SlideShare a Scribd company logo
1 of 38
Download to read offline
¾$d rhcpN `p_p _„
1...fpô²$ue........................02 u 05
2...r_dZ|„L$.......................06 u 06
3...v$¡i `qfQe..................07 u 08
4... qf`p¡V®-kh£nZ.............09 u 11
5....rhdp¡Q_....................12 u 1f
5...`yfõL$pf......................13 u 16
6.. rv$_ rhi¡j...................17 u 21
7...r_^_.......................22 u 22
8...rhrh^......................23 u 24
9...`ep®hfZ A_¡ âL©$rs......25 u 27
9...A® ìehõp...............28 u 28
13...M¡g S>Ns...................f9 u 30
14...Ap„sffpô²$ue âhplp¡........31 u 33
15...NyS>fps_u AV$pfuA¡u.....34 u 35
16..rhop_ A_¡ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ......36 u 38
Magazine for : U.P.S.C., G.P.S.C, T.E.T., T.A.T., S.S.C.,
BANK, P.S.I., Air-Force, Navy And All COMPETITIVE EXAM
COMPETITIVE INDIA
Editor-Publisher-Printer-Owner
CHAUHAN KAMLESHKUMAR NANDLALBHAI
Gopnath Road, TALAJA.
Dist.:Bhavnagar (Gujrat), PIN-364 140
M-9408827007
E-mail--competitiveindia007@gmail.com
4 140
RNI No.GUJGUJ/2013/51331
[MONTHLY]
Address
d¡N¡qT_dp„ S>¡ `Z dprlsu fS|> L$fhpdp„ Aph¡ R>¡, s¡ Adpfu ÅZL$pfu dyS>b_u R>¡. kpp¡kp Ap A„L$dp„ Qp¡L$kpB fpMhp dpV$¡_p âeÐ_p¡ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. L$p¡B`Z c|g Ahp Q|L$ dpV$¡ âL$piL$
L$¡ s¡_p L$p¡B`Z L$d®Qpfu S>hpbv$pf _u. L$ç`¡V$uV$uh BqÞX$ep d¡N¡qT_dp„ âL$pris e¡gp g¡Mp¡dp_p d„sìep¡ g¡ML$p¡_p `p¡sp_p lp¡e R>¡, S>¡_u kp¡ dprgL$, âL$piL$ A_¡ k„`pv$L$ klds R>¡. s¡d
dp_u g¡hy _lu.
hp„Q_rhi¡j
r_dZ|„L$
v$f dpk_u 10 spfuM¡ ârkÝ^ sy
fp²ô$ue
rh^rh
A_y¾$drZL$p
rhop_ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ A_¡ k„ip¡^_
Ap„sffpô²$ue âhplp¡
RNI:-GUJGUJ/2013/51331
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u
âd rhv$¡i epÓp -c|V$p_
-40dy„ Æ-7 riMf k„d¡g_
-ep¥_ tlkp kdpá L$fhp g„X$_ Mps¡ h¥[ðL$ k„d¡g_ ep¡Åey
-e|fp¡ dyÖp A`_ph_pf rgyApr_ep 19dp¡ v$¡i
-hëX®$ l¡qfV$¡S>_p v$fˆ$p âv$p_ ep
-_pTu d©Ðey rirbf_p Apfp¡`u Å¡lp_ b°¡ef rNfaspf
-BÞV$f`p¡g_p dlpkrQh `v$¡ Sy>e£N_ õV$pL$
-vy$r_ep_p¡ kp¥u dp¡V$p¡ dfu_ âp¡V$¡L$V$¡X$ A¡qfep
-Ad¡qfL$u _p¥ k¡_pdp„ âd drlgp ap¸f õV$pf A¡X$rdfg
rdi¡g lphX®$
-Bbp¡gp hpefk_p¡ sfMpV$
-Nrsiug NyS>fps : gÿep„L$ 100 qv$hk
-NyS>fps `p¡rgkv$m_u cfsudp„ lh¡ 33
% drlgp ApfnZ
- Äep¡rsN°pd ep¡S>_p lh¡ v$¡icfdp„ gpN|
i¡
-ipmp âh¡ip¡Ðkh-2014
-11dp¡ h_ dlp¡Ðkh Mp¡X$g^pd Mps¡
-
" '
"k„Nus Å¡ k„S>¡fp¡' -L$ÃR>u k„Nus
gpBb°¡fu
-kfv$pf kfp¡hf b„^_u JQpB h^pfhp
d„S|>fu
-NyS>fpsdp„ îu S>NÞ_pÆ_u 137du
fepÓp
-rhV$prd_ "A¡' eyL$s ky`f L$¡my rhL$rks
-A¡rge__p Æh__¡ V²$¡L$ L$fsy kp¥u iqL$sipmu vy$fbu_
"A¡V$gpõV$'
-â¡fZp `pB_p âep¡Np¡ lh¡ A„sqfndp„
"a¡kgp¡L$'
-rhð_y„ kp¥ âd A¢X²$p¡BX$ kdpQpf hpQL$_y„ A_phfZ
-hpey âvy$jZ AV$L$phsu _hu V$pBëk rhL$rks
-r_L$g ^psy Apfp¡Nsp R>p¡X$_u ip¡^
-dp_hue fp¡bp¡V$ "`u`f'
-`pkhX® _p¡ rhL$ë`
-qv$ëlu v$¡i_y„ âd L$¡fp¡rk_ dy¼s fpÄe
-"^ âpBT hu `¡' -sdpL|$ rhfp¡^u rhop`_
-"dp¥kd `qfep¡S>_p'_u iê$Aps
-fpS>õp_ kfL$pf¡ KV$_¡ fpÄe`iy Op¡rjs L$ey®
-rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õp_¡
-dÝeâv$¡idp„ dqlgpAp¡ dpV$¡ "Np¥fhu L$¡ÞÖ' _u
iê$Aps
-DÑf âv$¡idp„ "hpeyrdÓ'
-Açdp _dL$,Açdp apd®ku_u iê$Aps
-bp¡f hÞe Æh AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„ V$pBNf qfTh®
s„Óu : L$dg¡i Qp¥lpZ M-9408827007M-9408827007 E-mail--competitiveindia007@gmail.comE-mail--competitiveindia007@gmail.com
-Ágp¡bg X$¡ Ap¸a `¡f¡ÞV$k¹
-rhð `ep®hfZ qv$hk
-Ap„sffpô²$ue _prhL$ qv$hk
-rhð f¼sv$p_ qv$hk
-rhð dlpkpNf qv$hk
-k„eyL$s fpô²$ gp¡L$k¡hp qv$hk
-rhð bpmîd rhfp¡^u qv$hk
-rhð rh^hp qv$hk
-rhð rhV$urgNp¡ qv$hk
-rhð k„Nus qv$hk
-rhð ifZp} qv$hk
-õV$¡V$uõV$uL$ qv$hk
-ap^k® X$¡-49dp„ op_`uW$ `yfõL$pf dpV$¡ L$¡v$pf_ptkl_u `k„v$Nu
-k„S>e fpÅfpd_¡ hj® 2014_y„ rhð MpÛ kçdp_
-kgdp_ fív$u `¡_ t`V$f `yfõL$pf dpV$¡ `k„v$ ep
- Q¢rç`e_ Ap¸a Q¢S >- ârs›$p MÞ_p kçdpr_s
-rdk B[ÞX$ep hëX®$hpBX$-2014 dp¡r_L$p rNg
-rdk ey.A¡k.A¡.-2014 r_ep kp„Q¡S>
- rgS>_ Ap¸a Ap¸_f -iplê$MMp_ kçdpr_s
" '
" '
" '
`yfõL$pf_u vy$r_ep qv$_ rhi¡j
-"ågX$ ae|$X$'
-"hp¡fue õV$¡V$$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu'
-"kåV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡'
-"N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap¸_ V²$¡L$'
-"N°u_ `p¡eçk'
-Ágp¡bg `uk HX$¡L$k-2014
-^ A¡Þhpefd¡ÞV$ ¾$pBrkk
-A¡ÄeyL$¡i_ ap¸f Ap¸g Ágp¡bg dp¡r_V$qf„N
-k„L$V$N°õs âÅrsAp¡_u f¡X$rgõV$ Åfu B
-Apefg¡ÞX$ kp¥u kpfp¡ v$¡i
35dp„ fpô²$ue
M¡g_u spfuM,
gp¡Np¡, iyc„L$f,
kv¹cph_p v|$s
Op¡rjs ep
`yõsL$ rhdp¡Q_
2L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
"Açdp _dL$'_p¡ iycp„fcsrdg_pXy$_p dy¿ed„Óu S>egrgspA¡
fpS>e_p DÛp¡N rhcpN_¡ Apr^_ fl¡gp
srdg_pXy$ kp¡ëV$ L$p¡`p£f¡i_ rgrdV$¡X$_p A¡L$
DÐ`pv$_ "Açdp _dL$'_p¡ iycpf„c 11
S|>__p fp¡S> L$ep£ lsp¡.
"Açdp _dL$' ÓZ âL$pf¡ D`gå^ i¡. S>¡ dy¿ed„Óu
S>egrgsp_p _pd `f L$ëepZ_u A¡L$ `l¡g î©„Mgp A„sN®s
iê$ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. "Açdp _dL$' iê$ hp `l¡gp
fpS>edp„ kpdprS>L$ L$ëepZ ep¡S>_p A„sN®s Ap¡R>u qL„$dsdp„
cp¡S>_ D`gå^ L$fphhp "Açdp L$¢V$u_' _p¡ âpf„c `Z B
QyL$ep¡ R>¡. s¡dS> 10 ê$r`ep ârs guV$f "Açdp' _pdu
`uhp_y„ `pZu `Z dmu füy R>¡.
srdg_pXy$kp¡ëV$L$p¡`p£f¡i_rgrdV$¡X$
V$u.A¡_.A¡k.ku. srdg_pXy$ kfL$pf_y„ `|Z®
dprgL$u ^fphsy A¡L$d R>¡. s¡_u õp`_p
B.k.1974dp„ srdg_pXy$_p fpd_p`yfd
rS>ëgp_p h¡ëgu_p¡L$d Mps¡ B lsu. Al] Ly$g
``f4 A¸L$f c|rd n¡Ódp„ _dL$_u M¡su L$fhpdp„
Aph¡ R>¡. S>ep„ 3f00 A¡L$f S>du_ rhL$rks L$fhp
kp¡ ârs hj® f u f.` gpM V$_ _dL$_y„ DÐ`pv$_
pe R>¡. âÐen/AâÐen ê$`¡ 1f00 S>¡V$gp
îrdL$p¡_¡ fp¡S>Npf `Z dm¡ R>¡.
Ap `qfep¡S>_p_¡ d¡qfef h¡ëgu_p¡L$d kp¡ëV$
L$p¡çàg¡n `Z L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
2
"k¡hp r_h©s k¥r_L$ afuepv$ kdp^p_ `p¡V®$g'
rhipm dlp_ cpfs v$¡i `X$p¡iu Qu_ kp¡ gp„bu kflv$
^fph¡ R>¡. cpfs_p S>çd|-L$píduf, DÑfpM„X$, rkqL$L$d, rldpQg
âv$¡i A_¡ Aê$ZpQg âv$¡i S>¡hp fpS>ep¡ kp¡ Qu__u kflv$p¡
Å¡X$pe¡gu R>¡. S>¡ 40`0 qL$gp¡duV$f S>¡V$gu g„bpB ^fph¡ R>¡.
Aê$ZpQg âv$¡idp„ Qu__u kflv$ _ÆL$_p n¡Ódp„
ApB.V$u.bu.`u._u `4 S>¡V$gu _hu `p¡õV$ r_dp®Z L$fhp_u
bpbs cpfs kfL$pf_u fZ_ursL$ âprdL$sp R>¡.
Qu_ kudp `f rhL$pk_p L$pep£
dpV$¡ kyfnp d„Ópge_¡ `ep®hfZ
d„Ópge_u d„S|>fu g¡hp `f R|>V$R>pV$
L$¡qÞÖe `ep®hfZ d„Ópge Üpfp 1f S|>__p fp¡S> Qu_ kudp `f
rhr_dp®Z_p L$pep£ dpV$¡ fnp d„Ópge_¡ d„S|>fu g¡hpdp„u dyqL$s
Ap`hpdp„ Aphu R>¡. S>¡ kudpn¡Ó_p 100 qL$gp¡duV$f_p v$pefpdp„
kX$L$ A_¡ kyfnp d„Ópge_u rhr_dp®Z ep¡S>_pAp¡ dpV$¡ li¡.
kudp `f Qu__u h^u fl¡gu Nrsrhr^Ap¡_¡ gndp„ fpMu_¡ kX$L$
_¡V$hL®$ rhL$kphu_¡ S>ê$fu kf„Åd_u ìehõp L$fhp dpV$¡ Ap
r_Z®e ep¡ R>¡.
v$¡icfdp„ k¡hpu k„b„r^s rhrcÞ_ rhcpNp¡dp„ k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡_u afuepv$p¡, AfÆAp¡_u ÅZL$pfu, s¡d_u hs®dp_ qõrs rhj¡
ÅZL$pfu Ap`sy sp k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡ A_¡ s¡d_p `qfS>_p¡_u afuepv$p¡ BÞV$f_¡V$_p dpÂed Üpfp k„b„r^s rhcpNp¡_¡ `lp¢QpX$u iL$¡
s¡hy "k¡hp r_h©s k¥r_L$ aqfepv$ kdp^p_ `p¡V®$g'cpfsue k¡_p Üpfp ` S|>__p fp¡S> Åfu L$fhpdp„ Apìey lsy.
BÞV$f_¡V$ Ap^pqfs Ap `p¡V®$g_¡ _¡i_g BÞap¡d£qV$L$k k¡ÞV$f (A¡_.ApB.ku.)A¡ qX$TpB_ A_¡ rhL$rks L$ey® R>¡. k¡hp r_h©s k¥q_L$
rhi¡j "e|S>f ApB.X$u.' A_¡ `pkhX®$ Üpfp Ap `p¡V®$gdp„u k¡_p dpV$¡ Å¡X$pe¡gu rhrcÞ_ ep¡S>_pAp¡_u ÅZL$pfu d¡mhu iL$i¡. Ap
`p¡V®$gdp„ A¡L$ õhQprgs S>hpb ìehõp (Ap¡V$p¡d¡V$¡X$ qfõ`p¢k auQf)dp„ `Z kdprls R>¡. S>¡ kde kde `f k¡hp q_h©Ñ k¥r_L$p¡_¡ s¡d_u
afuepv$p¡ A_¡ AV$L$¡gp dpdgpAp¡_u hs®dp_ qõrs rhj¡ B-d¡Bg A_¡ dp¡bpBg `f k„v$¡i Ap`u_¡ k|rQs L$fi¡.
cpfs v$¡i_p fpô²$ue `iy hpO_p k„fnZ dpV$¡$ DÑfâv$¡i f01fdp„ rbS>_p¡f rS>ëgp_y„ "Adp_NY$' fpS>e_y„ buSy> V$pBNf
kfL$pf¡ fpô²$ue hpO k„fnZ Ap¸p¡qfV$u (A¡_.V$u.ku.A¡.)_p qfTh® Op¡rjs ey lsy.
A_ydp¡v_$ bpv$ 13 S|__p fp¡S> "`ugucus'_¡ V$pBNf qfTh®_p¡ `ugucus V$pBNf qfTh® :
v$fÄÅ¡ âv$p_ L$ep£ R>¡. S>¡ lh¡ DÑfâv$¡i_y„ ÓuSy> A_¡ DÑfâv$¡i_p `ugucus V$pBNf qfTh®_y„ Ly$g
v$¡i_y„ 4`d„y V$pBNf qfTh® b_u Ney R>¡. V$pBV$f n¡Óam 73,0f4.98 l¡L$V$f R>¡. S>¡dp„ 60,f79.8
rfTh®_p¡ v$fˆp¡$ dmhp_¡ L$pfZ¡ lh¡ hpO dpV$¡ l¡L$V$f "L$p¡f A¡qfep' (dy¿en¡Ó) A_¡
_yL$ip_L$pfL$ Nrsrhr^Ap¡ `f ârsb„^ iL$e b_i¡. 1f74`.18 l¡L$V$f "baf Tp¡_' (bpùen¡Ó) R>¡.
`y›$c|rd :: cpfs-_¡`pm kudp `f Aph¡gp `ugucus V$pBNf
V$pBNf qfTh®_p¡ v$fˆ$p¡ A`phhp dpV$¡ qfTh®dp„ B.k.f010_u NZsfu âdpZ¡ (118
DÑfâv$¡i_u kfL$pf¡ `ugucus_p k„frns h_ n¡Ó_¡ S>¡V$gp hpO kdN° DÑfâv$¡idp„ _p¡„^pep lsp.) Ly$g
a¡b°yApfu f014dp„ cpfsue hÞe Æh k„fnZ 30 hpO _p¢^pep lsp.
Ar^r_ed_u ^pfp-18 A„sN®s hÞeÆh rhlpf hpO krls Ap h_dp„ bpfrk„Np, b„Npm
Op¡rjs L$fu_¡ V$pBNf qfTh® b_phhp_p¡ âõsph agp¡qfL$_, lp¸N X$uef, qv$`X$p S>¡hp gyáâpe hp
fpô²$ue hpO k„fnZ Ar^r_ed_u ^pfp 38 (hu) Aph¡gp hÞe Æh Å¡hp dm¡ R>¡.
A„sN®s V$pBNf rfTh® Op¡rjs L$fu_¡ s¡_u Ar^k|Q_p Åfu L$fu lsu. `ugucus_p V$pBNf qfTh® b_hp kp¡ sfpB (`ròd¡
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, DÑfâv$¡i_p "vy$^hp' _¡ B.k.1987dp„ `ugucusu gB_¡ `|h®dp„ bgfpd`yf ky^u sfpB_p rS>ëgp)dp„
fpS>e_y„ âd V$pBNf qfTh® Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey lsy. bpv$dp„ hj® hpO_p k„fnZ A_¡ h„ih©rÂ^_¡ âp¡Ðkpl_ dmi¡.
"`ugucus' v$¡i_y„ 4`dy„ V$pBNf qfTh®
Aghf, d¡fW$ A_¡ `p_u`s
dpV$¡ f¥r`X$ f¡g tgL$_¡ d„S|>fu
qv$ëlu_p D`fpS>e`pg _Æb S„>N¡ 11 S|>__p fp¡S> Aghf, `pZu`s A_¡ d¡fW$ dpV$¡_u f¡r`X$ f¡g
tgL$_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. s¡ f¥r`X$ f¡g tgL$ L$¡ n¡Óue f¥r`X$ V²$p„rS>V$ rkõV$d (Apf.Apf.V$u.A¡d.) `qfep¡S>_p
lpBõ`uX$ V²$¡_p¡_p dpÂedu fpô²$ue fpS>^p_u n¡Ó_¡ Å¡X$u_¡ lpB õ`uX$ V²$¡_p¡ 60 qL$.du. ârs L$gpL$_u TX$`¡
v$p¡X$i¡.
(1) qv$ëlu d¡fW$ L$p¡qfX$p¸f Ap_„v$ rhlpf A_¡ klpe L$pg¡ Mp„ B_¡ 5kpf i¡ s¡ qv$ëlu d¡V²$p¡ f¡g r_Nd
Üpfp kdr®s i¡. A_¡ 90 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf v|$f L$f i¡.
(f) qv$ëlu `pZu`s L$p¡qfX$p¡f 111 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ L$pídufu N¡V$ ky^u li¡.
(3) qv$ëlu Aghf L$p¡qfX$p¡f 180 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ NyX$Np„h ky^u S>i¡.
ÓZ¡ L$p¡qfX$p¡f `f õV$¡i_p¡_u Ly$g k„¿ep 48 S>¡V$gu R>¡. qv$ëludp„ L$p¡qfX$p¸f_u Ly$g g„bpB 70.7 qL$gp¡duV$f
R>¡. qv$ëludp„ Ly$g 11 õV$¡i_ li¡. S>¡dp„ Ap_„v$ rhlpf, kfpe L$pg¡Mp„, L$pídufu N¡V$, dyL$pfbp Qp¡L$, _f¡gp,
_hu qv$ëlu f¡gh¡ õV$¡i_ ^¥pgpLy$hp, drl`pg`yf kdprhô$ R>¡.
`qfep¡S>_p_p¡ Ly$g MQ® 7f,1f0 L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ R>¡ S>¡_¡ dpV$¡ Qpf¡ fpS>e qv$ëlu, lqfepZp, DÑfâv$¡i A_¡
fpS>õp_ ep¡Nv$p_ dpV$¡ klds ep R>¡.
`qfep¡S>_p_u ÓZ L$p¡qfX$p¡f
Qu__p rhv$¡i d„Óu hp„Q Qu lsu.
8/9 S|>_ v$frdep_ cpfs_p kyódp õhfpS> kp¡ QQp®_p¡
â h p k ¡ k p s k v $ õ e p ¡ _ p rhje qÜ`rne k„b„^p¡_p rhõspf
ârsr_q^d„X$m kp¡ Apìep lsp. dpV$¡ S>ê$fu ê$`¡ A¡L$buÅ_u
s¡d_p âhpk_p¡ l¡sy cpfs_u _h k„h¡v$_iugsp A_¡ ApL$p„npAp¡_¡
fQus dp¡v$u kfL$pf kp¡ kÞdp_ Ap`hy sp L$¥gpk dp_
Ly$V$_ursL$ k„`L®$ õpr`s L$fhp_p¡ kfp¡hf epÓp, cpfs-Qu__p
lsp¡. s¡dZ¡ 9 S>|_¡ fpô²$`rs sp kp„õL©$rsL$ k„`L$p®¡_¡ dS>b|su âv$p_
hX$pâ^p_ kp¡ dygpL$ps L$fu L$fhp_p¡ lsp¡.
Qu__prhv$¡id„Óuhp„NQucpfs_udygpL$ps¡
rkqL$L$d fpS>e_u `h_Ly$dpf QpdtgN kfL$pf Üpfp 9 S|>__p fp¡S> Nfubu
f¡Mpu _uQ¡ (bu.`u.A¡g.) fl¡gp gp¡L$p¡ dpV$¡ kfL$pfu _p¡L$fu dpV$¡ 1f % A_pds_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡. fpS>e kfL$pf_u v$f¡L$ _p¡L$fuAp¡ sp kph®S>r_L$ n¡Ó_p
D`¾$dp¡dp„ Nfubu f¡Mpu _uQ¡ fl¡gp Dd¡v$hpfp¡_¡ A_pds_p¡ gpc dmi¡. Ap
ApfnZ r_ed rkqL$L$d d|©m_p v$f¡L$ ìeqL$sAp¡ `f syf„s âcphu gpN| L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡.
Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, rkqL$L$ddp„ dpÓ 8 % ìeqL$s Nfubu f¡Mpu _uQ¡_p R>¡.
fpS>ecfdp„ s¡_u k„¿ep ``,000 S>¡V$gu R>¡.
Ly$X$_Ly$gd AÏàgp„V$ 8 S|>__p fp¡S> 1000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf cpfs_p¡ âd àgp„V$ b_u
Nep¡ R>¡. S>¡_y„ âd A¡L$d `p¡sp_u `|Z® ndsp ky^u `lp¢Qu Ney R>¡. Ap `l¡gp NyS>fps_y„ V$pV$p dy„Öp
`qfep¡S>_p 800 d¡Nphp¡V$ rhS>mu ndsp kp¡ kp¥u dp¡Vy$ A¡L$g DÐ`pv$_ A¡L$d lsy.
1000 d¡Nphp¸V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf
Ly$X$_Ly$gd cpfs_p¡ âd AÏàgpÞV$ bÞep¡
bu.`u.A¡g. dpV$¡ rkqL$L$ddp„
kfL$pfu _p¡L$fudp„ 1f % A_pds
lh¡ "Açdp apd®ku'srdg_pXy$_u S>egrgsp kfL$pf Üpfp NyZhÑp eyL$s
v$hpAp¡ d|m qL„ds L$fsp 10 % Ap¡R>p cph¡u h¡Qhp dpV$¡ f6
Sy>_u "Açdp apd®ku (Açdp dê„$^pNd) _p¡ `°pf„c ep¡ R>¡.
S>¡ A„sN®s kps rS>ëgpdp„ 10 S>¡V$gu Açdp apd®kuAp¡_„y
Dv$¹OpV$_ L$fhpdp„ Apìey R>¡. dy¿ed„ÓuA¡ krQhpgedp„u
huqX$ep¡ k¡ÞV$f L$p¢afÞk_p dpÂedu Q¡Þ_B, Bfp¡X$, k¡gd,
aX$¹X$pgp¡f, dvy$fpB, rihN„Np A_¡ rhf$^y_Nf rS>‰pdp„ Ap
apd®kuAp¡ iê$ B R>¡. Ap Açdp d¡qX$L$g vy$L$p_p¡ bk õV$¡ÞX$
rS>ëgp dy¿epgep¡ S>¡hp cfQL$ õ_p¡ `f õpr`s B R>¡.
s¡dS> BdfS>Þku v$hpAp¡_u kyfnp dpV$¡ L$p¡ëX$ õV$p¡f¡S>
kyrh^pAp¡ `Z Ap`hpdp„ Aphu R>¡.
3L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
_hu_sd V$¡¼¹_p¡gp¸Æ S>¡d L$¡ dp¡bpBg,
A¡k.A¡d.A¡k. a¡kbyL$, hp¡V$¹kA¡`, õL$pe`,
g¡`V$p¡`, huqX$ep¡ L$p¡tgN S>¡hu k„Qpf k¡hpAp¡_¡ kpd¡g
L$fu_¡ kudp kyfnp v$m (bu.A¡k.A¡a.)_u `„Åb
ä„qV$ef Üpfp v|$f_p A„sfuepm rhõspfp¡dp„ afS>fs
S>hp_p¡ dpV$¡ rQqL$ÐkL$ A_¡ `¡fpd¡qX$L$g L$d®Qpfu kp¡
k„`L®$ L$fu_¡ Apfp¡Áe `fpdi® L$fu iL$pe s¡hu
"V$¡gud¡qX$ku_ `qfep¡S>_p' f3 S|>_¡ âpf„c L$fhpdp„
Aphu R>¡.
dyëgp`¡qfepfb„^_ukyfnp-v$¡Mf¡M`frhQpfL$fhpkrdrs_ufQ_p_¡d„S|>fudyëgp `¡rfepf b„^_u kyfnp A_¡ v$¡Mf¡M k„b„r^s dpdgpAp¡ `f rhQpf L$fhp dpV$¡ ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_u fQ_p L$fhp
dpV$¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$m¡ 18 S|>_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_p AÂen L$¡qÞÖe S>m Apep¡N_p hqf›$ Ar^L$pfu li¡
sp A¡L$ kv$õe srdg_pXy$ A_¡ A¡L$ kv$õe L$¡fm_p li¡.
S>mpie_y„ `|Z® õsf 14f ayV$ ky^u h^pfhp
kyr_[òs L$fi¡ A_¡ 100 hj®u h^y S|>_p Ap b„^_u
kyfnp bpbsp¡ `f rhQpf L$fi¡.
krdrs_y„ L$pe® ::-
dyëgp `¡qfepf b„^
B.k.1887-9` hÃQ¡ rb°qV$i kfL$pf Üpfp L$¡fm fpS>edp„
`¡fuepf _v$u `f fpS>e_p `[òd OpV$_p L$pfX$p¡dpk rlëk_p BXy$L$L$u
rS>ëgpdp„ kdyÖ smu 881 duV$f_u JQpBA¡ `f dyëgp `¡rfepf
b„^_y„ r_dp®Z L$fhpdp„ Apìey lsy. S>¡ hs®dp_ kde¡ srdg_pXy$ A_¡
L$¡fm fpS>e hÃQ¡ rhhpv$_p¡ rhje bÞep¡ R>¡.
"V$¡gud¡qX$rk_`qfep¡S>_p'
cpfs v$¡i_p Ágp¡bg A¡X$ëV$ V$p¸b¡L$p¡ kh£ (Æ.A¡k.V$u.A¡k. BqÞX$ep) dyS>b f7.` L$fp¡X$ gp¡L$p¡
sdpL|$ k¡h_ L$f¡ R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf_p Apfp¡Áe A_¡ `qfhpf L$ëepZ d„Ópge Üpfp sdpL|$_p k¡h__¡
L$pfZ¡ Apfp¡Áe A_¡ Apr®L$ qõrs `f `X$sp âcphp¡_¡ DÅNf L$fhp Qpf rdr_V$_p¡ huqX$ep¡
rhop`_ "^ âpBT hu `¡' Åfu L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡.
Ap huqX$ep¡dp„ gp¡L$p¡ A_¡ s¡d_p Æh_ `f sdpL|$ k¡h__¡ L$pfZ¡ `X$sp âcphp¡_¡ V$pV$p d¡dp¡qfeg
lp¡qõ`V$g_p L$¡Þkf hp¡X®$dp„ sdpL|$ k¡h_ L$fsp v$v$}Ap¡ A_¡ su d©Ðey_u cep_L$sp rhj¡ qhõspfu
S>Zphhpdp Apìey R>¡. s¡dS> sdpL|$ k¡h_ L$f_pf rhi¡j `uqX$sp¡_p¡ kpnpÐL$pf `Z L$fphhpdp„
Apìep¡ R>¡. S>¡dp„ s¡d_p `qfhpf_p gp¡L$p¡_u ipfuqfL$ Apr®L$ õsf¡ e¡gu `f¡ip_uAp¡_¡ DÅNf
L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ap huqX$ep¡_¡ rhð a¡akp apDÞX$¡i_ (hëX®$ g„Ák apD„X$¡i_)_u sL$_uL$u klpe hX$¡
sp sdpL|$ DÐ`pv$_p¡ `f V$¡L$k h^pfu_¡ s¡_p h`fpi dpV$¡ gp¡L$p¡_¡ lsp¡Ðkpl L$fsp
l¡qgk_p klep¡Nu b_phhpdp„ Apìep¡ R>¡. S>dp„ N°pauL$_u dv$v$u Apfp¡Áe
Q¡shZuAp¡ sp DÃQ sdpL|$ V$¡L$k Üpfp L$X$L$ sdpL|$ r_e„ÓZ
_ursAp¡_p q¾$epÞhe__p dpdgpAp¡_¡ `Z v$ip®hpep R>¡.
"^âpBThu`¡'L$¡ÞÖkfL$pf_y„sdpL|$rhfp¡^urhop`_
âd k„d¡g_ a¡b°yApfu 2015dp„ k„d¡g__u ud : N°¡V$ dp¥kd Ap¸a gr_¯N : _p¡g¡S> kp¡kpeV$uT
A¡ÞX$ ^ d¡qL„$N Ap¸a ^ BqÞX$e_ Ap¡kue_ fuS>_'
"âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_y„ âd Ap„sffpô²$ue k„d¡g_ _hu qv$ëlu Mps¡ a¡b°yApfu f01`dp„ Apep¡rS>s i¡. S>¡dp„ fpô²$ue A_¡
Ap„sffpô²$ue ip¡^ cpNuv$pf A_¡ klep¡Nu cpN g¡i¡.
L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p krQh fhuÞÖtkl Üpfp kp¥ âdhpf "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âõsph Ap`hpdp„ Apìep¡
lsp¡. S>¡ _p¡X$g kdÞhe A¡S>Þku_p ê$`¡ k„õL©$qs d„Ópge kp¡ BqÞv$fp Np„^u fpô²$ue L$gp L$¡ÞÖ, _hu rv$ëlu_u A¡L$
`l¡g ê$`¡ R>¡.
Ap âp¡S>¡L$V$_p¡ dy¿e l¡sy kdyÖu kp„õL©$rsL$ dpNp¡®, kdyÖu kp„õL©$rsL$ `qfÖíe A_¡ dpN® `f ìep`L$ X$¡V$pb¡T A_¡
e|_¡õL$p¡ h¡b àg¡V$ap¡d® b_phhy A_¡ ud Üpfp e|_¡õL$p¡_u AÞe kp„õL©$rsL$ `f„`fpAp¡_¡ rhð rhfpks k„d¡g_ kp¡
Å¡X$hp_p¡ R>¡.
"âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âepk b¡ õsf¡ `p¡sp_¡ õpr`s L$fhp_p¡ R>¡ (1) kp„õL©$rsL$ d|ëep¡ A_¡ rhQpfp¡_¡ kdS>hp dpV$¡
dv$v$ L$fu iL$¡ s¡ dpV$¡ dp¡V$p `pe¡ âp¡S>¡L$V$_p¡ l¡sy rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep v$¡ip¡_u hÃQ¡ k„Qpfu Å¡X$pZ (f) _p_p
`pe¡ âp¡S>¡L$V$_y„ ap¡L$k fpô²$ue k„õL©$rsAp¡ A_¡ s¡d_p n¡Óue kdyÖu `qfhs®__¡ kdS>hp_y R>¡.
âp¡S>¡L$V$dp¥kd
V$p¡gõV$p¡e apd®_p¡ ÆZp£Â^pf dÂeâv$¡i kfL$pf L$fi¡
cpfsue DÃQpep¡N, õp_ue cpfsue kd|v$pe, v$rnZ ApräL$p kfL$pf¡ kp¡ dmu_¡ f0 Sy>gpB
f014Þpp fp¡S> V$p¸gõV$p¡e apd®dp„u `|.Np„^uÆ_p v$rnZ ApräL$pu cpfs `f afhp_p 100 hj® `|Z®
hp_p D`gÿedp„ A¡L$ kdpfp¡l_y„ Apep¡S>_ i¡. s¡dS> apd®dp„ õp_ue kpdyv$preL$ k„NW$_p¡_p kd|l
Üpfp rhL$rks L$fhpdp„ Aph_pf "NpX®$_ Ap¸a qfd¢bfk'_u õp`_p_u `qfep¡S>_p_u iê$Aps `Z Ap
qv$hk¡ i¡.
cpfs_p fpô²$q`sp `|.dlpÐdp Np„^uÆ S>¡_p g¡M_u b¡lv$ âcprhs lsp, s¡ frie_
g¡ML$ rgep¡ V$p¸gõV$p¸e_p _pd `fu _pd `pd¡gp V$p¡gõV$p¡e apd®_u õp`_p `|.bp`yA¡
B.k.1910dp„ v$rnZ ApräL$p Mps¡ L$fu lsu. 1100 A¡L$fdp„ a¡gpe¡gp Ap apd®_¡ s¡d_p
rdÓ lfd_ L$¥g¡_b¡L$¡ v$p_dp„ Apàey lsy.
Ap apd®dp„u `|.dlpÐdp Np„^uÆA¡ `p¡sp_p¡ âd kÐepN°l iê$ L$ep£ lsp¡. A¡ rkhpe
`|.bp`y_p kÐepN°l_p rkÂ^p„sp¡A¡ sÐL$pgu_ v$rnZ-ApräL$p_p AÞepe`|Z® A_¡ _õghpv$u
ipk_ kpd¡ gX$hp ^¡e®hp_ rhfp¡^u kdyv$pe_u dv$v$ L$fu lsu. ^¡e®hp_ rhfp¡^u kd|v$pedp„
rhrcÞ_ `©›$c|rdAp¡, ÅrsAp¡, ^d®_p gp¡L$p¡ apd®dp„ lmudmu_¡ fl¡sp lsp.
V$p¡gõV$p¡e apd®
V$p¡gõV$p¸e apd®_p ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i kfL$pf¡ A¡L$ L$fp¡X$_u fL$d apmhhp_u
Op¡jZp 10 S|>_¡ L$fu lsu. Ap Op¡jZp dy¿ed„Óu rihfpS>rk„l Qp¥lpZ¡ Å¡lp„kbN®_p
`qfÐeL$s rhõspf S>¡_u dprgL$u A¡L$ HV$ b_ph_pf L„$`_u `pk¡ R>¡, s¡_u epÓp v$frdep_ L$fu
lsu.
ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i_u dv$v$
L$¡qÞÖe v|$f k„Qpf Apep¡N¡ v$¡icfdp„ `|Z® dp¡bpBg _„bf
`p¡V$£rbguV$u_¡ 13 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡. S>¡
A„sN®s dp¡bpBg N°plL$ v$¡idp„ L$ep„e `Z `p¡sp_p¡ _„bf ephs
fpMu_¡ dp¡bpBg Ap¡`f¡Vf$ bv$gu iL$i¡.
`|Z® dp¡bpBg _„bf `p¡V$£rbrgV$u_¡ k¥Â^p„qsL$ d„S|>fu
dÂeâv$¡i kfLpf¡ 17 S|>__p fp¡S> _d®v$p-dpmhp-N„cuf
tgL$ `qfep¡S>_p (A¡_.A¡d.Æ.A¡g.`u.)_¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡.
cp¡`pg Mps¡ dy¿ed„Óu rihfpS>tkl Qp¥lpZ_u AÂensp
^fphsp _d®v$p r_e„ÓZ d„X$m_u b¡W$L$dp„ Ap ep¡S>_p krls
f143 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d_u _v$u Å¡X$p¡ `qfep¡S>_p_¡ õhuL©$rs
Ap`hpdp„ Aphu lsu.
_d®v$p-dpmhp-N„cuf `qfep¡S>_p dÂeâv$¡i_p BÞv$p¡f,
Dˆ$¥_ rS>ëgpdp„ 1`8 Npdp¡_¡ tkQpB kyrh^p A_¡ v$¡i_u Ly$g
`0,000 l¡L$V$f c|rd_¡ kyrh^p Ap`i¡. s¡dS> dpmhp n¡Ó_¡
cyNc® S>m õsf A_¡ `uhp_p `pZu_u s„Nu Ap¡R>u L$fhp A_¡
âõsprhs L$fhpdp„ Aph¡g R>¡.
dÂeâv$¡i kfL$pf¡ _d®v$p-
dpmhp-N„cuf tgL$
`qfep¡S>_p_¡ d„S|>fu Ap`u
dlpfpô²$ rh^p_kcp Üpfp X$p„kbpf `f `|Z®
ârsb„^ gNphsy rh^¡eL$ `kpf
dlpfpô²$ rh^p_kcp Üpfp 13 S|>__p fp¡S> X$p„kbpf r_j¡^
Ar^r_eddp„ k„ip¡^_ L$fsp rh^¡eL$_¡ d„S|>fu Ap`hpdp„ Aphu R>¡.
Ap k„ip¡^_dp„ X$p„kbpfp¡_y„ gpekÞk fv$ L$fu_¡ °u õV$pf A_¡
apBh õV$pf lp¡V$gp¡dp„ X$p„k âv$i®_ `f fp¡L$ gNphpB R>¡. Å¡ L¡, s¡dp„
`bdp„ ep¡Åsp `pqfhpfuL$ kdpfp¡l, qX$õL$p¡ ¡L$, Ap¸fL$¡õV²$p `pV$}dp„
sp X$p„k `f L„B S>Zphpey _u.
Ap k„ip¡^__p c„N bv$g lp¡V$g_u `frdV$ fv$ L$fhp kp¡
Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u ÓZ dpku h^ydp„h^y `p„Q hj® ky^u S>¡g_u
kÅ_u Å¡NhpB sp A¡L$ gpMu gB_¡ `p„Q gpM ky^u_p v„$X$_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡.
L$¡qÞÖek„õL©$rsd„ÓpgeÜpfp"dp¥kd`qfep¡S>_p'_uiê$Aps
bly Apepdu rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep_u dprlsu d¡mhhp A_¡ s¡_u kp„õL©$rsL,$
hpZurS>eL,$ ^prd®L$ rhrh^sp `f$ `yfpspqÐhL$ A_¡ A¥qslprkL$ qfQk® L$fhp L$sf_p v$p¡lp
Mps¡ f0 S|>_¡ rhð rhfpks krdrs_p 38dp„ kÓdp„ "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âpf„c L$fhpdp„
Apìep¡ lsp¡.
L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p Ap âp¡S>¡L$V$dp„ e|_¡õL$p¡ krls Qu_, Bfp_, çep„dpf, k„eyL$s
Apfb Ardfps A_¡ rhA¡s_pd S>¡hp v$¡ip¡_p fpS>v|$sp¡A¡ `Z M|b S> JX$u ê$Qu v$ip®hu lsu.
4L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
kfL$pf Üpfp dpÞesp d¡mh¡gp A_¡ dyqõgd
kdyv$pe_u kph®S>r_L$ õpeu `qfkç`rsAp¡_u r_epdL$
A_¡ r_e„ÓL$ k„õp hL$a bp¡X®$ sfuL$¡ Ap¡mMpe R>¡.
dÂeâv$¡i fpS>e_p hL$a bp¡X®$_p kv$õe `v$¡ fl¡gp
_Tdp l¡`syëgp_¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$mdp„ gOydsu
dpdgp_p d„Ópgedp„ d„Óu `v$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphsp
s¡dZ¡ 13 S|>_¡ hL$a bp¡X®$dp„u fpÆ_pdy Apàey R>¡.
DÑfpM„X$ kfL$pf_u L$¡rb_¡V$¡ ` S|>_ f014_p fp¡S> dy¿ed„Óu
lfui fphs_u L$p¢N°¡k kfL$pf Üpfp "qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_
ep¡S>_p' _¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu lsu. Ap ep¡S>_p 1` Ap¸Nô$ f014
u iê$ i¡.
Ap ep¡S>_p A„sN®s fpS>edp„ l¡L$V$f c|rd `f M¡su L$f_pf
qL$kp_p¡_¡ 800 ê$q`ep ârs dpk `¢i_ Ap`hp_u Å¡NhpB R>¡. Ap
âL$pf_u ep¡S>_p gph_pf DÑfpM„X$ fpS>e v$¡i_„y âd fpS>e R>¡.
"qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_
ep¡S>_p' -DÑfpM„X$
kfL$pf_u d„S|>fu
X$p¸._Tdp l¡`syëgp_y„
dÂeâv$¡i fpS>e hL$a
bp¡X®$dp„u fpÆ_pdy
`.b„Npm_u kfL$pf¡ f0 S|>__p fp¡S> rh^p_kcpdp„ S>g`pB NyX$u
rSëgp_y„ rhcpS>_ L$fu_¡ Agu`yfÜpf _pd_p rS>ëgp_u fQ_p L$fhp_p¡
r_Z®e gu^p¡ R>¡. S>¡ f` S|>_¡ AqõsÐhdp„ Aphhp_u kp¡ `„.b„Npmdp„ Ly$g
rS>ëgp_u k„¿ep f0 S>¡V$gu B NB R>¡.
L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 19 S|>_¡ 6 S>¡V$gu dlÐh`|Z®
krdrsAp¡_y„ `y_N®W$_ L$fhpdp„ Apìey lsy. 4
L$¡rb_¡V$ krdrs_y„ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p A_¡ bpL$u_u b¡
krdrs_y„ N©lâ^p_ fpS>_ptkl_u AÂenspdp„
NW$_ L$fhpdp„ Apìey lsy.
_f¡ÞÖ dp¡v$u Qpf L$¡rb_¡V$ krdrs kyfnp,
fpS>_ursL$ dpdgp, Apr®L$ dpdgp, d„Óu d„X$gue
r_e|qL$s_p AÂen `v$¡ sp fpS_ptkl k„kv$ue
L$pe® A_¡ Aphpk NW$_ krdrs_p AÂen fl¡i¡.
L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 6
L$¡rb_¡V$ krdrsAp¡_y„
`y_N®W$_
.bNm N pr Æs` „ p _p¡S>g`pB yX$urS>ëg¡ hcp
friep_p D` hX$pâ^p_
rv$rdÓu Ap¡ fp¡Np¡rS>__p¡
cpfs âhpkfriep_p D` hX$pâ^p_ qv$qdÓu Ap¡ fp¡Np¡qS>_ cpfs_u b¡
qv$hkue epÓp `f 18 S|>_¡ dygpL$ps¡ Apìep lsp. s¡dZ¡
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u A_¡ rhv$¡i d„Óu kyjdp õhfpS> kp¡
dygpL$ps L$fu lsu.
dlpfpô²$ fpS>edp„ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ _l] L$¡ ^d®_p Ap^pf¡
dfpW$p_¡ 16% A_¡ dyqõgdp¡_¡ ` % S>¡V$gu A_pds rinZ
k„õpAp¡dp„ Ap`hp dpV$¡ fpS>ed„Óu d„X$m Üpfp f6 S|>_¡ d„S|>fu âv$p_
L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap a¢kgp¡ dykgdp_p¡_p kpdprS>L$ A_¡ i¥nrZL$
A_¡ Apr®L$ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ b_¡gu kÃQf krdrs A_¡ f„N_p
rdîp Apep¡N_u cgpdZ_p Ap^pf¡ g¡hpep¡ R>¡.
b_¡ kdyv$pep¡_u fpS>edp„ Ly$g hksu 111 rdgue_ S>¡V$gu R>¡. S>¡dp„
dfpW$p 3f % A_¡ dyqõgd ` % S>¡V$gu R>¡.
àB.k.f007dp„ Ap„^°âv$¡i fpS>e dykgdp_p¡_¡ 4 % A_pds
Ap`_pf âd fpS>e bÞey lsy. Å¡ L$¡ bpv$dp„ lpBL$p¡V$£ A¡hy S>Zphu_¡
A_pds r_fõs L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡ Ap âL$pf_u A_pds_¡ L$pfZ¡
k„rh^p__p A_yÃR>¡v$ 14, 1`(1) A_¡ 16(f) Dëg„O_ pe R>¡.
B.k.199fdp„ kyrâd L$p¡V®$_u k„rh^p_ `uW$¡ d„X$g Apep¡N
Üpfp Ap¡.bu.ku._¡ âv$p_ sp ApfnZ_u cgpdZp¡_¡ k„h¡^pr_L$ ê$`¡
ep¡Áe S>Zphu_¡ v$f¡L$ âL$pf_u A_pds dpV$¡ Ly$g `0% _u Ar^L$sd
kudp r_^p®fus L$fu lsu.
à `0 % A_pds_u kudp r_^p®qfs L$fhp R>sp L$¡V$gpL$ fpS>ep¡ h^y
ApfnZ Ap`u füp R>¡. S>¡dp„ Ap„^°âv$¡i 83 %, srdg_pXy$dp„ 69 %
S>¡V$gy ApfnZ R>¡.
àdlpfpô²$ fpS>edp„ hj® f004dp„ qhgpkfph v$¡idyM_u kfL$pf hMs¡
kp¥ âdhpf dyqõgd A_pds_u dp„N DW$u lsu.
àhs®dp_ kfL$pf¡ dyqõgd/dfpW$pAp¡_¡ Ap`¡gu A_pds kpd¡ kyrâd
L$p¡V®$dp„ `X$L$pf Ap`u iL$pe R>¡. Lp$fZ L$¡, kyâud L$p¡V®$ Üpfp r_^p®qfs
`0 % A_pds_u kudp_p¡ c„N pe R>¡.
dlpfpô²$dp„ dfpW$p_¡ 1` %,
dyqõgdp¡_¡ ` % A_pds
dy[õgd A_pds rhj¡ ÅZhp S>¡hy :
Dcfu Aphu R>¡. B.`u.ku. n¡Ó `pk¡ Ap¡Bg A_¡ N¡k
`¡V²$p¡L$¡rdL$ëk, M__ A_¡ ^psy rhop_, Dh®fL$ rhS>mu
A_¡ byr_epv$u dpmMp n¡Ó¡ rhrh^ `p¡V®$ap¡rgep¡_u
`qfep¡S>_pAp¡ R>¡.
_hfÐ_ v$fˆ$p¡ âpá L$fhp dpV$¡_p dp`v„$X$
- `pR>gp `p„Q hj®dp„ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p ÓZ DÐL©$ô$ L$¡ M|b
S> kpfp d¡dp¡f¢X$d A¸a A„X$f õV¡qÞX„$$N
- A_yk|rQ A¡ A_¡ rdr_fÐ_ î¡Zu-1 _p¡ v$fˆ$p¡ lp¡hp¡.
- `pR>gp ÓZ hj®_p âv$i®_ `f 100 A„L$dp„u 60 L$¡
s¡_pu h^y A¡L$ L$¡, q_çdguqMs v$nsp dp`v„$X$ `f âpá
ep lp¡e.
(1) _¡V$h® `f iyÂ^ gpc
(f) DÐ`pv$_ A_¡ k¡hp `f dp_hîd MQ®
(3) r_ep¡rS>s `|„Æ õhê$`¡ kL$g dprS®>_
(4) V$_®Ap¡hf ê$`¡ kL$g gpc
(`) âqs i¡f AphL$
(6) _¡V$h® `f iyÂ^ gpc `f Ap^pqfs
A„sfn¡Óue syg_p
fpô²$ue ch_ q_dp®Z r_Nd A_¡ A¡qÞS>r_ek®
HqX$ep rgrdV$¡X$_¡ _hfÐ__p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ ep¡
cpf¡ DÛp¡N A_¡ kph®S>r_L$ d„Ópge_¡ Apr^_ kph®S>r_L$
D`¾$d rhcpN Üpfp _pZp„ A_¡ k„Qpg_ õhpesÑp h^pfhp
dpV$¡ L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp f4 S|>_¡ fpô²$ue ch_ r_dp®Z r_Nd
(A¡_.bu.ku.ku.) A_¡ A¡qÞS>r_ek® BqÞX$ep rgrdV$¡X$
(B.ApB.A¡g.)_¡ _hfÐ_p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ ep¡ R>¡. _hfÐ_p¡
v$fˆ$p¡ dmhp_¡ L$pfZ¡ L„$`_uAp¡_¡ L$¡V$guL$ ep¡S>_pAp¡ dpV$¡
r_Z®e g¡hpdp„ Ry>V$R>pV$ dm¡ R>¡.
fpô²$ue ch_ q_dp®Z r_Nd
(A¡_.bu.ku.ku.)
cpfs A_¡ rhv$¡ip¡dp„ rhrh^ âL©$rs, S>qV$gspAp¡ A_¡
kpdprS>L$, fpS>_ursL$ cp¥Np¡rgL$ õp_p¡ `f rkrhg
A¡qÞS>r_ef]N r_dp®Z k¡hp âv$p_ L$f¡ R>¡. A¡_.bu.ku.ku.
byr_epv$u dpmMp n¡Ódp„ `Z kq¾$e füy R>¡. S>¡dp„ rQd_u,
L|$tgN V$phf A_¡ Sy>v$p Sy>v$p âL$pf_p DÅ® àgp„V$p¡ kp¡ Å¡X$pe¡gu
`qfep¡S>_p_y„ L$pe® L$ey® R>¡.
A¡qÞS>r_ek® HqX$ep rgrdV$¡X$
(B.ApB.A¡g.)
cpfs_u dy¿e A¡qÞS>r_eqf„N `fpdi®v$psp L„$`_u sfuL$¡
cpfsue rhop_ k„õp_ (BqÞX$e_ BqÞõV$V$¹e|V$$ Ap¸a
kpeÞk) b¢Ág|ê$ sp L$¡qÞÖe g^y A_¡ dÂed DÛed
d„Ópge hÃQ¡_p A¡d.Ap¡. e|._p am õhê$`¡ k„õp__p
b¢Ág|ê$ Mps¡_p `qfkfdp„ 17 S|>__p fp¡S> L$¡qÞÖe d„Óu L$gfpS>
rdîA¡ A¡L$ "DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ' _y„ Dv$¹OpV$_ L$ey® lsy.
DÐL©ô$sp L$¡ÞÖ_y„ L$pe® :
à cpfsue rhop_ k„õp__p k„ip¡^_L$sp®Ap¡,
byqÂ^ÆhuAp¡, âpÂep`L$p¡_p op_ A_¡ A_|chu
A¡d.A¡k.A¡.B. n¡Ódp„ _hfQ_p, ârsõ`^p® A_¡
rhL$pkdp„ ep¡Nv$p_ Ap`hy.
à DÛp¡Np¡_p õhv$¡iuLfZ A_¡ d|ëe A¡qÞS>r_eqf„N dpV$¡
âq¾$ep A_¡ DÐ`pv$_ qX$TpB_ sp qhL$pk dpV$¡ A¡L$ d„Q
ê$`¡ L$pe® L$fhy.
cpfsue rhop_ k„õp_, b¢Ág|ê$
L$Zp®V$L$_p b¢Ág|ê$ Mps¡ f7 d¡ 1909_p fp¡S> DÃQ
rinZ A_¡ ip¡^ n¡Ó¡ ep¡Nv$p_ Ap`hpdp„ Ddv$p l¡syu
cpfsue rhop_ k„õp__u õp`_p L$fhpdp„ Aphu lsu.
k„õp__u õp`_p dpV$¡ S>di¡v$Æ V$pV$p_p klL$d} byfp¡fÆ
`pv$ipl_u c|rdL$p dlÐh`|Z® lsu. s¡dS> s¡ dpV$¡ klep¡N
Ap`_pf S>di¡v$Æ V$pV$p, õhprd rhh¡L$p_„v$ S>¡ kh®rhqv$s
riL$pNp¡ epÓpdp„ s¡d_p klep¡Nu lsp. d¥k|f_p dlpfpÅ îu
L©$óZfpS> hpX$uepf, s¡d_p dpsp A_¡ sÐL$prg_ hpBkfp¡e
gp¡X®$ L$T®_ lsp.
BqÞX$e_ BqÞõV$V$¹e|V$ Ap¸a kpeÞk,
b¢Ág|ê$ Mps¡ DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ_u iê$Aps
DÑd âL$pf_u hrlhV$_u dp„N kp¡ B.k.1994u g„bpB fl¡gp pZ¡ rS>ëgp_p rhcpS>__u bpbs_¡ dlpfpô²$ kfL$pf¡
13 S|>__p fp¡S> d„S|>fu_u dlp¡f dpfu R>¡. pZ¡ rS>‰p_p rhcpS>__u dp„N Apd sp¡ B.k.1980_p v$kL$p_p dÂeu B flu
lsu. S>¡_¡ Âep_¡ gB_¡ rhcpS>_ dpV$¡ ìehlpqfL$ AÂee_ `Z L$fphpey lsy `f„sy rhcpS>__p¡ a¦kgp¡ Ap¸L$V$p¡bf f01fdp„
L$p¡L$Z k„cpNue ApeyL$s_u AÂenspd„p fQpe¡g krdrs_p Ap^pf `f ep¡ lsp¡.
pZ¡ rS>‰p_y„ Ap rhcpS>_ 1 Ap¡Nô$, f014 u gpN| i¡ A_¡ pZ¡dp„u AgN `X$¡gp¡ _hp¡ rSëgp¡ `pgOf dlpfpô²$_p¡
36dp¡ rSëgp¡ b_i¡. fpS>e kfL$pf¡ `pgOfdp„ dpmMpL$ue kyrh^p dpV$¡ 4`0 L$fp¡X$ âv$p_ L$fhp_u Ål¡fps L$fu R>¡.
rS>ëgp¡ Ly$g hksu kdprhô$ n¡Ó
pZ¡ 80.`8 gpM L$ëepZ, A„bf_p,D‰pk_Nf, dyfbpv$, iplp`yf
`pgOf 1.10 L$fp¡X$ `pgOf, S>hplf, dp¡Mpv$p, sgkpfu, hkB, hpX$p, v$lpÏ, rh¾$dNY$
rhcpS>_ bpv$_u qõrs :
hj® f01f-f013 v$frdep_ qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u e¡gu
iê$Aps f„N gphu R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ 16 S|>_¡ L$f¡gu Op¡jZp dyS>b qv$ëlu v$¡i_y„ âd L$¡fp¡rk_ dyL$s
fpS>e b_u Ney R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ Ap ep¡S>_p `f 6f L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ MQ® L$fu_¡ b¡ gpM `rfhpfp¡_¡ das
A¡g.`u.Æ. rkrgÞX$f, f¡Áeyg¡V$f, N¡k õV$h, kyfnp V$e|b A_¡ N¡k L$_¡L$i_ D`gå^ L$fpìep lsp.
L$¡fp¡rk_ dyL$s Op¡rjs hp `l¡gp qv$ëludp„ åg| f„N_p L$¡fp¡rk__„y h¡QpZ sy lsy. S>¡_y„ h¡QpZ A_¡
D`ep¡N lh¡ `|Z® fus¡ ârsb„r^s R>¡. R>sp L$p¡B âqsb„^_p¡ c„N L$fi¡ sp¡ s¡_p `f Bk¢rkeg L$p¡dp¡qX$V$u
A¡L$V$ 19`` A_¡ qv$ëlu L$¡fp¡ku_ Ap¡Bg L„$V²$p¡g A¡L$V$ 196f A„sN®s kMs L$pe®hplu L$fhpdp„
Aphi¡ s¡dS> qv$ëlu _Nf r_Nd Üpfp ap¡q„N„N dpV$¡ âep¡N L$fhpdp„ Aphsy ka¡v$ f„N_y„ kbqkX$u
hNf_y„ L$¡fp¡rk_ s¡g L„$`_uAp¡_p ApDV$g¡V$ `f D`gå^ R>¡.
qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u iê$Aps f1 Ap¡Nô$ f01f_p fp¡S> L$¡qÞÖe
`¡V²$p¡rged A_¡ Ly$v$fsu N¡k d„Ópge A_¡ ÓZ dy¿e `¡V²$p¡rged L„$`_uAp¡_p klep¡Nu B lsu.
qv$ëludp„ ârs hj® `3,000 qL$gp¡ guV$f L$¡fp¡rk__p¡ D`ep¡N sp¡ lsp¡. S>¡ S>ê$fuepsd„v$ `qfhpfp¡_¡ 1f.`0 ê$r`ep_p cph¡ âqs rgV$f Ap`hpd„p Apìey lsy.
S>¡_p `f 1` ê$r`ep_u kbqkX$u L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp Ap`hpdp„ Aphsu lsu. S>¡_p `f ârs hj® f00 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d kbuqkX$u ê$`¡ MQ® su lsu. S>¡_u lh¡
kfL$pf_¡ bQs i¡.
cpfs_pkp¥uh^yhksu^fphsprS>ëgppZ¡_prhcpS>__¡dlpfpô²$kfL$pf_ud„S>|fu
qv$ëlu bÞey v$¡i_y„ âd L$¡fp¡ku_ dyL$s fpS>e
L$¡fp¡ku_ dyL$s ep¡S>_p
friep cpfs `fdpÏ v$preÐh
L$p_|_ `f kldsfriep 10 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ fus¡ cpfsue `fdpÏ v$pqeÐh
L$p_|_ dpV$¡ klds B Ney R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ Ly$X$_Ly$gd `fdpÏ rhS>mu
k„e„Ó_p ÓuÅ A_¡ Qp¡p A¡L$d dpV$¡_u kdS|>su lõspnf dpV$¡_p¡ fõsp¡
Apkp_ B Nep¡ R>¡.
5L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
`|Z¡_u aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÅ tgN_u î¡Zu_¡ f6 S|>_¡ kpd¡g L$fu_¡ qL$Þ_fp¡_u d_psu ÓuÆ î¡Zu_p tgN
