өхир хыжэхц э цжэхц жх

1. МОНГОЛ УЛС
НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГА
15160 Улаанбаатар хот, Чингалтэй дүүрэг.
Их эзэн Чингис хааны нэрэмжит талбай 7,
Утас: 32-71-99, Факс: (976-11) 32-43-51,
ЬЙр:У/«/шу.и!аапЬаа1аг.тп
№ /У /О Ж у
т а н а й ______________ -ны №_______________ -т
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДУ1ЙН п
ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН
ДАРГА Д.БАТТУЛГА ТАНАА
Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хороо, Богдхан
уулын Дархан цаазат газрын Чандманийн аманд
“Цэцгэн эрхэт Ловон бурхан”-ы цогцолбор хөшеө
байгуулах саналтай байна.
Иймд энэ асуудлыг хэлэлцэн баталж өгнө үү.
111020000480

2. Төсөл
НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН төлөөлөгчдийн
ХУРЛЫН ТЭРГҮҮЛЭГЧДИЙН тогтоол
Хөшөө байрлуулах тухай
Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай” хуулийн
20.1.12 дахь заалт, Нийслэлийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8,1,5 дахь
заалтыг тус тус үндэслэн Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдээс
ТОГТООХ нь:
1. Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хороо, Богдхан уулын Дархан цаазат газрын
Чандманийн аманд “Цэцгэн эрхэт Ловон бурхан”-ы цогцолбор хөшөөг байрлуулахыг
зөвшөөрсүгэй.
ДАРГА Д.БАТТУЛГА

3. НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧ АГЕНТЛАГ
нийслэлийн
ЕРӨНХИИ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ГАЗАР
Т5160 Улаанбаатар хот, Чингэлтзй дүүрэг,
----- Ц.Жигжиджавын гудамж 7/1, Н ийш злййн засаг
захиргааны I! байр, Утас: 32-04-61, Факс: (976-11) 32-18-08,
ЬНр://лд«№.тра.иЬ.доу.тп
танай ____________ _-ны №_______________-т
г НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГА
БӨГӨӨД УЛААНБААТАР
ХОТЫН ЗАХИРАГЧ Э.БАТ-ҮҮЛ
ТАНАА
Нийслэлийн “Хөшөө дурсгал, түүх соёлын үл
хөдлөх дурсгалт зүйлийн загвар батлах асуудал
эрхэлсэн комисс”-ын 2015 оны 03 дугаар сарын 25-ны
өдрийн хурлаар Хан-Уул дүүргийн 11 Дүгээр хороо, Богд-
Хан уулын дархан цаазат газрын Чандманийн аманд
“Цэцгэн эрхэт Ловон бурхан”-ы цогцолбор хөшөв
байгуулах асуудлыг хэлэлцэж дэмжсэн тул энэхүү
асуудпыг Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын
Тэргүүлэгчдийн хурлаар хэлэлцүүлж өгнө үү.
Ц5050092.2

4. Хэлэлцсэн асуудал:
НИИСЛЭЛИИН ХӨШӨӨ ДУРСГАЛ, ТҮҮХ СОЁЛЫН ДУРСГАЛТ ЗҮЙЛИЙН ЗАГБАР БАТЛАХ
АСУУДАЛ ЭРХЭЛСЭН КОМИССЫН ХУРАП
№1
2015 оны 03 сарын 25 өдөр Улаанбаатар хот.
Хурлыг НЕТГазрын 11 давхарын хурлын танхимд НЕТГазрын орлогч дарга Э.Анар
удирдан явуулав. Хурал 90%-ийн ирцтэй эхэллээ.
