ჩემი მხარის ტურისტული გიდი

1. ტყიბულის
მუნიციპალიტეტები
პრეზენტატორი:ზურა კუბლაშვილი
•თემები: გურნა, კურსები, ორპირი, საწირე, სოჩხეთი,
ხრესილი, ჯვარისა.
•სოფლები: მუხურა, ცუცხვათი.

2. აღწერის
წელი
მოსახლეო
ბა
კაცი ქალი
1922 [5] 1842
1926 [5] 1 023
1939 [5] 9 202
1959 [5] 22 702
1970 [5] 23 153
1979 [5] 21 821
1989[6] 21 994 -- --
2002[6] 14 464 -- --
2014[1] 9770 4622 5148
2021 [5] 8 899
ტყიბული (ტყვიბული) ისტორიულ წყაროებში პირველად
1259-1293 წლით დათარიღებულ ძეგლში იხსენიება.
ფეოდალურ ხანაში ტყიბული აგიაშვილების საგვარეულოს
მიეკუთვნებოდა. 1825 წელს აღმოჩენილ იქნა ქვანახშირის
საბადო. 1846 წელს დაიწყო ქვანახშირის მოპოვება. 1887 წელს
გაყვანილ იქნა ქუთაისი–ტყიბულის სარკინიგზო ხაზი და
ქვანახშირის მოპოვებამ მნიშვნელოვან მასშტაბს მიაღწია. 1939
წლის 20 სექტემბერს სოფელი ტყიბულისა და დაბა ტყიბულის
გაერთიანების შედეგად შეიქმნა ქალაქი ტყიბული[4].
ქვანახშირის მოპოვებამ მაქსიმუმს მიაღწია 1950-იან წლებში,
აშენდა ქავანახშირის გამამდიდრებელი ფაბრიკა. 1980-იან
წლებში მოქმედებდა 4 შახტი. ქვანახშირის ძირითადი
მომხმარებელი იყო რუსთავის მეტალურგიული კომბინატი.
საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ შახტებში ქვანახშირის
მოპოვება პრაქტიკულად შეწყდა, ქვანახშირის
გამამდიდრებელი ფაბრიკა კი დაინგრა. 2006 წელს
ქვანახშირის მოპოვება აღდგა ორ შახტაში, განახლდა
ქვანახშირის გამამდიდრებელი ფაბრიკა.

3. გელათი
•გელათის მონასტერი
•გელათის აკადემია
•გელათის მოზაიკა
•გელათის საეპისკოპოსო

4. გელათის მონასტერი — ქართული ხუროთმოძღვრული
ანსამბლი, შუა საუკუნეების საქართველოს კულტურის
უმნიშვნელოვანესი ცენტრი. აგებულია ქ.
ქუთაისის ჩრდილო-აღმოსავლეთით 11 კმ-ზე,
მდინარე წყალწითელის ხეობაში.
დაარსებულია 1106 წელს დავით
აღმაშენებლის თაოსნობით. შემოზღუდულია
გალავნით. ანსამბლში შედის სხვადასხვა დროინდელი
(ძირითადად XII-XIII სს.) შენობები.
არის იუნესკოს მსოფლიო კულტურული
მემკვიდრეობის და საქართველოს ეროვნული
მნიშვნელობის კულტურის ძეგლი.

5. გელათის მონასტრის გალავნის სამხრეთით, მთავარ
შესასვლელში, დავით აღმაშენებლის საფლავია.
გელათის მონასტერი სამეფო სახლის საკუთრება და
საძვალე იყო, ტერიტორიულად ახლოს მდებარეობდა
სამეფოს პოლიტიკურ ცენტრთან - ქუთაისთან, აქ არის
დასაფლავებული სრულიად საქართველოს თითქმის
ყველა მეფე: დავით IV აღმაშენებელი, დემეტრე
I, გიორგი III, თამარი (თამარის ისტორიკოსების
ცნობით) და სხვა. იმერეთის მეფეები: ბაგრატ
III, გიორგი II, გიორგი III, გიორგი VI, ალექსანდრე
V, სოლომონ I და სხვა.
გელათის მონასტერი ერთ-ერთი მდიდარი
ფეოდალური სენიორია იყო. მის მფლობელობაში
ითვლებიდა ვრცელი მიწა-წყალი. მეურნეობაში
წამყვანი დარგი იყო მიწათმოქმედება, განვითარებული
მევენახეობა, ღვინის, თაფლისა და სანთლის
სასაქონლო-საბაზრო წარმოება მონასტერს დიდ ფულად
შემოსავალს აძლევდა.

6. ნაბოსლევის წმ.გიორგის სახელობის ეკლესია

7. ორპირი — სოფელი საქართველოში, იმერეთის
მხარის ტყიბულის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი.
მდებარეობს მდინარე წყალწითელას ნაპირებზე.
ქუთაისი-ტყიბულის სარკინიგზო და საავტომობილო
გზაზე ზღვისდონიდან 300 მეტრი, ტყიბულიდან 22
კილომეტრი. 1926 წლისთვის ორპირის თემი
შედგებოდა 21 სოფლისგან და მისი მოსახლეობა
შეადგენდა 5173 ადამიანს.
სოფელში არის საექიმო პუნქტი, საბავშვო ბაღი,
საჯარო სკოლა და თამარ მეფის სახელობის ეკლესია.

8. ცუცხვათი სოფელი საქართველოში, იმერეთის
მხარის ტყიბულის მუნიციპალიტეტში
ტყიბულის წყალსაცავის დასავლეთით, ზღვის
დონიდან 460 მეტრზე. უახლესი რკინიგზის
სადგურია ორპირი.
სოფელში არის ურთხელის კორომი,
მოედინება მინერალური წყალი. სოფელში არის
საექიმო ამბულატორია და საჯარო სკოლა.
სოფლის ტერიტორიაზე აღმოჩენილია პალეოლითური ხანის
ნასახლარი ცუცხვათის მღვიმოვანი, მრავალსართულიანი
მღვიმური კომპლექსი, რომელსაც იხსენიებენ მაღაროს
სახელითაც.
ვარაუდობენ, რომ სოფლის სახელი
წარმოშობილია ცაცხვისაგან („ცაცხლათი“). წყაროებში
პირველად იხსენიება XVII საუკუნეში. XVIII
საუკუნეში ცუცხვათში დიდ მამულებს ფლობდნენ თავადი
მესხორაძეები. 1712 წელს მესხორაძეებს შესაშური
მასპინძლობა გაუწევიათ მეფე გიორგი V-ისათვის. ქაიხოსრო
მესხორაძეს და მის შვილებს სიმონს და ანდროს, კარის
მღვდლის პეტრე კუპრაშვილისა და მისი შვილებისათვის
იასესა და დავითისათვის მიუციათ წყალობა. მეფე გიორგი V-
მ წელს მესხორაძეებს გადასცა ციხისთაობა და ცუცხვათის
ციხე. ციხე 1721 წელს ოსმალებმა დაიკავეს. 1770 წელს
გაათავისუფლა სოლომონ პირველმა, ხოლო იმერეთის
სამეფოს რუსეთთან შეერთების შემდეგ ციხე-სიმაგრე
დაანგრიეს. ამჟამად შემორჩენილია ციხის კოშკისა და
გალავნის ნაშთები.
აღწერის წელი მოსახლეობა კაცი ქალი
2002 1171 555 616
2014 671 332 339

10. გმადლობთ ყურადღებისთვის
>შეკითხვები?