1. KRYTYCZNA WIZJA
KULTURY
ORGANIZACYJNEJ
KRYTYKA KULTURY ORGANIZACYJNEJ
ISTNIEJE OD LAT 70. XX WIEKU W NAUKACH SPOŁECZNYCH ORAZ W NAUKACH O ZARZĄDZANIU.

2. Najważniejsze obszary krytyki kultury
organizacyjnej:
 Najważniejsze obszary krytyki kultury organizacyjnej wdg. CMS
(Cirtical Management Studies) to:
 kultura jako narzędzia dominacji i opresji
 kultura organizacyjna jako hipostaz i ideologia
 kultura organizacyjna jako wątek pseudonaukowy i moda
 kultura jako psychiczne więzienie

3. Cirtical Management Studies
CMS podejmuje wiele wątków krytyki nurtu kulturowego, obejmuje
aspekty krytyczne oraz propozycje rozwiązań teoretycznych i
metodologicznych.
Cele CMS:
Rozpoznanie źle funkcjonującej strony kultury organizacyjnej.
Rozpowszechnianie krytyki prowadzącej do zmian w kulturze
organizacji.
Wdrożenie nowego projektu kulturowego.

4. Krytyczne ujęcie kultury
organizacyjnej w CMS
Cele krytyczne CMS:
diagnoza opresyjności kultury
rozpoznanie i ujawnienie ideologicznej funkcji oraz tworzenia fałszywej świadomości w obrębie procesów
kulturowych współczesnej organizacji
ujawnieni mechanizmów i skali „przemocy symbolicznej” w organizacjach
opisanie instrumentalnych, manipulacyjnych i socjotechnicznych metod „kulturyzmu” w organizacjach
przedstawienie wizji kulturowych mechanizmów kontrolnych
odkrycie „neokolonialnych” koncepcji i praktyk międzynarodowych korporacji
przedstawienie mechanizmów :kolonizacji umysłów” , tworzenie „człowieka jednowymiarowego”
kontrolowanego przez kulturę konsumpcjonizmu
analiza całego dorobku zarządzania
krytyka kultury kształcenia menedżerskiego, biznesowego i ekonomicznego na świecie
odkrycie roli guru w procesie kamuflowania struktur władzy

5. Opresyjność kultury organizacji
 Kultura organizacyjna nie jest neutralna. Jest opresyjna, realizuje interesy jednych grup
kosztem innych. Nie faworyzuje ludzi podlegających władzy i sankcjonuje niesprawiedliwy
porządek. Kulturę organizacyjną można rozumieć jako metaforę rdzeniową, a więc to,
czym organizacja jest a nie co posiada. Opresyjność kultury przekłada się zatem wprost na
represyjność organizacji.
 Kultura organizacji jest mechanizmem sprawowania władzy. Właściciele, zarządzający i
pracownicy nie muszą uświadamiać sobie niesprawiedliwości i represyjności kultury
dzisiejszych organizacji. Kultura opresyjna jest uznawana za normalną. Staje się ideologią,
pokazuje rządzącym jak i podwładnym niesprawiedliwy porządek jako jedyny możliwy.
 Współczesna kultura organizacyjna stała się najważniejszym narzędziem kontroli i
sprawowania władzy. Nie jest narzędziem przemocy fizycznej, stała się „przemocą
symboliczną”. Język, system wartości i norm, struktury organizacyjnej, sieci komunikacyjne są
hierarchiczne i sprawują kontrolę nad umysłami w interesie rządzących.

6. CD. Opresyjność kultury organizacji
 Korporacje praktykują dążenie do stworzenia monokultury zorientowanej wyłącznie
na realizację celów i interesów właścicielsko-menedżerskich.
 Cele instytucji totalnej są priorytetem, realizowane kosztem jej członków. Tworzone są
systemy nadzoru biurokratycznego, oraz wykorzystywane są nowoczesne technologie
do inwigilacji. Odzwierciedleniem zdehumanizowanej organizacji przypominającą
organizację totalną staje się, np. system zarządzania zasobami ludzkimi. Mechanizm
instytucji totalnych, których przejawy znajdziemy we współczesnych organizacjach,
znajdziemy na poziomie subkultur organizacyjnych. Podłożem instytucji totalnych jest
również ludzka psychika i mechanizmy autorytetu tkwiące w kulturze. Presja
autorytetu każdego rodzaju jest w stanie na większości ludzi

