یک فنجان چای گیاهی در پستوی داروخانه کوچکم دکتر محمد بقایی داروساز ، محقق و پژوهشگر داروسازی یکی از مهمترین ارکان نظام سلامت تلقی شده و داروساز به عنوان نگین پر فروغ این رشته استراتژیک همواره از جایگاه علمی و اجتماعی خاصی برخوردار بوده و خواهد بود ، این رشته شغلی نیز همانند دیگر شغلهای موجود در جامعه در معرض آسیب های متعدد وارده بر جامعه بوده و متاثر از تلاطم های اقتصادی ، اجتماعی فرهنگی جاری و ساری در عصر حاضر اعم از عوامل استرس زای داخلی و درون سازمانی (خانوادگی) و برون سازمانی (منطقه ای ، ملی و جهانی) است. عوامل استرس زایی که گهگاهی بسیار بسیار آزاردهنده و جان فرساست و

1. ‫در‬ ‫گیاهی‬ ‫چای‬ ‫فنجان‬ ‫یک‬
‫کوچکم‬ ‫داروخانه‬ ‫پستوی‬
‫دوکس‬ ‫فیس‬ ‫پژوهشگر‬ ‫و‬ ‫محقق‬ ، ‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬
‫عنوان‬ ‫به‬ ‫داروساز‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تلقی‬ ‫سالمت‬ ‫نظام‬ ‫ارکان‬ ‫مهمترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫داروسازی‬
‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫علمی‬ ‫جایگاه‬ ‫از‬ ‫همواره‬ ‫استراتژیک‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ‫فروغ‬ ‫پر‬ ‫نگین‬
‫شغلهای‬ ‫دیگر‬ ‫همانند‬ ‫نیز‬ ‫شغلی‬ ‫رشته‬ ‫این‬ ، ‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫برخوردار‬ ‫خاصی‬
‫جامعه‬ ‫بر‬ ‫وارده‬ ‫متعدد‬ ‫های‬ ‫آسیب‬ ‫معرض‬ ‫در‬ ‫جامعه‬ ‫در‬ ‫موجود‬‫و‬ ‫بوده‬‫از‬ ‫متاثر‬
‫فرهنگی‬ ‫اجتماعی‬ ، ‫اقتصادی‬ ‫های‬ ‫تالطم‬‫اعم‬ ‫حاضر‬ ‫عصر‬ ‫در‬ ‫ساری‬ ‫و‬ ‫جاری‬
‫سازمانی‬ ‫برون‬ ‫و‬ )‫(خانوادگی‬ ‫سازمانی‬ ‫درون‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫زای‬ ‫استرس‬ ‫عوامل‬ ‫از‬
.‫است‬ )‫جهانی‬ ‫و‬ ‫ملی‬ ، ‫ای‬ ‫(منطقه‬
‫و‬ ‫فرساست‬ ‫جان‬ ‫و‬ ‫آزاردهنده‬ ‫بسیار‬ ‫بسیار‬ ‫گهگاهی‬ ‫که‬ ‫زایی‬ ‫استرس‬ ‫عوامل‬
‫متعددی‬ ‫های‬ ‫آسیب‬‫بیان‬ ‫که‬ ‫گذارد‬ ‫می‬ ‫برجای‬ ‫را‬ ‫مدت‬ ‫بلند‬ ‫تا‬ ‫مدت‬ ‫کوتاه‬ ‫از‬ ‫اعم‬
‫توان‬ ‫نمی‬ ‫را‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫داروسازی‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫بحث‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫هم‬ ‫آنها‬
.‫ننماید‬ ‫نرم‬ ‫پنجه‬ ‫و‬ ‫دسته‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫بیگانه‬ ‫آنها‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫یافت‬
