2. NIRE HERRI KUTTUNA
MUTRIKU
Mikel Ubiria Perez
5.Maila B
2012-2013
ikasturtea
3. MUTRIKU
Mutriku herria aukeratu dut aitona,
amona eta osaba bat han ditudalako
eta oporrak han pasatzen ditudalako.
Gainera, nire ama han jaio eta hazi
zen. Bertan ere etxea dut.
KOKAGUNEA:
Mutriku Gipuzkuako Ipar-mandebaldeko
bazterrean dago eta Bizkaiarekin muga
egiten du. Donostiatik 56 kilometrotara
dago. Debabarrena eskualdean dago.
4. ERLIEBEA:
Herri osoa aldapan dago eta ez du
toki lauik.
MENDIAK:
Mutrikuko mendi altuena Arno du izena eta
612 metro ditu.
IBAIAK:
Mutriku herriaren erditik ez dira ibairik pasatzen,
baina bere ekialdean Deba ibaia pasatzen da eta ibai
horrek Mutriku eta Debarekin muga egiten du.
Deba ibaia kantauri isurialdeko ibaia da.
5. MUTRIKUKO FESTAK
Mutrikuko Kalbaixo mendian, irailaren 14ean,
Bertako festa ospatzen da. Baseliza bat dago
eta mesak ospatzen dituzte. Kanpoan erromeria
egiten da, herri kirolak ospatuz, erroskilak
erosten dira eta arratsaldean ordubiak aldera
goitibehera jeitsiera egiten da menditik herriko
plazaraino.
7. HERRIAREN IZENA:
Oiartzun aukeratu dut nere familia han bizi
delako eta udara guztia han igarotzen dudalako.
KOKAGUNEA:
Oiartzun Gipuzkoan dago, Euskal Herriko
iparraldean. Oiartzun Donostiatik 20
kilometrotara dago gutxi gora-behera.
8. ERLIEBEA:
Mendiak:
Oiartzungo erliebea oso menditsua da.
Oiartzunen Aiako Harriak, Aritxulegi, Arkale,
Urkabe … mendiak daude.
Ibaiak:
Ibai bakarra dago, Oiartzun izenekoa,Kantauri
isurialdekoa.
Aiako Harrien inguruan jaiotzen da eta kantauri
itsasoan hiltzen da.
9. JAIAK:
Intxixuak, iñauterietan
ospatzen dira, hau da,
Otsailean.
Intxixuak, hartz antzeko buru
handi batzuk dira, adarrak
dituzte, ile arraroak eta,
sorginekin dantzatzea
atsegin dute.
Oiartzungo mitologia bat da.
Aiako Harrietan gora eta bera
ibiltzen ziren. Orain dela
3.000 urte eta mendi
barrenean dantza egitea
atsegin dute.
10. Orain urtero inauterietan jai hau ospatzen
da, herriko jendea intxixuz eta sorginez
mozorrotzen da eta suaren inguruan dantza
egiten dute, nahi baduzue etorri!
12. Hendaia
Udan nire amonaren etxera joaten gara eta
pistina txiki bat jartzen du. Nire lehengusina eta
ni jolasten egoten gara. Nire amona eta osaba
Hendaian bizi dira eta nire aita urtetan
Hendaian bizi izan da ere bai.
Hendaia Euskal Herriko ipar-ekialdean dago. Hendaiara
iristeko autopistatik joan behar gara. Hendaia Lapurdin
dago eta Lapurdiko hiriburua,Baiona da. Hendaia
Baionatik 36 km tara dago.
15/03/13
13. Hendaiako hondartzako eremua laua da.
Beste guztia pixkat menditsua da.
Herriko ibai garrantzitsuena Bidasoa ibaia da eta Kantauri
isurialdean dago Hendaiatik gertuen dauden mendiak Jaizkibel
eta Larrun dira.
15/03/13
16. ERRENTERIA
Nik Errenteria aukeratu dut. Nere
Ama hor jaio eta hazi delako ,eta
astean behin amonari bisitatzera
noalako.Nere amona Errenterian jaio
zen eta nere aitona era bai.Biak alde
zaharrekoak dira.
KOKAGUNEA:ERRENTERIA Gipuzkoan
dago, zehazki Gipuzkoako ipar
ekialdean.Errenteria Oarsoaldea
eskualdean dago.Oarsoaldea Errenteriaz
gain Lezo,Pasaia eta Irunek osatzen
dute.Donostiatik 7km tara dagoen hiria da.
17. Errenteria
ERLIEBEA: Kostaldetik gertu dago,
Oiartzun ibaiaren itsasoratzetik
gertu. Pasaiaren ondoan Oiartzun
ibaiak sortu duen aranean kokatuta
dago Errenteria ,mendi ez oso altuez
inguratuta dagoelarik.
MENDIAK: Inguruan dauden mendiak hauek
dira:Aldura, San Marcos, Txoritokieta eta
Urdaburu .
