3. {INHALT / TREŚĆ / ЗМІСТ} Annette Mingels Annette Mingels Аннетте Мінґельс
F R E M D B L E I B E N,
3
FREMD BLEIBEN, DAZUGEHÖREN. VOM SCHREIBEN IN DER SCHWEIZ OBCOŚĆ, SWOJSKOŚĆ, PRZYNALEŻNOŚĆ.
BYĆ PISARZEM W SZWAJCARII ЗАЛИШАТИСЯ ЧУЖИМ, БУТИ СВОЇМ. ПРО ПИСАННЯ У ШВЕЙЦАРІЇ
ESSAY / ESEJ/ ЕСЕ
{Annette Mingels Annette Mingels Аннетте Мінґельс } tłum. Agnieszka Gadzała, переклад: Наталка Сняданко
11 EIN SYMBOLISCHES TAGEBUCH SYMBOLICZNY DZIENNIK СИМВОЛІЧНИЙ ЩОДЕННИК
{Christian Zehnder Christian Zehnder Крістіан Цендер } tłum. Elżbieta Michałowska, переклад: Софія Онуфрів
DAZUGEHÖREN. VOM
SCHREIBEN IN
16 JULIA FIEDORCZUK JULIA FIEDORCZUK ЮЛІЯ ФЄДОРЧУК
Übers. von Andre Rudolph, переклад: Остап Сливинський
DER SCHWEIZ
LYRIK/POEZJA/ПОЕЗІЯ
22 NORA GOMRINGER NORA GOMRINGER НОРА ҐОМРІНҐЕР
tłum. Ryszard Wojnakowski, переклад: Юрко Прохасько OBCOŚĆ, SWOJSKOŚĆ, PRZYNALEŻNOŚĆ.
BYĆ PISARZEM W SZWA JCARII
29 JÜRG HALTER JÜRG HALTER ЮРҐ ГАЛЬТЕР
tłum. Ryszard Wojnakowski, переклад: Сергій Жадан
ЗАЛИШАТИСЯ ЧУЖИМ, БУТИ
ОЛЕГ ЛИШЕГА OLEH LYSCHECHA OLEH ŁYSZEHA СВОЇМ. ПРО ПИСАННЯ
36
übers. von Beatrix Kersten, tłum. Aneta Kamińska
42 У ШВЕЙЦАРІЇ
ВАСИЛЬ МАХНО WASYL MACHNO WASYL MACHNO
tłum. Adam Wiedemann, übers. von Claudia Dathe Ich könnte sagen: Ich gehöre nicht dazu. Ich weiß nicht, ob es gut oder le, die ziemlich falsch sind
schlecht ist, nicht dazu zu gehören. Vielleicht ist es etwas, das eigentlich und ein bisschen wahr.
51 ADAM WIEDEMANN АДАМ ВІДЕМАН ADAM WIEDEMANN
переклад: Остап Сливинський, übers. von Thomas Weiler
schlecht ist, aber der, der der es sagt, denkt, dass es gut sei. Weil es doch
bedeutet, dass er anders ist, besonders. Und weil Dazugehören immer
Als deutsche Autorin in der
Schweiz ist man damit in einer
auch etwas Schafiges an sich hat. Dabei kann es natürlich auch einfach schwierigen Situation. Nicht
sein, dass man ihn nicht dabei haben will. so sehr bei den staatlichen und
Ich lebte fünfzehn Jahre in der Schweiz. Mein Mann ist Schweizer, kantonalen Institutionen: Bei der
mein Sohn ist es und seit ein paar Monaten bin ich es auch. Ich habe an Förderung ist man, lebt man in der
einer Schweizer Uni studiert und unterrichtet, ich schreibe für Schwei- Schweiz, den Schweizern gleichge-
zer Zeitungen und mein erstes Buch erschien in einem Schweizer stellt, und in der Tat sind die Stipen-
58 МЮНХЕН, 1992 MÜNCHEN, 1992 MONACHIUM, 1992
essay /esej /есе
Verlag. Ich lebte in vier verschiedenen Schweizer Städten und wenn dien so großzügig bemessen, dass sie
{Юрій Андрухович Juri Andruchowytsch Jurij Andruchowycz }