7. Neokolonializm zarządzania
międzykulturowego i globalizacji
 Kultura racjonalizuje, kamufluje oraz gloryfikuje działania
korporacji i menadżerów. Kultura menadżerska pełni
przykrywkę dla neoimperializmu i eksploatacji. Zatem
według autorów „Intelektualiści badacze, oraz wszyscy
zajmujący się procesami globalizacyjnymi, z jednej
strony mogą mieć swój własny interes w gloryfikowaniu
tego nurtu a z drugiej pełnią rolę leninowskich
„pożytecznych idiotów” zaczadzonych ideą światowej
jedności.”

8. Kolonizacja umysłu człowieka
jednowymiarowego kontrolowanego przez
kulturę konsumpcjonizmu
 Obecnie żyjemy w świecie skolonizowanym przez
koncerny, które kształtują nasze potrzeby konsumpcyjne
poprzez mechanizmy komunikacji społecznej. Ludzie są
niewolnikami marek, które przez skuteczne
psychologicznie reklamy działają na naszą
podświadomość tak, iż wydaje się nam, że tylko ta
dana marka spełnia, zaspokaja nasze podstawowe
potrzeby i daje nam poczucie satysfakcji.

9. Dorobek nauk o zarządzaniu
jako projekcji kultury legitymizującej
władzę i krytyczna edukacja menadżerska
 Władza związana jest z koncepcją kultury w naukach o zarządzaniu.
Charakter i praktyka tej kultury zostały stworzone dla skuteczniejszej
eksploatacji innych ludzi. Zarządzanie strategiczne racjonalizuje zysk
kosztem ludzi.
 Krytyczna edukacja menadżerska z jednej strony rozwija krytykę
kształcenia menadżerskiego ,ale z drugiej pogłębia rozwój metod
zaangażowanych ludzi w organizacjach podmiotowo. System
kształcenia podtrzymuje relacje władzy, ponieważ wiąże on teorię z
praktyką.

10. Guru w strukturach władzy
Kultura menadżerska, jak każda kultura opiera się na autorytetach, które są
wypracowane i odzwierciedlają strukturę władzy. Część najbardziej wpływowych
przedstawicieli zajmuje pozycję guru, zamiast refleksyjnych i krytycznych badaczy,
Guru koncentrują się na tym by ich poradniki:
nie wymagały głębszej refleksji,
były proste do zrozumienia i zapamiętania
mają element szokującej nowości
są wykładane prostym zrozumiałym językiem

11. Emancypacyjne cele krytyki
kulturowej przez CMS
Cele możemy przedstawić w 9 punktach:
stworzenie kultur organizacyjnych opartych na rzeczywistej demokracji wewnątrzorganizacyjnej
usunięcie z kultury organizacyjnej wszelkich przejawów przemocy poprzez odrzucenie fałszywej
świadomości, refleksyjność, tworzenie znaczeń, humanizację i wrażliwość moralną i etyczną
poprawę pozycji społecznej grup defaworyzowanych poprzez zastosowanie metod emancypacyjnych
wdrożenie kultury emancypacyjnej zarówno na poziomie relacji pomiędzy organizacjami, wewnątrz
organizacji jak i pomiędzy pracownikami
odrzucenie paradygmatu funkcjonalistycznego
rozwinięcie metod badań kultury organizacyjnej
transformacja profesjocentryzmu i środowiska akademickiego w krytyczny pluralizm metodologiczny
stworzenie refleksyjnej i krytycznej kultury organizacyjnej
rozwinięcie projektów poprzez radykalizację metod

12. Demokratyzacja organizacji
 Kultura organizacyjna ma na celu ukrytą manipulację
pracownikiem, który traktowany jest instrumentalnie. Pracownik
ma stać się „niewolnikiem” korporacji.
 Według przedstawicieli CMS ma istnieć prawdziwa demokracja w
korporacji oraz autonomia pracowników.
 Pracownicy mają brać udział w ważnych decyzjach organizacji.