dpV$¡ Ap âL$pf¡ kyrh^p D`gå^ L$fph_pf v$¡i_u âd L$p¸g¡S> b_u NB R>¡. âd hj® bu.A¡., bu.A¡k.ku. dpV$¡ AfÆ ap¡d®,
Ap¸_gpB_ D`gå^ R>¡. S>¡dp„ ÓuÅ tgN_p¡ rhL$ë` fpMhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap âL$pf_p¡ a¦kgp¡ A¡râg f014dp„ kyâud L$p¡V®$ Üpfp
ÓuÆ tgN_¡ dpÞesp A`pep bpv$ g¡hpep¡ R>¡.
bp¡f hÞe Æh
AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„
V$pBNf qfTh® bÞey
dlpfpô²$ fpS>e_p _pN`yf A_¡ h^p®
rS>ëgp_u kudp `f Aph¡gp bp¡f hÞeÆh
AcepfÎe_¡ L$¡qÞÖe h_ A_¡ `ep®hfZ
d„Ópge Üpfp 1 Sy>gpB_p fp¡S> v$¡i_p 47dp„ A_¡
dlpfpô²$_p R>Ì$p V$pBNf-qfTh® sfuL$¡
Ar^k|rQs L$ey® R>¡.
Ap r_Z®e fpô²$ue `iy_p k„fnZ dpV$¡_p
âepkp¡ h^y dS>bys b_phhp_p l¡syu L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, dlpfpô²$dp„ AÞe
V$pBNf qfTh® d¡gOpV$, `¢Q, sv$p¡bp, _pNÆfp,
kepÖu Aph¡gp R>¡.
`°p¡S>¡L$V$ V$pBNf
âp¡S>¡L$V$ V$pBNf_p¡ Dv«¡i hpO_p âS>__ dpV$¡
kyfrns A_¡ kyrh^pS>_L$ hpsphfZ
b_phhp_p¡ A_¡ hpO_u hksudp„ h^pfp¡
L$fhp_p¡ R>¡. V$pBNf qfTh® A¡L$ baf fZ_urs
A„sN®s fQhpdp„ Aphu füp R>¡. âp¡S>¡L$V$ V$pBNf
fpô²$ue hpO k„fnZ Ap¸p¡qfV$u Üpfp r_e„qÓs
R>¡.cpfs v$¡idp„ âp¡S>¡L$V$ V$pBNf sÐL$pgu_
hX$pâ^p_ BqÞv$fp Np„^u_p _¡s©Ðhdp„ cpfs
kfL$pf Üpfp B.k.1973dp„ gyá âpe B fl¡gp
hpO_u âÅrsAp¡_¡ bQphhp dpV$¡ iê$ ep¡ lsp¡.
S>¡ A„sN®s 9 V$pBNf qfTh®u e¡gu iê$Aps
ApS>¡ 47 S>¡V$gu k„¿epdp„ B NB R>¡.
DÑfâv$¡i fpS>e_p `e®V$_ õm ApNfp, dyfp, MS|>fplp¡,
hpfpZku A_¡ ^prd®L$ n¡Ó dyfp, Aep¡Âep, hpfpZku A_¡
Agplpbpv$_¡ `fõ`f sp fpS>^p_u gM_D_¡ fpS>e_p v$f¡ rS>‰p
dy¿e dL $kp¡ Å¡X$hp dpV$¡ fpS>e_u âd V$¡L$ku k¡hp "hpey rdÓ'
dpV$¡ Mp_Nu n¡Ó_u L„$`_u qfhf A¡qÞS>r_ef]N âpBh¡V$ rgrdV$¡X$ kp¡
A¡d.Ap¡.e|. `f _hu qv$ëlu Mps¡ q_h¡iL$ k„d¡g_ v$frdep_ dy¿ed„Óu
ArMg¡i epv$h¡ lõspnf L$ep® lsp.
`rfep¡S>_pdp„ lhpB A¡çåeyg„k k¡hp âv$p_ L$fhp_u Å¡NhpB
`Z R>¡. s¡dS> Ap`psL$prg_ rQqL$Ðkp dpV$¡ Ap k¡hp_p¡ D`ep¡N
L$f_pf hqf›$ _pNqfL$p¡_¡ rhi¡j kyrh^p A_¡ cpX$pdp„ fpls kqls_u
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡.
"hpeyrdÓ' `qfep¡S>_p iê$Apsdp„ Qpf l¡rgL$p¸àV$fp¡ kp¡ iê$ i¡.
S>¡_u k„¿ep ^uf¡ ^uf¡ h^pfhpdp„ Aphi¡. Ap ep¡S>_p `f 3`0 L$fp¡X$_p¡
MQ® i¡.
DÑfâv$¡ifpS>e_uâdlhpBV$¡L$kuk¡hp"hpeyrdÓ' aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÆ tgN_u î¡Zu kpd¡g
DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg bu.A¡g.Å¡iuA¡ 17 S|>_¡ `p¡sp_p `v$
`fu fpÆ_pdy fpô²$`rs âZh dyMÆ®_¡ kp¢`u v$u^y lsy. s¡Ap¡ Sy>gpB
f009dp„ fpS>e`pg sfuL$¡ `v$pr^_ ep lsp.
bu.A¡g. Å¡iu_y„ fpÆ_pdy A¡hp kde¡ Apìey R>¡ L$¡ S>epf¡ dp¡v$u
kfL$pf Üpfp ey.`u.A¡ kfL$pf Üpfp r_dZ|„L$ e¡gp fpS>e`pg_¡
lV$phhp_u lgQg B flu lsu.
d¡ f010çpp„ A¡k.Apf.bp¡dp_u L$¡kdp„ r_Z®e Ap`sp khp£ÃQ
Av$pgs¡ S>Zpìey lsy L$¡, fpS>e`pg L$¡ÞÖ kfL$pf_p L$d®Qpfu _u
lp¡sp A¡V$g¡ kfL$pf bv$ghp kp¡ s¡d_¡ d_dp_u fus¡ bv$gu iL$psp
_u. Þepepge_p S>Zpìep A_ykpf L$v$pQpf L$¡ AÞe
Ar_erdssp_p Apfp¡`p¡_p Ap^pf¡ s¡d_¡ bv$ghp Å¡BA¡.
DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg
bu.A¡g.Å¡iu_y„ fpÆ_pdy
iy„ lsp¡ khp£ÃQ Av$pgs_p¡ r_Z®e ?
"fZ_y„ S>lpS>' sfuL$¡ Ap¡mMpsy sp `iy sfuL$¡
fpS>õp_dp„ Ak„¿e gp¡L$p¡_¡ ApÆrhL$p âv$p_ L$fsp V$_¡
buL$p_¡f Mps¡ ep¡Åe¡gu L$¡rb_¡V$ b¡W$L$dp„ kfL$pf Ap`_p Üpf¡
Arcep_ v$fçep_ 30 S|_¡ fpS>e `iy sfuL$¡ Op¡rjs L$fhpdp„
Apìey lsy.
R>¡ëgp L$¡V$gpL$ hjp£u Ap D`ep¡Nu `iy_¡ s¡_p dpk_p
D`ep¡N, `X$p¡iu fpS>edp„ õmp„sf sp bguv$p_ QX$phhp
dpV$¡ D`ep¡Ndp„ g¡hp_¡ L$pfZ¡ s¡_u k„¿ep TX$`u OV$u flu R>¡,
S>¡ ârs `p„Q hj® f` % _p¡ OV$pX$p¡ v$ip®h¡ R>¡. hj® 1997dp„
66,8,800 S>¡V$gp _p¢^pe¡gp JV$ hj® f003dp„ OV$u_¡
4,98,000 S>¡V$gp B Nep lsp. s¡dS> hj® 2003-08
v$fqdep_ S>¡kgd¡f rS>ëgpdp
à
à NyS>fps_p L$ÃR>dp„ fpÄe_y„ A¡L$dpÓ
à
à
à
K
KV$_u hksudp„ h^pfp¡ ep¡ R>¡.
hs®dp_ kde¡ v$¡idp„ KV$_u S>¡kgd¡fu, rbL$p_¡fu, L$ÃR>u
A_¡ dpfhpX$u A¡d `p„Q Års dpÞesp âpá R>¡.
KV$ k„h^®_ L$¡ÞÖ ^p¡fu
Npd Mps¡ Aph¡gy R>¡. Alu L$ÃR>u Ap¡gpv$_p KV$_u
ÅmhZu pe R>¡. Ap KV$ bu.A¡k.A¡a. A_¡ NyS>fps_u
`p¡rgk Mfuv$¡ R>¡.
NyS>fps_p `iy`pg_ rhcpN¡ KV$X$u_p vy$^_y„ h¡QpZ
L$fhp_u ep¡S>_p b_phu R>¡ S>¡ dpV$¡ fpÄe kfL$pf Üpfp 80
gpM_u d„S|>fu âv$p_ L$fhpdp„ Aphu R>¡.
KV$X$u_y„ vy$^ ågX$ L$¡Þkfdp„ AL$kuf R>¡ S>¡_¡ L$¡Þkf qfkQ®
BqÞõV$V$¹e|V$¡ `Z âdpZus L$ey® R>¡. s¡dS> S>mp¡v$f S>¡hp
fp¡Ndp„ Apeyh£v$ r_óZp„sp¡ s¡_y„ k¡h_ L$fhp_y„ S>Zphsp
lp¡e R>¡.
L$ÃR>_u MfpB Års_p KV$ fZdp„ Qpgu iL$hp kp¡
`pZudp„ sfu `Z iL$¡ R>¡. v$qfepdp„ s¡ ÓZ qL$gp¡duV$f ky^u
sfu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡. s¡dS> ÓZ lÅf V$u.X$u.A¡k.
S>¡V$gy Mpê$ `pZu `Z `u iL$¡ R>¡. X$eyAg BL$p¡ rkõV$ddp„
Æhu iL$sp Ap âpZu_u fp¡N ârsL$pfL$ iqL$s DÑd
L$np_u R>¡.
fpS>õp_ kfL$pf
Üpfp V$_¡
fpS>e`iy Op¡rjs
L$fhpdp„ Apìey„
K
KV$ $rhj¡ ÅZhp S>¡hy
dÂeâv$¡idp„ dqlgpAp¡_u klpesp
dpV$¡ "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_u iê$Aps
drlgp_p kçdp_ A_¡ k„fnZ l¡sykf v$¡i_y„ âd A¡L$uL©$s k„L$V$ kdp^p_ L$¡ÞÖ (h_ õV$p¡`
¾$pBrkk qfk¡ëe|i_ k¡ÞV$f) "Np¥fhu'_u iê$Aps dÂeâv$¡i_p cp¡`pg Mps¡ 16 S|>__p fp¡S>
B lsu. S>¡_„y Dv$¹OpV$_ raëd Arc_¡sp ApdufMp_¡ L$ey® lsy. S>¡ dÂeâv$¡i kfL$pf A_¡
A¡L$i_ A¡X$ (A¡_.Æ.Ap¡.)_u k„eyL$s L$pe® ep¡S>_p R>¡.
"Np¥fhu L$¡ÞÖ ep¡S>_p'
ØdÂeâv$¡i kfL$pf Üpfp dqlgpAp¡_p kÞdp_ A_¡ k„fnZ_p l¡sykf "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_p¡ âpf„c
ep¡ R>¡. S>¡_u õp`_p fpS>e_p âÐe¡L$ rS>ëgpdp„ i¡. Ap L$¡ÞÖp¡ drlgpAp¡_p kçdp_ A_¡
s¡d_p Ar^L$pfp¡_p k„fnZ bpbs¡ L$pe® L$fi¡.
Ø"Np¥fhu' L$¡ÞÖdp„ dy¿eê$`¡ tlkp A_¡ bmpÐL$pf_u qiL$pf drlgpAp¡_u dv$v$ L$fhpdp„ Aphi¡.
S>¡dp„ Ap`rÑ lõsn¡` k¡hp, A¡a.ApB.Apf. _p¢^phhpdp„ klep¡N, Ðhfus `fpdi®, S>ê$fu
kyfnp, ipkqL$e ep¡S>_pAp¡_p¡ gpc A`phhp¡, L$p_|_u r_óZp„sp¡ `pk¡u kgpl, Æh_
Æhhp klpesp A_¡ `y_hp®k S>¡hu bpbsp¡ kpd¡g R>¡.
DÑfpM„X$rh^p_kcpkÓN¥fk¥ZMps¡Apep¡rS>sey
B.k.f000dp„ DÑfpM„X$_u
fQ_p bpv$ âdhpf fpS>^p_u
v$l¡fpv|$__u blpf rh^p_kcp kÓ
9 S|>_ u 11 S>|_ ky^u Qdp¡gu_p
N¡fk¥Z Mps¡ Apep¡rS>s ey lsy.
DÑfpM„X$_u fQ_p bpv$
Al]_p gp¡L$p¡_u dp„N lsu L$>¡,
N¥fk¡Z_¡ fpS>e_u fpS>^p_u
b_phhpdp„ Aph¡ S>¡u hj®
f013dp„ `|h® dy¿ed„Óu rhS>e
blyNyZpA¡ Alu„ buSy> kcp ch_
õpr`s L$ey® lsy. hs®dp_
dy¿ed„Óu lfui fphs¡ gp¡L$p¡_u cph_pAp¡_¡ kçdp_ A`®hp Al] rh^p_kcp kÓ ep¡S>ey lsy.
5L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
v$¡i_u buÅ _„bf_u kp¥u
dp¡V$u dp¡bpBg L„$`_u
dpB¾$p¡d¡L$k$ cpfsu A¡fV$¡g_p
`|h® ku.B.Ap¡. k„S>e L$`|f_¡
dpB¾$p¡kp¡aV$_p AÂen `v$¡ `
S|>__p fp¡S> r_e|L$s L$ep® R>¡.
dëV$u_¡i_g dpq„lsu V$¡¼¹_p¡gp¸Æ A_¡ kp¡aV$h¡f k¡hp L„$`_u Hap¡rkk_p _hp dy¿e Ar^L$pfu
(ku.B.Ap¡.) kl dy¿e âb„^ r_v$£iL$ (A¡d.X$u.) sfuL$¡ 11 S|>__p fp¡S> rhipg rkL$L$p_u Op¡jZp B
R>¡. s¡Ap¡ hs®dp_ ku.B.Ap¡. A¡k.X$u. qib|gpg_„y õp_ 1 Ap¡Nô$ f014_p fp¡S> g¡i¡.
A¡râg f014 hp¡gÞV$fu fuV$ped£ÞV$ g¡_pf hpBk A¡X$rdfg i¡Mftklp_p õp_ `f
hpBk A¡X$rdfg Ar_g Qp¡`X$p_u r_dZ|„L$ `qòdu _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p "L$dp„X$f B_ Qua'
sfuL$¡ 6 S|>__p fp¡S> B R>¡. Ap r_dZ|„L$ `l¡gp s¡Ap¡ `|h} _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p L$dp„X$f B_
Qua_p `v$ `f hj® f011 u L$pe®fs lsp.
B.k.197`dp„ cpfsue _p¥ k¡_pdp„ L$rdi_ âpá L$f_pf hpBk A¡X$rdfg Ar_g
Qp¡`X$p hj® f008 u hj® f011 ky^u cpfsue L$p¡õV$ NpX®$_p dlpr_v$£iL$ flu QyL$ep R>¡.
cpfsdp„ Ad¡qfL$p_p A„sqfd fpS>v|$s sfuL$¡ L$¥gu_ õV$ua„k¡ 6 S|>__p
fp¡S> L$pe®cpf k„cpýep¡ lsp¡. s¡dZ¡ `|h® Ad¡qfL$u fpS>v|$s _¦ku `p¸h¡g_y
õp_ gu^y R>¡. _¥„ku `p¸h¡g¡ dpQ® f014dp„ `p¡sp_p L$pe®L$pm_p A„s_u
Ål¡fps L$fu_¡ ff d¡ f014Þpp fp¡S> cpfs R>p¡X$ey lsy.
v$rnZ A_¡ dÂe A¡qiep_p klpeL$ krQh r_ip rbõhpg_p cpfs
ApNd__p ê$`¡ cpfs A_¡ Ad¡qfL$p_p `l¡gp Ap¥`QpqfL$ k„`L®$ bpv$
syf„s L$¥gu_ õV$ua„k¡ `v$cpf k„cpýep¡ lsp¡. s¡Ap¡ Ap `v$ `f Ðep„ ky^u
fl¡i¡ S>ep„ ky^u Ad¡qfL$u ku_¡V$ Üpfp _hp õpB fpS>v|$s _prds L$fhpdp„
_ Aph¡.
A¡Q.`u. ìlg®`yg, _p¡qL$ep, L$p¸auQ¡B_ bqfõsp S>¡hu L„$`_uAp¡dp„
L$pe® L$fu QyL$_pf A_¡ hs®dp_dp„ A¡L$ õhs„Ó kgplL$pfê$`¡ L$pe®fs,
V$¡¼¹_p¡gp¸Æ DÛp¡N_p¡ 30 hj®_p¡ A_|ch ^fphsp ky_ug v$Ñ_u 10
S|>__p fp¡S> qfgpe„k rS>ep¡ BÞap¡L$p¸d_p AÂen sfuL$¡ r_dZ|„L$ B R>¡.
qfgpeÞk Hap¡L$p¡d_p
AÂen `v$¡ ky_ug v$Ñ
qfgpe„k BÞX$õV²$uT_u `|Z® dprgL$u_u A_¡ dyL$¡i A„bpZu Üpfp
r_e„Óus qfgp„ek ÆAp¡ Bap¢L$p¡d L„$`_u rinZ, Apfp¡Áe, kyfnp, _pZp„
k¡hp A_¡ Sy>v$u Sy>v$u qXqTV$g k¡hpAp¡ âv$p_ L$fhp dpV$¡ 4-Æ hpefg¡k
k¡hp A_¡ ArMg cpfsue v|$fk„Qpf _¡V$hL®$ õpr`s L$fu flu R>¡.
qfgp„ek ÆAp¡ B„ap¡L$p¸d :
Hap¡rkk_p ku.B.Ap¡. sfuL$¡ rhipg rkL$L$p
HV$f`p¡g_p dlpkrQh `v$¡ Sy>e£N_ õV$pL$
HV$f`p¡g rhjeL$ : (International Criminal Police Organization)
B.k.19f3dp„ õ`pe¡gu A_¡ äp„k_p
guep¡ il¡fdp„ dy¿edL$ ^fphsu
Ap„sffpô²$ue A`fpr^L$ `p¡qgk k„õp
BÞV$f`p¡g_p hs®dp_ kv$õe v$¡ip¡_u k„¿ep
190 S>¡V$gu R>¡.
HV$f`p¡g `p¡sp_p kv$õe v$¡ip¡_u `p¡rgk
kp¡ klep¡N L$fu_¡ Ap„sffpô²$ue A`fp^_¡
AV$L$phhp A_¡ A`fp^u_¡ `L$X$hp dpV$¡
dv$v$ L$f¡ R>¡.
S|>e£N_ õV$pL$_u r_dZ|„L$ :
HV$f`p¡g_u L$pe®L$pfu krdrs L$¡ S>¡dp Ad¡qfL$p, L$¡_¡X$p,
rQgu, BV$gu, _¡^fg¡ÞX$, ra_g¡ÞX$, Å`p_, L$p¡qfep,
_pBÆfuep, AëÆfuep, fhp„X$p A_¡ L$sf S>¡hp v$¡i kpd¡g lsp
s¡Z¡ HV$f`p¡g_p dlpkrQh_p `v$ dpV$¡ 17 S|>_¡ S>d®_u_p
S|>e£N_ õV$pL$_u `k„v$Nu L$fu R>¡. s¡Ap¡ hj® f01`dp„ fp¡_pëX$ L$¡
_p¡b¡g (Ad¡qfL$p)_p `v$ R>p¡X$ep bpv$ L$pe®cpf k„cpmi¡.
D‰¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs sfau kubuApB_p X$pef¡L$V$f
f„Æstklp Ap `v$ dpV$¡_p Dd¡v$hpf lsp.
^L$ ^L$ Ng® dp^yfu v$urns "ddsp
Arcep_'_p b°p„X$ A¡çb¡k¡X$f bÞep
f6 S|>_ f014u e|r_k¡a_p
cp¡`pg A¡L$d_p klep¡Nu
Apep¡rS>s A¡L$ kdpfp¡l kp¡
dÂeâv$¡i fpS>e kfL$pf¡ raëd
Arc_¡Óu dp^yfu v$urns_¡ dps© A¡h„
riiy Apfp¡Áe Arcep_ "ddsp
Arcep_' _p b°p„X$ A¡çb¡k¡X$f `v$¡
r_e|L$s L$ep® R>¡. Ap rkhpe
ApdufMp_¡ 16 S|>__p fp¡S> S>¡.`u.
lp¡qõ`V$g_p drlgp k¡hp L$¡ÞÖ_p
A¡L$ AgN L$¡ÞÖ_y„ Dv$¹OpV$_ L$ey® lsy.
B.k.f013dp„
Apfp¡Áe rhcpN¡
fpS>edp„ dps© A_¡
riiy d©Ðey v$f _uQ¡
gphhp A_¡ dps©
A _ ¡ r i i y _ p
Apfp¡Áedp„ bl¡sf
âL$pf_p¡ ky^pfp¡
gphhp "ddsp
Arcep_' _p¡
âpf„c L$ep¡® lsp¡.
"ddspArcep_'
cpfsdp„ Ad¡qfL$p_p A„sqfd
fpS>v|$s sfuL$¡ L$¥gu_ õV$ua„k
rhcpÆs Ap„^°âv$¡i_p âd
rh^p_kcp AÂen`v$¡ L$p¡X$¡gp
rihâkpv$ fph
Ap„^°âv$¡idp„u s¡g„NZp rhcpÆs ep bpv$_p
Ap„^°âv$¡i fpS>e_u rh^p_kcp_p AÂen `v$¡ s¡gyNy v$¡id
`pV$}_p _¡sp A_¡ N„Vy$f rS>ëgp_u rh^p_kcp b¡W$L$ `fu
R>Ì$uhpf Q|„V$pe¡gp sp A¡_.V$u.fpdpfph krls ANpD
Q„Öpbpby _peXy$_u kfL$pfdp„ N©l, tkQpB, `„Qpes, N°pduZ
rhL$pk, Apfp¡Áe S>¡hp d„Ópgep¡dp„ d„Óu `v$¡ flu QyL$¡gp L$p¡X$¡gp
rihâkpv$ fph_u r_dZ|„L$_u Op¡jZp19 S|>__p fp¡S> âp¡V$¡d
õ`uL$f `u._pfpeZ õhpdu _peXy Üpfp B lsu.
dpB¾$p¡d¡L$k_p
AÂen `v$¡
k„S>e L$`|f
_¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p
D`pÂen A¡d.iri^f f¡Í$u_y„ fpÆ_pdy
_¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p D`pÂen A¡d.iqi^f f¡Í$uA¡ 17
S|>__p fp¡S> hX$pâ^p_ A_¡ _¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p AÂen _f¡ÞÖ
dp¡v$u_¡ `p¡sp_y„ fpÆ_pdy kyâs L$ey® lsy. s¡Ap¡ B.k.f00`dp„ A¡_.X$u.A¡d.A¡. dp„
kv$õe sfuL$¡ A_¡ qX$k¡çbf f010dp„ hpBk Q¡fd¡_ sfuL$¡ r_e|Ls ep lsp. s¡d_u
kp¡ AÞe `p„Q kv$õe L$¡.A¡d.tkl, L$¡.A¡_.îu hpõsh, S>¡.L$¡.b„kg, hu.cË$pQpe®,
L$¡.kgud AguA¡ `Z fpÆ_pdp Apàep lsp. s¡Ap¡ ey.`u.A¡. kfL$pf kde¡ r_dZ|„L$
`pçep lsp. S>epf¡ S>¡.L$¡. tklp, dyTaf Al¡dv$, lj® L$¡. NyápA¡ fpÆ_pdp Apàep _u.
NyS>fpsdp„ Aph¡gp rh_piL$ c|L„$` bpv$ cpfs kfL$pf¡ Ap`rÑ `°b„^__¡ A¡L$ fpô²$ue
âprdL$sp ê$`¡ dlÐh Ap`hp A¡L$ DÃQ õsfue A_¡ A¡L$ fpô²$ue krdrs_u fQ_p L$fu lsu.
A¡ rkhpe Ap`rÑ âb„^_ `f A¡L$ rhõs©s AÂepe ep¡S>_p v$õsph¡S>_p ê$`¡ âdhpf v$kdu
`„Qhj}e ep¡S>_pdp„ D`gå^ lsu.
cpfs kfL$pf¡ f3 qX$k¡çbf f00`_p fp¡S> Ap`rÑ âb„^_ Ar^r_ed A„sN®s _¡i_g
qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p r_dp®Z_u `qfL$ë`_p kpL$pf L$fu lsu. Ap Ap¸p¡qfV$u_p
AÂen hX$pâ^p_ lp¡e R>¡. s¡dS> ApW$ S>¡V$gp kv$õe lp¡e R>¡. S>¡ `¥L$u D`pÂen_¡ L$¡rb_¡V$ d„Óu
S>¡hp¡ v$fˆ$p¡ âpá pe R>¡. S>epf¡ bpL$u_p kv$õep¡_¡ fpS>ed„Óu S>¡hp¡ v$fS>Å¡ dm¡gp¡ lp¡e R>¡.
fpS>ep¡dp„ fpS>e Ap`rÑ r_hpfZ Ap¸p¡qfV$u_p AÂen dy¿ed„Óu lp¡e R>¡.
A¡_.X$u.A¡d.A¡. rhjeL$ :
`[òdu _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p "L$dp„X$f B_
Qua' hpBk A¡X$rdfg Ar_g Qp¡`X$p
s¡g„NZp fpô²$ krdrs_p îu L$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu 10 S|>__p fp¡S> s¡g„NZp rh^p_kcp_p âd
õ`uL$f r_e|L$s ep R>¡. s¡Ap¡ hpf„Ng rS>ëgp_p cy`g`ëgu b¡W$L$ `fu rh^p_kcpdp„ Qy„V$pep R>¡.
s¡g„NZp rh^p_kcp_p âd õ`uL$f
îuL$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu
îu L$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu
îu L$p¢X$p d^yk|v$_ Qpfu_p¡ S>Þd hpf„Ng_p `fL$g d„X$g_p _pfkpL$p`ëgu Npd Mps¡ ep¡ lsp¡. s¡dZ¡
L$L$pqV$ep e|r_hrk®V$udp„u A„N°¡Æ kprlÐedp„ õ_psL$p¡Ñf_p¡ Aæepk L$ep£ R>¡.
B.k.1994dp„ s¡gyNy v$¡id `pV$}_u qV$qL$V$ `f k„eyL$s Ap„^°âv$¡i_p íepdp`¡V$ rh^p_kcp b¡W$L$ `fu
âdhpf rh^p_kcp kæe sfuL$¡ Q|„V$pep lsp. s¡Ap¡ s¡g„NZp fpô²$ krdrs_p k„õp`L$ kv$õep¡ `¥L$u_p A¡L$
R>¡. Ap¸L$V$p¡bf f001dp„ s¡Ap¡ `n_p dlpkrQh bÞep lsp. `pV$}_p âhL$sp sfuL$¡ `Z s¡dZ¡ L$pe® L$e®y R>¡.
ApB.`u.A¡g. kË$pbpÆ_u QQp®õ`v$ bpbsdp„ khp¡®ÃQ Av$pgs
Üpfp bu.ku.ku.ApB._p AÂen `v$¡u kõ`¡ÞX$ L$fpe¡gp
A¡_.îur_hpk__u f6 S|>_¡ Ap„sffpô²$ue q¾$L$¡V$ `qfjv$_p Q¡fd¡_ sfuL$¡
q_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphu R>¡.
kpdqfL$ v$m_p L$dp„X$f B_ Qua
sfuL$¡ g¡aV$_„V$ S>_fg Ards idp®
4 ÅÞeyApfu f003_p fp¡S> AV$g rblpfu
bpS>`pB_u kfL$pf Üpfp fQpe¡gp kpdqfL$ v$m_y„ L$pe®
v$¡i_p kpdqfL$ A_¡ fZ_ursL$ _pqcqL$e lrepf
c„X$pf_p âb„^_/âipk__y„ R>¡.
g¡aV$_„V$ S>_fg Ards idp® 13 S|>_ f014_p fp¡S>
kpdqfL$ v$m_p L$dp„X$f B_ Qua sfuL$¡ q_dZ|„L$ `pçep R>¡.
s¡dZ¡ hpBk A¡X$rdfg A¡k.`u.A¡k. Qudp_y„ õp_
qg^y R>¡.
A¡_.îuq_hpk_Ap„sffpô²$ueq¾$L$¡V$`qfjv$_pQ¡fd¡_`v$¡r_e|L$s
L$¡qÞÖefpS>õhkrQh`v$¡iqL$sL$p„sv$pkB.k.1980_u b¢Q_p srdg_pX$y L$¡X$f_p
ApB.A¡.A¡k. Ar^L$pfu iqL$sL$p„s v$pk_u r_dZ|„L$
B R>¡. 16 S|>_¡ L$¡qÞÖe fpS>eõh krQh `v$¡ B R>¡.
s¡dZ¡ fpÆh V$L$ê$ (ApB.A¡.A¡k.1979 NyS>fps
L$¡X$f)_y„ õp_ qg^y R>¡.
6
8L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
c|V$p_
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u âd rhv$¡i epÓp_p¡ v$¡i
c|V$p_ rldpgedp„ Aph¡gy A¡L$ `lpX$u
fpô²$ R>¡. S>¡_u DÑf¡ Qu_ A_¡ v$rnZ¡
cpfs v$¡i Aph¡gp¡ R>¡. Alu r_f„Ly$i
fpS>s„Ó âhs£ R>¡. cpfs A_¡ c|V$p__p
Ap`ku k„b„^p¡ kp¥lpv®$`|Z® A_¡ d¥Óu`|Z®
füp R>¡. b„_¡ v$¡ip¡dp„ `fõ`f DÃQ õsfue
fpS>_ursL epÓpAp¡_¡ L$pfZ¡ d¥Óu`|Z®
cph_p_¡ bm âv$p_ ey R>¡. A¡râg
2010dp„ sÐL$pgu_ hX$pâ^p_ X$p¸.
d_dp¡l_tkO¡ 16dp„ kpL®$ k„d¡g_dp„
cpN g¡hp dpV$¡ c|V$p_ epÓpA¡ Nep lsp. sfs S> buÅ dpk¡ cpfsue gp¡L$kcp AÝen A_¡
k„kv$ue âqsr_r^ d„X$mrA_¡ rh`n_p _¡sp kp¡ c|V$p__u epÓp L$fu lsu. A¡ `l¡gp hj®
2009dp„ c|V$p_ _f¡i A_¡ hX$pâ^p_ cpfs_u dygpL$ps¡ Aphu QyL$ep lsp.
cpfs v$¡iu rhð dprlsNpf b_¡ A_¡ Sy>v$p Sy>v$p fpô²$p¡ kp¡ rdÓsp_p k„b„^p¡ õpr`s pe s¡
dpV$¡ cpfs v$¡i¡ âd NZs„Ó qv$hku S> rhv$¡i_p ipkL$ ArsrAp¡_¡ Apd„qÓs L$fhp_u `f„`fp
iê$ L$fu lsu. hj® 2013dp„ 64dp„ NZs„Ó qv$hk_u DS>hZu âk„N¡ cpfs¡ c|V$p_ _f¡i rS>Ád¡
M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$ A_¡ s¡d_p 21 hj}e `rÐ_ `¡dp S>¡õV$f_¡ (S>¡Ap¡A¡ `.b„Npm A_¡
rldpQg âv$¡i Mps¡ rinZ `°pá L$e®y R>¡.)$ Apd„qÓs L$fu_¡ fpóV²$`rs ch_dp„ k¡fdp¡r_eg
qfk¡ài_ A_¡ bpv$dp„ fpS>OpV$ `f `|. bp`y_u kdp^u_u dygpL$ps A_¡ NpX®$ Ap¸a Ap¸_f" ' d¡mhhp
kp¡ A¡L$ kápl ky^u cpfs_u dl¡dp_Nrs dpZu lsu.
hX$pâ^p_ `v$¡ Apê$$Y ep bpv$ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ âdhpf Å¡ L$p¡B v$¡i_u dygpL$ps gu^u
lp¡e sp¡ s¡ c|V$p_ R>¡. s¡d_u kp¡ âhpkdp„ qhv$¡id„Óu kyjdp õhfpS>, fpô²$ue kyfnp
kgplL$pf AÆs X$p¡cpg A_¡ rhv$¡i krQh kyÅsptkl krls AÞe Aq^L$pfuNZ Å¡X$pep
lsp.
_f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ 16 S|>_¡ Áepgep¢N Ðkp¡NM„N Mps¡ k„kv$_u k„eyL$s b¡W$L$_¡ k„bp¡r^s L$fu
lsu A_¡ `pR>gu cpfs kfL$pf¡ L$f¡gu v$f¡L$ kdS|>rsAp¡ `|Z® L$fhp k„L$ë` ìeL$s L$ep£ lsp¡.
s¡dS> b„_¡ v$¡ip¡_p Ap`ku k„b„^p¡ dS>b|s A_¡ kpfu fus¡ Åmhu fpMhp_u ârsbÝ^sp
ìeL$s L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡, cpfs âNrs L$fi¡ sp¡ s¡_u kpfu Akf
c|V$p_ `f `Z `X$i¡.
dy¿e bpbsp¡ :
-b„_¡ v$¡ip¡ rhê$Ý^ Aps„L$ a¡gph_pf_¡ `p¡sp_u c|rd_p¡ D`ep¡N L$fhp
_lu v$¡hp bpbs¡ kldrs kp^hpdp„ Aphu. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs-
c|V$p_ kudp 605 qL$gp¡duV$f A_¡ Qu_-c|V$p_ kudp 470 qL$gp¡
duV$f S>¡V$gu R>¡. cpfsdp„ Äepf¡ Dëap DN°hpv$ âQ„X$ lsp¡, Ðepf¡ s¡_u
rhê$Ý^_u L$pe®hplu_¡ L$pfZ¡ s¡Ap¡ c|V$p_ sfa cpNsp c|V$p_ Üpfp
`pX$p¡iu ^d® r_cphu_¡ DN°hpv$uAp¡_¡ cpfs_¡ lhpg¡ L$ep® lsp.
cpfs_p rldpge n¡Ó kp¡ Å¡X$pe¡gp v$f¡L$ `|hp£Ñf fpÄep¡ A_¡ c|V$p_
hÃQ¡ hpqj®L$ M¡g ârsep¡rNsp Apep¡rS>s L$fu_¡ k„b„^p¡ Np$Y b_phhp
dpV$¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u Üpfp kyQ_ ey.
-c|V$p_dp„ DÃQÑd Þepepge ch__y„ Dv$¹OpV$_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ L$ey®.
s¡_p r_dp®Zdp„ cpfs kfL$pf sfau 793.54 rdrge_ ê$r`ep_u klpesp L$fhpdp„ Aph¡gu
R>¡.
-600 d¡Nphp¡V$_u Mp¡gp¢NQy S>m rhÛys `qfep¡S>_p_u Ap^pfrigp fpMhpdp„ Aphu. `|h}
c|V$p__p Ó¡riep„NÐk¡ Mps¡_u Ap `qfep¡S>_p cpfs A_¡ c|V$p__p kph®S>r_L$ n¡Ó_p D`¾$d
_f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ gu^u c|V$p__u dygpL$ps :
A¡k.S>¡.hu.A¡_. A¡k. A_¡ X²$L$ N°u_ `phf L$p¡`p£f¡i_ hÃQ¡_y„ A¡L$ k„eyL$s DÛed R>¡. S>¡_y„ r_dp®Z
hj® 2014_p DÑfp^®dp„ iê$ i¡.
-c|V$p_dp„ rinZ, dpqlsu A_¡ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ n¡Ó¡ rhi¡j ê$`¡ r_dp®Z âÐe¡ cpfs¡ `°rsbÝ^sp ìeL$s
L$fhp kp¡ rldpge n¡Ó_p Æh_ A_¡ S>mhpey `qfhs®__p AÝee_ dpV$¡ A¡L$ rldpge AÝee_
n¡Ó õpr`s L$fhp_p¡ S>¡ r_Z®e L$f¡gp¡ R>¡, s¡_p¡ gpc c|V$p__¡ `Z dmi¡.
-c|V$p__u 11du `„Q hj}e ep¡S>_p dpV$¡ hj® 2013u gB_¡ hj® 2018 ky^udp„ cpfs sfau
Ly$g 4,500 L$fp¡X$_y„ `¡L$¡S> iê$ fl¡i¡.
-cpfs, c|V$p__¡ `p„Q MpÛ hõsyAp¡_u r_L$pk `f L$p¡B`Z
âL$pf_p¡ ârsb„^ L$¡ kudp _lu gNph¡. Ap hõsy R>¡-v|$^ `phX$f, OJ,
MpÛ s¡g, v$pm A_¡ Qp¡Mp.
-c|V$p__u iplu kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡ sfau ëep¢R>¡_ Ði¡qf„N sp¡bN¡A¡
B.k. 1961u âd `„Qhj}e ep¡S>_p_p kdeu Dv$pf rhL$pk
klpesp bv$g cpfs_u kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡_u âi„kp L$fu lsu. s¡dS>
11du `„Qhj}e ep¡S>_p_p kam L$pep®Þhl_ dpV$¡ cpfs¡ `Z
ârsbÝ^sp ìeL$s L$fu lsu.
-c|V$p_dp„ rinZ_p rhõspf A_¡ ndsp rhL$pk_¡ Ýep_¡ gB_¡
_f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ cpfsdp„ rinZ N°lZ L$fu fl¡gp c|V$p_u rhÛp}Ap¡
dpV$¡ _l¡ê$-hp„NQyL$ rióeh©rÑ_u fL$d X$bg Ap®s¹ âqs hj® 20
rdrge_ ê$r`ep L$fhp_u sp c|V$p__p v$f¡L$ 20 rÄëgpdp„ B-
gpBb°¡fu õpr`s L$fhp Apr®L$ klep¡N Ap`hp_u Op¡jZp L$fu lsu.
-cpfs¡ B.k. 1984dp„ c|V$p_dp„ k„eyL$s S>m DÅ® `qfep¡S>_p_u iê$Aps L$fu lsu. S>¡ hs®dp_dp„
ApNpdu 6 hj® bpv$ 10,000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu DÐ`pv$_ ndsp ky^u `lp¢QpX$hp gÿe r_^p®qfs
ey R>¡. c|V$p_dp„ _hu S>mrhÛys ep¡S>_pAp¡ `f L$pe® Qpgu füy R>¡. S>¡ kp¥lpv®$`|Z® hpsphfZdp„
âNrs_p `„¡ R>¡.
ANf L$p¡B v$¡i_p ipkL$ A¡hy S>Zph¡ L$¡, "Adpfp dpV$¡ S>¡V$gu dlÐh`|Z®
bpbs gp¡L$p¡_u Myilpgu R>¡, s¡V$gu dlÐh`|Z® v$¡i_u Æ.X$u.`u. _u'
Aphu bpbs kp„cmhu A¡ p¡Xy$ ATub gpN¡ A_¡ s¡ `Z Ðepf¡ L$¡, S>epf¡
Ap hps A¡L$ r_f„Ly$i ipkL$ L$l¡sp lp¡e. A¡u `Z ATub bpbs A¡ gpN¡
R>¡ L$¡, v$¡i_u S>_sp A¡hy dp_su lp¡e L$¡, v$¡idp„ gp¡L$s„Ó_u õp`_pu
fpS>_ursL$ A[õfsp a¡gpB iL$¡ R>¡, A_¡ kÑpu vy$f fl¡gp gp¡L$p¡_¡ kÑp_p¡ õhpv$ QpMhp
dmi¡ sp¡ s¡Ap¡ kÑp_u kpW$dpfudp„ fs B S>i¡. Aphp rhQpfp¡ ^fphsu âÅ A_¡ r_f„Ly$i
`Z gp¡L$râe ipkL$ ^fphsp¡ v$¡i R>¡, Ap`Zp¡ hapv$pf `pX$p¡iu c|V$p_.
-k„õL©$s A® : c|+DÐp_ = JQu c|rd
-AÞe dpÞesp : cp¡N+A„s = rsåbs_p¡ A„s
-õpr_e _pd : ÖyL$ Ap®s¹ = ATv$lp_p¡ v$¡i
c|V$p_ _pd_p¡ A®:
Brslpk
kÑfdu kv$u_p A„s¡ c|V$p_¡ bp¥^ ^d® (dlpep_ ipMp) A`_pìep¡. B.k.1865dp„ c|V$p_ A_¡ rb°V$_
hÃQ¡ "rk_Qyg k„r^' `f lõspnf ep, S>¡dp _L$¼u L$fhpdp„ Apìey L$¡, c|V$p__¡ kudphs} c|cpN_p
bv$gpdp„ hpqj®L$ A_yv$p_ Ap`hpdp„ Aphi¡. bpv$dp„ B.k. 1907dp„ rb°V$__p âcph_u Akf sm¡
fpÅiplu_u õp`_p B lsu. ÓZ hj® bpv$ buÆ A¡L$ kdS|>rs B L$¡, rb°V$_, c|V$p__p Ap„sqfL$
dpdg¡ v$MgNufu _lu L$f¡ `f„sy c|V$p__u rhv$¡i _urs rb°V$_ _½$u L$fi¡. bpv$dp„ B.k. 1947 bpv$ Ap
c|rd rhõspf cpfs_¡ dýep¡. S>¡_p b¡ hj® bpv$ B.k. 1949dp„ cpfs-c|V$p_ kdS|>rs A_ykpf cpfs¡
c|V$p__p¡ Ap rhõspf s¡_¡ `fs L$fu qv$^p¡. S>¡ A„N°¡Å¡_¡ Apr^_ lsp¡. Ap kdS|>rs A_ykpf cpfs_¡
c|V$p__u rhv$¡i _urs A_¡ fnp_ursdp„ M|b S> dlÐh`|Z® c|rdL$p dmu NB.
cp¡Np¡rgL$
D`N°l Üpfp g¡hpe¡gu sõhufp¡dp„ c|V$p_dp„ DÑf¡ Aph¡gp rldpge_p riMfp¡ A_¡ v$rnZ¡
b°û`yÓp_y„ d¡v$p_ _Tf Aph¡ R>¡. c|V$p_ Qpf¡ sfa c|rdu O¡fpe¡gy `h®sue fpô²$ R>¡. DÑf¡
`h®sp¡_u V$p¡Q L$ep„L$ L$ep„L$ sp¡ 7000 duV$f L$fsp `Z h^y JQpB ^fph¡ R>¡. kp¥u JQy riMf
Ly$gp L$p„Nfu 7553 duV$f S>¡V$gy R>¡. s¡dS> Np„NMf `yA¡_ kyd_u JQpB 6896 duV$f S>¡V$gu R>¡.
S>¡_p `f lÆ ky^u dp_hu_p L$v$d `lp¢Ãep _u.
c|V$p__p¡ v$rnZu rlõkp¡ Ap¡R>u JQpB ^fph¡ R>¡. Alu L$¡V$guL$ D`ÅD OpV$uAp¡ Aph¡gu R>¡
S>¡, b°û`yÓp_u OpV$uAp¡ kp¡ dmsu R>¡. v$¡i_p¡ Apif¡ 70 % cpN gugpR>çd h_u
ApÃR>pqv$s R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu dÝehs} rhõspfp¡dp„ sp NpdX$pAp¡dp„ hkhpV$
^fph¡ R>¡. Å¡ L$¡, il¡fuL$fZ_u Akf lh¡ S>ZpB flu R>¡. kp¥u dp¡Vy$ il¡f A_¡ fpS>^p_u tç`|_u
hksu `0,000 S>¡V$gu R>¡. S>¡ `qòdu cpNdp„ Aph¡gy R>¡.
A®ìehõp :
rhð_u kp¥u _p_u A® ìehõpAp¡ `¥L$u_y„ A¡L$ d_psy c|V$p__y„ Apr®L$ dpmMy L©$rj, h_ A_¡ S>m
DÅ®_p¡ cpfs_¡ rh¾$e `f r_c®f R>¡. Ap ÓZ¡ hõsyAp¡ B_¡ c|V$p__u kfL$pfu AphL$_p 75 % S>¡V$gp¡
rlõkp¡ `yfp¡ `pX$¡ R>¡. s¡dS> _p_p Ly$qV$f DÛp¡Np¡ sp rhL$pk `qfep¡S>_pAp¡ sp dp¡V$p cpN_p¡ Apr®L$
klep¡N cpfs `f Ap^pqfs R>¡. c|V$p_ S>mDÅ® A_¡ `e®V$_ n¡Ó¡ M|b S> DS>my crhóe ^fph¡ R>¡.
k¡_p :
c|V$p__u k¡_p fp¸eg c|V$p_ Apd}, fp¸eg bp¡X$uNpX®$k A_¡ fp¸eg c|V$p_ `p¡rgk_y„ k„eyL$s _pd R>¡.
c|V$p_ v$f¡L$ qv$ipA¡ c|rd kudpu Å¡X$pe¡gy R>¡. Alu L$p¡B`Z S>mkudp_y„ A[õsÐh _u. S>¡u Alu _p¥
k¡_p _u S>ê$fueps _u s¡dS> hpeyk¡_p_u kyrh^p D`gå^ _u.
c|V$p__p gp¡L$p¡ :
c|V$p__u AX$^pu `Z h^y hksu d|m r_hpku R>¡, S>¡_¡ "Npgp¡`p' sfuL$¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_p¡
r_L$V$_p¡ k„b„^ rsåbs_u AdyL$ âÅusAp¡ kp¡ R>¡. Ap rkhpe _¡`pmu, ipfQpp¡`, ëlp¡sip„`p
âÅqsAp¡ hkhpV$ ^fph¡ R>¡.
^d® k„õL©$rs :
c|V$p_dp„ Ar^L$pqfL$ ^d® bp¥Ý^^d®_u dlpep_ ipMp R>¡. S>¡_¡ v$¡i_u ÓZ Qsyp¯i S>_sp `pm¡ R>¡.
Äepf¡ 25 % S>¡V$gu hksu tlvy$ ^d® `pm¡ R>¡ S>¡ _¡`pmu gp¡L$p¡ R>¡, S>¡_¡ "ëlp¡Ðkpçep' sfuL$¡ `Z
Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
c|V$p_ vy$r_ep_p¡ A¡hp¡ v$¡i R>¡ S>¡, `p¡sp_¡ bpL$u_p k„kpfu Argàs fpMu_¡ Æhu füp¡ lp¡e. ApS>¡
`Z Alu AdyL$ lv$¡ rhv$¡iuAp¡_p¡ âh¡i r_e„qÓs R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu _p_p Npdp¡dp„ fl¡ R>¡.
bp¥Ý^ rhQpf Alu_p Æh__p¡ dy¿e rlõkp¡ R>¡.
c|V$p_ kfL$pf _ursAp¡_y„ r_^p®fZ A¡ bpbs_¡ _Tf kdn fpMu_¡ L$f¡ R>¡ L$¡, `pf„`qfL$ d|ëep¡ A_¡
k„õL©$rs_y„ fnZ B iL$¡. Å¡ L$¡, hs®dp_ kde¡ _¡`pmu d|m_p Aë`k„¿eL$ kdyv$pedp„ p¡X$p¡ Ak„sp¡j R>¡.
S>¡ `p¡sp_u k„õL©$rs `f c|V$p_u k„õL©$rs gpv$hp_u rhê$Ý^ R>¡. S>¡_p¡ rhfp¡^ L$fsp L$¡V$gpL$ _¡`pmuAp¡ cpfs
sp _¡`pmdp„ ifZp} b_¡gp R>¡.
fpS>_urs :
c|V$p__p fpS> âdyM fpÅ Ap®s¹ ÖyL$ Áepg`p¡ lp¡e R>¡, S>¡ hs®dp_dp„ rS>Ád¡ M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$
R>¡. Ap `v$ h„i`f„`fpNs R>¡. `f„sy c|V$p__u k„kv$ "ip¡NX|$' dp„ b¡ s©suep„i blydsu Üpfp lV$phu iL$pe
R>¡. "ip¡NX|$' dp„ 154 S>¡V$gu b¡W$L$p¡ R>¡. S>¡dp õpr_e ê$`¡ Qy„V$pe¡gp ârsr_r^ 105, ^prd®L$ ârsr_r^
12, A_¡ fpÅ Üpfp _pdp„L$_ `pd¡gp 37 kv$õep¡ lp¡e R>¡. d„Óu `qfjv$_p kv$õep¡_u Qy„V$Zu fpÅ L$f¡ R>¡.
S>¡_p¡ L$pe®L$pm `p„Q hj®_p¡ lp¡e R>¡.
7
8L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
c|V$p__p hX$pâ^p_ sp¡bN¡A¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u_¡ "rdÓhs, M|b S> op_u sp c|V$p__p rls tQsL$' S>Zphhp kp¡
Ap epÓp_y„ dlÐh A_¡L$NÏ h^u Åe R>¡. L$pfZ L$¡, c|V$p_ epÓp_¡ L$pfZ¡ b„_¡ v$¡ip¡_p k„b„^p¡ h^y dS>b|s bÞep R>¡.
s¡dS> _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ `p¡sp_p hX$pâ^p_ b_hp bpv$ âd rhv$¡i âhpk sfuL$¡ c|V$p__u L$f¡gu `k„v$Nu rhv$¡i _urs_p
dp¡fQ¡ `Z A¡L$ kpfu iê$Aps R>¡.
b„_¡ `pX$p¡iu v$¡ip¡ hÃQ¡ Ap`ku k„b„^p¡dp„ L$p¡B`Z âL$pf_p¡ MV$fpN _u. Äepf¡ cpfs_p AÞe `pX$p¡iu fpô²$p¡
`pqL$õsp_, bp„Ágpv$¡i, _¡`pm, îu g„L$p kp¡ L„$BL$ _¡ L„$BL$ âñp¡ fl¡gp R>¡. c|V$p_ cpfs_p DÅ® k„L$V$_¡ lmhy L$fhp
dv$v$ê$` b_u iL$¡ s¡d R>¡. kpdp`n¡ c|V$p__p Apr®L$ rls cpfs kp¡ Å¡X$pe¡gp R>¡. `fõ`f_p qv$O®L$prg_ gpc_u hps
gp„bp kde ky^u `fõ`f_u r_c®fsp_¡ L$pfZ¡ A¡L$buÅ_¡ Å¡X$pe¡gp fpMi¡. s¡dS> Dëg¡M_ue bpbs A¡ R>¡ L$¡,
cpfs_u S>¡d c|V$p_ `Z Qu_u k¥r_L$p¡_u OykZMp¡fuu `uqX$s R>¡. S>¡ b„_¡ v$¡ip¡_¡ h^y _ÆL$ gph¡ s¡hu bpbs R>¡.
_f¡ÞÖ dp¡v$u_u epÓp_y„ dlÐh :
Ÿ
Ÿ fpS>^p_u : t`|
Ÿ ipk_ âZpgu : k„h¡^pr_L$ fpS>s„Ó
Ÿ fpô²$Np_ : ÖyL$ k¡Þv$¡_
Ÿ cpjp : Å¡NMp, _¡`pmu
Ÿ dyÖp : r_Nyg®V²$d
Ÿ n¡Óam : 47,000 hN® qL$.du. (131dy„ õp_)
Ÿ fpô²$ue qv$hk : 17 qX$k¡çbf
Ÿ õhs„Ósp âpáu : 8 Ap¡Nô$ 1949
Ÿ âÅrs : c|V$p_u, `pf„`qfL$ _¡`pmu
Ÿ fpô²$ue M¡g : rsf„v$pÆ
Ÿ hksu : 741,822 (2012)
Ÿ Æ.X$u.`u. : 1.78 rbrge_ X$p¸gf (2012)
Ÿ k„kv$_y„ _pd : ip¡NX|$
Ÿ L©$rj ep¡Áe c|rd : 3 %
Ÿ DÛp¡N : rkd¡ÞV$, gpL$X$p, am, ApëL$p¡lp¡g, L$¡[ëied L$pbp®BX$
Ÿ Apeps : H^Z, A_pS>, diu_fu, hpl_
Ÿ r_L$pk : rS>àkd, rkd¡ÞV$, lphZpV$, gpL$X$p
c|V$p_ v$¡i rhjeL$ :
c|V$p_ Mps¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p âhQ__u 10 dy¿e Mpk bpbsp¡ :
1. cpfs ap¸f c|V$p_, c|V$p_ ap¸f cpfs
2. rldpge Ap`Z_¡ Å¡X$¡ R>¡.
3. rldpgeu n¡Óp¡_p cpfs_p `|hp£Ñf fpÄep¡ A_¡ c|V$p_ hÃQ¡ M¡g õ`^p®_y„ Apep¡S>_ L$fhy.
4. Aps„L$hpv$ vyr_ep_p cpNgp `pX$¡ R>¡, Äepf¡ `e®V$_ vy$r_ep_¡ Å¡X$¡ R>¡.
`. rldpgeu n¡Ó_p AÝee_ dpV$¡ L$¡qÞÖe e|r_hrk®V$u
6. cpfs_p dS>b|s hp kp¡ k„`|Z® c|M„X$_¡ apev$p¡ i¡.
7. `pX$p¡iu^d® r_cphhp¡ A¡ cpfs_y„ L$s®ìe R>¡.
8. A„rsd R>¡X$¡ b¡W$¡gu ìeqL$s_u Myilpgu S> Akgu rhL$pk R>¡.
9. S>m rhÛys `qfep¡S>_pAp¡u b„_¡ v$¡ip¡_¡ apev$p¡.
10. c|V$p_dp„ gp¡L$s„Ó_u õp`_p kfpl_ue L$v$d R>¡.
v$rnZ A¡qiepdp„ Qu__p âcph_¡ _php dpV$¡ cpfs¡ `p¡sp_p
`pX$p¡iu v$¡ip¡ kp¡ kpfp k„b„^p¡ fpMhp S>ê$fu R>¡ A_¡ c|V$p_ A¡ qv$ipdp„
M|b S> dlÐh`|Z® R>¡. c|V$p__u kudp Qu_ kp¡ `Z Å¡X$pe¡gu R>¡.
Qu_ kp¡_p hpf„hpf_p kudp rhhpv$p¡_¡ L$pfZ¡ c|V$p_ cpfs dpV$¡ Ars
dlÐh_y„ fpô²$ b_u Åe R>¡.
cpfs rhS>mu k„L$V$ kpd¡ `Z TTydu füy R>¡. s¡_p D`pe õhê$`¡
c|V$p_ M|b S> D`ep¡Nu fpô²$ R>¡. cpfs¡ c|V$p_dp„ ÓZ lpBX²$`phf àgp„V$
b_phhpdp„ dv$v$ L$fu R>¡ A_¡ ÓZ lÆ r_dp®Zr^_ R>¡. hs®dp_ hj®¡
b„_¡ v$¡i hÃQ¡ 2120 d¡Nphp¡V$_p Qpf `phf âp¡S>¡L$V$ dpV$¡ kdS|>rs B
R>¡.
cpfs A_¡ c|V$p_ hÃQ¡ qÜ`nue h¡`pf hj® 2012dp„ 6830
L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ lsp¡ A_¡ lÆ crhóedp„ rinZ, duqX$ep A_¡ `e®V$_
n¡Ó¡ kpfp crhóe_u k„cph_p fl¡gu R>¡.
cpfsdpV$¡c|V$p__y„dlÐh:
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
BqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¡_p¸rdL$k A¡ÞX$ `uk Üpfp 18 S|>_¡ g„X$_ Mps¡ Ágp¡bg `uk
HX$¡L$k f014 Åfu L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dp„ ff S>¡V$gu bpbsp¡_p dp`v„$X$p¡_p Ap^pf¡
16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u ip„rs_¡ dp`hp_u bpbs v$ip®hpB R>¡. S>¡dp„ vy$r_ep_p kp¥u ip„s
v$¡i sfuL$¡_y„ õp_ ApBkg¡ÞX$¡ Åmhu fp¿ey lsy. vy$r_ep_p kp¥u ip„s âd 10 v$¡i
¾$di: (1) ApBkg¡ÞX$ (f) X$¡_dpL®$ (3) Ap¸qõV²$ep (4) Þe|Tug¡ÞX$ (`)
qõhV$¹Tfg¡ÞX$ (6) ra_g¡ÞX$ (7) L$¡_¡X$p (8) Å`p_ (9) b¡[ëS>ed (10) _p¡h¡¡® R>¡.
- hj® f014dp„ AaOpr_õsp__¡ `pR>m fpMu_¡ kuqfep vy$r_ep_p¡ kp¥u Aip„s v$¡i
b_u Nep¡ R>¡.
- ip„rs_p õsfp¡dp„ Å¡rS®>epA¡ kp¥u kpfp¡ ky^pfp¡ v$ip®ìep¡ lsp¡. S>epf¡ v$rnZ k|v$p_¡
kp¥u Mfpb âv$i®_ L$ey® lsy. k|Qudp„ v$.k|v$p_ _uQ¡u ÓuÅ õp_¡ R>¡.
à `pR>gp kps hj® v$frdep_ rhð ip„rsdp„ DZ` Aphu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ buÅ rhð eyÂ^
bpv$u rhð ip„rs_u `pR>gp 60 hj®_u `f„`fp syV$u NB R>¡. vy$r_ep_p v$f¡L$ v$¡i dpV$¡
kf¡fpi h¥[ðL$ ip„rs dp`v„$X$ 1.96 u h^u_¡ f.06 S>¡V$gp¡ B Nep¡ R>¡. S>¡ v$ip®h¡ R>¡ L$¡,
vy$r_epdp„ Aip„rs h^u R>¡. Ap Aip„rs h^hp_y„ L$pfZ kuqfep, v$rnZ kyv$p_, dÂe
ApräL$u NZfpS>e, e|¾$¡__y„ V$¡Þi_, AaOpr_õsp_, BfpL$, ragu`pBÞk A_¡
gurbepd„p h^u fl¡gp¡ Aps„L$hpv$ R>¡.
à B.k.f008 u 111 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ ip„rs_y„ õsf OV$u Ney R>¡. S>epf¡ `1 v$¡i A¡hp R>¡
S>ep„ ip„rs_p õsfdp„ h^pfp¡ ep¡ R>¡. V$p¡Q_p f0 kp¥u h^y ip„rs`|Z® v$¡ip¡ `¥L$u 14 v$¡ip¡
kp¡ e|fp¡`¡ kp¥u ip„rs`|Z® n¡Ó lp¡hp_u `p¡sp_u qõrs Åmhu fpMu„ R>¡.
à `00 rdrge_ S>¡V$gp gp¡L$p¡ v$¡ip¡dp„ Aqõfsp A_¡ Å¡Mdp¡ hÃQ¡ Æh_ Æhu füp R>¡.
S>¡ `¥L$u_p f00 rdrge_ gp¡L$p¡ Nfubu f¡Mpu _uQ¡ Æh_ `kpf L$fu füp R>¡.
à B.k.f008u Ágp¡bg B„X$¡L$k_p ff `¥L$u dpÓ Qpf dp`v„$X$dp„ ky^pfp¡ S>Zpep¡ R>¡.
S>epf¡ bpL$u_p 18dp„ L$du _p¢^pB R>¡.
à tlkp_p¡ h¥[ðL$ A® ìehõp `f âcph_y„ ApL$g_ hj® f013dp„ 9.8 qV²$qge_
Ad¡qfL$_ X$p¸gf L$¡ rhð Æ.X$u.`u._p 13.3 % S>¡V$gy lsy. hj® f012_u
kfMpdZuA¡ 179 rbrge_ Ad¡qfL$u X$p¸gf h^y R>¡. ârs ìeqL$sA¡ tlkp_p¡ Apr®L$
âcph 13`0 Ad¡qfL$u X$p¡gf S>¡V$gp¡ R>¡.
(1) e|fp¡` :
e|fp¡` kdõs ip„rs õsf_u bpbsp¡dp„ afu A¡L$hpf rhð _¡sp b_u_¡ blpf Apìey
R>¡. S>¡dp„ õL$¦qX$_¡rhepB v$¡ip¡A¡ Mpk kpê$ âv$i®_ L$ey® R>¡. s¡dS> `pf„`pqfL$ n¡Ó¡
kp¥u Aip„s n¡Ó A¡hy bpëL$_ n¡Ódp„ kp¥u h^y ky^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡.
(f) DÑf Ad¡qfL$p :
A¡râg f013dp„ bp¡õV$_ d¡f¡p¡_ lydgp krls_u Aps„L$u Nrsrhr^dp„ e¡gp
h^pfp_¡ L$pfZ¡ DÑfu Ad¡qfL$pdp„ ip„rs õsfdp„ p¡X$p¡ OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. Ap n¡Ó
rhð_y„ buÅ _„bf_y„ ip„s n¡Ó lp¡hp_y„ L$pfZ L$¡_¡X$p_y„ ep¡Nv$p_ R>¡.
(3) A¡riep âip„s
Ap n¡Ó vy$r_epdp„ kp¥u ip„rs`|Z® n¡Óp¡ `¥L$u ÓuÅ õp_¡ R>¡. hj® f013_p dyL$pbg¡
dpdygu OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. S>¡_y„ L$pfZ v$rnZ Qu_ kpNf A_¡ L$p¡qfepB
âpeqÜ`dp„ rhL$pk kp¡ Å¡X$pe¡gp¡ rhhpv$ R>¡.
(4) v$rnZ A¡qiep :
kdN° nqÓe f¥qL„$N dpdg¡ Ap n¡Ó kp¥u _uQ¡ fl¡gy R>¡. Å¡ L$¡ s¡_p¡ õL$p¡f AÞe n¡Óp¡_u
Ágp¡bg`ukBÞX$¡L$kBqÞõV$V$¹e|V$ap¸fBL$p¸_p¡rdL$kA¡ÞX$`ukBqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¸_p¡rdL$k A¡ÞX$ `uk
kuX$_u Mps¡_y„ A¡L$ Ap„sffpô²$ue A_¡
õhs„Ó tL$V$¢L$ R>¡, S>¡ kL$pfpÐdL$, lp„kg L$fu
iL$hp ep¡Áe A_¡ dp_h L$ëepZ, âNrs_p
_L$L$f D`pep¡ Üpfp rhð_y„ Âep_ ip„rs sfa
L$fhp BÃR>p ^fph¡ R>¡ A_¡ rhð ip„rs_¡
dp`_pf R>¡. Ágp¡bg `uk HX$¡L$k
(Æ.`u.ApB.) L$¡, S>¡_u iê$Aps hj®
f007dp„ B lsu. hj® f014_u k|Qu Ap
î¡Zu_u Ly$g ApW$du k|Qu R>¡. Ap H„X$¡L$k
