A voz da escola. Curso 2011 2012

EDICIÓN: Equipo de Dinamización da Lingua Galega
COORDINACIÓN: Diana Sánchez
COLABORACIÓN: Equipo Docente e Alumn@s do
CPI Ponte Carreira
MAQUETADO: Fran López
DEBUXO PORTADA: Nerea, Lucía e Alba (4º EP)
IMPRESIÓN: Artes Gráficas Lugami (Betanzos)
E chegou o momento. Despois de tanto esperar…
remata outro ano escolar!
Neste puñado de follas palpita un curso escolar,
único e irrepetible como o son todos os cursos
escolares, cheos de vivencias, de ledicias e
sinsabores,… como o é a vida mesma.
Esta revista está chea de reflexións de nenos e
nenas, pero tamén de homes e mulleres que
aprendemos día a día dos nosos alumnos. Nela
recollemos noticias do que fixemos no cole, aínda
que pasaron moitas máis cousas das que vos
podemos contar aquí, por iso vos invitamos a visitar
os blogues do cole. omunicación, nas rúas, e mesmo
nas aulas,… véñense oíndo a cotío as palabras
CRISE e SEQUÍA.
A crise non chegou ao cole; non mermaron as
ilusións, o entusiasmo non escasea, nin a ganas de
aprender e ensinar, de facer cousas, de facelas
ben. Proba delo é que, outro ano máis, a nosa
revista anual chega a vós cargadiña de cousas.
O cole tampouco se viu afectado pola sequía, donde
os diluvios de actividades foron constantes:
magosto, nadal, día da paz, entroido, letras
galegas,… teatro, contacontos, xornadas de
convivencia, saídas,…; a nosa proposta educativa
vai moito máis aló das nosas aulas. Os profes
facémola con ilusión e o alumnado acóllea con
agrado, que máis podemos pedir? Que valoredes e
disfrutedes esta nova entrega, nela vai o noso
esforzo e o espíritu do noso cole.
Vémonos en setembro, disfrutade das vacacións
pero non vos esquezades de seguir os consellos dos
mestres, repasade un pouquiño para non olvidar o
aprendido e sobre todo lede algún libro que vos
permita viaxar coa imaxinación por mundos
descoñecidos.
Equipo de Dinamización da Lingua Galega 2011/2012
(falta Andrea García Cardama)
Caras novas ________________________
EDLG______________________________
Artistas do cole______________________
Outono_____________________________
Opinión_____________________________
Festas do outono_____________________
A cociñar!___________________________
Teatro______________________________
Deportes____________________________
Entroido____________________________
Alumnos e profes_____________________
Os máis pequenos____________________
Taller literario II_______________________
Tics________________________________
O noso folclore_______________________
Letras galegas_______________________
Música_____________________________
Correlingua_________________________
Dende a biblio_______________________
Pasatempos e humor__________________
Despedida___________________________
Taller literario I_______________________
4
5
7
8
9
10
16
17
18
25
28
30
32
36
43
44
46
50
51
53
56
59
CPI Ponte Carreira - Curso 2011/2012

Os Equipos de Dinamización da Lingua Galega (EDLG) estamos de noraboa:
CUMPRIMOS 20 ANOS traballando en prol da lingua galega.
Estes equipos comenzaron a funcionar no curso escolar 1991-1992. Os daquela
denominados ENL creáronse para dar resposta a unha necesidade evidente: dende a súa
aprobación en 1983, a Lei de Normalización Lingüística sinala que os centros de ensino teñen como
obxectivo conseguir que os alumnos e alumnas adquiran unha boa competencia nas dúas linguas
oficiais da nosa comunidade. Nace, así, a necesidade de artellar un conxunto de actuacións
dirixidas á promoción da lingua galega e unha planificación lingüística na que se contemple o uso
que se fará das dúas lingua no eido escolar.
O EDLG deste cole marcouse como obxectivo para este curso seguir o camiño emprendido
dende o curso 1991-92, acadando un maior grado de normalización lingüística. Foron moitas as
actividades que levamos a cabo e seguimos apostando polas novas tecnoloxías para o uso e
promoción da nosa lingua. Ao longo destas páxinas poden verse algunhas destas iniciativas.
Dende aquí, e como coordinadora do EDLG felicito ao alumnado, profesorado e comunidade
escolar do CPI Ponte Carreira. Coa vosa colaboración realizamos as propostas do Proxecto e
tratamos ben a nosa lingua, fixémola visible,… e demos pequenos grandes pasos para que a lingua
galega recupere o seu espazo, sobre todo nos tempos nos que nos atopamos; e felicítovos
especialmente porque amosastes que vos sentides orgullosos da vosa lingua e de vós mesmos.
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN
DA LINGUA GALEGA
Diana

ARTISTAS DO COLE

O OUTONO

OPINIÓN
A RESTRICIÓN DOS DEREITOS CIVÍS NA OFENSIVA ULTRALIBERAL
A socioloxía do delito e do delincuente foi estudada por autores como Sutherland ou Foucault, en obras
como Crimes do colo branco ou Punir e Castigar, que a pesar de ser escritas hai décadas, aínda son vixentes
na actualidade.
Na actualidade no estado español hai uns 80.000 reclusos dos cales un 90% deles é pobre e cun nivel
cultural baixo que procede á súa vez de familias nas mesmas circunstancias. Pero o triste da situación non é
só iso, hai trinta anos o número de persoas que estaban no cárcere non alcanzaban as 20.000 e a poboación
española era de oito millóns de persoas menos. A taxa de criminalidade é moito menor que na media dos
países europeos, pero en contradición, o Estado español ten unha porcentaxe das porcentaxes de persoas
presas máis altas de Europa. Pois ben, nas prisións españolas, arredor de 400 pres@s (sen contar coas
condenadas por delitos de terrorismo), cumpren condenas superiores aos 30 anos. Por exemplo, un país
como Alemaña que duplica a poboación española, ten moita menos poboación presa e a sentenza do
Tribunal Constitucional 21/VI/1977 estableceu a inconstitucionalidade dunha pena de cadea perpetua sen
posibilidade de liberación por ser contraria á dignidade humana. A actual reforma do Código Penal (CP)
español, Lei Orgánica 5/2010 (a vixésimo quinta dende a reforma de 1995), que recolle máis de 150
artigos, case o 25% de CP, continúa coa línea dos precefentes: incremento do número de delitos,
endurecemento das penas xa existentes, pensando que deste modo poderanse combater as situacións
máis graves ( delitos contra a vida,…), sendo implantadas para todas as situacións, incluídas as máis leves.
Case o 70% das persoas presas están en prisión por cometer delitos contra o patrimonio e a saúde pública,
pero no caso das mulleres ocorre isto no 81% das ocasións. Dos case 80.000 pres@s, 5.000 son mulleres,
privadas de liberdade en prisións que contan coa metade de prazas. Non disfrutan do espazo físico
suficiente, nin de persoas de tratamento adecuado… Aproximadamente, 1.000 pres@s teñen algunha
incapacidade psíquica e case 10.000 persoas teñen antecedentes por transtornos mentais. Esta é unha das
razóns polo que a atención da saúde mental dos pres@s españois require e supón unha prioridade dentro do
cárcere.
O 90% das mulleres presas en España sofren por partida dobre a crueldade do sistema. Ingresan en
prisións diseñadas para e polos homes. O módulos das mulleres é o pequeno ao igual que o patio, o horario
das mulleres para usar as instalacións comúns e despois dos homes,… Se unha muller ten un fillo de menos
de 3 anos e quere ou ten que levalo para crialo, ten poucas prisións cunha disposición garantida. No modelo
femenino tamén se cumpren os parámetros do perfil da delincuente: muller, pobre, menor de 25 anos,
preferiblemente inmigrante ou xitana.
Gonzalo García Cao 4º ESO
SITUACIÓN DOS INMIGRANTES EN GALICIA
A forte desigualdade social e económica entre os países do norte e os do sur fan que nos últimos anos se
presente un maior fluxo de inmigración.
En Galicia, en contra do que se pensa, a presenza de inmigración é baixa contando con tan só 109.900
inmigrantes censados que constitúen o 3,9% do total da poboación galega.
Outro dato indica que máis de 400.000 galegos residen fóra do Estado español polo que podemos afirmar que
por cada persoa que chega á nosa comunidade, marchan tres galegos.
Nesta autonomía, menos receptora de inmigrantes ca “liberadora” de persoal, cómpre destacar a presenza de
portugueses que acadan o primeiro posto de nacionalidades inmigrantes.
O aumento de persoas extranxeiras é provocado principalmente pola presenza de sectores punteiros como é
a construcción, a hostelería ou oficios relacionados cos labores do fogar, de limpeza ou simplemente de peóns
de industria, de traballadores do mar ou do sector forestal.
A provincia de Pontevedra ou o Concello de Vigo son as zonas principais de asentamento inmigrante mentres
que existe unha forte desigualdade no sexo dos extranxeiros cun total de 56.000 homes e 50.000 mulleres.
A explotación laboral é tamén a situación destas mulleres inmigrantes obrigadas a se prostituíren: nestes
casos as actuacións policiais criminalizan ás mulleres na maior parte das ocasións e fan que aumente a