‫پایدار‬ ‫یا‬ ‫موقت‬ ‫های‬ ‫آسیب‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫استرس‬ ‫ماند‬ ‫می‬ ‫جای‬ ‫بر‬ ‫آنچه‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫به‬
‫ج‬ ‫بر‬ ‫ازان‬ ‫ناشی‬... ‫داروسازی‬ ‫فرهیخته‬ ‫امعه‬
‫واقعیت‬ ‫از‬ ‫گفت‬ ‫بتوان‬ ‫شاید‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫یافته‬ ‫گسترش‬ ‫آنچنان‬ ‫استرس‬ ‫مبحث‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫شده‬ ‫مسلم‬ ‫دیگر‬ ‫امروزه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫اهمیت‬ ‫حائز‬ ‫نکته‬ ‫اما‬ ، ‫دارد‬ ‫امتداد‬ ‫افسانه‬ ‫تا‬
‫مسائل‬ ‫از‬ ‫عصبی‬ ‫های‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫استرس‬ ‫ایی‬ ‫لحظه‬ ‫تغییرات‬ ‫عصر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬
‫ر‬ ‫بر‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫بسیار‬. ‫هاست‬ ‫انسان‬ ‫جسمی‬ ‫سالمت‬ ‫و‬ ‫روان‬ ‫و‬ ‫وح‬
‫تشکیل‬ ‫را‬ ‫افراد‬ ‫زندگی‬ ‫از‬ ‫ایی‬ ‫عمده‬ ‫سهم‬ ‫شغل‬ ‫مقوله‬ ‫و‬ ‫مبحث‬ ‫به‬ ‫نگاه‬ ‫امروزه‬
‫همین‬ ‫ولی‬ ‫است‬ ‫افراد‬ ‫برای‬ ‫آور‬ ‫هیجان‬ ‫چالش‬ ‫یک‬ ‫اشتغال‬ ‫چه‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬

2. .‫باشد‬ ‫مطرح‬ ‫افراد‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫زا‬ ‫استرس‬ ‫عمده‬ ‫منبع‬ ‫یک‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫شغل‬
‫حفظ‬ ، ‫اشتغال‬‫از‬ ‫همه‬ ‫و‬ ‫همه‬ .... ‫آبرومند‬ ‫و‬ ‫مناسب‬ ‫اقتصادی‬ ‫جایگاه‬ ‫حفظ‬ ، ‫شغل‬
‫عادی‬ ‫زندگی‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫بیافزایند‬ ‫افراد‬ ‫استرس‬ ‫شدت‬ ‫بر‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مواردی‬
‫با‬ ‫زیرا‬ ‫نامند‬ ‫می‬ ‫استرس‬ ‫عصر‬ ‫را‬ ‫اخیر‬ ‫قرن‬ ‫بسیاری‬ ‫لذا‬ ‫باشند‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫آنان‬
‫داده‬ ‫رخ‬ ‫اجتماعی‬ ‫آن‬ ‫طبع‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫بحرانهای‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫های‬ ‫دلنگرانی‬
‫نزدیک‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫راه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫افرادی‬ ‫برای‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫شاغلین‬ ‫برای‬ ‫هم‬ ‫فراوانی‬
. ‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫شغلند‬ ‫نیازمند‬
‫یا‬ ‫کاهش‬ ، ‫مزد‬ ‫دست‬ ‫تغییر‬ ، ‫اعم‬ ‫شغلی‬ ‫تحوالت‬ ‫گونه‬ ‫هر‬ ‫دیگر‬ ‫منظری‬ ‫از‬
