdekvloer
2
O
10 cm drukvaste isolatieplaat
3 ca. 20 cm gewapend beton
C
4 15 cm drukvaste isolatieplaat
bron: www.bouwproducten.nl 24

25. Muren met een Rc ≥ 10
T
H
IG
1
R
10-11,5 cm metselwerk
Y
2 4 cm luchtspouw
P
3 6 cm THD houtvezelplaat
4 28 cm houtskeletbouwwand met 28 cm isolatie
O
5 1,5 cm osb-plaat
Dampremmende folie
C
6 6 cm installatiespouw met 6 cm isolatie
7 1,5 cm Fermacell of gipsplaat
bron: www.bouwproducten.nl 25

26. Afkoeltijd is belangrijke factor
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.bouwpuur.nl/nur-holz/eigenschappen.htm 26

27. Daken met een Rc ≥ 10
T
Houtskeletbouw met dakpannen
Met 40 cm isolatie wordt een RC waarde van ongeveer 10,6 m2 K/W gehaald.
H
IG
1 1,25 cm gipskartonplaat
2 R
6 cm installatiespouw met 6 cm isolatie met
dampremmende folie
Y
3 1,5 cm OSB plaatmateriaal
4 28 cm sporenkap met 28 cm isolatie
P
5 6 cm houtvezelplaat
O
6 3 cm houten tengels
7 3 cm panlatten
C
8 dakpannen
bron: www.bouwproducten.nl 27

28. Beglazing en kozijnen
Tripleglas
T
Triple beglazing bestaat uit 3 glasbladen waar er op 2 zijden aan de binnenkant de low E-coating zit.
H
Triple glas isoleert 2 keer beter dan HR++ glas.
Triple glas isoleert bijna 5 keer beter dan gewoon HR dubbel glas (1997).
IG
R Type Glas
Enkel glas
U-waarde
5,8 W/m²K
Y
Dubbel glas 2,8 W/m²K
P
Hoogrendementsglas met lucht 1,4 W/m²K
O
Hoogrendementsglas met Argongas 1,1 W/m²K
Triple glas met Argongas 0,58 W/m²K
C
bron: www.pilkington.com 28

29. Thermische isolatie met enkel-, dubbel- en TRIPLE glas
T
4mm 4-12-4 4-15A-*4 4*-14A-4-14A-*4
H
18°
IG
B 13,9° 14° B
u i
i 10°
t n
e
n
R
Opnieuw de 4 graden sprong!
n
e
Y
n
P
O
C
5,8 2,9 1,1 0,6
W/m²K W/m²K W/m²K W/m²K
bron: www.pilkington.com 29

30. Dak geïntegreerde PVT
PVT = PV +T
T
PV (electrisch)= flexibel PV laminaat op basis van kunststof dakfolie
T (thermisch) = warmtewisselaar in de dakisolatie
H
Werkdruk: 1,5 – 3,0 Bar
IG
Flow: 2,5 – 3,5 ltr/min
Weerstand per sectie: 43,1 Kpa
R Systeemgewicht: 4,16 Kg/m²
Y
Vloeistof inhoud: 0,9 ltr/m²
P
Antivriesmiddel: 0,27 ltr/m²
O
1400 uren vollast vermogen bij 300 Wp
Gem. opbrengst Thermisch 1,45 GJ/m²
C
Gem. opbrengst PV-laminaat: 63 Wp/m²
bron: www.solarquatro.nl 30

31. PVT (Modulaire opbouw op dak)
PVT = PV +T
PV (elektrisch) = kristallijne modules
T
T (thermisch) = uniforme pillow plate koeling
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.wovesto.nl, www.duurzaamthuis.nl 31

32. C
O
P
Y
R
IG
H
T
32

33. C
O
P
Y
R
IG
H
T
33

34. Smart light
LED lampen
T
Voordelen
H
- starten goed op in de kou
- bijna 100% van de elektriciteit wordt omgezet in licht
- weinig energie nodig voor productie
IG
- hebben een zeer lange levensduur
- wekken bijna geen warmte op
- geven geen straling af
R
Y
P
O
solar
C
tube
bron: www.zuinig.info, www.philips.nl, juni 2012 34