OPINIÓN
persecución policial sobre as persoas inmigrantes en situación de irregularidade administrativa.
Aactual situación de crise económica parece permitir actuacións contra o colectivo inmigrante como os actuais
recortes que fan empeorar a súa supervivencia neste mundo capitalista.
A escaseza de recursos humanos e materiais supón que as oficinas de extranxeiría sexan meras receptoras
de documentación polo que non informan nin asesoran, o que na práctica supón, dada a complexidade da
documentación que ten que manexar a poboación extranxeira, a vulneración de dereitos, o descoñecemento
deles, etc.
Actualmente, comézase a difundir de que as persoas inmigrantes residentes aquí poden ser “competidoras”
en postos de traballo e acceso aos servizos públicos.
Claramente estes cidadáns veñen a traballar ao noso país. Non son rivais no noso mercado laboral nin
sequera en tempos de crise xa que realizan oficios despreciados polos galegos e galegas.
Máis de 100.000 persoas contan sen tarxeta sanitaria aínda que só uns 41.000 inmigrantes (50% do colectivo
extranxeiro) están afiliados á seguridade social.
É necesario que a xente do común, nós, teñamos en conta a situación de inestabilidade que están a vivir miles
de persoas que buscan na nosa comunidade un futuro de vida mellor. Debemos recordar que nós tamén fomos
emigrantes.
Neste século que deixamos , marcharon preto de un milleiro de persoas e prevese que marchemos agora
outros 400.000 galegos da nosa autonomía.
MARÍA PRADO FERNÁNDEZ 4º ESO
“VIDAS POST-IT”
O novo plan que reordena, circunvala, enlaza a cidade e os seus arredores vai arrasar coas viñas de
treixadura que herdei da miña familia. A cambio, vanme dar uns cartos cos que mercarei pastillas.
Pastillas anti-coagulante, anti-ansiedade, anti-colesterol, anti-globalización, anti-arrefriados e
desamores, anti-pastillas. E soros. Mercarei soros pro-vida, pro-suventude, pro-enerxía, pro-
teínicos, pro-saicos cos que idear un texto para loitar contra o novo plan que reordena, circunvala,
enlaza a cidade.
Avida en espiral.
Avida en espiral.
Un remuiño que xamais acaba. Para que quero que me dean cartos? Tan só os necesitarei para pagar
un psiquiatra que me faga esquecer os bos momentos, os sorrisos, as festas, o amor, as dores de
cabeza, os exames e todo o que me rodea e me abafa. Necesitarei facer unha viaxe que me afaste a
miles de quilómetros das miñas viñas e daquelas tumbas dos meus ancestros. Avós e tataravós que
me recriminan o porqué de deixar marchar das miñas mans sen facer nada todos os seus soños e
herdanzas. Tirarei todo o diñeiro que me deran pero nunca volverei a comezar de novo. Nunca terei
outra oportunidade e os meus problemas volverán a comezar. Toda unha vida en espiral que terá
como único e desexado fin a norte.
María Prado Fernández. 4ºESO
Marta
6º EP
Andrea
6º EP
Manuel
6º EP

O MAGOSTO

O SAMAÍN

A COCIÑAR!

TEATRO NO COLE

TALLER LITERARIO
FUMIGANDOOPASADO...Ourizoregañado.
Unsmorreneoutrosxanonquerennacer.
-Merda,xaéaunhadomediodía-dixen,mentrasmirabaoreloxodemarcacasioquemeregalaraomeupaixahabíaben
tempo,concretamentenomeudoudécimocumpreanos.
Non me daría tempo a coller o tren que tiña previsto, esto non podía seguir así, algún diá ía ter que aprender a ser
puntual, senón nada me sairía ben. Quizais enredei demasiado cos veciños do meu piso, aínda que agora xa non é meu,
vendino. Xa levaba máis de vinte anos nese tugurio (concretamente vinte e un agora para o 6 de maio) e estaba canso de
ver sempre os mesmos bloques de edificios desde a ventá da cociña. Era hora de regresar á miña terra, á Galicia. O billete
de avión era demasiado caro en Alemaña e, a pesar de que levaba un lote de anos traballando aí en Hamburgo de
enxeñeiro no porto e gañando unha boa manda de cartos, sempre lle fun fiel os consellos que me daba o meu avó: aforra
José, ti aforra. Por eso decidín regresar en tren, aínda que tería que baixar en varias estacións e ir facendo escala, eso
cansaba moito. E ese tren non esperou por min, porque claro, aí (todo lugar donde a esencia da aldea no existe) ninguén
te coñece, ninguén fai promesas que algún día as teña que cumprir, aí todos traballan mecanicamente, como robots.
Esperei sentado nun banco (que estaba feito de madeira de arce, non era de pino, non era coma o que había na miña casa
da infancia) ata que chegara o próximo tren, o das tres da tarde. Mentres tanto estiven a pensar sobre todo o que fixera
neses vinteún anos en Alemaña, sen regresar nin tan só un par de días a Galicia. E que non tiña cando, convertérame
nunha desas múltiples persoas que andan dun lado para outro sen querer perder o tempo (non se dan conta de que o
tempoosonaspropiaspersoas),senapenasquererfalarcoaxente,quizaispornonromperosilencio,porserdemasiado
educados (e cando falan, só sobre o tempo meteorolóxico), coma esa toda xente que estaba a pasar continuamente por
diante de min alí, na estación ferroviaria de Altona (Hamburgo). Mentres esperaba tamén pensei nas últimas
conversacións que mantiven coa miña familia por teléfono, agora xa a perdín toda, polo menos a que vivía en Papucín, a
maior parte dela. Morreron, todos. Quería regresar ó Outeiro, e mirar que era o que estaba a pasar na miña aldea natal, a
xente ía desaparecendo, non sei de que forma, e moi pouca desta xente tiña a opurtunidade de ser enterrada cos seus no
cemiterio, se é que aínda existe, supoño que sí. Comín un bocadillo, non sei de que trapallada estaba feito, pero e que
dende que estaba en Alemaña só disfrutei comendo salchichas e lombardas, o resto non era comida, deso que comía
cando me sentaba cos meus á mesa, e os venres pola noite viamos o Luar na TVG. Acabei o bocadillo, botei un suspiro ó
aire e coloquei ben a bufanda sobre o pescozo; ía frío, e estarrecía estar alí fóra; estabamos a vinte de febreiro e era
normal, eran días de entroido na miña terra, e acordo de andar sempre moi abrigado por estas datas. Xa eran as tres
menos cuarto, fun cambiar rápido o billete á oficina onde os vendían, porque o que tiña para o tren da unha non me ía
servir, e non valía a pena volver a arriscarse a perdelo. Mirei por última vez as rúas de Hamburgo e os edificios, e aínda
quetodoécemento,uncementoqueguíaaspersoasporuncontrolautomático,quenonseve,queosfaitranspirarorde
eeficacia;pensoquealgúndíapodereichegaraestrañariso,foronmoitosanosfalandoalemánconunbofatodepersoas
das que me despedín ese día pola mañá (esas que me ensinaron a pór a lavadora cando o montón da roupa sucia xa se
albiscaba dende a rúa pola ventá), incluído o xefe da empresa na que traballaba; incluso cheguei a pensar en alemá,
nunca tal cousa me pasara, pero a partir de agora o galego volverá a ser o idioma no que me entenderei incluso cos cans
quequedanequeparecenmediomortosdefame,naaldeaabandonadaaqueíaregresar.
A viaxe en tren foi moi agobiante, a pesar das múltiples prestacións das que dispoñían estas máquinas das de hoxe en
día. Todo se me facía moi raro cando xa estaba chegando e incluso cruzando os límites entre León e Galicia. Faltaba
pouco,prontoíavolver a pisar a terra doconcellodeFrades erespirarairepuro,eso esperaba.O ter quebaixarenvarias
estaciónsparacambiardetrenfacíaquecadavezadorquetiñade cabezasefixesemáisinsoportable.Peroófincheguei
áSantiagodeCompostela,eaínadaparecíatercambiadomoito.Seófineócabononfoitantotempo,perosíosuficiente
para estar un mesmo só nun piso durante vinteún anos pensando en millóns de cousas, sí, moitas cousas. Non é bo estar
só durante moito tempo, a un acábaselle indo a cabeza, e empeza a tolear, coma Maruxa, esa velliña tan intelixente que
aíndaestesdíascomprobeiqueseguíavivindonamiñaaldea,eesoesperaba,soamenteelamepoderíadar explicacións
oqueestabavendo.
Pagueille ó señor do taxi que me trouxo, deille cinco euros de propina, a un sempre lle gusta recibir propina, ademais
este taxista estivo aguantando as miñas historias e non sei cantas preguntas que lle fixen durante todo o camiño, aínda
que só foran nos cuarenta quilómetros que separan Papucín da capital de Galicia. E que falo moito, fago moitas
preguntas,xamodecíancandoerapequeno.Mireicomosealonxabaotaxiedespoistivenovalordedarunhavoltapola
aldea. Moreas de corvos sobrevoaban os tellados das casas desta aldea, da que foi unha aldea viva. E estaba alí, enfrente
daportadamiñacasa.
-Peroqueostiapasouaquí?-gritei.
Teño cuarenta e cinco anos, desde os vinte e catro estiven en Alemaña traballando para volver dentro dun tempo e
poderverdenovoaxentequehabíanamiñacasa,volveraverámullerdamiñavidaeómeufillo, eesaxaeraoutra

