Nếu như ca Anh vu dứng dầu bảng trong nhom “ngu quy ha thủy” (5 loai ca quy) củ...

1. Huyền thoại ca ho khổng lồ tren dong Cá»u Long
Nếu như ca Anh vu dứng dầu bảng trong nhom “ngu quy ha thủy” (5 loai ca quy)
của song ngoi miền Bắc thi ca ho dược xem la vua của cac loai ca tren dong Me Kong.
Noi la vua quả khong ngoa bởi loai ca nay co kich thước vao loại “vo dịch”, trọng
lượng co khi len tới 150-200kg. Khong những thế, thịt ca cung vao loại “ngon số
một” ma khong loai ca nao co thể sanh dược.
“Huyệt dạo” ca thieng
Huyền tich về ca Anh vu kể rằng, loai ca tiến vua chỉ trở nen thieng nen quy nhờ
dược sinh sống ở nga ba song Bạch Hạc – nga ba song huyền thoại của nước
Việt va la nơi giao thoa của ba dong song lớn Thao – Da – Lo. Khong biết co phải do
sự sắp dặt kỳ diệu của tạo hoa hay khong ma tren suốt chiều dai mấy tram cay
số doạn cuối của dong Me Kong chảy tren lanh thổ Việt Nam, ca ho cung chỉ
quần tụ dong nhất ở nga ba song Vam Nao. Cang thu vị hơn khi dom tren bản dồ
dịa ly thi cai khuc nga ba Vam Nao ấy co hinh dạng y phoc một chu ca ho.

2. Ca ho khổng lồ
Theo lời cac lao ngư ở cu lao Binh Thủy (huyện Chau Phu, tỉnh An Giang – nơi co
truyền thống san bắt ca ho thi gọi doạn song chỗ ấy la khoa Vam Nao bởi nơi day
la nơi giao mối của ba dong nước, một hướng từ me song Tiền chảy sang,
một từ Campuchia dổ xuống va một xuoi về Long Xuyen (An Giang). Khuc song dến
doạn nay thi trụt xuống sau tham thẳm với vo số hang hốc.
“Suốt chiều dai dong song chỉ sau chừng 6-7 sải tay nhưng duy nhất doạn khoa
Vam Nao sau tới 15 sải. Co lần, tau Phap bị chim ở khuc song nay, người ta thả day
hoai ma khong thấy chạm day”, lao ngư Trần Van Chảnh (Tư Chảnh-70 tuổi) cho
biết.
Chinh cai rốn nước sau Vam Nao dược ca ho chọn lam diểm dừng chan tren lộ
trinh của cuộc di chuyển từ Biển Hồ xứ Chua Thap về phia hạ nguồn. Biển
Hồ Tonle Sap – cai “tui ca” thien nhien vi dại nối liền với dong Me Kong, song
mẹ của cac dan tộc vung Dong Nam A. Thế rồi cứ dến mua nước len, cac loai ca
ở Biển Hồ lại lam một cuộc di cư về phia hạ lưu song Me Kong. Ma khi về
dến lanh thổ Việt Nam no dược gọi la song Cá»u Long. Nếu nhÆ° con chim sam
cầm tren dường thien di gần 5.000 km từ xứ Cao Ly về phương Nam chỉ dừng
chan ở mặt nước Hồ Tay (Ha Nội) thi ca ho da chọn nga ba song Vam Nao lam chốn
nghỉ dưỡng.
Sở di ca ho dược gọi la “vua” cac loai ca nước ngọt la bởi vi no co kich
thước vao hang “to lớn” nhất, “khủng” nhất trong cac loại ca. Cai sự
“bự chảng” của ca ho thi dam chắc những người chưa một lần “mục
sở thị” cung kho ngờ va khong tưởng tượng ra nổi. Hay hinh dung con ca chep
thong thường co trọng lượng khoảng 1,5-2kg thi con ca ho dược phong dại
gấp… 100 lần. Nghia la no co thể nặng tá»›i 150-200kg. Tháºm chi người ta da từng
thấy co con ca ho dai 3 met, nặng tới 300kg. Trọng lượng ấy xấp xỉ một con bo,
nặng hơn chiếc xe may thi dung la cực kỳ hiếm trong cac loai ca nước ngọt.