‫خود‬ ‫نیز‬ ... ‫ایی‬ ‫نامه‬ ‫آئین‬ ‫تغییرات‬ ، ‫سازمانی‬ ‫تغییرات‬ ، ‫انسانی‬ ‫نیروی‬ ‫افزایش‬
‫و‬ ‫تشویش‬ ،‫نگرانی‬ ،‫آشفتگی‬ ‫دچار‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫آورده‬ ‫فشار‬ ‫فرد‬ ‫بر‬ ‫شکلی‬ ‫به‬
‫بر‬ ‫زیادی‬ ‫کاری‬ ‫استرس‬ ‫چنانچه‬ ،‫نتیجه‬ ‫در‬ .‫مینمایند‬ ‫اضطراب‬،‫شود‬ ‫تحمیل‬ ‫فرد‬
‫س‬ ،‫حتم‬ ‫طور‬ ‫به‬‫ال‬‫این‬ ‫که‬ ‫میدهد‬ ‫قرار‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫وی‬ ‫روحی‬ ‫و‬ ‫جسمی‬ ‫مت‬
‫تأثیر‬ ‫وی‬ ‫خانوادگی‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫بر‬ ‫هم‬ ‫و‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫فرد‬ ‫عملکرد‬ ‫بر‬ ‫هم‬ ،‫خود‬
‫میگذارد‬ ‫مخربی‬‫کیفیت‬ ،‫افراد‬ ‫سالمت‬ ‫بر‬ ‫تاثیر‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ،‫شغلی‬ ‫استرسهای‬ ،
‫میدهد‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫زندگی‬
‫استرس‬ ‫دیگر‬ ‫بیان‬ ‫به‬‫شغل‬ ‫سر‬ ‫بر‬ ‫معیني‬ ‫فرد‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫استرسي‬ ،‫شغل‬ ‫از‬ ‫ناشي‬
‫شاغل‬ ‫شخص‬ :‫است‬ ‫نهفته‬ ‫نكته‬ ‫چند‬ ‫تعریف‬ ‫این‬ ‫در‬ . ‫میشود‬ ‫آن‬ ‫دستخوش‬ ‫معیني‬
( ‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫تجربه‬ ‫از‬ ‫اندازه‬ ‫چه‬ ‫تا‬‫كا‬ ‫تازه‬ ‫یا‬ ‫است‬ ‫آزموده‬ ‫كار‬‫ر‬(‫میزان‬
‫شخصیتي‬ ‫نوع‬ ‫چه‬ ‫و‬ ،‫است‬ ‫چقدر‬ ‫موجود‬ ‫شرایط‬ ‫با‬ ‫مقابله‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫ضعف‬ ‫و‬ ‫قدرت‬
‫د‬ ‫خود‬ ‫از‬‫دهد‬ ‫مي‬ ‫نشان‬ ‫كار‬ ‫محیط‬ ‫ر‬.:‫است‬ ‫چنین‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬
‫كه‬ ‫است‬ ‫اي‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ‫شاغل‬ ‫فردي‬ ‫ویژگیهاي‬ ‫و‬ ‫كار‬ ‫شرایط‬ ‫بین‬ ‫متقابل‬ ‫كنش‬
‫كه‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بیش‬ )‫آن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫فشارهاي‬ ‫درنتیجه‬ ‫(و‬ ‫كار‬ ‫محیط‬ ‫خواستهاي‬
‫اشاره‬ ‫محیط‬ ‫با‬ ‫فرد‬ ‫روابط‬ ‫بافت‬ ‫به‬ ‫تعریف‬ ‫این‬ .‫آید‬ ‫بر‬ ‫آنها‬ ‫ازعهده‬ ‫بتواند‬ ‫فرد‬
. ‫دارد‬‫فردي‬ ‫ویژگیهاي‬ ‫از‬ ‫یك‬ ‫هر‬ ‫سهم‬ ‫بتوانیم‬ ‫تا‬ ‫میكند‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫امكان‬ ‫این‬ ‫و‬
‫بررسي‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫آمدن‬ ‫پدید‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫متقابل‬ ‫تأثیر‬ ‫و‬ ‫كار‬ ‫شرایط‬ ، ‫شاغل‬
‫كنیم‬.
