1. การใชงานคําสั่ง UNIX เบื้องตน
ระบบปฏิบัติการ (Operating System) คือ กลุมของคําสั่งที่รวมกันทํางาน เพื่อควบคุมการทํางานของ
Hardware และ software Applucation อื่นๆ ของคอมพิวเตอร เราอาจจะแบง OS ตามลักษณะการใชงาน
ออกเปน 2 จําพวกคือ
1.Single-User เปน OS ที่ในขณะใดขณะหนึ่งจะใหบริการแกผูใชเพียงคนเดียว เปน
ระบบปฏิบัติการขนาดเล็ก สะดวกในการควบคุมการทํางาน เชน DOS Windows95/98 ฯลฯ
2.Multi-User เปน OS ที่ใหผูใชมากกวาหนึ่งคนเขาทํางานไดพรอม ๆ กัน โดยการตอออกเปน
terminal ยอยๆ ใชกับระบบขนาดใหญ เปน OS ที่ไมยึดติดกับระบบเครื่องระบบใดระบบหนึ่ง เปน OS
ที่เปน Multi-user และ Multi-tasking เชน Unix , Novell , Linux , SunOS ฯลฯ
หนาที่ของ OS ที่เปน Multi User
I/O คือการนําเขาและจัดเก็บขอมูลลงบนอุปกรณของคอมพิวเตอร เชน การบันทึกลง disk หรือการ
แสดงผลทาง จอภาพหรือ พริ้นเตอร
การจัดการขอมูล คือการจัดเก็บขอมูลเปนไฟล(files)หรือรวมกันเปน directory
Command คือคําสั่งที่จะใหผูใชพิมพให คอมพิวเตอรประมวลผล
Time Sharing การบริหารเวลาสําหรับการทํางานพรอมกันหลายๆ งานหรือหลายๆ คน
โปรแกรมที่ชวยในการพัฒนาโปรแกรม เชน Complier ตางที่มีอยูบน OS แตละตัว เชนใน linux ก็จะมี
ภาษาตางๆเชน C , C++ และอื่นๆอีกหลายภาษา
ระบบความปลอดภัยของขอมูลของแตละ user ที่คนอื่นไมสามารถเขามากระทําไดโดยมิไดรับอนุญาต
การติดตอกันเปนเครือขายเพื่อใชทรัพยากรรวมกัน

2. คําสั่ง
คําสั่ง telnet
เปนคําสั่งที่เปลี่ยน host ที่ใชอยูไปยัง host อื่น (ใน Windows 95 ก็มี)
รูปแบบ $ telnet hostname
เชน c:> telnet student.rit.ac.th เปลี่ยนไปใช host ชื่อ student.rit.ac.th
$ telnet 202.44.130.165 เปลี่ยนไปใช host ที่มี IP = 202.44.130.165
$ telnet 0 telnet เขา host ที่ใชอยูนะขณะนั้น
เมื่อเขาไปไดแลวก็จะตองใส login และ password และเขาสูระบบยูนิกสนั้นเอง
คําสั่ง ftp
ftp เปนคําสั่งที่ใชถายโอนไฟลขอมูลจากที่หนึ่ง ไปยังอีกที่หนึ่ง โดยการติดตอกับ host ที่เปน ftp นั้น
จะตองมี user name และมี password ที่สรางขึ้นไวแลว แตก็มี ftp host ที่เปน public อยูไมนอยเชนกัน
ดังนั้นจะมี user name ที่เปน publicเชนกัน คือ user ที่ชื่อวา anonymous สวน password ของ user
anonymous นี้จะใชเปน E-mail ของผูที่จะ connect เขาไปและโปรแกรมสวนใหญก็จะอยูใน directory
ชื่อ pub
รูปแบบ $ ftp hostname
เชน c:windows> ftp wihok.itgo.com
$ ftp ftp.nectec.or.th
คําสั่ง ftp จะมีคําสั่งยอยที่สําคัญๆ ไดแก
ftp> help ใชเมื่อตองการดูคําสั่งที่มีอยูใในคําสั่ง ftp
ftp> open hostname ใชเมื่อตองการ connect ไปยัง host ที่ตองการ
ftp> close ใชเมื่อตองการ disconnect ออกจาก host ที่ใชงานอยู
ftp> bye หรือ quit ใชเมื่อตองการออกจากคําสั่ง ftp
ftp> ls หรีอ dir ใชแสดงชื่อไฟลที่มีอยูใน current directory ของ host นั้น
ftp> get ใชโอนไฟลทีละไฟลจาก host ปลายทางมายัง localhost หรือเครื่องของเรานั้นเอง
ftp> mget ใชโอนไฟลทีละหลายๆไฟลจาก host ปลายทางมายัง localhost
ftp> put ใชโอนไฟลทีละไฟลจาก localhost ไปเก็บยัง host ปลายทาง
ftp> mput ใชโอนไฟลทีละหลายๆไฟลจาก localhost ไปเก็บยัง host ปลายทาง
ftp> cd ใชเปลี่ยน directory

