Sindu bayalina nagarikathe

1. “¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ”
ಎಂ.ಎ ಇತಿಹಾಸ ಪದವಿಗಾಗಿ ಭಾಗಶಃ ಸಲ್ಲ
ಿ ಸುವ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ
ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ಕಲ್ಲಕೆಯ ಸಚಿತ್
ರ ಪ
ರ ಬಂಧ
ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯೂ ರ್ಥಿ
£ÉÃvÀæ JA
ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್
ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ
ಎರಡನೇ ವರ್ಿ
ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು
ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
ನೋಂದಣಿಸಂಖ್ಯೂ : HS200415
ಮಾಗಿದರ್ಿಕರು
²æêÀÄw.qÁ.eÁÕ£ÉñÀéj.
ಸಹ ಪ್ರ
ರ ಧ್ಯೂ ಪಕರು.
ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು
ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್
ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ.
ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
ಬಂಗಳೂರು ನಗರ ವಿರ್
ವ ವಿದ್ಯೂ ಲಯ
ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು
ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್
ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ.
ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064

2. ವಿದ್ಯೂ ರ್ಥಿಯ ದೃಢಿಕರಣ ಪತ್
ರ
“¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ” ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್
ರ ಪ
ರ ಬಂಧವನ್ನಾ
£ÉÃvÀæ JA ಆದ ನಾನ್ನ ಇತಿಹಾಸದ ವಿರ್ಯದಲ್ಲ
ಿ ಎಂ.ಎ ಪದವಿಗಾಗಿ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ
ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ¥Àತಿ
ರ ಕೆಯ
ಮೌಲೂ ಮಾಪನರ್ಕಾ ಗಿ ಬಂಗಳೂರುನಗರ ವಿರ್
ವ ವಿದ್ಯೂ ಲಯಕೆಾ ಸಲ್ಲ
ಿ ಸಲು ²æêÀÄw.qÁ. eÁÕ£ÉñÀéj ಸಹ
ಪ್ರ
ರ ಧ್ಯೂ ಪಕರು ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮ ದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
ಇವರ ಸಲಹೆ ಹಾಗೂ ಮಾಗಿದರ್ಿನದಲ್ಲ
ಿ ಸಿದಧ ಪಡಿಸಿದ್ದ ೋನೆ.
£ÉÃvÀæ JA
ಎಂಎ ವಿದ್ಯೂ ರ್ಥಿ
ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ
ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು
ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064
ನೋಂದಣಿಸಂಖ್ಯೂ : HS200415

3. ಮಾಗಿದರ್ಿಕರ ಪ
ರ ಮಾಣಪತ್
ರ
“¹AzÀÆ § §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ” ಎಂಬ ವಿರ್ಯದ ಸಚಿತ್
ರ ಪ
ರ ಬಂಧವನ್ನಾ £ÉÃvÀæ
JA ಅವರು ಇತಿಹಾಸದ ವಿರ್ಯದಲ್ಲ
ಿ ಎಂ.ಎ ಇತಿಹಾಸ ಪದವಿಯ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತ
ು ಕಂಪ್ಯೂ ಟಂಗ್ ¥Àತಿ
ರ ಕೆಯ
ಮೌಲೂ ಮಾಪನರ್ಕಾ ಗಿ ಬಂಗಳೂರುನಗರ ವಿರ್
ವ ವಿದ್ಯೂ ಲಯಕೆಾ ಸಲ್ಲ
ಿ ಸಲು ನನಾ ಮಾಗಿದರ್ಿನದಲ್ಲ
ಿ
ಸಿದದ ಪಡಿಸಿದ್ಯದ ರೆ.
²æêÀÄw.qÁ.eÁÕ£ÉñÀéj
ಎಂ.ಎ, ಬಿಎಡ್, ಎಂ.ಫಿಲ್
ಸಹ ಪ್ರ
ರ ಧ್ಯೂ ಪಕರು.
ಸರ್ಕಿರಿ ಪ
ರ ಥಮದರ್ಜಿ ರ್ಕಲೇಜು
ಸ್ನಾ ತ್ಕೋತ್
ು ರ ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗ.
ಯಲಹಂಕ ಬಂಗಳೂರು- 560064

