1. Analysis of the Syntax and
the System of Affixes in the
Bisaya’ Language from Cebu
Howard P. McKaughan

2. Halimbawa ng
Tagalog to Cebuano

3. T a g a l o g C e b u a n o
Masayang Matuto Ang pagkat-on ay kalipay.
Magandang Tanghali! Maayong Hapon!
Anong pangalan mo? Unsay imong ngalan?
Mahal Kita! Nahigugma ka nimo!
Masaya ka ba? Malipayon kaba?
Kamusta ka? Kumusta ka?
Bakit ka malungkot? Nganong magul-anon
man ka?

4. Halimbawa ng Tagalog
to Waray

5. T a g a l o g Wa r a y
Magandang Hapon! Maupay nga kulop!
Pangit ka! Maraot ka!
Mahal Kita! Higugmaon kita!
Pwede ba akong manghiram ng
kwarta sayo?
Pwede ba ako makautang hin
kwarta ha imo?
Kamusta ka? Kumusta ka?
Maayos bang lagay mo? Maupay kaba yana?
Maganda ako! Mahusay si!

6. Affixes/Transitive Verbs/
ma- naka- / nagka- na-
mo- nag- / ga- ni- / mi- / hing-
mag- nag- / naga- nag-
-an gina- .. -an gi- ... -an
-on gina- gi-
i- gina- gi-
mang- nang- / nagpang- nang-

7. Mga iba pang halimbawa:
E n g l i s h C e b u a n o
The child will sleep Matulog ang bata.
The child had slept. Nakatulog ang bata
The child is sleeping Natulog ang bata
I will eat. Mokaon ko
I am eating. Nagkaon ko.
I had eaten. Mikaon ko.
I will wait. Maghulat ko.

8. E n g l i s h C e b u a n o
I am waiting. Naghulat ko.
I waited for an hour. Naghulat ko og usa ka oras
He will give. Hatagan niya.
He had been giving. Ginahatagan niya.
He gave him money. Gihatagan niya og kwarta
He will cook it. Lung-agon niya.
He is cooking it. Ginalung-ag niya.

9. E n g l i s h C e b u a n o
He cooked it.
Gilung-ag niya.
She will go washing. Nanglaba siya gahapon.
She is washing. Nanglaba siya.
She was washing yesterday. Manglaba siya

10. P r e f
i x e s :
400
di- dili-
ga- gai- gaipa- gaka- gapa- gapan- gapang-
gi- gihi- gika- gikahi- gikapa- gina- ginapa- ginapaha- ginapaka- ginapag-
ginapang- ginapanghi- gipa-
gipaha- gipahi- gipaka- gipaki- gipakig- gipanag- gipanag- gipanig- gipatig-
gipan- gipang- gipanghi-
gim- gin- ging-
ha-
hi- hika- hima- hinga- hipang- hin- hing- hingka-
i-
iga- igaha- igaka- igapa- igapaha- igapahi- igapaka- igapasi-
ihi-
ika- ikahi- ikapa- ikapakama- ikapanig- ikapasig- ikapang- ikag-
inig- inighi- inigka- inigpa- inigpang- inigpanghi-
ipa- ipaha- ipahi- ipaka- ipaki- ipakig- ipanig- ipasig- ipatig- ipam- ipampa-
ipang- ipanghi-
isig- isigka-
itag-
ig- igka- igpa- igpang-
ing-
ka- kaha- kahi- kahing- kama- kapa- kapanig- kapasi- kapang- kataga-
katagi- katigi-
kina-
ma- maga- magaka- magama- magapa- magapaha- magapahi- magapaka-
magapaki- magapakig- magapan-
magapang- maha- mahag- mahi- mai- maipa- maipang- maka- makahi-
makapa- makapaha- makapahi- makapan-
makapang- makapanghi- makag- maki- makipag- makig- makigpa-
makigpang- manag- managka- managpa-
managpaka- managpaki- managpan- managpang- manga- mangaha-
manging- mangim- mangin- mani- manig-
manim- mapa- mapahi- mapanag- mapasig- mapang- masig- masigka-
matag- mag- maghi- magka- magkina- magma-
magpa- magpahi- magpahing- magpaka- magpaki- magpakig- magpasig-
magpang- mam- man- mang- manggi-
manghi-