3. ftp> delete และ mdelete ใชลบไฟล
คําสั่ง ls
มีคาเหมือนกับ คําสั่ง dir ของ dos
รูปแบบ $ ls [-option] [file]
option ที่สําคัญ
l แสดงแบบไฟลละบรรทัด แสดง permission , เจาของไฟล , ชนิด , ขนาด , เวลาที่สราง
a แสดงไฟลที่ซอนไว ( dir /ah)
p แสดงไฟลโดยมี / ตอทาย directory
F แสดงไฟลโดยมีสัญญลักษณชนิดของไฟลตอทายไฟลคือ
/ = directory
* = execute file
@ = link file
ld แสดงเฉพาะ directory (dir /ad)
R แสดงไฟลที่อยูใน directory ดวย (dir /s)
เชน
$ ls
$ ls -la
คําสั่ง more
แสดงขอมูลทีละหนาจอ อาจใชรวมกับเครื่องหมาย pipe line ( | ) หากตองการดูหนาถัดไปกด space ดู
บรรทัดถัดไปกด Enter เชน
$ ls -la | more
$ more filename
คําสั่ง cat
มีคาเหมือนกับ คําสั่ง type ของ dos ใชดูขอมูลในไฟล เชน
$ cat filename

4. คําสั่ง clear
มีคาเหมือนกับ คําสั่ง cls ของ dos ใชลบหนาจอ terminal ใหวาง
$ clear
คําสั่ง date
ใชแสดง วันที่ และ เวลา
$ date 17 May 1999
คําสั่ง cal
ใชแสดง ปฏิทินของระบบ
รูปแบบ $ cal month year เชน
$ cal 07 1999
คําสั่ง logname
คําสั่งแสดงชื่อผูใชขณะใชงาน
$ logname
คําสั่ง id
ใชแสดงชื่อและกลุมมของผูใชงาน
$ id
คําสั่ง tty
แสดงหมายเลข terminal ที่ใชงานอยู
$ tty
คําสั่ง hostname
คําสั่งแสดงชื่อเครื่องที่ใชอยู
$ hostname
คําสั่ง uname
คําสั่งแสดง ชื่อและรุนของ OS ชื่อและรุนของ cpu ชื่อเครื่อง

5. $ uname -a
คําสั่ง history
คําสั่งที่ใชดูคําสั่งที่ใชไปแลวกอนหนานี้
$ history
เวลาเรียกใชตองมี ! แลวตามดวยหมายเลขคําสั่งที่ตองการ
คําสั่ง echo และ banner
$ echo "Hello" ใชแสดงขอความ "Hello" ขนาดปกติ
$ banner "Hello" ใชแสดงขอความ "Hello" ขนาดใหญ
คําสั่ง who , w และ finger
ใชแสดงวาใครใชงานอยูบางขณะนั้น
$ who
$ w
$ finger ดูผูใชที่ host เดียวกัน
$ finger @daidy.bu..ac.th ดูผูใชโดยระบุ Host ที่จะดู
$ finger wihok ดูผูใชโดยระบุคนที่จะดูลงไป
$ who am i แสดงชื่อผูใช เวลาที่เขาใชงาน และ หมายเลขเครื่อง
$ whoami เหมือนกับคําสั่ง logname
คําสั่ง pwd
แสดง directory ที่เราอยูปจจุบัน
$ pwd
คําสั่ง mkdir
ใชสราง directory เทียบเทา MD ใน DOS
$ mkdir dir_name
คําสั่ง cp
ใช copy ไฟลหนึ่ง ไปยังอกไฟลหนึ่ง

6. รูปแบบ $ cp [-irfp] file_source file_target
option -i หากมีการทับขอมูลเดิมจะรอถามกอนที่จะทับ
option -r copy ไฟลทั้งหมดรวมทั้ง directory ดวย
option -f ไมแสดงขอความความผิดพลาดออกหนาจอ
option -p ยืนยันเวลาและความเปนเจาของเดิม
$ cp file_test /tmp/file_test
คําสั่ง mv
ใช move หรือเปลี่ยนชื่อไฟล
รูปแบบ $ mv [-if] file_source file_target
ความหมายของ option เชนเดียวกับ cp
$ mv index.html main.html เปลี่ยนชื่อไฟล index.html เปน main.html
คําสั่ง rm
ใชลบไฟลหรือ directory โดยที่ยังมีขอมูลภายในเทียบเทา del และ deltree ของ dos
รูปแบบ $ rm [-irf] filename
$ rm -r dir_name ลบ dir_name โดยที่ dir_name เปน directory วางหรือไมวางก็ได
$ rm -i * ลบทุกไฟลโดยรอถามตอบ
คําสั่ง rmdir
ใชลบ directory ที่วาง เทียบเทากับ rd ของ Dos
$ rmdir dir_name
คําสั่ง alias
ใชยอคําสั่งใหสั้นลง
$ alias l = ls -l
$ alias c = clear
คําสั่ง unalias
ใชยกเลิก alias เชน
$ unalias c