TALLER LITERARIO
historia, pero donde estaba toda a xente? e os animais? só se vían tres, quizás catro cadelos mortos de fame que me
miraban con ollos de asesinos. E que tanto cambia unha vida en vinte anos? Supoño que sí, supoño que sería hora de
volver a ler a carta que me mandara fai dous anos miña irmá e que non lle fixen caso no seu día. Necesitaba descansar, e
comer. Todo o vía negro. Parece que nada me tiña sentido, incluso o querer comprender o que pasou aquí. Decidín subir
ás habitacións, vin que polo menos aínda estaban as camas, un pouco cheas de pó. Cada vez ía máis frío, baixei e
encendínlumenalareira,quenteiunpoucoasmanseospés;queríacomeralgo,peronontiñaoqué,asíquevolvínsubir
e deiteime na miña cama, que sensación. Eran as tres da tarde, facía xusto un día que abandoara Alemaña (todo foran
enredos, porque o tren era dos de alta velocidade). Antes de cerrar os ollos vin colgado na parede un cadro do Barça, a
miñahabitaciónseguíaigual,debíadeseroúnico.
Ás seis levanteime. Xa non sabía por donde empezar, desfixen a maleta, e no bolsillo de atrás encontrei a carta de miñá
irmá. Era hora de recordar, intentar reconstruir os sucesos que tiveron lugar nesta aldea en vinte anos, xuntar as
palabras de miña irmán coas historias que de cando en vez me contaban por teléfono algúns dos que vivían nesta casa.
Empecei a ler esa carta, empecei e acabei, aínda que me costou un pouco; eran as sete, tiña que ir xunta Maruxa, a vella
tola, esa vella tan rara, que falaba coma unha licenciada; só ela me podía acabar de explicar o que estaba a pasar,
esperaba que non fose demasiado tarde e que non morrese xa, porque polo que ía entendendo aquí todos morreran.
Peroeranassete,estabaempezandoaanoitecer,igualseasustabaseíadaquela,edecidínesperaraoseguintedía.Antes
de nada intentei buscar comida, despois cando volvín á cama reconstruín mentalmente os sucesos que me contou miña
irmá na carta. Non encontraba comida por ningures, tanto tempo facía que esta casa non botaba fume pola cheminea?
Quizais no vello chineiro, sí, alí sempre hai de comer. Efectivamente, collín unha bolsa que tiña tres chourizos ben
prensados e abrina, fixen un buraco no medio das brasas que aínda se contiñan na esquina da lareira e asei os benditos
chourizos, que bos estaban, iso sí que era comida. Cheguei a pensar que son un pouco tranquilo, desaparecen creo que
todos os meus familiares e antigos veciños de aldea e eu aí, comendo chourizos. Meu pai tamén era tranquilo, tiña moita
paciencia, e é bo, si que o é. Deille unha volta a casa de arriba a abaixo por dentro e tampouco parecía que cambiara
tanto, e deducín que non había máis de tres meses que fora abandonada. Prendín a televisión, tal e como esperaba aínda
funcionaba, o que me parecía raro e que houbese electricidade na casa. En fin, hoxe era venres e eran as dez, púxeno na
TVG, pero xa non había o Lúar, hai cousas que van cambiando, por incrible que pareza. Só vin anuncios, non había cousa
boa. Apaguei o cacharro, volvín para a cama e repasei mentalmente toda a información, reconstruín o que me estaba a
pasar:
"Ano2042.LevabamáisdevinteanostraballandoenAlemaña,sendescanso,senregresartansóundíaaPapucín,amiña
parroquia natal. De vez en cando recibía noticias dos meus familiares e outras veces falaba eu mesmo con eles polo
messenger, moi poucas polo móbil, xa que saía moi caro. Co paso do tempo fóronme chegando cada vez máis noticias
sobre veciños de Papucín que desaparecían, que morrían, que se suicidaban, que se... en fin, que acababan no cemiterio.
Entre eles, moitos eran familiares meus, outros non. Tanta morte xunta non era normal, eu non sabía o que estaba a
suceder. Non me preocupaba demasiado, só atendía ó meu traballo laboral, que quizais lle dei demasiada importancia.
Anos máis tarde chegoume unha carta de miña irmá, era xornalista e tíñame moito que contar. Tal e como eu pensaba,
non era normal o que estaba a suceder nas aldeas de Papucín, entre elas O Outeiro, a que ten recordos da miña infancia.
Nesa carta contoume que estaba a investigar as mortes dos seus veciños, xa que non morrían de morte natural. E os que
non morrían disque marchaban lonxe, como se lle collesen o mesmo noxo á súa terra natal que o que lle tiñan ós
escaravellos das patacas. Contoume que ademais, dende que abandonara Galicia, non volvera a nacer ningún meniño
máis en todo Papucín. E as causas non eran naturais, chegaron rumores de que certa empresa multinacional estaba
fumigando dende o aire as aldeas de Papucín con produtos radioactivos; e o fin desta empresa, según deduciu miña
irmán, era extinguir e acabar coas persoas que vivían en Papucín para montar algún tipo de negocio especulador,
corrupto e seguramente ilegal con fins económicos sobre as terras deshabitadas que pouco a pouco iban gañando os
líderes desa gran empresa. Parecía unha gran mentira, un rumor; pero e que os rumores das aldeas nunca son rumores,
sempre teñen algún fundamento real, e este era un tema serio, eu sabía que todo o que descubrira miñá irmá
posiblemente fose verdade. E este tampouco era o caso de contarlle ás unidades policiais o que se creía que estaba a
suceder, porque a policía era unha das principais forzas que dependía do goberno, e as grandes sumas económicas que
este ía agochando todos os días debaixo do peto proviñan deste tipo de empresas multinacionais que pouco a pouco ían
queimando o toxo das aldeas con guantes, claro, para non rascarse. Só se conseguiría que a policía se rise unha vez máis
dos veciños de Papucín que xa estaban bastante cansos de traballar a terra durante todo o día para ter que aguantar
mofasánoite.Eocasoéqueatodapersoaalleaaoruralestatramadasmultinacionaisllepareceríaunhasimplehistoria
ficticia, unha historia escrita por un simple adolescente. A min non, eu sabía que viviamos nun mundo onde existe a
avaricia,acorrupcióneaignorancia.
Toda esta trama foi a que me fixo pensar que quizais fose hora de abandoar Alemaña e regresar a Frades, de regresar a
Papucín, ao Outeiro; por eso decidín que deixaría o meu traballo en Hamburgo, me despidiría dunhas cantas amizades

