current affairs

1.  MICRO ISSUE
 ONE LINER
 GOLDEN THOUGHT
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÉêÀÄPÀ
 ¸ÁéAiÀÄvïÛ
 ¹AiÀiÁAUï C¤åAUï ¥sɹ֪À¯ï
 «±Àé J£ïfM ¢£À
 ‘¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁdåUÀ¼À ±ÀQÛ ¥ÀjªÀvÀð£É’
‘Indian States’ Energy Transition’
 ¨sÁgÀvÀ-qÉ£ÁäPïð
 The Yellow River

12. • BIG ISSUES
• MINI ISSUES
• MICRO ISSUES
• ONE LINER

13. •BIG ISSUES

14.  ªÀÄÄRå «μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ:-
1) «±Àé ¸ÁªÀÄfPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÀÄÄSÁåA±À UÀ¼ÀÄ
2) ILO §UÉÎ.
3) data mentioned in the report

15. ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÉêÀÄPÀ

16. • ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ £ÉêÀÄPÀPÉÌ ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæzsÁ¤, «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëzÀ
£ÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄRå £ÁåAiÀĪÀÄÆwð CxÀªÁ CªÀgÀ
£ÁªÀĤzÉÃð²vÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ ±Á±ÀévÀ DAiÉÄÌ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß
gÀa¸ÀĪÀAvÉ ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤zÉÃð±À£À ¤ÃrzÉ.
• ¹E¹ £ÉêÀÄPÁwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀªÁV £ÀqɸÀ¨ÉÃPÀÄ JAzÀÄ ¸ÀĦæÃA
PÉÆÃmïð wÃ¥ÀÅð ¤ÃrzÉ.
• ¹E¹ £ÉêÀÄPÁwUÉ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ±Á±ÀévÀ DAiÉÄÌ
¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¤zÉÃð±À£À ¤ÃrzÉ.
• ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ, «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄRå
£ÁåAiÀĪÀÄÆwð CxÀªÁ CªÀgÀ £ÁªÀĤzÉÃð²vÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

17. • £ÉêÀÄPÁw ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß
SÁwæ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À¢AzÀ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ
JAzÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ MwÛ ºÉýzÉ.
• 2015 gÀ°è, PÉÃAzÀæªÀÅ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ
DAiÉÄÌ AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¹AzsÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àæ²ß¹ PIL C£ÀÄß ¸À°è¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
• d£ÀªÀj 2015 gÀ°è, C£ÀÆ¥ï §gÀ£Áé¯ï CªÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ZÀÄ£ÁªÀuÁ
DAiÉÆÃUÀzÀ (E¹L) ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß £ÉëĸÀĪÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ
C¸ÁA«zsÁ¤PÀªÁVzÉ JA§ PÁgÀtPÁÌV PIL C£ÀÄß ¸À°è¹zÀgÀÄ.

18. • CPÉÆÖçgï 2018 gÀ°è, SC AiÀÄ ¢é¸ÀzÀ¸Àå ¦ÃoÀªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß zÉÆqÀØ
¦ÃoÀPÉÌ G¯ÉèÃT¹vÀÄ KPÉAzÀgÉ EzÀPÉÌ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 324 £Éà «¢üAiÀÄ
ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.
• 324(2) «¢üAiÀÄÄ ¸ÀA¸ÀwÛ£À AiÀiÁªÀÅzÉà PÁ£ÀƤUÉ M¼À¥ÀlÄÖ ªÀÄÄRå
ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÀÄÄPÀÛgÀ£ÀÄß gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ¼ÀÄ
£ÉëĸÀÄvÁÛgÉ JAzÀÄ ºÉüÀÄvÀÛzÉ.
• »A¢£À J¯Áè ªÀÄÄRå DAiÀÄÄPÀÛgÀ ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß G¯ÉèÃT¹
PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ £ÉêÀÄPÁw PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀªÀÄyð¹PÉÆArzÉ.
•

19. • ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæ, ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ «gÉÆÃzsÀ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀ CxÀªÁ «gÉÆÃzsÀ
¥ÀPÀëzÀ°ègÀĪÀ CwzÉÆqÀØ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄRå
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ ¸ÀévÀAvÀæ ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¸ÀĹÜgÀ
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀvÀÛ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ ºÉeÉÓAiÀiÁVzÉ.
• ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¸ÀévÀAvÀæ PÁAiÀÄðzÀ²ð, ¤AiÀĪÀÄ gÀƦ¸ÀĪÀ
C¢üPÁgÀ, ¸ÀévÀAvÀæ §eÉmï ªÀÄvÀÄÛ zÉÆÃμÁgÉÆÃ¥ÀuɬÄAzÀ ¸ÀªÀiÁ£À
gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀzÀ §UÉÎ:-
• E¹L MAzÀÄ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß DnðPÀ¯ï 324 gÀ CrAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è
¸ÀÆa¸À¯ÁVzÉ.

20. • CzÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è, ZÀÄ£ÁªÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀÅ PÁAiÀiÁAðUÀzÀ
ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À¢AzÀ ¥ÀævÉåÃQ¸À®ànÖzÉ.
• F DAiÉÆÃUÀªÉà ¸ÁªÀðwæPÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ
G¥ÀZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼ÁUÀ°, ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä ZÀÄ£ÁªÀuÁ
ªÉüÁ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀÄvÀUÀmÉÖUÀ¼À ¸ÀܼÀ, ªÀÄvÀUÀmÉÖUÀ½UÉ ªÀÄvÀzÁgÀgÀ ¤AiÉÆÃd£É, ªÀÄvÀ JtÂPÉ
PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÀܼÀ, ªÀÄvÀUÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÀ JtÂPÉ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ¸ÀA§A¢üvÀ «μÀAiÀÄUÀ¼À
§UÉÎ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛzÉ.

