1. “Verbeelding van de grens”
Eindpresentatie 5 september 2003
Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats

2. Opbouw presentatie ……………………………………………………………………….....…………………………………………………………………………………………………………………………
• Inleiding
• Achtergrondstudie: inspiratiebron
• Begraven in historisch perspectief
• Uitgangspunten “Verbeelding van de grens”
• Kenmerken van de lokatie
• Ontwerp
– Landschap en omgeving
– Gebouw en omgeving
• Samenvatting van idee naar ontwerp
• Afsluiting
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 2

3. Inleiding
Inleiding ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………
De begraafplaats,
“de verbeelding van de grens tussen leven en dood”
Doelstelling
Het creëren van een laatste rust- en ontmoetingsplaats:
• Ruimtelijk en permanent (dus geen ruimingen meer)
• Op de grens van water en land
• Centraal gelegen
• Gemakkelijk bereikbaar
• Plek van afscheid, gedenken, herdenken en nadenken
• Op maat dus persoonlijk en op eigentijdse wijze
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 3

4. Inleiding
Subdoelstelling
• Overlijden - Begrafenis
– Persoonlijke begeleiding en advies op maat
– Centrale aanmelding
– Persoonlijk gesprek thuis: opbaren en persoonlijke keuzes daarin
– Gesprek op locatie: inzichtelijk maken van mogelijkheden
• Begrafenisritueel
– Ontvangst en dienst in aula
– Cremeren of begraven
– Condoleance
• Verwerking en herdenking
– Meditatie binnen of buiten (individueel / collectief)
– Herdenkingsdienst (collectief)
July 15, 2009
– Cursusaanbod / Bibliotheek
Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 4

5. Achtergrondstudie: inspiratiebron
De mate van beschaving van een volk valt af te lezen van de wijze waarop men
zijn doden bezorgt.
Pericles
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 5

6. “Verbeelding van de grens”
Achtergrondstudie: inspiratiebron
Ik moet zorgen dat je teruggaat over de brug van water
Door de spiegel waar de zee de hemel raakt
William Blake
Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats

7. Achtergrondstudie: inspiratiebron
Maiden Castle
Engeland
Natuur is gebruikt als stedebouwkundig inrichtingsmiddel
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 7

8. Achtergrondstudie: inspiratiebron
‘De grote slang’
Indiaanse grafheuvel. Een permanent graf. Ohio (USA)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 8

9. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Historisch perspectief: begraven/begraafplaatsen
2. Bronstijd (graven in Tumulus (hunebed))
3. Romeinse tijd (graven langs de weg)
4. Middeleeuwen (graven in en rondom de kerk)
5. 19e - 20e eeuw (graven op dodenakkers)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 9

10. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Kenmerk begraven/begraafplaatsen in Bronstijd:
• De strijd was heilig
• Er was veel tijd
• Graven in een tumulus op plateau
• De dood was zichtbaar
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 10

11. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Kenmerken begraven/begraafplaatsen in Romeinse tijd:
• Het leger was heilig
• Er was tijd genoeg
• Graven langs de weg
• De dood was zichtbaar
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 11

12. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Kenmerken begraven/begraafplaatsen in Middeleeuwen:
• De kerk was heilig
• Er was nog tijd
• Graven in en rondom de kerk
• De dood was nog zichtbaar
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 12

13. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Kenmerken begraven/begraafplaatsen in 19e-20e eeuw:
• Het leven is heilig
• Er is steeds minder tijd want kostbaar
• Graven zijn (grotendeels) tijdelijk
• De dood is homogeen en verstopt
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 13

14. Begraafplaatsen in historisch perspectief
Kenmerken begraven/begraafplaatsen vandaag:
• Andere uitgangspunten
• Nieuwe rituelen
• Nieuwe faciliteiten
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 14

15. Uitgangspunten
Uitgangspunten ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Afscheid-Begraven-Gedenken in deze tijd
• Mobiliteit is heilig
• Minder gebonden aan dorp/stad en directe woonomgeving
• Iedereen is druk; men heeft geen tijd
• Taboesfeer rond de dood is aan het verdwijnen
• Graven mogen ruimte krijgen
• De dood mag weer zichtbaar in het landschap worden geplaatst
• Graven mogen permanente plaats krijgen
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 15

16. Uitgangspunten
Eisen lokatie
Ruimte
Op de grens van Water/Land/Lucht (3 oerelementen)
N.O.Polder (Flevoland)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 16