4. ¦ÃpPÉ
¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉ CxÀªÁ ºÀgÀ¥Àà £ÁUÀjPÀvÉ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀÄgÁvÀ£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀiÁVzÉ.
EzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® £ÁUÀjPÀvÉAiÀiÁVzÉ. ºÀgÀ¥Àà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄÄ Ff¥ïÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄ
£ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£ÀªÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀ ºÁUÀÆ «±Á®ªÁzÀ £ÀUÀgÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀiÁVvÀÄÛ.
dUÀwÛ£À ±ÉæõÀÖ EwºÁ¸ÀPÁgÀ£ÁzÀ «¯ïqÀÆå¸ÉAmï ¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ Ff¥ïÖ £ÁUÀjPÀvÉVAvÀ®Æ
ºÉZÀÄÑ ¥ÁæaãÀªÁVzÀÄÝ JA¢zÁÝgÉ, EzÀÄ ¹AzÀÆ £À¢AiÀÄ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ GzÀÝPÀÆÌ ªÁ妹vÀÄÛ ¹AzÀÆ £À¢AiÀÄ£ÀÄß
“¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ vÉÆn֮Ĕ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ EzÀ£ÀÄß Ff¦Ö£À £ÁUÀjPÀvÉ ¨É¼ÉzÀÄ §AzÀ £ÉÊ¯ï £À¢UÉ
ºÉÆð¸À¯ÁVzÉ EAvÀºÀ ªÀĺÁ£ï £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ Qæ.¥ÀÆ.3000zÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ UÀ¨sÀðzÀ°è ¨É¼ÉzÀÄ §A¢vÀÄÛ F
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV ºÀgÀ¥Àà ªÀÄvÀÄÛ ªÉĺÀAeÉÆzÁgÉÆÃ.
JAzÉgÉqÀÄ zÉÆqÀØ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è C¹ÛvÀézÀ°èvÀÄÛ 1920-21gÀ°è F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É PÉÊUÉÆAqÀ ¨sÀÆ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀ “¸Àgï eÁ£ï ªÀiÁµÀð¯ïgÀªÀgÀÄ 1923-24gÀ°è CzÀ£ÀÄß “E®¸Àà mÉÃ¸ï ®AqÀ£ï £ÀÆå¸ï” JA§ ¥ÀwæPÉAiÀÄ°è
¥ÀæPÀn¹ dUÀwÛUÉ ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆlÖ£ÀÄ CA¢¤AzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀªÀå £ÁUÀjPÀvÉ dUÀwÛ£À £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À ¸Á°UÉ ¸ÉÃj
dUÀvï ¥Àæ¹zÀݪÁ¬ÄvÀÄ.¸Àgï eÁ£ï ªÀiÁµÀð¯ïgÀªÀgÀÄ “ºÀgÀ¥Àà ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉ” JAzÀÄ
PÀgÉzÀgÀÄ. ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄ£ÀßgÀÄ ¹AzÀÆ £À¢AiÀÄ£ÀÄß “ªÉÄ®ÆPÀ” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ.

