1. MAITE DUT
Maite dut, udazkena urteroko erritualari jarraiki iritsi, eta hostoak zuhaitzei betiko
adio esatean, ene azala sotilki ferekatzea. Maite dut Pasaiako portu zaharraren kresal
usaia, sirenen kantu gozoek ene belarriak goxatzen dituztelarik. Maite ditut egunsentiak.
Maite dut eguzkiaren berotasun hotza, sentimendurik gabeko berotasuna, urteen
poderioz min ematera irits litekeena, ikara ematen duen hura, bai. Maite dut...
Hain dut urruti, ordea, maite dudan oro orain. Etengabe diharduten orratz
nekaezinek ordutik bi hilabete pasa direla dioskute, gizakiak asmaturiko denboran;
inork inoiz ikusi izan ez arren, ezagutzeko betarik ere izan gabe, gizakiak bere
bizitzako gidari duen horretan. Bi hilabete eta sei egun daramatzat zehazki maite dudan
ororengandik urrun hirurogeita zazpi izanik, sekula ahaztuko ez dudan maiatzaren bost
hartatik , galdu ditudan egunsentiak, eta bost milioi zazpiehun eta laurogeita zortzi mila
zortziehun izanik, orratzek inongo nekerik azaldu gabe emandako kliskak.
Ez naiz egin nuenaz damu, nik ez bainuen ezer egin. Ez nintzen ni izan jolas
horretan parte hartzea erabaki zuena, ez nintzen ni izan jolasaren arauak onetsi eta
galtzaile ateratzekotan porrota onartuko nuela esan zuena. Haiek izan ziren, gupidarik
gabeko gizon errukigabeak , askatasuna ebatsi zidatenak, ume bati kendutako karamelu
bat bailitzan.
2. Karamelu bat izan zen, bada, nire askatasuna eraman zuena. Karamelua irensten
den moduan irentsi zuten egunsentiak ikusteko nire irrika, laket nuen ororen irrika.
Esana zidan amak, aspalditxotik, ene hortz-haginen argazkiak laurogei edo bederatzi
urte nituen asmatzea ezinezko egiten zuen garai hartatik, inoren karamelurik ez
hartzeko. Eta ez nion amaren esanari ezetz esan, inork ez zidalako karamelurik eskaini .
Buenos Aires; Euskal Herriko portuetako kresal usainetik urrun, ene burua zen
fardelak esku batean nituelarik, etxera bueltatzeko egarriz zegoena. Aireportu arrotza
ene begien aurrean nuena. Euren bizitza lasterketa bat bailitzan, milaka, milioika ziren
ene inguruan alde batera eta bestera zihoazen pertsonak, euren helmugetara ahalik eta
orratzen kliska gutxienean iristeko desiraz.
- Queda usted detenido! – bat-batean.
Aireportuetako kontroletako batean nengoen, eta bekoz beko “seguridad” irakur
zitekeen kamisetadun bi gizon nituen. Burua milaka galderaz bete zitzaidan, eta begiak
euren aurpegietan so eta so nituelarik gizakiok askotan bidaiatzeko aztura dugun beste
mundu horretan murgildu nintzen, askok ilargitzat jotzen duten mundu hartan. Ile urdin
gutxi batzuk agerian zituen gizon adats luzedun baten hitzek ekarri ninduten bueltan
benetako mundu fisikora “ ilargitik ” .
- Buen intento el de introducirlas en caramelos !
3. Karameluak izan ziren, inoiz jan gabeko karamelu mikatzak. Barruan zuten nire
askatasuna preso edukiko zuen kaiolaren giltza, zenbaiti askatasuna ezean bizia lapurtu
eta atea itxi ohi dien giltza horietakoa: droga.
Nahiari itxi zioten bizitzaren atea lehenik, eta niri ondoren askatasunarena. Ezin
ukatuko dut bera ibili zela giltzaren bila, giltza iristearen esperoan,eta azkenean aurkitu
zuen, zerbaiten bila dabilen orok aurkitzen duen bezala. Halere, bera izan zen, da eta
izango da ene bihotzeko kuttuna. Hark erakutsi zidan maitatzearen esanahia; bera izan
zen margolari bikainenen pare, nire betaurrean, inongo pintzelik erabiltzeko premiarik
ezean, bere presentzia hutsez irribarre perfektua marrazten zekien bakarra.
Zoriontasunaren subjektibotasunaz jakitun naizelarik, zoriontsu egin ninduela esatera
ausartu ninteke, berak urgatzi baitzidan zoriontasuna definitzen bost letra soilekin,
Nahia.
Droga benetan da bizitzeko era bat eta estilo bat, drogatik kanpo ezin uler
daitekeena, eta basapiztiatzat dudan horrek, ohartu orduko, sartuak ditu biktimaren
lepoan bere atzaparrak, haietatik ihes egitea, itsaso zabalean dauden are aleak
zenbatzearen pareko lan zaila delarik. Ez dakit zein izan zen Nahiaren heriotzaren atea
irekitzeko giltza bilatzearen zergatia, agian ez nintzen irribarre perfektu bat marrazteko
bezain margolari ona, agian ez nuen lortu nire presentzia hutsarekin bere egunak
alaitzea, agian ez nintzen ni bere zoriontasunaren ideia.