21.  ಕೇಂದ್
ರ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ
 ಸಂವಿಧಾನದ್ 15ನೇ ಭಾಗ
 324 ನೇ ವಿಧಿ
 ಸಂವಿಧಾನದ ನಾಲ್ಕು ಆಧಾರ ಸ್
ತ ಂಭಗಳು ಅಲ್ಲ
ಿ ಒಂದು
 ಸುಪ
್ ರಂಕರರ್ಟ್
 ಲರಕಸೇವಾ ಆಯರಗ
 ಚುನಾವಣಾ ಆಯರಗ
 ಕಂಪ್
್ ರಲರ್ ಅಂಡ್ ಆಡಿಟರ್ ಜನರಲ್

22.  ಸ್ಥಾ ಪನೆ ಜನವರಿ 25,1950
 2011ರಂದ ಪ್
್ ತಿ ವರ್್ ಜನವರ 25ನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ ರರಯ
ಮತದಾರರ ದಿನವನಾು ಗಿ ಆಚರಸ್ಲಾಗುತಿ
ತ ದೆ
 ಆಯೋಗದ್ ರಚನೆ
 ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ಮತ್ತ
ತ
ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ರಾರ್್ ರಪ್ತಿಗಳು ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತ
ತ ರೆ
 ಆಯರಗದ ಸಂರಚನೆಯನ್ನು ಸಂಸ್ತ್ತ
ತ ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕು
ಬದಲಾಯಿಸುತ
ತ ದೆ

23. BHARAT SIR
 ಸ್ದಯ ಕ್ಕು ಇಬಬ ರು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರು ಮತ್ತ
ತ ಒಬಬ ರು
ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ಆಯರಗ ಒಳಗಂಡಿದೆ
 ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರು ಮತ್ತ
ತ ಆಯುಕ
ತ ರ
ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಆರು ವರ್ಷ ಅಥವಾ 65 ವರ್ಷ
 ಮೂರು ಜನ ಆಯುಕ
ತ ರು ಸ್ಮಾನ ವೇತನವನ್ನು
ಪ್ಡೆಯುತ್ತ
ತ ರೆ ಮತ್ತ
ತ ಸ್ಮಾನ ಹಕ್ಕು ಗಳನ್ನು ಹಂದಿರುತ್ತ
ತ ರೆ

24.  ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರು
ಸುಕುಮಾರ್ ಸೇನ್ 1952
 ಇವರು ಸುಡಾನ್ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ
ಆಯುಕ
ತ ರಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಿಸಿದಾಾ ರೆ
 ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರ ಆದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ ವಿೋ
ಎಸ್ ರಮಾದೇವಿ

25.  ಕಾರ್ಷಗಳು
 ಸ್ವ ತಂತ
್ ವಾಗಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವುದು
 ಮತದಾರರ ಪ್ಟ್ಟ್ ಯನ್ನು ಸಿದಧ ಪ್ಡಿಸಿ ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕು
ಪ್ರರ್ು ರಸುವುದು
 ರಾಜಯ ಸ್ಕಾ್ರದ ಮತ್ತ
ತ ಕಂದ
್ ಸ್ಕಾ್ರದ ಸಿಬಬ ಂದಿ ಪ್ಯಯ ರಾ
ಮಿಲ್ಲಟರ ಪ್ಡೆ ಮತ್ತ
ತ ಪ್ಲ್ಲರಸ್ ಪ್ಡೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ
ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ವಯ ವಸಿಿ ತವಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾಾ ರ
 1951 ಪ
ರ ಜಾಪ
ರ ತಿನಿಧಿ ಕಾಯ್ದೆ ಪ
ರ ಕಾರ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ ಕೆಲವು
ಕಾರ್ಷಗಳು
 ಕ್ಕ
ಷ ರತ
್ ಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪ್ಡಿಸುವುದು

26.  ಚುನಾವಣಾ ವೇಳಾಪ್ಟ್ಟ್ ತಯಾರಸುವುದು
 ಪ್ಕ್ಷಗಳನ್ನು ಅಧಿಕೃತಗಳಿಸುವುದು ಮತ್ತ
ತ ಚಿಹ್ನೆು ಗಳನ್ನು
ನಿರಡುವುದು
 ನಾಮಪ್ತ
್ ಪ್ರಶರಲನೆ
 ಅಭಯ ರ್ಥ್ಯ ವೆಚಚ ವನ್ನು ಪ್ರಶರಲ್ಲಸುವುದು
 ಉಪ್ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು
 ಶಾಸ್ಕರು ಮತ್ತ
ತ ಸಂಸ್ದರ ಅನಹ್ತೆ ಕ್ಕರತ್ತ ರಾಜಯ ಪ್ಯಲ
ಹಾಗೂ ರಾರ್್ ರಪ್ತಿಗೆ ಸ್ಲಹ್ನೆ ನಿರಡುವುದು
 ನಿೋತಿ ಸಂಹಿತೆಗಳನ್ನು ರೂಪಸಿ ಜಾರಗೆ ತರುವುದು

