1. het mooiste
uitzicht is
inzicht
INZICHT IN EN UITZICHT OP
HET SUCCES VAN INNOVATIETOPPERS
Paul d’Hond
Quirien Verbakel
Hans Buurman
barometerboek.indd 1
29-01-13 15:20
2. Over Syntens Innovatiecentrum
Syntens Innovatiecentrum laat de Nederlandse economie groeien door
het versterken van innovatie in het midden- en kleinbedrijf. Syntens
maakt ondernemers bewust van de mogelijkheden die zij hebben om
te innoveren en helpt ondernemers concreet om daarin stappen te
zetten die leiden tot resultaat voor de onderneming. Het grote en
persoonlijke netwerk van Syntens zoals kennispartners, ondernemers
en brancheorganisaties strekt zich uit over de belangrijkste sectoren
van de Nederlandse economie en is regionaal beschikbaar en
toegankelijk. Door nieuwe verbindingen binnen dit netwerk te leggen,
bijvoorbeeld tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers
en kennisinstellingen, ontstaan innovaties die resulteren in nieuwe
business. Zo dragen de activiteiten van Syntens Innovatiecentrum
indirect bij aan een extra omzet bij het Nederlandse bedrijfsleven van
enkele honderden miljoenen euro’s.
Nieuwe verbinding, nieuwe business
www.syntens.nl
Meer informatie
Syntens Innovatiecentrum
Paul d’Hond (Projectmanager)
Telefoon 06-55 82 44 15
mail: paul.dhond@syntens.nl
www.syntens.nl/topketenimpuls
02
barometerboek.indd 2
29-01-13 15:20
3. Inleiding
In 2010 is de Nederlandse regering begonnen met het topsectorenbeleid. Syntens
heeft zijn organisatie ingericht volgens dit beleid en ondersteunt het MKB om aan te
sluiten bij de groeikansen. Ook in 2012 zijn veel ondernemers in (het verlengde van)
de topsectoren HTSM, Chemie, Energie en Water succesvol geweest met het ontwikkelen en vermarkten van innovaties.
Wat maakt dat deze innovatieprojecten slagen of falen? Welke succesfactoren spelen
daarbij een rol? Welke bronnen worden aangeboord en hoeveel invloed hebben die
op het succes van innovatie? Wat hebben innovatieve ondernemers in de toekomst
(meer) nodig? Welke lessen kunnen we leren van succesvolle innovatietoppers?
Syntens Innovatiecentrum heeft vijftig succesvolle innovatieprojecten onder de loep
genomen om succesfactoren en aanbevelingen boven water te halen voor MKB
ondernemers, overheid en brancheorganisaties.
Inzicht in, en uitzicht op het succes van innovatietoppers is het resultaat van deze
exercitie. Dit boekje geeft inzicht in de belangrijkste succesfactoren en toont het
belang aan van kennis, samenwerking, financiering en enkele andere parameters in
innovatietrajecten. Tevens geeft het uitzicht op, en aanbevelingen voor een toekomst
waarin de behoeften van innovatieve MKB ondernemers beter worden vervuld.
Het onderzoek is uitgevoerd onder vijftig ondernemers met een succesvol innovatietraject en is daarmee geen afspiegeling van het Nederlandse innovatieve MKB.
Wel zijn dit bedrijven die als inspirerend voorbeeld en drijvende kracht gelden voor
innovatief MKB Nederland. Bij deze ondernemers zijn interviews afgenomen van
circa 25 minuten per ondernemer. De verkregen gegevens zijn kwantitatief verwerkt
om generieke uitspraken te kunnen doen, zonder de rijkdom van de individuele
inzichten te verliezen.
Syntens Innovatiecentrum, januari 2013
03
barometerboek.indd 3
29-01-13 15:20
4. Samenvatting
Innoveren in Nederland verandert. De tijd van individueel innoveren is voorbij, er wordt
op grotere schaal in netwerken geïnnoveerd. Succes hangt niet meer alleen af van de
kwaliteit van de innovatie, maar in toenemende mate ook van het vinden van de juiste
partners.
Toch blijft innovatie aantrekkelijk: het is een stuwende kracht voor groei van omzet,
toegevoegde waarde en export. “Innovatie heeft het ondernemerschap leuker gemaakt”,
aldus een ondernemer.
Dat innoveren ook lastig kan zijn, is van alle tijden. Ondernemers worstelen vooral met
techniek, het achterhalen van de juiste kennis en het rondkrijgen van de financiering.