dp`hp dpV$¡ ff S>¡V$gp dp`v„$X$p¡ A`_phhpdp„
Aph¡ R>¡. S>¡dp„ rhrh^ n¡Óp¡ Üpfp L$fhpdp„
Aphsp k¡_p MQ®, `X$p¡iu v$¡ip¡ kp¡_p¡
k„b„^, 16f S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ fl¡gu S>¡gdp„
fl¡gu hksu_u V$L$phpfu kpd¡g lp¡e R>¡.
Ágp¡bg `uk B„X$¡L$k-f014
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k_p dy¿e `p¡BÞV$
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k f013_u n¡Óhpf rhi¡jsp :
syg_pA¡ kpfp¡ R>¡.
(5) friep A_¡ e|f¡qiep :
Ap n¡Ódp„ v$f¡L$ 1f v$¡ip¡ `¥L$u Qpf v$¡i_¡ L$pfZ¡ kL$pfpÐdL$ A¡hp¡ dpdygu ky^pfp¡
S>Zpep¡ R>¡. Ap n¡Ódp„ friep kp¥u ip„rs`|Z® v$¡i R>¡ A_¡ h¥[ðL$ fus¡ s¡
kp¥u Mfpb âv$i®_L$sp® v$¡ip¡ `¥L$u_p¡
A¡L$ R>¡. S>¡ k|Qudp„ 1`fdy„ õp_ ^fph¡ R>¡.
(6) dÂe Ad¡qfL$p A_¡ L$¡f¡rbep :
Ap n¡Ódp„ ip„rs A¡ `X$L$pfS>_L$ bpbs R>¡. Å¡ L$¡ Ap n¡Ó `pR>gp hj®_u
kfMpdZuA¡ dpdygu ky^pfp¡ L$fhpdp„ kam füy R>¡.
(7) D` klpfp ApräL$p :
Ap n¡Ó n¡qÓe õL$p¡fdp„ buÆ kp¥u dp¡V$u NufphV$ v$ip®h¡ R>¡. kp¥u h^y _L$pfpÐdL$
õL$p¡f bv$g_pf v$k `¥L$u Qpf v$¡i Ap n¡Ódp„ ^fph¡ R>¡. V$p¡Q `f v$.k|v$p_ A_¡
dÂe ApräL$u NZfpS>e R>¡.
16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u rhð ip„rs f¢qL„$Ndp„ cpfs_u f¢L$ 143du R>¡. S>¡ hj®
f013dp„ 141 lsu. cpfs b¡ õp_ _uQ¡ Apìey R>¡.
cpfs gp„bp kdeu Ap„sffpóV²$ue sZph A_¡ ìep`L$ Ap„sqfL$ k„Oj®
kpd¡ TT|du füy R>¡. cpfs_u Ap„sqfL$ kyfnpdp„ kp¥u dp¡V$p¡ Msfp¡
dpAp¡hpv$u Ap„v$p¡g_ R>¡. s¡dS> `X$p¡iu v$¡i kp¡ Qpgu fl¡gp _p_p dp¡V$p
k„Ojp£ bpü kyfnp dpV$¡ Msfp¡ R>¡. cpfs h¥[ðL$ Aps„L$hpv$ k|QL$p„L$dp„
1`9 v$¡ip¡_u k|Qudp„ Qp¡y õp_ ^fph¡ R>¡.
hj® f013dp„ cpfsdp„ tlkp_p õsf_y„ fpô²$ue A® ìehõp `f 177
rdrge_ Ad¡qfL$u X$p¸gf_p¡ bp¡T `X$hp_y A_ydp_ lsy. Ap A_ydp_
cpfs_p kL$g Of¡gy DÐ`pv$__p 3.6 % L$¡ 14` Ad¡qfL$u X$p¸gf ârs
ìeqL$s bfpbf S>¡V$gy R>¡. Å¡ cpfs `p¡sp_u ip„rs_p kdõs õsfdp„ ky^pfp¡
gphu iL$¡ R>¡ sp¡ rhð âhplu dm_pf Ar^L$p„i gpcu s¡ `p¡sp_p¡ Apr®L$
ky^pfp¡ L$fu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡.
_¡`pm (76), bp„Ágpv$¡i (98), îug„L$p (10`), `pqL$õsp_ (1`4),
AaOpr_õsp_ (161)dp„ õp_¡ füp lsp. S>epf¡ hj® f01f A_¡ f013dp„
k¥Þe MQ®dp„ h^pfp¡ A_¡ Ap„sqfL$ k„Oj®dp„ Aph¡gu s¡Æ_¡ L$pfZ¡ Qu_ 108çpp„
õp_¡ füy lsy.
Ágp¡bg `uk HX$¡L$k qf`p¡V®$ b_ph_pf BqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¡_p¸rdL$k
A¡ÞX$ `uk Üpfp _hy Å¡Md d|ëep„L$_ dp¸X$g b_phhpdp„ Apìey R>¡.
S>¡ ApNpdu b¡ hj®dp„ A¡hp 10 v$¡ip¡_u Ap¡mM L$fi¡, S>ep„ ip„rs A_¡
tlkp_p õsfdp„ kp¥u h^y h^pfp¡ ep¡ lp¡e. Ap dp¡X$gp¡ 90 % S>¡V$gp kqV$L$
lp¡hp_p¡ Brslpk ^fph¡ R>¡. DÃQõsf_p Å¡Mdhpmp v$¡ip¡dp„ Å„buep, l¥su,
ApS>£qÞV$_p, QpX$, bp¡qõ_ep A_¡ lS>£Np¡rh_p, _¡`pm, b°yÞX$u, Å¡rS®ep,
gpBb¡qfep A_¡ L$sf kpd¡g R>¡.
cpfs_y„ õp_ :
AÞe A¡riepB v$¡ip¡_u qõrs :
Å¡Md d|ëep„L$_ dp¡X$g :
9
10L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
bpmL$p¡_p rinZÿp¡Ó¡ h¥[ðL$ `rfÖíe `f_u qf`p¡V®$ e|_¡õL$p¡ Üpfp f6 S|>_¡ Åfu L$fhpdp„
Aphu lsu. s¡dp„ S>Zpìep dyS>b vy$r_epdp„ 6 u 11 hj®_u he ^fphsp `8 rdrge_ bpmL$p¡
õL|$g¡ S>sp _u. Ap qf`p¡V®$ Ágp¡bg `pV®$_fri` ap¸f A¡S>eyL$¡i_ Üpfp äp„k_p b°yk¡ëk Mps¡
Apep¡rS>s A¡L$ k„hpv$v$psp k„d¡g_dp„ e|_¡õL$p¡_p dlp q_v$£iL$ Bfu_p bpL$p¡hpA¡ âõsys L$fu
lsu.
_hu h¥[ðL$ ApDV$-Ap¸a-õL|$g_p Ap„L$X$p e|_¡õL$p¡ B[ÞõV$V$¹e|V$ ap¸f õV$¥qV$[õV$L$k
(e|.ApB.A¡k.) Üpfp b_phhpdp„ Apìep R>¡. S>¡ A_ykpf dpqlsu dmu R>¡ L$¡, Å¡ Ap S>
`qfqõrs fl¡i¡ sp¡ õL|$g S>sp bpmL$p¡ `¥L$u 43 % bpmL$p¡ L$v$u õL|$g¡ S>B iL$i¡ _lu. qf`p¡V®$
A_ykpf Apif¡ 16 rdrge_ bpmpAp¡ A_¡ 10 qdrge_ qL$ip¡f R>p¡L$fpAp¡_¡ õL|$g¡ S>hp_p¡
Ahkf L$epf¡e _lu dm¡.
Ü qf`p¡V®$dp„ A¡hp 17 v$¡ip¡ rhj¡ S>Zphhpdp„ Apìey R>¡ L$¡, S>¡dZ¡ A¡L$ v$iL$pu h^y kdedp„
õL|$g¡ _l] S>su `p¡sp_u hksu_p Apif¡ 90 % Ap¡R>u L$fu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ A¡L$ kL$pfpÐdL$
`qfhs®_ Aphu iL$¡ R>¡. Ap v$¡ip¡A¡ õL|$g au Ap¡R>u L$fhu. h^y âpk„rNL$ `pW$e¾$d kpd¡g
L$fhp¡ A_¡ k„Oj®fs `qfhpfp¡_¡ _pZp„L$ue kd®_ Ap`hy S>¡hu bpbsp¡ A`_phu lsu.
Ü h¥[ðL$ âNrsdp„ OV$pX$p_y„ dy¿e L$pfZ D`-klpfp ApräL$p R>¡. S>¡ DÃQ S>_k„¿ep hksu v$f
^fph¡ R>¡ A_¡ hs®dp_dp„ 30 rdrge_ L$fsp h^y õL|$g¡ _lu„ S>sp bpmL$p¡_y„ Of R>¡. Ap
n¡Ódp„ hj® f01fdp„ rinp âZpgudp„ kpd¡g _pf ÓZ `¥L$u A¡L$ bpmL$ âprdL$ õL|$g_p
A„rsd N°¡X$dp„ `lp¢Qsp `l¡gp õL|$g R>p¡X$u v$¡ R>¡.
Ü qf`p¡V®$_p rhïg¡jZdp„ A¡hu bpbs `Z kpd¡ Aphu R>¡ L$¡, 17 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ hj®
f000dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep rhð õsf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep_u A¡L$
Qsyp¯i S>¡V$gu lsu, Äepf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿epdp„ 86 % S>¡V$gp¡ OV$pX$p¡ sp
s¡ k„¿ep f7 rdrge_u OV$u_¡ 4 rdrge_ S>¡V$gu flu lsu.
Ü rhïg¡jZdp„ R> S>¡V$gu _ursAp¡_u Ap¡mM L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡ âprdL$ õL|$g¡ _ S>sp
bpmL$p¡_¡ õL|$g¡ S>hpdp„ dv$v$ê$` kam kprbs B R>¡. S>¡ AÞe v$¡i dpV$¡ dlÐh`|Z®
Dv$plfZ b_u iL$¡ R>¡.
"A¡S>eyL$¡i_ap¸fAp¸gÁgp¡bgdp¡r_V$qf„N'-e|_¡õL$p¡_uqf`p¡V®$
qf`p¡V®$_u dy¿e bpbsp¡ :
(1) au dp„ OV$pX$p¡ :
B.k.f00`dp„ b°y„X$udp„ au OV$pX$p¡ L$fhpdp„ Aphsp R> hj®dp„ âprdL$ ipmpdp„ âh¡i d¡mh_pf_u
k„¿ep `4 % dp„u 94 % S>¡V$gu B NB lsu.
(f) kpdpÆL$ _L$v$ lõsp„sfZ :
B.k.1998dp„ S>ep„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 17 % S>¡V$gu lsu Ðep„ hj® f009dp„ s¡ k„¿ep
7 % S>¡V$gu B NB lsu. S>¡_y L$pfZ r_L$pfpNylpdp„ hj® f000dp„ õL|$g MQ® _l] DW$phu iL$sp
`qfhpfp¡_u dv$v$ dpV$¡ kpdprS>L$ _L$v$ lõsp„sfZ_u iê$Aps B lsu.
(3) rinZ `f_p MQ®dp„ h^pfp¡ :
Op_pA¡ rinZ `f sp¡ MQ® X$bg L$fu qv$^p¡, S>¡_¡ L$pfZ¡ B.k.1999dp„ S>ep„ f.4 rdrge_
bpmL$p¡ õL|$g¡ S>sp lsp s¡ hj® f013dp„ h^u_¡ 4.1 rdrge_ S>¡V$gp B Nep R>¡.
(4) rinZ_u NyZhÑpdp„ ky^pfp¡ :
rhA¡s_pd Üpfp h„rQs rhÛp}Ap¡ `f rhi¡j Âep_ Ap`hp dpV$¡ _hp `pW$e¾$d_u iê$Aps B
A_¡ f004 u f010 hÃQ¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep `¥L$u s¡ k„¿ep AX$^u L$fu _pMhpdp
kamsp d¡mhu lsu.
(`) Åsue A_¡ cpjpB g^ydsuAp¡_y„ Âep_pL$j®Z :
dp¡fp¡½$p¡A¡ hj® f003dp„ âprdL$ õL|$gp¡dp„ õpr_e AdptTN cpjpdp„ rinZ iê$ L$ey® lsy A_¡
hj® f001dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 9 % u OV$u_¡ 4 % S>¡V$gu B lsu.
(6) rhhpv$p¡_u `sphV$ :
_¡`pmdp„ rhhpqv$s n¡Óp¡ A_¡ AÞe õp_p¡_p bpmL$p¡ dpV$¡ rinZ_y„ õsf hj® f006dp„ N©l eyÂ^
Msd ep bpv$ kdp rióeh©rÑ kpd¡g lsu.
6 _ursAp¡ :
Ad¡qfL$p qõs bp¡õV$_
L„$k[ëV„$N N©` (bu.ku.Æ.) Üpfp
10 S|>_¡ Þe|ep¡L®$ Mps¡ Åfu e¡gu
"h¥[ðL$ k„`rÑ âb„^_ DÛp¡N'
`f_u 14du hprj®L$ qf`p¡V®$
(fpBqX„N A h¡g Ap¸a N°p¡ :
Ágp¡bg h¡ë f014)dp„
cpfs_¡ L$fp¡X$`rsAp¡_p dpdg¡
rhðdp„ 1`d„„y õp_ âpá ey R>¡.
cpfsdp„ Ly$g 1.7` gpM
L$fp¡X$`qs R>¡.
S>¡d_u `pk¡ 10 gpM
Ad¡qfL$u X$p¸gf A¡V$g¡ Apif¡ 6
L$fp¡X$ ê$r`ep_u k„`rÑ R>¡. qf`p¡V®$ A_ykpf B.k. f018 ky^udp„ cpfs vy$r_ep_p¡ kpsdp
_„bf_p¡ ^r_L$ v$¡i b_u S>i¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj® f01f_p qf`p¡V®$ dyS>b cpfs 16dp„
_„bf¡ lsy. hj® f013dp„ vy$r_epdp„ L$fp¡X$`qsAp¡_u k„¿ep 1.63 L$fp¡X$ B lsu. Ap
v$frdep_ Mp_Nu k„`rÑdp„ 14.6 % _u h©qÂ^ B lsu.
hj® f014_u hs®dp_ qf`p¡V®$ A_ykpf kp¥u h^y 8f gpM L$fp¡X$`rs kp¡ Ad¡qfL$p âd,
f4 gpM L$fp¡X$`qs kp¡ Qu_ buSy> A_¡ Å`p_ ÓuÅ õp_¡ füp lsp.
Ad¡qfL$p_u bu.ku.Æ. qf`p¡V®$ hprj®L$ ê$`¡ Åfu L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_¡ vy$r_epcfdp„ i¡f
bÅfp¡_u s¡Ædp„ `pR>gp hj®u iê$ fl¡gp DÑd âv$i®__¡ Ap^pf¡ b_phhpdp„ Aph¡ R>¡.
rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õp_¡
- dy„bBdp„ v$¥r_L$ 6/7, l¥v$fpbpv$dp„ `/6, Adv$phpv$dp„ 6/7, gM_Dd„p 7/8 rkNpf¡V$_p¡
D`ep¡N pe R>¡.
- A¡L$ kápldp„ AL$ ìeqL$s l¥v$fpbpv$dp„ rkNpf¡V$ `pR>m kf¡fpi 47f ê$r`ep, gM_D 404,
Adv$phpv$dp„ 387, L$p¡gL$pspdp„ 348 A_¡ dy„bBdp„ 3f0 ê$r`ep S>¡V$gp¡ MQ® L$f¡ R>¡. rkNpf¡V$ `f
kf¡fpi kpàsprlL$ MQ® 383 ê$r`ep S>¡V$gp¡ R>¡.
- `pR>gp ÓZ hj® v$frdep_ L$p¡gL$spdp„ rkNpf¡V$_u M`sdp„ f4 %_p¡ h^pfp¡ ep¡ R>¡. S>epf¡
gM_Ddp„ 19 % dy„bBdp„ 13 % h^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡.
kh£nZ rhjeL$cpfs v$¡idp„ rkNpf¡V$_p h¡QpZdp„ L$p¡gL$Ñp il¡f_¡ kp¥u V$p¡Q_y„ õp_
âpá ey R>¡. L$p¡gL$Ñpdp„ kf¡fpi A¡L$ ìeqL$s ârsqv$_ fpô²$ue kf¡fpi 6-7
rkNpf¡V$_u syg_pA¡ âqsqv$_ 7-10 rkNpf¡V$_„y ^yd°`p_ L$f¡ R>¡.
Ap kh£nZdp„ Æ.A¡a.L$¡. dp¡X$_p klep¡Nu `p„Q n¡Ó dy„bB, L$p¡gL$sp,
Adv$phpv$, gM_D, l¥v$fpbpv$ Mps¡ f1-40 hj®_u he hN®_p ìeqL$sAp¡dp„
L$fhpdp„ Apìey lsy. 1f S|>_¡ ApB.ku.ApB.ku.ApB. sdpL|$ h`fpi
f014_p kh£nZdp„ Ap Ap„L$X$p kpd¡ Apìep lsp.
"^ NyX$ L„$V²$u BÞX$¡L$k' Üpfp e|.A¡_.,hëX®$ b¢L$ A_¡ s¡_p S>¡hu Ly$g 3` S>¡V$gu
AgN-AgN k„õpAp¡ `pk¡u dm¡gp X$¡V$p_¡ Ap^pf¡ 1f` v$¡ip¡_p kh£ bpv$
f¡„qL„$N s¥epf L$fu_¡ Apefg¡ÞX$_¡ kp¥u kpfp v$¡i sfuL$¡ Op¡rjs L$ep£ lsp¡.
Ap qgõV$dp„ cpfs 81dp„, Qu_ 107dp„ õp_¡ R>¡. rgõV$dp„ âd f1 v$¡i
e|fp¡`ue A_¡ A„N°¡Æ cpjp bp¡g_pf v$¡i kpd¡g R>¡. S>epf¡ ffdp¡ A_¡ bu_
e|fp¡`ue v$¡i L$p¡õV$pqV$L$p R>¡ sp rQgu-f4 A_¡ L$¡Þep_¡ ApräL$p M„X$_y„ kp¥u
kpê$ fpô²$ dp_hpdp„ Apìey R>¡. S>¡ rgõV$dp„ f6dp„ õp_¡ R>¡.
S>epf¡ BfpL$, guqbep A_¡ rhA¡s_pd kp¥u _uQ¡_p õp_¡ füp lsp.
kp¥u kpfp v$¡i_p¡ v$fˆ$p¡ dp_hsp A_¡ `©Õhu âÐe¡_p ep¡Nv$p__¡ _Tf
kdn fpMu_¡ âv$p_ ep¡ lsp¡. S>¡dp„ _uQ¡ v$ip®h¡gu bpbsp¡_¡ Ap^pf¡ f¡qL„$N
b_phphdp„ Aphu lsu.
(1) â¡k_u ApTpv$u
(f) ifZp}Ap¡_u k„¿ep
(3) lrepf r_L$pk
(4) _p¡b¡g `yfõL$pf rhS>¡spAp¡_u k„¿ep
V$p¡` V$¡_ v$¡i
(1) Apefg¡ÞX$ (f) õhuX$_
(f) ra_g¡ÞX$ (4) e|.L$¡.
(`) qõhV$¹Tfg¡ÞX $(6) _p¡h£
(7) _¡^fg¡ÞX$ (8) X$¡_dpL®$
(9) Þe|Tug¡ÞX$ (10) b¡[ëS>ed
B.C.G. hprj®L$ qf`p¡V®$ : L$fp¡X$`rs
bpbs¡ cpfs rhðdp„ 1`dp„ õp_¡
Apefg¡ÞX$ kp¥u kpfp¡ v$¡i
11L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
k„eyL$s fpô²$ `ep®hfZ L$pe®¾$d (e|.A¡_.B.`u.) Üpfp f4 S|>_¡ _¥fp¡bu (L$¡Þep) Mps¡
ep¡Åe¡g âd k„eyL$s fpô²$ `ep®hfZ_p k„d¡g_dp„ " ^ A¡Þhpefd¡ÞV$ ¾$pBd ¾$pBrkk'
_pd_u qf`p¡V®$ Åfu L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡ e|.A¡_.B.`u. A_¡ HV$f`p¡g_u Ðhfus
ârsq¾$ep_y„ ApL$g_ R>¡.
qf`p¡V®$dp„ S>Zpìep âdpZ¡ âqs hj® sp f13 AbS>_p Ad¡qfL$u X$p¸gf_p h¥[ðL$
`ep®hfZ A`fp^ A`fp^uAp¡, _pNqfL$ k¡_p A_¡ Aps„L$hpv$u kd|lp¡_¡ _pZp„L$ue dv$v$
`lp¢QpX$u füp R>¡ A_¡ L$¡V$gpe¡ v$¡ip¡_u kyfnp A_¡ kss rhL$pk dpV$¡ Msfp¡ b_u Nep R>¡.
¶ Sy>v$p-Sy>v$p ÷p¡sp¡_p A¡L$ A_ydp_ A_ykpf hprj®L$ 7 AbS> X$p¸gfu f3 AbS>
X$p¸gf_p¡ L$pfp¡bpf h_õ`rs A_¡ Æhp¡_p¡ Ah¥^ h¡`pf_p¡ R>¡. S>¡dp„ dpR>gu `L$X$hp_y„
A_¡ gpL$X$p L$p`hp_u bpbs kpd¡g _u.
¶ A¡L$ A_ydp_ A_ykpf hj® f00f u f011 _u hÃQ¡_p kdeNpmp v$frdep_ S„>Ngu
lpuAp¡_u k„¿epdp„ 62 % S>¡V$gp¡ OV$pX$p¡ S>Zpep¡ R>¡. lpuv$p„s dpV$¡ sp¡ lpuAp¡_p¡
riL$pf A¡ dpV$¡ L$pfZc|s R>¡. N¡fL$p_|_u riL$pf Üpfp lp„kg L$fhpdp„ Aph¡g L$pQp
ApräL$u lpu v$p„sp¡_u qL„$ds A¡riepdp„ 16` rdrge_ X$p¸gfu gB_¡ 188 rdrge_
X$p¸gf S>¡V$gu R>¡.
¶ S>epf¡ 94 % S>¡V$gu hksu ^fphsp tiNX$p^pfu fpB_p¡_u kp¥u h^y hksu qTçbpåh¡
A_¡ v$.ApräL$pdp„ R>¡. Al] k„NW$us riL$pfu V$p¡mL$u_¡ L$pfZ¡ hj® f007dp„ S>¡ k„¿ep
`0 lsu s¡ hj® f013dp„ 1000u `Z h^y B NB R>¡. `pR>gp hj£ tiNX$pAp¡_u
qL„$ds 63 rdrge_ X$p¸gfu gB_¡ 19f rdrge_ X$p¸gf S>¡V$gu lsu.
¶ A¡L$ A_ydp_ A_ykpf dp¡V$p hp_f_p riL$pfdp„ `Z h^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡. hj® f00` u
f011 hÃQ¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p 643 tQ`pTu, 48 bp¡_p¡bk, 98 Np¡qfëgp A_¡
1019 Ap¡f¢NyV$p__p¡ N¡fL$p_|_u riL$pf ep_„y A_ydp_ R>¡. dp¡V$p hp_fp¡_p Ah¥^
riL$pf_p¡ hpõsqhL$ Ap„L$X$p¡ Apif¡ ff,000 S>¡V$gp¡ R>¡.
"^ A¡Þhpefd¢V$ ¾$pBd ¾$pBrkk'
¶- h_p¡_p¡ N¡fL$p_|_u A_ydpr_s hprj®L$ L$pfp¡bpf 30 u 100 AbS> X$p¸gf_p¡ R>¡. S>¡ Ly$g
h¥rðL$ gpL$X$p h¡`pf_p¡ 10 u 30 % S>¡V$gp¡ L$lu iL$pe.
¶- A¡L$ A_ydp_ dyS>b Ad|L$ DóZL$qV$b„^ue v$¡ip¡dp„u Aphsp `0 u 90 % gpL$X$p
Ah¥^ ÷p¡sp¡_p dpN£u Aphhp_p¡ k„v$¡l R>¡. S>¡_¡ Ah¥^ ê$`¡ L$p`hpdp„ Aph¡ R>¡.
¶B.e|. A_¡ Ad¡qfL$p âqs hj® Apif¡ 33.` AbS> V$_ DóZL$V$ub„^ue gpL$X$p Apeps
L$f¡ R>¡. A_ydp_ R>¡ L$¡, v$f¡L$ i„L$põ`v$ N¡fL$p_|_u DóZL$V$ub„^ue gpL$X$p_p¡ 6f u 86
% S>Õp¡ L$pNm, gyÁv$u A_¡ gpL$X$p_u rQàk ê$`¡ B.e|. A_¡ Ad¡rfL$pdp„ S>B füp¡ R>¡.
¶A¡L$ A_ydp_ dyS>b `|h} ApräL$p_y„ A¡L$ Aps„L$hpv$u kd|l QpfL$p¡g_p Ah¥^ ìep`pf
Üpfp hprj®L$ 38 u `6 AbS> X$p¸gf_u L$dpZu L$fu füy R>¡.
¶ApräL$u v$¡ip¡ A_¡ s¡_u Apk`pk_p rhõspfp¡dp„ _pNqfL$ k¡_p A_¡ Aps„L$hpv$u kd|l
iê$ tlkp v$frdep_ Ah¥^ Ar_erds Qpf L$p¡g h¡`pf Üpfp hprj®L$ 111 rdrge_
X$p¸gfu f89 rdrge_ X$p¸gf_u L$dpZu L$fu füy R>¡.
ü `ep®hfZue A`fp^_u N„cuf bpbsp¡ A_¡ `ep®hfZ `f `X$sp N„cuf âcphp¡ A_¡
kss rhL$pk gÿep¡_¡ qõhL$pf L$fu_¡ dprlsu âpáudp„ dv$v$ A_¡ `ep®hfZ L$p_|_ A_¡
r_edp¡ `f âepkp¡dp„ kdÞhe, Nfubu DÞd|g_ A_¡ rhL$pk_„y kd®_ L$fhpdp„ dv$v$
L$fu_¡ kdqÞhs `ep®hfZ A`fp^ kpd¡ ×[ô$L$p¡Z gpNy L$fhp¡.
ü A`fp^u kdyv$pe_¡ `ep®hfZ A`fp^ bv$g kss rhL$pk A_¡ fpS>e dpV$¡ N„cuf
Msfp¡ kdS>hp A_¡ s¡d_p Ah¥^ h¡`pf_¡ fp¡L$hp fpô²$ue, n¡Óue, h¥[ðL$ âepkp¡_„y
kd®_ L$fhy.
ü `ep®hfZ L$p_|_, A_y`pg_ A_¡ ÅN©rs_¡ dS>b|s b_phhp A_¡ âhs®_
A¡S>ÞkuAp¡ A_¡ v$¡ip¡_¡ N¥f-fpS>e ki÷ Sy>p¡ A_¡ Aps„L$hpv$_¡ _pZp`p¡jZ A_¡
Ah¥^ h¡`pf_u c|qdL$p Ap¡R>u L$fhp dpV$¡ D`cp¡L$sp ÅN©rs Arcep_ A_¡ D`ep¡NL$sp®
bÅfp¡_u Ap¡mM L$fu_¡ c°ô$pQpf kpd¡ gX$hp k„õpNs, L$p_|_u A_¡ r_epdL$
âZpgu_¡ dS>b|s b_phhu A_¡ Ah¥^ h¡`pf_u v$¡Mf¡M fpMhu.
h_õ`rsA_¡Æhp¡_pN¡fL$p_|_uh¡`pf_udy¿ebpbsp¡:
gpL$X$p_p N¡fL$p_|_u h¡`pf_u dy¿e bpbsp¡ :
qf`p¡V®$_u cgpdZ :
Ø `fdpÏ lrepf ^fphsp Ly$g 9 v$¡i R>¡. k„eyL$s fpS>e Ad¡qfL$p, friep, ey.L$¡,
äp„k, cpfs, `pqL$õsp_, BTfpeg, DÑf L$p¡qfep, hj® f014_u iê$Apsdp„ v$f¡L$
v$¡ip¡ `pk¡ Apif¡ 4000 Ap¡`f¡i_g `fdpÏ lrepf lsp.
Ø v$f¡L$ `fdpÏ lrepf NZhpdp„ Aphu füp R>¡. hj® f014dp„ Ap v$f¡L$ v$¡i `pk¡
Ly$g Apif¡ 16,300 `fdpÏ lrepf lsp. hj® f013_u iê$Apsdp„ Ap k„¿ep
17,f70 lsu.
Ø cpfs A_¡ `pqL$õsp_ `fdpÏ lrepf `lp¢QpX$hpdp„ knd _hu âZpgu
rhL$rks L$fhpdp„ gpN¡gp R>¡ A_¡ `p¡sp_p k¥Þe Dv«¡íep¡ dpV$¡ rhM„X$_ue kpdN°u_u
`p¡sp_u DÐ`pv$_ ndsp h^pfu füp R>¡.
Ø `pR>gp `p„Q hj® v$frdep_ vy$r_epdp„ Ly$g `fdpÏ lrepfp¡_u k„¿epdp„ r_f„sf
õV$p¡L$ lp¡d HV$f_¡i_g `uk qfkQ® BqÞõV$V$¹e|V$
Üpfp hprj®L$ Þe|qL$gef ap¡k£k X$¡V$p Åfu L$fpep¡
õV$p¡L$ lp¡d HV$f_¡i_g `uk rfkQ® BqÞõV$V$¹e|V$ Üpfp 16 S|>__p fp¡S> `p¡sp_p¡ hprj®L$ Þe|qL$gef
ap¡k£k X$¡V$p Åfu L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡dp„ vy$r_ep_p `fdpÏ lrepfp¡_p hs®dp_ âhpl A_¡
rhL$pk_y„ ApL$g_ L$fhpdp„ Apìey R>¡. Ap„L$X$pAp¡ `fu dprlsu dmu Aph¡ R>¡ L$¡, S>epf¡ vy$r_epdp„
`fdpZy lrepfp¡_u k„¿ep Ap¡R>u B flu R>¡, Ðepf¡ `fdpÏ lrepf k„`Þ_ v$¡ip¡ `¥L$u L$p¡B`Z
r_L$V$_p crhóedp„ `p¡sp_p lrepf Msd L$fhp s¥epf _u.
dy¿e bpbs :-
õV$p¡L$ lp¡d BÞV$f_¡i_g `uk qfQk®
BqÞõV$V$¹e|V$ õhuX$_ qõs A¡L$ õhs„Ó
Ap„sffpô²$ue k„õp_ R>¡.S>¡_u õp`_p
B.k.1966dp„ B lsu.
Ap k„õp_ k„Oj®, Apey^, lrepf
r_e„ÓZ A_¡ r_f÷uL$fZ `f A_yk„^p_ L$f¡ R>¡.
S>¡_¡ L$pfZ¡ s¡_p ÷p¡sp¡_p Ap^pf¡ _urs r_^p®fL$p¡,
duqX$ep, ip¡^L$sp® A_¡ fkê$Qu ^fphsp gp¡L$p¡
dpV$¡ Ap„L$X$p rhïg¡jZ A_¡ cgpdZ D`gå^
b_¡ R>¡.
A¡k.ApB.`u.Apf.ApB.v$¡i hj®
2010 2011 2012 2013 2014
Ad¡qfL$p 9600 8500 8000 7700 7300
friep 12000 11000 10000 8500 8000
e|.L$¡. ff` ff` ff` 225 225
äp„k 300 300 300 300 300
Qu_ f40 240 240 250 250
cpfs 60-80 80-100 80-100 90-110 90-110
`pqL$õsp_ 70-90 90-110 90-110 100-120 100-120
BTfpeg 80 80 80 80 80
Ly$g 22600 20530 19000 17570 16300
`pR>gp `p„Qhj®_p¡ hëX®$ Þe|qL$gef X$¡V$p ap¡k£k
OV$pX$p¡ ep¡ R>¡. Ap OV$pX$p¡ fqiep A_¡ Ad¡rfL$p_¡ L$pfZ¡ ep¡
R>¡. `f„sy lÆ `Z Ly$g `fdpÏ lrepfp¡ 93 % friep A_¡
Ad¡qfL$p `pk¡ R>¡. b„_¡ v$¡i d¡S>k® ap¸f ^ a^®f qfX$L$i_ A¡ÞX$
rgrdV$¡i_ Ap¸a õV²$¡V$¡rS>L$ Ap¸a¡qÞkh Apçk® k„r^ A„sN®s
`p¡sp_p `fdpÏ lrepf Ap¡R>p L$fu füp R>¡.
Ø Ap kp¡ L$p_|_uê$`¡ `fdpÏ lrepf dpÞesp âpá `p„Q v$¡i
Qu_, äp„k, friep, e|.L$¡., Ad¡rfL$pA¡ _hp `fdpÏ lrepf
rhsfZ âZpgu L$¡ A¡hu bpbsp¡ dpV$¡ L$pe®¾$dp¡_u Op¡jZp
L$f¡gu R>¡.
Ø qhi¡jo kv$õep¡dp„ A¡L$ Dcfsu Apd kldsu b_u R>¡ L$¡,
DÑf L$p¡qfepA¡ Aë` rhL$rks `fdpÏ rhõap¡V$L$ D`L$fZp¡u
AgN _p_u k„¿epdp„ `fdpÏ lrepf_y„ DÐ`pv$_ L$ey® R>¡.
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 12
rblpf_p `V$Zp il¡f Mps¡
` S|>__p fp¡S> fpS>e_p
`ep®hfZ A_¡ h_
rhcpN_p klep¡Nu
Apep¡rS>s gp¡L$p`®Z
kdpfp¡ldp„ kprlÐe
dlp¡Ðkh Üpfp L$rh A_¡
NusL$pf NygTpf Üpfp
gurMs `yõsL$ "N°u_
`p¡eçk'_y„ rhdp¡Q_
L$fhpdp„ Apìey lsy. L$qhsp ê$`¡ gMpe¡g Ap `yõsL$_y„ âL$pi_ "`¡NyB_ BqÞX$ep' Üpfp
sp A„N°¡Æ A_yhpv$ k¡hp r_h©s fpS>_preL$ `h_ L$¡. hdp®A¡ L$ep£ lsp¡.
k„h¡v$_iug g¡ML$ NygTpf¡ Ap `yõsL$dp„ kdõs L$pe_ps_¡ Ly$v$fs sfau dm¡gu
AZdp¡g c¡V$ S>¡hu L$¡ S„>Ngp¡, `lpX$p¡, bfa, _v$uAp¡, hjp®, hpv$m, ApL$pi, ^fsu A_¡
A„sqfn_¡ `p¡sp_p iåv$p¡dp„ Y$pýep R>¡. `yõsL$dp„ `p¡sp_u Ap¡mM dyS>b_p A¡L$ h©n
A_¡ Dˆ$X$ Ly$hp rhj¡ `Z S>Zphhpdp„ Apìey R>¡. A¡ rkhpe Ly$ëgy, d_pgu, Q„bp A_¡
t`|_¡ `Z `p¡sp_p g¡M_p¡ rlõkp¡ b_pìep R>¡.
hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ v$¡i_p rhL$pk_p k„b„^dp„ bl¡sf
_ursAp¡_p r_dp®Zdp„ rhi¡jop¡ A_¡ byqÂ^ÆhuAp¡_¡ kgpl Ap`hp
A`ug L$fu_¡ v$¡i_p rhL$pk_¡ faspf Ap`hp A_¡ s¡_¡ k„b„r^s bl¡sf
_urs b_php `f cpf Apàep¡ lsp¡. s¡dS> DÅ® S>ê$fuepsp¡_u `|s} L$fhp
kp¥f DÅ®_p DÐ`pv$_ h^pfhp A_¡ il¡fu L$fZ_¡ kdõep ê$`¡ Å¡hp_¡
bv$g¡ Ahkf sfuL$¡ Å¡hp A`ug L$fu lsu.
`p¡sp_p kfL$pfu q_hpk 7 Apf.ku.Apf. `f rhh¡L$ v$¡bfp¡e krls
AÞe rhi¡jop¡ Üpfp k„`pqv$s `yõsL$ "N¡qV„$N BqÞX$ep b¢L$ Ap¸_ V²$¡L$ :
A¡_ A¡L$i_ A¡S>ÞX$p ap¸f qfap¡çk®'_y„ gp¡L$p`®Z Ley® lsy .`yõsL$_y„
âp¼_ fs_ V$pV$pA¡ g¿ey R>¡.
`yõsL$dp„ dpB¾$p¡BL$p¡_p¸rd¼k [õfsp_u v$¡Mf¡L$, L©$rj A_¡ Ål¡f
rhsfZ âZpgudp„ ky^pfp¡, rhr_dp®Z _urs `f afu QQp® L$fhu,
fp¡S>Npf kS®>_, rinZ A_¡ L$p¥ig rhL$pk, il¡fuL$fZ A_¡ c|rd
âb„^_dp„ _hu_uL$fZ, S>m âb„^_ A_¡ _hu DÅ® _ursAp¡ sp d|ëe
r_^p®fZdp„ ky^pfp¡, `ep®hfZ âb„^_ S>¡hu bpbsp¡ rhj¡ QQp® L$fhpdp„
Aphu R>¡.
bp¸guhyX$dp„ V²$¡S>¡X$u qL„$N_p _pdu dil|f raëd Arc_¡sp
qv$gu`Ly$dpf_u Æh_L$p "kåõV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡'_y„ gp¡L$p`®Z
10 S|__p fp¡S> Ardspc bÃQ_ A_¡ Apduf Mp_ Üpfp
k„eyL$s fus¡ dy„bB Mps¡ L$fhpdp„ Apìey.
qv$gu`Ly$dpf_p `pqfhpqfL$ rdÓ Dv$e spfp _pef Üpfp
gurMs Ap `yõsL$dp„ qv$gu`Ly$dpf_p bpm`Z, L$pfqL®$v$u,
`qfhpf A_¡ Æh__p Dspf, QX$ph S>¡hu bpbsp¡ krls
fpS>L$`yf, v$¡hAp_„v$, d^ybpgp rhi¡ QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡.
`yõsL$_p gp¡L$p`®Z âk„N¡ qv$gu`Ly$dpf_p `qÐ_
kpefpbp_y, ^d£ÞÖ, L$fZ Å¡lf krls_u lõsuAp¡ lpS>f flu
lsu. L$pe®¾$d_u fS|>Aps L$fZ Å¡lf¡ sp qv$gu`Ly$dpf_u
ip_dp„ õhf L$p¡qL$gp gsp d„N¡iL$f¡ `p¡sp_u AhpS>_p¡ Åvy$
s¡dS `yõsL$_p Ad|L$ A„ip¡_¡ Ardspc bÃQ_¡ hp„Qu_¡
k„cmpìep lsp.
S>epf¡ qv$gu`Ly$dpf `f âky_ Å¡iuA¡ gM¡gu L$rhsp
ApdufMp_¡ hp„Qu k„cmphu lsu. rld¡_ ^d£ÞÖA¡
qv$gu`Ly$dpf kp¡_p k„õdfZp¡ spTp L$fu_¡ X$pÞk L$ep£ lsp¡.
qv$gu`Ly$dpf_y d|m _pd
dp¡lçdv$ e|kyaMp_ R>¡. s¡dZ¡
`p¡sp_y raëdu _pd qv$gu`Ly$dpf
fp¿ey R>¡. `p¡sp_u R> v$kL$p_u
gp„bu L$pfqL®$v$udp„ s¡dZ¡ d^ydrs,
dyNg-A¡-ApTd, N„Np-S>dy_p,
fpd Ap¥f íepd, L$dp®, rh^psp,
dipg, kp¥v$pNf S>¡hu Ak„¿e
rlV$ raëdp¡ Ap`u R>¡. s¡d_u
A„rsd raëd B.k.1998dp„
Aph¡gu "qL$gp' lsu.
qv$gu`Ly$dpf B.k.1991
`Ú c|jZ, B.k.1994dp„
v$pv$p kpl¡b apmL$¡ `yfõL$pfu
kçdpr_s B Q|L$ep R>¡.
"N°u_ `p¡eçk' - NygTpf
gurMs `yõsL$_y„ rhdp¡Q_
"N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap¸_ V²$¡L$'
_urs r_^p®fL$p¡,qhÜhp_p¡_¡ k„L$V$N°õs v$¡i_¡ ìep`L$ A_¡ ìehlpqfL$ fus¡ kdS>hp dpV$¡
iqL$sipmu D`L$fZ âv$p_ L$fsu A_¡ Brslpk, kdpS>ip÷, ^prd®L$ AÂee_,
Ap„sffpô²$ue k„b„^p¡_p kprlÐe_p dpÂedu `pqL$õsp__u Akyfnp_u vy$v®$ip `f ìep`L$
`Z¡ QQp® L$fsu `yõsL$ "hp¡qfef õV$¡V$ : `pqõL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$' cpfs_p
D`fpô²$`rs A¡d.lqdv$ A„kpfu kdn 13 S|>_¡ fS|> L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap¸L$kap¡X®$
e|r_hrk®V$u â¡k, Þe|ep¡L®$ Üpfp âL$pris Ap `yõsL$ ÅÞeyApfu f014dp„ gp¢Q B lsu.
`yõsL$_p g¡ML$ V$u.hu. `p¸g R>¡. S>¡Ap¡ d¥L$rNg e|r_hrk®V$u (dp¸qÞV²$eg, L$¡_¡X$p)_p
fpS>_ursL$ rhop__p âp¸a¡kf R>¡.
ÅÞeyApfu f013 u d¡ f014_p
aõV®$ rkV$uT_ rij®L$ õs„c A„sN®s
"^ huL$'dp„ âL$pris g¡Mp¡_y„ k„L$g_
v$ip®hsu L$p¡au V$¡bg byL$ "aõV®$
rkV$uT_ : fpô²$`rs ch_dp„ âZh
dyMÆ®'_y„ rhdp¡Q_ f Sy>gpB
f014_p fp¡S> _hu qv$ëlu Mps¡
fpô²$`rs ch_dp„ A¡L$ kdpfp¡l
v$fqdep_ ey lsy. `yõsL$_u âd âs fpô²$`rsA¡ âpá L$fu lsu.
`yõsL$_¡ "^ huL'$ `qÓL$p Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Apìey lsy. s¡_„y rhdp¡Q_
X$p¸.L$Z®tkl¡ L$ey® lsy.
`yõsL$dp„ fpô²$`rs_p v$¡i rhv$¡i_p âhpkp¡, fpô²$`rs ch__p v$fhpÅ
kpdpÞe _pNqfL$p¡ dpV$¡ Mp¡ghp_u L$fhpdp„ Aph¡gu _hu `l¡g sp â¡kuX$¡Þku,
fkp¡B A_¡ AÞe gp¡L$p¡ kp¡ Å¡X$pe¡g kdpfp¡l kpd¡g R>¡.
`yõsL$dp„ Ap `l¡gp fpô²$`rs ch_ k„N°lu `|h£ fpô²$`rs_u Arcg¡Mue
sõhufp¡ L$epf¡e Å¡hp dmu _ lsu. qv$gQõ` kdpQpfp¡_u dprlsu_p Vy$L$X$pAp¡ `Z
`yõsL$dp„ kpd¡g R>¡.
"aõV®$ rkV$uT_' : fpô²$`rs ch_dp„
âZh dyMÆ®" - L$p¡au V$¡bg byL$
"hp¡qfef õV$¡V$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$'
qv$ëlu il¡f_ A¡L$ AgN âL$pf¡ âõsys
L$fsy, S>¡_¡ hpQL$p¡A¡ Ap `l¡gp L$p¡B
D`Þepkdp„ _p dpÎey lp¡e: A¡L$ A¡hy il¡f S>¡
tlkp, ¾$p¡^ A_¡ c°ô$pQpfu cf¡gy `X$¡gy lp¡e.
- v$uqàsL$`|f Üpfp fQpe¡gy D`Þepk "A
b¡X$ L$¡f¡L$V$f' Ap¡Nô$ f014dp„ âL$pris i¡.
Ap D`Þepk B^p _pd_u eyhp drlgp_u
BÃR>p_u L$lp_u v$ip®h¡ R>¡. A¡f¡ÞS> rhhpl A_¡
dÂed hN® Üpfp âv$p_ su kyfnpdp„u bQu_¡
cpNu r_L$m¡ R>¡ Ðepfbpv$ s¡ A¡L$ L$qfídpB A_¡
Msf_pL$ eyhL$ kp¡ ApL$qõdL$ fus¡ dm¡ R>¡.
`qfZpd¡ S>ëv$u fp¡dp„Qu AhNs pe R>¡.
"A b¥X$ L$¡f¡L$V$f' "ågX$ ae|X$'
A¡X$hX®$ L$g¡_ Üpfp gMhpdp„ Aph¡gu `yõsL$
ågX$ ae|X$ : Ap¡bpdp rhê$Â^ qL$g„V$_'_¡ f¡‚¡fu
`qågtiN lpDk Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Ap `yõsL$ vy$íd_u, Bjp®, Ad¡qfL$p_p b¡ kp¥u
iqL$sipmu fpS>_ursL$ Å¡X$u hÃQ¡_u ârsõ`^p®
rhj¡ S>Zphpey R>¡. Ap `yõsL$ bfpL$ Ap¡bpdp A_¡
rL$g„V$_ hÃQ¡ b„^ Ap¡fX$pdp„ k¢L$X$p¡ b¡W$L$p¡ A_¡
kpnpÐL$pf_p k„b„^p¡ `f Ap^pqfs R>¡¡. `yõsLdp„$
rlg¡fu qL$g„V$__p Apfp¡Áe rhj¡ `Z QQp® L$fhpdp„
Aphu R>¡.
12
L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep
B.k.1944dp„ õ`pe¡gp¡ d|rs®v$¡hu `yfõL$pf cpfsue op_`uW$ krdrs
Üpfp âv$p_ sp¡ âqs›$us kprlÐe `yfõL$pf R>¡. Ap `yfõL$pf A„sN®s b¡
gpM_u fp¡L$X$, âiqõs`Ó, ârsL$ rQÞl A_¡ hpÁv$¡hu_u ârsdp A¡_pes pe
R>¡.
cpfsue op_`uW$ krdrsA¡ 13 S|>_ f014_p fp¡S> hj® f013_p Ap
`yfõL$pf dpV$¡ h¥opr_L$ kp¡ g¡ML$ fl¡gp fp^pL©$óZ_ _pd_u Op¡jZp L$fu R>¡.
fp^pL©$óZ_ s¡d_y„ gurMs dgepgu D`Þepk "rL$L$pv$g L$ps_ly
rê$d^yfd' bv$g d|rs®v$¡hu `yfõL$pf A¡_pes i¡. Ap D`Þepk "dgepgd
cpjp_p r`sp' L$l¡hpsp V$u.fpdp_yS>_ Ap Æh_ `f Ap^pqfs R>¡.
cpfsue rhdp_`Ñ_ âpr^L$fZ (A¡.A¡.ApB.)
A¡f_p¸qV$L$g A¡fp¡õ`¡k rhop__p n¡Ó¡ DÐL©$óV$ ep¡Nv$p_ A_¡
D`gqå^Ap¡ dpV$¡ âÐe¡L$ hj¡® fpô²$ue `yfõL$pf âv$p_ L$f¡ R>¡.
A¡fp¡_p¡qV$Lg kp¡kpeV$u Ap¸¸a BqÞX$ep Üpfp âv$p_ sp Ap
`yfõL$pfp¡dp„ cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u. spsp `yfõL$pf rkrhg
A¡rhA¡i__p n¡Ódp„ DÐL©$ô$ ep¡Nv$p_ L$f_pf ìeqL$sAp¡_¡ âv$p_
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.hj® f013dp„ Ap `yfõL$pf bv$g A¡.A¡.ApB._p
kv$õe hu.kp¡dpky„v$fd (A¡f _¡rhN¡i_ krh®kuT)_¡ 9 S|>__p
fp¡S> A¡fp¡_p¸qV$L$g A¡fõ`¡kdp„ rhop__p n¡Ódp„ kyQ_p, v$nsp
sp A¡f õ`¡k_u ndsp rhõspf n¡Ódp„ L$fhpdp„ Aph¡gp L$pep£
bv$g kçdpq_s L$fhpdp„ Apìep.
gyBrkep_p_p b¥V$_ ê$S> rkrhL$ k¡ÞV$f Mps¡ 8 S|>__p fp¡S>
rdk _¡hpX$p r_ep kp„Q¡S>_¡ rdk e|.A¡k.A¡. f014_p¡ spT hj®
f013_u rhS>¡sp A¡qf_ b°¡X$u Üpfp `l¡fphhpdp„ Apìep¡ lsp¡.
r_ep kp„Q¡S> rdk e|.A¡k.A¡. kp¦v$e® ârsep¡rNsp_u 63du
rhS>¡sp R>¡. s¡ ApNpdu rdk e|r_hk® ârsep¡rNspdp„ Ad¡qfL$p_y„
ârsr_r^Ðh L$fi¡.
r_ep kp„Q¡S>¡ Ad¡qfL$p_p v$f¡L$ fpS>ep¡_u Ly$g `0 S>¡V$gu
ârsõ`^} ky„v$fuAp¡ sp L$p¡g„rbep_u ky„v$fu_¡ lpf Ap`u lsu.
Ap ârsep¡rNspdp„ âd D` rhS>¡sp rdk _p¡® X$L$p¡V$p Ap¸X²$p
dpfu füp lsp. f4 hrj®e r_ep kp„Q¡S> gpk h¡Npk_u R>¡ A_¡
speL$hp¡X$p¡_p L$p¡qfepB dpi®g ApV®$dp„ Qpf qX$N°u åg¡L$ b¡ëV$
^fph¡ R>¡.
rdk ey.A¡k.A¡.-f014 sfuL$¡ r_ep kp„Q¡S>
fp¸g Ap¸a A¡L$kg¢k `yfõL$pf
fpÆh Np„^u Ap„sffpô²$ue
A¡f`p¡V®$ rhS>¡sp
v$rnZ L$p¡qfep_p rkep¡g Mps¡ Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ `qfjv$
(A¡.ku.ApB.) Üpfp cpfs_p l¥v$fpbpv$ Mps¡_p fpÆh Np„^u
Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$_¡ "fp¡g Ap¡a A¡L$kgÞk' `yfõL$pf âpá ep¡
lsp¡. fpÆh Np„^u A¡f`p¡V®$_¡ AdyL$ î¡ZuAp¡dp„ gNpspf `p„Q hj®
vy$r_ep_p A¡f`p¡V®$dp„ V$p¡Q_p ÓZdp„ õp_ dýey R>¡. s¡dS> hj®
f013dp„ `-1` rdrge_ epqÓL$p¡_u î¡Zudp„ A¡f`p¡V®$_p¡ buÅ¡ kp¥u
kpfu k¡hp NyZhÑp `yfõL$pf d¡mìep¡ lsp¡. Ap A¡f`p¡V£ ` `¥L$u 4.80
A„L$ âpá L$ep® lsp. S>epf¡ hj® f01fdp„ 4.71 A„L$ âpá L$ep® lsp. A¡
rkhpe vy$r_epdp„ kp¥u kpfu k¡¡hp_u NyZhÑp âv$pspAp¡dp„ qv$ëlu_y„
BqÞv$fp Np„^u Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ buÅ õp_ `f R>¡ A_¡ dy„bB_y„
R>Ó`rs rihpÆ Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ `p„Qdp„ õp_¡ füy lsy.
A¡k.ku.ApB.
Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V® `qfjv$ (A¡k.ku.ApB.)
A¡f`p¡V®$_y„ A¡L$ h¥[ðL$ A¡L$d R>¡. S>¡ kfL$pfu A_¡
Ap„sffpô²$ue k„NW$_p¡ kp¡ s¡d_p rlsp¡_„y ârsr_r^Ðh
L$f¡ R>¡. S>¡ A„sN®s 174 v$¡ip¡_p 1,7`1 A¡f`p¡V®$_¡ kpd¡g
L$fhpdp„ Aph¡gp R>¡.
cp¥rsL$ h¥opr_L$ `°p¸.s¡rS„>v$f qhv$} "_pBV$
b¡Qgf kçdp_' u `yfõL©$s"gpS®> l¥X²$p¡_ L$p¡gpBX$f' `f L$f¡gp L$pep£ bv$g ÅZusp
s¡dS> L$p¸ç`¥L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$ (ku.A¡d.A¡k.) qfkQ®
n¡Ó¡ dlÐh`|Z® ep¡Nv$p_ Ap`_pf cpfsue dym_p A_¡
rb°V$__p kp¥u ârs[›$s cp¥rsL$ h¥opr_L$p¡ `¥L$u_p âp¸.s¡rS„>v$f
hv$}_¡ "_pBV$ b¡Qfg kçdp_'u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep
lsp. Ap kÞdp_ kp¡ S> s¡Ap¡ A_¡ s¡d_p klep¡Nu V$p¸d
qL$åbg "_pBV$¹k lyX$' b_u Nep R>¡.
rb°V$__p dlpfpZu A¡rgTpb¡-f _p S>Þdqv$_ `f fS|
e¡gu kçdpr_sp¡_u k|Qu 13 S|>_¡ Åfu B lsu. Ap k|Qu
A_ykpf âp¸.s¡rS„>v$f qhv$} kp¡ AÞe cpfsue d|m ^fphsp
h¥opr_L$ A_y`d Ap¡Tp_¡ "Ap¡X®$f Ap¸a rb°qV$i A¡ç`pef'
kÞdp_u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp.
âp¸.s¡rS„>v$fqhv$}L$p¸ç`¡L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$
(ku.A¡d.A¡k.) qfkQ® n¡Ó¡
âep¡N A„sN®s rS>_¡hp Mps¡
e¡gp "gpS®> l¥X²$p¡_ L$p¡gpBX$f'dp„
ApqÎhL$ cp¥rsL$_p n¡Ó¡ kpfp
A¡hp `qfZpdp¡ âpá ep lsp.
S>¡dp„ ql„ÁT bp¡Tp¡_ L$¡ N¸p¡X$
`pqV®$L$g_u Ac|s`|h® ip¡^ kpd¡g
lsu. Np¡X®$ `pqV®$L$g L$p¡B`Z
AÏdp„ cpf `¡v$p L$f¡ R>¡.
A¡f`p¡V®$ L$pDqÞkg BÞV$f_¡i_g (A¡.ku.ApB.)_u L$p¡qfep_p
rkep¡g Mps¡ Apep¡rS>s 9du b¡W$L$dp„ kp¥u kpfp A¡f`p¡V®$_u î¡Zudp„
lhpB k¡hp NyZhÑp (A¡.A¡k.L$ey) `yfõL$pf L$p¡gL$Ñp A¡f`p¡V®$_¡
A¡_pes L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡_p¡ A¡f`p¡V®$_p X$pef¡L$V$f
bu.`u.idp®A¡ õhuL$pf L$ep£ lsp¡. Ap `yfõL$pf î¡Zudp„ A¡hp A¡f`p¡V®$_¡
kpd¡g L$fhpdp„ Apìep lsp L$¡, S>¡_¡ hj® f01f A_¡ f013 hÃQ¡
f¡qV„$Ndp„ dp¡V$p¡ ky^pfp¡ L$ep¡® lp¡e.A¡.A¡k.L$ey. `yfõL$pfp¡_u Qpf î¡Zu
S>¡hu L$¡, kp¥u kpê$ A¡f`p¡V®$, ApL$pf A_ykpf kp¥u kpê$ A¡f`p¡V®$, _p_y
A¡f`p¡V®$ A_¡ b¡õV$ Hâyhd¡ÞV$ R>¡.
krh®kL$hp¸rgV$u`yfõL$pf-L$p¡gL$ÑpA¡f`p¡V®$
hu.kp¡dpky„v$fd cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u.
V$pV$p `yfõL$pfu kçdpr_sõhfpS> `p¸g gpBa
V$pBd AQhud¢V$
`yfõL$pfu kçdpr_s
AN°Zu A¡_.Apf.ApB. DÛp¡N`rs gp¡X®$ õhfpS>
`p¡g_¡ 13 S|>__p fp¡S> rb°V$¡_ Ap^pfus ìep`pf k„O
Üpfp gpBaV$pBd AQuhd¡ÞV$ `yfõL$pfu kçdpr_s
L$fhpdp„ Apìep. Ap `yfõL$pf s¡d_¡ h¡X$_¡k`fu_p h¡õV$
rdX$g¥X$¹kdp„ ågp¡L$ L„$V²$u A¡riepB ìep`pf
A¡kp¡rkA¡i__p hprj®L$ `yfõL$pfdp„ DÛp¡N, rinL$ A_¡
ragp°¡`udp„ DÑd ep¡Nv$p_ bv$g âv$p_ ep¡ lsp¡.
d¥L$b°pBX$¡ Ap `yõsf f7 hj®_u he¡ gMu lsu. s¡d_¡ A¡L$ v$iL$ bpv$ âL$piL$ dýep lsp. N¥gu b¥Nf â¡k¡ s¡d_¡ 600
e|fp¡_u QyL$hZu buÆ `yõsL$ dpV$¡ L$fu lsu.
Ap `yõsL$ A¡L$ dqlgp_u `p¡sp_p cpB kp¡_p k„b„^p¡_u A¡L$ L$lp_u R>¡. S>¡ Apefg¡ÞX$dp„ ^prd®L$ A_¡ ep¥_
ip¡jZ_u riL$pf R>¡.
Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$
"b¡guS> âpBT ap¸f raL$i_' rhS>¡sp ep
Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$ `p¡sp_ âd D`Þepk "A Ng® BT A lpa ap¡d®X$ q„N' bv$g 4 S>|__p fp¡S>
b¡guS> âpBT raL$i_ rhS>¡sp ep lsp.
b¡guS> rhd¡Þk `°pBT-f014 dpV$¡_u ip¡V®$rgõV$ e¡gu epv$u
Ty„`p gprlX$u_p "^ gp¡g¡ÞX$' kqls Ap `yfõL$pf dpV$¡ AÞe `yõsL$p¡ QudpdpÞv$p _Np¡Æ Aqv$Qu_y„
"Ad¡qfL$p_pl', lp_p L$¡ÞV$_y„ "b°|A¡g fpBV$¹k' Ap¸X²$¡ dpNu_y„ "^ AÞX$f V$¡qL„$N', A¡df d¥L$b°pBX$_y„ "A Ng® BT
A lpa ap¸çX®$ tN', X$p¡Þ_p V$pË$p®'_y„ "^ Np¡ëX$taQ' `k„v$ ep_u Op¡jZp 8 A¡râg¡ L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dpu
rhS>¡sp _pf_u Op¡jZp g„X$_ Mps¡ 4 S|>_ f014_p fp¡S> L$fhpdp„ Aphi¡.
B.k.1996dp„ drlgpAp¡ Üpfp guqMs Ap„sffpô²$ue raL$i__¡ âp¡Ðkplus L$fhp_p l¡syu Ap `yfõL$pf_u
iê$Aps L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap `yfõL$pf rb°V$__p¡ A¡hp¡ A¡L$dpÓ hprj®L$ `yfõL$pf R>¡ S>¡ drlgp L$pë`r_L$
L$pL$pfp¡_¡ âv$p_ pe R>¡.
âÐe¡L$ hj£ Ap `yfõL$pf vy$r_epcf_u drlgp g¡qML$pAp¡_¡ DÐL©$ô$sp, dp¥rgL$sp A_¡ `lp¢Q_¡ DÐkh_u S>¡d
d_phu_¡ rhS>¡sp_¡ N°uS>¡g r_h¡_ Üpfp b_phpe¡gy L$p„kp_y„ ârsL$ rQÞl b¡fku âv$p_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. kp¡
fp¡L$X$ fL$d_p¡ Q¡L$ `Z A`®Z pe R>¡. Ap `yfõLpf `l¡gp "Ap¸f¡ÞS> âpBT' _p _pdu `Z ÅZusp¡ lsp¡.
B.k.1996 (âd `yfõL$pf) - A õ`¡g Ap¸a thV$f (l¡g_ Xy$_dp¡_
B.k.1997 (buÅ¡ `yfõL$pf)-L$e|rNqV$h `uk¡k (A¡_u dpBL$ëk)
B.k.f010 - ^ gpLy$_p (bpfbfp qL„$N õgp¡hf)
B.k.2011-^ V$pBNk® hpBa (V$u Ap¡bf¡V$)
B.k.f01f - ^ kp¢N Ap¸a AL$uguT (d¡X$rg_ rdgf)
B.k.f013 - hu.bu. ap¸fNuh_ (A¡.A¡Q. lp¡çk)
b¡guS> rhd¡Þk âpBT ap¸f raL$i_ rhj¡
`yfõL$pf_p L$¡V$gpL$ `|h® rhS>¡spAp¡_u k|rQ
`yõsL$ rhj¡ :
d|s}v$¡hu `yfõL$pf-f013 bv$g h¥opr_L$ A_¡
g¡ML$ fp^pL©$óZ__p _pd_u Ål¡fps
L$ep D`Þepk bv$g dmi¡ `yfõL$pf ?
lphX®$ e|r_hrk®V$u_u 363du hj®Np„W$ v$frdep_ lphX®$ R>pÓ k„O_u
hprj®L$ b¡W$L$dp„ âqsq›$s lphX®$ d¡X$g `°pá L$f_pf sfuL$¡ drlÞÖp N©`_p
Ap_„v$ drlÞÖp âd ìeqL$s bÞep R>¡. s¡d_¡ Ap `yfõL$pf dpV$¡ e|r_hrk®V$u
ârs kd`®Z, Dv$pfsp A_¡ k¡hp bv$g `k„v$ L$fhpdp„ Apìep lsp. s¡Ap¡ Ap
e|r_hrk®V$u_p c|s`|h® rh^p} R>¡.
lphX®$ d¡X$g âpá L$f_pf âd
ìeqL$s Ap_„v$ drlÞÖp
v$rnZ ApräL$p_p dlp_ _¡sp _¡ëk_ d„X$¡gp_p kÞdp_dp„ k„eyL$s fpô²$
dlpk„^ Üpfp "ey_pBV$¡X$ _¡i„k _¡ëk_ fp¡rlëgplp d„X$¡gp âpBT' iê$ L$fhp
Op¡jZp B R>¡. S>¡_u iê$Aps 30 _h¡çbf 2014 bpv$ i¡.
_¡ëk_d„X¡gp_pkçdp_dp„k„eyL$sfpô²$A¡hp¡X®$A`pi¡
"_¡ëk_ d„X$¡gp_¡ Ap`Zu kh®î¡›$ îÂ^p„S>gu iåv$p¡ L$¡
kdpfp¡l Üpfp _u Ap`u iL$psu bëL$¡ s¡ dipg_¡ ApNm gB
S>B_¡ Ap`u iL$pe R>¡, S>¡ s¡dZ¡ Ap`Zp lpdp„ Ap`u lsu.'
- bp_ L$u d|_
13
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank
August ank

