6. مقدمه
خاک خارجی ترین قسمت پوسته جامد زمين را تشکيل ميدهد که به •
صصورت پوششصي سصست و کصم ضخامصت سصنگ هايصي را که هنوز
تخريب نشده اند مي پوشاند. ضخامت اين پوشش )خاک( در شرايط
عادي 0/5 تا 2 متر است. اين قشر نازک در واقع بين جو )اتمسفر(
قسمت سخت زمين که هنوز تحت تأثير عوامل جوي واقع نشده و
تخريب نگرديده )ليتوسفر( قرار گرفته است.
• بنابراين خاک ترکيبی است از مواد معدني و آلي،
• مواد معدني آن شامل ريگ، شن، ماسه و غيره است که بر اثر
تخريب و تجزيه سنگ بوجود مي آيد.
• مواد آلي را بقاياي گياهي و جانوري تشکيل مي دهد.
7. هواديدگي
به دگرگوني فيزيکي و شيميايي سنگها و کانيها در سطح زمين يا نزديک آن هواديدگي گفته مي
شود.
هواديدگي موجب خرد شدن سنگ ها و تجزيه و تغييراتي در کاني هاي اوليه و ثانويه مي شود
و آنها را به حالت پايدارتري در محيط خودشان مي رساند.
هواديدگي فيزيکي :
خرد شدن سنگ ها بدون تغيير شيميايي و منيرالوژي )کاني شناسي(
سنگ ها فقط به قطعات کوچکتر شکسته مي شوند.
عوامل اصلي شکسته شدن سنگ ها شامل تنش هاي درون سنگ به علت نوسان دماي •
شب و روز ، فشار ناشي از يخ زدن درون سنگ ها ، فشار ناشي از رشد کريستال و ته
نشستهايي است که بر اثر ورود محلول هاي شور به درون شکاف هاي سنگ ايجاد مي
شود و همچنين فشاري که بر اثر رشد ريشه گياه به وجود مي آيد.
هوا ديدگي شيميايي :
به دگرگوني در ساختار شيميايي و کاني شناختي سنگ ها، کاني ها و خاک
در برابر دما، فشار آب، غلظت هاي شيميايي و وضعيت محيط کنوني آنها
8. خاک چیست؟
ایصصن سیستم از مواد هوازده •
پوسصصته سصصخت زمیصصن در اثر
فرآیندهای مختلصصف )هوادیدگی
فیزیک صی: انبساط و انقباض و
ص
تورم کانیها و هوادیدگی شیمیایی
مث صل اکس صیداسیون و تجزیه و
ص ص
انحلل( حاصصصصل شده وبا
موجودات ریصصز و درشت زنده
حیوانی و گیاهی و یا لشه مرده
آنها ممزوج شده و توده ای
یکنواخصت را پدیصد آورده است.
پوسته طبیعصی و پویصا که متشکل
از سه فاز جامد، مایع و گاز است.
9. • تعریف خاک از دیدگاه افراد مختلف متفاوت
است
)کشاورز، کارشناس مرتع و جنگل، باغدار، بوم شناس و...(.
• از دیدگاه کشاورزی، خاک یک سیستم
بیو- فیزیکو- شیمیایی است که بستر رشد
گیاه و تامین کننده غذای لزم برای آن است
و با محیط اطراف خود در مبادله و ارتباط
است.
10. خاک سیستمی چنصد فازی است و •
شامصل فاز هوا یصا اتمسفر خاک،
فاز مایصع یا محلول خاک و فاز
جامد یا ماتریکس خاک می‌باشد.
خاک سصصه فازی: یصصک سیسنم •
صنصص، پلی فاز، ذره ای،
ناهمگ
پراکنده و متخلخل است.
خاک در حالصت ایده ال برای رشد
گیاهان خاکصی اسصت که دارای
ص ص
54%مواد معدنی ،5%مواد الی ،
52%آب و52%هوا داشته باشد.
18. در علم خاکشناسی چه چیزهایی مورد توجه قرار میگیرد؟
• طبقه بندی خاکها )با توجه به ویژگیهای مورفولوژیکی قابل دیدن(
• رابطه خاک و گیاه: تکیه گاه، جذب یون، حاصلخیزی، نگهداری عناصر غذایی،
ترابری و انتقال مواد غذایی و عناصر و چگونگی فراهمی آنها )عناصر کم و پر مصرف(
انتقال آب، کارایی مصرف آب • رابطه خاک و آب:
• رابطه خاک و هوا: تبادلت گازی، تنفس
• مدیریت خاک
فرسایش خاک
فشردگی خاک
شوری خاک
آلودگی خاگ
19. بعبارت دیگر... •
خاک بعنوان یک رکن مهم از زیست بوم، اکوسیستم و تشکیل •
دهنده سطح الرض
مطالعه جنبه های مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک •
مطالعه خاک از مقیاس خرد )مولکولی( تا کلن )پدوسفر( •
مطالعه خاک در تقابل با آب، هوا، بیومس و انسان و .... •
20. علم خاکشناسی... •
• زیربنا و پایه علوم طبیعی و محیط زیست
• علم بنیادی برای کشاورزی
• هسته علوم اکولوژی و بوم شناسی
Editor's Notes
تعریف خاک از دیدگاه افراد مختلف متفاوت است. مهندس عمران خاک را از دیدگاه مکانیکی و مفاومت مصالح بررسی میکند. مهندس سازه از نظر پی ساختمان، کارگر قالیشویی گرد و غبار قالی، باغبان آن کمپلکس پیچیده از ماسه و شاحه و برگ پوسیده ای که گلدان را پر میکند. اگر به صورت مقطعی یا نیمرخ[ 1 ] به آن نگاه کنیم شبیه یه کیک مطبق است. پروفیل خاک یا خاکرخ نشاندهنده لایه های خاک است که ممکن است آبرفتی، بادرفتی و یا در اثر فرآیندهای خاکسار (آب و هوا، مواد مادری، پستی و بلندی، پوشش گیاهی و زمان)باشند که در اینصورت این لایه ها را افق[ 2 ] می‌نامیم. [ 1 ] profile [ 2 ] horizon
خاک سیستم اکولوژیکی فعالیست که وظیفه تامین آب، هوا و غذا را برای گیاه انجام میدهد.
( gaseous phase
کانیها بلورهایی هستند که در ترکیب آنها اکسیژن، آلومنیوم و سیلیسیوم وجود دارد و مفادیر چشمگیری آهن، پتاسیم، کلسیم و منیزیوم مواد آلی مثل باکتری، فارچ، پروتوزوا، و ریشه گیاه و لاشه جانداران و سرانجام هوموس (فساد و تجزیه مواد آلی که مولک.اهای پیچیده بزرگی هستند).