5. GvÀÍ£À£ÀUÀ¼ÀÄ
PÁ®UÀ¨sÀðzÀ°è CqÀVzÀ F ¨sÀªÀå £ÁUÀjPÀvÉ
1856gÀ°è DPÀ¹äPÀªÁV UÉÆÃZÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ DUÀ
©ænµÀgÀÄ ¹Azï£À ªÉĺÉAeÉÆÃzÁgÉÆ«£À°è gÉÊ®Ä
ªÀiÁUÀð ºÁPÀ®Ä ¢§âªÀ£ÀÄß PÀrAiÀÄÄwÛzÁÝUÀ
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ¸ÀÄlÖ EnÖUÉUÀ¼À UÉÆÃZÀgÀªÁV ©ænµï
EAf¤AiÀÄgïUÀ¼À UÀªÀÄ£À ¸É¼É¬ÄvÀÄ.
1862gÀ°è d£ÀgÀ¯ï PÀ¤ßAUï ºÁåªÀiï E°è PÉ®ªÀÅ
¸ÀÄlÖ EnÖUÉ ºÁUÀÆ ªÀÄÄzÉæUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ
ªÀiÁrzÀ£ÀÄ “1906gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉʸÀgÁAiÀiï
DVzÀÝ ¯Áqïð PÀdð£ï (©ænµï ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀ)
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀÄgÁvÀvÀé E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹ F
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀvÉÛUÉ ªÀĺÁzÀÄ¥ÀPÁgÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ.
¸Àgï eÁ£ï ªÀiÁµÀð¯ï CªÀgÀ£ÀÄß F E¯ÁSÉAiÀÄ qÉÊgÉPÀÖgï d£ÀgÀ¯ï DV £ÉêÀÄPÀªÀiÁrzÀgÀÄ
EªÀgÀÄ ¹AzÀÆ £À¢AiÀÄ §AiÀÄ°£À GzÀÝPÀÆÌ ªÁå¥ÀPÀªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆArzÀÝgÀÄ ¸Àgï eÁ£ï
ªÀiÁµÀð¯ï ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÀºÀ¥ÁnUÀ¼ÀÄ F £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ ¤ªÉñÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀvÉÛªÀiÁrzÀgÀÄ .

6. 1.ºÀgÀ¥Àà
EzÀÄ ¥ÀAeÁ©£À ªÀiÁAmÉÆÃUÉÆêÀiÁj f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ
E¢ÃUÁ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÉ ºÀgÀ¥Àà ¯ÁºÉÆÃjUÉ 168
Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°èzÉ. ºÀgÀ¥Àà £ÀUÀgÀªÀ£ÀÄß 1921gÀ°è
SÁåvÀ ¨sÀÆ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÁzÀ zÀAiÀiÁgÁªÀiï
¸ÀºÁ¤AiÀĪÀgÀÄ PÀAqÀÄ»rzÀgÀÄ
D£ÀAvÀgÀ qÁ. JA J¸ï ªÀvÀì, PÉ JA ¢ÃQëvï,
ªÁåmïì, ªÀiÁnðªÀÄgï «Ä®ígï. E°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É
PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ.
Qæ.¥ÀÆ.2100 gÀ°è ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÀAvÀzÀ°èzÀÝ E°è
¹AzÀÆ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ 4£Éà ºÀAvÀªÀ£ÀÄß
PÁt§ºÀÄzÀÄ.
ºÀgÀ¥Àà ¹AzsÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ £ÀUÀgÀªÁVzÉ. CzÀÄ 3ªÉÄÊ° ¸ÀÄvÀÛ¼ÀvÉ
ºÉÆA¢vÀÄÛ IÄUÉéÃzÀzÀ°è EzÀ£ÀÄß “ºÀgÉÆæAiÀÄ” JAzÀÄ PÀgÉ¢zÉ.

7. 2.ªÉĺÉAeÉÆzÁgÉÆÃ
EzÀÄ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ ¹Azï ¥ÁæAvÀåzÀ “¯ÁSÁð£ï”
f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ ¹Azï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ªÉĺÉAeÉÆzÁgÉÆÃ
JAzÀgÉ ªÀÄÈvÀgÀ DªÁ¸À ªÀÄrzÀªÀgÀ ¢§â JAzÀxÀð
EzÀÄ ‘£ÀR°¸ÁÛ£À’ CAzÀgÉ ¹Azï JA§
ºÉ¸ÀgÁVzÉ.
ªÀĺÉAeÉÆzÁgÉÆà PÀgÁaAiÀÄ JvÀÛgÀPÉÌ 300 Q.«ÄÃ.
GzÀÝQÌzÉ. EzÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÉÆÛ§â SÁåvÀ ¨sÀÆ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀ£ÁzÀ Dgï.r.¨Áå£Àfð ¥ÀvÉÛ ºÀaÑzÀ£ÀÄ
£ÀAvÀgÀ “¢ÃQëvï” “¸Àgï eÁ£ï ªÀiÁµÀð¯ï”, ªÉÄPÉ
qÉïïì E°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ.
ªÀĺÉAeÉÆzÁgÉÆà ¹AzÀÆ £À¢ zÀAqÉAiÀÄ°èzÀÄÝ 7 ¨Áj
¤ªÀiÁðtUÉÆArzÉ.