7. คําสั่ง type
ใชตรวจสอบวาคําสั่งที่ใชเก็บอยูที่ใดของระบบ
รูปแบบ $ type command
$ type clear
คําสั่ง find
ใชคนหาไฟลที่ตองการ เชน
$ find /usr/bin -name "*sh" -print หาไฟลที่ลงทายดวย sh จาก /usr/bin
คําสั่ง grep
ใชคนหาขอความที่ตองการจากไฟล
$ grep ขอความ file
คําสั่ง man
man เปนคําสั่งที่เปนคูมือการใชคําสั่งแตละคําสั่งเชน
$ man ls
$ man cp
คําสั่ง write
ใชสงขอความไปปรากฎที่หนาจอของเครื่องที่ระบุในคําสั่งไมสามารถใชขาม host ได
เชน $ write s0460003
คําสั่ง mesg
$ mesg ดู status การรับการติดตอของ terminal
$ mesg y เปดให terminal สามารถรับการติดตอได
$ mesg n ปดไมให terminal สามารถรับการติดตอได
คําสั่ง talk
ใชติดตอสื่อสารแบบสองทาง เหมือนกับการคุยโดยผูสง ๆ ไปแลวรอการตอบกลับจาก ผูรับ สามารถ
หยุดการติดตอโดย Ctrl + c สามารถใชขาม host ได

8. รูปแบบ $ talk username@hostname
คําสั่ง pine
ใชอานและสงจดหมายขางในจะมี menu ใหใช
คําสั่ง tar
ใชสําหรับ รวมไฟลยอยใหเปนไฟล Packet คลายๆกับการ zip หลายๆไฟลใหเปนไฟลเดียวแตขนาด
ไฟลไมไดลดลงอยางการ zip โดยไฟล output ที่ไดจะตั้งชื่อเปน filename.tar หรือการแตกไฟล packet
จาก filename.tar ใหเปนไฟลยอยมักจะใชคูกับ gzip หรือ compress เพื่อทําการลดขนาด packet ใหเล็ก
ลง
รูปแบบการใช
$ tar -option output input
-option ประกอบดวย -cvf , -tvf , -xvf แสดงดังดานลาง
output คือ ไฟล.tar หรืออาจจะเปน device เชน tape ก็ได
input คือ ไฟลหรือกลุมไฟลหรือ directory หรือรวมกันทั้งหมดที่กลาวมา
$ tar -cvf Output_file.tar /home/myhome/*
Option -cvf ใชสําหรับการรวมไฟลยอยไปสูไฟล .tar จากตัวอยาง รวมไฟลทุกไฟลที่อยูใน
/home/myhome/ เขาสูไฟลชื่อ Output_file.tar
$ tar -tvf filename.tar
Option -tvf ใชแตกไฟล .tar เปนไฟลยอยๆแบบ preview คือแสดงใหดูไมไดแตกจริงอาจใชคูกับ คําสั่ง
อื่น เพื่อใหไดประโยชนตามตองการ เชน tar -tvf filename.tar |more
$ tar -xvf filename.tar
Option -xvf ใชแตกไฟล .tar เปนไฟลยอยๆ โดยจะแตกลง ณ current directory
คําสั่ง gzip
ใช zip หรือ Unzip ไฟล packet โดยมากแลวจะเปน .tar เชน
$ gzip filename.tar ผลที่ไดจะไดไฟลซึ่งมีการ zip แลวชื่อ filename.tar.gz
$ gzip -d filename.tar.gz ใช unzip ไฟลผลที่ไดจะเปน filename.tar

9. คําสั่ง Compress และ Uncompress
หลังจากการ compress แลวจะไดเปนชื่อไฟลเดิมแตตอทายดวย .Z การใชงานเหมือนกับ gzip และ gzip
-d เชน
$ compress -v file.tar จะไดไฟลชื่อ file.tar.Z โดย Option -v จะเปนการ verify การ compress
$ uncompress -v file.tar.Z
Operating System Component
1.Kernel คือหัวใจของระบบจะควบคุมการทํางานภายในทั้งหมดของระบบคอมพิวเตอร เชน
การเตรียมทรัพยากรตางๆของระบบ การจัดเก็บขอมูล การบริหารหนวยความจํา การควมคุมอุปกรณ
ตางๆที่ตออยู ตัว kernel จะขึ้นกับ ชนิดของเครื่องดังนั้นเราตองใช kernel คนละตัวกันหากใชเครื่องคน
ละตระกูลกัน
2.File System (FS) คือโครงสรางการจัดเก็บขอมูลในฮาร็ดดิสก เพื่อให OS สามารถอานเขียน
ใชไฟลที่ตองการไดอยางมีประสิทธิภาพ โดยที่ OS แตละตัวจะมี FS ที่แตกตางกัน เชน
Operating System File System
DOS/Windows95 FAT12,FAT16
Windows98/95-osr FAT12,FAT16,FAT32
Windows NT NTFS,FAT16,HPFS
OS/2 FAT12,FAT16,HPFS
Linux EXT2,VFAT,HPFS,NTFS,etc.
SunOS UFS
ฯลฯ ฯลฯ
หมายเหตุ เนื่องจาก Linux ใช File System แบบ Ext2 (Extended Files System 2) จึงทําให Linux