Bistakoa zen komisaldegian ez nuela mesfidantza ezean ezer eragiten. Eta
nahikoa izan zuten hori, nire gain zalantzaren itzala mesfidantzaren argiak errautsi izan
4. balu bezala, kriminal odoltzaleenaren pare, ene askatasunari prezioa jarriz, barrote
artean sartzeko.
Barrote artean jarraitzen dut, isiltasuna mintzalagun dudalarik. Egunen batean
epaituko nautela diote, epailearen aurrera eramango nautela ene bertsioa azal
diezaiodan. Ez dut asteen kontua izango denik uste, ordea. Hemen ez naiz hodei beltz
eta ilun bat osatzen duten ur tanten artean beste bat besterik. Ez dut inor nitaz oroituko
denik uste eta are gutxiago epaituko nautenik. Etxean, Euskal Herrian, ere ez dut maite
nauen inor, ez dut nire falta sumatuko duen inor, haizea besterik ez. Hark agian
sumatuko du ene azala ferekatzearen falta, ene hitzak eramatearen atseginkeria.
Euskal Herriko haizearen lana, zementuz jantziriko Buenos Aireseko kartzelaren
pareta hotzek egiten dute oraingoan. Haiek izango dira ene barrua husteko premian, nire
hitzez jantziko direnak, zementuari falta zaion beroki direlarik, hoztasun hori berotu
nahian. Pareta hauek izango dira izan nintzenaren eta naizenaren ispilu.
Askatasuna maitatzen nuen horietakoa nintzen. Libertate ezak, ordea, lur
mugikorretatik narama, zalantzaz zalantza, eta nik, batzuetan, zalantza egiten dut
zalantzaz, zeren zalantzak nekatzen zaitu, unatzen zaitu eta erdibitzen zaitu, baina ene
zalantza hauek ene kontzientziako arantzak dira, barrendik eztenkatzen eta zauritzen
nautenak. Eta esperantzak ez du bere betazal argia inondik ageri, ez dut begiesten
behintzat , zeren eta esperantza beste zalantza bat baita.
Maite dudan ororen artean, badoaz ene gogamenean, astiro-astiro egunsentiak,
zinez maite dudan Pasaiako portu zaharraren kresal usaia, ikaratzen nauen eguzkiaren
5. berotasuna. Eta ez naiz, bada, haiek maitatzen ez ditudala esaten ari, ez naiz haietaz
ahantzi, mozkorraldiko gau batean egin duzunaz ahazten zaren moduan. Beste
zerbaitetik hurbilago sentitzen dut ene burua, ene barrua, ni neu nire osotasunean. Behin
zoriontasuntzat jo nuen horrengandik hurbilago, Nahiarengandik hurbilago.
Karameluak kendu zidaten askatasunaz gozatzeko eskubidea, eta Buenos
Aireseko barrote hutsez babesturiko gauetan, babesa ematen zidaten izarek kenduko
didate askatasunaz gehiago gozatzeko aukera: Nahia gertuago izateko aukera. Izaretako
bat hartu eta lepoa inguratzen didalarik, alde banatako muturra eskuekin hartu dut.
Pixkanaka- pixkanaka nola estutzen didan nabari dut, nola nire arnasa gero eta txikiagoa
den, nola nire bihotza indarra galtzen doan, apurka-apurka itzaltzen doan kandela
bailitzan.
Denok gordetzen omen dugu alde ezkutu bat, dela sekretua, dela akatsa, dela
keinua. Eta ni ere, nehoiz ulertu gabeko askatasun ezean, ezin bizi, ezin zoriontsu izan,
ezin hura maite. Horra hor nire akatsa, besteen akatsa, nork daki noren akatsa den.
Dakidan bakarra, aire honek ez dituela nire birikak asetzen , paisaia honek ez dituela
nire begiak elikatzen, aurrean dudanak ez duela nire betaurrean irribarre perfektu bat
marrazten.
Zertarako bizi, bada, bizitako segundo bakoitzaz eskerrak emateko gai ez banaiz.
Zertarako baztertu inoiz baino hurbilago sentitzen dudan Nahia. Banoa harengana,
herriz aldatu nahi dut, nire gorputz hau albo batera utzi eta berarekin begiratu portuko
garabiei, elkarrekin isilik egotea baita maitasunaren frogarik behinena; elkarrekin
gaudela sentitzea, imajinatzea, amestea. Ez noa ene biziaren azken zizpurua gehiago
6. luzatzea; estu baino estuago dut izara, min ematen dit, badakit, ordea, segundo gutxi
batzuk barru iritsiko dela azken arnasa, maite izan dudan oro gogoratzen dudalarik.
Ez nau iluntzen baratzatikan
azken loreak biltzeak
muga guztien arrazoi bila
arnas gabe ibiltzeak
arratsaldeko argi betera
zentzu denak umiltzeak
amets betezko loa baitakar
behin betirako hiltzeak.
Maite dut askatasunaren kantu gozoa, maite dut biziak gutariko bakoitza
maitatzen duen modua, maite dut arnastea, begiratzea, sentitzea, amestea...Maite dut.
Goxo