11. mi- mihi- mikapa- mipa- mipaha- mipahi- mipaka- mipatig- mipanghi- misag-
ming- mingpa- mingpaha-
mo- mohi- mopa- mopahi- mopasig- mopatig-
na- naga- nagaha- nagahi- nagaka- nagakahi- nagama- nagapa- nagapaha-
nagapahi- nagapaka- nagapaki-
nagapakig- nagapan- nagapang- nagapanghi- naha- nahapa- nahag- nahi-
nahipa- nai- naipa- naipang- naka-
nakahi- nakapa- nakapaha- nakapahi- nakapahi- nakapakig- nakapasig-
nakapan- nakapang- nakapanghi-
nakag- naki- nakipag- nakig- nakighi- nakigpa- nakigpang- nanag- nanagka-
nanagpa- nanagpahi-
nanagpaka- nanagpaki- nanagpakig- nanagpan- nanagpang- nanagpangha-
nanagpanghi- nanang- nanga-
nangaha- nangaka- nangag- nangin- nani- nanig- nanim- naning- napa- napahi-
napasig- napang- nasig- nag-
naghi- naghing- nagisig- nagka- nagkahi- nagkina- nagma- nagni- nagpa-
nagpaha- nagpahi- nagpahing-
nagpaka- nagpaki- nagpakig- nagpanga- nagpaning- nagpasig- nagpatig-
nagpan- nagpang- nagtika-
nagtig- nan- nang- nanggi- nanghi- nanghing-
ni- nikapa- nipa- nipaka- nipatig- nipanghi- ning- ningpa-
pa- paga- pagahi- pagaka- pagapa- pagapaka- pagapang- paha- pahi- pahig-

12. paka- paki- pakig- pala- panag-
panagka- panga- pangang- pangin- pani- panig- panim- papang- para-
parag- pasi- pasig- pasing- pati- patig-
pag- paghi- paghig- pag-i- pag-ipa- pagka- pagkadi- pagkadili- pagkaha-
pagkahi- pagkama- pagkawalay-
pagkaway- pagkig- pagma- pagna- pagni- pagpa- pagpaha- pagpahi-
pagpaka- pagpaki- pagpakig- pagpanag-
pagpanga- pagpangin- pagpanim- pagpasi- pagpasig- pagpasing- pagpan-
pagpang- pagpanghi- pam- pampa-
pan- pang- panggi- panghi- pangpa- pangpaka- pangpang-
pina- pinaka- sika-
taga- tagi- tali- tag- tagma- tagmang- tagpa-
tinag- tig- tigpa- tigpaha- tigpahi- tigpaka- tigpaki- tigpang- tigpanghi- ting-
tingpa- tingpanga-
tingpang-
wa- wala- walay- way-
I n f
i x e
s :
5
-in-
-um-
-al-, -il-, -ul-

13. S u f f
i x e s
:
55
-a -ado -an -anan -anang -anay -ang -anon -anong –ay
-ayg -ayng
-do -dor
-g
-ha -hag -han -hana -hanan -hanay -hang -hanon –
hanong -hay -hi -hig -hing -hon -hona -hong -honon
-i -ig -ing -ira -irang -iro -iro -irong
-n-on -ng -nhan -nhon -nhong -nhonon -non -nong
-on -onan -ong -onon -onong
-y -yng

14. • M a s m a h a b a n g g a m i t
n g “M a h i ”
“Ug mahimo ugaling, ikuha’ mo ako ng sagbut
nga mahitambal niining sakita”
(Kung maaari, ikuha mo ako ng mga halamang
gamot na makakagamot sa sakit na ito)
• M a s M a i k l i n g
p a g g a m i t n g “M a h i ”
“Mahitambal ang sagbut niining sakita”
(Ang mga halamang gamot ay maaaring

15. M i m e o g r a p h e
d