27.  ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲ
ಿ ಯಾವುದೇ ಅವಯ ವಹಾರ ನಡೆಯದಂತೆ
ಮೇಲ್ಲವ ಚಾರಣೆ ಮಾಡು ವುದು
 ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್
ತ ರ ಪದ್ಚುು ತಿ
 ಸುಪ
್ ರಂಕರಟ್ಟ್ನ ನಾಯ ಯಾಧಿರಶರನ್ನು ಹುದೆಾ ಯಿಂದ
ಕ್ಕಳಗಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನ್ನಸ್ರಸ್ಲಾಗುತ
ತ ದೆ
 ಸಂಸ್ತಿ
ತ ನಲ್ಲ
ಿ ವಿಧೇಯಕ ವಿಶೇರ್ ಬಹುಮತದೇಂದಿಗೆ
ಮಂಡನೆಯಾಗಬೇಕ್ಕ

28. • ಚುನಾವಣಾ ಆಯರಗದ ತಿರಪ್್ನ್ನು ಐದು ಜನರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೋಠಕೆೆ
ವಹಿಸ್ಲಾಗಿತ್ತ
ತ .
• ಈ ತಿರಪ್್ನು ಐದು ಜನ ಬಹುಮತದಿೇಂದ್ ಒಪಿ ಕಂಡಿದಾಾ ರೆ.
• ಸ್ದಯ ಸ್ಮಿತಿಯು ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರು ಮತ್ತ
ತ ಇಬಬ ರು ಚುನಾವಣಾ
ಆಯುಕ
ತ ರ ನೇಮಕಕ್ಕು ಸಂಬಂಧಿಸಿದಾಗಿದೆ.
• ಸಂವಿಧಾನದ 324 (2)ನೇ ವಿಧಿಯ ಪ್
್ ಕಾರ ಭಾರತದ ರಾರ್್ ರಪ್ತಿಗಳು ಮುಖ್ಯ
ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ಮತ್ತ
ತ ಇಬಬ ರು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ಆಯ್ಕು
ಮಾಡಬೇಕ್ಕ ಮತ್ತ
ತ ಈ ಆಯ್ಕು ಸಂಸತ್ತ
ತ ಮಾಡಿದ್ ಕಾನೂನಿಗೆ
ಅನ್ನಗುಣವಾಗಿರಬೇಕ್ಕ ಎಂದು ತಿಳಿಸ್ಲಾಗಿದೆ.
• ಇವರಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರನ್ನು ಕೇಂದ್
ರ ಮಂತಿ
ರ ಮಂಡಲ ಮತ್ತ
ತ ಪ
ರ ಧಾನ
ಮಂತಿ
ರ ಗಳ ಸಲಹೆರ್ ಮೇರೆಗೆ ರಾರ್್ ರಪ್ತಿಗಳು ಆಯ್ಕು ಮಾಡುತಿ
ತ ದಾ ರು.
• 20th law commission by A P SHAHA

29. ಈ ತಿೋರ್ಪಷ ಕೆಲವು ಗೇಂದ್ಲಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ
• ಸಂಸ್ತ್ತ
ತ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕಾನೂನ್ನಗಳನ್ನು ಸುಪ
ರ ೋೇಂ ಕೋರ್ಟಷ ಏಕೆ ಮಾಡುತಿ
ತ ದೆ?
• ಸುಪ
್ ರಂ ಕರರ್ಟ್ ಅನಾವಶಯ ಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಷೇಂಗ ಮತ್ತ
ತ ಶಾಸಕಾೇಂಗ ದ್ಲ್ಲ
ಿ
ಮೂಗು ತೂರಸುತಿ
ತ ದೆ?
• ಈಗಾಗಲೇ ಇರುವ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರು ಮತ್ತ
ತ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರ
ಕಥೆ ಏನ್ನ?
• ಸ್ಕಾ್ರ ಎಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಒಳಗಾಗಿ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ವಿಧಾನವನ್ನು ತರಬೇಕ್ಕ?
• ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ
ತ ರ ಮರು ನೇಮಕ್ದ್ ಕ್ಕರತ್ತ ಯಾರು ಮಾತನಾಡುತಿ
ತ ಲ
ಿ .
• ಇದಾಗಲೇ ಸಿಬಿಐ ನಿದೇಷಶಕ್ರನ್ನು ಈ ರರತಿಯ ಸ್ಮಿತಿಯೇ ಆಯ್ಕು ಮಾಡುತ
ತ ದೆ,
ಆದರೆ ಸಿಬಿಐ ಸ್ಥಾ ತಂತ
ರ ವಾಗಿ ಕಾಯ್ನಿವ್ಹಿಸುತಿ
ತ ಲ
ಿ ಎಂದು ಸ್ವ ತಹ ಸುಪ
್ ರಂ
ಕರರ್ಟ್ ತಿಳಿಸಿದೆ.