TALLER LITERARIO
provisionais, vendería o piso e collería un tren para o retorno. Nos últimos dous anos recibín as derradeiras noticias de
veciñosdamiñaterraqueíandesaparecendo,morrendoouemigrando;edefamiliacercanaxasómequedamiñairmá,a
miña muller e os meus fillos, sí, fillos que posiblemente xa non me recoñezan. E estes xa non estaban en Papucín, disque
tamén tiveron que largar, compraron un piso en Santiago de Compostela e alí estaban, os últimos que levaban un ADN
común ao meu. Xa só quedaba unha persoa en todo Papucín, Maruxa, ou a vella tola. Era a miña última e única esperanza
de poder arranxar o quizais irremediable. Ademais, nos últimos meses da miña estadía en Alemaña descubrín que
moitos dos terreos de Papucín estaban a ser vendidos a esa gran empresa que pagaba cuantiosas sumas de diñeiro para
botar fóra aos derradeiros fillos do Outeiro e demais aldeas, creando un límite fronteirizo entre o resto de Frades e o que
xa era propiedade da empresa. Cheguei á miña terra e comprobei o ben notable abandono das casas, polo que decidín
acomodarme na que fora a casa da miña infancia e esperar un día, quizais dous para visitar a vella tola e acabar de
cuestionarme o que podería facer, o que estaba nas miñas mans. Miña irmá xa me contara todo o que descubrira, agora
estabamosnósosdous;Maruxaemáiseu".
Vale, pois ao seguinte día fun desesperado visitar á vella tola, non recordaba porque estaba tola, só conseguía lembrar
queamiñaavoamecontaracandoeuaíndaerapequenoemesentabaconelanalareirapolasnoites,queesaveciñanosa
lanzara ao río un fillo que tivera e que afogou no Pozo Moro sendo aínda unha criatura (un suceso recollido na memoria
popular para ser contado nas noites frías de inverno). Podía ser ese un dos motivos polo que a considerasen tola, unha
tolaquesóviviuacompañadanasúainfanciapolasúanai.
Encontreina,estabacavandonahorta,posiblementecunfin,nonporqueestivesetola.
-Parecequevaibodía!-dixenmentresobservabaosdurosgolpesqueaterrarecibíadosacho.
-Eh?Ei!Nontemeachegues!Fóra!Xallesdixenqueeunonmemovíadeaquí,eteñounhaescopetanacasa!
-Maruxa,sonJosé,osegundofillodosCastiñeirasqueliscouparaAlemañaalápolo2021.Necesitofalarconvostede.
-Ecomoseiquenonmeestásamentir?
-Estácavandoparaaspatacas,entraalúaparaasemana,nonsi?
-Tes razón neno, como non te ía crer? Xa se che ve ao lonxe que non es rapaz de malas intencións, pero nestes mundos
nonsepodefiarundeninguén.Elogotiporaquí?
-Sei o que está a pasar, e non permitirei que nos rouben as terras dos nosos devanceiros, deses que fixeron tanto por nós,
epolosqueagoranostocamostrarunpoucoderespectoevalor.
-Asíqueeraporiso.Sí,éoquedixerontodos,exaves,aquísóquedoeu,benagarradiñaaestesacho.
-Nonentendocomoorestodosveciños puideronabandonartodaasúavidadestamaneira.
-Eu vin moitas cousas e creo que isto xa estaba máis que estudado dende hai ben anos. Primeiro, cada vez nacían menos
rapaces, e os poucos que había estudaban para marcharse ao estranxeiro gañar, e aquí ti es un bo exemplo; segundo, a
maioría das granxas gandeiras de por aquí fóronse autodestruíndo, xa que ninguén apostaba en invertir en novos
proxectos e en novas instalacións porque disque non recibían axudas do goberno, e iso non o sei; terceiro, a progresiva
despoboación do rural fixo que empresas multinacionais deste tipo visen unha gran luz económica nestes terreos para
levantar posibles negocios especuladores cando tan só lle quedaba botar de aquí a uns cantos vellos que non opoñían
resistenciaencantovíanunbofeixedecartos;cuarto...eunonsei,xanonseioquedigo...
-No, se todo ten sentido, pero que podemos facer? Resulta raro que todos os veciños cederan tan rápido os seus terreos
cando eu aínda recordo na miña infancia os múltiples asesinatos entre veciños, mentiras entre pais e fillos, e pequenas
plantaciónsdemarihuanaparaconseguirmáisemáisterras.Nonentendoagoraisto.
-Os cartos. Agora xa é tarde -dixo mentres arrimaba o sacho a un pequeno castiñeiro e me facía sinais para que entrase
candaelanasúapequenacasa,entreadensavexetación.
Avellatolapuxounhacazolaaolume.Botoulleunpoucoleitedevaca.
-Voumirarpolaventádeatráshabersechove,quemetiñacaradisocandoentramos.
-Vale.Euespérote-sentinmeunpoucoraro.
Pero a vella tola non aparecía, senteime nun pequeno tallo que encontrei alí. Xa levaba un cuarto de hora esperando, e
nonvolvía.Quecarallo!RecordoqueacasadeMaruxanuncadispuxodemáisdunhaventá!Queestabaprecisamentealí,
na cociña. Entón onde está? Porque me mentiu? Fun mirar polo resto da casa e nada, alí non estaba. Quizais saíu pola
porta de atrás. Abrina. Quedeime branco. A vella tola estaba pendurada dunha corda que atara a unha viga do pendello,
bastantealto,supoñoquedeantemán.Peroqueeraiso?Eraimposible,eunegábameacrelo;peroeraaverdade.
Marchei.Ásmiñascostas,envoltaenllamas,ardíaacasadavellatola.Oleitexadebíaestar.
Cheguei a un límite emocional. Sentín vergoña de min mesmo. Chamei a un taxi e localizei á familia que tiña en Santiago
de Compostela. Funme con eles. Algún día comprenderei a decisión que tomei de abandoar daquela maneira Papucín.
Non sei. Non sei nada. Vou dedicar o resto da miña vida a percorrer Galicia a pé e intentar explicarlle a situación dos
temposquecorrenáxentedorural.Intentareisalvarlugaresparaquenonacabaransuicidándose,comoPapucín.
"Temosquesalvaronoso.Olvidaroquenosfagapensarquenonmereceapena",recordovernunhapancartaaoladodo
IKEA. JoseA. Álvarez Fernández 4º E.S.O

TALLER LITERARIO
Porque nós, aínda nenos, tamén queremos ser maiores…
Os nosos maiores hoxe, nalgúns lugares, están a ser apartados dos
seus e do que foi a súa vida sen contar coa súa vontade para decidir
nesta última etapa.
Nós que tivemos a fortuna de saber o que é ter avós queremos
deixar por escrito, a modo de agradecemento, para eles, a memoria
da súa proximidade.
Grazas a vós sabemos o que é sempre ter alguén que fai o imposible
por protexer, alguén que te antepón a todo, alguén que te arroupa e
che fai sentir a salvo, alguén a quen lle does e che recorda que
pertences a un mundo que non empeza en ti.
Na nosa memoria levamos o recordo da primeira fenda da vosa
fortaleza; a avoa que perde o equilibrio, cae das alpacas e rompe as
vértebras; o avó albanel que teima en seguir co oficio, perde pé e cae
do andamio; a avoa que estraña aos seus e se instala nun perigo
inventado, deixándonos á marxe; o avó que facía o bastón ao neto
para que compartise a a súa coxeira; a emoción imperecedeira
fronte ao agasallo incindicional do amor da neta; a confidencia de
“O ritual de sempre”
Levántome eufórico despois de pasar a noite en vela, con ganas de madrugar. Vístome co chándal do
equipo, o uniforme que nos distingue na sociedade. Despois de revitalizarme coa leite con tostadas e
poñer os “cristais” nos ollos preparo a bolsa xa pensando no partido. Subo ao coche para percorrer os
30 kilómetros de sempre, acompañado sempre de “Paradise” de Coldplay, o “Someone like you” de
Adele ou o “Are you ready” de AC/DC. Chego ao campo, baixo do coche e xa sinto nós no estómago.
Ao entrar no vestiario, os meus compañeiros, os meus irmáns! Arroupanme e anímanme, confiando
en min como una estrela polar, que os axude a chegar ao seu destino. Despois de realizar o
quencemento, os exercicios que nos meten no partido e logo de estirar os músculos; deixándoos
volver ao seu lugar de orixe, introducímonos no túnel de vestiarios, xa pensando nos 11 xogadores
que nos intentarán separar do triunfo. Cero palabras negativas, cero pensamentos deprimentes, 3
sentimentos que deixaremos ver no terreo de xogo: esforzo, maxia e humildade. Chega o momento,
saltamos ao paraíso, o público aplaude, poñémonos na nosa zona, pita o árbitro, o balón comeza a
rodar e arrinca o espectáculo.
Rubén Sóñora 3º ESO
desamparo que comparte coa neta pola que se sente querida; a posibilidade de medrar e facerte ti
adulto ao tempo que eles regresan á orixe, á infancia e compartimos a súa patria.
Levamos connosco tamén o recordo da vosa fortaleza inquebrantable; o avó que deixa todo e vai
contigo para ensinarche a montar a cabalo; a avoa que entrevendo, con axilidade extrema, o perigo
che vota a bronca; a voz do avó, anque quebrada, que nos ordena seguir adiante despois da
desgraza; a voz del e dela que nos consolan nas ausencias; a voz que te defende cando se tropeza;
os que nos dan sempre algo na despedida para que volvamos, os que che inventan fame e che
ofrecen sempre os mellores manxares.
Sabemos que a modernidade privou a moitos rapaces do que nós temos. Porque sabemos o que é ter
e querer avós, sabemos o privilexio que é telos cerca, poder coidalos e que formen parte da nosa vida
neste tempo que todos temos prestado.
Adrián, Andrea, Cristina, Jacobo, Maite, Miguel, Nicolás e Raquel 1º ESO

