Hau da nik blog batetik hartutako laburpena

1. 9. GAIA
Esapideak
Norbait zerbait leporatu: Errua egotzi.
Kirika egin: Zelatan egin.
Nork bere etxea harrikatu: Nor bere buruaren kontra aritu
Inoren etxearen jabe egin: Besteen gauzetan agindu.
Zazpi etxeko herrian galdu: gutxirekin larritu.
UDAL
UDALTZAIN: Udalerria zaintzen duena.
UDALERRI: Udalak hartzen dituen lurrak.
UDALETXE: Udala elkartzen den tokia.
UDALBATZA: Udaleko partaideak egiten duen bilera/batzarra.
Herritar izena Hiriburua Herrialdea
baionar Baiona Lapurdi
iruindar Iruña Nafarroa
donibandar Donibane Garazi Nafarroa Behera
mauletar Maule Zuberoa
gasteiztar Gasteiz Araba
bilbotar Bilbo Bizkaia
HERRI
HERRI+baso= Baserri
HERRI+min= Herrimin
HERRI+sortu= Sorterri
HERRI+alde= Herrialde
HERRI+beste= Erbeste
HERRI+hil= Hilherri
Esaera zaharrak
Plazan barrez, etxean negarrez:
Gauzak ez dira diruditen modukoak izaten.
Auzoko artoa etxeko ogia baino hobea:
Ez daukaguna daukaguna baino hobea iruditzen zaigu.
Herrik bere lege, etxek bere aztura/ohitura:
Nor bere erara bizi da.
ORTOGRAFÍA
ARAZI
Ordezkaria batzarrean sartu zen eta ISILARAZI gintuen. (Isildu aditza)
Datorren astean, kanpoan egongo naizela JAKINARAZI nahi dizut. (Jakin
aditza)
Berandu genbiltzan eta umeak autobusean SARRARAZI nituen. (Sartu aditza)
Idazkari honen bidez, horixe baino ez nuen ADIERAZI nahi. (Adierazi aditza)
Leihatilara heldu eta inprimakia BETEARAZI zidaten. (Bete aditza)
GRAMATIKA
ALDIBEREKOTASUNA:
Perpaus nagusiko eta mendeko perpausaren ekintzak aldi berean gertatzen
dira.
-(e)nean/-(e)la
BEREHALAKOTASUNA:
Perpaus nagusiko eta mendeko perpauseko ekintzak segidan gertatzen dira.

2. -(en) bezain laster / eta berehala
AURREKOTASUNA:
Ekintza nagusia bestearen aurretik gertatzen da.
baino lehen / aurretik
GEROKOTASUNA:
Ekintza nagusia bestearen ondoren gertatzen da.
ondoren/ostean/eta gero
MAIZTASUNA:
Perpaus nagusiaren eta mendekoaren ekintzak behin baino gehiagotan
gertatzen dira.
-(e)n bakoitzean / -(e)n guztietan
IRAUPENA:
Denbora-tartea edo iraupena adierazteko ere baditugu menderagailuak.
-(e)netik
- arte
-(e)n bitartean
1O. GAIA
LEXIKOA
SINONIMOAK
SUMATU= antzeman
ANTZEMAN=sumatu
ATZEMAN= harrapatu
SUSMATU= susmoa hartu
LASAI= baketsu
IKUSI= begiztatu
GERTU= hurbil, hur
USAINDU= usmatu
OIHU= deiadar
MASAILEZUR= barailezur
TRISTURA
Herrimina, malenkonia, bakardadea, bekaizkeria.
INTENTSITATEA
TXIKIA HANDIA
Irribarrea Barre-algara
Beldurra Izua
Gogoa Irrika
Haserrea Amorrua
ESAPIDEAK
Praketan ezin kabitu= HARROKERIA
Sutan egon= HASERREA
Oilo-ipurdia egin= ZIRRARA
Airean eduki= URDURITASUNA
Belaunak ikara ibili= BELDURRA
ORTOGRAFIA
DATAREN IDAZKERA

3. Gizakia ilargira heldu zen 1969/07/21
Amerikaren aurkikuntza 1492/10/12
Euskarazko lehen liburua argitaratu 1545
Martin Cooperrek sakelako lehen telefonoa asmatu zuen 1975/04/07
Txinako Harresi handia amaitu K.a 214
Eneko Aritza EHko lehen errege izendatu 824
Gernika bonbardatu 1937/04/26
Lauron, 2014ko maiatzaren 6an
Lauro, 2014ko maiatzaren 6a
ZENBAKIEN IDAZKERA
Ehun eta hogeita hamazortzi gehi hirurogeita zazpi
Ehuneko hirurogeita hamaika
Sei bosten
Hirurehun eta bat
Laurehun eta bat
Seiehun eta bat
Milioi bat hiru mila zortziehun eta hirurogeita hamar
GRAMATIKA
MODUZKO PERPAUSAK
Era edo modua aditzera ematen dute. Nola? galdera erantzuten du eta perpaus
nagusiko ekintza adierazteko era adierazten dute
MODUZKO MENDERAGAILUAK
Moduzko menderagailuak aditz jokatuekin erabiltzen dira.
•-(e)n bezala
•-(e)n moduan
ONDORIO-PERPAUSAK
Kausa baten ondorioa adierazten dute.
hain ... non/ezen ... BAIT-
hain ... non/ezen ... -(e)N
halako ... non/ezen ... BAIT-
halako ... non/ezen ... -(e)N
hainbeste ... non/ezen ... BAIT-
hainbeste ... non/ezen ... -(e)N