PROSA /PROZA /ПРОЗА
ich deutsch spreche, rutschen mir manchmal schweizerische Aus- mitentscheidend sein können für die
übers. von Sabine Stöhr, tłum. Katarzyna Kotyńska
drücke dazwischen, die meinen deutschen Freunden auffallen, mir Weiterarbeit an einem Manuskript. Nie
jedoch nicht mehr. Aber was auch immer ich tue: ich bleibe eine ganz gleich ist man jedoch vorm Feuille-
SEZ NER SEZ NER ЗАС НЕР
71
Deutsche in der Schweiz, keine Schweizerin. ton. Nicht, dass man schlecht behandelt
{Arno Camenisch Arno Camenisch Арно Каменіш}
Der Hauptgrund hierfür liegt in der Sprache. Das Schweizer- wird. Aber was fehlt, ist die Zugehörigkeit:
tłum. Krzysztof Jachimczak, переклад: Христина Назаркевич
deutsche ist identitätsstiftend – wer es nicht spricht, gehört nicht man ist eben nicht eine schweizerische
3
80 NA KRÓTKO НЕНАДОВГО FÜR KURZE ZEIT dazu. Das ist, gerade für jemanden, der beruflich schreibt, Autorin. Man ist eine deutsche Autorin, die
{Inga Iwasiów Інґа Івасюв Inga Iwasiów } in mehrfacher Hinsicht paradox. Zunächst einmal gibt es ja zufällig in der Schweiz lebt. Das ist besten-
переклад: Христина Стельмах, übers. von Herbert Ulrich offiziell nur eine hochdeutsche Schriftsprache. Das Schwei- falls okay. Die Bindung ist eine faktische, kei-
zerdeutsche, wiewohl mehr als ein Dialekt, ist damit eben ne emotionale. Da ist keine Wärme, kein Stolz
radar
92 ОМЕРТА OMERTÀ OMERTÀ
{Тарас Прохасько Taras Prochasko Taras Prochaśko }
keine eigene Sprache. Anders als zum Beispiel in Holland,
wo jeder Deutsche, der dort länger leben möchte, keine
auf etwaige Erfolge, dann schon eher Häme
bei Misserfolgen. Als aufschlussreich empfand
übers. von Maria Weißenböck, tłum. Renata Rusnak andere Wahl hat, als die Sprache zu lernen, ist das in der ich in dieser Hinsicht vor einigen Jahren meine
Schweiz nicht nötig. Ja, in gewissem Sinne nicht einmal Teilnahme am Bachmann-Wettbewerb. In diesem
104 ECHOLOT ECHOLOT ЕХОЛОТ
{Karin Richner Karin Richner Карін Ріхнер }
möglich: Wann immer ich versuchte, Schweizerdeutsch
zu sprechen, wurde ich von Schweizern erst belächelt,
länderübergreifenden 'Turnier' stellte ich (neben
Silvio Huonder) gewissermaßen die Schweizer
tłum. Alicja Rosenau, переклад: Наталка Сняданко und dann gebeten aufzuhören. Offenbar klang es so, Delegation, und ich frage mich, was wäre gewesen,
als machte ich mich lustig übers Schweizerdeutsch. wenn ich gewonnen hätte? Wäre ich dann in der
Nawiedzenie Die Heimsuchung Відвідини
112
Natürlich kommt hierbei das schwierige Verhältnis Schweiz offiziell zur Schweizer Autorin geworden?