10. สามารถมองเห็นดิสกกอนที่ใหญมากมีขนาดถึง 4 เทราไบต(Tbytes) หรือขนาด 4000 Gbytes นั้นละ
3.Shell เปน command Interpreter เปนตัวกลางติดตอระหวาง user กับ kernel คอยรับคําสั่งที่
จะพิมพเขาไปแลวแปลคําสั่งนั้นตอไป นอกจากนี้แลวยังสามารถที่จะนําเอาคําสั่งตางๆ มาเขียนเปน
โปรแกรมเรียกวา Shell Script และ shell ยังสามารถกําหนดทิศทาง Input / Output ไดดวย การเปลี่ยน
ทิศทางจะมีเครื่องหมายที่จําเปนคือ
> การเปลี่ยนทิศทางของ output
< การเปลี่ยนทิศทางของ input
>> การเปลี่ยนทิศทางของ output ไปตอทายไฟล
การทํางานผาน shell มี 2 ลักษณะคือ
Synchronous execution เปนการทํางานตามลําดับของคําสั่งทีละคําสั่งจนเสร็จแลวจึงจะขึ้น prompt เพื่อ
ปอนคําสั่งตอไป เรียกวาการทํางานแแบบฉากหนา ( foreground mode) เชน
$ ls -l (เปนการ list ดูไฟลแบบยาวใน directory ปจจุบัน)
Asynchronous execution จะทํางานตามคําสั่งโดยที่งานเกาจะเสร็จแลวหรือยังไมเสร็จก็ตามแต shell จะ
กําหนด prompt และสราง shell ใหมขึ้นมาเพื่อรองรับงานใหมตอไป เรียกวาการทํางานแบบฉากหลัง
(background mode) การทํางานแบบนี้ทําไดโดยเติมเครื่องหมาย ampersand (&) ไวที่ทายคําสั่งนั้นเชน
$ netscape & (เรียกโปรแกรม netscape แลวขึ้น prompt โดยไมตองรอใหออกจาก netscape กอน)
Shell ที่นิยมใช
Bourne Shell (sh) เปน starndard shell ที่มีใใน unix ทุกตัวสามารถยาย shell script ไปยัง unix ระบบอื่น
ไดโครงสรางเปนแบบ Algol สามารถใชงาน Procedure ได จะมี default prompt เปน "$"
C Shell (csh) มีโครงสรางคลายภาษา C ทํางานไดดีกวา bourne shell มีไฟลที่เก็บคําสั่งที่ใชไปแลว
ทํางานกับ shell script ของ bourne shell ไมได default prompt เปน "%"
Korn Shell (ksh) ทํางานไดดีกวา sh และ csh แตไมไดมีใน unix ทุกตัว ksh มีขนาดใหญกวา shell อื่น ๆ

11. เขียน shell script ไดงายขึ้นและรัดกุม เปน Standard IEEE PDSIX 1003.2 default prompt เปน "$"
Bourne Again Shell (bash) เปนการพัฒนา sh ใหสามารถมีแฟมคําสั่งที่ใชไปแลว และเพิ่มขีด
ความสามารถเพิ่มขึ้นอีกหลายอยาง (default of Linux) default prompt เปน "$"
ฯลฯ
4.Utilities คําสั่งตางที่ทํางานไดบน ระบบงาน unix จึงทําให kernel มีขนาดเล็ก เพราะจะมี
เฉพาะหนาที่สําคัญเทานั้น
ประเภทของไฟลใน Unix
ไฟลในระบบยูนิกซนั้นจะขึ้นอยูกับผูสรางยูนิกซแตละตัวซึ่งมีทั้งแตกตางและเหมือนกัน และการตั้งชื่อ
ไฟลในระบบยูนิกซสวนใหญจะสามารถตั้งชื่อไดยาวถึง 255 ตัวอักษรโดยที่ตัวอักษรตัวเล็ก และ
ตัวอักษรตัวใหญนั้นมีความแตกตางกัน สามารถใชตัวเลขหรือขีดเสนใตรวมดวยก็ได แตไมควรใช
เครื่องหมายเหลานี้มาตั้งชื่อ เชน ^ " ' , - ? ] () ~ ! $ @ # <> $ / และหากไฟลใดที่ตั้งชื่อขึ้นตนดวยจุด "."
จะทําใหไฟลนั้นเปน hidden file คือไฟลที่ถูกซอนไว จะไมสามารถมองเห็นไดโดยใชคําสั่งทั่วไป
จะตองมี option เพิ่มเติม
Regular files คือไฟล็ทั่วไปที่สรางขึ้นไดดวย Text Editor หรืออาจจะสําเนามาจากไฟลอื่น หรืออาจจะ
เปนโปรแกรมใชงานตางๆก็ได
Directory files คือไฟลที่เก็บไฟลทั่วไปหรือจะเก็บไฟลที่เปน Directory ดวยกัน ที่เรียกวา Sub
Directory ก็ได โดยที่ Directory บนสุด (root) ของ ยูนิกซจะแทนดวย " / "
Special files เปนไฟลพิเศษจะมีอยูสองแบบคือ Character device file และ Block device file ทั้งสอง
แบบจะเปนไฟล device driverโดยสวนใหญจะเก็บไวที่ /dev แตไฟลทั้งสองจะแตกตางกัน ที่การรับสง
ขอมูล นั่นคือ Character device file จะรับสงขอมูลที่ละตัวอักษร แต Block device file จะรับสงขอมูล
เปนบล็อก
Unix demain seckets ใน BSD Unix หรือ Name pipes ใน AT&T Unix
Symbolic Link files หรือไฟลเชื่อมตอ การเชื่อมตอของไฟลมี 2 ลักษณะคือ