TALLER LITERARIO
Xente da nosa
Ledo reggeton, sal no aire
caudal en relanzo, canela e vainilla
pombos a perseguir no mar a frescura do
xeado
o tacto da madeira lixada
o arrecendo da rosa na
distancia
xaneiro a florecer no dicir do verbo
palabra que espanta o
frío
relampo súpeto no festexo natural da vida
bico da auga no pétalo de abril
caravel-fresa a fender a terra negra
el@s
son poliédrico
bocexo namorado de unicornio
inquedo
ADN fradense á espreita do gooooool
1º ESO
O silencio da 1ª estrofa
Tímidas muxicas en expansión
fúganse, a contrapunto, cara adentro
contra eles
mesmos
son leves latexos en voo de baixa frecuencia
golpes abortados
danzan en roda
na buxaina celeste
de círculos concéntricos
rumor de lied de lúa libre
femenina esencia
nutricia
plata agotada sen lustro
estigma de muller
cans a ladrar no río diamantado
arrecendo a churrasco
volante en man cara a segunda
estrofa
sen palabras
por escribir.
2º da ESO
Todo o que acredita que estivemos aquí.
Para honrar a vida, aquí vos deixo…
Pensamentos, persoas, esforzos, intres, cousas,
galanos vitais da nosa existencia.
A camiseta do meu espello
as primeiros botas rachados
un son, unha fotografía
unha mente recén estreada.
Os mellores momentos fotografiados
os sentimentos e toda cor
o filme da nosa vida.
A memoria da casa
a constancia do ímprtu
dos primeiros folgos
a lembranza das persoas /
que quixen
o saber vital /
que fixen meu
que me axudou /
a seguir, a amar
o baleiro aquí soñado /
por vivir
os pensamentos nunca ditos
os soños máis agochados
as ilusións en silencio enfrontadas
Deixo, en perspectiva,
grandes amigos: grandes confianzas
13 anos das nosas vidas
disfrutados, como a nada, día a día.
Aquí vos deixo, a resgardo
ben seguros
como sempre estiveron, en familia.
Alumn@s de 3º ESO

Alumn@s de 1º de Primaria
TALLER LITERARIO

TALLER LITERARIO

DEPORTES

DEPORTES
CARREIRASOLIDARIA
VIII CARREIRASOLIDARIA, UN GRAN PASO POLO CONGO
O día 25 de novembro xuntámonos unha ano máis para axudar á ONG Save the Children na
súa tarefa humanitaria.
Gracias á colaboración e xenerosidade dos patrocinadores e ao esforzo do nosos corredores e
corredoras a nosa recaudación foi bastante xenerosa. Save the Children destínaa a mellorar a vida
dos nenos e nenas do Congo: vacinas, atención sanitaria, nutrición, escolarización,...
GRAZASATODOS POLAVOSACOLABORACIÓN.
SEN VÓS, NADA DISTO SERÍA POSIBLE.

ENTROIDO

OS MÁIS PEQUENOSOS MÁIS PEQUENOS

OS MÁIS PEQUENOS

AUTORRETRATOS DE INFANTIL

TALLER LITERARIO
CINCO PALABRAS PARADESCRIBIR O MEU MUNDO PERSOAL: “Dúbidas, pensar”
Dúbidas. Miles de dúbidas bombardean a miña cabeza. Intento resolvelas, encontrarlle unha explicación, pero
é imposible. Todas acaban da mesma forma: un longo berro, despois un suspiro. Palabras. Son coas que
intento darlle un sentido á vida. Cinco palabras, para recrear o meu mundo persoal. Aire. Aire forte rozando e
acariñando a miña cara, unha sensación inexplicable e fantástica para min. Unha sensación que me mergulla
nun profundo silencio e me fai pensar. Ese silencio quizais sexa a resposta a todas as miñas preguntas.
Espacio. Ese espacio e Espacio no que nunca estiben e no que desexo estar, experiencias novas que definen
a miña vida. Infancia. A infancia á que todos desecamos voltar para permanecer na ignorancia ou quizais
encontrarlle un sentido á vida e unhas respostas moi creativas ás múltiples preguntas. A miña infancia, na que
poido recordar os soños que falaban da miña terra, da miña familia, dos meus recordos, do meu FUTURO, dos
meus soños. A lúa. Sí, o satélite natural da Terra. A lúa chea que cada vez que miro para ela faime pensar,
dubidar si esto que escribo é un soño ou é real. Pensar sobre o aire rozando a miña cara, que me fai pensar, o
silencio que me fai pensar, o espacio que me aparta para pensar, a infancia que me fai pensar; a lúa, que me fai
PENSAR.
Jose Álvarez Fernández. 4ºESO
Desvelo premonitorio
Saio da casa con paso lento, chego á estrada, tanto se lle pode chamar estrada como
pista pois é unha vía secundaria que atravesa a miña parroquia, collo á man dereita,
ignorando a posibilidade de ir cara á estrada principal que une Ordes con
Pontecarreira, situándose perpendicular á que eu estou transitando.
Bótome a andar, vou vestido de maneira informal, na miña opinión levo unha das
vestimentas mais cómodas que teño; un pantalón curto, de facer deporte, e unha
camiseta vermella cunhas letras indicando que foi comprada nunha das festas da
parroquia, que din “Os Pasos, Aiazo”.
Á miña esquerda deixo a casa duns veciños, non viven aquí tódolos días, fóronse para
A Coruña, veñen de cando en vez pasar uns días, paso por diante da seguinte casa,
estes son parientes dos anteriores pero instaláronse aquí definitivamente. Xusto ao
acabar a leira destes vexo vir unha muller, xa anciá, pertence á familia dos do
Muiñeiro de arriba, cun sorriso na boca sóltame un piropo nada discreto, eu vólvolle
o sorriso e síntome apreciado polos meus veciños, recordo de sempre o agradables que
poden chegar a ser unhas palabras, por poucas que sexan. Na miña opinión, non é certo
que nas aldeas haxa moitas persoas cotillas, pensó que é o feito de coñecer e de
querer aos veciños o que nos impulsa a preguntar, a preocupación é un sentimento
positivo. Sigo andando e chego á “parada”, un cruce cun caseto onde esperabamos o
autobús para ir ao colexio, o colexio estaba en Pontecarreira, cerrou hai pouco pola
falta de alumnado.
Á man dereita deixo a casa de meus tíos e deseguido collo á man esquerda, baixo un
case nada de costa que hai ,e sigo cara á man dereita outra vez, vou observando as
casas que se acumulan a ambos lados da pista; a casa do Muiñeiro de abaixo, a dos de
Mella, a casa vella dos do Casal, ao outro lado a de Meixide, e, ao frente, xusto
cando o camiño torce á dereita, está a vella casa onde vivíu meu avó. Ao lado da casa
hai un pendello medio derruido que é onde, segundo me teñen relatado , vivían nun
principio, logo fixeron a casa, chámame moito a atención, pois ten dúas esquinas que
rematan planas, debía de ser para que os antigos carros non batesén nelas, unha
curiosidade que fai da vivenda un inmoble máis especial.
Continúo, mais ou menos levo uns 35 anos andando, o tempo pasa moi rápido, parece que
foi hoxe mesmo cando saín da casa.
Recordo un día cando lle foramos ás mazas aos donos da leira que hai detrás do