Хуралд оролцсон:
Э.Анар
Л.Брлд
Б.Эрдэнэбат
Ө.Батжаргал
Б.Бат
Г.Очбаяр
Н.Гомбосүрэн
Д.Энхцогт
М.Гансэлэм
НЕТГ-ын газрын орлогч дарга
Улаанбаатар хотын ерөнхий зураач
УБЗАА-ны хөшөө дурсгал хариуцсан мэргэжилтэн
Монголын Урчуудын эвлэлийн төлөөлөл
Монголын Архитекторуудын эвлэлийн төлөөлөл
УБ хотын музейн эрдэм шинжилгээний ажилтан
Нийслэлийн соёл урлагийн газрын мэргэжилтэн
НЕТГ-ын Архитектур, дизайны хэлтсийн дарга
НЕТГ-ын Архитектур, дизайны хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн
1. Улэанбаатар Эрхүу ах дүү хотуудын бэлэгдлийн хөшөөг Сүхбаатар дүүрэг, Эрхүүгийн
гудамжинд;
Адарсүрэнгийн нэрэмжит цэцэрлэг Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороо, Чингисийн өргөн
чөлөөний зам дагуу цэцэрлэгт;
Эрх мөлөөний өндөрлөг Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороо Наадаммдыи замд;
Цэцэи эрхэт Ловон бурханы цогцолборыг Хийморийн овооны баруун тадд;
Цэндийи Дамдинсүрэнгийн хөшөөг Сүхбаатар дүүрэг Улаин багшийн их сургуулийн урд
байрлуулах;
Э.Анар Өнөөдөр бид Улаанбаатар Эрхүү ах дүү хотуудын бэлэгдлийн хөшөө, Адарсүрэнгийн
нэрэмжит цэцэрлэг, Эрх чөлөөний өндөрлөг, Цэцэн эрхэт Ловон бурханы цогцолбор, Цэндийн
Дамдинсүрэнгийн хөшөө зэрэг 5 асуудлыг хэлэлцэнэ. Асуудал тус бүр дээр Энхцогт дарга товч
ганилцуулга хийгээд гишүүд саналаа хэлээд явья. ,
1-р асуудалаар
Д.Энхцогт: Улаанбаатар Эрхүү ах дүү хотуудын удирдлагуудын түвшинд 2 хотын найрамдалт
харилцааны бэлэгдлийн хөшөөг Эрхүү, Улаанбаатар хотод хийж байрлуулах талаар яригдсан
юм байна.
Эрхүү хотын Ерөнхий архитектор болон Эрхүү хотын захиргааны төлөөлөгчид Улаанбаатар
котод ирэх үеэрээ хөшөөний эхний хувилбаруудыг танилцуулан одоо байрл^улах гэж буй
кувилбарыг сонгосон талаараа мэдээлэл өгсөн. Үүний дагуу сонгогдсон хувилбарыг Эрхүүгийн
■удамжинд байрлуулах саналыг тавьж хурлаар хэлэлцүүлэх хүсэлт гаргаад байна.
П.Болд: Хөшөөний загварыг харлаа. Ер нь Эрхүү хотын монументаль урлаг нь нилээн
хоцрогдсон 70-80 оны үеййнх шиг байдаг. Тиймээс загварын хувьд орчин үеийн барималын
гөлөөлөл болж чадхааргүй ийм загвартай барималыг ийм орон зай байхгүй гудамжинд
5айрлуула|лааргүй байна. Уг нь энэ олон ах дүү хотуудын найрамдалт харилц^аны бэлгэдэл
Зүхий барималуудыг бүгдийг нь 1 дор Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд тусгайлан тохижилт бүхий
газар төлөвлөн байрлуулж болохоор байгаа юм.
Б.Бат: 2 адилхан загвар гаргаад нэгийг нь Эрхүүд нөгөөг нь Улаанбаатарт байрлуулах юм
Оайна. Угтаа бол Эрхүүд Монголын урлагийг төлөөлж чадахуйц, харин Эрхүүд Оросын урлагийг

5. Д.Энхиогт: Дотоод гадаадын зочин гийчид, сүсэгтнүүдийн зорин ирэх “Цэцгэн эрхт Ловон
бурхан”-ы цогцолбор буюу аялал жуулчлалын нэгэн төвийг Хийморийн овооны зүүн талд
байгуулах төслийг “Лувсанданзанравжаа” ТББ-аас оруулж ирээд байгаа юм.