33. Guidance Video 01

35. •MINI ISSUES

36.  ªÀÄÄRå «μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ:-
1) «±Àé ¸ÁªÀÄfPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÀÄÄSÁåA±À UÀ¼ÀÄ
2) ILO §UÉÎ.
3) data mentioned in the report

37. ¸ÁéAiÀÄvïÛ

39. • EwÛÃZÉUÉ, "¸ÀéAiÀiÁvï" G¥ÀPÀæªÀÄzÀ AiÀıÀ¹ì£À ¸ÀägÀuÁxÀð PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß
£ÀqɸÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
• ‘Start-ups, Women and Youth Advantage Through e-
Transactions' :- SWAYATT
• SWAYATT J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¸ÀPÁðj E ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ (GeM) £À°è E-
ªÀ»ªÁlÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁÖmïð-C¥ïUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄĪÀd£ÀgÀ
¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀĪÀ MAzÀÄ G¥ÀPÀæªÀĪÁVzÉ.
• F G¥ÀPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¥sɧæªÀj 2019 gÀ°è ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ
¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ CrAiÀÄ°è ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
• fEJA ¥ÉÇÃlð¯ï£À°è 8.5 ®PÀëPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¸ÀÆPÀëä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
(JAJ¸ïE) £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¯ÁVzÉ. F JAJ¸ïEUÀ¼ÀÄ 68 ®PÀëPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ
DqÀðgïUÀ¼À°è 1.87 ®PÀë PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
¸ÀªÀÄxÀðªÁVªÉ.

40. • ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ 43000 SC/ST MSE UÀ¼ÀÄ E°èAiÀĪÀgÉUÉ GeM ¥ÉÇÃlð¯ï£À°è
2,592 PÉÆÃn ªÀiË®åzÀ 1.35 ®PÀë+ DqÀðgïUÀ¼À£ÀÄß «vÀj¹zÁÝgÉ.
• ¸ÀPÁðj E-ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ:-
• EzÀÄ ¸ÀPÁðj ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ (¦J¸ïAiÀÄÄ) EvÁå¢UÀ½AzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉUÉ
C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ 2016 gÀ°è D£ï¯ÉÊ£ï ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÉâPÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ.

41.  ªÀÄÄRå «μÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ:-
1) «±Àé ¸ÁªÀÄfPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÀÄÄSÁåA±À UÀ¼ÀÄ
2) ILO §UÉÎ.
3) data mentioned in the report

42. ¹AiÀiÁAUï C¤åAUï ¥sɹ֪À¯ï

43. • EwÛÃZÉUÉ, PÉÃAzÀæzÀ §AzÀgÀÄ ²¦àAUï ªÀÄvÀÄÛ d®ªÀiÁUÀð ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄÄμï
¸ÀaªÀgÀÄ CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀzÀ°è £ÀqÉzÀ ªÀtðgÀAfvÀ ¹AiÀiÁAUï C¤åAUï
GvÀìªÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.
• C¤åAUï ºÀ§âªÀ£ÀÄß PÀȶAiÀÄ IÄvÀĪÀiÁ£À, D¢ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ºÉƸÀ ªÀμÀðzÀ
DgÀA¨sÀ, ªÀ¸ÀAvÀ IÄvÀÄUÀ¼À DUÀªÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ £ÀqÀÄ«£À
¨ÁAzsÀªÀåªÀ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀĪÀ GvÀÛªÀÄ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß w½¸À®Ä
DZÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

44. • D¢ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ:-
• CªÀgÀÄ 16 £Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è zÀQët aãÁ¢AzÀ §AzÀªÀgÀÄ JAzÀÄ
£ÀA§¯ÁVzÉ.
• D¢ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀÅ PɼÀ ¢¨ÁAUï PÀt廃 f¯ÉèAiÀÄ PɼÀ ¨sÁUÀzÀ°è,
«±ÉÃμÀªÁV CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀzÀ gÉÆìÄAUï ªÀÄvÀÄÛ zÀA§Pï
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ¨ÉvÀÛ, ©¢gÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ¤¥ÀÅtgÀÄ.
• D¢ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ d£ÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB PÀȶAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹zÁÝgÉ. DzÀæð
¨sÀvÀÛzÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܼÁAvÀgÀzÀ PÀȶ JgÀqÀ£ÀÆß C¨sÁå¸À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÉÆ®ÄAUï (¥Áæt §° ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀ PÉÆAiÀÄÄè ºÀ§â)
ªÀÄvÀÄÛ CgÀ£ï (PÀÄlÄA§zÀ J¯Áè ¥ÀÅgÀÄμÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ®Ä ºÉÆÃUÀĪÀ
¨ÉÃmÉAiÀÄ ºÀ§â) D¢ §ÄqÀPÀlÄÖUÀ¼À JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ºÀ§âUÀ¼ÁVªÉ.

46. «±Àé J£ïfM ¢£À

47. • «±Àé J£ïfM ¢£ÀªÀÅ ¥sɧæªÀj 27 gÀAzÀÄ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
(J£ïfM) PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ªÁ¶ðPÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
DZÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
• F ¢£ÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ 2010 gÀ°è DZÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ
¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀzÀ NGO UÀ¼À PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß JwÛ vÉÆÃj¸ÀĪÀ ªÁ¶ðPÀ
PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÁVzÉ.
• CªÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀĪÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¸À®Ä EzÀÄ
CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

48. • «±Àé J£ïfM ¢£ÀªÀÅ J£ïfM ªÀ®AiÀÄzÀ §UÉÎ eÁUÀÈw ªÀÄÆr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
M¼ÉîAiÀÄ GzÉÝñÀPÁÌV F ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ «±ÀézÁzÀåAvÀ d£ÀgÀ£ÀÄß
¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä GzÉÝò¹zÉ.
• DgÀÄ RAqÀUÀ¼ÁzÀåAvÀ 89 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ gÁμÀÖæUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ J£ïfM
¢£ÀªÀ£ÀÄß DZÀj¸ÀÄvÀÛªÉ.
• 2023 gÀ yêÀiï ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄ£ÀßqɸÀĪÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀ C©üªÀÈ¢Þ
UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ°è NGO UÀ¼À ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ¸ÀÄvÀÄÛvÀÛzÉ.