More Related Content

What's hot

LSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
LSDP kandidatai vienmandatėse apygardoseLSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
LSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
lsdp.lt
 
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
Sergey Khabaroff
 

What's hot (17)

Lista comentada de los peces continentales argentinos
Lista comentada de los peces continentales argentinosLista comentada de los peces continentales argentinos
Lista comentada de los peces continentales argentinos
 
صفة الوضوء والصلاة المصورة
 صفة الوضوء والصلاة المصورة صفة الوضوء والصلاة المصورة
صفة الوضوء والصلاة المصورة
 
تقنيات رصد السماء
تقنيات رصد السماءتقنيات رصد السماء
تقنيات رصد السماء
 
State of the cloud 2021 with Bessemer Venture Partners
State of the cloud 2021 with Bessemer Venture PartnersState of the cloud 2021 with Bessemer Venture Partners
State of the cloud 2021 with Bessemer Venture Partners
 
LSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
LSDP kandidatai vienmandatėse apygardoseLSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
LSDP kandidatai vienmandatėse apygardose
 
Temas oftalmologia
Temas oftalmologiaTemas oftalmologia
Temas oftalmologia
 
Costi ionescu multimetru setari
Costi ionescu   multimetru setariCosti ionescu   multimetru setari
Costi ionescu multimetru setari
 
底装料立式多用炉节能减排 Saving energy and emission reduction of bell type multipurpose...
底装料立式多用炉节能减排   Saving energy and emission reduction of bell type multipurpose...底装料立式多用炉节能减排   Saving energy and emission reduction of bell type multipurpose...
底装料立式多用炉节能减排 Saving energy and emission reduction of bell type multipurpose...
 
Recomendacao hgcr
Recomendacao hgcrRecomendacao hgcr
Recomendacao hgcr
 
Del pecado, virtud - 7 ideas para vivir (y dejar vivir) en época de crisis
Del pecado, virtud - 7 ideas para vivir (y dejar vivir) en época de crisisDel pecado, virtud - 7 ideas para vivir (y dejar vivir) en época de crisis
Del pecado, virtud - 7 ideas para vivir (y dejar vivir) en época de crisis
 
JLLT 6 (2015) MICHAUD
JLLT 6 (2015) MICHAUDJLLT 6 (2015) MICHAUD
JLLT 6 (2015) MICHAUD
 
اتقان المفاوضات
اتقان المفاوضاتاتقان المفاوضات
اتقان المفاوضات
 
Ação Civil Pública n. 0909576-26.2013.8.24.0023
Ação Civil Pública n. 0909576-26.2013.8.24.0023Ação Civil Pública n. 0909576-26.2013.8.24.0023
Ação Civil Pública n. 0909576-26.2013.8.24.0023
 
Master3
Master3Master3
Master3
 
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
Анализ аудитории нескольких популярных групп музыкальных коллективов во Вконт...
 