Б.Бат: Сүулийн үед шашины гэсэн тодотголтой хөшөө дурсгалууд ихсэх боллоо. Иргэдийг
төөрөгдөлд оруулж буй эдгээр хөшөө дурсгалуудыг цэгцлэх хэрэгтэй байна. Үнэхээр хийж
бүтээх гээд байгаа бол тэр хуучны сүм хийдүүдийг еэргээх ажил хийж болдоггүй юмуу.
Г.Очбаяр: Гандан, Бурхантай цэцэрлэг гээд одоо байгаа шүтлэг дагуулсан газруудаас юугаараа
ялгаатай юм бэ? 21-р зуун гэчээд буцаад л мухар сүсэг тал руугаа яваад байгаа юм шиг
санагдах юм. Түүхэн үндэслэл нь гэсэн худпаа байна шүү дээ.
Л.Болд: Майдар гээд том төсөл бас явж байдаг гэтэл төрөөс иргэдийг төөрөгдөлд оруулах
шийдвэр гаргаад байж боломгүй санагдаж байна. Ард түмний шүтээн нэг л баймаар юм. Ер нь
Одооны ганданч гэсэн бурхан шашины төлөөлөл болж чадахгүй бизнес тал руугаа хөгжөөд
байгаа шүү дээ.
Д.Энхцогт: Гэхдээ бид хүний шүтэх эс шүтэх эрхийг хязгаарлаж болохгүй шүү дээ. Газар нь
өөрийнх нь газар юм байна. Тэгээд ч тэр орчмыг цэцэрлэгжүүлээд хүндэтгэлийн болгох санал
орж ирсэн байна дэмжих нь зүйтэй гэж үзэж байна.
5-р асуудалаар %
Д.Энхцогт: Төрийн хэлнйй зөвлөлөөс Цэндийн Дамдинсүрэнгийн хөшөөг Сүхбаатар дүүрэг
Улсын багшийн их сургуулийн урд байрлуулах, байршлын 2 санал, хөшөөний 2 санал ирүүлсэн
байна та бүхэн загвар байршлын талаар саналаа хэлнэ үү.
Л.Болд: Мэдээжинй хэрэг Дамдинсүрэн гуайд хөшөө босгох нь зүйн хэрэг хэдий ч оруулж ирсэн
загвар нь их ядмаг санагдаж байна. Тэгэад ч хөшөө өөрөө тухайн орон зайд орж байж амилдаг,
гэтэл бид загвартаа тохируулан орон зай кайк болчоод байна.
Г.Очбаяр: Надад санал байна. Тэр гэдэс цүнхээ барьсан байдал нь нэг яаруу сандаруу нөхөр
шиг харагдаж байна. Тэгээд ч номон дотроос шуөуу гараад нисдэг нь ч бас биш байна.
Ө.Батжаргал: Энэ хүний дурсгалд зориулан босгох хөшөөний загварыг уран бүтээлчдийн дунд
уралдаан зарлан шалгаруулж байж гаргаж ирэх ёстой мэт санагдаад байна. Яагаад анханаасаа
ингээд явчихаж болоогүй юм бол. Загвар гаргасан уран бүтээлч цаг заваа гаргаж ажилласан
райна шүү дээ. *
Э.Анар: Ер нь төрийн хэлний зөвлөл эхлээд газраа товлон газрын асуудлаа шийдчихээд дараа
нь түүн дээрээ мэргэжлийн уран бүтээлчдийн дунд уралдаан зарлаж шалгаруулах асуудлыг
коммисоор оруулж шийдүүлэх нь зүйтэй гэж бодож байна.
За гүшүүд эдгээр 5 асуудал тус бүр дээр санал дүгнэлтээ хэллээ хүсэлт бүр дээр санал хураая.
Шийдвэрлэсэн нь:
‘Цэцгэн эрхт Ловон бурхан”-ы цогцолбор барих асуудлыг Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн
хурлын Тэргүүлэгчдийн хуралд өргөн барьж хэлэлцүүлэх, бусад асуудпыг холбогдох журмын
дагуу хариу өгч ажиллахыг ажлын хэсгийн гишүүн /Д.Энхцогт/-д үүрэг болголоо.