49. • 17£Éà K¦æ¯ï 2010 gÀAzÀÄ ¨Á°ÖPï ¹Ã NGO ¥sÉÇÃgÀªÀiï£À 12-¸ÀzÀ¸Àå
gÁμÀÖæUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß O¥ÀZÁjPÀªÁV UÀÄgÀÄw¹zÁUÀ ¢£ÀªÀÅ vÀ£Àß C¢üPÀÈvÀ
¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ.
• F ¢£ÀªÀ£ÀÄß 2010 gÀ°è C¢üPÀÈvÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÀÝgÀÆ, EzÀÄ 2014 gÀ°è
ªÀiÁvÀæ, ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ «±Àé J£ïfM ¢£ÀªÀ£ÀÄß «±Àé¸ÀA¸ÉܬÄAzÀ
DZÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

51. ‘¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁdåUÀ¼À ±ÀQÛ ¥ÀjªÀvÀð£É’ ªÀgÀ¢ -
‘Indian States’ Energy Transition’

52. • ‘¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁdåUÀ¼À ±ÀQÛ ¥ÀjªÀvÀð£É’ ªÀgÀ¢ - ‘Indian States’ Energy
Transition’
• E£ï¹ÖlÆåmï ¥sÁgï J£Àfð JPÀ£Á«ÄPïì CAqï ¥sÉÊ£Á¤êAiÀįï C£Á°¹¸ï
(LEEJ¥sïJ) ªÀÄvÀÄÛ JA§gï£À ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï
±ÀÄzÀÞ «zÀÄåvï ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èªÉ.
• JA§gï MAzÀÄ ¸ÀévÀAvÀæ, ¯Á¨sÀgÀ»vÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ aAvÀPÀgÀ
ZÁªÀrAiÀiÁVzÀÄÝ, IEEFA EAzsÀ£À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ.

53. • ‘¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁdåUÀ¼À ±ÀQÛ ¥ÀjªÀvÀð£É’ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ 16 gÁdåUÀ½UÉ ¸ÉÆÌÃjAUï
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹zÉ (F gÁdåUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è 90% gÀμÀÄÖ «zÀÄåvï
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ), ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðPÀëªÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß £Á®ÄÌ
«±Á® ¤AiÀÄvÁAPÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ:
• Decarbonisation
• Performance of the Power System
• Readiness of the Power ecosystem
• Policies and Political commitments
• ±ÀÄzÀÞ «zÀÄåvï ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ J¯Áè £Á®ÄÌ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ
CAPÀUÀ¼À£ÀÄß UÀ½¹zÀ 16 gÁdåUÀ¼À ¥ÉÊQ PÀ£ÁðlPÀ KPÉÊPÀ gÁdåªÁVzÉ.
• ¸Áämïð «ÄÃlgïUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀ UÀÄjAiÀÄ 100% C£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ.

54. • UÀÄdgÁvï vÀ£Àß «zÀÄåvï ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß rPÁ§ð£ÉÊ¸ï ªÀiÁqÀĪÀ «μÀAiÀÄzÀ°è
PÀ£ÁðlPÀQÌAvÀ ¸Àé®à »A¢zÉ.
• ºÀjAiÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAeÁ¨ï «zÀÄåvï ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÁV ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ
¹zÀÞvÉUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¹ªÉ
• ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À, ©ºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄĦAiÀÄAvÀºÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è wÃgÁ
»AzÀĽ¢ªÉ.

56. '¨sÁgÀvÀ-qÉ£ÁäPïð: ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀ
¥ÀæUÀwAiÀÄ ¥Á®ÄzÁgÀgÀ ¸ÀªÀiÁªÉñÀ'

58. • '¨sÁgÀvÀ-qÉ£ÁäPïð: ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ ¥Á®ÄzÁgÀgÀ ¸ÀªÀiÁªÉñÀ'
£ÀªÀzɺÀ°AiÀÄ°è £ÀqɬÄvÀÄ.
• ªÀĺÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀ EAzsÀ£À UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ
PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ£ÁäPïð dAnAiÀiÁV ¥ÀæzÀ²ð¸À§ºÀÄzÀÄ
JAzÀÄ PÉÃAzÀæ ¥Àj¸ÀgÀ, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀaªÀgÀÄ
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ.
• 2020 gÀ°è ºÀ¹gÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ¥Á®ÄzÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÁV¤AzÀ,
¢é¥ÀQëÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀÅ ºÀ¹gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀĪÀvÀÛ
UÀªÀÄ£ÀºÀj¹zÉ.

59. • ºÀ¹gÀÄ vÀAvÀæ ¥Á®ÄzÁjPÉ:- GREEN STRATEGY PARTNERSHIP
• ºÀ¹gÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ¥Á®ÄzÁjPÉAiÀÄÄ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß
ªÀÄÄ£ÀßqɸÀ®Ä, DyðPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß
«¸ÀÛj¸À®Ä, GzÉÆåÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÁj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ.
• EzÀÄ ¥Áåj¸ï M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀĹÜgÀ C©üªÀÈ¢Þ UÀÄjUÀ¼À
C£ÀÄμÁ×£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.