Het vinden van de juiste partners om deze knelpunten samen mee op te lossen, wordt
genoemd als doorslaggevend voor het slagen van innovatieprojecten.
Als het gaat om samenwerken, dan wordt de weg naar toeleveranciers door de meeste
ondernemers goed gevonden. Samenwerking met klanten en collega ondernemers
bevat nog een waardevol potentieel voor MKB, maar wordt nog weinig benut. Er wordt
maar weinig kennis van buiten gehaald. Daar waar dat wel gebeurt, wordt deze echter
als buitengewoon belangrijk beoordeeld.
Financiering voor innovatie is moeilijk aan te trekken. Veel financiering komt uiteindelijk
uit eigen middelen en vormt daardoor zelden een belemmering voor de continuïteit van
het innovatieproject.
Een aanmerkelijk deel van de innovaties zet in op het realiseren van internationale ambities, voornamelijk het gebied van export.
Gevraagd naar de belangrijkste organisatorische en sociale succesfactoren, worden het
regelen van geheimhouding en het maken van een goed plan het vaakst genoemd. De
actieve betrokkenheid van alle medewerkers en businesspartners stuwt de resultaten op
en tilt het bedrijf naar een hoger niveau.
Bij succesvolle innovaties is er ook een rol voor de overheid, voor Syntens Innovatiecentrum en de topsectoren. Uit het onderzoek blijkt dat er een kans ligt voor de overheid om
een ander gezicht te laten zien dan dat van ‘subsidie’ – bijvoorbeeld met een meer op het
MKB gericht beleid. Syntens vervult een gewaardeerde rol als inspirerend verbinder.
Tenslotte goed nieuws met betrekking tot de hefboom die de vernieuwing in gang zet
voor de totale innovativiteit van het Nederlandse MKB: in meer dan de helft van de
gevallen worden collega ondernemers aangestoken door het succes van innovatie en zijn
anders gaan werken.
04
barometerboek.indd 4
29-01-13 15:20
5. Ten eerste een aantal open vragen
naar de succesfactoren van innovatie.
1. Ondernemers worstelen vooral met techniek, het rond krijgen van
de financiering en het vinden van de juiste kennis.
Techniek
Financiering
Vinden kennis
“Geen
zonde innovatie
rm
accep arkttatie”
Peter
Ebret Retrae
ti Eur
ope
Marktacceptatie
Partners interesseren
Haalbaarheid
Time to market
Wetgeving
0%
Vraag:
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Wat maakte uw innovatieproject moeilijk of complex?
2. Het vinden van de juiste partners is doorslaggevend voor het
slagen van innovatieprojecten.
Juiste partners
Kennis
Financiering
Techniek
Kostprijs
Marktintroductie
Doorzettingsvermogen
Planning
Launching customer
Pro-actieve houding
Blijven bij core competence
Interne brede betrokkenheid
Tussentijds testen
“Zoek
in
traje het voorbrede ct met een
bl
juiste ik naar de
partij
en”
Leo M
arinis
Mobil
e Con sen
tainin
g
0%
Vraag:
5%
10%
15%
20%
25%
Wat waren voor uw innovatieproject de kritische
succesfactoren, oftewel welke kritische zaken zijn er
gebeurd waardoor het innovatieproject is gelukt?
05
barometerboek.indd 5
29-01-13 15:20
6. 3. Veel struikelblokken van innovatieprojecten zijn beïnvloedbaar
door de ondernemer.
4. De belangrijkste beïnvloedbare struikelblokken zijn: focus houden
op het project en het vinden van de juiste partijen.
Te weinig focus op project
Niet vinden van juiste partijen
Time to market
“Gebr
focus ek aan
nekt je
”
Ruud
van H
am
Water
block
Doorzettingsvermogen
Kostprijs realiseren
Kennis complex/gebrek aan
Te snelle introductie
Financiering
Onvoloende market fit
Overheid/regels
Technische haalbaarheid
Opleidingsniveau klant
0%
5%
Moeilijker beïnvloedbaar
moeilijker beinvloedbaar
Vraag:
10%
15%
20%
25%
Beïnvloedbaar
Beinvloedbaar
Wat waren de kritische faalfactoren, oftewel welke kritische
zaken hadden er kunnen gebeuren die uw innovatieproject
hadden kunnen laten mislukken?
06
barometerboek.indd 6
29-01-13 15:20
7. Vervolgens een aantal vragen over de rol en
belangrijkheid van zes vermeende succesfactoren:
samenwerking, kennis, financiering, internationaal,
organiseren van innovatie, sociale innovatie.