8. 3. PÁ°¨sÀAUÁ¯ï
EzÀÄ gÁd¸ÁÛ£ÀzÀ UÀAUÁ£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ°èzÉ EzÀ£ÀÄß
1953gÀ°è UÉÆñï JA§ ¨sÀÆ ¸ÀA±ÉÆÃzÀPÀ ¥ÀvÉÛºÀaÑzÀ£ÀÄ`
D £ÀAvÀgÀ ©.©.¨Á¯Á, ©.PÉ.vÁ¥Àgï E°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É
PÉÊUÉÆAqÀgÀÄ. EzÀÄ ¥sÀUÀÎgÀ £À¢ zÀAqÉAiÀÄ°èz`.
E°èªÀÄtÂÚ£À PÉÆÃmÉ, AiÀÄdÕ PÀÄAqÀUÀ¼ÀÄ, fAPÉ, MAmÉ,
zsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄƼÉUÀ¼ÀÄ E°è£À ªÀÄÄRå CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ.
PÁ°¨sÀAUÁ¯ï JAzÀgÉ “PÀ¥ÀÄà §¯É” JAzÀxÀð
PÁ°¨sÀAUÀ¯ï¥ÀƪÀð AiÉÆÃfvÀªÁVgÀ°®è ºÁUÉAiÉÄÃ
CzÀgÀ M¼À ZÀgÀAr ªÀåªÀ¸ÉܸÀjAiÀiÁVgÀ°®è.

9. 4.¯ÉÆÃxÁ¯ï
EzÀÄ UÀÄeÁgÁw£À PÁåA¨É wÃgÀzÀ°èzÉ ºÁUÉAiÉÄÃ
C®ºÀ¨Á¢£À zÀQëtPÉÌ 16 Q.«Ä. zÀÆgÀzÀ°èzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ SÁåvÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ºÁUÉAiÉÄÃ
“¨ÉAUÀ¼ÀÆj£ÀªÀgÁzÀ J¸ï.Dgï.gÁªï EzÀ£ÀÄß
±ÉÆâü¹zÀgÀÄ E°è ¹AzÀÆ d£ÀgÀ ºÀqÀUÀÄ PÀmÉÖ
¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ.
CzÀÄ 770*120*15 Cr ZÀzÀgÀ «¹ÛÃtð ºÉÆA¢zÉ.
E° ¥À²ðAiÀiÁzÀ ªÀÄÄzÉæ ªÀÄt vÀAiÀiÁjPÁ PÁSÁð£É ¨sÀvÀÛzÀ
ºÉÆlÄÖ, ZÀzÀÄgÀAUÀ C¼ÀvÉ ¥ÀnÖ, ºÁ¹UÉ vÀAiÀiÁjPÁ PÁSÁð£É.
CVß PÀÄAqÀUÀ¼À ¹ÛçÃ-¥ÀÄgÀĵÀgÀ eÉÆÃr zÉÆgÉwªÉ.