{Jacek Wangin Jacek Wangin Яцек Ванґін } der Schweizer zu den Deutschen zum Tragen – die Hätte ich die Quadratur des Kreises vollbracht: als
übers. von Ursula Kiermeier, переклад: Андрій Павлишин Komplexe, die wiederum in der Sprache gründen, deutsche Autorin für die Schweiz einen Triumph über
und die Ablehnung dessen, was man hier als typisch die deutschen Mitbewerber zu erringen? Denn dies ist
deutsch erachtet: das Großtuerische, Bevormun- ein wesentlicher Faktor in der Schweiz: die Konkurrenz
dende, die Dominanz, die gewöhnlich der kleine mit Deutschland.
dem großen Nachbarn unterstellt, all die Vorurtei- Natürlich gibt es erfolgreiche Autorinnen und Autoren in
4. der Schweiz, die nicht ursprünglich Schweizer waren. Ich glau- Tessins und die rätoromanische. Versuche, Mogłabym powiedzieć: nie jestem stąd, nie należę do tutejszego reprezentowałam ja i Silvio Huonder. Zadaję
be, der Punkt, ab dem ein Schriftsteller als schweizerisch akzep- diese Literaturen zusammenzuführen, gibt świata. Nie wiem, czy to dobrze, czy źle tak „nie należeć”. Być sobie pytanie, co by się stało, gdybym to
tiert wird, ist wiederum ein sprachlicher: so sind die Ungarin es einige: Sei es, dass im 2004 eröffneten może jest to coś złego, ale ktoś, kto tak mówi, myśli, że to jest ja tę rywalizację wygrała? Czy również w
Melinda Nadj Abonji, die in Deutschland geborene Ruth Schweizerischen Literaturinstitut fran- dobre – oznacza bowiem, że jest jakiś inny, szczególny. Tymcza- Szwajcarii stałabym się oficjalnie szwajcarską
Schweikert und der rumänische Autor Catalin Dorian Florescu, zösisch und deutsch unterrichtet wird, sei es, sem taka przynależność ma w sobie też coś stadnego. Ale może autorką? Czy możliwy byłby taki paradoks,
die als Kinder in die Schweiz kamen und Schweizerdeutsch dass literarische Übersetzungen von der Pro też być tak, że to inni nie chcą mieć tego „nie należącego” bym jako niemiecka pisarka zdobyła laury dla
sprechen, fraglos Schweizer Autoren, während Sibylle Berg, Helvetia gefördert werden. Hinzu kommen wśród siebie. Szwajcarii, pokonując niemieckich konkuren-
Judith Kuckart, Thor Kunkel, Benjamin von Stuckrad-Barre, zweisprachige Bücher wie jene des Bündner Od piętnastu lat mieszkam w Szwajcarii. Mój mąż jest Szwaj- tów? Bowiem istotnym czynnikiem jest
die allesamt in der Schweiz leben oder gelebt haben, nie als Autors Arno Camenisch („Sez Ner“, “Hinter dem carem, mój syn, a za kilka miesięcy ja również zostanę oby- w Szwajcarii rywalizacja z Niemcami.
Schweizer Schriftsteller angesehen würden, auch wenn sie Bahnhof“). So interessant die Versuche sind, die watelką Szwajcarii. Studiowałam i uczyłam na szwajcarskim Są oczywiście w Szwajcarii pisarze nie pocho-
den Rest ihres Lebens in der Schweiz blieben. Und das gilt Sprachen in der Literatur und im Literaturbetrieb uniwersytecie, pisuję do szwajcarskich gazet, a moja pierw- dzący z tego kraju. Myślę, że akceptacja pisarza
wohl auch für mich. zusammenzuführen, so sehr bleiben sie jedoch sza książka ukazała się w szwajcarskim wydawnictwie. jako autora szwajcarskiego zależy właśnie od
nebeneinander bestehen wie einander zugeneig- Mieszkałam w czterech różnych szwajcarskich miastach, języka. I tak Węgierka Melinda Nadj Aboni, uro-
Fehlt das nun: diese Nestwärme, der kollektive Stolz, te, aber letztlich eigenständige Schwestern. Wo a kiedy mówię po niemiecku, wtrącam różne szwajcarskie dzona w Niemczech Ruth Schweikert i rumuński
wenn etwas gelingt, der Beistand, wenn etwas nicht eine Auseinandersetzung mit dem eigenen Land wyrażenia, które zauważają moi niemieccy przyjaciele, autor Catalin Dorian Florescu, którzy przybyli
gelingt, das Gefühl, dazuzugehören, das ein Schriftsteller erfolgt, geschieht dies meist in einer Weise, die sich ale ja sama już tego nie czuję. Cokolwiek jednak robię, do Szwajcarii jako dzieci i mówią szwajcarskim
hier, in der Schweiz, deutlich eher bekommen könnte als einerseits an die eigenen Sprachgrenzen hält und pozostaję Niemką w Szwajcarii, a nie Szwajcarką. niemieckim, są niewątpliwie autorami szwajcarskimi.
