2. • Peloponeski rat je
sukob između Delskog
saveza (predvođenog A
tinom) i Peloponeskog
saveza (predvođenog S
partom). Rat je, sa
jednim prekidom, trajao
27 godina (od 431.
do 404. god. pne.) i
obuhvatio je skoro ceo
antički svet. Rat je
završen
pobedom Sparte

3. Datum 431 – 25. april 404. pne.
Lokacija-kopnena Grčka, Mala Azija, Sicilija
Rezultat-pobjeda Peloponeskog saveza
Teritorijalne
promene-raspuštanje Delskog saveza

4. Sazetak rata
Prva faza je trajala deset godina, od 431. pne.
pne. do 421. pne. . Karakterisana je kopnenim
prodorima Peleponeskog saveza na Atiku i
pustošenjem atinske zemlje. Atinjani,
vođeni Periklom, su izabrali da ne ulaze u direktan
sukob sa nadmoćnom dorskom vojskom, već su se
oslonili na svoju flotu kojom su napadali
obale Peloponeza i trudili se da ometu
trgovinu Korinta sa Sicilijom. Taj period je obeležen
i pojavom kuge, usled koje je Atina izgubila
četvrtinu svojeg stanovništva i trećinu hoplita. Prva
faza je okončana Nikijinim mirom 421. pne., koji je
trebao da traje 50 godina .

5. Druga faza je trajala, takođe, deset godina od 421.
pne. do 411. pne. . Najvažniji događaj je Atinski pohod
na Siciliju (415. pne. ), pre svega protiv grada Sirakuze.
Ekspedicija se, posle pomorskog poraza u sirakuškoj
luci, završila i katastrofom kopnene vojske. Atinske
snage su izgubile preko 200 brodova i 35.000 hoplita.
Posle poraza Atina se našla u očajnom položaju, bez
novčanih rezervi i sa sve nepouzdanijim saveznicima.
Vrhunac krize predstavlja oligarhijski prevrat koji na
vlast dovodi tzv. Veće od četiri stotine i otvoren raskol
prevratnika sa flotom i vojskom stacioniranom u Joniji.

6. Treću fazu (od 411. pne. do 404. pne. ) odlikuju borbe
za kontrolu Helesponta, preko koga se vršio uvoz žita i
drvne građe iz oblasti oko Crnog mora. Tokom
poslednjih sedam godina, atinska flota je očajnički
branila konvoje. Iako su Atinjani imali znatnih uspeha
u bitkama kod Abida, Kizika i Arginusa, podlegli su
poslednjoj bici kod Egospotama 405. pne. .
Rat se završio 404. pne. kapitulacijom Atine. Flota je
zaplenjena, zidovi koji su spajali grad sa Pirejom,
trgovačkom i ratnom lukom su srušeni, a prekomorski
posedi su joj oduzeti.

7. •
Prema Tukididu uzrok rata je strah od
rasta Atinske moći tokom 5 veka pne. .
Tokom Grčko-Persijskih
ratova formiran jeDelski
savez nekoliko polisa da bi postojala i
bila financirana stalna mornarica, koja
se može koristiti protiv Persije.Atina je
bila najveći član saveza, a imala je i
najveću mornaricu. Zbog toga Atina
preuzima vođstvo saveza. Tokom
sledećih dekada Atina pretvara Delski
savez u Atinsku imperiju. Neki članovi
saveza su se s tim slagali, a neki su se
bunili. Postepeno sredstva namenjena
obrani od Persije počela su se koristiti
za Atinske projekte. Perikle je
premestio središte saveza sa Dela u
Atinu, a sredstva saveza su korištena i
za gradnju Partenona.

8. • Strategija Sparte je bila da
invazijom okoline Atine
onemogudi Atini pristup
obradivoj zemlji. Pošto
je Atina imala pristup moru,
nije trpila mnogo. Mnogi
Atinjani su napustili svoje
farme i preselili se unutar
zidina, koje su povezivale
Atinu sa njenom
lukom Pirejem. Spartanci bi
okupirali okolicu Atine samo
po 3 sedmice, a najduže 40
dana

9. • Tokom rata na Siciliji, po
savetu Alkibijada Spartanci se učvšćuju kraj
Atine u Dekeliji, da bi sprečili Atinjanima
korištenje zemlje celu godinu. Utvrđenje u
Dekeliji sprečava bilo kakav kopneni prevoz
namirnica. Atina je prinuđena da dobavlja
namirnice morskim putem po daleko većoj
ceni. Posle poraza Atina se našla u očajnom
položaju, bez novčanih rezervi i sa sve
nepouzdanijim saveznicima.

10. Posle propasti Sicilijanske ekspedicije Atina se našla u
očajnom položaju sa sve nepouzdanijim
saveznicima. Sparta ohrabruje pobunu Atinskih
saveznika, tako da se pobunilo mnogo jonskih
gradova. Sirakužani pomažu svojom mornaricom na
Peloponezu, a i Persijanci pomažu Spartu i novcem i
brodovima. Atina se našla na rubu propasti.
Ipak uspevaju da prežive , jer im neprijatelji nisu bili
dovoljno žustri. Korint i Sirakuza su sporo dovukli
svoje brodove, a i drugi saveznici su bili dosta
spori. Persijanci su isto tako bili spori u ispunjavanju
obedanja u novcu i brodovima.

13. • Uz spartansku pomod antidemokratska stranka
trideset oligarha zavladala je u Atini 404. pne..
Demokratija je ukinuta. Demokratija je ponovo
uspostavljena, a oligarsi su svrgnuti 403. pne. .
• Sparta je postala dominantana sila u Grčkoj. Atina
to više nije bila. Atina se nešto povratila
tokom Korintskog rata. Sparta je doživela poraz
od Tebe tek 371. pne. , da bi samo nešto kasnije
došlo do makedonske dominacije.