ريادة إعلام العلاقات
ريادة إعلام العلاقاتريادة إعلام العلاقات
ريادة إعلام العلاقات
 
3.who isbiggestlosserbyabdurrajjak
3.who isbiggestlosserbyabdurrajjak3.who isbiggestlosserbyabdurrajjak
3.who isbiggestlosserbyabdurrajjak
 

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Paris grain day kim benni - olivier merle
Paris grain day   kim benni - olivier merleParis grain day   kim benni - olivier merle
Paris grain day kim benni - olivier merle
 
The Proper Ways of Storing Antique Furniture
The Proper Ways of Storing Antique FurnitureThe Proper Ways of Storing Antique Furniture
The Proper Ways of Storing Antique Furniture
 
Présentation AFTAA - Paris Grain Day / Kim BENNI
Présentation AFTAA - Paris Grain Day / Kim BENNIPrésentation AFTAA - Paris Grain Day / Kim BENNI
Présentation AFTAA - Paris Grain Day / Kim BENNI
 
Stl design overview
Stl design overviewStl design overview
Stl design overview
 
Functional style programming
Functional style programmingFunctional style programming
Functional style programming
 
20161222 米国大学院学生会説明会資料
20161222 米国大学院学生会説明会資料20161222 米国大学院学生会説明会資料
20161222 米国大学院学生会説明会資料
 