12. 1. Hard Link การเชื่อมตอแบบนี้จะใช I-node เดียวกับไฟล็ตนฉบับ เหมือนกับมีการสราง
ไฟลใหม แตใชคา I-node เดิม และ I-node จะมีตัวนับจํานวนไฟลที่เชื่อมตอดวย หากแกไขไฟลใดไฟล
หนึ่งจะมีผลกระทบสงถึงกัน เพราะขอมูลเก็บที่เดียวกัน แตขอมูลตองอยูที่ partition เดียวกัน ทําให
ประหยัดเนื้อที่ สามารถอางถึงขอมูลไดจากหลายๆที่
2. Symbolic Link การเชื่อมตอแบบนี้จะสราง I-node ของตัวเองขึ้นมาใหม เหมือนกับ shutcut
ของ windows 95 โดยที่หากเปลี่ยนแปลงตนฉบับจะมีผลกับ link file แตหากลบ link file จะไมมีผล
ใดๆตอไฟลตนฉบับ สามารถใชไดทั้งที่อยู partition เดียวกัน หรือตาง partition กันก็ได
เราสามารถที่จะแยกประเภทของไฟลตางไดโดยใชคําสั่ง ls -l แลวจะแสดงสัญลักษณ โดยจะแสดงดังนี้
Type Sysbol Create Remove
Text file - cp , mv ,etc rm
Directory p mkdir rm -r , rmdir
Character device v mknod rm
Block device b mknod rm
Unix domain socket s socket rm
Name pipes p mknod rm
link file l ln -s rm
โครงสรางไฟลไดเรคเทอรีของระบบยูนิกซสวนใหญจะเปนแบบ Filesystem Hierarchy Standard
(FHS) โดยการจัดลําดับชั้นจะเปนแบบตนไมหัวกลับ โดยเริ่มจากชั้นแรกที่เปน ราก หรือ root เขียน
แทนดวย / ไฟลแตละไฟลอาจจะสรางขึ้นมาเองหรือเปนโปรแกรมก็ได ไฟลลักษณะนี้จะเปนไฟลไดเร
คเทอรี การจัดไฟลระบบนี้จะทําใหการจัดไฟลเปนระบบ งายตอการดูแลรักษา โดยจะมีโครงสรางหลัก
เปนดังนี้
/ เปนไดเรคเทอรี root ที่เก็บไฟล kernel ของระบบ
/bin เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บคําสั่งทั่วไปของระบบ
/dev เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เกี่ยวกับอุปกรณตางๆ