35. T
H
IG
R
Y
P
O
C
MVO = samenwerken?
35

36. Slim organiseren
“Nederlandse bedrijven laten innovaties liggen doordat
ze niet slim zijn georganiseerd”.
T
H
(Henk Volberda, hoogleraar strategisch management, Erasmus Universiteit, 13 juni 2012 FD)
IG
R
Y
P
O
C
36

37. It’s time 2 change NOW
T
H
IG
R
Y
P
O
C
37

38. Nieuwe kansen voor Nekovri?
T
H
IG
R
Y
P
O
C
38

39. Nog meer kansen FT-IR, FL-IR
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: www.fluke.com, www.opulus.co.uk, juni 2012 39

40. Samen werken is samenwerken
T
H
Van de
IG
“ik generatie”
R naar de
“wij generatie”
Y
P
O
C
40

41. Conclusie 1
T
Innoveer voor dat het te laat is …
H
IG
R Only dead fish swim with the stream
Y
(Malcolm Muggerage)
P
O
C
41

42. Conclusie 2
Pas meer duurzaamheidsoplossingen toe
T
• Zet in op Rc ≥ 10 voor daken, vloeren en wanden
H
• PVT systemen voor energie en warmte
IG
R Als je zorg draagt voor de middelen, zal
Y
het doel wel voor zichzelf zorgen.
(Mahatma Gandhi)
P
O
C
42

43. Conclusie 3
Een voor allen, allen voor een …
T
• Stel Nekovri taskforce samen
H
• NU goedkoop inkopen
IG
R Echte verandering ontstaat pas door
Y
het overwinnen van angst.
(Erik Dirven Kianga)
P
O
C
43

44. Conclusie 4
Oude technologie kost steeds MEER ….
T
H
IG
“ The best way to predict
R
the future is to invent it.”
Y
Alan Kay
P
O
C
44

45. T
When you always do what you’ve always done
H
You will always get what you have always got !
IG
R Albert Einstein
Y
P
O
C
45

46. Eindconclusie
1. Innovatie is een must
T
2. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker (ook bij de consument)
H
3. Me first i.p.v. me too
4. Snel invriezen tegen lage kosten en toch een leuke marge KAN ECHT
IG
5. Vertrouwen en samenwerken is ook innovatie!
6. Durf anders te zijn
R
Y
P
O
C
46

47. Of samengevat in een Wordle
T
H
IG
R
Y
P
O
C
bron: Jonathan Feinberg, www.wordle.net 47

48. T
H
Dank voor uw tijd en aandacht
IG
François Lier f.lier@fontys.nl
R
Y
www.teeuwengroep.nl
P
O
C

49. T
H
Discussion?
IG
R
Y
P
O
C
49

50. Bronnen Internet
www.epia.org
www.gwec.net
www.ewea.org
www.TrendsVerwachting.nl
www.trendreports.com
www.bouwproducten.nl
T
www.bouwpuur.nl/nur-holz/eigenschappen.htm
www.pilkington.com
www.wovesto.nl
H
www.duurzaamthuis.nl
www.zuinig.info
www.philips.nl
IG
www.gprstedenbouw.nl
www.cbs.nl
www.imf.org
www.siemens.de
www.europa.eu.int/ecolabel
Rreports.celent.com/login.asp
www.youtube.com
www.solarquatro.nl
Y
Artikel
P
Ministry of Economics Affairs of Finland, Tekes, May 2012
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, juni 2012
O
Global market outlook PV until 2016, juni 2012
GWEC, Global Wind report
EWEA, European Wind Energy Association, wind energy – the facts
C
Generatie Einstein samenvatting
Siemens AG: sustainable urban infrastructure, mei 2011
Financieel Dagblad, daily
bron: