1. DELPHĠ TEMEL KONULARI
• Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
• Sabit, DeğiĢken Türleri Ve
Tanımlamaları,
• DeğiĢken DönüĢümleri
• Fonksiyonlar Ve Prosedürler
2. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
VCL (Visual Component Library) bileĢenleri
kullanıcı Delphi'de Windows programları yazarken
iĢini kolaylaĢtırmak amacıyla üretilmiĢlerdir.
VCL bileĢenler sadece Windows iĢletim sistemi için
tasarlanmıĢtır.
VCL (Visual Component Library ya da Görsel
Bileşen Kütüphanesi)
4. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
Standard
Button: Basılabilen bir buton oluĢturan bileĢen. En çok kullanılan olayı
OnClick’tir.
CheckBox: Form penceresinde bir seçeneğin onaylanıp-
onaylanmadığını gösteren bir bileĢen. En çok kullanılan olayı
OnClick’tir.
5. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
ComboBox: Form penceresinde birden fazla seçenekten birini seçmek
için kullanılan bileĢen. Seçeneklerden seçileni gösterir. En çok
kullanılan olayı OnChange’tir.
Edit: Tek satır yazı, rakam vb. bilgiler girmek için kullanılan bileĢen. En
çok kullanılan olayı OnChange’tir.
GroupBox: Form penceresinde birden fazla bileĢeni bir araya getirmek
için kullanılan bileĢendir. Panel bileĢenine göre daha az kaynak harcar.
En çok kullanılan olayı OnClick’tir.
Label: Form penceresine yazı eklemek için kullanılan bileĢen. En çok
kullanılan olayı OnClick’tir.
ListBox: Form penceresinde birden fazla seçenekten birini seçmek için
kullanılan bileĢen. Seçeneklerden hepsini gösterir. En çok kullanılan
olayı OnChange’tir.
6. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
Mainmenu: Form penceresine bir Ana menü eklemek için kullanılan
bileĢen. En çok kullanılan olayı OnClick’tir.
Memo: Birden fazla satıra yazı yazılabilecek bileĢen. En çok kullanılan
olayı OnChange’tir.
Panel: Form penceresinde birden fazla bileĢeni bir araya getirmek için
kullanılan bileĢen. En çok kullanılan olayı OnClick’tir.
PopupMenu: Form penceresinde bileĢenlere sağ tıklandığında
açılacak menüler oluĢturmak için kullanılabilecek bileĢen. En çok
kullanılan olayı OnClick’tir.
RadioButton: Form Penceresinde birden fazla seçenekten birini
seçmek için kullanılabilecek bir bileĢen. Her seçenek için bir
RadioButton bileĢeni eklenir. En çok kullanılan olayı OnClick’tir.
7. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
RadioGroup: Form penceresinde birden fazla seçenekten birini
seçmek için kullanılabilecek bir bileĢen. RadioButton’a benzer.
Tüm seçenekler için bir bileĢen yeterlidir. En çok kullanılan olayı
OnClick’tir.
ScrollBar: Form penceresinde bir maksimum ve bir minimum
değerler arasında değerlerin seçilebildiği ayrıca ekranda bir
kaydırma gerektiğinde kullanılan bileĢen. En çok kullanılan olayı
OnChange’tir.
TPanel: Bu kod bir etiket denetimi panelinde düĢtü ve kısa
sürede panel üzerine etiket sürüklerken etiketin sürükleyerek
durdurur izin vermez
TActionList: Menü öğeleri ve düğmeler gibi bileĢenler ve
denetimler tarafından kullanılıyor olabilir eylemlerin bir listesini
tutar.
8. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
Additional
Bevel: Form üzerindeki bazı nesneleri görsel olarak ayrı pencerede gibi
göstermek kullanılan bileĢen.
BitBtn: Üzerine resim yerleĢtirilebilen buton Ģeklinde bileĢen.
CheckListBox : Listbox ve check box bileĢenin birleĢtirilmiĢ halidir. Verilen
listeden birden fazla seçeneğin seçilmesini sağlar.
Image: Resim göstermek için kullanılan bileĢen.
MaskEdit : Edit bileĢenine benzer. Her türlü bilgi giriĢini değil de formatlı
bilgi giriĢini kabul eder.
9. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
TDrawGrid sütun ve satır biçiminde bilgi görüntüleyen bir kılavuz
denetimi temsil eder.
StringGrid: Tablo oluĢturmak için kullanılan bileĢen.
Shape: Form penceresine geometrik Ģekiller eklemeyi sağlayan
bileĢen.
SpeedButton : Kullanılabilen bir butondur. Basılınca tekrar basılıncaya
kadar basılı kalabilir, birden fazla kullanılırsa RadioButton gibi
davranabilir.
10. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
WĠN 32
TabControl: Form penceresinde çoklu sayfalar sağlayarak bunlara Tab
tuĢu ile geçiĢ sağlayan bileĢen.
PageControl: Form üzerinde çoklu sayfalar sağlayan bileĢen.
TImageList tarafından dizinini ifade edilebilir her biri aynı büyüklükte
görüntülerin bir koleksiyon temsil eder.
11. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
TRichEdit :Windows zengin metin düzenleme denetimi için bir sarıcı.
TTrackBar :Bir iz çubuğu denetimi için bir sarıcı.
TProgressBar :Basit bir ilerleme çubuğu görüntüler.
TUpDown :Windows yukarı-aĢağı kontrolü için bir sarıcı.
THotKey :Windows Ortak Denetim sıcak anahtar için bir sarıcı.
TAnimate:Bir animasyon kontrolüdür.
TDateTimePicker :Tarih ve saat girme için bir liste kutusu görüntüler.
TToolBar satırlar onları düzenlemek ve otomatik olarak kendi
boyutlarını ve konumlarını ayarlama, araç düğmeler ve diğer
denetimleri yönetir.
TCoolBar:TaĢınabilir, yeniden boyutlandırılabilir bandında pencereli
denetimler bir koleksiyon görüntüler.
TPageScroller bir araç çubuğu gibi, dar bir pencere için bir ekran
alanını tanımlar.
TComboBoxEx gibi liste giriĢleri görüntü olarak geniĢletilmiĢ açılan
kutu özellikleri destekleyen bir açılan kutu temsil eder.
12. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
SYSTEM
TTimer :Windows API zamanlayıcı fonksiyonları kapsüller.
MediaPlayer : Ses ve video formatındaki dosyaları çalıĢtırmayı sağlayan
bileĢen.
TPaintBox: Uygulamaları bir görüntüyü render için kullanabileceğiniz bir
tuval sağlar.
13. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
Delphi Dialogs Sayfasında Bulunan Bazı VCL Bileşenler:
SaveDialog: Program içerisinde Dosya kaydet diyalogunun
kullanılmasını sağlayan bileĢen.
OpenDialog : Program içerisinde Dosya aç diyalogunun kullanılmasını
sağlayan bileĢen.
OpenPictureDialog : Program içerisinde -sadece resim dosyaları için-
Dosya aç diyaloğunun kullanılmasını sağlayan bileĢen. Resim
dosyaları için geliĢmiĢ özellikleri vardır.
ColorDialog : Program içerisinde renk seçmek için kullanılan Renk
Seçme diyaloğunun kullanılmasınınım sağlayan bileĢen.
14. Temel VCL Kontrolleri Ve Kullanımları
FontDialog : Program içerisinde yazıtipi seçmek için kullanılan Font
diyalogunun kullanılmasınını sağlayan bileĢen.
PrintDialog : Program içerisinde Yazdır diyaloğunun kullanılmasını
sağlayan bileĢen.
PrinterSetupDialog : Program içerisinde yazıcı ayarlarının yapıldığı
Yazıcı ayarları diyaloğunun kullanılmasını sağlayan bileĢen.
FindDialog : Program içerisinde Bul (Find) diyaloğunun kullanılmasını
sağlayan bileĢen.
15. DeğiĢken Türleri Ve Tanımlamalar
Değişken nedir, ne işe yarar?
Basitçe açıklayacak olursak, RAM’de veri tutmaya yarar ve Delphi’de
ki tüm iĢlemler değiĢkenler üzerinden yürür.
Değişken Dönüşümleri
Bazen bir sayıyı bir string içinde veya bir reel sayıyı tamsayı gibi
kullanmak gerekir. Örneğin bir sayıyı Text kutusunda normal olarak
gösteremezsiniz. Bu gibi durumlarda tip dönüĢtürme fonksiyonlarını
kullanmamız gerekir. Aynı durum Text kutusuna girilen bir sayının
iĢleme tabi tutulması içinde gereklidir.
16. DeğiĢken Türleri Ve Tanımlamalar
SAYILARI STRİNGE ÇEVİRMEK:
Tam sayı tipindeki değiĢkenleri stringe çevirmek için IntToStr
fonksiyonu kullanılır.
IntToStr(Sayı)
FloatToStr(Sayı)
CurrToStr(Sayi)
FloatToStr fonksiyonu herhangi bir tipteki reel sayıyı stringe çevirir.
Sonucun sadece 15 basamağı alınır. CurrToStr fonksiyonu ise
Currency tipindeki sayıları 19 basamağa kadar çevirir. Yani daha
hassastır.
17. DeğiĢken Türleri Ve Tanımlamalar
STRINGLERİ SAYIYA ÇEVİRMEK:
String değiĢken içindeki bir sayıyı örneğin Edit kutusuna yazılmıĢ bir
sayıyı aritmetik bir iĢlemde kullanabilmek veya sayısal bir değiĢkene
aktarabilmek için sayıya çevrilmesi gerekir.
String ifadeleri tam sayıya çevirmek için StrToInt fonksiyonu kullanılır.
StrToInt(Str)
Str stringini tamsayıya çevirir.
18. Prosedürler Ve Fonksiyonlar
Prosedür Adı: Prosedüre verilecek addır. Prosedür bu isim kullanılarak
tanımlanır. DeğiĢken tanımı için geçerli olan kısıtlamalar bu ad içinde
geçerlidir.
Giriş Parametreleri : Prosedüre, çağırıldığı yerden gönderilen
bilgilerdir. Araya virgül konarak birden fazla giriĢ parametresi
tanımlanabilir. Parametrenin tanımından sonra o parametrenin tipi iki
nokta iĢaretinden sonra belirtilir.
Sabit, değişken,Tip tanımı : Prosedürenin kullanılacağı değiĢkenler,
sabitler veya tipler bu blokta tanımlanır. Bu blokta tanımlanan
değiĢkenler local değiĢkenlerdir. Yani bu değiĢkenleri sadece prosedür
kullanabilir.
Program kodları : Bu kısımda prosedürün yapması gereken iĢi
belirleyen kodlar bulunur.
19. Prosedürler Ve Fonksiyonlar
Prosedürler
BaĢka bir program tarafından çalıĢtırılarak kullanılabilen bağımsız
komut setlerine PROSEDÜR denir.
NEDEN KULLANILIR?
TEMEL NEDENLERĠNDEN BĠRĠ, BĠR PROSEDÜRÜN PROGRAM
ĠÇĠNDE FARKLI YERLERDE BĠR ÇOK KEZ KULLANILABĠLĠR
OLMASIDIR.
AYNI KOMUT SETLERĠNĠN TEKRARI PROGRAM KAYNAK
KODUNUN BÜYÜMESĠNE NEDEN OLUR, HATA GĠDERME VE
ĠYĠLEġTĠRME SÜREÇLERĠ DE YAVAġLAR
20. Prosedürler Ve Fonksiyonlar
Fonksiyonlar
Bu tür prosedürlerin en tipik özelliği , çağıran programa tek bir sonuç
değeri aktarmasıdır.Bu sonuç sayısal ya da karakter içerekli olabilir.
FONKSĠYONLARIN DĠĞER BĠR ÖZELLĠĞĠ, HERHANGĠ BĠR
KOMUT SATIRINDA ÇALIġTIRILIRLAR VE ELDE EDĠLEN
SONUCU, ADININ GEÇTĠĞĠ KONUMA GETĠRĠRLER.
BU NEDENLE FONKSĠYON BĠTĠRĠLMEDEN ÖNCE, FONKSĠYON
ADINA, BĠR DEĞĠġKENE YAPILDIĞI GĠBĠ BĠR ATAMA
YAPILMALIDIR