Портоколтой танилцсан:
Нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газрын
орлогч дарга
Протокол хөтөлсөн:
Нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газрын
Архитектур дизайны хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн
Хурал 17.10 минутанд дуусав.
.Анар
V М.Гансэлэм

6. Богдхан уул бол Монгол улсын анхны дархан цаазтай уул төдийгүй Монголчууд бидний түүх, шашин
соёл, зан үйлийн эртний уламжлалт дагшин газар юм. Богд хануулын ар талд Хүрхрээгийн, Залаатын, Залаатын,
Богинын, Зэлийн, Бага тЗнгэрийн, Ихтэнгэрийн, Зайсангийн, Богинын, Чандманийн, Хүүшийн, Энхтайваны,
Арцатын, Нүхтын, Ташгайн, Жаргалантын зэрэг ой мод ургамал ихтэй гол горхи бүхий үзэсгэлэнт амууд байдаг.
Богдхан уулын 14-намуудаас Чандманийн амыг Монголчууд эртнээс "Хийморийн овоо" хэмээн нэрлэж ирсэн
бөгөөд Говийн Ноёнхутагт Данзанравжаа шавь нарын хамт Их хүрээнд морилохдоо угаманд бууж Богдхан уул,
Сонгино, Чингэлтэй, Базнзүрх хайрхануудыг тахиж найр наадам хийдэг байжээ. Энэ тухай түүхийн баримтуудад
дурьдагдсан байхаас гадна олон янзын домог түүх өнөө бидэнд уламжлагдан ирсэн байдаг.
Монгол оронд 1990 оноос үзэл суртлын хүлээс тавигдаж шүтэж бишрэх эрх ард олонд чөлөөтэй
болсноор уул усны тахилга, даатгал залбирлын зан үйл эргэж сэргэсэн билээ. Билгийн улирлын хаврын тэргүүн
сар буюу Цагаан сар, бусад сарын дүйцэн өдрүүдэд машин унаа хөлөглөсөн сүсэгтэн олон хэдэн зуугаараа
энэхүү “Хийморый овоо"-г зорин ирэх болжээ. Унаа хөсөг, сүсэгтэн олны хэт их ачаалалаас уулын онгон төрх
алдагдаж, байгал экологийн хувьд доройтох, хог хаягдал ихээр хуримтлагдах, гал гарах зэрэг сөрөг үзэгдлүүд
бий болсон юм.
Иймээс ард түмний шашин соёлын уламжлалыг алдагдуулахгүйгээр олны дэмжлэгтэйгээр сүрлэг
шүтээн тахилын оронг байгуулах, үйлчилгээ бий болгох, мод ургамал тарих, ойжуулах, зам талбай байгуулах зэрэг
орчин цагийн хөгжилд нийцүүлсэн ажлуудыг хийх замаар хөгжүүлэх, эзэнжүүлэх, хамгаалах шаардлагатай байгаа
юм
Дотоод гадаадын зочин гийчид, сүсэгтнүүдийн зорин ирэх “Цэцгэн эрхт Ловон бурхан"-ы
цоацолбор буюу аялал жуулчлалын нэгэн төв байгуулсанаар энэхүү хэрэгцээ шаардлагыг шийдвэрлэж чадах
тедийгүй түүх соёл, зан заншлаа сурталчилах юм. Цэцгэн эрхэт хэмээн нэрлэгддэг Бадамсамбуу бурхан нь
цевүүн цагийн хорлол бүхнийг амирлуулах, ялангуяа харийн аюулаас гэтэлгэхэд аньстай хэмээн Монголчууд
эртнээС шүтэж иржээ.
Энд жуулчны бааз нэртэй хэдэн гэр босгохгүй, харин Улаанбаатарчуудын, ер нь нийт Монголчуудыг
сахин хамгаалах бурхан, хийморь лүндаагаа бадраах шашин номын зан үйлийг ёсоор нь сэргээн мөргөлийн сүм,
хүүхэд залуучууд ахмад настаны амарч зугаалах уламжлалт соёл орчин цагийн ногоон байгууламж хосолсон
цогцолбор бүтээх хүсэлтийг Лувсанданзанравжаа ТББ-аас гаргасан.