‫چیست؟‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫هاي‬ ‫نشانه‬ ‫اما‬

3. ‫عبارتند‬ ‫كنند‬ ‫مي‬ ‫بروز‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫را‬ ‫هایي‬ ‫نشانه‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫سه‬
: ‫از‬‫ه‬ ‫نشانه‬‫جسمانی،رفتاری‬ ،‫روانی‬ ‫ای‬
‫رواني‬ ‫هاي‬ ‫نشانه‬‫براثر‬ ‫كه‬ ‫هستند‬ ‫شناختي‬ ‫و‬ ‫عاطفي‬ ‫مشكالت‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫آن‬ :
‫نموده‬ ‫بروز‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫از‬ ‫ناشي‬ ‫هاي‬ ‫ناراحتي‬:‫همانند‬ ‫هایی‬ ‫نشانه‬ ‫و‬
‫بروز‬ ‫را‬ ‫بیزاري‬ ‫و‬ ‫انزوا‬ ، ‫ناكامي‬ ‫احساس‬ ، ‫ماللت‬ ، ‫اضطراب‬ ، ‫افسردگي‬
.‫دهند‬ ‫می‬
‫جسماني‬ ‫هاي‬ ‫نشانه‬‫و‬ ‫شواهد‬ :‫رابطه‬ ‫كه‬ ‫اند‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫متعددی‬ ‫تحقیقی‬ ‫مدارك‬
‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫معیني‬ ‫جسماني‬ ‫بیماریهاي‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫نشانه‬ ‫و‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫بین‬ ‫اي‬.‫یكي‬
‫بیماریهاي‬ ‫شغلي‬ ‫استرس‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫جسماني‬ ‫بیماري‬ ‫هاي‬ ‫نشانه‬ ‫ترین‬ ‫عمومي‬ ‫از‬
‫قلبي‬–‫است‬ ‫عروقي‬
‫رفتاري‬ ‫هاي‬ ‫نشانه‬‫ا‬ ‫عبارتند‬ ‫استرسی‬ ‫های‬ ‫نشانه‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫این‬ :: ‫ز‬
، ‫دارو‬ ‫و‬ ‫الكلي‬ ‫مشروبات‬ ‫افزون‬ ‫روز‬ ‫مصرف‬ ، ‫كردن‬ ‫كار‬ ‫از‬ ‫خودداري‬ ‫مثل‬
‫اعضاي‬ ‫یا‬ ‫همكاران‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫جویانه‬ ‫ستیزه‬ ‫رفتارهاي‬ ، ‫اشتهایي‬ ‫بي‬ ‫یا‬ ‫پرخوري‬
‫جمله‬ ‫از‬ ‫پیامدی‬ ‫رفتارهای‬ ‫وهمچنین‬ ‫فردي‬ ‫میان‬ ‫مشكالت‬ ‫كل‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫خانواده‬
‫ن‬ ‫هاي‬ ‫حادثه‬ ‫افزایش‬ ، ‫شغل‬ ‫كردن‬ ‫رها‬ ، ‫كار‬ ‫از‬ ‫غیبت‬‫بهره‬ ‫فقدان‬ ‫و‬ ‫كار‬ ‫از‬ ‫اشي‬
.‫وري‬
. ‫گردد‬ ‫شاغل‬ ‫فرد‬ ‫افتادگی‬ ‫توان‬ ‫از‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫موارد‬ ‫این‬ ‫همه‬ ‫متاسفانه‬
...... ‫بگذریم‬
‫هم‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫گیاهی‬ ‫های‬ ‫دمنوش‬ ‫یا‬ ‫چای‬ ‫نوشیدن‬ ‫استرس‬ ‫کاهش‬ ‫های‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫هم‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫داروخانه‬ ‫در‬ ‫داروساز‬ ‫همکاران‬ ‫استرس‬ ‫کاهش‬ ‫موجب‬ ‫تواند‬ ‫می‬
‫(پزشکان‬ ‫پزشکی‬ ‫جامعه‬ ‫های‬ ‫دورهمی‬ ‫برای‬ ‫داروخانه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ایی‬ ‫دوستانه‬ ‫محفل‬