3. Những người gia lẫn những khach thương hồ thường qua lại tren song vẫn
thường kể rằng, vao những ngay nước rong trang sang họ vẫn thường thấy
con ca ho phi than len khỏi mặt nước pho diễn sức mạnh “chua tể song ngoi”.
Cả than hinh no to như một tấm van ngựa, vay anh bạc, hai con mắt to bằng hai
miệng chen an cơm. No quẩy một cai lam mặt song nổi song, tung bọt trắng xoa va
tạo nen một tiếng dộng ầm ầm chẳng khac nao bom nổ.
“Cac cụ bảo do la do bị con vắt chui vao mang ngứa nen cu cáºu má»›i nhao len mặt
nước cho vắt chui ra”, ngư dan Nguyễn Van Ba (54 tuổi, ấp Binh Thiện, xa Binh
Thủy) kể.
Mon gi cung “ngon hết sảy”
Từ xưa dến nay chưa một ai ở Binh Thủy lặn xuống song ma thấy ca ho, cung
khong ai biết no tru ngụ ở hang hốc, luồng lạch nao. Cach duy nhất la dợi ca ho
nhao len khỏi mặt nước rồi cứ khuc song do ma giang lưới… chờ. Theo dấu ca
ho “cực thi mồ” nhưng ngư dan ai cung khoai, cung ham. Bởi lẽ bắt dược
một con la cầm chắc lượng vang, cung dang “dồng tiền bat gạo”. Hơn nữa
trong dời người ngư phủ, bắt dược con ca chua, “vua của cac loai ca” thi
mới xứng dang la tay san ca lao luyện. Thời hoang kim, ở Binh Thủy từng co vai
chục tay lưới ca ho cự phach.

4. NgÆ° dan Nguyá»…n Van Ba
Ngư dan Nguyễn Van Ba bảo, san ca ho phải san ca to mới thu. Thế nen họ phải
sắm má»™t tấm lÆ°á»›i cung thuá»™c hang ká»· lục. LÆ°á»›i bện bằng chỉ Nháºt, dai
70-80m, sau cỡ 6-9 thước. Mắt lưới rộng chừng 4 tấc rưỡi. Dung lưới nay,
ca to 40-50 ky chui lọt chỉ co ca từ 60 ky trở len mới trung. Da trung la trung lớn.
Một tấm lưới ca ho khi do trị gia tới 6-7 chỉ vang, la một tai sản rất lớn.
Trong suốt gần 15 nam hanh nghề san ca ho, ong Ba cung khong nhớ minh da dược
bắt dược bao nhieu con ca ho. “Con nặng 70-80 ky thi nhiều lắm. Nhưng cả dời
toi nhớ nhất la lần bắt dược con ca ho nặng 160 ky. Phải dung hai cai can don mới
can nổi”, lao ngư bồi hồi nhớ lại.
Khong chỉ co kich thÆ°á»›c khổng lồ, ca ho con co má»™t táºp tinh rất lạ. Gặp lÆ°á»›i
la tự chui dầu vo, dến chừng vướng lưới lại cứ nhảy len nen sau một hồi
chinh no tự quấn minh trong tấm lưới. Cung chinh bởi diều nay nen người dan
xứ song nước gọi no la “ca thầy chua”, “bự con ma hiền kho”.