10. ZÁ£ÉÆíºÁgÉÆÃ
EzÀÄ ªÉĺÉAeÉÆzÁgÉÆë£À 130 Q.«ÄÃ. zÀQët
¹AzÀÆ £À¢AiÀÄ JqÀ §AqÉAiÀÄ°è §gÀÄvÀÛzÉ. SÁåvÀ
¸ÀA±ÉÆÃzÀPÀgÁzÀ JA.¹.ªÀÄAfzÁgï 1913gÀ°è
PÀAqÀÄ»rzÀgÀÄ .
E°è ¨ÉÆA¨É, , DnPÉ, GAUÀÄgÀ ªÀÄƼÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ
zÉêÀvÁ ªÀÄÆwðUÀ¼ÀÄ vÁªÀÄæ ºÁUÀÆ PÀAa£À ¯ÉÆúÀzÀ
¸À®PÀgÀtUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉwªÉ EzÉÆAzÀÄ ªÀÄt vÀAiÀiÁjPÁ
ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÁ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.

11. ¹AzÀÆ §AiÀÄ°£À £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
£ÀUÀgÀ AiÉÆÃd£É:
¹AzÀÆ d£ÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀºÀ £ÀUÀgÀªÁ¹UÀ¼ÁVzÀÝgÀÄ
CªÀgÀÄ ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁzÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ £ÀUÀgÀ
fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ ºÁUÉAiÉÄà £ÀUÀgÀzÀ
¤ªÀiÁðtzÀ°è CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥Àæw¨sÉAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆrPÉÆArzÁÝgÉ.
ºÀgÀ¥Àà ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÉAeÉÆÃzÁgÉÆà EªÉgÀqÀÄ F
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ.
EªÀÅ FUÀ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjPÉÆArªÉ. F JgÀqÀÄ
£ÀUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀƪÀðAiÉÆÃfvÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄAvÉ
PÀæªÀħzÀݪÁV PÀlÖ¯ÁVzÉ.
£ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ «±Á®ªÁVzÀÄÝ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ £ÉÃgÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ CUÀ®ªÁVªÉ. E°è zÀQëuÉÆÃvÀÛgÀªÁV
¸ÁUÀĪÀ 1 jAzÀ 11/2 ªÉÄÊ° GzÀÝzÀ gÁd ©Ã¢UÀ½zÀݪÀÅ.

12. 1.ªÁ¸ÀzÀ UÀȺÀUÀ¼ÀÄ
¹AzÀÆ d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄlÖ
EnÖUÉUÀ½AzÀ PÀnÖzÁÝgÉ. ªÀÄ£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ
¸ÀܼÁªÀPÁ±À ©lÄÖ ¤«Äð¹zÁÝgÉ.
EnÖUÉUÀ¼ÀÄ 55.5*26*5*9 ¸ÉÃA.«ÄÃ. «¹ÛÃtð«zÉ.
ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀÅ EnÖUÉUÀ¼ÀÄ 11/2 CAUÀÄ® GzÀÝ.
11/2 CAUÀÄ® CUÀ® ºÁUÀÆ 51/2 CAUÀÄ®
zÀ¥ÀàªÁVzÉ. ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¨É¼ÀPÀÄ §gÀĪÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜ EzÀÄÝ QlQUÀ¼À£ÀÄß gÀ¸ÉÛAiÀÄ PÀqÉ»qÀzÉ
»AzÀPÉÌ EnÖgÀÄvÁÛgÉ.
d£ÀgÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ gÀ¸ÉÛAiÀÄ PÀqÉ zsÀƼÀÄ §gÀ§ºÀÄzÉA§ ¯ÉPÁÌZÁgÀ EgÀ§ºÀÄzÀÄ CzÉà jÃw
¨ÁV®£ÀÄß ¸ÀºÀ gÀ¸ÉÛ PÀqÉ EnÖ®è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß G¥À¨ÁV® PÀqÉ EnÖzÁÝgÉ.

