kurikulum,elektron təqdimat,6 sinif ,Atropatena

1. «Ankara məktəbi»
məktəb-liseyin 6B
sinif şagirdi
Qədirzadə Ayxan
Mövzu:Atropatena
dövləti

2. Atropatena dövləti
 Dövlətin yaranması. Makedoniyalı İsgəndər
Əhəməni hökmdarı III Daranı məğlub etdikdən
sonra burada yerli hakimlərdən canişinlər təyin
etdi. Bu canişinlərdən biri də Midiya satrapı
Atropat idi. Midiyada makedoniyalılara qarşı
üsyan baş verdi. Üsyanın başçısı Bariaks adlı
şəxs idi. Atropat üsyanı yatırdı və Bariaksı əsir
alaraq İsgəndərə təhvil verdi. Bununla da
İsgəndərin etimadını qazandı. İsgəndər Atropatın
qızı ilə sərkərdəsi Perdikkinin nikahını kəsdirdi.
Perdikki ilə qohumluq Atropatın mövqeyini daha
da möhkəmləndirdi. Makedoniyalı İsgəndərin
ölümündən sonra onun yaratdığı imperiya
parçalandı, ayrı-ayrı müstəqil dövlətlər yarandı.
Bu dövlətlərdən biri də Atropatena idi. E.ə. 321-ci
ildə Atropat müstəqil dövlətin hökmdarı oldu.

3.  Təsərrüfat. Atropatenada əhalinin əsas məşğuliyyəti
əkinçilik və maldarlıq idi.
Əkinçilikdə buğda və arpa üstünlük təşkil edirdi. Ölkənin
dağlıq ərazilərində mal-qara sürüləri, at ilxıları saxlanılırdı.
Qoyunçuluq toxuculuğun inkişafına zəmin yaradırdı.
Ölkənin zəngin faydalı qazıntı yataqlarından mis, dəmir,
qızıl, gümüş və s. çıxarılırdı. Bu isə sənətkarlığın
silahqayırma, zərgərlik və digər sahələrinin inkişafına
səbəb oldu.
Sənətkarlar metal və gil qablar, silahlar, toxuculuq
məhsulları, bəzək şeyləri və s. hazırlayırdılar. Ticarətdə
puldan geniş istifadə olunurdu. Atropatena ərazisində
tapılan ən qədim pullar Makedoniyalı İsgəndərin adından
kəsilmişdir.
Atropatenada neft yataqları var idi. Nefti «Midiya
yağı» adlandırırdılar. Ondan hərb işində istifadə olunurdu.

4. Dairələr olan ərazilərdə hansı Atropatena şəhərləri yerləşir?

5. Atropatena dövlətinə aid olanları
seçin.
 Paytaxtı İzirtu şəhəri idi.
 E.ə. 321-ci ildə Atropat müstəqil dövlətin hökmdarı
oldu.
Əhalisi türkdilli və Qafqazdilli
tayfaların birliyindən ibarət idi.
Ölkənin paytaxtı Qəbələ şəhəri idi.
Paytaxtı Qazaka şəhəri idi.
Əhalinin əsas məşğuliyyəti
əkinçilik və maldarlıq idi.

6. Atropatenanın əhalisi kimlər idi?
Sxemi tamamla.
Turkdilli tayfalar
Müqlər Maqlar Kaspilər Kadusilər Mataylar

7. Xronologiyanı tamamlayın.
 E.ə 223-cü il –
 E.ə 190-cı il –
 E.ə 53-cü il –
 E.ə 38-ci il –
 B.e 20-ci il –
Selevkilər dövlətində hakimiyyətə gələn III Antiox
qonşu əraziləri işğal etmək üçün yürüşlərə başladı.
Maqneziya adlı yerdə romalılar Selevkiləri
məğlubiyyətə uğratdılar.
Roma—Parfiya müharibəsi oldu.
Roma sərkərdəsi Antoni Parfiya üzərinə hücuma
keçdi.
Atropatena Parfiyanın (Arşakilərsülaləsinin)
hakimiyyəti altına düşdü.

8. Səhvləri tapın.
 E.ə. III əsrin sonlarında Roma ilə Atropatena arasında
münasibətlər daha da kəskinləşdi. E.ə. 54-cü
ildə Roma—Atropatena müharibəsi oldu. Bu müharibədə
romalılar məğlubiyyətə uğradılar. Həmin müharibədə
Albaniya dövləti Parfiyanın tərəfində idi.
E.ə. 48-ci ildə Albaniya sərkərdəsi Antoni Atropatena
üzərinə hücuma keçdi.
Albanlar qalib gəldilər. Bundan sonra Antoni
Atropatenanın mərkəzi şəhərlərindən biri olan Fraaspaya
hücum etdi. Şəhər yaxşı müdafiə olunurdu. Ona görə də
uzunsürən mühasirə heç bir nəticə vermədi. Romalılar
geri çəkildilər. Bu döyüşlərdə Antoni 40 min nəfərə yaxın
əsgər itirdi və Atropatenanı tərk etməyə məcbur oldu.