in Deutschland, wo man vielleicht als Kölner, Berliner andererseits, wie es z. B. Lukas Bärfuss mit seinem Główna przyczyna tkwi w języku. Szwajcarski niemiec- Natomiast Sibylle Berg, Judith Kuckart, Thor Kun-
oder Münchner Autorin gelten würde, aber wohl kaum Darfur-Roman „Hundert Tage“ und Ruth Schweikert ki daje poczucie identyfikacji – kto nim nie mówi, nie kel, Benjamin von Stuckrad-Barre, którzy mieszkają
als Nationaldichter? Meine Antwort darauf ist eine mit „Ohio“ tun, mit einem auf die Welt (hier: Afrika) należy do „swoich”. Jest to pod wieloma względami pa- lub mieszkali w Szwajcarii, nigdy nie zostaną uznani
doppelte. Zunächst einmal: Ja, es fehlt. Wer schreibt, geweiteteten Blick die Grenzen der Schweiz sprengt. radoks dla kogoś, kto zawodowo zajmuje się pisaniem. za szwajcarskich pisarzy, nawet jeśli przez resztę życia
setzt sich aus: präsentiert etwas, über das öffentlich Oficjalnie istnieje przecież tylko jeden literacki język pozostaną w tym kraju. Zapewne to samo odnosi się
befunden werden darf, und von dem er hofft, dass es Aber bin ich überhaupt die richtige Person, um darüber niemiecki (Hochdeutsch). Szwajcarski niemiecki, choć do mnie.
gemocht werden wird. Schriftsteller sind eitel, und zu schreiben? In literarischer Hinsicht interessiert mich kulturowo znacznie ważniejszy niż dialekt, nie jest
der Ratschlag, Kritik nicht persönlich zu nehmen, die Politik der Schweiz ebenso wenig wie die deutsche jednak odrębnym językiem. Chcąc zamieszkać Czy zatem brakuje tego poczucia, że się wyrasta z tu-
ist schwer zu befolgen: das, was da in Buchform Politik. Obwohl sich natürlich auch in den von Yeats als w Szwajcarii, Niemiec nie musi się uczyć języka. tejszości? Ciepła rodzinnego gniazda, wspólnej dumy,
vorliegt, ist ja persönlich, wenn auch nicht privat. einzig wichtig benannten literarischen Themen „sex and W pewnym sensie jest to wręcz niemożliwe: ilekroć gdy się coś udaje, i wsparcia, gdy coś nie wychodzi?
Hinzu kommt, dass die Literaturkritik in der Tat death“ die politische Lage eines Landes, die gesellschaft- próbuję mówić szwajcarskim niemieckim, Szwaj- Poczucia przynależności, które tu, w Szwajcarii, pisarz
ebenso wenig wie das eigentliche Dichten eine liche Situation der Protagonisten spiegelt: Literatur in carzy najpierw się ze mnie podśmiewają, a potem może uzyskać znacznie wcześniej niż w Niemczech,
rationale Sache ist – dies gilt für jedes Feuilleton luftleerem Raum gibt es nicht. proszą, żebym przestała. Prawdopodobnie brzmi to gdzie można być pisarzem kolońskim, berlińskim albo
und für ein so überschaubares wie das der Schweiz Während ich das schreibe, sitze ich in meinem Büro in trochę tak, jakbym sobie robiła żarty z ich języka. monachijskim, ale prawie na pewno nie narodowym?