Outdover Pitch Deck
Outdover Pitch DeckOutdover Pitch Deck
Outdover Pitch Deck
 

August ank

  • 1. ¾$d rhcpN `p_p _„ 1...fpô²$ue........................02 u 05 2...r_dZ|„L$.......................06 u 06 3...v$¡i `qfQe..................07 u 08 4... qf`p¡V®-kh£nZ.............09 u 11 5....rhdp¡Q_....................12 u 1f 5...`yfõL$pf......................13 u 16 6.. rv$_ rhi¡j...................17 u 21 7...r_^_.......................22 u 22 8...rhrh^......................23 u 24 9...`ep®hfZ A_¡ âL©$rs......25 u 27 9...A® ìehõp...............28 u 28 13...M¡g S>Ns...................f9 u 30 14...Ap„sffpô²$ue âhplp¡........31 u 33 15...NyS>fps_u AV$pfuA¡u.....34 u 35 16..rhop_ A_¡ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ......36 u 38 Magazine for : U.P.S.C., G.P.S.C, T.E.T., T.A.T., S.S.C., BANK, P.S.I., Air-Force, Navy And All COMPETITIVE EXAM COMPETITIVE INDIA Editor-Publisher-Printer-Owner CHAUHAN KAMLESHKUMAR NANDLALBHAI Gopnath Road, TALAJA. Dist.:Bhavnagar (Gujrat), PIN-364 140 M-9408827007 E-mail--competitiveindia007@gmail.com 4 140 RNI No.GUJGUJ/2013/51331 [MONTHLY] Address d¡N¡qT_dp„ S>¡ `Z dprlsu fS|> L$fhpdp„ Aph¡ R>¡, s¡ Adpfu ÅZL$pfu dyS>b_u R>¡. kpp¡kp Ap A„L$dp„ Qp¡L$kpB fpMhp dpV$¡_p âeÐ_p¡ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. L$p¡B`Z c|g Ahp Q|L$ dpV$¡ âL$piL$ L$¡ s¡_p L$p¡B`Z L$d®Qpfu S>hpbv$pf _u. L$ç`¡V$uV$uh BqÞX$ep d¡N¡qT_dp„ âL$pris e¡gp g¡Mp¡dp_p d„sìep¡ g¡ML$p¡_p `p¡sp_p lp¡e R>¡, S>¡_u kp¡ dprgL$, âL$piL$ A_¡ k„`pv$L$ klds R>¡. s¡d dp_u g¡hy _lu. hp„Q_rhi¡j r_dZ|„L$ v$f dpk_u 10 spfuM¡ ârkÝ^ sy fp²ô$ue rh^rh A_y¾$drZL$p rhop_ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ A_¡ k„ip¡^_ Ap„sffpô²$ue âhplp¡ RNI:-GUJGUJ/2013/51331 hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u âd rhv$¡i epÓp -c|V$p_ -40dy„ Æ-7 riMf k„d¡g_ -ep¥_ tlkp kdpá L$fhp g„X$_ Mps¡ h¥[ðL$ k„d¡g_ ep¡Åey -e|fp¡ dyÖp A`_ph_pf rgyApr_ep 19dp¡ v$¡i -hëX®$ l¡qfV$¡S>_p v$fˆ$p âv$p_ ep -_pTu d©Ðey rirbf_p Apfp¡`u Å¡lp_ b°¡ef rNfaspf -BÞV$f`p¡g_p dlpkrQh `v$¡ Sy>e£N_ õV$pL$ -vy$r_ep_p¡ kp¥u dp¡V$p¡ dfu_ âp¡V$¡L$V$¡X$ A¡qfep -Ad¡qfL$u _p¥ k¡_pdp„ âd drlgp ap¸f õV$pf A¡X$rdfg rdi¡g lphX®$ -Bbp¡gp hpefk_p¡ sfMpV$ -Nrsiug NyS>fps : gÿep„L$ 100 qv$hk -NyS>fps `p¡rgkv$m_u cfsudp„ lh¡ 33 % drlgp ApfnZ - Äep¡rsN°pd ep¡S>_p lh¡ v$¡icfdp„ gpN| i¡ -ipmp âh¡ip¡Ðkh-2014 -11dp¡ h_ dlp¡Ðkh Mp¡X$g^pd Mps¡ - " ' "k„Nus Å¡ k„S>¡fp¡' -L$ÃR>u k„Nus gpBb°¡fu -kfv$pf kfp¡hf b„^_u JQpB h^pfhp d„S|>fu -NyS>fpsdp„ îu S>NÞ_pÆ_u 137du fepÓp -rhV$prd_ "A¡' eyL$s ky`f L$¡my rhL$rks -A¡rge__p Æh__¡ V²$¡L$ L$fsy kp¥u iqL$sipmu vy$fbu_ "A¡V$gpõV$' -â¡fZp `pB_p âep¡Np¡ lh¡ A„sqfndp„ "a¡kgp¡L$' -rhð_y„ kp¥ âd A¢X²$p¡BX$ kdpQpf hpQL$_y„ A_phfZ -hpey âvy$jZ AV$L$phsu _hu V$pBëk rhL$rks -r_L$g ^psy Apfp¡Nsp R>p¡X$_u ip¡^ -dp_hue fp¡bp¡V$ "`u`f' -`pkhX® _p¡ rhL$ë` -qv$ëlu v$¡i_y„ âd L$¡fp¡rk_ dy¼s fpÄe -"^ âpBT hu `¡' -sdpL|$ rhfp¡^u rhop`_ -"dp¥kd `qfep¡S>_p'_u iê$Aps -fpS>õp_ kfL$pf¡ KV$_¡ fpÄe`iy Op¡rjs L$ey® -rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õp_¡ -dÝeâv$¡idp„ dqlgpAp¡ dpV$¡ "Np¥fhu L$¡ÞÖ' _u iê$Aps -DÑf âv$¡idp„ "hpeyrdÓ' -Açdp _dL$,Açdp apd®ku_u iê$Aps -bp¡f hÞe Æh AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„ V$pBNf qfTh® s„Óu : L$dg¡i Qp¥lpZ M-9408827007M-9408827007 E-mail--competitiveindia007@gmail.comE-mail--competitiveindia007@gmail.com -Ágp¡bg X$¡ Ap¸a `¡f¡ÞV$k¹ -rhð `ep®hfZ qv$hk -Ap„sffpô²$ue _prhL$ qv$hk -rhð f¼sv$p_ qv$hk -rhð dlpkpNf qv$hk -k„eyL$s fpô²$ gp¡L$k¡hp qv$hk -rhð bpmîd rhfp¡^u qv$hk -rhð rh^hp qv$hk -rhð rhV$urgNp¡ qv$hk -rhð k„Nus qv$hk -rhð ifZp} qv$hk -õV$¡V$uõV$uL$ qv$hk -ap^k® X$¡-49dp„ op_`uW$ `yfõL$pf dpV$¡ L$¡v$pf_ptkl_u `k„v$Nu -k„S>e fpÅfpd_¡ hj® 2014_y„ rhð MpÛ kçdp_ -kgdp_ fív$u `¡_ t`V$f `yfõL$pf dpV$¡ `k„v$ ep - Q¢rç`e_ Ap¸a Q¢S >- ârs›$p MÞ_p kçdpr_s -rdk B[ÞX$ep hëX®$hpBX$-2014 dp¡r_L$p rNg -rdk ey.A¡k.A¡.-2014 r_ep kp„Q¡S> - rgS>_ Ap¸a Ap¸_f -iplê$MMp_ kçdpr_s " ' " ' " ' `yfõL$pf_u vy$r_ep qv$_ rhi¡j -"ågX$ ae|$X$' -"hp¡fue õV$¡V$$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu' -"kåV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡' -"N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap¸_ V²$¡L$' -"N°u_ `p¡eçk' -Ágp¡bg `uk HX$¡L$k-2014 -^ A¡Þhpefd¡ÞV$ ¾$pBrkk -A¡ÄeyL$¡i_ ap¸f Ap¸g Ágp¡bg dp¡r_V$qf„N -k„L$V$N°õs âÅrsAp¡_u f¡X$rgõV$ Åfu B -Apefg¡ÞX$ kp¥u kpfp¡ v$¡i 35dp„ fpô²$ue M¡g_u spfuM, gp¡Np¡, iyc„L$f, kv¹cph_p v|$s Op¡rjs ep `yõsL$ rhdp¡Q_
  • 2. 2L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep "Açdp _dL$'_p¡ iycp„fcsrdg_pXy$_p dy¿ed„Óu S>egrgspA¡ fpS>e_p DÛp¡N rhcpN_¡ Apr^_ fl¡gp srdg_pXy$ kp¡ëV$ L$p¡`p£f¡i_ rgrdV$¡X$_p A¡L$ DÐ`pv$_ "Açdp _dL$'_p¡ iycpf„c 11 S|>__p fp¡S> L$ep£ lsp¡. "Açdp _dL$' ÓZ âL$pf¡ D`gå^ i¡. S>¡ dy¿ed„Óu S>egrgsp_p _pd `f L$ëepZ_u A¡L$ `l¡g î©„Mgp A„sN®s iê$ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. "Açdp _dL$' iê$ hp `l¡gp fpS>edp„ kpdprS>L$ L$ëepZ ep¡S>_p A„sN®s Ap¡R>u qL„$dsdp„ cp¡S>_ D`gå^ L$fphhp "Açdp L$¢V$u_' _p¡ âpf„c `Z B QyL$ep¡ R>¡. s¡dS> 10 ê$r`ep ârs guV$f "Açdp' _pdu `uhp_y„ `pZu `Z dmu füy R>¡. srdg_pXy$kp¡ëV$L$p¡`p£f¡i_rgrdV$¡X$ V$u.A¡_.A¡k.ku. srdg_pXy$ kfL$pf_y„ `|Z® dprgL$u ^fphsy A¡L$d R>¡. s¡_u õp`_p B.k.1974dp„ srdg_pXy$_p fpd_p`yfd rS>ëgp_p h¡ëgu_p¡L$d Mps¡ B lsu. Al] Ly$g ``f4 A¸L$f c|rd n¡Ódp„ _dL$_u M¡su L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. S>ep„ 3f00 A¡L$f S>du_ rhL$rks L$fhp kp¡ ârs hj® f u f.` gpM V$_ _dL$_y„ DÐ`pv$_ pe R>¡. âÐen/AâÐen ê$`¡ 1f00 S>¡V$gp îrdL$p¡_¡ fp¡S>Npf `Z dm¡ R>¡. Ap `qfep¡S>_p_¡ d¡qfef h¡ëgu_p¡L$d kp¡ëV$ L$p¡çàg¡n `Z L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. 2 "k¡hp r_h©s k¥r_L$ afuepv$ kdp^p_ `p¡V®$g' rhipm dlp_ cpfs v$¡i `X$p¡iu Qu_ kp¡ gp„bu kflv$ ^fph¡ R>¡. cpfs_p S>çd|-L$píduf, DÑfpM„X$, rkqL$L$d, rldpQg âv$¡i A_¡ Aê$ZpQg âv$¡i S>¡hp fpS>ep¡ kp¡ Qu__u kflv$p¡ Å¡X$pe¡gu R>¡. S>¡ 40`0 qL$gp¡duV$f S>¡V$gu g„bpB ^fph¡ R>¡. Aê$ZpQg âv$¡idp„ Qu__u kflv$ _ÆL$_p n¡Ódp„ ApB.V$u.bu.`u._u `4 S>¡V$gu _hu `p¡õV$ r_dp®Z L$fhp_u bpbs cpfs kfL$pf_u fZ_ursL$ âprdL$sp R>¡. Qu_ kudp `f rhL$pk_p L$pep£ dpV$¡ kyfnp d„Ópge_¡ `ep®hfZ d„Ópge_u d„S|>fu g¡hp `f R|>V$R>pV$ L$¡qÞÖe `ep®hfZ d„Ópge Üpfp 1f S|>__p fp¡S> Qu_ kudp `f rhr_dp®Z_p L$pep£ dpV$¡ fnp d„Ópge_¡ d„S|>fu g¡hpdp„u dyqL$s Ap`hpdp„ Aphu R>¡. S>¡ kudpn¡Ó_p 100 qL$gp¡duV$f_p v$pefpdp„ kX$L$ A_¡ kyfnp d„Ópge_u rhr_dp®Z ep¡S>_pAp¡ dpV$¡ li¡. kudp `f Qu__u h^u fl¡gu Nrsrhr^Ap¡_¡ gndp„ fpMu_¡ kX$L$ _¡V$hL®$ rhL$kphu_¡ S>ê$fu kf„Åd_u ìehõp L$fhp dpV$¡ Ap r_Z®e ep¡ R>¡. v$¡icfdp„ k¡hpu k„b„r^s rhrcÞ_ rhcpNp¡dp„ k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡_u afuepv$p¡, AfÆAp¡_u ÅZL$pfu, s¡d_u hs®dp_ qõrs rhj¡ ÅZL$pfu Ap`sy sp k¡hp r_h©s k¥r_L$p¡ A_¡ s¡d_p `qfS>_p¡_u afuepv$p¡ BÞV$f_¡V$_p dpÂed Üpfp k„b„r^s rhcpNp¡_¡ `lp¢QpX$u iL$¡ s¡hy "k¡hp r_h©s k¥r_L$ aqfepv$ kdp^p_ `p¡V®$g'cpfsue k¡_p Üpfp ` S|>__p fp¡S> Åfu L$fhpdp„ Apìey lsy. BÞV$f_¡V$ Ap^pqfs Ap `p¡V®$g_¡ _¡i_g BÞap¡d£qV$L$k k¡ÞV$f (A¡_.ApB.ku.)A¡ qX$TpB_ A_¡ rhL$rks L$ey® R>¡. k¡hp r_h©s k¥q_L$ rhi¡j "e|S>f ApB.X$u.' A_¡ `pkhX®$ Üpfp Ap `p¡V®$gdp„u k¡_p dpV$¡ Å¡X$pe¡gu rhrcÞ_ ep¡S>_pAp¡_u ÅZL$pfu d¡mhu iL$i¡. Ap `p¡V®$gdp„ A¡L$ õhQprgs S>hpb ìehõp (Ap¡V$p¡d¡V$¡X$ qfõ`p¢k auQf)dp„ `Z kdprls R>¡. S>¡ kde kde `f k¡hp q_h©Ñ k¥r_L$p¡_¡ s¡d_u afuepv$p¡ A_¡ AV$L$¡gp dpdgpAp¡_u hs®dp_ qõrs rhj¡ B-d¡Bg A_¡ dp¡bpBg `f k„v$¡i Ap`u_¡ k|rQs L$fi¡. cpfs v$¡i_p fpô²$ue `iy hpO_p k„fnZ dpV$¡$ DÑfâv$¡i f01fdp„ rbS>_p¡f rS>ëgp_y„ "Adp_NY$' fpS>e_y„ buSy> V$pBNf kfL$pf¡ fpô²$ue hpO k„fnZ Ap¸p¡qfV$u (A¡_.V$u.ku.A¡.)_p qfTh® Op¡rjs ey lsy. A_ydp¡v_$ bpv$ 13 S|__p fp¡S> "`ugucus'_¡ V$pBNf qfTh®_p¡ `ugucus V$pBNf qfTh® : v$fÄÅ¡ âv$p_ L$ep£ R>¡. S>¡ lh¡ DÑfâv$¡i_y„ ÓuSy> A_¡ DÑfâv$¡i_p `ugucus V$pBNf qfTh®_y„ Ly$g v$¡i_y„ 4`d„y V$pBNf qfTh® b_u Ney R>¡. V$pBV$f n¡Óam 73,0f4.98 l¡L$V$f R>¡. S>¡dp„ 60,f79.8 rfTh®_p¡ v$fˆp¡$ dmhp_¡ L$pfZ¡ lh¡ hpO dpV$¡ l¡L$V$f "L$p¡f A¡qfep' (dy¿en¡Ó) A_¡ _yL$ip_L$pfL$ Nrsrhr^Ap¡ `f ârsb„^ iL$e b_i¡. 1f74`.18 l¡L$V$f "baf Tp¡_' (bpùen¡Ó) R>¡. `y›$c|rd :: cpfs-_¡`pm kudp `f Aph¡gp `ugucus V$pBNf V$pBNf qfTh®_p¡ v$fˆ$p¡ A`phhp dpV$¡ qfTh®dp„ B.k.f010_u NZsfu âdpZ¡ (118 DÑfâv$¡i_u kfL$pf¡ `ugucus_p k„frns h_ n¡Ó_¡ S>¡V$gp hpO kdN° DÑfâv$¡idp„ _p¡„^pep lsp.) Ly$g a¡b°yApfu f014dp„ cpfsue hÞe Æh k„fnZ 30 hpO _p¢^pep lsp. Ar^r_ed_u ^pfp-18 A„sN®s hÞeÆh rhlpf hpO krls Ap h_dp„ bpfrk„Np, b„Npm Op¡rjs L$fu_¡ V$pBNf qfTh® b_phhp_p¡ âõsph agp¡qfL$_, lp¸N X$uef, qv$`X$p S>¡hp gyáâpe hp fpô²$ue hpO k„fnZ Ar^r_ed_u ^pfp 38 (hu) Aph¡gp hÞe Æh Å¡hp dm¡ R>¡. A„sN®s V$pBNf rfTh® Op¡rjs L$fu_¡ s¡_u Ar^k|Q_p Åfu L$fu lsu. `ugucus_p V$pBNf qfTh® b_hp kp¡ sfpB (`ròd¡ Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, DÑfâv$¡i_p "vy$^hp' _¡ B.k.1987dp„ `ugucusu gB_¡ `|h®dp„ bgfpd`yf ky^u sfpB_p rS>ëgp)dp„ fpS>e_y„ âd V$pBNf qfTh® Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey lsy. bpv$dp„ hj® hpO_p k„fnZ A_¡ h„ih©rÂ^_¡ âp¡Ðkpl_ dmi¡. "`ugucus' v$¡i_y„ 4`dy„ V$pBNf qfTh® Aghf, d¡fW$ A_¡ `p_u`s dpV$¡ f¥r`X$ f¡g tgL$_¡ d„S|>fu qv$ëlu_p D`fpS>e`pg _Æb S„>N¡ 11 S|>__p fp¡S> Aghf, `pZu`s A_¡ d¡fW$ dpV$¡_u f¡r`X$ f¡g tgL$_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. s¡ f¥r`X$ f¡g tgL$ L$¡ n¡Óue f¥r`X$ V²$p„rS>V$ rkõV$d (Apf.Apf.V$u.A¡d.) `qfep¡S>_p lpBõ`uX$ V²$¡_p¡_p dpÂedu fpô²$ue fpS>^p_u n¡Ó_¡ Å¡X$u_¡ lpB õ`uX$ V²$¡_p¡ 60 qL$.du. ârs L$gpL$_u TX$`¡ v$p¡X$i¡. (1) qv$ëlu d¡fW$ L$p¡qfX$p¸f Ap_„v$ rhlpf A_¡ klpe L$pg¡ Mp„ B_¡ 5kpf i¡ s¡ qv$ëlu d¡V²$p¡ f¡g r_Nd Üpfp kdr®s i¡. A_¡ 90 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf v|$f L$f i¡. (f) qv$ëlu `pZu`s L$p¡qfX$p¡f 111 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ L$pídufu N¡V$ ky^u li¡. (3) qv$ëlu Aghf L$p¡qfX$p¡f 180 qL$gp¡duV$f_y„ A„sf L$p`u_¡ NyX$Np„h ky^u S>i¡. ÓZ¡ L$p¡qfX$p¡f `f õV$¡i_p¡_u Ly$g k„¿ep 48 S>¡V$gu R>¡. qv$ëludp„ L$p¡qfX$p¸f_u Ly$g g„bpB 70.7 qL$gp¡duV$f R>¡. qv$ëludp„ Ly$g 11 õV$¡i_ li¡. S>¡dp„ Ap_„v$ rhlpf, kfpe L$pg¡Mp„, L$pídufu N¡V$, dyL$pfbp Qp¡L$, _f¡gp, _hu qv$ëlu f¡gh¡ õV$¡i_ ^¥pgpLy$hp, drl`pg`yf kdprhô$ R>¡. `qfep¡S>_p_p¡ Ly$g MQ® 7f,1f0 L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ R>¡ S>¡_¡ dpV$¡ Qpf¡ fpS>e qv$ëlu, lqfepZp, DÑfâv$¡i A_¡ fpS>õp_ ep¡Nv$p_ dpV$¡ klds ep R>¡. `qfep¡S>_p_u ÓZ L$p¡qfX$p¡f Qu__p rhv$¡i d„Óu hp„Q Qu lsu. 8/9 S|>_ v$frdep_ cpfs_p kyódp õhfpS> kp¡ QQp®_p¡ â h p k ¡ k p s k v $ õ e p ¡ _ p rhje qÜ`rne k„b„^p¡_p rhõspf ârsr_q^d„X$m kp¡ Apìep lsp. dpV$¡ S>ê$fu ê$`¡ A¡L$buÅ_u s¡d_p âhpk_p¡ l¡sy cpfs_u _h k„h¡v$_iugsp A_¡ ApL$p„npAp¡_¡ fQus dp¡v$u kfL$pf kp¡ kÞdp_ Ap`hy sp L$¥gpk dp_ Ly$V$_ursL$ k„`L®$ õpr`s L$fhp_p¡ kfp¡hf epÓp, cpfs-Qu__p lsp¡. s¡dZ¡ 9 S>|_¡ fpô²$`rs sp kp„õL©$rsL$ k„`L$p®¡_¡ dS>b|su âv$p_ hX$pâ^p_ kp¡ dygpL$ps L$fu L$fhp_p¡ lsp¡. Qu__prhv$¡id„Óuhp„NQucpfs_udygpL$ps¡ rkqL$L$d fpS>e_u `h_Ly$dpf QpdtgN kfL$pf Üpfp 9 S|>__p fp¡S> Nfubu f¡Mpu _uQ¡ (bu.`u.A¡g.) fl¡gp gp¡L$p¡ dpV$¡ kfL$pfu _p¡L$fu dpV$¡ 1f % A_pds_u Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡. fpS>e kfL$pf_u v$f¡L$ _p¡L$fuAp¡ sp kph®S>r_L$ n¡Ó_p D`¾$dp¡dp„ Nfubu f¡Mpu _uQ¡ fl¡gp Dd¡v$hpfp¡_¡ A_pds_p¡ gpc dmi¡. Ap ApfnZ r_ed rkqL$L$d d|©m_p v$f¡L$ ìeqL$sAp¡ `f syf„s âcphu gpN| L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, rkqL$L$ddp„ dpÓ 8 % ìeqL$s Nfubu f¡Mpu _uQ¡_p R>¡. fpS>ecfdp„ s¡_u k„¿ep ``,000 S>¡V$gu R>¡. Ly$X$_Ly$gd AÏàgp„V$ 8 S|>__p fp¡S> 1000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf cpfs_p¡ âd àgp„V$ b_u Nep¡ R>¡. S>¡_y„ âd A¡L$d `p¡sp_u `|Z® ndsp ky^u `lp¢Qu Ney R>¡. Ap `l¡gp NyS>fps_y„ V$pV$p dy„Öp `qfep¡S>_p 800 d¡Nphp¡V$ rhS>mu ndsp kp¡ kp¥u dp¡Vy$ A¡L$g DÐ`pv$_ A¡L$d lsy. 1000 d¡Nphp¸V$ rhS>mu `¡v$p L$f_pf Ly$X$_Ly$gd cpfs_p¡ âd AÏàgpÞV$ bÞep¡ bu.`u.A¡g. dpV$¡ rkqL$L$ddp„ kfL$pfu _p¡L$fudp„ 1f % A_pds lh¡ "Açdp apd®ku'srdg_pXy$_u S>egrgsp kfL$pf Üpfp NyZhÑp eyL$s v$hpAp¡ d|m qL„ds L$fsp 10 % Ap¡R>p cph¡u h¡Qhp dpV$¡ f6 Sy>_u "Açdp apd®ku (Açdp dê„$^pNd) _p¡ `°pf„c ep¡ R>¡. S>¡ A„sN®s kps rS>ëgpdp„ 10 S>¡V$gu Açdp apd®kuAp¡_„y Dv$¹OpV$_ L$fhpdp„ Apìey R>¡. dy¿ed„ÓuA¡ krQhpgedp„u huqX$ep¡ k¡ÞV$f L$p¢afÞk_p dpÂedu Q¡Þ_B, Bfp¡X$, k¡gd, aX$¹X$pgp¡f, dvy$fpB, rihN„Np A_¡ rhf$^y_Nf rS>‰pdp„ Ap apd®kuAp¡ iê$ B R>¡. Ap Açdp d¡qX$L$g vy$L$p_p¡ bk õV$¡ÞX$ rS>ëgp dy¿epgep¡ S>¡hp cfQL$ õ_p¡ `f õpr`s B R>¡. s¡dS> BdfS>Þku v$hpAp¡_u kyfnp dpV$¡ L$p¡ëX$ õV$p¡f¡S> kyrh^pAp¡ `Z Ap`hpdp„ Aphu R>¡.
  • 3. 3L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep _hu_sd V$¡¼¹_p¡gp¸Æ S>¡d L$¡ dp¡bpBg, A¡k.A¡d.A¡k. a¡kbyL$, hp¡V$¹kA¡`, õL$pe`, g¡`V$p¡`, huqX$ep¡ L$p¡tgN S>¡hu k„Qpf k¡hpAp¡_¡ kpd¡g L$fu_¡ kudp kyfnp v$m (bu.A¡k.A¡a.)_u `„Åb ä„qV$ef Üpfp v|$f_p A„sfuepm rhõspfp¡dp„ afS>fs S>hp_p¡ dpV$¡ rQqL$ÐkL$ A_¡ `¡fpd¡qX$L$g L$d®Qpfu kp¡ k„`L®$ L$fu_¡ Apfp¡Áe `fpdi® L$fu iL$pe s¡hu "V$¡gud¡qX$ku_ `qfep¡S>_p' f3 S|>_¡ âpf„c L$fhpdp„ Aphu R>¡. dyëgp`¡qfepfb„^_ukyfnp-v$¡Mf¡M`frhQpfL$fhpkrdrs_ufQ_p_¡d„S|>fudyëgp `¡rfepf b„^_u kyfnp A_¡ v$¡Mf¡M k„b„r^s dpdgpAp¡ `f rhQpf L$fhp dpV$¡ ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_u fQ_p L$fhp dpV$¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$m¡ 18 S|>_¡ d„S|>fu Ap`u R>¡. ÓZ kv$õep¡_u v$¡Mf¡M krdrs_p AÂen L$¡qÞÖe S>m Apep¡N_p hqf›$ Ar^L$pfu li¡ sp A¡L$ kv$õe srdg_pXy$ A_¡ A¡L$ kv$õe L$¡fm_p li¡. S>mpie_y„ `|Z® õsf 14f ayV$ ky^u h^pfhp kyr_[òs L$fi¡ A_¡ 100 hj®u h^y S|>_p Ap b„^_u kyfnp bpbsp¡ `f rhQpf L$fi¡. krdrs_y„ L$pe® ::- dyëgp `¡qfepf b„^ B.k.1887-9` hÃQ¡ rb°qV$i kfL$pf Üpfp L$¡fm fpS>edp„ `¡fuepf _v$u `f fpS>e_p `[òd OpV$_p L$pfX$p¡dpk rlëk_p BXy$L$L$u rS>ëgpdp„ kdyÖ smu 881 duV$f_u JQpBA¡ `f dyëgp `¡rfepf b„^_y„ r_dp®Z L$fhpdp„ Apìey lsy. S>¡ hs®dp_ kde¡ srdg_pXy$ A_¡ L$¡fm fpS>e hÃQ¡ rhhpv$_p¡ rhje bÞep¡ R>¡. "V$¡gud¡qX$rk_`qfep¡S>_p' cpfs v$¡i_p Ágp¡bg A¡X$ëV$ V$p¸b¡L$p¡ kh£ (Æ.A¡k.V$u.A¡k. BqÞX$ep) dyS>b f7.` L$fp¡X$ gp¡L$p¡ sdpL|$ k¡h_ L$f¡ R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf_p Apfp¡Áe A_¡ `qfhpf L$ëepZ d„Ópge Üpfp sdpL|$_p k¡h__¡ L$pfZ¡ Apfp¡Áe A_¡ Apr®L$ qõrs `f `X$sp âcphp¡_¡ DÅNf L$fhp Qpf rdr_V$_p¡ huqX$ep¡ rhop`_ "^ âpBT hu `¡' Åfu L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap huqX$ep¡dp„ gp¡L$p¡ A_¡ s¡d_p Æh_ `f sdpL|$ k¡h__¡ L$pfZ¡ `X$sp âcphp¡_¡ V$pV$p d¡dp¡qfeg lp¡qõ`V$g_p L$¡Þkf hp¡X®$dp„ sdpL|$ k¡h_ L$fsp v$v$}Ap¡ A_¡ su d©Ðey_u cep_L$sp rhj¡ qhõspfu S>Zphhpdp Apìey R>¡. s¡dS> sdpL|$ k¡h_ L$f_pf rhi¡j `uqX$sp¡_p¡ kpnpÐL$pf `Z L$fphhpdp„ Apìep¡ R>¡. S>¡dp„ s¡d_p `qfhpf_p gp¡L$p¡_u ipfuqfL$ Apr®L$ õsf¡ e¡gu `f¡ip_uAp¡_¡ DÅNf L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap huqX$ep¡_¡ rhð a¡akp apDÞX$¡i_ (hëX®$ g„Ák apD„X$¡i_)_u sL$_uL$u klpe hX$¡ sp sdpL|$ DÐ`pv$_p¡ `f V$¡L$k h^pfu_¡ s¡_p h`fpi dpV$¡ gp¡L$p¡_¡ lsp¡Ðkpl L$fsp l¡qgk_p klep¡Nu b_phhpdp„ Apìep¡ R>¡. S>dp„ N°pauL$_u dv$v$u Apfp¡Áe Q¡shZuAp¡ sp DÃQ sdpL|$ V$¡L$k Üpfp L$X$L$ sdpL|$ r_e„ÓZ _ursAp¡_p q¾$epÞhe__p dpdgpAp¡_¡ `Z v$ip®hpep R>¡. "^âpBThu`¡'L$¡ÞÖkfL$pf_y„sdpL|$rhfp¡^urhop`_ âd k„d¡g_ a¡b°yApfu 2015dp„ k„d¡g__u ud : N°¡V$ dp¥kd Ap¸a gr_¯N : _p¡g¡S> kp¡kpeV$uT A¡ÞX$ ^ d¡qL„$N Ap¸a ^ BqÞX$e_ Ap¡kue_ fuS>_' "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_y„ âd Ap„sffpô²$ue k„d¡g_ _hu qv$ëlu Mps¡ a¡b°yApfu f01`dp„ Apep¡rS>s i¡. S>¡dp„ fpô²$ue A_¡ Ap„sffpô²$ue ip¡^ cpNuv$pf A_¡ klep¡Nu cpN g¡i¡. L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p krQh fhuÞÖtkl Üpfp kp¥ âdhpf "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âõsph Ap`hpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡ _p¡X$g kdÞhe A¡S>Þku_p ê$`¡ k„õL©$qs d„Ópge kp¡ BqÞv$fp Np„^u fpô²$ue L$gp L$¡ÞÖ, _hu rv$ëlu_u A¡L$ `l¡g ê$`¡ R>¡. Ap âp¡S>¡L$V$_p¡ dy¿e l¡sy kdyÖu kp„õL©$rsL$ dpNp¡®, kdyÖu kp„õL©$rsL$ `qfÖíe A_¡ dpN® `f ìep`L$ X$¡V$pb¡T A_¡ e|_¡õL$p¡ h¡b àg¡V$ap¡d® b_phhy A_¡ ud Üpfp e|_¡õL$p¡_u AÞe kp„õL©$rsL$ `f„`fpAp¡_¡ rhð rhfpks k„d¡g_ kp¡ Å¡X$hp_p¡ R>¡. "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âepk b¡ õsf¡ `p¡sp_¡ õpr`s L$fhp_p¡ R>¡ (1) kp„õL©$rsL$ d|ëep¡ A_¡ rhQpfp¡_¡ kdS>hp dpV$¡ dv$v$ L$fu iL$¡ s¡ dpV$¡ dp¡V$p `pe¡ âp¡S>¡L$V$_p¡ l¡sy rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep v$¡ip¡_u hÃQ¡ k„Qpfu Å¡X$pZ (f) _p_p `pe¡ âp¡S>¡L$V$_y„ ap¡L$k fpô²$ue k„õL©$rsAp¡ A_¡ s¡d_p n¡Óue kdyÖu `qfhs®__¡ kdS>hp_y R>¡. âp¡S>¡L$V$dp¥kd V$p¡gõV$p¡e apd®_p¡ ÆZp£Â^pf dÂeâv$¡i kfL$pf L$fi¡ cpfsue DÃQpep¡N, õp_ue cpfsue kd|v$pe, v$rnZ ApräL$p kfL$pf¡ kp¡ dmu_¡ f0 Sy>gpB f014Þpp fp¡S> V$p¸gõV$p¡e apd®dp„u `|.Np„^uÆ_p v$rnZ ApräL$pu cpfs `f afhp_p 100 hj® `|Z® hp_p D`gÿedp„ A¡L$ kdpfp¡l_y„ Apep¡S>_ i¡. s¡dS> apd®dp„ õp_ue kpdyv$preL$ k„NW$_p¡_p kd|l Üpfp rhL$rks L$fhpdp„ Aph_pf "NpX®$_ Ap¸a qfd¢bfk'_u õp`_p_u `qfep¡S>_p_u iê$Aps `Z Ap qv$hk¡ i¡. cpfs_p fpô²$q`sp `|.dlpÐdp Np„^uÆ S>¡_p g¡M_u b¡lv$ âcprhs lsp, s¡ frie_ g¡ML$ rgep¡ V$p¸gõV$p¸e_p _pd `fu _pd `pd¡gp V$p¡gõV$p¡e apd®_u õp`_p `|.bp`yA¡ B.k.1910dp„ v$rnZ ApräL$p Mps¡ L$fu lsu. 1100 A¡L$fdp„ a¡gpe¡gp Ap apd®_¡ s¡d_p rdÓ lfd_ L$¥g¡_b¡L$¡ v$p_dp„ Apàey lsy. Ap apd®dp„u `|.dlpÐdp Np„^uÆA¡ `p¡sp_p¡ âd kÐepN°l iê$ L$ep£ lsp¡. A¡ rkhpe `|.bp`y_p kÐepN°l_p rkÂ^p„sp¡A¡ sÐL$pgu_ v$rnZ-ApräL$p_p AÞepe`|Z® A_¡ _õghpv$u ipk_ kpd¡ gX$hp ^¡e®hp_ rhfp¡^u kdyv$pe_u dv$v$ L$fu lsu. ^¡e®hp_ rhfp¡^u kd|v$pedp„ rhrcÞ_ `©›$c|rdAp¡, ÅrsAp¡, ^d®_p gp¡L$p¡ apd®dp„ lmudmu_¡ fl¡sp lsp. V$p¡gõV$p¡e apd® V$p¡gõV$p¸e apd®_p ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i kfL$pf¡ A¡L$ L$fp¡X$_u fL$d apmhhp_u Op¡jZp 10 S|>_¡ L$fu lsu. Ap Op¡jZp dy¿ed„Óu rihfpS>rk„l Qp¥lpZ¡ Å¡lp„kbN®_p `qfÐeL$s rhõspf S>¡_u dprgL$u A¡L$ HV$ b_ph_pf L„$`_u `pk¡ R>¡, s¡_u epÓp v$frdep_ L$fu lsu. ÆZp®¡Â^pf dpV$¡ dÂeâv$¡i_u dv$v$ L$¡qÞÖe v|$f k„Qpf Apep¡N¡ v$¡icfdp„ `|Z® dp¡bpBg _„bf `p¡V$£rbguV$u_¡ 13 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡. S>¡ A„sN®s dp¡bpBg N°plL$ v$¡idp„ L$ep„e `Z `p¡sp_p¡ _„bf ephs fpMu_¡ dp¡bpBg Ap¡`f¡Vf$ bv$gu iL$i¡. `|Z® dp¡bpBg _„bf `p¡V$£rbrgV$u_¡ k¥Â^p„qsL$ d„S|>fu dÂeâv$¡i kfLpf¡ 17 S|>__p fp¡S> _d®v$p-dpmhp-N„cuf tgL$ `qfep¡S>_p (A¡_.A¡d.Æ.A¡g.`u.)_¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu R>¡. cp¡`pg Mps¡ dy¿ed„Óu rihfpS>tkl Qp¥lpZ_u AÂensp ^fphsp _d®v$p r_e„ÓZ d„X$m_u b¡W$L$dp„ Ap ep¡S>_p krls f143 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d_u _v$u Å¡X$p¡ `qfep¡S>_p_¡ õhuL©$rs Ap`hpdp„ Aphu lsu. _d®v$p-dpmhp-N„cuf `qfep¡S>_p dÂeâv$¡i_p BÞv$p¡f, Dˆ$¥_ rS>ëgpdp„ 1`8 Npdp¡_¡ tkQpB kyrh^p A_¡ v$¡i_u Ly$g `0,000 l¡L$V$f c|rd_¡ kyrh^p Ap`i¡. s¡dS> dpmhp n¡Ó_¡ cyNc® S>m õsf A_¡ `uhp_p `pZu_u s„Nu Ap¡R>u L$fhp A_¡ âõsprhs L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. dÂeâv$¡i kfL$pf¡ _d®v$p- dpmhp-N„cuf tgL$ `qfep¡S>_p_¡ d„S|>fu Ap`u dlpfpô²$ rh^p_kcp Üpfp X$p„kbpf `f `|Z® ârsb„^ gNphsy rh^¡eL$ `kpf dlpfpô²$ rh^p_kcp Üpfp 13 S|>__p fp¡S> X$p„kbpf r_j¡^ Ar^r_eddp„ k„ip¡^_ L$fsp rh^¡eL$_¡ d„S|>fu Ap`hpdp„ Aphu R>¡. Ap k„ip¡^_dp„ X$p„kbpfp¡_y„ gpekÞk fv$ L$fu_¡ °u õV$pf A_¡ apBh õV$pf lp¡V$gp¡dp„ X$p„k âv$i®_ `f fp¡L$ gNphpB R>¡. Å¡ L¡, s¡dp„ `bdp„ ep¡Åsp `pqfhpfuL$ kdpfp¡l, qX$õL$p¡ ¡L$, Ap¸fL$¡õV²$p `pV$}dp„ sp X$p„k `f L„B S>Zphpey _u. Ap k„ip¡^__p c„N bv$g lp¡V$g_u `frdV$ fv$ L$fhp kp¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u ÓZ dpku h^ydp„h^y `p„Q hj® ky^u S>¡g_u kÅ_u Å¡NhpB sp A¡L$ gpMu gB_¡ `p„Q gpM ky^u_p v„$X$_u Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡. L$¡qÞÖek„õL©$rsd„ÓpgeÜpfp"dp¥kd`qfep¡S>_p'_uiê$Aps bly Apepdu rlÞv$ dlpkpNf_u vy$r_ep_u dprlsu d¡mhhp A_¡ s¡_u kp„õL©$rsL,$ hpZurS>eL,$ ^prd®L$ rhrh^sp `f$ `yfpspqÐhL$ A_¡ A¥qslprkL$ qfQk® L$fhp L$sf_p v$p¡lp Mps¡ f0 S|>_¡ rhð rhfpks krdrs_p 38dp„ kÓdp„ "âp¡S>¡L$V$ dp¥kd'_p¡ âpf„c L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. L$¡qÞÖe k„õL©$rs d„Ópge_p Ap âp¡S>¡L$V$dp„ e|_¡õL$p¡ krls Qu_, Bfp_, çep„dpf, k„eyL$s Apfb Ardfps A_¡ rhA¡s_pd S>¡hp v$¡ip¡_p fpS>v|$sp¡A¡ `Z M|b S> JX$u ê$Qu v$ip®hu lsu.
  • 4. 4L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep kfL$pf Üpfp dpÞesp d¡mh¡gp A_¡ dyqõgd kdyv$pe_u kph®S>r_L$ õpeu `qfkç`rsAp¡_u r_epdL$ A_¡ r_e„ÓL$ k„õp hL$a bp¡X®$ sfuL$¡ Ap¡mMpe R>¡. dÂeâv$¡i fpS>e_p hL$a bp¡X®$_p kv$õe `v$¡ fl¡gp _Tdp l¡`syëgp_¡ L$¡qÞÖe d„Óu d„X$mdp„ gOydsu dpdgp_p d„Ópgedp„ d„Óu `v$¡ r_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphsp s¡dZ¡ 13 S|>_¡ hL$a bp¡X®$dp„u fpÆ_pdy Apàey R>¡. DÑfpM„X$ kfL$pf_u L$¡rb_¡V$¡ ` S|>_ f014_p fp¡S> dy¿ed„Óu lfui fphs_u L$p¢N°¡k kfL$pf Üpfp "qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_ ep¡S>_p' _¡ d„S|>fu âv$p_ L$fu lsu. Ap ep¡S>_p 1` Ap¸Nô$ f014 u iê$ i¡. Ap ep¡S>_p A„sN®s fpS>edp„ l¡L$V$f c|rd `f M¡su L$f_pf qL$kp_p¡_¡ 800 ê$q`ep ârs dpk `¢i_ Ap`hp_u Å¡NhpB R>¡. Ap âL$pf_u ep¡S>_p gph_pf DÑfpM„X$ fpS>e v$¡i_„y âd fpS>e R>¡. "qL$kp_ âp¡ÐkplL$ `¢i_ ep¡S>_p' -DÑfpM„X$ kfL$pf_u d„S|>fu X$p¸._Tdp l¡`syëgp_y„ dÂeâv$¡i fpS>e hL$a bp¡X®$dp„u fpÆ_pdy `.b„Npm_u kfL$pf¡ f0 S|>__p fp¡S> rh^p_kcpdp„ S>g`pB NyX$u rSëgp_y„ rhcpS>_ L$fu_¡ Agu`yfÜpf _pd_p rS>ëgp_u fQ_p L$fhp_p¡ r_Z®e gu^p¡ R>¡. S>¡ f` S|>_¡ AqõsÐhdp„ Aphhp_u kp¡ `„.b„Npmdp„ Ly$g rS>ëgp_u k„¿ep f0 S>¡V$gu B NB R>¡. L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 19 S|>_¡ 6 S>¡V$gu dlÐh`|Z® krdrsAp¡_y„ `y_N®W$_ L$fhpdp„ Apìey lsy. 4 L$¡rb_¡V$ krdrs_y„ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p A_¡ bpL$u_u b¡ krdrs_y„ N©lâ^p_ fpS>_ptkl_u AÂenspdp„ NW$_ L$fhpdp„ Apìey lsy. _f¡ÞÖ dp¡v$u Qpf L$¡rb_¡V$ krdrs kyfnp, fpS>_ursL$ dpdgp, Apr®L$ dpdgp, d„Óu d„X$gue r_e|qL$s_p AÂen `v$¡ sp fpS_ptkl k„kv$ue L$pe® A_¡ Aphpk NW$_ krdrs_p AÂen fl¡i¡. L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp 6 L$¡rb_¡V$ krdrsAp¡_y„ `y_N®W$_ .bNm N pr Æs` „ p _p¡S>g`pB yX$urS>ëg¡ hcp friep_p D` hX$pâ^p_ rv$rdÓu Ap¡ fp¡Np¡rS>__p¡ cpfs âhpkfriep_p D` hX$pâ^p_ qv$qdÓu Ap¡ fp¡Np¡qS>_ cpfs_u b¡ qv$hkue epÓp `f 18 S|>_¡ dygpL$ps¡ Apìep lsp. s¡dZ¡ hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u A_¡ rhv$¡i d„Óu kyjdp õhfpS> kp¡ dygpL$ps L$fu lsu. dlpfpô²$ fpS>edp„ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ _l] L$¡ ^d®_p Ap^pf¡ dfpW$p_¡ 16% A_¡ dyqõgdp¡_¡ ` % S>¡V$gu A_pds rinZ k„õpAp¡dp„ Ap`hp dpV$¡ fpS>ed„Óu d„X$m Üpfp f6 S|>_¡ d„S|>fu âv$p_ L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap a¢kgp¡ dykgdp_p¡_p kpdprS>L$ A_¡ i¥nrZL$ A_¡ Apr®L$ `R>ps`Zp_p Ap^pf¡ b_¡gu kÃQf krdrs A_¡ f„N_p rdîp Apep¡N_u cgpdZ_p Ap^pf¡ g¡hpep¡ R>¡. b_¡ kdyv$pep¡_u fpS>edp„ Ly$g hksu 111 rdgue_ S>¡V$gu R>¡. S>¡dp„ dfpW$p 3f % A_¡ dyqõgd ` % S>¡V$gu R>¡. àB.k.f007dp„ Ap„^°âv$¡i fpS>e dykgdp_p¡_¡ 4 % A_pds Ap`_pf âd fpS>e bÞey lsy. Å¡ L$¡ bpv$dp„ lpBL$p¡V$£ A¡hy S>Zphu_¡ A_pds r_fõs L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡ Ap âL$pf_u A_pds_¡ L$pfZ¡ k„rh^p__p A_yÃR>¡v$ 14, 1`(1) A_¡ 16(f) Dëg„O_ pe R>¡. B.k.199fdp„ kyrâd L$p¡V®$_u k„rh^p_ `uW$¡ d„X$g Apep¡N Üpfp Ap¡.bu.ku._¡ âv$p_ sp ApfnZ_u cgpdZp¡_¡ k„h¡^pr_L$ ê$`¡ ep¡Áe S>Zphu_¡ v$f¡L$ âL$pf_u A_pds dpV$¡ Ly$g `0% _u Ar^L$sd kudp r_^p®fus L$fu lsu. à `0 % A_pds_u kudp r_^p®qfs L$fhp R>sp L$¡V$gpL$ fpS>ep¡ h^y ApfnZ Ap`u füp R>¡. S>¡dp„ Ap„^°âv$¡i 83 %, srdg_pXy$dp„ 69 % S>¡V$gy ApfnZ R>¡. àdlpfpô²$ fpS>edp„ hj® f004dp„ qhgpkfph v$¡idyM_u kfL$pf hMs¡ kp¥ âdhpf dyqõgd A_pds_u dp„N DW$u lsu. àhs®dp_ kfL$pf¡ dyqõgd/dfpW$pAp¡_¡ Ap`¡gu A_pds kpd¡ kyrâd L$p¡V®$dp„ `X$L$pf Ap`u iL$pe R>¡. Lp$fZ L$¡, kyâud L$p¡V®$ Üpfp r_^p®qfs `0 % A_pds_u kudp_p¡ c„N pe R>¡. dlpfpô²$dp„ dfpW$p_¡ 1` %, dyqõgdp¡_¡ ` % A_pds dy[õgd A_pds rhj¡ ÅZhp S>¡hy : Dcfu Aphu R>¡. B.`u.ku. n¡Ó `pk¡ Ap¡Bg A_¡ N¡k `¡V²$p¡L$¡rdL$ëk, M__ A_¡ ^psy rhop_, Dh®fL$ rhS>mu A_¡ byr_epv$u dpmMp n¡Ó¡ rhrh^ `p¡V®$ap¡rgep¡_u `qfep¡S>_pAp¡ R>¡. _hfÐ_ v$fˆ$p¡ âpá L$fhp dpV$¡_p dp`v„$X$ - `pR>gp `p„Q hj®dp„ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p ÓZ DÐL©$ô$ L$¡ M|b S> kpfp d¡dp¡f¢X$d A¸a A„X$f õV¡qÞX„$$N - A_yk|rQ A¡ A_¡ rdr_fÐ_ î¡Zu-1 _p¡ v$fˆ$p¡ lp¡hp¡. - `pR>gp ÓZ hj®_p âv$i®_ `f 100 A„L$dp„u 60 L$¡ s¡_pu h^y A¡L$ L$¡, q_çdguqMs v$nsp dp`v„$X$ `f âpá ep lp¡e. (1) _¡V$h® `f iyÂ^ gpc (f) DÐ`pv$_ A_¡ k¡hp `f dp_hîd MQ® (3) r_ep¡rS>s `|„Æ õhê$`¡ kL$g dprS®>_ (4) V$_®Ap¡hf ê$`¡ kL$g gpc (`) âqs i¡f AphL$ (6) _¡V$h® `f iyÂ^ gpc `f Ap^pqfs A„sfn¡Óue syg_p fpô²$ue ch_ q_dp®Z r_Nd A_¡ A¡qÞS>r_ek® HqX$ep rgrdV$¡X$_¡ _hfÐ__p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ ep¡ cpf¡ DÛp¡N A_¡ kph®S>r_L$ d„Ópge_¡ Apr^_ kph®S>r_L$ D`¾$d rhcpN Üpfp _pZp„ A_¡ k„Qpg_ õhpesÑp h^pfhp dpV$¡ L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp f4 S|>_¡ fpô²$ue ch_ r_dp®Z r_Nd (A¡_.bu.ku.ku.) A_¡ A¡qÞS>r_ek® BqÞX$ep rgrdV$¡X$ (B.ApB.A¡g.)_¡ _hfÐ_p¡ v$fˆ$p¡ âv$p_ ep¡ R>¡. _hfÐ_p¡ v$fˆ$p¡ dmhp_¡ L$pfZ¡ L„$`_uAp¡_¡ L$¡V$guL$ ep¡S>_pAp¡ dpV$¡ r_Z®e g¡hpdp„ Ry>V$R>pV$ dm¡ R>¡. fpô²$ue ch_ q_dp®Z r_Nd (A¡_.bu.ku.ku.) cpfs A_¡ rhv$¡ip¡dp„ rhrh^ âL©$rs, S>qV$gspAp¡ A_¡ kpdprS>L$, fpS>_ursL$ cp¥Np¡rgL$ õp_p¡ `f rkrhg A¡qÞS>r_ef]N r_dp®Z k¡hp âv$p_ L$f¡ R>¡. A¡_.bu.ku.ku. byr_epv$u dpmMp n¡Ódp„ `Z kq¾$e füy R>¡. S>¡dp„ rQd_u, L|$tgN V$phf A_¡ Sy>v$p Sy>v$p âL$pf_p DÅ® àgp„V$p¡ kp¡ Å¡X$pe¡gu `qfep¡S>_p_y„ L$pe® L$ey® R>¡. A¡qÞS>r_ek® HqX$ep rgrdV$¡X$ (B.ApB.A¡g.) cpfs_u dy¿e A¡qÞS>r_eqf„N `fpdi®v$psp L„$`_u sfuL$¡ cpfsue rhop_ k„õp_ (BqÞX$e_ BqÞõV$V$¹e|V$$ Ap¸a kpeÞk) b¢Ág|ê$ sp L$¡qÞÖe g^y A_¡ dÂed DÛed d„Ópge hÃQ¡_p A¡d.Ap¡. e|._p am õhê$`¡ k„õp__p b¢Ág|ê$ Mps¡_p `qfkfdp„ 17 S|>__p fp¡S> L$¡qÞÖe d„Óu L$gfpS> rdîA¡ A¡L$ "DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ' _y„ Dv$¹OpV$_ L$ey® lsy. DÐL©ô$sp L$¡ÞÖ_y„ L$pe® : à cpfsue rhop_ k„õp__p k„ip¡^_L$sp®Ap¡, byqÂ^ÆhuAp¡, âpÂep`L$p¡_p op_ A_¡ A_|chu A¡d.A¡k.A¡.B. n¡Ódp„ _hfQ_p, ârsõ`^p® A_¡ rhL$pkdp„ ep¡Nv$p_ Ap`hy. à DÛp¡Np¡_p õhv$¡iuLfZ A_¡ d|ëe A¡qÞS>r_eqf„N dpV$¡ âq¾$ep A_¡ DÐ`pv$_ qX$TpB_ sp qhL$pk dpV$¡ A¡L$ d„Q ê$`¡ L$pe® L$fhy. cpfsue rhop_ k„õp_, b¢Ág|ê$ L$Zp®V$L$_p b¢Ág|ê$ Mps¡ f7 d¡ 1909_p fp¡S> DÃQ rinZ A_¡ ip¡^ n¡Ó¡ ep¡Nv$p_ Ap`hpdp„ Ddv$p l¡syu cpfsue rhop_ k„õp__u õp`_p L$fhpdp„ Aphu lsu. k„õp__u õp`_p dpV$¡ S>di¡v$Æ V$pV$p_p klL$d} byfp¡fÆ `pv$ipl_u c|rdL$p dlÐh`|Z® lsu. s¡dS> s¡ dpV$¡ klep¡N Ap`_pf S>di¡v$Æ V$pV$p, õhprd rhh¡L$p_„v$ S>¡ kh®rhqv$s riL$pNp¡ epÓpdp„ s¡d_p klep¡Nu lsp. d¥k|f_p dlpfpÅ îu L©$óZfpS> hpX$uepf, s¡d_p dpsp A_¡ sÐL$prg_ hpBkfp¡e gp¡X®$ L$T®_ lsp. BqÞX$e_ BqÞõV$V$¹e|V$ Ap¸a kpeÞk, b¢Ág|ê$ Mps¡ DÐL©$ô$sp L$¡ÞÖ_u iê$Aps DÑd âL$pf_u hrlhV$_u dp„N kp¡ B.k.1994u g„bpB fl¡gp pZ¡ rS>ëgp_p rhcpS>__u bpbs_¡ dlpfpô²$ kfL$pf¡ 13 S|>__p fp¡S> d„S|>fu_u dlp¡f dpfu R>¡. pZ¡ rS>‰p_p rhcpS>__u dp„N Apd sp¡ B.k.1980_p v$kL$p_p dÂeu B flu lsu. S>¡_¡ Âep_¡ gB_¡ rhcpS>_ dpV$¡ ìehlpqfL$ AÂee_ `Z L$fphpey lsy `f„sy rhcpS>__p¡ a¦kgp¡ Ap¸L$V$p¡bf f01fdp„ L$p¡L$Z k„cpNue ApeyL$s_u AÂenspd„p fQpe¡g krdrs_p Ap^pf `f ep¡ lsp¡. pZ¡ rS>‰p_y„ Ap rhcpS>_ 1 Ap¡Nô$, f014 u gpN| i¡ A_¡ pZ¡dp„u AgN `X$¡gp¡ _hp¡ rSëgp¡ `pgOf dlpfpô²$_p¡ 36dp¡ rSëgp¡ b_i¡. fpS>e kfL$pf¡ `pgOfdp„ dpmMpL$ue kyrh^p dpV$¡ 4`0 L$fp¡X$ âv$p_ L$fhp_u Ål¡fps L$fu R>¡. rS>ëgp¡ Ly$g hksu kdprhô$ n¡Ó pZ¡ 80.`8 gpM L$ëepZ, A„bf_p,D‰pk_Nf, dyfbpv$, iplp`yf `pgOf 1.10 L$fp¡X$ `pgOf, S>hplf, dp¡Mpv$p, sgkpfu, hkB, hpX$p, v$lpÏ, rh¾$dNY$ rhcpS>_ bpv$_u qõrs : hj® f01f-f013 v$frdep_ qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u e¡gu iê$Aps f„N gphu R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ 16 S|>_¡ L$f¡gu Op¡jZp dyS>b qv$ëlu v$¡i_y„ âd L$¡fp¡rk_ dyL$s fpS>e b_u Ney R>¡. qv$ëlu kfL$pf¡ Ap ep¡S>_p `f 6f L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ MQ® L$fu_¡ b¡ gpM `rfhpfp¡_¡ das A¡g.`u.Æ. rkrgÞX$f, f¡Áeyg¡V$f, N¡k õV$h, kyfnp V$e|b A_¡ N¡k L$_¡L$i_ D`gå^ L$fpìep lsp. L$¡fp¡rk_ dyL$s Op¡rjs hp `l¡gp qv$ëludp„ åg| f„N_p L$¡fp¡rk__„y h¡QpZ sy lsy. S>¡_y„ h¡QpZ A_¡ D`ep¡N lh¡ `|Z® fus¡ ârsb„r^s R>¡. R>sp L$p¡B âqsb„^_p¡ c„N L$fi¡ sp¡ s¡_p `f Bk¢rkeg L$p¡dp¡qX$V$u A¡L$V$ 19`` A_¡ qv$ëlu L$¡fp¡ku_ Ap¡Bg L„$V²$p¡g A¡L$V$ 196f A„sN®s kMs L$pe®hplu L$fhpdp„ Aphi¡ s¡dS> qv$ëlu _Nf r_Nd Üpfp ap¡q„N„N dpV$¡ âep¡N L$fhpdp„ Aphsy ka¡v$ f„N_y„ kbqkX$u hNf_y„ L$¡fp¡rk_ s¡g L„$`_uAp¡_p ApDV$g¡V$ `f D`gå^ R>¡. qv$ëlu fpS>e_¡ L$¡fp¡rk_ dyL$s b_phhp_u ep¡S>_p_u iê$Aps f1 Ap¡Nô$ f01f_p fp¡S> L$¡qÞÖe `¡V²$p¡rged A_¡ Ly$v$fsu N¡k d„Ópge A_¡ ÓZ dy¿e `¡V²$p¡rged L„$`_uAp¡_p klep¡Nu B lsu. qv$ëludp„ ârs hj® `3,000 qL$gp¡ guV$f L$¡fp¡rk__p¡ D`ep¡N sp¡ lsp¡. S>¡ S>ê$fuepsd„v$ `qfhpfp¡_¡ 1f.`0 ê$r`ep_p cph¡ âqs rgV$f Ap`hpd„p Apìey lsy. S>¡_p `f 1` ê$r`ep_u kbqkX$u L$¡ÞÖ kfL$pf Üpfp Ap`hpdp„ Aphsu lsu. S>¡_p `f ârs hj® f00 L$fp¡X$ S>¡V$gu fL$d kbuqkX$u ê$`¡ MQ® su lsu. S>¡_u lh¡ kfL$pf_¡ bQs i¡. cpfs_pkp¥uh^yhksu^fphsprS>ëgppZ¡_prhcpS>__¡dlpfpô²$kfL$pf_ud„S>|fu qv$ëlu bÞey v$¡i_y„ âd L$¡fp¡ku_ dyL$s fpS>e L$¡fp¡ku_ dyL$s ep¡S>_p friep cpfs `fdpÏ v$preÐh L$p_|_ `f kldsfriep 10 S|>__p fp¡S> k¥Â^p„rsL$ fus¡ cpfsue `fdpÏ v$pqeÐh L$p_|_ dpV$¡ klds B Ney R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ Ly$X$_Ly$gd `fdpÏ rhS>mu k„e„Ó_p ÓuÅ A_¡ Qp¡p A¡L$d dpV$¡_u kdS|>su lõspnf dpV$¡_p¡ fõsp¡ Apkp_ B Nep¡ R>¡.