TALLER LITERARIO
lavadoiro que se encontra a carón do camiño polo que eu ando agora, un pouco máis
adiante, xusto antes da pista que vai para a casa dos da Pedra, rompera un amigo meu
un nocelo ao caer da bicicleta, tiña unha bici nova, suspensión e marchas, do
mellorciño do momento.
Vexo a xa citada casa dos da Pedra, aínda conservan as grandes cortes e parece ser
que seguen a muxír moitas vacas. Sigo camiñando un anaco e cruzo unha estrada que
vai dende a Igrexa cara a Devesa, atravesando por onde cantan as rás, alí é onde eu
me atopo, a punto de incorporarme a unha pista das chamdas da vella concentración.
Recordo cando tiña uns 15 anos, iámonos bañar aos Pasos, unha área recreativa á
beira do río Tambre, iámonos bañar no río, a auga fría refrescábanos os días de
calor, logo volviámos andando para a casa, volviámos pola sombra, nós diciamos que
era para non suar a ira da vida. Aos Pasos é a onde me dirixo agora, fará 45 anos que
non vou por alí, mais ben 40 ca 45. Baixo o último tramo de costa, e vexo o río por
encima das gafas, alégrame velo, vai represado, ninguén quitou a trapallada que o
inverno xuntou contra a vella ponte, antes facíano os homes da aldea, e logo
colocaban uns tablóns para que subirá o nivel da auga e nos poidésemos bañar.
Boto 10 anos mirando pasar a auga, din que a auga que non has de beber que a deixes
correr, se ti non bebes, xa beberán outros, e senón as oportunidades morrerán no
mar.
Érgome, a friaxe do río méteseme nos osos e prodúceme unha dor no costado como se me
estivesen taladrando, encamiño a volta a casa, vou andando por unha pista que
conserva parte do que noutrora poidera ser asfalto, eu acábome polas pernas,
tropezo nunha pedra solta á cal maldigo, lévame moito tempo chegar á igrexa que ten
como patrón a San Pedro, na miña memoria queda o que un veciño dixo logo dunha longa
época na que non houbera choivas, as súas palabras foron: “e haberá que pasear a San
Pedro ata o río”. Contoume que facía moitos anos a xente da parroquia collera a San
Pedro e que o baixaran en costas ata o río para así pedirlle a a Deus que chovese,
dicían que o esforzo que supuña levar o santo encima servía para pagar o favor que
Deus lle facía á xente mandando chover.
Sigo camiñando, máis costa arriba, chego ata as ruinas dunha vella casa que xa era
vella cando eu nacín, o carballo centenario que alí repousa proporcióname a sombra
necesaria para parar a descansar e recordar un antigo conto que dicía que alí vivira
unha meiga, polo menos daquela dicíase que era meíga. Un día castigou a un rapaz que
xogaba a asustar ás ovellas da señora, botoulle un meigallo que só as tradicións
populares puideron eliminar, á vez que esto sucedía, nesta mesma parroquia ocorría
outro fenómeno totalmente paranormal, era algo relacionado cunha muller que logo de
caer enferma protagonizaba unha historia das que agora xa non pasan. Estes contos
contáronmos a min cando era máis pequeno, nun principio parecen contos de vellos
pero o feito de escoitar a voz dunha persoa que di que viviu iso faiche poñer os
pelos dos brazos crechos e mirar ao teu redor por se algún espíritu ou ser do máis
alá te está vixiando.
Xa descansei abondo, continúo cara a casa, Observo os prados nos que pastaban as
ovellas de Pedriño de Pas, chego aunha das casas máis vellas da parroquia de Aiazo,
é unha casa de planta baixa, alongada, de pedra da zona, no presente non ten un só
titular, pois os anos fixeron que entre herdanzas e ventas sexa propiedade de varias
persoas, nela vivíu un personaxe ao que chamaban o Martiño, dicían que non era un bo
home, que asustaba aos nenos, servía como amuleto de persuasión para eles, era o
equivalente ao home do saco, contan que ademais da peculiaridade que se acaba de
citar, o Martiño traballaba en Asturias, non teño moi claro de que, pero o
verdadeiramente impactante é que ía para aló na bicicleta, hai quen di que chegaba
alí en dous días, a min paréceme moito bulir pero é o que se conta.
Subo a pequena costa que me separa da “parada”, alí atópome cun señor que ten sempre

TALLER LITERARIO
moi bo humor, trae un can consigo, o can é descendente da Huma, unha cadela
que tiñan uns que vivían na Devesa, era unha cadela moi mansa, grande e dunha
cor amarela crara. Cando pasabas camiñando por diante da súa casa, saía a
saudar apoiándoche as pernas na barriga, acariño o can mentres o seu dono me
conta unha historia de cando él estaba na emigración, daquela os emigrantes
galegos ían traballar á limpeza. Cerca de onde el limpaba, abriron unha
carpintería, foi pedir traballo alí porque nese oficio cobrábase máis, falou
co encargado que era portugués e tras confesadle que non sabía nada de
traballar a madeira, tratou con el para darlle dous terzos do seu soldo ao
remate do mes, se o collía como empleado. O encargado aceptou e, logo dun mes,
levou os dous terzos do soldo do traballador tal e como acordaran. O meu
veciño quedou a traballar alí e, un día, o portugués dixolle indirectamente
que se el tiña traballo alí era porque sobornara ao encargado, xa que da
madeira non aprendera gran cousa, era certo pero o espabilado do meu paisano
apañouse para entrar a traballar alí e levar unha mellor vida.
Despídome do meu veciño e sigo a miña volta á casa, camiño ao lado da leira
dos de Ramiro do Zapateiro, volvo a pasar por diante da casa dos do Casal,
acaban de chegar os da Coruña e van pasar aí uns días, escoito a música que
soa no coche, recoñezo a canción pero non sabería dicir de quen é, do que
estou seguro é que é música rap, di algo como:
¡frena un pouco! Que a túa política cheira moito,
apestas a cacique ¿jódeche que che replique?
Chego á entrada da miña finca, os últimos metros fánseme eternos, chego á
porta da casa; acórdame o nome da canción e con ela o grupo, é “Política de
Asfalto”, de Dios que te Crew. Deixo o bastón a un lado e avanzo ata a cociña,
alí sorpréndeme ver a toda a miña familia e parte dos meus amigos dispostos a
celebrar o meu 95 cunpreanos, logo de estar un anaco a contos, dime un vello
amigo:
“Viñeches pola sombra?”
…. …. .. .
A bocina do panadeiro sacódeme do sono. Tírome da cama sobresaltado, corro a
coller o pan, doulle os bos días ao panadeiro, pídolle a bola de todos os días
e entro na casa. É sábado, non haí colexio, respiro fondo, comprobo que todo
segue a estar aí, aínda... Vou dar un paseo.
O neno que corre detrás dos coches
MICRORRELATO
Estou sentado nun campo de flores, encima dun acantilado, ao lado dun faro, mirando cara ao mar
cos raios de sol baténdose na cara,…. E eu sen poder ver nada.
Adrián Garabato Lagares. 4ºESO

TALLER LITERARIO
Obertura en presente
Cristal fino que licúa en voz
Rubirriso en relevo de campá
Idilio coa choiva maina
Saber que rebenta en flor
Tibio ademán que insinúa aceiro
Insomne treboada en lonxanía
Ninfa de Xeza
Astro que dinamita silenzos.
Losa húmida en fogar de pedra
Iris en espiral cara a luz
Dioivo de cores festivos
Imán en flash-días felices
Argonita, da boa fortuna, talismán.
Raíz en terra arada
Acougo decorrentes en remuiño
Maxín inquedo de ocio ledo
Onda que exhala
Nefelina en caos exagonais.
Imaxe en sepia desdibuxada
Raiolo levián de agosto nos Pasos
Illa a sorrir en punta de arista
Afago mercurial na sombra
Carreiro seguro cara a fonte rexente
Anoitecer en tránsito cara o posible
Ledicia que desestabiliza a aula
Virtude no íntimo sen ruído
Olimpus, norte do seu Olimpo.
Regazo en danza ao pé do sol
Uraniano urro de cosmos central
Berro multicolor
Efixie demorada na
Noite da máis luminosa canción.
Posibidade en cerne de
Amor en cruz
Bautismo inocente en cuarto crecente
Luceiro exangüe, aínda luz e
Orballo nocturno, senlleiro azul.
Soño de éter, ondea brolla o lis
Aloumiño limpo de lúa en do
Reiseñor próximo navegando o aire
Amapoula alada que se fuga en voz.
Indio, no centro da festa, forasteiro
Senda natural de meta clara
Ás de ondas tecno
Aguia de alma en voo
Cupido, de risos audaces, tiritando.
Sede de saber do orbe
Alfa do enigma
Manía da proporción no espíritu do número
Un centro do motor inmóbil
Empatía no xiro exacto da roda
Letra fuxidía das sete direcións no espazo.
Xunco como arco sen frecha
Ouro en púa de ourizo
Espello, a contraluz, lento
Liberdade que ignora vértigo.
Rostro esculpido en Oriente
Áncora de xenio agrario
Queixa de ruído silandeiro
Un diario por escribir
Embigo azul no útero do cosmos
Lóstrego en tarde clara

TALLER LITERARIO
CARTA GAÑADORA NO CONCURSO DE CARTAS DE AMOR ESO
---------------
Recordas cando a luz caia contra as pedras?
Nós sentados no acústico silencio do vento
e os nosos cabelos crecendo.
Recordas a humidade da sombra?
calaba mentras xesticulabas no espazo
e seguía o teu ronsel sobre a herba.
Séguesme con miradas perdidas
tras as roupas da noite,
a túa pel de salitre no Mercurio.
Lévame contigo polas rúas cor mermelada,
sennnnndeiro do cervo
sennnnndeiro das bágoas
sennnnndeiro dos vagalumes espidos
QUE FÁCIL É A VIDA COS OLLOS PECHADOS
/Alegre, insostible, opaca
sen fuuummme
sen luuumme
sen fammmme
sen morrrrrrrrrte
sen fammmme
sen luuumme
sen fuuummme
ssssen a silueta do tempo
ssssen o anceio da palabra
ssssen o senso dos pés no hipocampo
ssssen os lóstregos entobados
ssssen a metamorfose de glicínea
sen o latexo do silencio
BBUUMMMMMBUMM o silencio o silencio
o silencio
na condensación dos sorrisos nace a crislálida das bágoas
no silencio do vacío sorxe o sendeiro ata o autobús azul
situoume no ermo azul do crepúsculo negro
ante min o sorriso dos meus cabelos apagados, enferruxados, soterrados
no silencio a palabra ante o temor do anceio da noite
a silueta do pensamento colorea as cúspides do vento.
e a ascense envolve a face do cereus
PERO EU NON TEÑO PÁRPADOS
Daniel Varela Gómez
Filmaba a túa sombra
cando volviches do reflexo da auga,
e pídoche o meu nome.
Agora a dilatación do terreo sobre a distancia
mentras que o verso irado no sorriso de cristal
segue a nota da vida.
Pero non rompas o silencio do meu verso
ou a nosa mirada sangante estercolará a
memoria
e o iris licuarase tras os párpados
e repousarei tralos cabelos.
Daniel Varela Gómez