60. • »£É߯É:
• ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ£ÁäPïð £ÀqÀÄ«£À gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¸É¥ÉÖA§gï
1949 gÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
• 2020 gÀ°è £ÀqÉzÀ ªÀZÀÄðªÀ¯ï ±ÀÈAUÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è ¢é¥ÀQëÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß
"ºÀ¹gÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ¥Á®ÄzÁjPÉ" ªÀÄlÖPÉÌ Kj¸À¯ÁVzÉ.
• ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ qÉ£ÁäPïð £ÀqÀÄ«£À ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À°è£À ¢é¥ÀQëÃAiÀÄ
ªÁå¥ÁgÀªÀÅ 2016 gÀ°è USD 2.8 ±ÀvÀPÉÆÃn¬ÄAzÀ 2021 gÀ°è USD 5
±ÀvÀPÉÆÃnUÉ 78% gÀμÀÄÖ ¨É¼É¢zÉ.
• ¨sÁgÀvÀ¢AzÀ qÉ£ÁäPïðUÉ gÀ¥sÀÅÛ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉAzÀgÉ dªÀ½,
ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¯ÉÆúÀzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ, ¥ÁzÀgÀPÉëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæAiÀiÁt ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ.

61. • ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR qÁ失ï gÀ¥sÀÅÛUÀ¼ÉAzÀgÉ OμÀ¢üÃAiÀÄ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ, «zÀÄåvï
GvÁࢸÀĪÀ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, PÉÊUÁjPÁ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀtUÀ¼ÀÄ,
¯ÉÆúÀzÀ vÁådå ªÀÄvÀÄÛ C¢gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀAiÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼ÀÄ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ 75 £Éà ¸ÁévÀAvÀæå ¢£ÁZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃ¥À£ï ºÁåUÀ£ï £À°è
zsÀéeÁgÉÆúÀt ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀzÉÆA¢UÉ DZÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄvÀÄÛ DeÁ¢ PÁ
CªÀÄÈvÀ ªÀĺÉÆÃvÀìªÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ dgÀÄVzÀªÀÅ.
• ¥ÀæªÀÄÄR ©Ã¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß EqÀ¯ÁVzÉ, EzÀgÀ°è UÁA¢ü ¥ÁPïð, PÉÆÃ¥À£ï ºÁåUÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ
DºÀð¸ï£À DºÀÄð «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ §½AiÀÄ £ÉºÀgÀÄ gÀ¸ÉÛ ¸ÉÃjªÉ.

65. •MICRO ISSUES

66. • ºÀ¼À¢ £À¢, aäà £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ 'vÁ¬Ä £À¢' , EzÀÄ EwºÁ¸À
¥ÀǪÀð¢AzÀ®Æ GAmÁzÀ «£Á±ÀPÁj ¥ÀæªÁºÀUÀ½AzÁV '«¥ÀwÛ£À £À¢'
ªÀÄvÀÄÛ 'aãÁzÀ zÀÄBR' JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ .
• ºÀ¼À¢ £À¢AiÀÄÄ «±ÀézÀ DgÀ£Éà Cw GzÀÝzÀ £À¢AiÀiÁVzÉ
• EzÀÄ ºÉZÀÄÑ PɸÀgÀÄ vÀÄA©zÉ. ºÀĪÁAUï ºÉ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ , EzÀÄ
QAUÉÊí ¥ÁæAvÀåzÀ°è ºÀÄlÄÖvÀÛzÉ.
The Yellow River

67. ¯ÉÆAiÉÄ¸ï ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ, C°è CzÀÄ PɸÀgÀ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ, CzÀÄ CzÀgÀ ¤ÃjUÉ CªÀÅUÀ¼À «²μÀÖªÁzÀ ºÀ¼À¢ §tÚªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
¥Àæ¸ÀܨsÀƫĬÄAzÀ PɸÀgÀÄ CxÀªÁ ¯ÉÆøï (MAzÀÄ jÃwAiÀÄ ºÀƼÀÄ)
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £À¢AiÀÄ vÀ¼ÀzÀ°è £É¯É¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ JvÀÛgÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ,
£À¢AiÀÄÄ «±ÉÃμÀªÁV GvÀÛgÀ aãÁ §AiÀÄ°£À°è PɼÀ¨sÁUÀzÀ°è ¥ÀæªÁºÀPÉÌ
M¼ÀUÁUÀÄvÀÛzÉ.

68. • EwÛÃZÉUÉ, PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlªÀÅ 22 £Éà PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ
CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß MAzÀƪÀgÉ ªÀμÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÉ,
• ¸À«ÄwAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß DUÀ¸ïÖ 31, 2024 gÀªÀgÉUÉ «¸ÀÛj¸À¯ÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀ

69. • ¨sÁgÀvÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀÅ PÁ®PÁ®PÉÌ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ gÀa¸À®àlÖ
±Á¸À£À§zÀÞªÀ®èzÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ.
• ªÉÆzÀ® PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß 1833 gÀ ZÁlðgï DPïÖ ªÀÄÆ®PÀ 1834
gÀ°è ©ænμï gÁeï PÁ®zÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Áqïð ªÉÄPÁ¯É
CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ.
• ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß 1955 gÀ°è ªÀÄÆgÀÄ
ªÀμÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

70. • 1986 gÀ°è, ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ "gÁªÀÄ£ï ¥ÀjuÁªÀÄ" zÀ D«μÁÌgÀzÀ
WÉÆÃμÀuÉAiÀÄ £É£À¦UÁV ¥sɧæªÀj 28 C£ÀÄß gÁ¶ÖæÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¢£ÀªÉAzÀÄ
UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹vÀÄ.
• F ªÀμÀðzÀ DªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ G20 CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è “eÁUÀwPÀ
AiÉÆÃUÀPÉëêÀÄPÁÌV eÁUÀwPÀ «eÁÕ£À” JA§ «μÀAiÀÄzÀ CrAiÀÄ°è
DZÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ
• “Global Science for Global Wellbeing”
gÁ¶ÖæÃAiÀÄ «eÁÕ£À ¢£À