‫م‬ ‫تفاهم‬ ‫پایه‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫دوستانه‬ ‫کاری‬ ‫رابطه‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ) ‫اطراف‬.‫نماید‬ ‫ایجاد‬ ‫تقابل‬
‫تا‬ ‫شدم‬ ‫برآن‬ ‫لذا‬2‫تقدیمتان‬ ‫گفتار‬ ‫این‬ ‫پایان‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫استرس‬ ‫ضد‬ ‫گیاهی‬ ‫دمنوش‬ ‫نوع‬
‫بکاهید‬ ‫کاریتان‬ ‫استرس‬ ‫از‬ ‫اندکی‬ ‫و‬ ‫ببرید‬ ‫لذت‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫میل‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫نمایم‬
‫است‬ ‫گذر‬ ‫در‬ ‫عمر‬ ‫که‬ ‫بیافزائیم‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫به‬ ‫بیاییم‬

4. ‫شماره‬ ‫استرس‬ ‫ضد‬ ‫دمنوش‬1)‫روسی‬ ‫چای‬ ‫به‬ ‫(معروف‬
: ‫الزم‬ ‫مواد‬
1-4‫آب‬ ‫لیوان‬
2-‫تازه‬ ‫لیموی‬ ‫آب‬ ‫فنجان‬ ‫نصف‬
3-2‫عسل‬ ‫غذاخوری‬ ‫قاشق‬
4-‫نشده‬ ‫پودر‬ ‫دارچین‬ ‫مقداری‬
5-1‫میخک‬ ‫گل‬ ‫چایخوری‬ ‫قاشق‬
6-‫سیاه‬ ‫چای‬ ‫مرباخوری‬ ‫قاشق‬ ‫ا‬
: ‫تهیه‬ ‫نحوه‬
‫باشد‬ ‫دمنوش‬ ‫مواد‬ ‫برای‬ ‫ایی‬ ‫محفظه‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫دمنوش‬ ‫مخصوص‬ ‫قوری‬ ‫یک‬ ‫در‬4‫آب‬ ‫فنجان‬
‫دارچین‬ ‫تکه‬ ، ‫عسل‬ ‫لیمو‬ ‫آب‬ ، ‫داغ‬،‫ریخته‬ ‫را‬ ‫میخک‬ ‫گل‬‫به‬ ‫محض‬ ‫به‬ ، ‫آوریم‬ ‫می‬ ‫بجوش‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫و‬
. ‫نمائید‬ ‫اضافه‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫سیاه‬ ‫چای‬ ‫و‬ ‫برداشته‬ ‫حرارت‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫آمدن‬ ‫جوش‬
3-5‫و‬ ‫نموده‬ ‫صبر‬ ‫دقیقه‬‫برای‬ ‫دمنوش‬ ‫میزان‬ ‫این‬ . ‫نمائید‬ ‫مصرف‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫سپس‬4‫نفر‬ ‫هر‬ ‫نفر‬
. ‫است‬ ‫کافی‬ ‫فنجان‬ ‫یک‬
‫شماره‬ ‫استرس‬ ‫ضد‬ ‫دمنوش‬2) ‫تی‬ ‫(اسپایسی‬
: ‫الزم‬ ‫مواد‬
1-6‫سبز‬ ‫زیره‬ ‫عدد‬
2-‫زنجبیل‬ ‫از‬ ‫کوچکی‬ ‫بسیار‬ ‫تکه‬
3-‫بو‬ ‫برگ‬ ‫برگ‬ ‫عدد‬ ‫یک‬
4-‫سیاه‬ ‫چای‬ ‫مرباخوری‬ ‫قاشق‬ ‫یک‬
5-1‫عسل‬ ‫غذاخوری‬ ‫قاشق‬
6-4‫داغ‬ ‫آب‬ ‫فنجان‬
: ‫تهیه‬ ‫نحوه‬
‫باشد‬ ‫دمنوش‬ ‫مواد‬ ‫برای‬ ‫ایی‬ ‫محفظه‬ ‫دارای‬ ‫که‬ ‫دمنوش‬ ‫مخصوص‬ ‫قوری‬ ‫یک‬ ‫در‬4‫آب‬ ‫فنجان‬
‫و‬ ‫افزوده‬ ‫را‬ ‫چای‬ ‫و‬ ‫رنجبیل‬ ، ‫بو‬ ‫برگ‬ ، ‫زیره‬ ، ‫جوش‬5‫یا‬ ‫جوش‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کتری‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫دقیقه‬
‫بزنید‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫افزوده‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫عسل‬ ‫سپس‬ ‫نمائید‬ ‫گرم‬ ‫وارمر‬

5. 3-5‫د‬‫برای‬ ‫دمنوش‬ ‫میزان‬ ‫این‬ . ‫نمائید‬ ‫مصرف‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫صبر‬ ‫قیقه‬4‫نفر‬ ‫هر‬ ‫نفر‬
. ‫است‬ ‫کافی‬ ‫فنجان‬ ‫یک‬
‫داروساز‬ ‫بقایی‬ ‫دمحم‬ ‫دکتر‬