TALLER LITERARIO
Este ano na ESO montamos un pequeno grupo de música, “Seareiros dos Xistos”; formámolo catro
rapaces de 3° e 4°. Empezamos tocando por entretemento pero co paso dos días fómolo tomando máis en serio e,
coa axuda do profesor de música que, ademais de deixarnos a súa aula e os instrumentos tamén nos aconsellou, e
coa consideración do resto de profesores que nos permitiron a hora de lectura dos martes para ensaiar,
conseguimos tocar algunhas cancións, non sen antes adicarlle moitos recreos para perfeccionar a técnica. O noso
repertoriopasaporgrupos comaPinkFloyd, Joy Division,WhiteStripes,...
Os membrossomos:
-Anxo GareaGonález (batería)
-DanielCarroFernández (baixo)
-DanielVarelaGómez (guitarra)
-RubénSoñora Dopazo (voz,guitarraeo quefagafalla)
MÚSICOS DA PONTE
Alumn@s de 4º EP

Correo das TICs ticpontecarreira@gmail.com
C a n a l e n Y O U T U B E
(Os videos do cole en internet, para
que os poidades ver dende calqueira
parte do mundo)
www.youtube.com/cpipontecarreira
B l o g d a s T I C s
(Toda a información sobre as TICs,
recomendacións de webs e progrmas e
onde poderedes ver os vosos traballos)
ticpontecarreira.blogspot.com
B l o g d o E N D L
(O Blog do Equipo de Normalización
e Dinamización Lingüística, con videos, fotos
e moita información sobre a nosa lingua)
natualingua.blogspot.com
Correo do E D L G
e-mail
endl.ponte.carreira@gmail.com
Se queres facer algunha suxerencia ou
simplemente saudar, estes son os nosos e-mails)
Correo da BIBLIOTECA bibliotecaescolar@gmail.com
Blog da B I B L I O T E C A E S C O L A R
(Neste curso pusemos en marcha o Blog da
Biblioteca Escolar, no que podes achegarte ao
mundo dos libros dun xeito divertido.
biblioponte.blogspot.com

O NOSO FOLCLORE

O NOSO FOLCLORE
Alumn@s 5º EP
Eu creio que será certo
o que lin nunha revista
que os millores industriales
salen da terra da chispa.
Por toda a región gallega
por calquer sitio que queira
sempre se oien ós de Ourense
voceando desta maneira.
¡Afiador e paragüero!
arrejlo fuentes e platos
compro caldeiros de cobre
gomas vellas e farrapos.
Pero os que arreglan paraguas
sartenes e porcelanas
tamén tenen costumbre
de subir polas ventanas.
Mina irmá tiña unha filla
dunhos vinte anos e pico
non aa deixaba ter novio
a non ser que fora un rico.
Ela ben o merecía
que era unha moza elegante
tiña unha casa moi feita
e un bon lameiro por diante.
Como se fora un castigo
ou o diaño que a tentou
que un paragüeiro de Ourense
con sencillez a engañou.
Para poder estar con ela
Sobía pola ventana
aló pola media noite
cando xa estaba na cama.
O pouco tempo a rapaza
sentíase moi maliña
e eu mesmo lle fun buscar
ó médico da veiguina.
Deulle fregas á barriga
púxolle indicios de suero
hastra que notou que tiña
principio dun paragüero.
Miña irmá e meu cuñado
ó saber ó contenido
empezaron a gritar
que aquello era un alarido.
Mais eu funnos contemplando
que o chorar é perder tempo
chamamos ó paragüero
e tratouse o casamento.
Pero agora o condenado
non se quere sujetar
sempre lles dí ás veciñas
¿tedes algo que arreglar?
Algunhas non lle fan caso
pero outras vannos buscar
facendo coma que teñen
un clavo para rechamar.
Dice a maestra do pueblo
que é unha persoa lista
non vos hai peor canalla
que eses da terra da chispa.
Recollido no ano 1977.
( Copiado tal e como estaba
escrito.)

VALENTÍN PAZ ANDRADE:
GALEGO DE CORAZÓN
Naceu o 23 de abril de 1998 no barrio do Socorro, en Lérez (Pontevedra). Foi un home polifacético
que destacou en diferentes campos: avogado, empresario, político e escritor.
Estudou en Pontevedra e, posteriormente, realizou estudos Dereito na Universidade de Santiago
de Compostela, donde empezou a implicarse no galeguismo.
Colaborou en distintas revistas e xornais tales como “El pueblo Gallego”, “Faro de Vigo”,
“Galicia”… Deste último foi director durante catro anos. Foi amigo de Castelao desde mozo e sempre lle
dedicou unha atención especial nos seus escritos.
Debido ao contido dos seus artigos e ás súas ideas políticas estivo no cárcere en dúas ocasións.
Durante a guerra civil defende, como avogado, a varios intelectuais e galeguistas e axuda a
outros a fuxir ao exilio. Nese tempo foi desterrado a Verín , Requeixo de Queixa, Castro Caldelas e a
Pobra de Trives. En Trives coñece a Pilar coa que casará en 1939. Neste ano foi novamente desterrado a
Villanueva de la Serena (Badajoz).
A partir de 1940, trala morte do seu amigo Castelao, mantén contacto cos republicanos e cos
galegos emigrados e exiliados. Trala morte de Franco, representa a Galicia na “Comisión dos Dez” que
negociou a transición democrática. En 1977 foi elixido
senador por Pontevedra e no 1978 ingresa na Real
Academia Galegal.
Foi impulsor e vicepresidente de Pescanova.
Estivo sempre moi implicado con Galicia e coa pesca,
incluso participou como relator en congresos da ONU en
temas vinculados coa alimentación e a agricultura.
Valentín Paz Andrade publicou varios libros de
poesía tales como “Pranto matricial” no que evoca a
morte de Castelao, “Sementeira do vento” no que canta
á xente galega, á paisaxe e aos poetas Galegos, “Cen
chaves de sombra” e “Cartafol de homenaxe a Ramón
Otero Pedrayo”.
Tamén escribiu ensaios: “Galicia como tarea”, “A
galecidade na obra de Guimaraes Rosa” e “Castelao na luz e na sombra”.
A súa traxectoria tan productiva tivo numerosos recoñecementos en forma de premios. Entre
outros recibiu o Pedrón de Ouro, a Medalla Cidade de Pontevedra, a Medalla Castelao ou o Premio
Trasalba da Fundación Otero Pedrayo.
Morreu en Vigo o 19 de maio de 1987 aos 89 anos.
Alumn@s 6º EP
LETRAS GALEGAS
Ana 6º EI Carlota 5º EI Rubén 5º EI
LETRAS GALEGAS
Y. Viqueira e D. Bodelo 6º EP

LETRAS GALEGAS
O 17 de maio cumprise medio século dende a primeira celebración do Día das Letras Galegas, un período
que serviu para dar prestixio universal á lingua galega como instrumento de creación literaria. Durante estes
50 anos, outros tantos autores foron recordados e homenaxeados neste día que constitúe a máis grande
conmemoraciónda culturapropia.
Dende o CPI Ponte Carreira sumámonos á proposta da Real Academia Galega nesta gran celebración da
nosa lingua eliteraturaentendidacomo unha celebraciónda nosa identidade.
O pasado 18 de maio festexamos o día das nosas LETRAS, as GALEGAS. Imos xa pola IV Romaría das
LetrasGalegasno colexio.
Da man de Carla e Álex, que nos
guiaron durante toda a celebración
comenzamos. Os alumnos de de 6º de
primaria que achegáronnos un
pouquiño á figura de Valentín Paz
Andrade, homenaxeado nas Letras
Galegas2012.
Como en todas as festas smpre hai cancións, os alumnos de 3º de primaira acompañaron aos pequenos de
tresanos para interpretar“O día dasLetrasGalegas”ao son da Saia da Carolina.
Tivemos a grande sorte de contar coa presencia de MINI e MERO,
estudosos do floklore galego e membros de grupos como FUXAN OS
VENTOS ou a QUENLLA. Pasaron un anaco entre nós e todos
entoamosassúascancións.
fermosa”.De seguido o turno foi para os máis pequenos que nos amosaron, unha vez máis, os bailaríns que
levan dentro.
Seguimos coa festa, coa música e o
baile. Os alumnos de 1º da ESO
cantan e bailan “Fermosa,

LETRAS GALEGAS
NORABOA A TODOS
O EDLG e o E. Biblioteca puxemos en marcha un concurso para o 2º e 3º ciclo de primaria sobre os 50
anos das Letras Galegas. Os concursantes, por parellas, tiñan que ir superando roldas eliminatorias
ata chegar á final para levarse o gran premio: um Mp4. Tamén concedemos premios aos semifinalistas
e algúns accesits. Foi moi divertido e aprendemos cousas sobre a nosa lingua e os nosos autores.