5. Het verkrijgen van financiering wordt het vaakst genoemd als
belangrijkste succesfactor voor het slagen van het innovatietraject.
Financiering
Sociale innovatie
“De k
o
gaan sten
de ba voor
ten uit
”
Samenwerken
Internationale component
Organiseren
Verkrijgen kennis
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
07
barometerboek.indd 7
29-01-13 15:20
8. 6. De weg naar de toeleverancier wordt door de meeste
ondernemers goed gevonden.
7. Samenwerking met klanten en collega ondernemers bevat een
waardevol potentieel voor het MKB, maar wordt nog weinig benut.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Toeleverancier
Universiteit/Hogeschool
“Deel
ke
je con nnis met
c
en b urrent
de ma reek zo
rkt op
en”
Walte
r Jan
Jagra sen
n
Adviesbureau/consultant
Adviesburo/consultant
Klanten
Collega ondernemers
Kennisinstellingen
Overheid
Bank/investeringsmaatschappij
Geen samenwerking
Vraag:
Heeft u voor uw innovatieproject samengewerkt met
anderen, en met wie?
0
2
4
6
8
10
Toeleverancier
Universiteit/Hogeschool
“Maa
k me
van b er gebruik
e
ken staande
alles nis, ga nie
zelf u
t
itzoek
en”
Rob L
ang
Elme en
c
Adviesbureau/consultant
Adviesburo/consultant
Klanten
Collega ondernemers
Kennisinstellingen
Overheid
Bank/investeringsmaatschappij
Vraag:
Hoe belangrijk was het samenwerken met deze anderen
voor het slagen van uw innovatieproject?
08
barometerboek.indd 8
29-01-13 15:20
9. 8. Er wordt maar weinig kennis van buiten gehaald. Daar waar dat wel
gebeurt, wordt deze echter als buitengewoon belangrijk beoordeeld.
Toeleveranciers
Universiteit/Hogeschool
Adviesbureau/consultant
Aviesburo/Consultant
Kennisinstelling
Klant
Geen kennis in huis gehaald
Vraag:
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
Heeft u voor uw innovatieproject kennis of technologie 35%
in huis gehaald die u nog niet had? Zo ja, waar heeft u
deze verkregen?
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
Toeleveranciers
“We z
ijn
bedrij een klein
f
grote met een
ambit
ie”
Dirk V
erhoe
Axxic
on M ven
Eindh oulds
oven
Universiteit/Hogeschool
Aviesburo/Consultant
Adviesbureau/consultant
Kennisinstelling
Klant
Vraag:
Hoe belangrijk was het verkrijgen van deze kennis /
technologie voor het slagen van uw innovatieproject?
09
barometerboek.indd 9
29-01-13 15:20
10. 9. Financiering voor innovatie is moeilijk aan te trekken, maar vormt
zelden een belemmering voor continuïteit.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Eigen middelen
Subsidie
“Zoek
e
geen en klant,
subsid
ie”
Yvonn
e Klee
HERA fkens
Investeerder
Klant (voorfinanciering)
Banklening
Sponsoring
Crowd-sourcing
Vraag:
Hoe is de financiering van uw innovatieproject tot
stand gekomen?
10. Een aanmerkelijk deel van de innovaties zet in op het realiseren
van internationale ambities.
Geen
internationale
component
Export
investeerder
Investeerder
“Kijk
lands over de
gr
daa enzen,
nieuw r liggen
e mar
kten”
Steph
an Po
DPI H elsma
olding
Import
Kennis
Vraag:
Kende uw innovatieproject een internationale component,
en zo ja, welke?
10
barometerboek.indd 10
29-01-13 15:20
11. 11. Het regelen van geheimhouding en het maken van een goed plan zijn de
belangrijkste organisatorische succesfactoren.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Maak planning
Geheimhouding regelen (NDA)
“Maa
k ee
and n plannin
de wa ers regeer g,
t
an va
n de d
ag”
Antwa
Roeg n de Pund
iers d
e Koe er
ijer
Projectleiderschap
Leg afspraken vast
Maak tijd vrij
Duidelijkheid belang partijen
Vroegtijdige samenwerking
Risico analyse
Betrek de klant
Vraag:
Wat zijn voor u de belangrijkste lessen hoe een innovatieproject
succesvol georganiseerd zou moeten worden?
12. Actieve betrokkenheid van medewerkers en businesspartners stuwt
de resultaten op en tilt het bedrijf naar een hoger niveau.