13. /etc เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปน config files ของเครื่อง
/etc/X11 เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปน config files ของ x windows
/etc/skel เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปนไฟลตนฉบับที่จะถูกสําเนาไปยัง home user
/lib เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลไลบรารี สําหรับใหโปรแกรมตางๆเรียกใช
/sbin เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลคําสั่งของผูดูแลระบบ
/usr เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลโปรแกรมของผูใชทั่วไป
/var เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลขอมูลทั่วไปของระบบ
ประเภทของไฟลใน Unix
ไฟลในระบบยูนิกซนั้นจะขึ้นอยูกับผูสรางยูนิกซแตละตัวซึ่งมีทั้งแตกตางและเหมือนกัน และการตั้งชื่อ
ไฟลในระบบยูนิกซสวนใหญจะสามารถตั้งชื่อไดยาวถึง 255 ตัวอักษรโดยที่ตัวอักษรตัวเล็ก และ
ตัวอักษรตัวใหญนั้นมีความแตกตางกัน สามารถใชตัวเลขหรือขีดเสนใตรวมดวยก็ได แตไมควรใช
เครื่องหมายเหลานี้มาตั้งชื่อ เชน ^ " ' , - ? ] () ~ ! $ @ # <> $ / และหากไฟลใดที่ตั้งชื่อขึ้นตนดวยจุด "."
จะทําใหไฟลนั้นเปน hidden file คือไฟลที่ถูกซอนไว จะไมสามารถมองเห็นไดโดยใชคําสั่งทั่วไป
จะตองมี option เพิ่มเติม
Regular files คือไฟล็ทั่วไปที่สรางขึ้นไดดวย Text Editor หรืออาจจะสําเนามาจากไฟลอื่น หรืออาจจะ
เปนโปรแกรมใชงานตางๆก็ได
Directory files คือไฟลที่เก็บไฟลทั่วไปหรือจะเก็บไฟลที่เปน Directory ดวยกัน ที่เรียกวา Sub
Directory ก็ได โดยที่ Directory บนสุด (root) ของ ยูนิกซจะแทนดวย " / "
Special files เปนไฟลพิเศษจะมีอยูสองแบบคือ Character device file และ Block device file ทั้งสอง
แบบจะเปนไฟล device driverโดยสวนใหญจะเก็บไวที่ /dev แตไฟลทั้งสองจะแตกตางกัน ที่การรับสง
ขอมูล นั่นคือ Character device file จะรับสงขอมูลที่ละตัวอักษร แต Block device file จะรับสงขอมูล

14. เปนบล็อก
Unix demain seckets ใน BSD Unix หรือ Name pipes ใน AT&T Unix
Symbolic Link files หรือไฟลเชื่อมตอ การเชื่อมตอของไฟลมี 2 ลักษณะคือ
1. Hard Link การเชื่อมตอแบบนี้จะใช I-node เดียวกับไฟล็ตนฉบับ เหมือนกับมีการสราง
ไฟลใหม แตใชคา I-node เดิม และ I-node จะมีตัวนับจํานวนไฟลที่เชื่อมตอดวย หากแกไขไฟลใดไฟล
หนึ่งจะมีผลกระทบสงถึงกัน เพราะขอมูลเก็บที่เดียวกัน แตขอมูลตองอยูที่ partition เดียวกัน ทําให
ประหยัดเนื้อที่ สามารถอางถึงขอมูลไดจากหลายๆที่
2. Symbolic Link การเชื่อมตอแบบนี้จะสราง I-node ของตัวเองขึ้นมาใหม เหมือนกับ shutcut
ของ windows 95 โดยที่หากเปลี่ยนแปลงตนฉบับจะมีผลกับ link file แตหากลบ link file จะไมมีผล
ใดๆตอไฟลตนฉบับ สามารถใชไดทั้งที่อยู partition เดียวกัน หรือตาง partition กันก็ได
เราสามารถที่จะแยกประเภทของไฟลตางไดโดยใชคําสั่ง ls -l แลวจะแสดงสัญลักษณ โดยจะแสดงดังนี้
Type Sysbol Create Remove
Text file - cp , mv ,etc rm
Directory p mkdir rm -r , rmdir
Character device v mknod rm
Block device b mknod rm
Unix domain socket s socket rm
Name pipes p mknod rm
link file l ln -s rm
โครงสรางไฟลไดเรคเทอรีของระบบยูนิกซสวนใหญจะเปนแบบ Filesystem Hierarchy Standard
(FHS) โดยการจัดลําดับชั้นจะเปนแบบตนไมหัวกลับ โดยเริ่มจากชั้นแรกที่เปน ราก หรือ root เขียน
แทนดวย / ไฟลแตละไฟลอาจจะสรางขึ้นมาเองหรือเปนโปรแกรมก็ได ไฟลลักษณะนี้จะเปนไฟลไดเร
คเทอรี การจัดไฟลระบบนี้จะทําใหการจัดไฟลเปนระบบ งายตอการดูแลรักษา โดยจะมีโครงสรางหลัก
เปนดังนี้

