2. Kazimierz Funk (ur. 23 lutego 1884 w
Warszawie, zm. 19 listopada 1967 w
Nowym Jorku) – polski biochemik,
twórca nauki o witaminach.
Był synem Jakuba, lekarza
dermatologa, oraz Gustawy z domu
Zysan.
3. W 1900 ukończył gimnazjum w
Warszawie, po czym wyjechał do
Szwajcarii. Studiował biologię w
Genewie, następnie chemię w
Bernie. W 1904 pod
kierownictwem Stanisława
Kostaneckiego przeprowadził
przewód doktorski.
4. W następnych latach
pracował w Instytucie
Pasteura w Paryżu, na
Uniwersytecie Berlińskim i
w Wielkiej Brytanii
(prowadził badania nad
nieznaną wcześniej
przyczyną choroby beri-
beri).
5. Odkrył i wyodrębnił z otrąb ryżowych pierwszą
witaminę B1. Jego badania pozwoliły wykryć
obecność tej witaminy w rozmaitych pokarmach,
m.in. w drożdżach, mleku i mózgu wołowym.
6. Funk jest autorem terminu „witamina” (łac. vita –
życie, amina – związek chemiczny zawierający grupę
aminową), który wprowadził w 1912 roku. Pomógł
mu w tym Ludwik Rajchman, który zaproponował
Funkowi napisanie publikacji przeglądowej związanej
z jego pracą. Według ówczesnych przepisów praca
przeglądowa nie wymagała zgody na publikację
zwierzchników Funka, którzy sprzeciwiali się
zastosowaniu nowego pojęcia „witaminy”. Artykuł
ukazał się w The Journal of State Medicine, którego
Rajchman był jednym z redaktorów.
9. Zajmował się leczeniem
chorych na awitaminozy.
Przewidywał, że brak witamin
może powodować inne
choroby: krzywicę, szkorbut,
pelagrę. Większość swoich
prac badawczych zrealizował
w Instytucie Pasteura w
Paryżu.
10. W czasie I wojny światowej przeniósł
się do Stanów Zjednoczonych, gdzie
prowadził badania nad
wykorzystaniem witamin do celów
leczniczych. W 1923 wrócił do Polski
dzięki Ludwikowi Rajchmanowi,
który jako przedstawiciel Ligi
Narodów przekonał najpierw Funka a
potem Fundację Rockefellera, by ta
zapewniła Funkowi odpowiednie
wynagrodzenie, jako kierownikowi
oddziału biochemii w PZH w
Warszawie.
11. W latach 1923–1928 kierował
oddziałem biochemii
Państwowego Zakładu Higieny w
Warszawie, pracował tam m.in.
nad wyizolowaniem insuliny.
Badał wpływ witaminy B1 na
przemianę węglowodanową i
zajmował się badaniem kwasu
nikotynowego.
12. W 1928 wyjechał do Paryża, gdzie
prowadził badania nad hormonami. W
1939, po wybuchu II wojny światowej,
wyemigrował do Stanów
Zjednoczonych, gdzie pozostał do
końca życia. W ostatnim okresie życia
Funk zajmował się badaniem przyczyn
raka.
Jest autorem kilkuset publikacji
naukowych.
14. Świat Młodych” z 1962 roku pisał o
odkrywcy witamin Kazimierzu Funku.
15. Kazimierz Funk był
niezwykłym naukowcem – aż
czterokrotnie nominowano go
do Nagrody Nobla, po dwa razy
w dziecinie chemii i medycyny.
Chociaż w Polsce nie każdy o
nim słyszał, Polski Instytut
Nauk i Sztuk w Ameryce
corocznie przyznaje
naukowcom nagrodę imienia
Kazimierza Funka – Casimir
Funk Natural Sciences Award.
16. Kazimierz Funk – polski odkrywca witamin.
Dzięki pracy i determinacji ocalił miliony
ludzkich istnień.
17. Spuścizna Kazimierza Funka dla
współczesnej medycyny jest nieoceniona.
Odkrycie witamin zrewolucjonizowało naukę
o żywieniu. Doprowadziło nie tylko do
neutralizacji wielu śmiertelnych chorób
nękających ludzi z całego świata, lecz
również znacząco rozszerzyło perspektywy
stosowania diety jako narzędzia
prewencyjnego, polegającego na
dostarczaniu składników niezbędnych do
utrzymania dobrej kondycji i
przeciwdziałania potencjalnym chorobom.
20. Zmarł 19 XI 1967 w Nowym
Jorku (w wieku 83 lat).
Zostawił po sobie dorobek w
postaci kilkuset prac
naukowych, głównie
dotyczących witamin, a także
hormonów i badań nad
rakiem.
21. Naukowiec, który
zrewolucjonizował medycynę i
stworzył podwaliny nauki o
żywieniu. Dzięki licznym
badaniom i osiągnięciom
wniósł także istotny wkład w
rozwój endokrynologii,
diabetologii i onkologii.
22. Pomimo tego, że wiedza o
witaminach jest powszechna, ich
odkrywca jest w Polsce mało znany.
Być może miało na to wpływ to, iż
zdecydowaną większość życia spędził
za granicą. Warto jednak zwrócić
uwagę, że przez całe życie
konsekwentnie uważał się za Polaka i
zawsze to podkreślał.