5. Co người con ngheu ngao, co lẽ tại con ca sống lau ở dất nước Chua Thap, nghe
nhiều kinh Pháºt nen cung “hiền nhÆ° Bụt”. Trong bụng ca chỉ co duy nhất
một thứ la cat non. Khong biết co phải vi khong “sat sinh” cac loai ca khac, chỉ an
rong tảo, cat non ma ca ho hiền lanh váºy khong?
Những ngư dan kỳ cựu noi rằng danh ca ho la nghề nhan tản nhưng nguy hiểm
va kỳ lạ. Ngư dan chỉ việc cang lưới rồi vai tiếng sau ra tham, keo lưới thấy
nặng la dinh ca ho, con nếu nhẹ tenh lại thả tiếp. Nhưng khong phải cứ co lưới
mang ra thả la trung, no con phụ thuộc vao cai duyen va sự may rủi.
“Thong thường cach duy nhất dể bắt ca ho la dung lưới. Nhưng trong dời, toi
từng 2 lần cau trung ca ho. Ma trung con những 130 ky. Do cung la luc vợ toi dang ốm.
Khi giang cau toi chỉ khấn trời sao trung con ca lớn dể co tiền thuốc thang cho vợ
khong ngờ lại trung ca ho lá»›n nhÆ° váºy”, ong Ba nhá»› lại.
Ca ho cỡ 5-10 ky sống it nhất cung vai nam, con những con khổng lồ hang tram ky
khong biết da trải qua hang bao nhieu nam. No da hấp thụ bao nhieu dưỡng chất
của song nước, sống qua bao nhieu mua di cư ma trở nen quy hiếm. Thế nen hết
thảy những người da co dịp thưởng thức qua mon an chế biến từ ca ho
dều phải gáºt gu cong nháºn “ngon hết sảy”.
Thịt ca vừa ngọt vừa dai nhưng khong dai như thịt heo, thịt bo ma vừa dai
vừa co nhiều sụn sần sáºt. Ca ho chế biến mon gi cung ngon nhÆ°ng vá»›i những lao
ngư da từng hạ gục hang tram con ca ho thi “thịt ca an mai cung nham”. Chỉ co
hai mon “thượng hạng” nhất chinh la phần miệng “ho” ra va cai bong bong ca.
Thong thường, ca ho nhỏ, người ta chặt bỏ cai phần ho nho ra ngoai. Nhưng nếu
ca lớn vai chục ky hoặc dến một tram ky thi cai phần ho can cung dược vai ba ky ma
lại la phần sụn, nấu mềm với canh chua thi dung la “ngon dữ lắm”, khong co
mon gi co thể so sanh dược.

6. Cai sụn của miệng ca ho ninh kỹ an nghe sần sáºt tháºt dung cau “miệng nhai tai
nghe”, da rang da miệng ma con da cả tai. Thứ hai la cai bong bong ca day như miếng
cui dừa, xao giấm them bong cải khi an sừng sực, dai dai ma gion ngon khong thể tả.
Thứ nay ma nham nhi với rượu dế la muốn say quen trời quen dất.
Cang quy cang hiếm thi gia ca ho lại cang dắt. Bay giờ thương lai co thể trả gia tới
2 triệu dồng/kg. Nghia la nếu bắt dược con cỡ tram ky la cầm chắc vai tram
triệu dồng trong tay. Thế nhưng lam gi con ca ho ma bắt. Chuyện ca ho tran quy lẫn
những mon an thuộc hang “sơn hao hải vị” kia, tất cả da trở thanh “vang
bong một thời”.
Vá»›i cach danh bắt dung lÆ°á»›i cao, xung diện thi dến cac loai ca nhỏ cung bị táºn
diệt chứ dừng noi gi dến loai khổng lồ như ca ho. Từ nam 1999 trở về sau, ca
ho hiếm dần, những cao thủ “sat ca ho” gắng gượng them vai nam rồi cung
danh buong cheo gac lưới. Van Ba, Tư Chảnh thao lưới ca ho lam thanh vai chục
chiếc vong cho anh em họ hang mỗi người cai nằm chơi.
“Bỏ nghề san ca ho rồi toi cung bỏ nghề lưới luon. Dến nay da cả chục nam
rồi khong con thấy co con ca ho nao to hang tram ky”, lao ngư Van Ba hướng anh mắt
xa xam về phia nga ba song Vam Nao noi.
Theo Thanh Thủy – Hoang Giang
Phap luáºt Việt Nam