15. / เปนไดเรคเทอรี root ที่เก็บไฟล kernel ของระบบ
/bin เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บคําสั่งทั่วไปของระบบ
/dev เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เกี่ยวกับอุปกรณตางๆ
/etc เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปน config files ของเครื่อง
/etc/X11 เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปน config files ของ x windows
/etc/skel เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลที่เปนไฟลตนฉบับที่จะถูกสําเนาไปยัง home user
/lib เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลไลบรารี สําหรับใหโปรแกรมตางๆเรียกใช
/sbin เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลคําสั่งของผูดูแลระบบ
/usr เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลโปรแกรมของผูใชทั่วไป
/var เปนไดเรคเทอรีที่ใชเก็บไฟลขอมูลทั่วไปของระบบ
PERMISSION
ยูนิกซเปนระบบ OS ที่ใชไฟลตางๆ รวมกันหากทุกคน มีสิทธิที่จะกระทําตอทุกไฟลเทากัน ยอมจะทํา
ใหเกิดความวุนวาย ดังนั้นในระบบยูนิกซจึงมี user id และ group id ประจํา user แตละคน จึงทําใหที่
home directory ของแตละ user จะเปนที่ ที่ user แตละคนมีสิทธิมากที่สุด เมื่อ user สรางไฟลขึ้นมาก็จะ
ทําให มีชื่อของผูสรางติดอยูดวย การจํากัดสิทธิการเขาถึงไฟลออกเปน 3 กลุมคือ
Owner เจาของไฟลหรือผูที่สรางไฟล
Group ผูใชกลุมเดียวกับผูใชไฟล คือ ผูใชที่มี gid เดียวกับเจาของไฟล
Other คนอื่นๆหรือใครก็ได

16. สิทธิในไฟลจะประกอบไปดวย
Read Permission สิทธิในการอาน แทนดวย r
Write Permission สิทธิในการเขียน แทนดวย w
Execute Permission สิทธิในการ Run แทนดวย x
user สามารถที่จะดู Permission ของไฟลและชนิดของไฟลไดโดยคําสั่ง
$ ls -la
-rwxr--r-- 1 wihok Special 5223 May 12 10:10 .profile
-rwxr--r-- 1 wihok Special 2022 May 12 10:13 .kshrc
drwx------ 2 wihok Special 1024 May 12 10:34 mail
-rw-r--r-- 1 wihok Special 11211 May 12 11:01 test
จากตัวอยางจะเห็นวา มีทั้งหมด 7 filed ดังนี้
Field
ความหมาย
1 File Type และ Permission
2 จํานวน link
3 เจาของ (owner)
4 กลุม (group)
5 ขนาดของไฟล (byte)
6 วัน-เวลาที่ update
7 ชื่อไฟล
มาดูกันที่ field ที่ 1 ที่เปน Permission โดย
อักษรตัวที่ 1 แสดงชนิดของไฟล
อักษรตัวที่ 2-4 แสดง Owner
อักษรตัวที่ 5-7 แสดง Group
อักษรตัวที่ 8-10 แสดง Other

17. เชนจากตัวอยาง ไฟล .kshrc มี permission เปน -rwxr--r-- หมายความวา Owner สามารถที่จะ อาน เขียน
และ Run ได แต user กลุมเดียวกับ owner และ other อานไดเพียงอยางเดียว สังเกตุไดวาหากไมมี
permission จะแสดงดวย
--------------------------------------------------------------------------------
คําสั่งเปลี่ยน Permission
การเปลี่ยน permission ของไฟลกระทําไดโดยผูที่เปน Admin ของระบบ หรือเจาของไฟลนั้น โดยมี
คําสสั่งคือ
1.คําสั่ง chmod ใชเปลียน permission ของไฟลมีวิธีการเปลี่ยนได 2 วิธี คือ
Absolute Permission
รูปแบบ $ chmod ตัวเลข filename
โดยสามารถหาตัวเลขที่มาใสไดจากการแทนคาน้ําหนักของแตละบิทลงไปคือ
บิท r แทนน้ําหนักดวย 4
บิท w แทนน้ําหนักดวย 2
บิท x แทนน้ําหนักดวย 1
บิท - แทนน้ําหนักดวย 0
โดยหากตองการให permission ใดก็แทนคาของบิทนั้นลงไปแลวนําเลขน้ําหนักของแตละบิทมารวมกัน
(คิดทีละสวนโดยแยกเปน owner , group และ other) เชน
จะกําหนดสิทธิไฟล test ให owner สามารถอาน เขียน และ Run ได group สามารถอานและ run ได
สวน other สามารถ run ไดเพียงอยางเดียวคิดไดดังนี้
Permission rwx r-x --x
Number 7 5 1
ใชคําสั่ง : $ chmod 751 test