Galego,
todo o que buscas,
o cordón umbilical que renace en nós.
Nas verbas que nomean os nosos lugares
as nosas flores,
os nosos males,
os nosos saberes,
a nosa historia,
a nosa esperanza.
Ti, eu, habitantes do Macizo Galaico
Ti, eu, nós
FLOR DE LÚA.
Flor nocturna que agocha a súa cor
glamour das cunetas que arrecende a DIOR
vibrante de rosa e vermello
vida e fogo, espíritu e matria
rosa, vermello e branco
branco de posibilidades, alba de lonxanía.
Habitamos un presente líquido
inestable,
o purín, por líquido, degrada a terra
contamina a auga.
A modernidade estragou a palabra
A televisón, o ordenador
é, en nós,
escorrentía acentuada.
Somos unha xeración sedenta
destinados a habitar un ermo importado.
O vento do abandono arrasou a nosa terra
regatos de Coca-Cola enxoitan as silvas sen cortar.
Chove cara abaixo
auga que non apaga a sede
auga que non apaga o lume
auga que ceifa os beizos.
Aínda temos palla
para preservar os froitos
para asegurar o pan
para fixar a terra.
A palla colchón de cama
cama real dos porcos
sala de partos
criadeiro de rixóns, MEMORIA
A palla que sae da terra
que retén a terra
CORRELINGUA 2012
OS ALUMNOS DE 4º DE ESO ACADARON O SEGUNDO POSTO NA EDICIÓN 2012 DO
CORRELINGUA NA MODALIDADE DE MANIFESTO. PASARON UNS DÍAS EN ALLARIZ. AQUÍ
VOS DEIXAMOS O SEU MANIFESTO E UNHAFOTOS DAVIAXE. NORABOAMOZOS.
CORRELINGUA 2012

OS MÁIS PEQUENOSCORRELINGUA 2012
antídoto da diáspora
ronsel de retorno
consolo de golfiños
pois eles, tamén, querer navegar.
Veu a mimosa de Australia
O arce de Canadá
pan para hoxe
fame para mañá.
Acariñan e matan
Pero nós queremos esencia cretácica
Ginkgo-neurotransmisor
que regule a somnolencia xeral
e castiñeiro de indias
para as mans,
aínda nosas
que, con calos e sen calos
seguen a crear.
Digamos Rosalía,
Castelao,
Cunqueiro,
Isaac Díaz Pardo,
Pous Antelo,
Freixanes,
Fernán Vello … - raíz primaria
espiño silvestre.
Fisterrás, monfortinos, arousáns, fonsagradinos, focenses, alaricanos, coureláns,
santiagueses, fradenses… Galeg@s tod@s
pereiras para enxertar
no selvático espiño
barro que une soños de dignidade
O saber popular e o científico
hanse de dar a man,
mataba o caranchu
e, a farmacia, sóuboo aproveitar.
Chamáballe o pobo
pan do demo á amanita muscaria
acertando no seu saber.
Rexeitou os cogomelos
que reciclan a materia
errando por non saber.
Galego, todo o que buscas en nós
alento telúrico avivecido
flor de lúa
flor nocturna, clandestina
luz de día, no futuro.
Convócanos a tod@s
un amencer seguro
tócanos cruzar difícil travesía
sombra branca de xiada.

DENDE A BIBLIO
“No hay mejor fragata que un libro para llevarnos a
tierras lejanas” (Emily Dickinson)
ESTE VERÁN DISFRUTA UN MONTÓN PORQUE O
MERECES. DENDE A BIBLIO RECOMENDÁMOSCHE
QUE TE ENVARQUES NA AVENTURA DE LER,
PASARÁS MOMENTOS INOLVIDABLES SON
MOVERTE DA CASA, DO SOFÁ, DA VILA,...
A BIBLIOTECA ESCOLAR: O NOSO PUNTO DE ENCONTRO
Motivos para o disfrute da lectura como alternativa de ocio, sen imposicóns
nin “controis” e dar, deste xeito, vida á biblioteca escolar son os obxectivos que
nosmarcasmosdendeoEquipodeBiblioteca.
Hai xa un tempo que empezamos a traballar coa Biblioteca Escolar para
crear un espazo educativo lonxe das tarefas obrigadas e dos criterios dos libros
detexto,dondeosinteresesdepequenosemaiorespoidansatisfacerse.
Dar vida a unha biblioteca, á nosa biblioteca, é un gran proxecto no que
estamos implicados a práctica totalidade do profesorado, donde hai que
plantexarse obxectivos posibles e ir paso a paso para disfrutar de cada un deles,
porquetodossonimportantantesenecesarios.
Un dos nosos obxectivos principais foi, é e será o de invitar e compartir como claves para espertar o hábito e interese
lectorentreonosoalumnadoechegar,namedidadoposible,ásfamilias.
Apostar por un Proxecto de Lectura chéganos a enganchar, de vera. Así o fixemos e conseguímolo con creces, pois
atrevémonos a dicir que este foi un dos anos con maior número de lectores e visitantes pola nosa biblio. Aproveitamos estas
liñas para felicitalos a todos; aquí vos deixamos OS MELLORES LECTORES nas dúas modalidades: primaria e secundaria,
senesquecernosdosnososprimeiroslectores,osnenosenenasdeinfantilqueestánaprendendoadisfrutardabiblioteca.

DENDE A BIBLIO
A conmemoración do DÍA DO LIBRO é o 23 de
abril, en recordo da morte dos escritores
Miguel de Cervantes, William Shakespeare e
Garcilaso de la Vega. Foi a Unión Internacional
de Editores a que presentou a proposta ante a
UNESCO, foi aprobada por unanimidade e,
dende 1995 máis de 80 países celebran cada
23 de abril do Día Mundial do Libro e dos
Dereitos de Autor. Como non podía ser doutro
xeito, no CPI Ponte Carreira tamén nos
sumamos a esta celebración.
E fixémolo como se fai na Real Academia de la
Lengua Española: a través da lectura
continuada da grande obra mestra da literatura
española, Don Quijote de la Mancha, de
Miguel de Cervantes. Pequenos, maiores e
mestres demos lectura dunha adaptación
deste título para nen@s durante todo o día.

CLUB DE LECTURA
-Queremosquevosapuntedes?
-Si
Animádevosavir.
Se pensades que vos van matar a leer, estades moi equivocados, xa que aquí, ler lemos, pero dunha maneira
moidiferenteádaclase.
Ata temos a nosa propia “cova” na que deixamos atrás a vergoña e divertímonos falando e facendo distintas
actividades.
A pesares de ser un club divertido, hai xente que se foi, non “deron tempo” a descubrir o verdadeiro sentido
dalecturaoudoclub,cremos!!
Recomendámosvos que vos apuntedes porque non é tan só un Club, é unha aventura que vivimos a través
doslibrosnaquenossucedennovasexperiencias.
Andrea, Jacobo e Pablo

Para ser un bó detective terás que
atopar a túa pegada! Búscaa!

@s alumn@s de Infantil visitaron
recentemente o museo do Louvre en
París e pensaron que ao cadro da
Mona Lisa lle podían dar outro
xeito.
Adiviñas quen é quen?
RETRANCA

DESPEDIDAS

Maite
L IO S
M NIO
CA
SO
ANI

P
OCI N
ROM Ó
999 12
1 /20
Un ano máis chegou a hora dos adeuses; un ano máis que nos sentimos orgullosos de despedir unha
nova promoción de alumnos; un ano máis que desexamos aos que rematan os seus estudos no centro
moita sorte nas súas novas andaduras; un ano máis que lles recordamos a todos eles que sempre estaremos aquí para o que presicen.
E un ano máis que non nos esquecemos daquelas promocións que
despedimos en anos anteriores. E dende aquí queremos mandar os nosos
parabéns a tres alumnas que veñen de obter MATRÍCULA DE HONRA
nos seus estudos de Baharelato. Falamos de Mariam, Enma e Lorena
ecomonon,taménosnososparabénsparaaquelesalumnosqueaobtiveron
encursosanteriores.Noraboaatodos.
D
a
n
i
e
l
V.
Y
o
l
a
n
d
a
P
a
u
l
a
Á
n
g
e
l
a
M
a
r
í
a
A
l
b
a
G
o
n
z
a
l
o
A
d
r
i
á
n
T
a
m
a
r
a
D
a
n
i
e
l
C.
J
o
s
e
A
n
x
o
Á
n
x
e
l
a
V
a
n
e
s
a
C
a
r
l
o
sr
í
a

A voz da escola. Curso 2011 2012

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (6)

Similar to A voz da escola. Curso 2011 2012

Similar to A voz da escola. Curso 2011 2012 (20)

More from Diana Sánchez

More from Diana Sánchez (15)

A voz da escola. Curso 2011 2012