ohnehin. Antipathien und Sympathien mischen Amerika, in einem Städtchen nahe New York, wo die Bäu- Oczywiście, dochodzi tu jeszcze stosunek Szwajca- Moja odpowiedź jest dwojaka. Po pierwsze: tak, tego
sich in die Bewertung, positive und negative Vor- me so hoch sind wie die Häuser in Manhattan. Im Hicko- rów do Niemców, ich kompleksy wynikające także wszystkiego rzeczywiście brakuje. Kto pisze, ten wystawia
urteile aufgrund welcher Kriterien auch immer reybaum vor meinem Fenster ist eben ein Kardinal gelandet, z języka, oraz odrzucenie tego, co tutaj uchodzi się na publiczne roztrząsanie poruszanych kwestii i ma
– die Nationalität ist sicher eines davon. sein Gefieder rasend rot, der Kamm auf dem Kopf stolz. Es za typowo niemieckie: bufonady, dominacji. nadzieję, że to, co zaprezentował, będzie się podobało.
Und doch: Wenn ich mich entscheiden muss, gibt hier viele von ihnen, für mich sind sie jedoch so exotisch Czyli te wszystkie rzeczy, które mniejszy sąsiad Pisarze są próżni i trudno im stosować się do rady, by
gebe ich der Freiheit den Vorzug vor der Nest- wie Paradiesvögel. Wenn ich einen sehe, habe ich den Rest zwykle zarzuca większemu, wszystkie te uprze- nie przyjmowali krytyki osobiście; to, co przedstawiają
wärme. Zudem gibt es ja 'Ersatzheimaten': per- des Tages Glück. dzenia, które są dosyć błędne, a jednak trochę w formie książki, jest przecież osobiste, choć nie jest prywat-
essay /esej /есе
essay /esej /есе
sönliche Kontakte und Freundschaften auch Seit einem Jahr lebe ich hier. In meinem Bekanntenkreis sind prawdziwe. ne. Do tego dochodzi fakt, że krytyka literacka jest w isto-
beruflicher Natur, Einladungen zu Podiums- viele Schriftsteller, ich kann ihre Bücher lesen, sie meine nicht, Trudna jest więc sytuacja niemieckiej autorki cie równie mało racjonalna, jak sama twórczość – odnosi się to
diskussionen oder zur Teilnahme an Autoren- auch wenn manche von ihnen es versuchen: sich mit den Über- w Szwajcarii. Nie tyle w instytucjach pań- do każdego felietonu, a co dopiero do tekstu tak przewidy-
gruppen, Lehraufträge an Universitäten und resten ihres Highschool-Deutsch die ersten zwei Seiten entlang- stwowych czy kantonalnych: jako miesz- walnego jak felieton szwajcarski. W ocenie tekstów literackich
Literaturinstituten. quälen und dann aufgeben. Meine Schweizer Situation ist hier kaniec Szwajcarii zrównany w prawach ze mieszają się sympatie i antypatie, pozytywne i negatywne
nochmals gesteigert: als Autorin bin ich hier, in Amerika, voll- Szwajcarami jest ona uwzględniana przy uprzedzenia oparte na najróżniejszych kryteriach – a naro-
Ich habe die Büchse der Pandora geöffnet: kommen inexistent und in Deutschland in gewisser Weise auch. rozdzielaniu subwencji, a stypendia są na dowość z pewnością do nich należy. Kiedy jednak muszę wy-
4 Heimat, Nation, Identität – das alles sind Zwar erschien dort im Herbst mein letztes Buch, aber ohne mich: tyle hojne, że stanowią istotny czynnik bierać, daję pierwszeństwo wolności przed owym poczuciem 5
schwer fassbare Begriffe, und jede Fest- Ich beobachtete es von ferne, schaute wie eine Giraffenmutter decydujący o możliwości dalszej pracy nad tożsamości, wynikającym ze wspólnoty pierwszych doświad-
stellung zieht neue Fragen nach sich. Ist ihrem Jungen aus gebührendem Abstand zu, ob es alleine stehen książką. Nigdy nie jest się całkiem równym czeń. Istnieją przecież „ojczyzny zastępcze”: kontakty osobiste,
das Verhältnis reziprok – geht es Schwei- konnte oder nicht. Viel beeinflussen hätte ich ja ohnehin nicht mehr w gatunkach takich jak felieton. Nie cho- przyjaźnie (także natury zawodowej), zaproszenia do dyskusji
radar
radar
zer Schriftstellern in Deutschland (wie können. Das ist befreiend und manchmal frustrierend. dzi o złe traktowanie, nie; felieton jako panelowych lub udziału w pracy grup pisarzy, prowadzenie zajęć
Silvio Huonder oder Matthias Zschokke) Bisher weiß ich noch nicht, was von beidem überwiegt. gatunek wymaga tej właśnie brakującej na uniwersytetach i w instytutach literackich.