18. Relative Permission
ผูใชไฟล เครื่องหมาย สิทธิ
u (เจาของไฟล) + เพิ่มสิทธิ r (อาน)
g (กลุมเดียวกับเจาของไฟล)
- ลดสิทธิ w (เขียน)
o (คนทั่วไปใครก็ได)
= กําหนดสิทธิ x (Run)
a (ทุกคนทุกกลุมที่กลาวมา)
เชนจะเปลี่ยน permission ของไฟล .kshrc จาก rwxr--r-- เปน rwxrw-r--
$ chmod g+w .kshrc
หรือจะเปลี่ยน permission ของไฟล .profile จาก rwxr--r-- เปน rwxrw-rw-
$ chmod go+w .profile
2.คําสั่ง chown ใชเปลี่ยนผูเปนเจาของไฟล เชน
$ chown newuser test คือเปลี่ยน field ที่ 3 จากการใชคําสั่ง ls -la จากเจาของเดิมคือ wihok เปน
newuser
3.คําสั่ง chgrp ใชเปลี่ยนกลุมผูเปนเจาของไฟล เชน
$ chgrp newgroup test คือเปลี่ยน field ที่ 4 จากการใชคําสั่ง ls -la จากเจาของเดิมคือ Special เปน
newgroup
Text Editor
Text Editor ที่ใชในระบบยูนิกซที่เห็นบอยคือ โปรแกรม pico และโปรแกรม vi แต pico ไมไดมมีอยู
ใใน unix ทุกตัว การใชงานงาย ไมตองจําคําสั่งตางเพราะมีอธิบายอยูแลวที่ดานลางหนาจอภาพ สามารถ
พิมพ text ไดเลย แต text editor ที่ชื่อ vi จะเปน text editor ที่มีอยูในทุกยูนิกซ การใชงานคอนขางยาก
ดังนั้นผูเขียนจะแนะนําเฉพาะการใช vi เทานั้น
การเรียกใชงาน text editor
$ pico filename หรือ $ pico

19. $vi filename หรือ $ vi
การใชงาน vi
vi เปน text editor ที่มีบนยูนิกซ จะแบงการทํางานออกเปน 3 mode คือ
Command Mode เปนการทํางานของการเคลื่อนยาย cursor ( editor ตัวอื่นจะใชคียลูกศร ,Home ,End
,insert , delete แตใน vi คียเหลานี้จะไมมีผล )
Edit Mode เปนการทํางานของการแกไขขอความ
Last Line Mode เปนการ save , open , quit , คนหา , ฯลฯ
การเปลี่ยน mode ใน vi จะใชปุม Esc ยกเวนเปลี่ยนไปสู Last line Mode จะตองกด Esc แลวกด Shift +
: จะปรากฎ : ที่บรรทัดลางสุด
Command Mode
การทํางานใน mode นี้จะเปนการเคลื่อนยายเคอเซอรไปยังตําแหนงที่ตองการ แตหากยายไปตําแหนงที่
ไมมีขอมูล มันจะสงเสียงเตือน ตัวอักษรที่ใชใน mode นี้ที่สําคัญไดแก
h เลื่อน cursor ไปทางซายทีละตัวอักษร
j เลื่อน cursor ลง 1 บรรทัด
k เลื่อน cursor ขึ้น 1 บรรทัด
l เลื่อน cursor ไปทางฃวาทีละตัวอักษร
w เลื่อน cursor ไปทางฃวาทีละคํา
b เลื่อน cursor ไปทางซายทีละคํา
$ เลื่อน cursor ไปทายบรรทัด
0 เลื่อน cursor ไปตนบรรทัด
nG ไปยังบรรทัดที่ n หากไมใส n จะไปบรรทัดสุดทาย
Ctrl+f เลื่อน cursor ลง 1 หนาจอ
Ctrl+b เลื่อน cursor ขึ้น 1 หนาจอ
Ctrl+L Refresh หนาจอ
[[ ไปยังตนไฟล

20. ]] ไปยังทายไฟล
ัyy Copy ขอความทั้งบรรทัด
ัyw Copy ขอความทั้งคํา
ัyG Copy ถึงทายไฟล
y$ Copy ถึงทายบรรทัด
p Paste หลัง cursor
P Paste หนา cursor
cw พิมพทับทีละ word
c$ พิมพทับจนถึงทายบรรทัด
cG พิมพทับจนถึงทายไฟล
r พิมพทับทีละ 1 ตัว
R พิมพทับจนกวาจะกด Esc
u Undo การกระทําครั้งลาสุด
x ลบตรง cursor
X ลบหนา cursor
dw ลบคํา
dd ลบบรรทัด
d$ ลบจาก cursor จนทายบรรทัด
d0 ลบจาก cursor จนตนบรรทัด
dG ลบจาก cursor จนทายไฟล
Edit Mode
ตัวอักษรที่ใชใน mode นี้ที่สําคัญไดแก
a เพิ่มขอมูลตอจาก cursor
A เพิ่มขอมูลตอจากทายบรรทัด
i เพิ่มขอมูลหนา cursor
I เพิ่มขอมูลที่ตนบรรทัด
o แทรกบรรทัดดานลาง cursor
O แทรกบรรทัดดานบน cursor
Last Line Mode

21. การใชงาน mode นี้ก็กด Esc แลวกด : ก็จะปรากด : ที่ทายบรรทัด และสามารถที่จะปอนคําสั่งตอไปนี้
ได
:q! quit
:w! save
:wq! save and quit
:w! filename save as filename
:e! filename open filename
:/string คนหาขอความที่ตองการ
:help ดูคําสั่งตางๆ
:set nu แสดงหมายเลขบรรทัด
:set nonu ไมแสดงหมายเลขบรรทัด