13. Odrzucenie przemocy przez
refleksyjność kultury
 Kultura przemocy fizycznej i psychicznej, powinna być odrzucona,
poprzez refleksje moralne i krytyczne spojrzenie na zachowania tj.
mobbing, molestowanie itp.
 Najważniejszym założeniem powinna być równość między
wszystkim pracownikami bez względu na płeć czy wiek

14. Metody emancypujące grupy zmarginalizowane i
rozpowszechnienie kultury emancypacyjnej
CMS ma krytyczny stosunek do obowiązujących zasad i chce wprowadzać zmiany, które na
celu mają wyrównanie pozycji grup pracowników zmarginalizowanych.
Metody emancypacyjne:
 empowerment – ma na celu uświadomienie i przekazanie władzy grupom
defaworyzowanym
 poprawność polityczna – usunięcie z języka wyrazów, które mogłyby marginalizować jakąś
grupę, jednakże jest to metoda krytykowana, pod zarzutem ograniczania wolności słowa
Zmiana kultury organizacyjnej z ekonomicznej na humanistyczną musiałaby odbyć się
zarówno w relacja międzyludzkich jak i w kręgach kulturowych. Mielibyśmy do czynienia ze
zmianami:
 makrokulturowymi (całość społeczeństwa, kultura masowa),
mezokulturowymi (kultury organizacyjne)
mikrokulturowymi (mikroemancypacja w relacjach miedzy ludźmi).

15. Antyfunkcjonalizm
 CMS uważa funkcjonalizm procesów kultury i zarządzanie nim za paradoksalny
 Stanowczo chce odrzucić lub przynajmniej zmienić instrumentalne i
ekonomiczne działanie na rzecz działania humanistycznego i innowacyjnego
 Przedstawiciele CMS uważają, że kultura jest niejako połączona z nierównością i
władzą, jednakże istnieje możliwość zmiany na lepsze
 Kulturę emancypacyjną będą cechować: egalitaryzm, inkluzywność i
orientacja na wartości humanistyczne

16. Metodyka badań krytycznych kultury
 Najważniejszym wyznacznikiem badań kulturowych CMS jest zaangażowanie
w zmianę rzeczywistości społecznej
 Niknie w pewien sposób podział na cele pragmatyczne i krytyczne CMS
 Metody interpretatywne badań to np. analizy porównawcze, analizy
dyskursu, metody antropologii organizacji, wywiady pogłębione, obserwacja
uczestnicząca, metody dramaturgiczne i narracyjne.
 Badacze krytyczni sięgnąć mogliby też do: analiz statystycznych czy
standaryzowanych metod ankietowych

17. Krytyczny pluralizm metodologiczny i
krytyczna kultura organizacyjna
 Za pomocą system społecznej legitymizacji władzy, twórcy zarządzania stworzyli machiny
przemocy symbolicznej. Poddają takie założenia, które są nie do podważanie, nie można się z
nimi nie zgodzić, przez co się im poddaje.
 CMS zakłada, że powinny zmienić się postawy badaczy i doradców organizacyjnych.
 Nie dopuszczalny jest by badacz skupiał się na budowaniu własnej pozycji.
Aby zniwelować krytyczne spojrzenie na kulturę organizacyjną należy troszczyć się o pracowników i
humanizację, a nie ekonomizację organizacji. Należy wykształcić w sobie refleksyjność i
wrażliwość, by realizować cele emancypacyjne.

18. Rozwinięcie projektów humanistycznego
zarządzania poprzez radykalizację metod
 Rozwój nurtu krytycznego stoi pod znakiem zapytania. Jedyną szansą jest
społeczna odpowiedzialność biznesu czy upodmiotowienie w procesach
kierowania.
 Należy kontrolować ludzi, ale jedynie za pomocą docierania do ich serc i
umysłów
 Bezwzględnie dążyć do autonomii człowieka i uzyskania celów
emancypacyjnych

19. PODSUMOWANIE
 Istnieje konieczność wprowadzenia emancypacji, aby teoria i
praktyka realizowały wspólny cel, dążenia do uzyskania wymiaru
humanistycznego.
 Dla CMS kluczowe są kwestie kulturowe.
 Atutem CMS jest rozbudzanie świadomości menadżerskiej oraz
wszystkich działających w tej branży, które mają na celu
zaostrzenie wrażliwości etycznej oraz odpowiedzialności społecznej
nauk o zarządzaniu.

20. Przygotowały:
 Aleksandra Depta
 Marta Gierczak
 Anna Bester
Informacja w e-społeczeństwie rok II gr. I