DSD-NL 2015, Delft-FEWS Gebruikersdag, 4 Bos Brabant: samenwerking over grenzen heen

1. BOS Brabant:
samenwerking over grenzen heen
DELFT-FEWS Gebruikersdag, 9 juni 2015
Klaas-jan Douben
Waterschap Brabantse Delta

2. Hoogwater januari 1995
• Waterafvoer Dommel en Aa belemmerd
door timing hoogwatergolf Maas
• Goede afstemming van waterverdeling
en inzet bergingsgebieden in
beheergebieden van de waterschappen
is cruciaal om wateroverlast en
overstromingen zoveel mogelijk te
voorkomen
• Een (nauwkeurige) verwachting van
verloop van hoogwatergolven in
regionale watersystemen was niet
beschikbaar, maar wel gewenst
=> BOS Dommel & Aa (BOS 1.0)

3. 2011: Verdergaande Brabant-brede samenwerking
• Integrale benadering hoogwatersituaties noodzakelijk door
toenemend aantal vrijheidsgraden voor sturing
• Optimale sturing overschrijdt beheergrenzen

4. Project Dynamisch Waterbeheer
Dynamisch Waterbeheer:
opdrachtgever, ‘samenwerking’, afstemming en coördinatie

5. Ambities BOS Brabant (1)
• Gestructureerde (en reproduceerbare) advisering op basis van
real-time data en prognoses met een ‘centraal beheerd model’
• Naast signaalfunctie, ondersteuning bij afwegingen over o.a.:
 Verdeling van afvoer (stroomgebieden Aa & Dommel vs. kanalenstelsel
Oost-Brabant)
 Inzet van waterbergingsgebieden en stuwbeheer
 Effectiviteit van maatregelen (potentiële schade)

6. Ambities BOS Brabant (2)
• Waterbeheerders hebben gezamenlijk zicht op de hoogwater-
situatie en geven eenduidig advies aan gemeenten en
Veiligheidsregio
• Snelle en goed overwogen (bestuurlijke) beslissingen over te
nemen maatregelen
• Evaluatie en (dus ook) ‘leer’ instrument
• “Een hoogwatercalamiteit van vòòr 2014, is business as usual na
2014”

7. ‘Elementen’ BOS Brabant
• Mensen (gebruikers) en een
flinke dosis gezond verstand
• Server en computer(s)
• FEWS
• Data (meetgegevens en
verwachtingen)
• (Hydrodynamische) modellen
• Dashboard
• Client-server systeem
Verkeerstoren

8. ’Sleutellocaties’
Sleutellocaties:
• Meetlocatie
• Knelpuntlocatie
• Beslislocatie
• Maatregellocatie

9. Gebruikers
• Hydrologen (modelleurs/operators) – tevens modellenbeheer
• Hydrologen, adviseurs en beleidsmakers (analyse en
strategieontwikkeling)
• Watersysteem- en peilbeheerders (Verkeerstoren &
Waterkenniscentra)
• ‘Beslissers’: calamiteiten organisatie (WOT/WAT-leiders, etc.)

10. FEWS: ‘Spin in het BOS web’:
• Importeert metingen en verwachtingen uit
toeleverende systemen
• Valideert en verwerkt geïmporteerde data
• Stuurt User Interface (cliënt applicatie) aan
• Stuurt modellen aan (modeladapter)
• Waarschuwt als kritieke waarden worden
overschreden (fase 1, 2, 3 en 4)
• Voedt dashboard met data
FEWS in BOS Brabant

11. Data:
• Meetgegevens (waterhoogtes, klep- en schuifstanden, afvoeren
en stroomsnelheden):
 Historisch
 Real-time (TMX, Wiski, FEWS-monitoring)
• Verwachtingen:
 Neerslag (KNMI & VVM):
 Radar (dag en uur, 1 * 1 km) + grondstations
 HiRLAM/HARMONIE (2 dagen, 2,5 * 2,5 km)
 EPS (5 dagen, regio)
 Windsnelheid en -richting (KNMI);
 Afvoeren en waterstanden:
 Maas, Hollands Diep, Volkerak-Zoommeer -> RWS
 NL-B grens Dommel, Aa of Weerijs, Bovenmark en Molenbeek -> VMM
Data invoer

12. Hydrodynamische modellen:
• 1e orde modellen -> Real Time Control (RTC-tools):
 Snelheid
 Geen ‘fysisch’ hydrodynamisch model, maar een ‘beslisboom model’
 Draait 24/7
 Rekensnelheid: enkele seconden - minuten
 Berekening met diverse (5-15) neerslagensembles (onzekerheden)
 Verwachtingen (H en Q) voor 5 dagen
 Twee ‘versies’:
 Normale sturing kunstwerken
 Optimale sturing kunstwerken
Modellen (1)
Neerslag-afvoer (RR) modellen:
• Wageningen
• Sacramento
• Paved en unpaved