genauso, auch wenn das deutsche Ver- przynależności. Nie jesteś Szwajcarką.
hältnis zum schweizerischen Nachbarn Jesteś niemiecką pisarką, przypadkiem Otworzyłam puszkę Pandory: ojczysta ziemia, naród, tożsamość –
entspannter, da gleichgültiger ist? Was mieszkającą w Szwajcarii. W najlep- wszystko to są terminy trudne do ujęcia i każda konstatacja pociąga
meine ich, wenn ich von Heimat spre- szym razie jest to okay. Twój związek za sobą kolejne pytania. Czy tak samo jak Niemcy w Szwajcarii mają
che – eine sprachliche, eine räumliche ze Szwajcarią wynika z faktów, a nie też szwajcarscy autorzy w Niemczech, jak choćby Silvio Huonder czy
oder eine emotionale? z emocji. Nie ma w nim ciepła czy Matthias Zschokke? Stosunek Niemców do Szwajcarów jest przecież
Fest steht: die Schweiz ist bei aller dumy z ewentualnych sukcesów, a mniej napięty, chyba po prostu bardziej obojętny. Co mam na myśli,
Kleinheit ein komplexes Land, gerade w razie niepowodzeń pojawiają się mówiąc Heimat – czy jest to najbliższa mi ojczyzna językowa, geogra-
was die Literatur angeht. Denn es raczej złośliwości. Bardzo pouczają- ficzna czy emocjonalna?
gibt ja eben nicht nur die deutsche cy pod tym względem był kilka lat Pewne jest to, że Szwajcaria, jakkolwiek mała, akurat gdy chodzi
Literatur der Deutschschweiz, temu mój udział w konkursie im. o literaturę jest krajem bardzo złożonym. Nie istnieje tam bowiem tyl-
sondern auch die französische der Ingeborg Bachmann. W tym ponad- ko niemiecka literatura niemieckojęzycznej Szwajcarii, ale też francu-
Romandie, die italienische des granicznym „turnieju” Szwajcarię ska literatura Romandii, włoska literatura Tessynu oraz literatura reto-
7. додаються двомовні книги, як, наприклад, книги
ґраубюнденського письменника Арно Каменіша Sez
Christian Zehnder Christian Zehnder Крістіан Цендер
Ner (Сец Нер), Hinter dem Bahnhof (За вокзалом).
Наскільки цікавими є спроби звести мови у літературі
і літературному житті, настільки ж невблаганно вони
продовжують існувати паралельно одна з одною, ніби
люблячі, але водночас самостійні сестри. Там, де присутнє
протистояння з власною країною, це здебільшого
відбувається у спосіб, коли, з одного боку,
є дотримання власних мовних меж, а з іншого боку, як,
наприклад, у романі Лукаса Берфуса Hundert Tage (Сто EIN SYMBOLISCHES
TAGEBUCH
днів), дія якого відбувається у суданському Дарфурі,
чи у романі Рут Швайкерт Ohio (Огайо) письменники
звертають погляд до світу (у цьому випадку на
Африку) і виходять за межі швейцарських кордонів.