17. Kenmerken van de lokatie
Kenmerken van de Lokatie ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
• Perspectief/Ruimte
– voldoende ruimte voor permanente
graven
• Riet
– kanalen en natuurgebieden
• Kamers
– beschutte sfeer van boerderij-erven
• Dijken
– grens
• Aarde /water/lucht
– aanwezigheid van drie oerelementen
• Het weer
– mens en natuur
• Snelweg met brug
– Uitzicht op landschap
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 17

18. Kenmerken van de lokatie
Perspectief/ruimtelijk
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 18

19. Riet
De mens is maar een heel zwak riet van de natuur, Kenmerken van de lokatie
Maar hij is een denkend riet.
Het hele universum hoeft zich niet te wapenen
om hem te vermorzelen.
Een beetje damp, een druppeltje water volstaat
om te doden.
Maar ook al vermorzelt het universum hem,
Toch is de mens veel edeler dan datgene wat hem
doodt,
Want hij weet dat hij sterft;
Wat het universum ook op hem voor heeft,
Daar weet het niets van.
Dus bestaat onze hele waardigheid in die
gedachte.
Blaise Pascal, “Pensées” (1662)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 19

20. Kenmerken van de lokatie
Kamers
Beschutting
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 20

21. Kenmerken van de lokatie
Dijken
Grens van water/land/lucht
Dijkgraven
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 21

22. Ontwerp
Ontwerp ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…
Van idee
naar
ontwerp…..
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 22

23. Ontwerp Landschap en omgeving (schetsontwerp)
Ontwerp Landschap en omgeving …………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………
Spanning
.
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 23

24. Ontwerp Landschap en omgeving (maquette)
Schetsmaquette van
landschappelijke hoofdstructuur.
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 24

25. Ontwerp Landschap en omgeving (maquette)
Schetsmaquette
Relatie landschap, gebouw en brug
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 25

26. Ontwerp gebouw en referentie (schetsontwerp)
Ontwerp relatie gebouw met inspiratiebron …………………………………………………………………………………………………………………….
Effect van sacraal langhuis met licht:Via duisternis naar het licht
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 26

27. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
gebouw in relatie tot landschap.
spanning
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 27

28. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
Introvert en toch transparant
perspectief en zichtlijnen.
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 28

29. Ontwerp gebouw en omgeving (Infrastructuur)
Logistieke structuur in gebouw
voor twee doelgroepen
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 29

30. Ontwerp gebouw en omgeving (schetsontwerp)
Ontwerp gebouw en omgeving ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
• Maaiveld
• Opgetilde beg. gr.vloer
• Parkeersouterrain
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 30

31. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
Interne structuur gebouw
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 31

32. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
Structuur park /gebouw
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 32

33. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
Relatie gebouw t.o.v.:
• Externe infrastructuur
• Landschap
• zichtlijnen
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 33

34. Ontwerp gebouw en omgeving (maquette)
Aanzicht parkzijde
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 34

35. Ontwerp gebouw en omgeving (uitsnede maquette)
Uitsnede van een der vier aula’s
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 35

36. Ontwerp gebouw en omgeving (situatie)
Oude Situatie
Nieuwe situatie
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 36

37. Situatie Ontwerp gebouw en omgeving (situatie)
Gebouw in relatie tot omgeving
Situatie
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 37

38. Ontwerp gebouw en omgeving (situatie)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 38

39. Ontwerp gebouw en omgeving (plattegrond)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 39

40. Ontwerp gebouw en omgeving (detailplattegrond)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 40

41. Ontwerp gebouw en omgeving (plattegrond)
Facilitaire- en Sacrale zone
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 41

42. Ontwerp gebouw en omgeving (plattegrond)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 42

43. Ontwerp gebouw en omgeving (plattegrond)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 43

44. Ontwerp gebouw en omgeving (doorsnede)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 44

45. Ontwerp gebouw en omgeving (plattegrond)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 45

46. Ontwerp gebouw en omgeving (doorsnede)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 46

47. Ontwerp gebouw en omgeving (gevelaanzicht)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 47

48. Ontwerp gebouw en omgeving (dwarsdoorsnede)
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 48

49. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 49

50. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 50

51. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 51

52. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 52

53. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 53

54. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 54

55. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 55

56. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 56

57. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 57

58. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 58

59. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 59

60. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 60

61. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 61

62. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 62

63. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 63

64. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 64

65. Samenvatting “Verbeelding van de Grens”
July 15, 2009 Een facilitair complex ten dienste van een permanente rustplaats 65