71. • gÁªÀÄ£ï J¥sÉPïÖ JAzÀgÉãÀÄ?
• ¨sËvÀ±Á¸ÀÛædÕ ¹.«.gÁªÀÄ£ï CªÀgÀÄ gÁªÀÄ£ï ¥ÀjuÁªÀÄzÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÁV
1930 gÀ°è £ÉÆ¨É¯ï ¥Àæ±À¹Û ¥ÀqÉzÀgÀÄ .
• EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ªÀÄÆ®PÀ ¨É¼ÀQ£À C¤¢ðμÀÖ ZÀzÀÄgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ ,
EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ZÀzÀÄjzÀ ¨É¼ÀQ£À DªÀvÀð£ÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

72. • gÁªÀÄ£ï ¥ÀjuÁªÀĪÀÅ gÁªÀÄ£ï ¸ÉàPÉÆÖæøÉÆÌæUÉ DzsÁgÀªÁVzÉ , EzÀ£ÀÄß
gÀ¸ÁAiÀÄ£À±Á¸ÀÛædÕgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËvÀ«eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ®Ä §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
• ¸ÉàPÉÆÖæøÉÆÌæ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ «zÀÄåvÁÌAwÃAiÀÄ «QgÀtzÀ £ÀqÀÄ«£À
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ QæAiÉÄAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁVzÉ .

73. • Mr±ÁzÀ f¯ÉèAiÀÄ gÀIJPÀÄ®å gÀÆPÉjAiÀÄ°è D°ªï jrè DªÉÄUÀ¼À ¸ÁªÀÄÆ»PÀ
UÀÆqÀÄPÀlÄÖªÀ CxÀªÁ 'Cj¨ÁqÁ' ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÉãÀÄ JAzÀÄ
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ RavÀ¥Àr¹®è.
• Mr±ÁzÀ UÀ»ªÀÄðvÀ ¸ÁUÀgÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ £ÀAvÀgÀ gÀIJPÀÄ®å ©ÃZï C£ÀÄß
¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀªÀÄÄzÀæ DªÉÄUÀ½UÉ JgÀqÀ£Éà CwzÉÆqÀØ gÀÆPÀj JAzÀÄ
¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
• ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀ®wÃgÀzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼ÀÄ D°ªï jrè
DªÉÄUÀ¼À DgÀA©üPÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ UÀÆqÀÄPÀlÄÖ«PÉUÉ PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ.
• D°ªï jrè DªÉÄUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ J¯Áè ¸ÀªÀÄÄzÀæ DªÉÄUÀ¼À°è
aPÀÌzÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ºÉÃgÀ¼ÀªÁVªÉ .
D°ªï jrè DªÉÄUÀ¼ÀÄ

74. • F DªÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁA¸ÁºÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D°ªï-§tÚzÀAzÀ vÀªÀÄä ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆArªÉ.
• They are found in warm waters of the Pacific, Atlantic and
Indian oceans.

76. • EwÛÃaUÉ PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÀĪÀiÁgÀPÉÆêÀiï£À°è ªÉÆzÀ® eÁUÀwPÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ
¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ±ÀÈAUÀ¸À¨sÉ £ÀqɬÄvÀÄ.
• Global Responsible Tourism Summit
• EwÛÃaUÉ US ZÉÃA§¸ïð D¥sï PÁªÀĸïð ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrzÀ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨Ë¢ÞPÀ D¹Û ¸ÀÆZÀåAPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è 55 ¥ÀæªÀÄÄR eÁUÀwPÀ
DyðPÀvÉUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ 42 £Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
• International Intellectual Property Index 2023
• ¨ÁAUÁèzÉñÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ zÉñÀzÀ°è ¸ËgÀ±ÀQÛAiÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ËgÀ MPÀÆÌlzÉÆA¢UÉ (ISA) M¥ÀàAzÀPÉÌ ¸À» ºÁQzÉ.
• M¥ÀàAzÀªÀÅ r¸ÉA§gï 2026 gÉƼÀUÉ eÁjUÉ §gÀ°zÉ.

77. • JgÀqÀÄ ¢£ÀUÀ¼À ¥ÀQë ¸À«ÄÃPÉë zsÀgÉÆÃAiÀiï 2023 gÀ JgÀqÀ£Éà DªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß
EwÛÃZÉUÉ UÀÄdgÁvï£À zsÀgÉÆÃAiÀiï ªÉmï¯ÁåAqï£À°è £ÀqɸÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
• eËUÀÄ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ GvÀÛgÀ UÀÄdgÁvï£À°è 107 ZÀzÀgÀ Q¯ÉÆëÄÃlgïUÀ¼ÀμÀÄÖ
ªÁ妹zÉ. 1978 gÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁV ¸À§gÀªÀÄw ªÀÄvÀÄÛ
ºÀ£ÉÆÃð¬Ä £À¢UÀ½UÉ CuÉPÀlÄÖ ºÁPÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ zsÀgÉÆÃAiÀiï
d¯Á±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
• «±Àé PÀ¥ï «eÉÃvÀ CeÉAðnãÁ vÀAqÀzÀ ®AiÉÆãÀ¯ï ªÉĹì CªÀjUÉ ¦ü¥sÁ
ªÀμÀðzÀ ±ÉæÃμÀ× ¥ÀÅmÁâ¯ï DlUÁgÀ ¥Àæ±À¹Û ®©ü¹zÉ.
• ¸ÉàãÀ £À ªÀÄ»¼Á vÀAqÀzÀ C¯ÉQìAiÀiÁ ¥ÀÅmɯÁè ¸ï ¸ÀvÀvÀ JgÀqÀ£Éà ªÀμÀð ±ÉæÃμÀ×
DlUÁwð J¤¹PÉÆArzÁÝgÉ.