13. Hydrodynamische modellen:
• 2e orde modellen (Sobek CF & 1D-2D overland flow):
 Detail en nauwkeurigheid
 ‘Gestripte’ hydrodynamische modellen -> alleen noodzakelijke
kunstwerken, zijtakken e.d.
 Voor Mark-Dintel-Vliet incl. windmodellering
 Rekentijd (incl. pre- en postprocessing): max. 1 uur
 Overstromingsbeelden
 Verwachting voor 5 dagen
Modellen (2)

14. Ontsluiting informatie BOS Brabant
(Hydrologen, modelleurs/operators)
Informatie rechtstreeks uit FEWS

15. Ontsluiting informatie BOS Brabant
(Verkeerstoren & Waterkenniscentra)
Informatie via HydroNET portal

16. Scenarioberekeningen (handmatig)
Extra inzichten tijdens hoogwater….
• Data en informatie per deel- en neerslag-afvoer gebied
• Scenario berekeningen:
 Neerslag
 Hoog buitenwater (Maas, Volkerak-Zoommeer), afvoer Vlaanderen
 Sturing kunstwerken & inzet waterbergingsgebieden/bergboezems
 Afdammen waterloop (lateraal/longitudinaal)
 Bressimulatie kades
• Extra afvoer over kanalen

17. BOS Brabant in meerdere opzichten uniek
• De mate van samenwerking tussen waterbeheerders
• Eén eenduidig wateradvies (Veiligheidsregio)
• Grensoverschrijdende (incl. Vlaanderen) operationele
samenwerking
• Grensoverschrijdende beheerorganisatie (ZOAB-
systematiek)
• Innovatief modelgebruik (1e & 2e orde + optimalisatie)

18. Samenwerken - het proces

19. Samenwerking moet eigenlijk nog beginnen……..
Ontwikkelwensen:
• Daadwerkelijke sturing over beheergrenzen heen (‘BOS Sturing’
+ implementatie van ‘samenwerkingskaart’)
• Sturen op potentiële schade per deelgebied (‘maatschappelijk
optimum’)
• ‘Brabant breed BOS platform’
• Gezamenlijk (calamiteiten) oefenen – OTO plannen
• ‘Dagelijks gebruik’ BOS
• Verdergaande ruimtelijke detaillering
• BOS als ‘optimalisatie instrument’ voor onderhoud
• Laagwater BOS (Watak)

20. Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid
A) Reductie aanvoer ws Aa
en Maas; antciperen op inzet
bergingsgebied Groene
Peelvallei
De actuele omstandigheden zijn
bepalend voor de inzetkosten.
Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid
F) Anticiperen waterafvoer
door sluiskolken/
vooraankondiging
scheepvaartstremming
sluizen IV, III en II
Wilhelminakanaal
Het economisch belang wordt
groter door de kanaalverbreding
tot Tilburg. Tijdig communiceren
is van groot belang!
Maatregelen Toelichting op inzetbaarheid
C) Anticiperen waterafvoer
door sluiskolken/
vooraankondiging
scheepvaartstremming
sluizen 6,5,4,Schijndel.
Het economisch belang van de
haven in Veghel is groot. Tijdige
communiceren is van groot
belang!
Samenwerkingskaart

21. De 4 K’s van BOS Hoogwater (1)
• Kosten:
 Investering: kostendeling, waardoor aanzienlijke besparing per
waterschap (minimaal ca. € 100.000,-/ws)
 Exploitatie: gezamenlijk beheer en onderhoud, waardoor aanzienlijke
besparing per waterschap (ca. € 15.000,-/ws/jaar)
• Kwetsbaarheid:
 Tijdig geïnformeerd, waardoor tijdig maatregelen nemen ->
vermindering kwetsbaarheid
 Meerdere applicatiebeheerders, functioneel/model-beheerders en
databeheerders -> kunnen elkaar vervangen

22. De 4 K’s van BOS Hoogwater (2)
• Kwaliteit:
 Gezamenlijk inhoudelijk advies over de beheergrenzen heen m.b.v.
geïntegreerde modellen
 Optimalisatie (operationeel) beheer over de gebiedsgrenzen heen
 Keuze voor ‘maatschappelijk optimum’
 Een gezamenlijk gedeeld waterbeeld
• Kennis:
 Kruisbestuiving: van elkaar leren
 Kennisdeling (inter)nationaal

23. ???????????????