9. Cavab
 E.ə. I əsrin ortalarında Roma ilə Parfiya arasında
münasibətlər daha da kəskinləşdi. E.ə. 53-cü
ildə Roma—Parfiya müharibəsi oldu. Bu müharibədə
romalılar məğlubiyyətə uğradılar. Həmin müharibədə
Atropatena dövləti Parfiyanın tərəfində idi.
E.ə. 38-ci ildə Roma sərkərdəsi Antoni Parfiya üzərinə
hücuma keçdi.
Romalılar qalib gəldilər. Bundan sonra Antoni
Atropatenanın mərkəzi şəhərlərindən biri olan
Fraaspaya hücum etdi. Şəhər yaxşı müdafiə olunurdu.
Ona görə də uzunsürən mühasirə heç bir nəticə
vermədi. Romalılar geri çəkildilər. Bu döyüşlərdə Antoni
35 min nəfərə yaxın əsgər itirdi və Atropatenanı tərk
etməyə məcbur oldu.

10. Boşluqları doldurun.
 Atropatena və Selevkilər. ..................................vəfatından
sonra yaranan dövlətlərdən biri də
................................idi. ....................... ildə Selevkilər
dövlətində hakimiyyətə gələn ................... qonşu əraziləri
işğal etmək üçün yürüşlərə başladı. O, ................yenidən
asılı vəziyyətə saldı.
Bu zaman ........................hövzəsində qüdrətli
....................yaranmışdı. Roma dövləti öz hakimiyyətini
daha böyük ərazilərə yaymağa çalışırdı. Ona görə də
Selevkilərlə ......................arasında müharibələr baş verirdi.
E.ə. ......................................... adlı yerdə romalılar
Selevkiləri məğlubiyyətə uğratdılar. Selevkilər dövləti
parçalandı. Atropatena dövləti Selevkilərdən ayrılıb yenidən
müstəqil oldu.

11. Cavab
 Atropatena və Selevkilər. Makedoniyalı İsgəndərin
vəfatından sonra yaranan dövlətlərdən biri də Selevkilər
dövləti idi. E.ə. 223-cü ildə Selevkilər dövlətində
hakimiyyətə gələn III Antiox qonşu əraziləri işğal etmək
üçün yürüşlərə başladı. O, Atropatenanı yenidən asılı
vəziyyətə saldı.
Bu zaman Aralıq dənizi hövzəsində qüdrətli Roma
dövləti yaranmışdı. Roma dövləti öz hakimiyyətini daha
böyük ərazilərə yaymağa çalışırdı. Ona görə də
Selevkilərlə Roma dövləti arasında müharibələr baş
verirdi.
E.ə. 190-cı ildə Maqneziya adlı yerdə romalılar Selevkiləri
məğlubiyyətə uğratdılar. Selevkilər dövləti parçalandı.
Atropatena dövləti Selevkilərdən ayrılıb yenidən müstəqil
oldu.

12. Sxemi tamamla.
Atropatenada təsərrüfat
Əhalinin məşğuliyyəti
Sənətin hansı sahələri
inkişaf tapmışdı?
Ticarətdə istifadə
olunan pullar
Hərb işində istifadə
olunan faydalı qazıntı
Atropatenada əhalinin əsas məşğuliyyəti
əkinçilik və maldarlıq idi. Əkinçilikdə
buğda və arpa üstünlük təşkil edirdi.
Atropatenada neft yataqları var idi.
Nefti «Midiya yağı» adlandırırdılar.
Ondan hərb işində istifadə olunurdu.
Ticarətdə puldan geniş istifadə olunurdu.
Atropatena ərazisində tapılan ən qədim pullar
Makedoniyalı İsgəndərin adından kəsilmişdir.
Ölkənin zəngin faydalı qazıntı yataqlarından
mis, dəmir, qızıl, gümüş və s. çıxarılırdı. Bu
isə sənətkarlığın silahqayırma, zərgərlik və
digər sahələrinin inkişafına səbəb oldu.
Əkinçilikdə buğda və arpa üstünlük təşkil edirdi.
Ölkənin dağlıq ərazilərində mal-qara sürüləri, at
ilxıları saxlanılırdı. Qoyunçuluq toxuculuğun
inkişafına zəmin yaradırdı.

13. «Atropatenada memarlığın inkişafı» cədvəlini tamamla.
Şəhərlər
salınırdı.
Kimlər
tərəfindən
Əhatə
olunurdu
Əhalinin
məşğuliyyəti
Karvan yolları
üzərində və
məbədlərin
ətrafında
Ayrı-ayrı
hökmdarlar
tərəfindən
Karvan
yolları
boyunca
Sənətkarlıq,
əkinçilik və
maldarlıq

14. Atropatena şəhərləri
Qazaka Fraaspa Fanaaspa Aqnazana
Cədvəlləri tamamla.
Strabon Ptolomey Plutarx
Atropatena şəhərləri haqqında yazmışlar