78. • ¨ÁºÁåPÁ±À PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ ZÀAzÀæAiÀiÁ£À -3gÀ gÁPÉmï £À PÀæAiÉÆÃd¤Pï JAf£ï
(¹E -200) PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV
£ÉgÀªÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁºÁåPÁ±À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜ
E¸ÉÆæà w½¹zÉ.
• vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ªÀĺÉÃAzÀæ VjAiÀÄ°ègÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÉÇæ¥À®ë£ï WÀlPÀzÀ°è F
¥ÀjÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß £ÉgÀªÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
• zÉñÀzÀ°è PÀ¼ÉzÀ 120 ªÀμÀðUÀ¼À°èAiÉÄà ¥sɧÄæªÀjAiÀÄ°è UÀjμÀ× vÁ¥ÀªÀiÁ£À
zÁR¯ÁVzÉ JAzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À E¯ÁSÉ ºÉýzÉ.

79. • ¥sɧÄæªÀj wAUÀ¼À°è ¸ÀgÁ¸Àj PÀ¤μÀ× vÁ¥ÀªÀiÁ£À 16.31 rVæ ¸É°ìAiÀĸï
EgÀÄvÀÛzÉ. F ªÀμÀð zÉñÀzÀ°è zÁR¯ÁzÀ ¸ÀgÁ¸Àj vÁ¥ÀªÀiÁ£À 29.54 rVæ
¸É°ìAiÀĸï zÁR¯ÁVzÀÄÝ, EzÀÄ 1901 gÀ £ÀAvÀgÀ zÁR¯ÁzÀ UÀjμÀ×
vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÁVzÉ JAzÀÄ w½¸À¯ÁVzÉ
• EwÛÃaUÉ ¯ÉʸÉÆøÉÆêÀÄ¯ï ¸ÉÆÖÃgÉÃeï r¸ÁqÀðgï ( J¯ï J¸ï r )
JA§ÄzÀÄ zÉñÀzÀ°è£À CvÀåAvÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ PÁ¬Ä¯ÉAiÀÄAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¹PÉÆArzÀÄÝ , EAvÀºÀ PÁ¬Ä¯É¬ÄAzÀ §¼À®ÄwÛgÀĪÀ 440 ªÀÄA¢
EzÁÝgÉ.

81. 1) «±ÀézÀ Cw zÉÆqÀØ UÉÆêÀiÁA¸À gÀ¥sÀÅÛzÁgÀ zÉñÀ F
PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÁVzÉ ?
1) ¨Éæf¯ï
2) d¥Á£ï
3) aãÁ
4) D¸ÉÖæðAiÀiÁ

82. 2) 2024gÀ ªÀÄ»¼Á n20 «±ÀéPÀ¥ï 2024gÀ°è F PɼÀV£À AiÀiÁªÀ
zÉñÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄ°zÉ ?
1) ¨ÁAUÁèzÉñÀ
2) D¸ÉÖæðAiÀiÁ
3) zÀQët D¦üæPÁ
4) AiÀÄÄ J¸ï J

83. 3) F PɼÀV£À AiÀiÁªÀ ªÀμÀðzÀ°è PÉÃA¢æÃAiÀÄ C§PÁj ¸ÀÄAPÀ
PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ ?
1) 1985
2) 1986
3) 1987
4) 1988

84. 4) EwÛÃaUÉ "Mad Cow disease " F PɼÀV£À AiÀiÁªÀ zÉñÀzÀ°è
ºÉZÁÑV PÁt¹PÉÆArzÉ ?
1) ¨Éæf¯ï
2) d¥Á£ï
3) aãÁ
4) ¨sÁgÀvÀ

85. 1) EwÛÃZÉUÉ ¥ÀQë ¸À«ÄÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀ¯ÁzÀ zsÀgÉÆÃAiÀiï eËUÀÄ
¥ÀæzÉñÀªÀÅ F PɼÀV£À AiÀiÁªÀ gÁdåzÀ°èzÉ?
1) PÀ£ÁðlPÀ
2) DAzsÀæ ¥ÀæzÉñï
3) PÉÃgÀ¼À
4) UÀÄdgÁvï
¥ÀæZÀ°vÀ «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼À DzsÁjvÀ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ

86. 2) eÁUÀwPÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ±ÀÈAUÀ¸À¨sÉ'AiÀÄ
DwxÉÃAiÀÄ gÁdå F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÀÄ?
1) PÉÃgÀ¼À
2) UÉÆêÁ
3) ¹QÌA
4) UÉÆêÁ

87. 3)CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨Ë¢ÞPÀ D¹Û ¸ÀÆZÀåAPÀ 2023 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ
±ÉæÃt JμÀÄÖ?
1) 42
2) 55
3) 43
4) 44

88. 4) ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® PÁ£ÀÆ£ÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß F PɼÀV£À
AiÀiÁªÀ ªÀμÀðzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ ªÀμÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ?
1) 1956
2) 1955
3) 1954
4) 1953