  • 5. 5L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep `|Z¡_u aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÅ tgN_u î¡Zu_¡ f6 S|>_¡ kpd¡g L$fu_¡ qL$Þ_fp¡_u d_psu ÓuÆ î¡Zu_p tgN dpV$¡ Ap âL$pf¡ kyrh^p D`gå^ L$fph_pf v$¡i_u âd L$p¸g¡S> b_u NB R>¡. âd hj® bu.A¡., bu.A¡k.ku. dpV$¡ AfÆ ap¡d®, Ap¸_gpB_ D`gå^ R>¡. S>¡dp„ ÓuÅ tgN_p¡ rhL$ë` fpMhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap âL$pf_p¡ a¦kgp¡ A¡râg f014dp„ kyâud L$p¡V®$ Üpfp ÓuÆ tgN_¡ dpÞesp A`pep bpv$ g¡hpep¡ R>¡. bp¡f hÞe Æh AcepfÎe v$¡i_y„ 47dy„ V$pBNf qfTh® bÞey dlpfpô²$ fpS>e_p _pN`yf A_¡ h^p® rS>ëgp_u kudp `f Aph¡gp bp¡f hÞeÆh AcepfÎe_¡ L$¡qÞÖe h_ A_¡ `ep®hfZ d„Ópge Üpfp 1 Sy>gpB_p fp¡S> v$¡i_p 47dp„ A_¡ dlpfpô²$_p R>Ì$p V$pBNf-qfTh® sfuL$¡ Ar^k|rQs L$ey® R>¡. Ap r_Z®e fpô²$ue `iy_p k„fnZ dpV$¡_p âepkp¡ h^y dS>bys b_phhp_p l¡syu L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, dlpfpô²$dp„ AÞe V$pBNf qfTh® d¡gOpV$, `¢Q, sv$p¡bp, _pNÆfp, kepÖu Aph¡gp R>¡. `°p¡S>¡L$V$ V$pBNf âp¡S>¡L$V$ V$pBNf_p¡ Dv«¡i hpO_p âS>__ dpV$¡ kyfrns A_¡ kyrh^pS>_L$ hpsphfZ b_phhp_p¡ A_¡ hpO_u hksudp„ h^pfp¡ L$fhp_p¡ R>¡. V$pBNf qfTh® A¡L$ baf fZ_urs A„sN®s fQhpdp„ Aphu füp R>¡. âp¡S>¡L$V$ V$pBNf fpô²$ue hpO k„fnZ Ap¸p¡qfV$u Üpfp r_e„qÓs R>¡.cpfs v$¡idp„ âp¡S>¡L$V$ V$pBNf sÐL$pgu_ hX$pâ^p_ BqÞv$fp Np„^u_p _¡s©Ðhdp„ cpfs kfL$pf Üpfp B.k.1973dp„ gyá âpe B fl¡gp hpO_u âÅrsAp¡_¡ bQphhp dpV$¡ iê$ ep¡ lsp¡. S>¡ A„sN®s 9 V$pBNf qfTh®u e¡gu iê$Aps ApS>¡ 47 S>¡V$gu k„¿epdp„ B NB R>¡. DÑfâv$¡i fpS>e_p `e®V$_ õm ApNfp, dyfp, MS|>fplp¡, hpfpZku A_¡ ^prd®L$ n¡Ó dyfp, Aep¡Âep, hpfpZku A_¡ Agplpbpv$_¡ `fõ`f sp fpS>^p_u gM_D_¡ fpS>e_p v$f¡ rS>‰p dy¿e dL $kp¡ Å¡X$hp dpV$¡ fpS>e_u âd V$¡L$ku k¡hp "hpey rdÓ' dpV$¡ Mp_Nu n¡Ó_u L„$`_u qfhf A¡qÞS>r_ef]N âpBh¡V$ rgrdV$¡X$ kp¡ A¡d.Ap¡.e|. `f _hu qv$ëlu Mps¡ q_h¡iL$ k„d¡g_ v$frdep_ dy¿ed„Óu ArMg¡i epv$h¡ lõspnf L$ep® lsp. `rfep¡S>_pdp„ lhpB A¡çåeyg„k k¡hp âv$p_ L$fhp_u Å¡NhpB `Z R>¡. s¡dS> Ap`psL$prg_ rQqL$Ðkp dpV$¡ Ap k¡hp_p¡ D`ep¡N L$f_pf hqf›$ _pNqfL$p¡_¡ rhi¡j kyrh^p A_¡ cpX$pdp„ fpls kqls_u Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡. "hpeyrdÓ' `qfep¡S>_p iê$Apsdp„ Qpf l¡rgL$p¸àV$fp¡ kp¡ iê$ i¡. S>¡_u k„¿ep ^uf¡ ^uf¡ h^pfhpdp„ Aphi¡. Ap ep¡S>_p `f 3`0 L$fp¡X$_p¡ MQ® i¡. DÑfâv$¡ifpS>e_uâdlhpBV$¡L$kuk¡hp"hpeyrdÓ' aÁe|®k_ L$p¡g¡S>_p Aph¡v$_ ap¡d®dp„ ÓuÆ tgN_u î¡Zu kpd¡g DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg bu.A¡g.Å¡iuA¡ 17 S|>_¡ `p¡sp_p `v$ `fu fpÆ_pdy fpô²$`rs âZh dyMÆ®_¡ kp¢`u v$u^y lsy. s¡Ap¡ Sy>gpB f009dp„ fpS>e`pg sfuL$¡ `v$pr^_ ep lsp. bu.A¡g. Å¡iu_y„ fpÆ_pdy A¡hp kde¡ Apìey R>¡ L$¡ S>epf¡ dp¡v$u kfL$pf Üpfp ey.`u.A¡ kfL$pf Üpfp r_dZ|„L$ e¡gp fpS>e`pg_¡ lV$phhp_u lgQg B flu lsu. d¡ f010çpp„ A¡k.Apf.bp¡dp_u L$¡kdp„ r_Z®e Ap`sp khp£ÃQ Av$pgs¡ S>Zpìey lsy L$¡, fpS>e`pg L$¡ÞÖ kfL$pf_p L$d®Qpfu _u lp¡sp A¡V$g¡ kfL$pf bv$ghp kp¡ s¡d_¡ d_dp_u fus¡ bv$gu iL$psp _u. Þepepge_p S>Zpìep A_ykpf L$v$pQpf L$¡ AÞe Ar_erdssp_p Apfp¡`p¡_p Ap^pf¡ s¡d_¡ bv$ghp Å¡BA¡. DÑfâv$¡i_p fpS>e`pg bu.A¡g.Å¡iu_y„ fpÆ_pdy iy„ lsp¡ khp£ÃQ Av$pgs_p¡ r_Z®e ? "fZ_y„ S>lpS>' sfuL$¡ Ap¡mMpsy sp `iy sfuL$¡ fpS>õp_dp„ Ak„¿e gp¡L$p¡_¡ ApÆrhL$p âv$p_ L$fsp V$_¡ buL$p_¡f Mps¡ ep¡Åe¡gu L$¡rb_¡V$ b¡W$L$dp„ kfL$pf Ap`_p Üpf¡ Arcep_ v$fçep_ 30 S|_¡ fpS>e `iy sfuL$¡ Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey lsy. R>¡ëgp L$¡V$gpL$ hjp£u Ap D`ep¡Nu `iy_¡ s¡_p dpk_p D`ep¡N, `X$p¡iu fpS>edp„ õmp„sf sp bguv$p_ QX$phhp dpV$¡ D`ep¡Ndp„ g¡hp_¡ L$pfZ¡ s¡_u k„¿ep TX$`u OV$u flu R>¡, S>¡ ârs `p„Q hj® f` % _p¡ OV$pX$p¡ v$ip®h¡ R>¡. hj® 1997dp„ 66,8,800 S>¡V$gp _p¢^pe¡gp JV$ hj® f003dp„ OV$u_¡ 4,98,000 S>¡V$gp B Nep lsp. s¡dS> hj® 2003-08 v$fqdep_ S>¡kgd¡f rS>ëgpdp à à NyS>fps_p L$ÃR>dp„ fpÄe_y„ A¡L$dpÓ à à à K KV$_u hksudp„ h^pfp¡ ep¡ R>¡. hs®dp_ kde¡ v$¡idp„ KV$_u S>¡kgd¡fu, rbL$p_¡fu, L$ÃR>u A_¡ dpfhpX$u A¡d `p„Q Års dpÞesp âpá R>¡. KV$ k„h^®_ L$¡ÞÖ ^p¡fu Npd Mps¡ Aph¡gy R>¡. Alu L$ÃR>u Ap¡gpv$_p KV$_u ÅmhZu pe R>¡. Ap KV$ bu.A¡k.A¡a. A_¡ NyS>fps_u `p¡rgk Mfuv$¡ R>¡. NyS>fps_p `iy`pg_ rhcpN¡ KV$X$u_p vy$^_y„ h¡QpZ L$fhp_u ep¡S>_p b_phu R>¡ S>¡ dpV$¡ fpÄe kfL$pf Üpfp 80 gpM_u d„S|>fu âv$p_ L$fhpdp„ Aphu R>¡. KV$X$u_y„ vy$^ ågX$ L$¡Þkfdp„ AL$kuf R>¡ S>¡_¡ L$¡Þkf qfkQ® BqÞõV$V$¹e|V$¡ `Z âdpZus L$ey® R>¡. s¡dS> S>mp¡v$f S>¡hp fp¡Ndp„ Apeyh£v$ r_óZp„sp¡ s¡_y„ k¡h_ L$fhp_y„ S>Zphsp lp¡e R>¡. L$ÃR>_u MfpB Års_p KV$ fZdp„ Qpgu iL$hp kp¡ `pZudp„ sfu `Z iL$¡ R>¡. v$qfepdp„ s¡ ÓZ qL$gp¡duV$f ky^u sfu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡. s¡dS> ÓZ lÅf V$u.X$u.A¡k. S>¡V$gy Mpê$ `pZu `Z `u iL$¡ R>¡. X$eyAg BL$p¡ rkõV$ddp„ Æhu iL$sp Ap âpZu_u fp¡N ârsL$pfL$ iqL$s DÑd L$np_u R>¡. fpS>õp_ kfL$pf Üpfp V$_¡ fpS>e`iy Op¡rjs L$fhpdp„ Apìey„ K KV$ $rhj¡ ÅZhp S>¡hy dÂeâv$¡idp„ dqlgpAp¡_u klpesp dpV$¡ "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_u iê$Aps drlgp_p kçdp_ A_¡ k„fnZ l¡sykf v$¡i_y„ âd A¡L$uL©$s k„L$V$ kdp^p_ L$¡ÞÖ (h_ õV$p¡` ¾$pBrkk qfk¡ëe|i_ k¡ÞV$f) "Np¥fhu'_u iê$Aps dÂeâv$¡i_p cp¡`pg Mps¡ 16 S|>__p fp¡S> B lsu. S>¡_„y Dv$¹OpV$_ raëd Arc_¡sp ApdufMp_¡ L$ey® lsy. S>¡ dÂeâv$¡i kfL$pf A_¡ A¡L$i_ A¡X$ (A¡_.Æ.Ap¡.)_u k„eyL$s L$pe® ep¡S>_p R>¡. "Np¥fhu L$¡ÞÖ ep¡S>_p' ØdÂeâv$¡i kfL$pf Üpfp dqlgpAp¡_p kÞdp_ A_¡ k„fnZ_p l¡sykf "Np¥fhu' L$¡ÞÖ_p¡ âpf„c ep¡ R>¡. S>¡_u õp`_p fpS>e_p âÐe¡L$ rS>ëgpdp„ i¡. Ap L$¡ÞÖp¡ drlgpAp¡_p kçdp_ A_¡ s¡d_p Ar^L$pfp¡_p k„fnZ bpbs¡ L$pe® L$fi¡. Ø"Np¥fhu' L$¡ÞÖdp„ dy¿eê$`¡ tlkp A_¡ bmpÐL$pf_u qiL$pf drlgpAp¡_u dv$v$ L$fhpdp„ Aphi¡. S>¡dp„ Ap`rÑ lõsn¡` k¡hp, A¡a.ApB.Apf. _p¢^phhpdp„ klep¡N, Ðhfus `fpdi®, S>ê$fu kyfnp, ipkqL$e ep¡S>_pAp¡_p¡ gpc A`phhp¡, L$p_|_u r_óZp„sp¡ `pk¡u kgpl, Æh_ Æhhp klpesp A_¡ `y_hp®k S>¡hu bpbsp¡ kpd¡g R>¡. DÑfpM„X$rh^p_kcpkÓN¥fk¥ZMps¡Apep¡rS>sey B.k.f000dp„ DÑfpM„X$_u fQ_p bpv$ âdhpf fpS>^p_u v$l¡fpv|$__u blpf rh^p_kcp kÓ 9 S|>_ u 11 S>|_ ky^u Qdp¡gu_p N¡fk¥Z Mps¡ Apep¡rS>s ey lsy. DÑfpM„X$_u fQ_p bpv$ Al]_p gp¡L$p¡_u dp„N lsu L$>¡, N¥fk¡Z_¡ fpS>e_u fpS>^p_u b_phhpdp„ Aph¡ S>¡u hj® f013dp„ `|h® dy¿ed„Óu rhS>e blyNyZpA¡ Alu„ buSy> kcp ch_ õpr`s L$ey® lsy. hs®dp_ dy¿ed„Óu lfui fphs¡ gp¡L$p¡_u cph_pAp¡_¡ kçdp_ A`®hp Al] rh^p_kcp kÓ ep¡S>ey lsy.
  • 6. 5L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep v$¡i_u buÅ _„bf_u kp¥u dp¡V$u dp¡bpBg L„$`_u dpB¾$p¡d¡L$k$ cpfsu A¡fV$¡g_p `|h® ku.B.Ap¡. k„S>e L$`|f_¡ dpB¾$p¡kp¡aV$_p AÂen `v$¡ ` S|>__p fp¡S> r_e|L$s L$ep® R>¡. dëV$u_¡i_g dpq„lsu V$¡¼¹_p¡gp¸Æ A_¡ kp¡aV$h¡f k¡hp L„$`_u Hap¡rkk_p _hp dy¿e Ar^L$pfu (ku.B.Ap¡.) kl dy¿e âb„^ r_v$£iL$ (A¡d.X$u.) sfuL$¡ 11 S|>__p fp¡S> rhipg rkL$L$p_u Op¡jZp B R>¡. s¡Ap¡ hs®dp_ ku.B.Ap¡. A¡k.X$u. qib|gpg_„y õp_ 1 Ap¡Nô$ f014_p fp¡S> g¡i¡. A¡râg f014 hp¡gÞV$fu fuV$ped£ÞV$ g¡_pf hpBk A¡X$rdfg i¡Mftklp_p õp_ `f hpBk A¡X$rdfg Ar_g Qp¡`X$p_u r_dZ|„L$ `qòdu _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p "L$dp„X$f B_ Qua' sfuL$¡ 6 S|>__p fp¡S> B R>¡. Ap r_dZ|„L$ `l¡gp s¡Ap¡ `|h} _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p L$dp„X$f B_ Qua_p `v$ `f hj® f011 u L$pe®fs lsp. B.k.197`dp„ cpfsue _p¥ k¡_pdp„ L$rdi_ âpá L$f_pf hpBk A¡X$rdfg Ar_g Qp¡`X$p hj® f008 u hj® f011 ky^u cpfsue L$p¡õV$ NpX®$_p dlpr_v$£iL$ flu QyL$ep R>¡. cpfsdp„ Ad¡qfL$p_p A„sqfd fpS>v|$s sfuL$¡ L$¥gu_ õV$ua„k¡ 6 S|>__p fp¡S> L$pe®cpf k„cpýep¡ lsp¡. s¡dZ¡ `|h® Ad¡qfL$u fpS>v|$s _¦ku `p¸h¡g_y õp_ gu^y R>¡. _¥„ku `p¸h¡g¡ dpQ® f014dp„ `p¡sp_p L$pe®L$pm_p A„s_u Ål¡fps L$fu_¡ ff d¡ f014Þpp fp¡S> cpfs R>p¡X$ey lsy. v$rnZ A_¡ dÂe A¡qiep_p klpeL$ krQh r_ip rbõhpg_p cpfs ApNd__p ê$`¡ cpfs A_¡ Ad¡qfL$p_p `l¡gp Ap¥`QpqfL$ k„`L®$ bpv$ syf„s L$¥gu_ õV$ua„k¡ `v$cpf k„cpýep¡ lsp¡. s¡Ap¡ Ap `v$ `f Ðep„ ky^u fl¡i¡ S>ep„ ky^u Ad¡qfL$u ku_¡V$ Üpfp _hp õpB fpS>v|$s _prds L$fhpdp„ _ Aph¡. A¡Q.`u. ìlg®`yg, _p¡qL$ep, L$p¸auQ¡B_ bqfõsp S>¡hu L„$`_uAp¡dp„ L$pe® L$fu QyL$_pf A_¡ hs®dp_dp„ A¡L$ õhs„Ó kgplL$pfê$`¡ L$pe®fs, V$¡¼¹_p¡gp¸Æ DÛp¡N_p¡ 30 hj®_p¡ A_|ch ^fphsp ky_ug v$Ñ_u 10 S|>__p fp¡S> qfgpe„k rS>ep¡ BÞap¡L$p¸d_p AÂen sfuL$¡ r_dZ|„L$ B R>¡. qfgpeÞk Hap¡L$p¡d_p AÂen `v$¡ ky_ug v$Ñ qfgpe„k BÞX$õV²$uT_u `|Z® dprgL$u_u A_¡ dyL$¡i A„bpZu Üpfp r_e„Óus qfgp„ek ÆAp¡ Bap¢L$p¡d L„$`_u rinZ, Apfp¡Áe, kyfnp, _pZp„ k¡hp A_¡ Sy>v$u Sy>v$u qXqTV$g k¡hpAp¡ âv$p_ L$fhp dpV$¡ 4-Æ hpefg¡k k¡hp A_¡ ArMg cpfsue v|$fk„Qpf _¡V$hL®$ õpr`s L$fu flu R>¡. qfgp„ek ÆAp¡ B„ap¡L$p¸d : Hap¡rkk_p ku.B.Ap¡. sfuL$¡ rhipg rkL$L$p HV$f`p¡g_p dlpkrQh `v$¡ Sy>e£N_ õV$pL$ HV$f`p¡g rhjeL$ : (International Criminal Police Organization) B.k.19f3dp„ õ`pe¡gu A_¡ äp„k_p guep¡ il¡fdp„ dy¿edL$ ^fphsu Ap„sffpô²$ue A`fpr^L$ `p¡qgk k„õp BÞV$f`p¡g_p hs®dp_ kv$õe v$¡ip¡_u k„¿ep 190 S>¡V$gu R>¡. HV$f`p¡g `p¡sp_p kv$õe v$¡ip¡_u `p¡rgk kp¡ klep¡N L$fu_¡ Ap„sffpô²$ue A`fp^_¡ AV$L$phhp A_¡ A`fp^u_¡ `L$X$hp dpV$¡ dv$v$ L$f¡ R>¡. S|>e£N_ õV$pL$_u r_dZ|„L$ : HV$f`p¡g_u L$pe®L$pfu krdrs L$¡ S>¡dp Ad¡qfL$p, L$¡_¡X$p, rQgu, BV$gu, _¡^fg¡ÞX$, ra_g¡ÞX$, Å`p_, L$p¡qfep, _pBÆfuep, AëÆfuep, fhp„X$p A_¡ L$sf S>¡hp v$¡i kpd¡g lsp s¡Z¡ HV$f`p¡g_p dlpkrQh_p `v$ dpV$¡ 17 S|>_¡ S>d®_u_p S|>e£N_ õV$pL$_u `k„v$Nu L$fu R>¡. s¡Ap¡ hj® f01`dp„ fp¡_pëX$ L$¡ _p¡b¡g (Ad¡qfL$p)_p `v$ R>p¡X$ep bpv$ L$pe®cpf k„cpmi¡. D‰¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs sfau kubuApB_p X$pef¡L$V$f f„Æstklp Ap `v$ dpV$¡_p Dd¡v$hpf lsp. ^L$ ^L$ Ng® dp^yfu v$urns "ddsp Arcep_'_p b°p„X$ A¡çb¡k¡X$f bÞep f6 S|>_ f014u e|r_k¡a_p cp¡`pg A¡L$d_p klep¡Nu Apep¡rS>s A¡L$ kdpfp¡l kp¡ dÂeâv$¡i fpS>e kfL$pf¡ raëd Arc_¡Óu dp^yfu v$urns_¡ dps© A¡h„ riiy Apfp¡Áe Arcep_ "ddsp Arcep_' _p b°p„X$ A¡çb¡k¡X$f `v$¡ r_e|L$s L$ep® R>¡. Ap rkhpe ApdufMp_¡ 16 S|>__p fp¡S> S>¡.`u. lp¡qõ`V$g_p drlgp k¡hp L$¡ÞÖ_p A¡L$ AgN L$¡ÞÖ_y„ Dv$¹OpV$_ L$ey® lsy. B.k.f013dp„ Apfp¡Áe rhcpN¡ fpS>edp„ dps© A_¡ riiy d©Ðey v$f _uQ¡ gphhp A_¡ dps© A _ ¡ r i i y _ p Apfp¡Áedp„ bl¡sf âL$pf_p¡ ky^pfp¡ gphhp "ddsp Arcep_' _p¡ âpf„c L$ep¡® lsp¡. "ddspArcep_' cpfsdp„ Ad¡qfL$p_p A„sqfd fpS>v|$s sfuL$¡ L$¥gu_ õV$ua„k rhcpÆs Ap„^°âv$¡i_p âd rh^p_kcp AÂen`v$¡ L$p¡X$¡gp rihâkpv$ fph Ap„^°âv$¡idp„u s¡g„NZp rhcpÆs ep bpv$_p Ap„^°âv$¡i fpS>e_u rh^p_kcp_p AÂen `v$¡ s¡gyNy v$¡id `pV$}_p _¡sp A_¡ N„Vy$f rS>ëgp_u rh^p_kcp b¡W$L$ `fu R>Ì$uhpf Q|„V$pe¡gp sp A¡_.V$u.fpdpfph krls ANpD Q„Öpbpby _peXy$_u kfL$pfdp„ N©l, tkQpB, `„Qpes, N°pduZ rhL$pk, Apfp¡Áe S>¡hp d„Ópgep¡dp„ d„Óu `v$¡ flu QyL$¡gp L$p¡X$¡gp rihâkpv$ fph_u r_dZ|„L$_u Op¡jZp19 S|>__p fp¡S> âp¡V$¡d õ`uL$f `u._pfpeZ õhpdu _peXy Üpfp B lsu. dpB¾$p¡d¡L$k_p AÂen `v$¡ k„S>e L$`|f _¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p D`pÂen A¡d.iri^f f¡Í$u_y„ fpÆ_pdy _¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p D`pÂen A¡d.iqi^f f¡Í$uA¡ 17 S|>__p fp¡S> hX$pâ^p_ A_¡ _¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p AÂen _f¡ÞÖ dp¡v$u_¡ `p¡sp_y„ fpÆ_pdy kyâs L$ey® lsy. s¡Ap¡ B.k.f00`dp„ A¡_.X$u.A¡d.A¡. dp„ kv$õe sfuL$¡ A_¡ qX$k¡çbf f010dp„ hpBk Q¡fd¡_ sfuL$¡ r_e|Ls ep lsp. s¡d_u kp¡ AÞe `p„Q kv$õe L$¡.A¡d.tkl, L$¡.A¡_.îu hpõsh, S>¡.L$¡.b„kg, hu.cË$pQpe®, L$¡.kgud AguA¡ `Z fpÆ_pdp Apàep lsp. s¡Ap¡ ey.`u.A¡. kfL$pf kde¡ r_dZ|„L$ `pçep lsp. S>epf¡ S>¡.L$¡. tklp, dyTaf Al¡dv$, lj® L$¡. NyápA¡ fpÆ_pdp Apàep _u. NyS>fpsdp„ Aph¡gp rh_piL$ c|L„$` bpv$ cpfs kfL$pf¡ Ap`rÑ `°b„^__¡ A¡L$ fpô²$ue âprdL$sp ê$`¡ dlÐh Ap`hp A¡L$ DÃQ õsfue A_¡ A¡L$ fpô²$ue krdrs_u fQ_p L$fu lsu. A¡ rkhpe Ap`rÑ âb„^_ `f A¡L$ rhõs©s AÂepe ep¡S>_p v$õsph¡S>_p ê$`¡ âdhpf v$kdu `„Qhj}e ep¡S>_pdp„ D`gå^ lsu. cpfs kfL$pf¡ f3 qX$k¡çbf f00`_p fp¡S> Ap`rÑ âb„^_ Ar^r_ed A„sN®s _¡i_g qX$TpõV$f d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap¸p¡qfV$u_p r_dp®Z_u `qfL$ë`_p kpL$pf L$fu lsu. Ap Ap¸p¡qfV$u_p AÂen hX$pâ^p_ lp¡e R>¡. s¡dS> ApW$ S>¡V$gp kv$õe lp¡e R>¡. S>¡ `¥L$u D`pÂen_¡ L$¡rb_¡V$ d„Óu S>¡hp¡ v$fˆ$p¡ âpá pe R>¡. S>epf¡ bpL$u_p kv$õep¡_¡ fpS>ed„Óu S>¡hp¡ v$fS>Å¡ dm¡gp¡ lp¡e R>¡. fpS>ep¡dp„ fpS>e Ap`rÑ r_hpfZ Ap¸p¡qfV$u_p AÂen dy¿ed„Óu lp¡e R>¡. A¡_.X$u.A¡d.A¡. rhjeL$ : `[òdu _p¥k¥r_L$ L$dp„X$_p "L$dp„X$f B_ Qua' hpBk A¡X$rdfg Ar_g Qp¡`X$p s¡g„NZp fpô²$ krdrs_p îu L$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu 10 S|>__p fp¡S> s¡g„NZp rh^p_kcp_p âd õ`uL$f r_e|L$s ep R>¡. s¡Ap¡ hpf„Ng rS>ëgp_p cy`g`ëgu b¡W$L$ `fu rh^p_kcpdp„ Qy„V$pep R>¡. s¡g„NZp rh^p_kcp_p âd õ`uL$f îuL$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu îu L$p¢X$p d^ykyv$_ Qpfu îu L$p¢X$p d^yk|v$_ Qpfu_p¡ S>Þd hpf„Ng_p `fL$g d„X$g_p _pfkpL$p`ëgu Npd Mps¡ ep¡ lsp¡. s¡dZ¡ L$L$pqV$ep e|r_hrk®V$udp„u A„N°¡Æ kprlÐedp„ õ_psL$p¡Ñf_p¡ Aæepk L$ep£ R>¡. B.k.1994dp„ s¡gyNy v$¡id `pV$}_u qV$qL$V$ `f k„eyL$s Ap„^°âv$¡i_p íepdp`¡V$ rh^p_kcp b¡W$L$ `fu âdhpf rh^p_kcp kæe sfuL$¡ Q|„V$pep lsp. s¡Ap¡ s¡g„NZp fpô²$ krdrs_p k„õp`L$ kv$õep¡ `¥L$u_p A¡L$ R>¡. Ap¸L$V$p¡bf f001dp„ s¡Ap¡ `n_p dlpkrQh bÞep lsp. `pV$}_p âhL$sp sfuL$¡ `Z s¡dZ¡ L$pe® L$e®y R>¡. ApB.`u.A¡g. kË$pbpÆ_u QQp®õ`v$ bpbsdp„ khp¡®ÃQ Av$pgs Üpfp bu.ku.ku.ApB._p AÂen `v$¡u kõ`¡ÞX$ L$fpe¡gp A¡_.îur_hpk__u f6 S|>_¡ Ap„sffpô²$ue q¾$L$¡V$ `qfjv$_p Q¡fd¡_ sfuL$¡ q_dZ|„L$ L$fhpdp„ Aphu R>¡. kpdqfL$ v$m_p L$dp„X$f B_ Qua sfuL$¡ g¡aV$_„V$ S>_fg Ards idp® 4 ÅÞeyApfu f003_p fp¡S> AV$g rblpfu bpS>`pB_u kfL$pf Üpfp fQpe¡gp kpdqfL$ v$m_y„ L$pe® v$¡i_p kpdqfL$ A_¡ fZ_ursL$ _pqcqL$e lrepf c„X$pf_p âb„^_/âipk__y„ R>¡. g¡aV$_„V$ S>_fg Ards idp® 13 S|>_ f014_p fp¡S> kpdqfL$ v$m_p L$dp„X$f B_ Qua sfuL$¡ q_dZ|„L$ `pçep R>¡. s¡dZ¡ hpBk A¡X$rdfg A¡k.`u.A¡k. Qudp_y„ õp_ qg^y R>¡. A¡_.îuq_hpk_Ap„sffpô²$ueq¾$L$¡V$`qfjv$_pQ¡fd¡_`v$¡r_e|L$s L$¡qÞÖefpS>õhkrQh`v$¡iqL$sL$p„sv$pkB.k.1980_u b¢Q_p srdg_pX$y L$¡X$f_p ApB.A¡.A¡k. Ar^L$pfu iqL$sL$p„s v$pk_u r_dZ|„L$ B R>¡. 16 S|>_¡ L$¡qÞÖe fpS>eõh krQh `v$¡ B R>¡. s¡dZ¡ fpÆh V$L$ê$ (ApB.A¡.A¡k.1979 NyS>fps L$¡X$f)_y„ õp_ qg^y R>¡. 6
  • 7. 8L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep c|V$p_ hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$u_u âd rhv$¡i epÓp_p¡ v$¡i c|V$p_ rldpgedp„ Aph¡gy A¡L$ `lpX$u fpô²$ R>¡. S>¡_u DÑf¡ Qu_ A_¡ v$rnZ¡ cpfs v$¡i Aph¡gp¡ R>¡. Alu r_f„Ly$i fpS>s„Ó âhs£ R>¡. cpfs A_¡ c|V$p__p Ap`ku k„b„^p¡ kp¥lpv®$`|Z® A_¡ d¥Óu`|Z® füp R>¡. b„_¡ v$¡ip¡dp„ `fõ`f DÃQ õsfue fpS>_ursL epÓpAp¡_¡ L$pfZ¡ d¥Óu`|Z® cph_p_¡ bm âv$p_ ey R>¡. A¡râg 2010dp„ sÐL$pgu_ hX$pâ^p_ X$p¸. d_dp¡l_tkO¡ 16dp„ kpL®$ k„d¡g_dp„ cpN g¡hp dpV$¡ c|V$p_ epÓpA¡ Nep lsp. sfs S> buÅ dpk¡ cpfsue gp¡L$kcp AÝen A_¡ k„kv$ue âqsr_r^ d„X$mrA_¡ rh`n_p _¡sp kp¡ c|V$p__u epÓp L$fu lsu. A¡ `l¡gp hj® 2009dp„ c|V$p_ _f¡i A_¡ hX$pâ^p_ cpfs_u dygpL$ps¡ Aphu QyL$ep lsp. cpfs v$¡iu rhð dprlsNpf b_¡ A_¡ Sy>v$p Sy>v$p fpô²$p¡ kp¡ rdÓsp_p k„b„^p¡ õpr`s pe s¡ dpV$¡ cpfs v$¡i¡ âd NZs„Ó qv$hku S> rhv$¡i_p ipkL$ ArsrAp¡_¡ Apd„qÓs L$fhp_u `f„`fp iê$ L$fu lsu. hj® 2013dp„ 64dp„ NZs„Ó qv$hk_u DS>hZu âk„N¡ cpfs¡ c|V$p_ _f¡i rS>Ád¡ M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$ A_¡ s¡d_p 21 hj}e `rÐ_ `¡dp S>¡õV$f_¡ (S>¡Ap¡A¡ `.b„Npm A_¡ rldpQg âv$¡i Mps¡ rinZ `°pá L$e®y R>¡.)$ Apd„qÓs L$fu_¡ fpóV²$`rs ch_dp„ k¡fdp¡r_eg qfk¡ài_ A_¡ bpv$dp„ fpS>OpV$ `f `|. bp`y_u kdp^u_u dygpL$ps A_¡ NpX®$ Ap¸a Ap¸_f" ' d¡mhhp kp¡ A¡L$ kápl ky^u cpfs_u dl¡dp_Nrs dpZu lsu. hX$pâ^p_ `v$¡ Apê$$Y ep bpv$ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ âdhpf Å¡ L$p¡B v$¡i_u dygpL$ps gu^u lp¡e sp¡ s¡ c|V$p_ R>¡. s¡d_u kp¡ âhpkdp„ qhv$¡id„Óu kyjdp õhfpS>, fpô²$ue kyfnp kgplL$pf AÆs X$p¡cpg A_¡ rhv$¡i krQh kyÅsptkl krls AÞe Aq^L$pfuNZ Å¡X$pep lsp. _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ 16 S|>_¡ Áepgep¢N Ðkp¡NM„N Mps¡ k„kv$_u k„eyL$s b¡W$L$_¡ k„bp¡r^s L$fu lsu A_¡ `pR>gu cpfs kfL$pf¡ L$f¡gu v$f¡L$ kdS|>rsAp¡ `|Z® L$fhp k„L$ë` ìeL$s L$ep£ lsp¡. s¡dS> b„_¡ v$¡ip¡_p Ap`ku k„b„^p¡ dS>b|s A_¡ kpfu fus¡ Åmhu fpMhp_u ârsbÝ^sp ìeL$s L$fu_¡ S>Zpìey lsy L$¡, cpfs âNrs L$fi¡ sp¡ s¡_u kpfu Akf c|V$p_ `f `Z `X$i¡. dy¿e bpbsp¡ : -b„_¡ v$¡ip¡ rhê$Ý^ Aps„L$ a¡gph_pf_¡ `p¡sp_u c|rd_p¡ D`ep¡N L$fhp _lu v$¡hp bpbs¡ kldrs kp^hpdp„ Aphu. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, cpfs- c|V$p_ kudp 605 qL$gp¡duV$f A_¡ Qu_-c|V$p_ kudp 470 qL$gp¡ duV$f S>¡V$gu R>¡. cpfsdp„ Äepf¡ Dëap DN°hpv$ âQ„X$ lsp¡, Ðepf¡ s¡_u rhê$Ý^_u L$pe®hplu_¡ L$pfZ¡ s¡Ap¡ c|V$p_ sfa cpNsp c|V$p_ Üpfp `pX$p¡iu ^d® r_cphu_¡ DN°hpv$uAp¡_¡ cpfs_¡ lhpg¡ L$ep® lsp. cpfs_p rldpge n¡Ó kp¡ Å¡X$pe¡gp v$f¡L$ `|hp£Ñf fpÄep¡ A_¡ c|V$p_ hÃQ¡ hpqj®L$ M¡g ârsep¡rNsp Apep¡rS>s L$fu_¡ k„b„^p¡ Np$Y b_phhp dpV$¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u Üpfp kyQ_ ey. -c|V$p_dp„ DÃQÑd Þepepge ch__y„ Dv$¹OpV$_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ L$ey®. s¡_p r_dp®Zdp„ cpfs kfL$pf sfau 793.54 rdrge_ ê$r`ep_u klpesp L$fhpdp„ Aph¡gu R>¡. -600 d¡Nphp¡V$_u Mp¡gp¢NQy S>m rhÛys `qfep¡S>_p_u Ap^pfrigp fpMhpdp„ Aphu. `|h} c|V$p__p Ó¡riep„NÐk¡ Mps¡_u Ap `qfep¡S>_p cpfs A_¡ c|V$p__p kph®S>r_L$ n¡Ó_p D`¾$d _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ gu^u c|V$p__u dygpL$ps : A¡k.S>¡.hu.A¡_. A¡k. A_¡ X²$L$ N°u_ `phf L$p¡`p£f¡i_ hÃQ¡_y„ A¡L$ k„eyL$s DÛed R>¡. S>¡_y„ r_dp®Z hj® 2014_p DÑfp^®dp„ iê$ i¡. -c|V$p_dp„ rinZ, dpqlsu A_¡ V$¡¼¹_p¡gp¸Æ n¡Ó¡ rhi¡j ê$`¡ r_dp®Z âÐe¡ cpfs¡ `°rsbÝ^sp ìeL$s L$fhp kp¡ rldpge n¡Ó_p Æh_ A_¡ S>mhpey `qfhs®__p AÝee_ dpV$¡ A¡L$ rldpge AÝee_ n¡Ó õpr`s L$fhp_p¡ S>¡ r_Z®e L$f¡gp¡ R>¡, s¡_p¡ gpc c|V$p__¡ `Z dmi¡. -c|V$p__u 11du `„Q hj}e ep¡S>_p dpV$¡ hj® 2013u gB_¡ hj® 2018 ky^udp„ cpfs sfau Ly$g 4,500 L$fp¡X$_y„ `¡L$¡S> iê$ fl¡i¡. -cpfs, c|V$p__¡ `p„Q MpÛ hõsyAp¡_u r_L$pk `f L$p¡B`Z âL$pf_p¡ ârsb„^ L$¡ kudp _lu gNph¡. Ap hõsy R>¡-v|$^ `phX$f, OJ, MpÛ s¡g, v$pm A_¡ Qp¡Mp. -c|V$p__u iplu kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡ sfau ëep¢R>¡_ Ði¡qf„N sp¡bN¡A¡ B.k. 1961u âd `„Qhj}e ep¡S>_p_p kdeu Dv$pf rhL$pk klpesp bv$g cpfs_u kfL$pf A_¡ gp¡L$p¡_u âi„kp L$fu lsu. s¡dS> 11du `„Qhj}e ep¡S>_p_p kam L$pep®Þhl_ dpV$¡ cpfs¡ `Z ârsbÝ^sp ìeL$s L$fu lsu. -c|V$p_dp„ rinZ_p rhõspf A_¡ ndsp rhL$pk_¡ Ýep_¡ gB_¡ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ cpfsdp„ rinZ N°lZ L$fu fl¡gp c|V$p_u rhÛp}Ap¡ dpV$¡ _l¡ê$-hp„NQyL$ rióeh©rÑ_u fL$d X$bg Ap®s¹ âqs hj® 20 rdrge_ ê$r`ep L$fhp_u sp c|V$p__p v$f¡L$ 20 rÄëgpdp„ B- gpBb°¡fu õpr`s L$fhp Apr®L$ klep¡N Ap`hp_u Op¡jZp L$fu lsu. -cpfs¡ B.k. 1984dp„ c|V$p_dp„ k„eyL$s S>m DÅ® `qfep¡S>_p_u iê$Aps L$fu lsu. S>¡ hs®dp_dp„ ApNpdu 6 hj® bpv$ 10,000 d¡Nphp¡V$ rhS>mu DÐ`pv$_ ndsp ky^u `lp¢QpX$hp gÿe r_^p®qfs ey R>¡. c|V$p_dp„ _hu S>mrhÛys ep¡S>_pAp¡ `f L$pe® Qpgu füy R>¡. S>¡ kp¥lpv®$`|Z® hpsphfZdp„ âNrs_p `„¡ R>¡. ANf L$p¡B v$¡i_p ipkL$ A¡hy S>Zph¡ L$¡, "Adpfp dpV$¡ S>¡V$gu dlÐh`|Z® bpbs gp¡L$p¡_u Myilpgu R>¡, s¡V$gu dlÐh`|Z® v$¡i_u Æ.X$u.`u. _u' Aphu bpbs kp„cmhu A¡ p¡Xy$ ATub gpN¡ A_¡ s¡ `Z Ðepf¡ L$¡, S>epf¡ Ap hps A¡L$ r_f„Ly$i ipkL$ L$l¡sp lp¡e. A¡u `Z ATub bpbs A¡ gpN¡ R>¡ L$¡, v$¡i_u S>_sp A¡hy dp_su lp¡e L$¡, v$¡idp„ gp¡L$s„Ó_u õp`_pu fpS>_ursL$ A[õfsp a¡gpB iL$¡ R>¡, A_¡ kÑpu vy$f fl¡gp gp¡L$p¡_¡ kÑp_p¡ õhpv$ QpMhp dmi¡ sp¡ s¡Ap¡ kÑp_u kpW$dpfudp„ fs B S>i¡. Aphp rhQpfp¡ ^fphsu âÅ A_¡ r_f„Ly$i `Z gp¡L$râe ipkL$ ^fphsp¡ v$¡i R>¡, Ap`Zp¡ hapv$pf `pX$p¡iu c|V$p_. -k„õL©$s A® : c|+DÐp_ = JQu c|rd -AÞe dpÞesp : cp¡N+A„s = rsåbs_p¡ A„s -õpr_e _pd : ÖyL$ Ap®s¹ = ATv$lp_p¡ v$¡i c|V$p_ _pd_p¡ A®: Brslpk kÑfdu kv$u_p A„s¡ c|V$p_¡ bp¥^ ^d® (dlpep_ ipMp) A`_pìep¡. B.k.1865dp„ c|V$p_ A_¡ rb°V$_ hÃQ¡ "rk_Qyg k„r^' `f lõspnf ep, S>¡dp _L$¼u L$fhpdp„ Apìey L$¡, c|V$p__¡ kudphs} c|cpN_p bv$gpdp„ hpqj®L$ A_yv$p_ Ap`hpdp„ Aphi¡. bpv$dp„ B.k. 1907dp„ rb°V$__p âcph_u Akf sm¡ fpÅiplu_u õp`_p B lsu. ÓZ hj® bpv$ buÆ A¡L$ kdS|>rs B L$¡, rb°V$_, c|V$p__p Ap„sqfL$ dpdg¡ v$MgNufu _lu L$f¡ `f„sy c|V$p__u rhv$¡i _urs rb°V$_ _½$u L$fi¡. bpv$dp„ B.k. 1947 bpv$ Ap c|rd rhõspf cpfs_¡ dýep¡. S>¡_p b¡ hj® bpv$ B.k. 1949dp„ cpfs-c|V$p_ kdS|>rs A_ykpf cpfs¡ c|V$p__p¡ Ap rhõspf s¡_¡ `fs L$fu qv$^p¡. S>¡ A„N°¡Å¡_¡ Apr^_ lsp¡. Ap kdS|>rs A_ykpf cpfs_¡ c|V$p__u rhv$¡i _urs A_¡ fnp_ursdp„ M|b S> dlÐh`|Z® c|rdL$p dmu NB. cp¡Np¡rgL$ D`N°l Üpfp g¡hpe¡gu sõhufp¡dp„ c|V$p_dp„ DÑf¡ Aph¡gp rldpge_p riMfp¡ A_¡ v$rnZ¡ b°û`yÓp_y„ d¡v$p_ _Tf Aph¡ R>¡. c|V$p_ Qpf¡ sfa c|rdu O¡fpe¡gy `h®sue fpô²$ R>¡. DÑf¡ `h®sp¡_u V$p¡Q L$ep„L$ L$ep„L$ sp¡ 7000 duV$f L$fsp `Z h^y JQpB ^fph¡ R>¡. kp¥u JQy riMf Ly$gp L$p„Nfu 7553 duV$f S>¡V$gy R>¡. s¡dS> Np„NMf `yA¡_ kyd_u JQpB 6896 duV$f S>¡V$gu R>¡. S>¡_p `f lÆ ky^u dp_hu_p L$v$d `lp¢Ãep _u. c|V$p__p¡ v$rnZu rlõkp¡ Ap¡R>u JQpB ^fph¡ R>¡. Alu L$¡V$guL$ D`ÅD OpV$uAp¡ Aph¡gu R>¡ S>¡, b°û`yÓp_u OpV$uAp¡ kp¡ dmsu R>¡. v$¡i_p¡ Apif¡ 70 % cpN gugpR>çd h_u ApÃR>pqv$s R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu dÝehs} rhõspfp¡dp„ sp NpdX$pAp¡dp„ hkhpV$ ^fph¡ R>¡. Å¡ L$¡, il¡fuL$fZ_u Akf lh¡ S>ZpB flu R>¡. kp¥u dp¡Vy$ il¡f A_¡ fpS>^p_u tç`|_u hksu `0,000 S>¡V$gu R>¡. S>¡ `qòdu cpNdp„ Aph¡gy R>¡. A®ìehõp : rhð_u kp¥u _p_u A® ìehõpAp¡ `¥L$u_y„ A¡L$ d_psy c|V$p__y„ Apr®L$ dpmMy L©$rj, h_ A_¡ S>m DÅ®_p¡ cpfs_¡ rh¾$e `f r_c®f R>¡. Ap ÓZ¡ hõsyAp¡ B_¡ c|V$p__u kfL$pfu AphL$_p 75 % S>¡V$gp¡ rlõkp¡ `yfp¡ `pX$¡ R>¡. s¡dS> _p_p Ly$qV$f DÛp¡Np¡ sp rhL$pk `qfep¡S>_pAp¡ sp dp¡V$p cpN_p¡ Apr®L$ klep¡N cpfs `f Ap^pqfs R>¡. c|V$p_ S>mDÅ® A_¡ `e®V$_ n¡Ó¡ M|b S> DS>my crhóe ^fph¡ R>¡. k¡_p : c|V$p__u k¡_p fp¸eg c|V$p_ Apd}, fp¸eg bp¡X$uNpX®$k A_¡ fp¸eg c|V$p_ `p¡rgk_y„ k„eyL$s _pd R>¡. c|V$p_ v$f¡L$ qv$ipA¡ c|rd kudpu Å¡X$pe¡gy R>¡. Alu L$p¡B`Z S>mkudp_y„ A[õsÐh _u. S>¡u Alu _p¥ k¡_p _u S>ê$fueps _u s¡dS> hpeyk¡_p_u kyrh^p D`gå^ _u. c|V$p__p gp¡L$p¡ : c|V$p__u AX$^pu `Z h^y hksu d|m r_hpku R>¡, S>¡_¡ "Npgp¡`p' sfuL$¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_p¡ r_L$V$_p¡ k„b„^ rsåbs_u AdyL$ âÅusAp¡ kp¡ R>¡. Ap rkhpe _¡`pmu, ipfQpp¡`, ëlp¡sip„`p âÅqsAp¡ hkhpV$ ^fph¡ R>¡. ^d® k„õL©$rs : c|V$p_dp„ Ar^L$pqfL$ ^d® bp¥Ý^^d®_u dlpep_ ipMp R>¡. S>¡_¡ v$¡i_u ÓZ Qsyp¯i S>_sp `pm¡ R>¡. Äepf¡ 25 % S>¡V$gu hksu tlvy$ ^d® `pm¡ R>¡ S>¡ _¡`pmu gp¡L$p¡ R>¡, S>¡_¡ "ëlp¡Ðkpçep' sfuL$¡ `Z Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. c|V$p_ vy$r_ep_p¡ A¡hp¡ v$¡i R>¡ S>¡, `p¡sp_¡ bpL$u_p k„kpfu Argàs fpMu_¡ Æhu füp¡ lp¡e. ApS>¡ `Z Alu AdyL$ lv$¡ rhv$¡iuAp¡_p¡ âh¡i r_e„qÓs R>¡. v$¡i_u dp¡V$pcpN_u hksu _p_p Npdp¡dp„ fl¡ R>¡. bp¥Ý^ rhQpf Alu_p Æh__p¡ dy¿e rlõkp¡ R>¡. c|V$p_ kfL$pf _ursAp¡_y„ r_^p®fZ A¡ bpbs_¡ _Tf kdn fpMu_¡ L$f¡ R>¡ L$¡, `pf„`qfL$ d|ëep¡ A_¡ k„õL©$rs_y„ fnZ B iL$¡. Å¡ L$¡, hs®dp_ kde¡ _¡`pmu d|m_p Aë`k„¿eL$ kdyv$pedp„ p¡X$p¡ Ak„sp¡j R>¡. S>¡ `p¡sp_u k„õL©$rs `f c|V$p_u k„õL©$rs gpv$hp_u rhê$Ý^ R>¡. S>¡_p¡ rhfp¡^ L$fsp L$¡V$gpL$ _¡`pmuAp¡ cpfs sp _¡`pmdp„ ifZp} b_¡gp R>¡. fpS>_urs : c|V$p__p fpS> âdyM fpÅ Ap®s¹ ÖyL$ Áepg`p¡ lp¡e R>¡, S>¡ hs®dp_dp„ rS>Ád¡ M¡kf _pdÁepg hp„NQyL$ R>¡. Ap `v$ h„i`f„`fpNs R>¡. `f„sy c|V$p__u k„kv$ "ip¡NX|$' dp„ b¡ s©suep„i blydsu Üpfp lV$phu iL$pe R>¡. "ip¡NX|$' dp„ 154 S>¡V$gu b¡W$L$p¡ R>¡. S>¡dp õpr_e ê$`¡ Qy„V$pe¡gp ârsr_r^ 105, ^prd®L$ ârsr_r^ 12, A_¡ fpÅ Üpfp _pdp„L$_ `pd¡gp 37 kv$õep¡ lp¡e R>¡. d„Óu `qfjv$_p kv$õep¡_u Qy„V$Zu fpÅ L$f¡ R>¡. S>¡_p¡ L$pe®L$pm `p„Q hj®_p¡ lp¡e R>¡. 7
  • 8. 8L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep c|V$p__p hX$pâ^p_ sp¡bN¡A¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u_¡ "rdÓhs, M|b S> op_u sp c|V$p__p rls tQsL$' S>Zphhp kp¡ Ap epÓp_y„ dlÐh A_¡L$NÏ h^u Åe R>¡. L$pfZ L$¡, c|V$p_ epÓp_¡ L$pfZ¡ b„_¡ v$¡ip¡_p k„b„^p¡ h^y dS>b|s bÞep R>¡. s¡dS> _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ `p¡sp_p hX$pâ^p_ b_hp bpv$ âd rhv$¡i âhpk sfuL$¡ c|V$p__u L$f¡gu `k„v$Nu rhv$¡i _urs_p dp¡fQ¡ `Z A¡L$ kpfu iê$Aps R>¡. b„_¡ `pX$p¡iu v$¡ip¡ hÃQ¡ Ap`ku k„b„^p¡dp„ L$p¡B`Z âL$pf_p¡ MV$fpN _u. Äepf¡ cpfs_p AÞe `pX$p¡iu fpô²$p¡ `pqL$õsp_, bp„Ágpv$¡i, _¡`pm, îu g„L$p kp¡ L„$BL$ _¡ L„$BL$ âñp¡ fl¡gp R>¡. c|V$p_ cpfs_p DÅ® k„L$V$_¡ lmhy L$fhp dv$v$ê$` b_u iL$¡ s¡d R>¡. kpdp`n¡ c|V$p__p Apr®L$ rls cpfs kp¡ Å¡X$pe¡gp R>¡. `fõ`f_p qv$O®L$prg_ gpc_u hps gp„bp kde ky^u `fõ`f_u r_c®fsp_¡ L$pfZ¡ A¡L$buÅ_¡ Å¡X$pe¡gp fpMi¡. s¡dS> Dëg¡M_ue bpbs A¡ R>¡ L$¡, cpfs_u S>¡d c|V$p_ `Z Qu_u k¥r_L$p¡_u OykZMp¡fuu `uqX$s R>¡. S>¡ b„_¡ v$¡ip¡_¡ h^y _ÆL$ gph¡ s¡hu bpbs R>¡. _f¡ÞÖ dp¡v$u_u epÓp_y„ dlÐh : Ÿ Ÿ fpS>^p_u : t`| Ÿ ipk_ âZpgu : k„h¡^pr_L$ fpS>s„Ó Ÿ fpô²$Np_ : ÖyL$ k¡Þv$¡_ Ÿ cpjp : Å¡NMp, _¡`pmu Ÿ dyÖp : r_Nyg®V²$d Ÿ n¡Óam : 47,000 hN® qL$.du. (131dy„ õp_) Ÿ fpô²$ue qv$hk : 17 qX$k¡çbf Ÿ õhs„Ósp âpáu : 8 Ap¡Nô$ 1949 Ÿ âÅrs : c|V$p_u, `pf„`qfL$ _¡`pmu Ÿ fpô²$ue M¡g : rsf„v$pÆ Ÿ hksu : 741,822 (2012) Ÿ Æ.X$u.`u. : 1.78 rbrge_ X$p¸gf (2012) Ÿ k„kv$_y„ _pd : ip¡NX|$ Ÿ L©$rj ep¡Áe c|rd : 3 % Ÿ DÛp¡N : rkd¡ÞV$, gpL$X$p, am, ApëL$p¡lp¡g, L$¡[ëied L$pbp®BX$ Ÿ Apeps : H^Z, A_pS>, diu_fu, hpl_ Ÿ r_L$pk : rS>àkd, rkd¡ÞV$, lphZpV$, gpL$X$p c|V$p_ v$¡i rhjeL$ : c|V$p_ Mps¡ _f¡ÞÖ dp¡v$u_p âhQ__u 10 dy¿e Mpk bpbsp¡ : 1. cpfs ap¸f c|V$p_, c|V$p_ ap¸f cpfs 2. rldpge Ap`Z_¡ Å¡X$¡ R>¡. 3. rldpgeu n¡Óp¡_p cpfs_p `|hp£Ñf fpÄep¡ A_¡ c|V$p_ hÃQ¡ M¡g õ`^p®_y„ Apep¡S>_ L$fhy. 4. Aps„L$hpv$ vyr_ep_p cpNgp `pX$¡ R>¡, Äepf¡ `e®V$_ vy$r_ep_¡ Å¡X$¡ R>¡. `. rldpgeu n¡Ó_p AÝee_ dpV$¡ L$¡qÞÖe e|r_hrk®V$u 6. cpfs_p dS>b|s hp kp¡ k„`|Z® c|M„X$_¡ apev$p¡ i¡. 7. `pX$p¡iu^d® r_cphhp¡ A¡ cpfs_y„ L$s®ìe R>¡. 8. A„rsd R>¡X$¡ b¡W$¡gu ìeqL$s_u Myilpgu S> Akgu rhL$pk R>¡. 9. S>m rhÛys `qfep¡S>_pAp¡u b„_¡ v$¡ip¡_¡ apev$p¡. 10. c|V$p_dp„ gp¡L$s„Ó_u õp`_p kfpl_ue L$v$d R>¡. v$rnZ A¡qiepdp„ Qu__p âcph_¡ _php dpV$¡ cpfs¡ `p¡sp_p `pX$p¡iu v$¡ip¡ kp¡ kpfp k„b„^p¡ fpMhp S>ê$fu R>¡ A_¡ c|V$p_ A¡ qv$ipdp„ M|b S> dlÐh`|Z® R>¡. c|V$p__u kudp Qu_ kp¡ `Z Å¡X$pe¡gu R>¡. Qu_ kp¡_p hpf„hpf_p kudp rhhpv$p¡_¡ L$pfZ¡ c|V$p_ cpfs dpV$¡ Ars dlÐh_y„ fpô²$ b_u Åe R>¡. cpfs rhS>mu k„L$V$ kpd¡ `Z TTydu füy R>¡. s¡_p D`pe õhê$`¡ c|V$p_ M|b S> D`ep¡Nu fpô²$ R>¡. cpfs¡ c|V$p_dp„ ÓZ lpBX²$`phf àgp„V$ b_phhpdp„ dv$v$ L$fu R>¡ A_¡ ÓZ lÆ r_dp®Zr^_ R>¡. hs®dp_ hj®¡ b„_¡ v$¡i hÃQ¡ 2120 d¡Nphp¡V$_p Qpf `phf âp¡S>¡L$V$ dpV$¡ kdS|>rs B R>¡. cpfs A_¡ c|V$p_ hÃQ¡ qÜ`nue h¡`pf hj® 2012dp„ 6830 L$fp¡X$ S>¡V$gp¡ lsp¡ A_¡ lÆ crhóedp„ rinZ, duqX$ep A_¡ `e®V$_ n¡Ó¡ kpfp crhóe_u k„cph_p fl¡gu R>¡. cpfsdpV$¡c|V$p__y„dlÐh:
  • 9. L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep BqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¡_p¸rdL$k A¡ÞX$ `uk Üpfp 18 S|>_¡ g„X$_ Mps¡ Ágp¡bg `uk HX$¡L$k f014 Åfu L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dp„ ff S>¡V$gu bpbsp¡_p dp`v„$X$p¡_p Ap^pf¡ 16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u ip„rs_¡ dp`hp_u bpbs v$ip®hpB R>¡. S>¡dp„ vy$r_ep_p kp¥u ip„s v$¡i sfuL$¡_y„ õp_ ApBkg¡ÞX$¡ Åmhu fp¿ey lsy. vy$r_ep_p kp¥u ip„s âd 10 v$¡i ¾$di: (1) ApBkg¡ÞX$ (f) X$¡_dpL®$ (3) Ap¸qõV²$ep (4) Þe|Tug¡ÞX$ (`) qõhV$¹Tfg¡ÞX$ (6) ra_g¡ÞX$ (7) L$¡_¡X$p (8) Å`p_ (9) b¡[ëS>ed (10) _p¡h¡¡® R>¡. - hj® f014dp„ AaOpr_õsp__¡ `pR>m fpMu_¡ kuqfep vy$r_ep_p¡ kp¥u Aip„s v$¡i b_u Nep¡ R>¡. - ip„rs_p õsfp¡dp„ Å¡rS®>epA¡ kp¥u kpfp¡ ky^pfp¡ v$ip®ìep¡ lsp¡. S>epf¡ v$rnZ k|v$p_¡ kp¥u Mfpb âv$i®_ L$ey® lsy. k|Qudp„ v$.k|v$p_ _uQ¡u ÓuÅ õp_¡ R>¡. à `pR>gp kps hj® v$frdep_ rhð ip„rsdp„ DZ` Aphu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ buÅ rhð eyÂ^ bpv$u rhð ip„rs_u `pR>gp 60 hj®_u `f„`fp syV$u NB R>¡. vy$r_ep_p v$f¡L$ v$¡i dpV$¡ kf¡fpi h¥[ðL$ ip„rs dp`v„$X$ 1.96 u h^u_¡ f.06 S>¡V$gp¡ B Nep¡ R>¡. S>¡ v$ip®h¡ R>¡ L$¡, vy$r_epdp„ Aip„rs h^u R>¡. Ap Aip„rs h^hp_y„ L$pfZ kuqfep, v$rnZ kyv$p_, dÂe ApräL$u NZfpS>e, e|¾$¡__y„ V$¡Þi_, AaOpr_õsp_, BfpL$, ragu`pBÞk A_¡ gurbepd„p h^u fl¡gp¡ Aps„L$hpv$ R>¡. à B.k.f008 u 111 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ ip„rs_y„ õsf OV$u Ney R>¡. S>epf¡ `1 v$¡i A¡hp R>¡ S>ep„ ip„rs_p õsfdp„ h^pfp¡ ep¡ R>¡. V$p¡Q_p f0 kp¥u h^y ip„rs`|Z® v$¡ip¡ `¥L$u 14 v$¡ip¡ kp¡ e|fp¡`¡ kp¥u ip„rs`|Z® n¡Ó lp¡hp_u `p¡sp_u qõrs Åmhu fpMu„ R>¡. à `00 rdrge_ S>¡V$gp gp¡L$p¡ v$¡ip¡dp„ Aqõfsp A_¡ Å¡Mdp¡ hÃQ¡ Æh_ Æhu füp R>¡. S>¡ `¥L$u_p f00 rdrge_ gp¡L$p¡ Nfubu f¡Mpu _uQ¡ Æh_ `kpf L$fu füp R>¡. à B.k.f008u Ágp¡bg B„X$¡L$k_p ff `¥L$u dpÓ Qpf dp`v„$X$dp„ ky^pfp¡ S>Zpep¡ R>¡. S>epf¡ bpL$u_p 18dp„ L$du _p¢^pB R>¡. à tlkp_p¡ h¥[ðL$ A® ìehõp `f âcph_y„ ApL$g_ hj® f013dp„ 9.8 qV²$qge_ Ad¡qfL$_ X$p¸gf L$¡ rhð Æ.X$u.`u._p 13.3 % S>¡V$gy lsy. hj® f012_u kfMpdZuA¡ 179 rbrge_ Ad¡qfL$u X$p¸gf h^y R>¡. ârs ìeqL$sA¡ tlkp_p¡ Apr®L$ âcph 13`0 Ad¡qfL$u X$p¡gf S>¡V$gp¡ R>¡. (1) e|fp¡` : e|fp¡` kdõs ip„rs õsf_u bpbsp¡dp„ afu A¡L$hpf rhð _¡sp b_u_¡ blpf Apìey R>¡. S>¡dp„ õL$¦qX$_¡rhepB v$¡ip¡A¡ Mpk kpê$ âv$i®_ L$ey® R>¡. s¡dS> `pf„`pqfL$ n¡Ó¡ kp¥u Aip„s n¡Ó A¡hy bpëL$_ n¡Ódp„ kp¥u h^y ky^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡. (f) DÑf Ad¡qfL$p : A¡râg f013dp„ bp¡õV$_ d¡f¡p¡_ lydgp krls_u Aps„L$u Nrsrhr^dp„ e¡gp h^pfp_¡ L$pfZ¡ DÑfu Ad¡qfL$pdp„ ip„rs õsfdp„ p¡X$p¡ OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. Ap n¡Ó rhð_y„ buÅ _„bf_y„ ip„s n¡Ó lp¡hp_y„ L$pfZ L$¡_¡X$p_y„ ep¡Nv$p_ R>¡. (3) A¡riep âip„s Ap n¡Ó vy$r_epdp„ kp¥u ip„rs`|Z® n¡Óp¡ `¥L$u ÓuÅ õp_¡ R>¡. hj® f013_p dyL$pbg¡ dpdygu OV$pX$p¡ _p¢^pep¡ R>¡. S>¡_y„ L$pfZ v$rnZ Qu_ kpNf A_¡ L$p¡qfepB âpeqÜ`dp„ rhL$pk kp¡ Å¡X$pe¡gp¡ rhhpv$ R>¡. (4) v$rnZ A¡qiep : kdN° nqÓe f¥qL„$N dpdg¡ Ap n¡Ó kp¥u _uQ¡ fl¡gy R>¡. Å¡ L$¡ s¡_p¡ õL$p¡f AÞe n¡Óp¡_u Ágp¡bg`ukBÞX$¡L$kBqÞõV$V$¹e|V$ap¸fBL$p¸_p¡rdL$kA¡ÞX$`ukBqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¸_p¡rdL$k A¡ÞX$ `uk kuX$_u Mps¡_y„ A¡L$ Ap„sffpô²$ue A_¡ õhs„Ó tL$V$¢L$ R>¡, S>¡ kL$pfpÐdL$, lp„kg L$fu iL$hp ep¡Áe A_¡ dp_h L$ëepZ, âNrs_p _L$L$f D`pep¡ Üpfp rhð_y„ Âep_ ip„rs sfa L$fhp BÃR>p ^fph¡ R>¡ A_¡ rhð ip„rs_¡ dp`_pf R>¡. Ágp¡bg `uk HX$¡L$k (Æ.`u.ApB.) L$¡, S>¡_u iê$Aps hj® f007dp„ B lsu. hj® f014_u k|Qu Ap î¡Zu_u Ly$g ApW$du k|Qu R>¡. Ap H„X$¡L$k dp`hp dpV$¡ ff S>¡V$gp dp`v„$X$p¡ A`_phhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡dp„ rhrh^ n¡Óp¡ Üpfp L$fhpdp„ Aphsp k¡_p MQ®, `X$p¡iu v$¡ip¡ kp¡_p¡ k„b„^, 16f S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ fl¡gu S>¡gdp„ fl¡gu hksu_u V$L$phpfu kpd¡g lp¡e R>¡. Ágp¡bg `uk B„X$¡L$k-f014 Ágp¡bg `uk HX$¡L$k_p dy¿e `p¡BÞV$ Ágp¡bg `uk HX$¡L$k f013_u n¡Óhpf rhi¡jsp : syg_pA¡ kpfp¡ R>¡. (5) friep A_¡ e|f¡qiep : Ap n¡Ódp„ v$f¡L$ 1f v$¡ip¡ `¥L$u Qpf v$¡i_¡ L$pfZ¡ kL$pfpÐdL$ A¡hp¡ dpdygu ky^pfp¡ S>Zpep¡ R>¡. Ap n¡Ódp„ friep kp¥u ip„rs`|Z® v$¡i R>¡ A_¡ h¥[ðL$ fus¡ s¡ kp¥u Mfpb âv$i®_L$sp® v$¡ip¡ `¥L$u_p¡ A¡L$ R>¡. S>¡ k|Qudp„ 1`fdy„ õp_ ^fph¡ R>¡. (6) dÂe Ad¡qfL$p A_¡ L$¡f¡rbep : Ap n¡Ódp„ ip„rs A¡ `X$L$pfS>_L$ bpbs R>¡. Å¡ L$¡ Ap n¡Ó `pR>gp hj®_u kfMpdZuA¡ dpdygu ky^pfp¡ L$fhpdp„ kam füy R>¡. (7) D` klpfp ApräL$p : Ap n¡Ó n¡qÓe õL$p¡fdp„ buÆ kp¥u dp¡V$u NufphV$ v$ip®h¡ R>¡. kp¥u h^y _L$pfpÐdL$ õL$p¡f bv$g_pf v$k `¥L$u Qpf v$¡i Ap n¡Ódp„ ^fph¡ R>¡. V$p¡Q `f v$.k|v$p_ A_¡ dÂe ApräL$u NZfpS>e R>¡. 16f S>¡V$gp v$¡ip¡_u rhð ip„rs f¢qL„$Ndp„ cpfs_u f¢L$ 143du R>¡. S>¡ hj® f013dp„ 141 lsu. cpfs b¡ õp_ _uQ¡ Apìey R>¡. cpfs gp„bp kdeu Ap„sffpóV²$ue sZph A_¡ ìep`L$ Ap„sqfL$ k„Oj® kpd¡ TT|du füy R>¡. cpfs_u Ap„sqfL$ kyfnpdp„ kp¥u dp¡V$p¡ Msfp¡ dpAp¡hpv$u Ap„v$p¡g_ R>¡. s¡dS> `X$p¡iu v$¡i kp¡ Qpgu fl¡gp _p_p dp¡V$p k„Ojp£ bpü kyfnp dpV$¡ Msfp¡ R>¡. cpfs h¥[ðL$ Aps„L$hpv$ k|QL$p„L$dp„ 1`9 v$¡ip¡_u k|Qudp„ Qp¡y õp_ ^fph¡ R>¡. hj® f013dp„ cpfsdp„ tlkp_p õsf_y„ fpô²$ue A® ìehõp `f 177 rdrge_ Ad¡qfL$u X$p¸gf_p¡ bp¡T `X$hp_y A_ydp_ lsy. Ap A_ydp_ cpfs_p kL$g Of¡gy DÐ`pv$__p 3.6 % L$¡ 14` Ad¡qfL$u X$p¸gf ârs ìeqL$s bfpbf S>¡V$gy R>¡. Å¡ cpfs `p¡sp_u ip„rs_p kdõs õsfdp„ ky^pfp¡ gphu iL$¡ R>¡ sp¡ rhð âhplu dm_pf Ar^L$p„i gpcu s¡ `p¡sp_p¡ Apr®L$ ky^pfp¡ L$fu iL$hp_u ndsp ^fph¡ R>¡. _¡`pm (76), bp„Ágpv$¡i (98), îug„L$p (10`), `pqL$õsp_ (1`4), AaOpr_õsp_ (161)dp„ õp_¡ füp lsp. S>epf¡ hj® f01f A_¡ f013dp„ k¥Þe MQ®dp„ h^pfp¡ A_¡ Ap„sqfL$ k„Oj®dp„ Aph¡gu s¡Æ_¡ L$pfZ¡ Qu_ 108çpp„ õp_¡ füy lsy. Ágp¡bg `uk HX$¡L$k qf`p¡V®$ b_ph_pf BqÞõV$V$¹e|V$ ap¸f BL$p¡_p¸rdL$k A¡ÞX$ `uk Üpfp _hy Å¡Md d|ëep„L$_ dp¸X$g b_phhpdp„ Apìey R>¡. S>¡ ApNpdu b¡ hj®dp„ A¡hp 10 v$¡ip¡_u Ap¡mM L$fi¡, S>ep„ ip„rs A_¡ tlkp_p õsfdp„ kp¥u h^y h^pfp¡ ep¡ lp¡e. Ap dp¡X$gp¡ 90 % S>¡V$gp kqV$L$ lp¡hp_p¡ Brslpk ^fph¡ R>¡. DÃQõsf_p Å¡Mdhpmp v$¡ip¡dp„ Å„buep, l¥su, ApS>£qÞV$_p, QpX$, bp¡qõ_ep A_¡ lS>£Np¡rh_p, _¡`pm, b°yÞX$u, Å¡rS®ep, gpBb¡qfep A_¡ L$sf kpd¡g R>¡. cpfs_y„ õp_ : AÞe A¡riepB v$¡ip¡_u qõrs : Å¡Md d|ëep„L$_ dp¡X$g : 9
