Deze presentatie is gegeven op de Algemene Leden Vergadering van het Nederlands Architectuur Forum op 12 december 2017 om de werkgroep te introduceren. De intentie van de werkgroep is om in 2018 5 sessies te organiseren.

1. Werkgroep
Kritisch Denken van Informatie
NAF ALV
12 december 2017
Danny Greefhorst (dgreefhorst@archixl.nl)

2. Wat is kritisch denken?
• Kritisch denken is een vaardigheid die handvatten biedt
om de natuurlijke aanleg iets te geloven te beteugelen
en verborgen aannames, onlogische redeneringen en
denkfouten te herkennen en te voorkomen.
• Kritisch denken verduidelijkt doelen, onderzoekt
aannames, onderscheidt verborgen waarden, evalueert
het bewijs, volbrengt acties en beoordeelt de
conclusies.
• Kritisch denken vraagt bereidheid om je eigen
redeneringen kritisch te evalueren en je overtuigingen
te herzien wanneer de hiervoor noodzakelijke
argumenten zich aanbieden.
2

3. Valkuilen in ons denken
3

4. Drogredenen
• Als je het niet eens bent met ons plan, dan ben je tegen
onze ideologie
• Jij zegt dat de mensheid een te grote ecologische voetafdruk
zet. Maar waarom eet je dan zelf vlees?
• Alle Nederlanders houden van Sinterklaas; jij houdt niet van
Sinterklaas, dus ben je geen echte Nederlander.
• Natuurlijk had ik er een reden voor, want anders had ik het
niet gedaan
• Zij was in augustus op vakantie met Gijs. Zij is in augustus
zwanger geworden. Dus zij is zwanger van Gijs

5. Kritische denkers versus onkritische denkers
5

6. Kritisch Denken gaat uit van assertiviteit
Agressief /
dominant
Assertief
Passief-Agressief
Passief /
sub-assertief
ik luister niet
naar anderen
respect voor anderen
ik zeg mijn
mening niet
ik zeg mijn
mening
ik luister wel
naar anderen
respectvoormijzelf
Assertiviteit is het opkomen voor je eigen belangen, het uitdrukken van je gevoelens,
gedachten en wensen, op basis van respect

7. Denkgereedschappen
7

8. Denkgereedschap 2.0
Denkrichting Metafoor Kerngedachte
wezensdenken hamer en beitel Het wezen zit verstopt achter het object
transcendentaal
denken
de winkelhaak De denkpatronen van de waarnemer
bepalen wat je waarneemt
dialectiek de koevoet Alles is een punt op een dimensie waarvan
je andere uitersten kunt opzoeken
fenomenologische
methode
de blote hand Dingen zijn zoals ze zich manifesteren
analytische
methode
de decoupeerzaag Alles is taal en draait om betekenis
hermeneutiek de
schroefboormachine
Er is niet één waarheid, één verhaal, er zijn
er vele.
deconstructie de werkende mens De oplossing van een probleem ligt erin aan
het probleem te werken, zodanig dat de
vragensteller zelf verandert.
pragmatisme het atelier De beste manier van denken is die welke
het beste werkt
8

9. Basic structures in Critical Thinking
• Purpose – what you are trying to
accomplish
• Question – lays out the problem or issue
• Information – the facts, data, evidence, or
experiences we use to figure things out
• Inferences – interpretations or conclusions
you come to
• Concepts – ideas, theories, laws, principles,
or hypotheses to make sense of things
• Assumptions – beliefs you take for granted
• Implications and consequences – claims or
truths that logically follow from other
claims or truths
• Point of view – the place from which you
view something
9

10. Kritisch denken ondersteunt Beeldvorming,
Oordeelsvorming en Besluitvorming
Beeldvorming
Wat weten we?
Vergaren van informatie
Oordeelsvorming
Wat vinden we ervan?
Overtuigingen en argumenten
Besluitvorming
Wat besluiten we?
Afwegen o.b.v. besliscriteria
Kritisch denken
Duidelijkheid
Begrijp ik het?
Nauwkeurigheid
Is dit wel juist?
Precisie
Heb ik alle relevante data?
Relevantie
Doet dit er wel toe?
Diepte
Wat maakt dit complex?
Breedte
Andere gezichtspunten?
Logica
Is dit wel logisch?
Significantie
Is dit belangrijk?
Eerlijkheid
Is dit eerlijk naar anderen?

11. Werkgroep
Kritisch Denken van Informatie
http://www.wikixl.nl/wiki/kritischdenken
12

12. Bijeenkomsten
LAC 2017 (november 2017)
• Moet de ontwikkelaar van een autonoom
systeem expliciete moraliteitsregels
opnemen?
• De output van architectuur is waardenvrij
• Zitten er morele aannames in architectuur
frameworks?
KNVI (september 2017)
• Er mag door iedereen, maar
volgens een vastgesteld schema
beslist worden
• Moet Google verboden worden?

13. Plannen 2018
• 4 x per jaar een bijeenkomst waarin een specifiek vraagstuk
kritisch wordt doorgelicht
• 1 grotere sessie voor een brede doelgroep
• experiment met chatbot
Eerstkomende sessie op 16 januari in Utrecht