SYMBOLICZNY DZIENNIK
Але хіба я є відповідною особою для того, щоб писати
про це? У літературному сенсі швейцарська політика
цікавить мене так само мало, як і німецька. Хоча,
ясна річ, навіть в названих поетом Єйтсом як єдино
важливих літературних темах „sex and death“ („секс СИМВОЛІЧНИЙ
і смерть“) відображається політичне становище
країни, суспільна ситуація протагоніста:
література не існує в вакуумі.
ЩОДЕННИК
Я пишу все це у своєму робочому кабінеті в
Америці, у містечку неподалік Нью-Йорка, де
дерева такі ж високі, як будинки у Манхеттені.
На гілку карії, горіхового дерева, перед вікном I
сів кардинал, його пір’я яскраво – червоне, а Zuerst bedeutete Schreiben für mich, sagen zu können, konnten wir gar nie anfangen zuzuhören, denn wir
чубчик на голові гордо настовбурчений. Їх тут wie die Fläche eines Sees abends matt wurde, wie sich hörten ja schon zu, auf dem Bett liegend die Füße in die
багато, але для мене вони все одно екзотичні, bei schwachem Sonnenschein durch die Wolken beina- Höhe streckend. Und später bei den Fußballjunioren
ніби райські птахи. Коли я бачу одного з них, he Reif bildete auf dem Wasser und die Oberfläche fast blieb ich am liebsten in der Mitte des Feldes stehen, weil
то почуваюся щасливою до кінця дня. trocknete, wenn ich im Herbstwind am Ufer stand und das Spiel dort, in der Nähe des Mittelpunkts, am ehesten
Я живу тут уже рік. Серед моїх знайомих auf nicht einmal altmodische Art an die Schönheit der so blieb, wie es war, und nicht vorbeiging.
чимало письменників, я можу читати їхні Annette Mingels (1971, Deutschland) – Prosaautorin. Natur glaubte, hinter mir waren die Hochhäuser, und sie
книги, а вони моїх не можуть, хоча дехто Studium der Germanistik, Linguistik und Soziologie in gefielen mir ebenfalls. Vor einiger Zeit nun bin ich vor einer ganz aus Beton ge-
й намагається. Напружуючи для цього Frankfurt, Köln, Bern und Fribourg. Promotion in Germani- bauten Kirche am Stadtrand einer Frau mit ihrem schon
всі залишки вивченої в університеті stik über Sören Kierkegaard und Friedrich Dürrenmatt. Bei Später wollte ich, daß alles, was ich sah, vor meinen annähernd erwachsenen Sohn begegnet. Um die beiden
essay /esej /есе
essay /esej /есе
німецької, вони мучаться протягом перших DuMont erschienen drei Romane und ein Kurzgeschichten- Augen zerflockte. Ich begann, Märchen zu schreiben, die herum zerstreuten sich in alle Richtungen die Kirchgän-
двох сторінок, а потім здаються. Моя Band von ihr: Die Liebe der Matrosen (2005), Der aufrechte in der Mitte aufhörten, bevor etwas passiert war. Eines ger. Ältere Herren setzten sich den Hut auf und begaben
швейцарська ситуація тут ще більше Gang (2006), Romantiker. Geschichten von der Liebe (2007) dieser Märchen handelte von der Schneeblindheit beim sich zur Tramhaltestelle, ein paar Familien überquerten
загострилася: як письменниця я тут, und Tontauben (2010). Nach Jahren in Zürich lebt Annette Anschauen des Vierwaldstätersees, von der mir eine die Straße, auf der viel Laub lag, und stiegen ins Auto.
в Америці, не існую взагалі, Mingels heute mit ihrer Familie in Montclair/USA. Touristin aus Argentinien erzählt hatte.