13. ¸ÁªÀðd¤PÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ.
ªÉĺÉAeÉÆzÁgÉÆë£À°è 83*24 «ÄÃ.
«¹ÛÃtðzÀ PÁ¯ÉÃdÄ PÀlÖqÀªÉÇAzÀÄ ¸ÁߣÀ
PÉƼÀzÀ ºÀwÛgÀ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ.
CzÀÄ §ºÀÄ CAvÀ¹Û£À PÀlÖqÀªÁVzÀÄÝ CzÀÄ
¥ÀÄgÉÆûvÀgÀ ªÀ¸Àw UÀȺÀªÉAzÀÄ w½AiÀįÁVzÉ.
E°è£À ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ §ÈºÀvï PÀlÖqÀªÉAzÀgÉ
230*78Cr GzÀÝ «±Á® PÀlÖqÀ EzÀ£ÀÄß
¥ÀÄgÀ¨sÀªÀ£À CxÀªÁ C¸ÉA©è ºÁ¯ï JAzÀÄ
UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.
DUɸÀÈ ªÉÄÃPÉ CªÀgÀÄ EzÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ ¸ÀܼÀ
JAzÀÄ PÀgÉ¢zÁÝgÉ. CzÉà jÃw 160*135 Cr
CUÀ® zÉêÁ®AiÀÄ PÀlÖqÀªÉÇAzÀÄ zÉÆgÀQzÉ.

14. PÁ«ÄðPÀgÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ.
ºÀgÀ¥ÀàzÀ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ 16 PÁ«ÄðPÀgÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ
CªÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®à gÀZÀ£ÉUÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¤zÀ±Àð£À.
¥ÀæwªÀÄ£É 18*7«ÄÃ. GzÀÝ CUÀ®ªÁVªÉ.
EªÀÅUÀ¼À §¢AiÀÄ°è GUÁætUÀ½ªÉ. EzÀjAzÀ
PÁ«ÄðPÀgÀ zÁAqÉAiÀÄ£ÀÄß ElÄÖ ªÀiÁqÀ®Ä
§¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ JAzÀÄ w½zÀÄ §A¢zÉ.
C°è ¨sÀvÀÛzÀ ºÉÆlÄÖ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ. J¯Áè £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ
¤ÃgÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÉÆA¢zÀÄÝ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÄ ªÉÄZÀÄÑUÉ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÁÝgÉ.

15. FdÄPÉƼÀ
ªÉĺÉAeÉÆzÁgÉÆë£À°è ¸ÁªÀðd¤PÀ FdÄPÉƼÀªÉÇAzÀÄ
PÀAqÀħA¢zÀÄÝ CzÀÄ CªÀgÀ ªÁ¸ÀÄÛ²®àPÉÌ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ
¤zÀ±Àð£ÀªÁVzÉ.
F PÉƼÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÁߣÀPÉƼÀPÉÌ §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ
CzÀÄ 180*108 Cr GzÀÝ CUÀ®«zÀÄÝ CzÀgÀ ¸ÀÄvÀÛ
UÁå®j ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉæÃPÀëPÀ UÀȺÀUÀ½ªÉ.
C°è «±ÁæAw PÉÆoÀrUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ. ©¹¤Ãj£À
ªÀåªÀ¸ÉÜ EvÀÄÛ FdÄPÉƼÀPÉÌ E½AiÀÄ®Ä 2 §¢AiÀÄ°è
ªÉÄnÖ®ÄUÀ½ªÉ CzÀgÀ «£Áå¸À CzÀgÀ UÉÆÃqÉ 2.4 «ÄÃ.
zÀ¥Àà«zÉ. vÀ¼À¨sÁUÀzÀ°è fÃ¥ÀìA UÁgÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁVzÉ.
¤ÃgÀÄ d¤AiÀĨÁgÀzÀÄ JA§ GzÉÝñÀ¢AzÀ CzÀgÀ 4 CrAiÀĵÀÄÖ zÀ¥ÀàUÉÆÃqÉ
PÀ®ÄèUÀ½AzÀ ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.

16. UÀæAxÀ IÄt:
• Rowland Benjamin, The Art and Architecture of India.Penguin,1954
• https://www.metmuseum.org/toah/hd/rajp/hd_rajp.htm
• Singh upindar, A History of Ancient and early Medieval India Delhi:
Person education India 2009
•Guptha’s Wikipedia