13. Het belang van de sociale factoren voor het slagen van innovatie wordt
door 10% van de ondernemers niet herkend.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Betrokkenheid medewerkers
Klik tussen mensen en partijen
Persoonlijke groei stimuleren
“Als je
de org
anis
nie
gaat h t mee heb atie
t,
et nie
t lukk
en”
Jaap
van B
aar
IE Sys
tems
Communicatie
Kennis/competentie ontwikkeling
Trots/doorzettingsvermogen
Netwerk
Geen of weinig
Vraag:
Wat zijn voor het slagen van uw innovatieproject de
belangrijkste sociale succesfactoren geweest?
11
barometerboek.indd 11
29-01-13 15:20
12. Dan een aantal vragen over de huidige en gewenste rol
van de overheid, de rol van Syntens Innovatiecentrum,
de topsectoren en het aansteekeffect.
14. Kans voor de overheid om een ander gezicht te laten zien dan dat van
‘subsidie’ – bijvoorbeeld een meer op het MKB gericht beleid.
Geen rol
Subsidie
Klant
Faciliterend
Vraag:
Wat was de rol van de overheid bij het slagen
van uw innovatieproject?
“Mee
r ov
de br erleg met
anche
s”
Dick B
Get P ais
act
“Geef
opdra
chten
”
Seph
Lottm
an
AllinP
last
Op MKB toegesneden
beleid
Rol in financieringslandschap
Wet- en regelgeving
Inhoudelijk faciliteren
Oneerlijke concurrentie
aanpakken
Verlagen drempels
Opdrachtgeverschap
Geen wens
Vraag:
“Zorg
en
eenvo dat banke
u
n
kunne diger geld
n uitle
nen”
Bart v
an Go
NYOY ch
N
Hoe zou de overheid u kunnen ondersteunen om
toekomstige innovatieprojecten eerder, beter en sneller
succesvol te maken?
12
barometerboek.indd 12
29-01-13 15:20
13. 15. Syntens Innovatiecentrum vervult een gewaardeerde rol als
inspirerende verbinder.
Kennisdelen
13%
Valoriseren
6%
Samenwerken
54%
“Synt
trum ens Innova
gee
tiec
ongek ft onafhan enke
leurd
advie lijk,
s”
Wijna
nd Ve
en
Veap
Shield s
Inspireren
38%
Vraag:
Wat was de rol van Syntens Innovatiecentrum bij het slagen
van uw innovatieproject?
16. In meer dan de helft van de gevallen worden ook collega
ondernemers aangestoken door het succes van innovatie en zijn zij
anders gaan werken.
Geen
aanstekelijkheid
44%
“Ik zie
in
dat an mijn omge
ving
dere o
nd
ne
stude mers nu o ernten in
ok
schak
elen”
Leo M
Mobil arinissen
,
e Con
tainin
g
Aanstekelijkheid
56%
en”
Vraag:
Zijn bedrijven in uw omgeving ook anders gaan werken
naar aanleiding van uw innovatieproject? (Aanstekelijkheid)
13
barometerboek.indd 13
29-01-13 15:21
14. 17. Iets meer dan de helft van de ondernemers heeft van ‘topsectoren’
gehoord, maar slechts weinigen hebben een beeld van wat de topsector
voor hen kan betekenen.
100%
80%
nee
nee
“Tops
ec
alleen tor: dat is
grote voor de
jonge
ns”
nee
60%
40%
ja
ja
20%
ja
0%
Bent u bekend met het
Topsectorenbeleid?
Kunt u aangeven wat de Wilt u nader geinformeerd
Topsector voor het MKB worden over de Topsector?
kan betekenen ?
14
barometerboek.indd 14
29-01-13 15:21
15. Tot besluit zeven gouden tips
van succesvolle innovatieve ondernemers
voor collega ondernemers
1. “Zorg dat je steengoed bent in je vak”
(Coby Blom, 4Q-Air)
2. “Volg de vraag”
(Michel Goebbels, G&S Industries)
3. “Denk goed na, maak een plan, maak kennis”
(Marcel van Wersch, Duurzaam Zeeuws Licht)
4. “Volg onderzoek als het gaat om de innovatie, volg je
buikgevoel als het gaat om samenwerkingspartners”
(Bart van Goch, Nyoyn)
5. “Is het haalbaar, wat is je verdienmodel”
(Arnold Vaandrager, Vabo Composites)
6. “Ga uit van je eigen kracht, zet door”
(Laurens Pluimers, Barista Technology)
7. “Commitment, commitment”
(Dick Bais, Get Pact)
15
barometerboek.indd 15
29-01-13 15:21