  • 10. 10L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep bpmL$p¡_p rinZÿp¡Ó¡ h¥[ðL$ `rfÖíe `f_u qf`p¡V®$ e|_¡õL$p¡ Üpfp f6 S|>_¡ Åfu L$fhpdp„ Aphu lsu. s¡dp„ S>Zpìep dyS>b vy$r_epdp„ 6 u 11 hj®_u he ^fphsp `8 rdrge_ bpmL$p¡ õL|$g¡ S>sp _u. Ap qf`p¡V®$ Ágp¡bg `pV®$_fri` ap¸f A¡S>eyL$¡i_ Üpfp äp„k_p b°yk¡ëk Mps¡ Apep¡rS>s A¡L$ k„hpv$v$psp k„d¡g_dp„ e|_¡õL$p¡_p dlp q_v$£iL$ Bfu_p bpL$p¡hpA¡ âõsys L$fu lsu. _hu h¥[ðL$ ApDV$-Ap¸a-õL|$g_p Ap„L$X$p e|_¡õL$p¡ B[ÞõV$V$¹e|V$ ap¸f õV$¥qV$[õV$L$k (e|.ApB.A¡k.) Üpfp b_phhpdp„ Apìep R>¡. S>¡ A_ykpf dpqlsu dmu R>¡ L$¡, Å¡ Ap S> `qfqõrs fl¡i¡ sp¡ õL|$g S>sp bpmL$p¡ `¥L$u 43 % bpmL$p¡ L$v$u õL|$g¡ S>B iL$i¡ _lu. qf`p¡V®$ A_ykpf Apif¡ 16 rdrge_ bpmpAp¡ A_¡ 10 qdrge_ qL$ip¡f R>p¡L$fpAp¡_¡ õL|$g¡ S>hp_p¡ Ahkf L$epf¡e _lu dm¡. Ü qf`p¡V®$dp„ A¡hp 17 v$¡ip¡ rhj¡ S>Zphhpdp„ Apìey R>¡ L$¡, S>¡dZ¡ A¡L$ v$iL$pu h^y kdedp„ õL|$g¡ _l] S>su `p¡sp_u hksu_p Apif¡ 90 % Ap¡R>u L$fu R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ A¡L$ kL$pfpÐdL$ `qfhs®_ Aphu iL$¡ R>¡. Ap v$¡ip¡A¡ õL|$g au Ap¡R>u L$fhu. h^y âpk„rNL$ `pW$e¾$d kpd¡g L$fhp¡ A_¡ k„Oj®fs `qfhpfp¡_¡ _pZp„L$ue kd®_ Ap`hy S>¡hu bpbsp¡ A`_phu lsu. Ü h¥[ðL$ âNrsdp„ OV$pX$p_y„ dy¿e L$pfZ D`-klpfp ApräL$p R>¡. S>¡ DÃQ S>_k„¿ep hksu v$f ^fph¡ R>¡ A_¡ hs®dp_dp„ 30 rdrge_ L$fsp h^y õL|$g¡ _lu„ S>sp bpmL$p¡_y„ Of R>¡. Ap n¡Ódp„ hj® f01fdp„ rinp âZpgudp„ kpd¡g _pf ÓZ `¥L$u A¡L$ bpmL$ âprdL$ õL|$g_p A„rsd N°¡X$dp„ `lp¢Qsp `l¡gp õL|$g R>p¡X$u v$¡ R>¡. Ü qf`p¡V®$_p rhïg¡jZdp„ A¡hu bpbs `Z kpd¡ Aphu R>¡ L$¡, 17 S>¡V$gp v$¡ip¡dp„ hj® f000dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep rhð õsf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep_u A¡L$ Qsyp¯i S>¡V$gu lsu, Äepf¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿epdp„ 86 % S>¡V$gp¡ OV$pX$p¡ sp s¡ k„¿ep f7 rdrge_u OV$u_¡ 4 rdrge_ S>¡V$gu flu lsu. Ü rhïg¡jZdp„ R> S>¡V$gu _ursAp¡_u Ap¡mM L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡ âprdL$ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_¡ õL|$g¡ S>hpdp„ dv$v$ê$` kam kprbs B R>¡. S>¡ AÞe v$¡i dpV$¡ dlÐh`|Z® Dv$plfZ b_u iL$¡ R>¡. "A¡S>eyL$¡i_ap¸fAp¸gÁgp¡bgdp¡r_V$qf„N'-e|_¡õL$p¡_uqf`p¡V®$ qf`p¡V®$_u dy¿e bpbsp¡ : (1) au dp„ OV$pX$p¡ : B.k.f00`dp„ b°y„X$udp„ au OV$pX$p¡ L$fhpdp„ Aphsp R> hj®dp„ âprdL$ ipmpdp„ âh¡i d¡mh_pf_u k„¿ep `4 % dp„u 94 % S>¡V$gu B NB lsu. (f) kpdpÆL$ _L$v$ lõsp„sfZ : B.k.1998dp„ S>ep„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 17 % S>¡V$gu lsu Ðep„ hj® f009dp„ s¡ k„¿ep 7 % S>¡V$gu B NB lsu. S>¡_y L$pfZ r_L$pfpNylpdp„ hj® f000dp„ õL|$g MQ® _l] DW$phu iL$sp `qfhpfp¡_u dv$v$ dpV$¡ kpdprS>L$ _L$v$ lõsp„sfZ_u iê$Aps B lsu. (3) rinZ `f_p MQ®dp„ h^pfp¡ : Op_pA¡ rinZ `f sp¡ MQ® X$bg L$fu qv$^p¡, S>¡_¡ L$pfZ¡ B.k.1999dp„ S>ep„ f.4 rdrge_ bpmL$p¡ õL|$g¡ S>sp lsp s¡ hj® f013dp„ h^u_¡ 4.1 rdrge_ S>¡V$gp B Nep R>¡. (4) rinZ_u NyZhÑpdp„ ky^pfp¡ : rhA¡s_pd Üpfp h„rQs rhÛp}Ap¡ `f rhi¡j Âep_ Ap`hp dpV$¡ _hp `pW$e¾$d_u iê$Aps B A_¡ f004 u f010 hÃQ¡ õL|$g¡ _lu S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep `¥L$u s¡ k„¿ep AX$^u L$fu _pMhpdp kamsp d¡mhu lsu. (`) Åsue A_¡ cpjpB g^ydsuAp¡_y„ Âep_pL$j®Z : dp¡fp¡½$p¡A¡ hj® f003dp„ âprdL$ õL|$gp¡dp„ õpr_e AdptTN cpjpdp„ rinZ iê$ L$ey® lsy A_¡ hj® f001dp„ õL|$g¡ _ S>sp bpmL$p¡_u k„¿ep 9 % u OV$u_¡ 4 % S>¡V$gu B lsu. (6) rhhpv$p¡_u `sphV$ : _¡`pmdp„ rhhpqv$s n¡Óp¡ A_¡ AÞe õp_p¡_p bpmL$p¡ dpV$¡ rinZ_y„ õsf hj® f006dp„ N©l eyÂ^ Msd ep bpv$ kdp rióeh©rÑ kpd¡g lsu. 6 _ursAp¡ : Ad¡qfL$p qõs bp¡õV$_ L„$k[ëV„$N N©` (bu.ku.Æ.) Üpfp 10 S|>_¡ Þe|ep¡L®$ Mps¡ Åfu e¡gu "h¥[ðL$ k„`rÑ âb„^_ DÛp¡N' `f_u 14du hprj®L$ qf`p¡V®$ (fpBqX„N A h¡g Ap¸a N°p¡ : Ágp¡bg h¡ë f014)dp„ cpfs_¡ L$fp¡X$`rsAp¡_p dpdg¡ rhðdp„ 1`d„„y õp_ âpá ey R>¡. cpfsdp„ Ly$g 1.7` gpM L$fp¡X$`qs R>¡. S>¡d_u `pk¡ 10 gpM Ad¡qfL$u X$p¸gf A¡V$g¡ Apif¡ 6 L$fp¡X$ ê$r`ep_u k„`rÑ R>¡. qf`p¡V®$ A_ykpf B.k. f018 ky^udp„ cpfs vy$r_ep_p¡ kpsdp _„bf_p¡ ^r_L$ v$¡i b_u S>i¡. Dëg¡M_ue R>¡ L$¡, hj® f01f_p qf`p¡V®$ dyS>b cpfs 16dp„ _„bf¡ lsy. hj® f013dp„ vy$r_epdp„ L$fp¡X$`qsAp¡_u k„¿ep 1.63 L$fp¡X$ B lsu. Ap v$frdep_ Mp_Nu k„`rÑdp„ 14.6 % _u h©qÂ^ B lsu. hj® f014_u hs®dp_ qf`p¡V®$ A_ykpf kp¥u h^y 8f gpM L$fp¡X$`rs kp¡ Ad¡qfL$p âd, f4 gpM L$fp¡X$`qs kp¡ Qu_ buSy> A_¡ Å`p_ ÓuÅ õp_¡ füp lsp. Ad¡qfL$p_u bu.ku.Æ. qf`p¡V®$ hprj®L$ ê$`¡ Åfu L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. S>¡_¡ vy$r_epcfdp„ i¡f bÅfp¡_u s¡Ædp„ `pR>gp hj®u iê$ fl¡gp DÑd âv$i®__¡ Ap^pf¡ b_phhpdp„ Aph¡ R>¡. rkNpf¡V$ h¡QpZdp„ L$p¡gL$sp V$p¡Q_p õp_¡ - dy„bBdp„ v$¥r_L$ 6/7, l¥v$fpbpv$dp„ `/6, Adv$phpv$dp„ 6/7, gM_Dd„p 7/8 rkNpf¡V$_p¡ D`ep¡N pe R>¡. - A¡L$ kápldp„ AL$ ìeqL$s l¥v$fpbpv$dp„ rkNpf¡V$ `pR>m kf¡fpi 47f ê$r`ep, gM_D 404, Adv$phpv$dp„ 387, L$p¡gL$pspdp„ 348 A_¡ dy„bBdp„ 3f0 ê$r`ep S>¡V$gp¡ MQ® L$f¡ R>¡. rkNpf¡V$ `f kf¡fpi kpàsprlL$ MQ® 383 ê$r`ep S>¡V$gp¡ R>¡. - `pR>gp ÓZ hj® v$frdep_ L$p¡gL$spdp„ rkNpf¡V$_u M`sdp„ f4 %_p¡ h^pfp¡ ep¡ R>¡. S>epf¡ gM_Ddp„ 19 % dy„bBdp„ 13 % h^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡. kh£nZ rhjeL$cpfs v$¡idp„ rkNpf¡V$_p h¡QpZdp„ L$p¡gL$Ñp il¡f_¡ kp¥u V$p¡Q_y„ õp_ âpá ey R>¡. L$p¡gL$Ñpdp„ kf¡fpi A¡L$ ìeqL$s ârsqv$_ fpô²$ue kf¡fpi 6-7 rkNpf¡V$_u syg_pA¡ âqsqv$_ 7-10 rkNpf¡V$_„y ^yd°`p_ L$f¡ R>¡. Ap kh£nZdp„ Æ.A¡a.L$¡. dp¡X$_p klep¡Nu `p„Q n¡Ó dy„bB, L$p¡gL$sp, Adv$phpv$, gM_D, l¥v$fpbpv$ Mps¡ f1-40 hj®_u he hN®_p ìeqL$sAp¡dp„ L$fhpdp„ Apìey lsy. 1f S|>_¡ ApB.ku.ApB.ku.ApB. sdpL|$ h`fpi f014_p kh£nZdp„ Ap Ap„L$X$p kpd¡ Apìep lsp. "^ NyX$ L„$V²$u BÞX$¡L$k' Üpfp e|.A¡_.,hëX®$ b¢L$ A_¡ s¡_p S>¡hu Ly$g 3` S>¡V$gu AgN-AgN k„õpAp¡ `pk¡u dm¡gp X$¡V$p_¡ Ap^pf¡ 1f` v$¡ip¡_p kh£ bpv$ f¡„qL„$N s¥epf L$fu_¡ Apefg¡ÞX$_¡ kp¥u kpfp v$¡i sfuL$¡ Op¡rjs L$ep£ lsp¡. Ap qgõV$dp„ cpfs 81dp„, Qu_ 107dp„ õp_¡ R>¡. rgõV$dp„ âd f1 v$¡i e|fp¡`ue A_¡ A„N°¡Æ cpjp bp¡g_pf v$¡i kpd¡g R>¡. S>epf¡ ffdp¡ A_¡ bu_ e|fp¡`ue v$¡i L$p¡õV$pqV$L$p R>¡ sp rQgu-f4 A_¡ L$¡Þep_¡ ApräL$p M„X$_y„ kp¥u kpê$ fpô²$ dp_hpdp„ Apìey R>¡. S>¡ rgõV$dp„ f6dp„ õp_¡ R>¡. S>epf¡ BfpL$, guqbep A_¡ rhA¡s_pd kp¥u _uQ¡_p õp_¡ füp lsp. kp¥u kpfp v$¡i_p¡ v$fˆ$p¡ dp_hsp A_¡ `©Õhu âÐe¡_p ep¡Nv$p__¡ _Tf kdn fpMu_¡ âv$p_ ep¡ lsp¡. S>¡dp„ _uQ¡ v$ip®h¡gu bpbsp¡_¡ Ap^pf¡ f¡qL„$N b_phphdp„ Aphu lsu. (1) â¡k_u ApTpv$u (f) ifZp}Ap¡_u k„¿ep (3) lrepf r_L$pk (4) _p¡b¡g `yfõL$pf rhS>¡spAp¡_u k„¿ep V$p¡` V$¡_ v$¡i (1) Apefg¡ÞX$ (f) õhuX$_ (f) ra_g¡ÞX$ (4) e|.L$¡. (`) qõhV$¹Tfg¡ÞX $(6) _p¡h£ (7) _¡^fg¡ÞX$ (8) X$¡_dpL®$ (9) Þe|Tug¡ÞX$ (10) b¡[ëS>ed B.C.G. hprj®L$ qf`p¡V®$ : L$fp¡X$`rs bpbs¡ cpfs rhðdp„ 1`dp„ õp_¡ Apefg¡ÞX$ kp¥u kpfp¡ v$¡i
  • 11. 11L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep k„eyL$s fpô²$ `ep®hfZ L$pe®¾$d (e|.A¡_.B.`u.) Üpfp f4 S|>_¡ _¥fp¡bu (L$¡Þep) Mps¡ ep¡Åe¡g âd k„eyL$s fpô²$ `ep®hfZ_p k„d¡g_dp„ " ^ A¡Þhpefd¡ÞV$ ¾$pBd ¾$pBrkk' _pd_u qf`p¡V®$ Åfu L$fhpdp„ Aphu R>¡. S>¡ e|.A¡_.B.`u. A_¡ HV$f`p¡g_u Ðhfus ârsq¾$ep_y„ ApL$g_ R>¡. qf`p¡V®$dp„ S>Zpìep âdpZ¡ âqs hj® sp f13 AbS>_p Ad¡qfL$u X$p¸gf_p h¥[ðL$ `ep®hfZ A`fp^ A`fp^uAp¡, _pNqfL$ k¡_p A_¡ Aps„L$hpv$u kd|lp¡_¡ _pZp„L$ue dv$v$ `lp¢QpX$u füp R>¡ A_¡ L$¡V$gpe¡ v$¡ip¡_u kyfnp A_¡ kss rhL$pk dpV$¡ Msfp¡ b_u Nep R>¡. ¶ Sy>v$p-Sy>v$p ÷p¡sp¡_p A¡L$ A_ydp_ A_ykpf hprj®L$ 7 AbS> X$p¸gfu f3 AbS> X$p¸gf_p¡ L$pfp¡bpf h_õ`rs A_¡ Æhp¡_p¡ Ah¥^ h¡`pf_p¡ R>¡. S>¡dp„ dpR>gu `L$X$hp_y„ A_¡ gpL$X$p L$p`hp_u bpbs kpd¡g _u. ¶ A¡L$ A_ydp_ A_ykpf hj® f00f u f011 _u hÃQ¡_p kdeNpmp v$frdep_ S„>Ngu lpuAp¡_u k„¿epdp„ 62 % S>¡V$gp¡ OV$pX$p¡ S>Zpep¡ R>¡. lpuv$p„s dpV$¡ sp¡ lpuAp¡_p¡ riL$pf A¡ dpV$¡ L$pfZc|s R>¡. N¡fL$p_|_u riL$pf Üpfp lp„kg L$fhpdp„ Aph¡g L$pQp ApräL$u lpu v$p„sp¡_u qL„$ds A¡riepdp„ 16` rdrge_ X$p¸gfu gB_¡ 188 rdrge_ X$p¸gf S>¡V$gu R>¡. ¶ S>epf¡ 94 % S>¡V$gu hksu ^fphsp tiNX$p^pfu fpB_p¡_u kp¥u h^y hksu qTçbpåh¡ A_¡ v$.ApräL$pdp„ R>¡. Al] k„NW$us riL$pfu V$p¡mL$u_¡ L$pfZ¡ hj® f007dp„ S>¡ k„¿ep `0 lsu s¡ hj® f013dp„ 1000u `Z h^y B NB R>¡. `pR>gp hj£ tiNX$pAp¡_u qL„$ds 63 rdrge_ X$p¸gfu gB_¡ 19f rdrge_ X$p¸gf S>¡V$gu lsu. ¶ A¡L$ A_ydp_ A_ykpf dp¡V$p hp_f_p riL$pfdp„ `Z h^pfp¡ _p¢^pep¡ R>¡. hj® f00` u f011 hÃQ¡ Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p 643 tQ`pTu, 48 bp¡_p¡bk, 98 Np¡qfëgp A_¡ 1019 Ap¡f¢NyV$p__p¡ N¡fL$p_|_u riL$pf ep_„y A_ydp_ R>¡. dp¡V$p hp_fp¡_p Ah¥^ riL$pf_p¡ hpõsqhL$ Ap„L$X$p¡ Apif¡ ff,000 S>¡V$gp¡ R>¡. "^ A¡Þhpefd¢V$ ¾$pBd ¾$pBrkk' ¶- h_p¡_p¡ N¡fL$p_|_u A_ydpr_s hprj®L$ L$pfp¡bpf 30 u 100 AbS> X$p¸gf_p¡ R>¡. S>¡ Ly$g h¥rðL$ gpL$X$p h¡`pf_p¡ 10 u 30 % S>¡V$gp¡ L$lu iL$pe. ¶- A¡L$ A_ydp_ dyS>b Ad|L$ DóZL$qV$b„^ue v$¡ip¡dp„u Aphsp `0 u 90 % gpL$X$p Ah¥^ ÷p¡sp¡_p dpN£u Aphhp_p¡ k„v$¡l R>¡. S>¡_¡ Ah¥^ ê$`¡ L$p`hpdp„ Aph¡ R>¡. ¶B.e|. A_¡ Ad¡qfL$p âqs hj® Apif¡ 33.` AbS> V$_ DóZL$V$ub„^ue gpL$X$p Apeps L$f¡ R>¡. A_ydp_ R>¡ L$¡, v$f¡L$ i„L$põ`v$ N¡fL$p_|_u DóZL$V$ub„^ue gpL$X$p_p¡ 6f u 86 % S>Õp¡ L$pNm, gyÁv$u A_¡ gpL$X$p_u rQàk ê$`¡ B.e|. A_¡ Ad¡rfL$pdp„ S>B füp¡ R>¡. ¶A¡L$ A_ydp_ dyS>b `|h} ApräL$p_y„ A¡L$ Aps„L$hpv$u kd|l QpfL$p¡g_p Ah¥^ ìep`pf Üpfp hprj®L$ 38 u `6 AbS> X$p¸gf_u L$dpZu L$fu füy R>¡. ¶ApräL$u v$¡ip¡ A_¡ s¡_u Apk`pk_p rhõspfp¡dp„ _pNqfL$ k¡_p A_¡ Aps„L$hpv$u kd|l iê$ tlkp v$frdep_ Ah¥^ Ar_erds Qpf L$p¡g h¡`pf Üpfp hprj®L$ 111 rdrge_ X$p¸gfu f89 rdrge_ X$p¸gf_u L$dpZu L$fu füy R>¡. ü `ep®hfZue A`fp^_u N„cuf bpbsp¡ A_¡ `ep®hfZ `f `X$sp N„cuf âcphp¡ A_¡ kss rhL$pk gÿep¡_¡ qõhL$pf L$fu_¡ dprlsu âpáudp„ dv$v$ A_¡ `ep®hfZ L$p_|_ A_¡ r_edp¡ `f âepkp¡dp„ kdÞhe, Nfubu DÞd|g_ A_¡ rhL$pk_„y kd®_ L$fhpdp„ dv$v$ L$fu_¡ kdqÞhs `ep®hfZ A`fp^ kpd¡ ×[ô$L$p¡Z gpNy L$fhp¡. ü A`fp^u kdyv$pe_¡ `ep®hfZ A`fp^ bv$g kss rhL$pk A_¡ fpS>e dpV$¡ N„cuf Msfp¡ kdS>hp A_¡ s¡d_p Ah¥^ h¡`pf_¡ fp¡L$hp fpô²$ue, n¡Óue, h¥[ðL$ âepkp¡_„y kd®_ L$fhy. ü `ep®hfZ L$p_|_, A_y`pg_ A_¡ ÅN©rs_¡ dS>b|s b_phhp A_¡ âhs®_ A¡S>ÞkuAp¡ A_¡ v$¡ip¡_¡ N¥f-fpS>e ki÷ Sy>p¡ A_¡ Aps„L$hpv$_¡ _pZp`p¡jZ A_¡ Ah¥^ h¡`pf_u c|qdL$p Ap¡R>u L$fhp dpV$¡ D`cp¡L$sp ÅN©rs Arcep_ A_¡ D`ep¡NL$sp® bÅfp¡_u Ap¡mM L$fu_¡ c°ô$pQpf kpd¡ gX$hp k„õpNs, L$p_|_u A_¡ r_epdL$ âZpgu_¡ dS>b|s b_phhu A_¡ Ah¥^ h¡`pf_u v$¡Mf¡M fpMhu. h_õ`rsA_¡Æhp¡_pN¡fL$p_|_uh¡`pf_udy¿ebpbsp¡: gpL$X$p_p N¡fL$p_|_u h¡`pf_u dy¿e bpbsp¡ : qf`p¡V®$_u cgpdZ : Ø `fdpÏ lrepf ^fphsp Ly$g 9 v$¡i R>¡. k„eyL$s fpS>e Ad¡qfL$p, friep, ey.L$¡, äp„k, cpfs, `pqL$õsp_, BTfpeg, DÑf L$p¡qfep, hj® f014_u iê$Apsdp„ v$f¡L$ v$¡ip¡ `pk¡ Apif¡ 4000 Ap¡`f¡i_g `fdpÏ lrepf lsp. Ø v$f¡L$ `fdpÏ lrepf NZhpdp„ Aphu füp R>¡. hj® f014dp„ Ap v$f¡L$ v$¡i `pk¡ Ly$g Apif¡ 16,300 `fdpÏ lrepf lsp. hj® f013_u iê$Apsdp„ Ap k„¿ep 17,f70 lsu. Ø cpfs A_¡ `pqL$õsp_ `fdpÏ lrepf `lp¢QpX$hpdp„ knd _hu âZpgu rhL$rks L$fhpdp„ gpN¡gp R>¡ A_¡ `p¡sp_p k¥Þe Dv«¡íep¡ dpV$¡ rhM„X$_ue kpdN°u_u `p¡sp_u DÐ`pv$_ ndsp h^pfu füp R>¡. Ø `pR>gp `p„Q hj® v$frdep_ vy$r_epdp„ Ly$g `fdpÏ lrepfp¡_u k„¿epdp„ r_f„sf õV$p¡L$ lp¡d HV$f_¡i_g `uk qfkQ® BqÞõV$V$¹e|V$ Üpfp hprj®L$ Þe|qL$gef ap¡k£k X$¡V$p Åfu L$fpep¡ õV$p¡L$ lp¡d HV$f_¡i_g `uk rfkQ® BqÞõV$V$¹e|V$ Üpfp 16 S|>__p fp¡S> `p¡sp_p¡ hprj®L$ Þe|qL$gef ap¡k£k X$¡V$p Åfu L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡dp„ vy$r_ep_p `fdpÏ lrepfp¡_p hs®dp_ âhpl A_¡ rhL$pk_y„ ApL$g_ L$fhpdp„ Apìey R>¡. Ap„L$X$pAp¡ `fu dprlsu dmu Aph¡ R>¡ L$¡, S>epf¡ vy$r_epdp„ `fdpZy lrepfp¡_u k„¿ep Ap¡R>u B flu R>¡, Ðepf¡ `fdpÏ lrepf k„`Þ_ v$¡ip¡ `¥L$u L$p¡B`Z r_L$V$_p crhóedp„ `p¡sp_p lrepf Msd L$fhp s¥epf _u. dy¿e bpbs :- õV$p¡L$ lp¡d BÞV$f_¡i_g `uk qfQk® BqÞõV$V$¹e|V$ õhuX$_ qõs A¡L$ õhs„Ó Ap„sffpô²$ue k„õp_ R>¡.S>¡_u õp`_p B.k.1966dp„ B lsu. Ap k„õp_ k„Oj®, Apey^, lrepf r_e„ÓZ A_¡ r_f÷uL$fZ `f A_yk„^p_ L$f¡ R>¡. S>¡_¡ L$pfZ¡ s¡_p ÷p¡sp¡_p Ap^pf¡ _urs r_^p®fL$p¡, duqX$ep, ip¡^L$sp® A_¡ fkê$Qu ^fphsp gp¡L$p¡ dpV$¡ Ap„L$X$p rhïg¡jZ A_¡ cgpdZ D`gå^ b_¡ R>¡. A¡k.ApB.`u.Apf.ApB.v$¡i hj® 2010 2011 2012 2013 2014 Ad¡qfL$p 9600 8500 8000 7700 7300 friep 12000 11000 10000 8500 8000 e|.L$¡. ff` ff` ff` 225 225 äp„k 300 300 300 300 300 Qu_ f40 240 240 250 250 cpfs 60-80 80-100 80-100 90-110 90-110 `pqL$õsp_ 70-90 90-110 90-110 100-120 100-120 BTfpeg 80 80 80 80 80 Ly$g 22600 20530 19000 17570 16300 `pR>gp `p„Qhj®_p¡ hëX®$ Þe|qL$gef X$¡V$p ap¡k£k OV$pX$p¡ ep¡ R>¡. Ap OV$pX$p¡ fqiep A_¡ Ad¡rfL$p_¡ L$pfZ¡ ep¡ R>¡. `f„sy lÆ `Z Ly$g `fdpÏ lrepfp¡ 93 % friep A_¡ Ad¡qfL$p `pk¡ R>¡. b„_¡ v$¡i d¡S>k® ap¸f ^ a^®f qfX$L$i_ A¡ÞX$ rgrdV$¡i_ Ap¸a õV²$¡V$¡rS>L$ Ap¸a¡qÞkh Apçk® k„r^ A„sN®s `p¡sp_p `fdpÏ lrepf Ap¡R>p L$fu füp R>¡. Ø Ap kp¡ L$p_|_uê$`¡ `fdpÏ lrepf dpÞesp âpá `p„Q v$¡i Qu_, äp„k, friep, e|.L$¡., Ad¡rfL$pA¡ _hp `fdpÏ lrepf rhsfZ âZpgu L$¡ A¡hu bpbsp¡ dpV$¡ L$pe®¾$dp¡_u Op¡jZp L$f¡gu R>¡. Ø qhi¡jo kv$õep¡dp„ A¡L$ Dcfsu Apd kldsu b_u R>¡ L$¡, DÑf L$p¡qfepA¡ Aë` rhL$rks `fdpÏ rhõap¡V$L$ D`L$fZp¡u AgN _p_u k„¿epdp„ `fdpÏ lrepf_y„ DÐ`pv$_ L$ey® R>¡.
  • 12. L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep 12 rblpf_p `V$Zp il¡f Mps¡ ` S|>__p fp¡S> fpS>e_p `ep®hfZ A_¡ h_ rhcpN_p klep¡Nu Apep¡rS>s gp¡L$p`®Z kdpfp¡ldp„ kprlÐe dlp¡Ðkh Üpfp L$rh A_¡ NusL$pf NygTpf Üpfp gurMs `yõsL$ "N°u_ `p¡eçk'_y„ rhdp¡Q_ L$fhpdp„ Apìey lsy. L$qhsp ê$`¡ gMpe¡g Ap `yõsL$_y„ âL$pi_ "`¡NyB_ BqÞX$ep' Üpfp sp A„N°¡Æ A_yhpv$ k¡hp r_h©s fpS>_preL$ `h_ L$¡. hdp®A¡ L$ep£ lsp¡. k„h¡v$_iug g¡ML$ NygTpf¡ Ap `yõsL$dp„ kdõs L$pe_ps_¡ Ly$v$fs sfau dm¡gu AZdp¡g c¡V$ S>¡hu L$¡ S„>Ngp¡, `lpX$p¡, bfa, _v$uAp¡, hjp®, hpv$m, ApL$pi, ^fsu A_¡ A„sqfn_¡ `p¡sp_p iåv$p¡dp„ Y$pýep R>¡. `yõsL$dp„ `p¡sp_u Ap¡mM dyS>b_p A¡L$ h©n A_¡ Dˆ$X$ Ly$hp rhj¡ `Z S>Zphhpdp„ Apìey R>¡. A¡ rkhpe Ly$ëgy, d_pgu, Q„bp A_¡ t`|_¡ `Z `p¡sp_p g¡M_p¡ rlõkp¡ b_pìep R>¡. hX$pâ^p_ _f¡ÞÖ dp¡v$uA¡ v$¡i_p rhL$pk_p k„b„^dp„ bl¡sf _ursAp¡_p r_dp®Zdp„ rhi¡jop¡ A_¡ byqÂ^ÆhuAp¡_¡ kgpl Ap`hp A`ug L$fu_¡ v$¡i_p rhL$pk_¡ faspf Ap`hp A_¡ s¡_¡ k„b„r^s bl¡sf _urs b_php `f cpf Apàep¡ lsp¡. s¡dS> DÅ® S>ê$fuepsp¡_u `|s} L$fhp kp¥f DÅ®_p DÐ`pv$_ h^pfhp A_¡ il¡fu L$fZ_¡ kdõep ê$`¡ Å¡hp_¡ bv$g¡ Ahkf sfuL$¡ Å¡hp A`ug L$fu lsu. `p¡sp_p kfL$pfu q_hpk 7 Apf.ku.Apf. `f rhh¡L$ v$¡bfp¡e krls AÞe rhi¡jop¡ Üpfp k„`pqv$s `yõsL$ "N¡qV„$N BqÞX$ep b¢L$ Ap¸_ V²$¡L$ : A¡_ A¡L$i_ A¡S>ÞX$p ap¸f qfap¡çk®'_y„ gp¡L$p`®Z Ley® lsy .`yõsL$_y„ âp¼_ fs_ V$pV$pA¡ g¿ey R>¡. `yõsL$dp„ dpB¾$p¡BL$p¡_p¸rd¼k [õfsp_u v$¡Mf¡L$, L©$rj A_¡ Ål¡f rhsfZ âZpgudp„ ky^pfp¡, rhr_dp®Z _urs `f afu QQp® L$fhu, fp¡S>Npf kS®>_, rinZ A_¡ L$p¥ig rhL$pk, il¡fuL$fZ A_¡ c|rd âb„^_dp„ _hu_uL$fZ, S>m âb„^_ A_¡ _hu DÅ® _ursAp¡ sp d|ëe r_^p®fZdp„ ky^pfp¡, `ep®hfZ âb„^_ S>¡hu bpbsp¡ rhj¡ QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡. bp¸guhyX$dp„ V²$¡S>¡X$u qL„$N_p _pdu dil|f raëd Arc_¡sp qv$gu`Ly$dpf_u Æh_L$p "kåõV$p„k A¡ÞX$ i¡X$p¡'_y„ gp¡L$p`®Z 10 S|__p fp¡S> Ardspc bÃQ_ A_¡ Apduf Mp_ Üpfp k„eyL$s fus¡ dy„bB Mps¡ L$fhpdp„ Apìey. qv$gu`Ly$dpf_p `pqfhpqfL$ rdÓ Dv$e spfp _pef Üpfp gurMs Ap `yõsL$dp„ qv$gu`Ly$dpf_p bpm`Z, L$pfqL®$v$u, `qfhpf A_¡ Æh__p Dspf, QX$ph S>¡hu bpbsp¡ krls fpS>L$`yf, v$¡hAp_„v$, d^ybpgp rhi¡ QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡. `yõsL$_p gp¡L$p`®Z âk„N¡ qv$gu`Ly$dpf_p `qÐ_ kpefpbp_y, ^d£ÞÖ, L$fZ Å¡lf krls_u lõsuAp¡ lpS>f flu lsu. L$pe®¾$d_u fS|>Aps L$fZ Å¡lf¡ sp qv$gu`Ly$dpf_u ip_dp„ õhf L$p¡qL$gp gsp d„N¡iL$f¡ `p¡sp_u AhpS>_p¡ Åvy$ s¡dS `yõsL$_p Ad|L$ A„ip¡_¡ Ardspc bÃQ_¡ hp„Qu_¡ k„cmpìep lsp. S>epf¡ qv$gu`Ly$dpf `f âky_ Å¡iuA¡ gM¡gu L$rhsp ApdufMp_¡ hp„Qu k„cmphu lsu. rld¡_ ^d£ÞÖA¡ qv$gu`Ly$dpf kp¡_p k„õdfZp¡ spTp L$fu_¡ X$pÞk L$ep£ lsp¡. qv$gu`Ly$dpf_y d|m _pd dp¡lçdv$ e|kyaMp_ R>¡. s¡dZ¡ `p¡sp_y raëdu _pd qv$gu`Ly$dpf fp¿ey R>¡. `p¡sp_u R> v$kL$p_u gp„bu L$pfqL®$v$udp„ s¡dZ¡ d^ydrs, dyNg-A¡-ApTd, N„Np-S>dy_p, fpd Ap¥f íepd, L$dp®, rh^psp, dipg, kp¥v$pNf S>¡hu Ak„¿e rlV$ raëdp¡ Ap`u R>¡. s¡d_u A„rsd raëd B.k.1998dp„ Aph¡gu "qL$gp' lsu. qv$gu`Ly$dpf B.k.1991 `Ú c|jZ, B.k.1994dp„ v$pv$p kpl¡b apmL$¡ `yfõL$pfu kçdpr_s B Q|L$ep R>¡. "N°u_ `p¡eçk' - NygTpf gurMs `yõsL$_y„ rhdp¡Q_ "N¡qV„$N BqÞX$ep b¥L$ Ap¸_ V²$¡L$' _urs r_^p®fL$p¡,qhÜhp_p¡_¡ k„L$V$N°õs v$¡i_¡ ìep`L$ A_¡ ìehlpqfL$ fus¡ kdS>hp dpV$¡ iqL$sipmu D`L$fZ âv$p_ L$fsu A_¡ Brslpk, kdpS>ip÷, ^prd®L$ AÂee_, Ap„sffpô²$ue k„b„^p¡_p kprlÐe_p dpÂedu `pqL$õsp__u Akyfnp_u vy$v®$ip `f ìep`L$ `Z¡ QQp® L$fsu `yõsL$ "hp¡qfef õV$¡V$ : `pqõL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$' cpfs_p D`fpô²$`rs A¡d.lqdv$ A„kpfu kdn 13 S|>_¡ fS|> L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap¸L$kap¡X®$ e|r_hrk®V$u â¡k, Þe|ep¡L®$ Üpfp âL$pris Ap `yõsL$ ÅÞeyApfu f014dp„ gp¢Q B lsu. `yõsL$_p g¡ML$ V$u.hu. `p¸g R>¡. S>¡Ap¡ d¥L$rNg e|r_hrk®V$u (dp¸qÞV²$eg, L$¡_¡X$p)_p fpS>_ursL$ rhop__p âp¸a¡kf R>¡. ÅÞeyApfu f013 u d¡ f014_p aõV®$ rkV$uT_ rij®L$ õs„c A„sN®s "^ huL$'dp„ âL$pris g¡Mp¡_y„ k„L$g_ v$ip®hsu L$p¡au V$¡bg byL$ "aõV®$ rkV$uT_ : fpô²$`rs ch_dp„ âZh dyMÆ®'_y„ rhdp¡Q_ f Sy>gpB f014_p fp¡S> _hu qv$ëlu Mps¡ fpô²$`rs ch_dp„ A¡L$ kdpfp¡l v$fqdep_ ey lsy. `yõsL$_u âd âs fpô²$`rsA¡ âpá L$fu lsu. `yõsL$_¡ "^ huL'$ `qÓL$p Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Apìey lsy. s¡_„y rhdp¡Q_ X$p¸.L$Z®tkl¡ L$ey® lsy. `yõsL$dp„ fpô²$`rs_p v$¡i rhv$¡i_p âhpkp¡, fpô²$`rs ch__p v$fhpÅ kpdpÞe _pNqfL$p¡ dpV$¡ Mp¡ghp_u L$fhpdp„ Aph¡gu _hu `l¡g sp â¡kuX$¡Þku, fkp¡B A_¡ AÞe gp¡L$p¡ kp¡ Å¡X$pe¡g kdpfp¡l kpd¡g R>¡. `yõsL$dp„ Ap `l¡gp fpô²$`rs ch_ k„N°lu `|h£ fpô²$`rs_u Arcg¡Mue sõhufp¡ L$epf¡e Å¡hp dmu _ lsu. qv$gQõ` kdpQpfp¡_u dprlsu_p Vy$L$X$pAp¡ `Z `yõsL$dp„ kpd¡g R>¡. "aõV®$ rkV$uT_' : fpô²$`rs ch_dp„ âZh dyMÆ®" - L$p¡au V$¡bg byL$ "hp¡qfef õV$¡V$ : `pqL$õsp_ B_ ^ L$p¸ÞV$¡ç`p¡ffu hëX®$' qv$ëlu il¡f_ A¡L$ AgN âL$pf¡ âõsys L$fsy, S>¡_¡ hpQL$p¡A¡ Ap `l¡gp L$p¡B D`Þepkdp„ _p dpÎey lp¡e: A¡L$ A¡hy il¡f S>¡ tlkp, ¾$p¡^ A_¡ c°ô$pQpfu cf¡gy `X$¡gy lp¡e. - v$uqàsL$`|f Üpfp fQpe¡gy D`Þepk "A b¡X$ L$¡f¡L$V$f' Ap¡Nô$ f014dp„ âL$pris i¡. Ap D`Þepk B^p _pd_u eyhp drlgp_u BÃR>p_u L$lp_u v$ip®h¡ R>¡. A¡f¡ÞS> rhhpl A_¡ dÂed hN® Üpfp âv$p_ su kyfnpdp„u bQu_¡ cpNu r_L$m¡ R>¡ Ðepfbpv$ s¡ A¡L$ L$qfídpB A_¡ Msf_pL$ eyhL$ kp¡ ApL$qõdL$ fus¡ dm¡ R>¡. `qfZpd¡ S>ëv$u fp¡dp„Qu AhNs pe R>¡. "A b¥X$ L$¡f¡L$V$f' "ågX$ ae|X$' A¡X$hX®$ L$g¡_ Üpfp gMhpdp„ Aph¡gu `yõsL$ ågX$ ae|X$ : Ap¡bpdp rhê$Â^ qL$g„V$_'_¡ f¡‚¡fu `qågtiN lpDk Üpfp âL$pris L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap `yõsL$ vy$íd_u, Bjp®, Ad¡qfL$p_p b¡ kp¥u iqL$sipmu fpS>_ursL$ Å¡X$u hÃQ¡_u ârsõ`^p® rhj¡ S>Zphpey R>¡. Ap `yõsL$ bfpL$ Ap¡bpdp A_¡ rL$g„V$_ hÃQ¡ b„^ Ap¡fX$pdp„ k¢L$X$p¡ b¡W$L$p¡ A_¡ kpnpÐL$pf_p k„b„^p¡ `f Ap^pqfs R>¡¡. `yõsLdp„$ rlg¡fu qL$g„V$__p Apfp¡Áe rhj¡ `Z QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡. 12
  • 13. L$ç`¡V$uV$uh BrÞX$ep B.k.1944dp„ õ`pe¡gp¡ d|rs®v$¡hu `yfõL$pf cpfsue op_`uW$ krdrs Üpfp âv$p_ sp¡ âqs›$us kprlÐe `yfõL$pf R>¡. Ap `yfõL$pf A„sN®s b¡ gpM_u fp¡L$X$, âiqõs`Ó, ârsL$ rQÞl A_¡ hpÁv$¡hu_u ârsdp A¡_pes pe R>¡. cpfsue op_`uW$ krdrsA¡ 13 S|>_ f014_p fp¡S> hj® f013_p Ap `yfõL$pf dpV$¡ h¥opr_L$ kp¡ g¡ML$ fl¡gp fp^pL©$óZ_ _pd_u Op¡jZp L$fu R>¡. fp^pL©$óZ_ s¡d_y„ gurMs dgepgu D`Þepk "rL$L$pv$g L$ps_ly rê$d^yfd' bv$g d|rs®v$¡hu `yfõL$pf A¡_pes i¡. Ap D`Þepk "dgepgd cpjp_p r`sp' L$l¡hpsp V$u.fpdp_yS>_ Ap Æh_ `f Ap^pqfs R>¡. cpfsue rhdp_`Ñ_ âpr^L$fZ (A¡.A¡.ApB.) A¡f_p¸qV$L$g A¡fp¡õ`¡k rhop__p n¡Ó¡ DÐL©$óV$ ep¡Nv$p_ A_¡ D`gqå^Ap¡ dpV$¡ âÐe¡L$ hj¡® fpô²$ue `yfõL$pf âv$p_ L$f¡ R>¡. A¡fp¡_p¡qV$Lg kp¡kpeV$u Ap¸¸a BqÞX$ep Üpfp âv$p_ sp Ap `yfõL$pfp¡dp„ cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u. spsp `yfõL$pf rkrhg A¡rhA¡i__p n¡Ódp„ DÐL©$ô$ ep¡Nv$p_ L$f_pf ìeqL$sAp¡_¡ âv$p_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.hj® f013dp„ Ap `yfõL$pf bv$g A¡.A¡.ApB._p kv$õe hu.kp¡dpky„v$fd (A¡f _¡rhN¡i_ krh®kuT)_¡ 9 S|>__p fp¡S> A¡fp¡_p¸qV$L$g A¡fõ`¡kdp„ rhop__p n¡Ódp„ kyQ_p, v$nsp sp A¡f õ`¡k_u ndsp rhõspf n¡Ódp„ L$fhpdp„ Aph¡gp L$pep£ bv$g kçdpq_s L$fhpdp„ Apìep. gyBrkep_p_p b¥V$_ ê$S> rkrhL$ k¡ÞV$f Mps¡ 8 S|>__p fp¡S> rdk _¡hpX$p r_ep kp„Q¡S>_¡ rdk e|.A¡k.A¡. f014_p¡ spT hj® f013_u rhS>¡sp A¡qf_ b°¡X$u Üpfp `l¡fphhpdp„ Apìep¡ lsp¡. r_ep kp„Q¡S> rdk e|.A¡k.A¡. kp¦v$e® ârsep¡rNsp_u 63du rhS>¡sp R>¡. s¡ ApNpdu rdk e|r_hk® ârsep¡rNspdp„ Ad¡qfL$p_y„ ârsr_r^Ðh L$fi¡. r_ep kp„Q¡S>¡ Ad¡qfL$p_p v$f¡L$ fpS>ep¡_u Ly$g `0 S>¡V$gu ârsõ`^} ky„v$fuAp¡ sp L$p¡g„rbep_u ky„v$fu_¡ lpf Ap`u lsu. Ap ârsep¡rNspdp„ âd D` rhS>¡sp rdk _p¡® X$L$p¡V$p Ap¸X²$p dpfu füp lsp. f4 hrj®e r_ep kp„Q¡S> gpk h¡Npk_u R>¡ A_¡ speL$hp¡X$p¡_p L$p¡qfepB dpi®g ApV®$dp„ Qpf qX$N°u åg¡L$ b¡ëV$ ^fph¡ R>¡. rdk ey.A¡k.A¡.-f014 sfuL$¡ r_ep kp„Q¡S> fp¸g Ap¸a A¡L$kg¢k `yfõL$pf fpÆh Np„^u Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ rhS>¡sp v$rnZ L$p¡qfep_p rkep¡g Mps¡ Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ `qfjv$ (A¡.ku.ApB.) Üpfp cpfs_p l¥v$fpbpv$ Mps¡_p fpÆh Np„^u Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$_¡ "fp¡g Ap¡a A¡L$kgÞk' `yfõL$pf âpá ep¡ lsp¡. fpÆh Np„^u A¡f`p¡V®$_¡ AdyL$ î¡ZuAp¡dp„ gNpspf `p„Q hj® vy$r_ep_p A¡f`p¡V®$dp„ V$p¡Q_p ÓZdp„ õp_ dýey R>¡. s¡dS> hj® f013dp„ `-1` rdrge_ epqÓL$p¡_u î¡Zudp„ A¡f`p¡V®$_p¡ buÅ¡ kp¥u kpfu k¡hp NyZhÑp `yfõL$pf d¡mìep¡ lsp¡. Ap A¡f`p¡V£ ` `¥L$u 4.80 A„L$ âpá L$ep® lsp. S>epf¡ hj® f01fdp„ 4.71 A„L$ âpá L$ep® lsp. A¡ rkhpe vy$r_epdp„ kp¥u kpfu k¡¡hp_u NyZhÑp âv$pspAp¡dp„ qv$ëlu_y„ BqÞv$fp Np„^u Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ buÅ õp_ `f R>¡ A_¡ dy„bB_y„ R>Ó`rs rihpÆ Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V®$ `p„Qdp„ õp_¡ füy lsy. A¡k.ku.ApB. Ap„sffpô²$ue A¡f`p¡V® `qfjv$ (A¡k.ku.ApB.) A¡f`p¡V®$_y„ A¡L$ h¥[ðL$ A¡L$d R>¡. S>¡ kfL$pfu A_¡ Ap„sffpô²$ue k„NW$_p¡ kp¡ s¡d_p rlsp¡_„y ârsr_r^Ðh L$f¡ R>¡. S>¡ A„sN®s 174 v$¡ip¡_p 1,7`1 A¡f`p¡V®$_¡ kpd¡g L$fhpdp„ Aph¡gp R>¡. cp¥rsL$ h¥opr_L$ `°p¸.s¡rS„>v$f qhv$} "_pBV$ b¡Qgf kçdp_' u `yfõL©$s"gpS®> l¥X²$p¡_ L$p¡gpBX$f' `f L$f¡gp L$pep£ bv$g ÅZusp s¡dS> L$p¸ç`¥L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$ (ku.A¡d.A¡k.) qfkQ® n¡Ó¡ dlÐh`|Z® ep¡Nv$p_ Ap`_pf cpfsue dym_p A_¡ rb°V$__p kp¥u ârs[›$s cp¥rsL$ h¥opr_L$p¡ `¥L$u_p âp¸.s¡rS„>v$f hv$}_¡ "_pBV$ b¡Qfg kçdp_'u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp. Ap kÞdp_ kp¡ S> s¡Ap¡ A_¡ s¡d_p klep¡Nu V$p¸d qL$åbg "_pBV$¹k lyX$' b_u Nep R>¡. rb°V$__p dlpfpZu A¡rgTpb¡-f _p S>Þdqv$_ `f fS| e¡gu kçdpr_sp¡_u k|Qu 13 S|>_¡ Åfu B lsu. Ap k|Qu A_ykpf âp¸.s¡rS„>v$f qhv$} kp¡ AÞe cpfsue d|m ^fphsp h¥opr_L$ A_y`d Ap¡Tp_¡ "Ap¡X®$f Ap¸a rb°qV$i A¡ç`pef' kÞdp_u kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep lsp. âp¸.s¡rS„>v$fqhv$}L$p¸ç`¡L$V$ çe|Ap¡_ kp¡g¡_p¡eX$ (ku.A¡d.A¡k.) qfkQ® n¡Ó¡ âep¡N A„sN®s rS>_¡hp Mps¡ e¡gp "gpS®> l¥X²$p¡_ L$p¡gpBX$f'dp„ ApqÎhL$ cp¥rsL$_p n¡Ó¡ kpfp A¡hp `qfZpdp¡ âpá ep lsp. S>¡dp„ ql„ÁT bp¡Tp¡_ L$¡ N¸p¡X$ `pqV®$L$g_u Ac|s`|h® ip¡^ kpd¡g lsu. Np¡X®$ `pqV®$L$g L$p¡B`Z AÏdp„ cpf `¡v$p L$f¡ R>¡. A¡f`p¡V®$ L$pDqÞkg BÞV$f_¡i_g (A¡.ku.ApB.)_u L$p¡qfep_p rkep¡g Mps¡ Apep¡rS>s 9du b¡W$L$dp„ kp¥u kpfp A¡f`p¡V®$_u î¡Zudp„ lhpB k¡hp NyZhÑp (A¡.A¡k.L$ey) `yfõL$pf L$p¡gL$Ñp A¡f`p¡V®$_¡ A¡_pes L$fhpdp„ Apìep¡ lsp¡. S>¡_p¡ A¡f`p¡V®$_p X$pef¡L$V$f bu.`u.idp®A¡ õhuL$pf L$ep£ lsp¡. Ap `yfõL$pf î¡Zudp„ A¡hp A¡f`p¡V®$_¡ kpd¡g L$fhpdp„ Apìep lsp L$¡, S>¡_¡ hj® f01f A_¡ f013 hÃQ¡ f¡qV„$Ndp„ dp¡V$p¡ ky^pfp¡ L$ep¡® lp¡e.A¡.A¡k.L$ey. `yfõL$pfp¡_u Qpf î¡Zu S>¡hu L$¡, kp¥u kpê$ A¡f`p¡V®$, ApL$pf A_ykpf kp¥u kpê$ A¡f`p¡V®$, _p_y A¡f`p¡V®$ A_¡ b¡õV$ Hâyhd¡ÞV$ R>¡. krh®kL$hp¸rgV$u`yfõL$pf-L$p¡gL$ÑpA¡f`p¡V®$ hu.kp¡dpky„v$fd cpfs fÐ_ S>¡.Apf.X$u. V$pV$p `yfõL$pfu kçdpr_sõhfpS> `p¸g gpBa V$pBd AQhud¢V$ `yfõL$pfu kçdpr_s AN°Zu A¡_.Apf.ApB. DÛp¡N`rs gp¡X®$ õhfpS> `p¡g_¡ 13 S|>__p fp¡S> rb°V$¡_ Ap^pfus ìep`pf k„O Üpfp gpBaV$pBd AQuhd¡ÞV$ `yfõL$pfu kçdpr_s L$fhpdp„ Apìep. Ap `yfõL$pf s¡d_¡ h¡X$_¡k`fu_p h¡õV$ rdX$g¥X$¹kdp„ ågp¡L$ L„$V²$u A¡riepB ìep`pf A¡kp¡rkA¡i__p hprj®L$ `yfõL$pfdp„ DÛp¡N, rinL$ A_¡ ragp°¡`udp„ DÑd ep¡Nv$p_ bv$g âv$p_ ep¡ lsp¡. d¥L$b°pBX$¡ Ap `yõsf f7 hj®_u he¡ gMu lsu. s¡d_¡ A¡L$ v$iL$ bpv$ âL$piL$ dýep lsp. N¥gu b¥Nf â¡k¡ s¡d_¡ 600 e|fp¡_u QyL$hZu buÆ `yõsL$ dpV$¡ L$fu lsu. Ap `yõsL$ A¡L$ dqlgp_u `p¡sp_p cpB kp¡_p k„b„^p¡_u A¡L$ L$lp_u R>¡. S>¡ Apefg¡ÞX$dp„ ^prd®L$ A_¡ ep¥_ ip¡jZ_u riL$pf R>¡. Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$ "b¡guS> âpBT ap¸f raL$i_' rhS>¡sp ep Apeqfi g¡ML$ A¡rdef d¥L$b°pBX$ `p¡sp_ âd D`Þepk "A Ng® BT A lpa ap¡d®X$ q„N' bv$g 4 S>|__p fp¡S> b¡guS> âpBT raL$i_ rhS>¡sp ep lsp. b¡guS> rhd¡Þk `°pBT-f014 dpV$¡_u ip¡V®$rgõV$ e¡gu epv$u Ty„`p gprlX$u_p "^ gp¡g¡ÞX$' kqls Ap `yfõL$pf dpV$¡ AÞe `yõsL$p¡ QudpdpÞv$p _Np¡Æ Aqv$Qu_y„ "Ad¡qfL$p_pl', lp_p L$¡ÞV$_y„ "b°|A¡g fpBV$¹k' Ap¸X²$¡ dpNu_y„ "^ AÞX$f V$¡qL„$N', A¡df d¥L$b°pBX$_y„ "A Ng® BT A lpa ap¸çX®$ tN', X$p¡Þ_p V$pË$p®'_y„ "^ Np¡ëX$taQ' `k„v$ ep_u Op¡jZp 8 A¡râg¡ L$fhpdp„ Aphu lsu. S>¡dpu rhS>¡sp _pf_u Op¡jZp g„X$_ Mps¡ 4 S|>_ f014_p fp¡S> L$fhpdp„ Aphi¡. B.k.1996dp„ drlgpAp¡ Üpfp guqMs Ap„sffpô²$ue raL$i__¡ âp¡Ðkplus L$fhp_p l¡syu Ap `yfõL$pf_u iê$Aps L$fhpdp„ Aphu lsu. Ap `yfõL$pf rb°V$__p¡ A¡hp¡ A¡L$dpÓ hprj®L$ `yfõL$pf R>¡ S>¡ drlgp L$pë`r_L$ L$pL$pfp¡_¡ âv$p_ pe R>¡. âÐe¡L$ hj£ Ap `yfõL$pf vy$r_epcf_u drlgp g¡qML$pAp¡_¡ DÐL©$ô$sp, dp¥rgL$sp A_¡ `lp¢Q_¡ DÐkh_u S>¡d d_phu_¡ rhS>¡sp_¡ N°uS>¡g r_h¡_ Üpfp b_phpe¡gy L$p„kp_y„ ârsL$ rQÞl b¡fku âv$p_ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. kp¡ fp¡L$X$ fL$d_p¡ Q¡L$ `Z A`®Z pe R>¡. Ap `yfõLpf `l¡gp "Ap¸f¡ÞS> âpBT' _p _pdu `Z ÅZusp¡ lsp¡. B.k.1996 (âd `yfõL$pf) - A õ`¡g Ap¸a thV$f (l¡g_ Xy$_dp¡_ B.k.1997 (buÅ¡ `yfõL$pf)-L$e|rNqV$h `uk¡k (A¡_u dpBL$ëk) B.k.f010 - ^ gpLy$_p (bpfbfp qL„$N õgp¡hf) B.k.2011-^ V$pBNk® hpBa (V$u Ap¡bf¡V$) B.k.f01f - ^ kp¢N Ap¸a AL$uguT (d¡X$rg_ rdgf) B.k.f013 - hu.bu. ap¸fNuh_ (A¡.A¡Q. lp¡çk) b¡guS> rhd¡Þk âpBT ap¸f raL$i_ rhj¡ `yfõL$pf_p L$¡V$gpL$ `|h® rhS>¡spAp¡_u k|rQ `yõsL$ rhj¡ : d|s}v$¡hu `yfõL$pf-f013 bv$g h¥opr_L$ A_¡ g¡ML$ fp^pL©$óZ__p _pd_u Ål¡fps L$ep D`Þepk bv$g dmi¡ `yfõL$pf ? lphX®$ e|r_hrk®V$u_u 363du hj®Np„W$ v$frdep_ lphX®$ R>pÓ k„O_u hprj®L$ b¡W$L$dp„ âqsq›$s lphX®$ d¡X$g `°pá L$f_pf sfuL$¡ drlÞÖp N©`_p Ap_„v$ drlÞÖp âd ìeqL$s bÞep R>¡. s¡d_¡ Ap `yfõL$pf dpV$¡ e|r_hrk®V$u ârs kd`®Z, Dv$pfsp A_¡ k¡hp bv$g `k„v$ L$fhpdp„ Apìep lsp. s¡Ap¡ Ap e|r_hrk®V$u_p c|s`|h® rh^p} R>¡. lphX®$ d¡X$g âpá L$f_pf âd ìeqL$s Ap_„v$ drlÞÖp v$rnZ ApräL$p_p dlp_ _¡sp _¡ëk_ d„X$¡gp_p kÞdp_dp„ k„eyL$s fpô²$ dlpk„^ Üpfp "ey_pBV$¡X$ _¡i„k _¡ëk_ fp¡rlëgplp d„X$¡gp âpBT' iê$ L$fhp Op¡jZp B R>¡. S>¡_u iê$Aps 30 _h¡çbf 2014 bpv$ i¡. _¡ëk_d„X¡gp_pkçdp_dp„k„eyL$sfpô²$A¡hp¡X®$A`pi¡ "_¡ëk_ d„X$¡gp_¡ Ap`Zu kh®î¡›$ îÂ^p„S>gu iåv$p¡ L$¡ kdpfp¡l Üpfp _u Ap`u iL$psu bëL$¡ s¡ dipg_¡ ApNm gB S>B_¡ Ap`u iL$pe R>¡, S>¡ s¡dZ¡ Ap`Zp lpdp„ Ap`u lsu.' - bp_ L$u d|_ 13