в Німеччині певною мірою теж. Там хоч Die Mutter nickte den davongehenden Leuten zu, wäh-
і вийшла восени моя остання книга, але Auf einmal aber erschrak ich, daß noch immer nie etwas rend der Sohn auf den Boden sah, wie es schüchterne
10 без мене: я спостерігаю за цим здалеку, Annette Mingels (1971, Niemcy) – prozaiczka. Studiowała passiert war. Nie hatte bisher etwas seinen Lauf genom- Kinder tun. Und dann geschah folgendes: Sie blieben im 11
ніби мати-жирафа за своїм жирафеням germanistykę, lingwistykę i socjologię we Frankfurcie, Kolo- men, nie hatte etwas überhaupt angefangen, nie war Glockenläuten vor der Kirche stehen. Nach einer Weile
із належної відстані – зіпнеться воно nii, Bernie i Fryburgu. Swoją pracę doktorską na germanistyce etwas abgebrochen worden. Selbst mein Leben hatte erst sahen sie zu mir, ich stand unweit auf einem Trottoir. Ich
саме на ніжки чи ні. Від мене однаково pisała o Sørenie Kierkegaardzie i Friedrichu Dürrenmattcie. mit ungefähr drei Jahren begonnen, als ich schon der glaube, sie baten mich, zu bleiben.
radar
radar
не багато залежало. Це, з одного боку, W wydawnictwie DuMont ukazały się trzy jej powieści i jeden war, der ich noch immer bin.
звільняє від відповідальності, zbiór opowiadań: Miłość marynarzy (2005), Wyprostowana Vielleicht sprachen sie sogar. Natürlich war es ein
а з іншого – вганяє у депресію. postawa (2006), Romantycy. Historie o miłości (2007) i Rzutki Versuche ich, mir die Kindheit vor Augen zu führen, so gewöhnlicher Tag, und natürlich ist er, wie alle anderen
І я досі не знаю, що переважить – (2010). Autorka mieszkała całe lata w Zurychu, a obecnie mieszka erinnere ich mich vor allem an einsame Augenblicke, auch, irgendwie vorübergegangen. Trotzdem war es an-
перше чи друге. ze swoją rodziną w Montclair/USA. obwohl meine Mutter und alle anderen immer da waren. ders, als wenn sich in einer Gasse zwei Fremde anlächeln.
Versuche ich zu sagen, wer ich in den ersten Jahren war, Die Begegnung mit dieser Frau und ihrem Sohn war
kommt mir, so behütet ich aufwuchs, doch zuerst ein tausendmal distanzierter. Dafür war eine seltene Klarheit
[Переклад: Наталка Сняданко] Аннетте Мінґельс (1971, Німеччина) – авторка прози. Вивчала Kind in den Sinn, das plötzlich, ich weiß nicht, ob einmal darin, die im zufälligen Lächeln zwischen zwei Fremden
германістику, лінгвістику і соціологію у Франкфурті, Кьольні, pro Tag, einmal pro Woche oder einmal pro Monat, ab- fehlt. Ich verstand nämlich (und sie verstanden, daß ich
Берні та Фрибурзі. Захистила кандидатську дисертацію seits von den Leuten stand und sich betrachtete. verstand), was in ihnen vorging: Sie wollten vermeiden,
з германістики про Сьорена К'єркеґора і Фрідріха Дюрренматта. daß nun gleich der nächste Moment einsetzte.
У видавництві DuMont вийшли три її романи і збірка оповідань: Ansonsten kann ich mich, wenn auch weniger deutlich,
Матроське кохання (2005), Прямоходіння (2006), Романтики. vor allem an den Wunsch erinnern, daß die Dinge immer Das hatte wenig zu tun mit dem Wunsch, die Zeit zum
Історії про кохання (2007) та Диски (2010). Після багатьох років so bleiben, wie sie gerade sind. Wenn ich mit meiner Stehen zu bringen und den Augenblick festzuhalten.
життя у Цюриху зараз Аннете Мінґельс із родиною мешкає Schwester an einem Sonntagnachmittag Radio hörte, Die Zeit durfte in ihren Augen ruhig weiter vergehen,
у Монклер/США.