IBAIAK: Bertako ibai bakarra Oiartzun
ibaia da, kantauri isurialdekoa
18. Koldo Mitxelena
Errenteriako idazle famatu bat Koldo Mitxelena izan zen.1915
urtean jaio zen eta 1987 an hil zen.Euskararen alde lan handia
egin zuen.Unibertsitate desberdinetan lana egin ondoren Euskal
herriko unibertsitatea sortzen lagundu zuen.
Euskara batuaren sortze prozesuan eragile nagusia izan zen, eta
euskarak izan duen ikertzailerik handiena .
Hona hemen berari buruz idatzi zuten esaldia.
Euskarak eman duen jakintsurik handiena Mitxelena izan da. Horretan,
nik txapela kentzen dut. Ez dago dudarik. Ehun urtetik behin horrelako bat.»
Jose Luis Alvarez, Txillardegi
19. JAIAK
Errenteriako jai nagusiak uztailan ospatzen
dira,Madalenak deitzen dira.Uztailaren 21 ean
hasten dira txupinazoarekin eta bertako udal
bandak “El centenario” izeneko abesti bat
jotzen du eta herritarrak dantzan hasten dira.
21. HERNANI
Hernani aukeratu dut, 5 urte bete nituen
arte han bizi izan nintzelako. Bertan
bizitzea asko gustatzen zitzaidan eta
aitonarekin eta anaiekin igerilekuetara
joaten nintzen.
KOKAGUNEA
Hernani Gipuzkoako ipar-ekialdean
dagoen udalerria da. Donostiatik 9
kilometrotara kokatua dago eta
Donostia, Astigarraga, Arano (Nafarroa),
Lasarte-Oria,Urnieta,Elduain eta
Errenteriarekin mugatzen du.
22. ERLIEBEA
Menditsua eta malkartsua da. Urumea
ibaia, herria, iparretik hegora
zeharkatzen du.
Santa Barbara mendiaren magalean
dago Hernaniko hirigunea eta handik
begiratuta Urumea ibarraren alderdi
handi bat ikus daiteke.
Inguruko mendietan, Akola, Igorin,
Urdaburu, Oindi eta abar…
historiaurreko arrasto megalitiko
ugari dago.
23. JAI GARRANTZITSUAK
Herriko jaiak San Joanetan izaten dira, ekainaren
23tik 27ra,eta jaietan egiten diren ospakizunen
arten Axeri dantza nabarmentzen da (inauterietan
ere egiten da dantza hori). Urtean zehar beste
hainbat ospakizun eta ekitaldi kulturalak ere
egiten dira.
PASARTEA
1512an, frantses armada, herrian sartu eta
suntsitu egin zuten. Lehenagotik ere gertatu ziren
horrelako suntsiketak, Erdi Aroan esaterako,
Bandoen arteko gerrateetan, eta geroago ere bai,
XVII eta XVIII. mendeetan, XIX. Mendeko
Karlistadetan eta 1936ko Espainiako Gerra
Zibilean.
26. MENDIGORRIA
5 urte neuzkanean oporretara joaten hasi
nintzen. Etxe bat alokatzen genuen familia
guztiarekin eta gure lagunekin.
Herria Nafarroako erdialdean kokatzen da,
Erriberriko merindadeko ipar-mendebaldeko
muturrean. Mendigorriak Zirauki, Mañeru,
Obanos eta Garesekin egiten du muga
iparreldean; Artaxoarekin ekialdean, Oteitza
eta Villatuertarekin mendebaldean eta Artaxoa
eta Larragarekin hegoaldean.
Iruñatik 29 kilometrotara dago.
27. MENDIGORRIA
Mendigorria 360 eta 513 metro arteko muinoek
osatzen dute, eta udalerriko punturik garaienak
iparralde eta ekialdean daude, itsasoaren mailatik
401 metrora.
Mendi garrantzitsuena Altos de Ibarbero da.
Mendigorritik Arga ibaia pasatzen da.
28. MENDIGORRIA
Mendigorriko lehen biztanleak burdin arokoak dira,
aurkitutako garai hartako aztarnen arabera.
Udalerria, K. a. I. mendean erromatartu zen, eta
ondorengo hiru mendeetan garatutako herri
erromatarrak garapen handia izan zuen.
30. Zarautz
Txikitan asko joaten nintzelako egunak
pasatzea ama eta amonarekin,
horregatik aukeratu dut Zarautz herria
eta asko gustatzen zaidalako.
KOKAGUNEA:
Zarautz Gipuzkoako kostaldearen erdian
dagoen udal herria da. Urola kosta
eskualdeko hiriburua eta herri turistiko eta
komertziala. Hondartza 2,8 km, Euskal
Autonomia Erkidegoko luzeena da, eta uda
garaian egunero beteta egoten da.Zarautz
herriak udan hirukoiztu egiten du populazioa
22.000 biztanletik 60.000 biztanle izatera iritsi
arte.
31. HERRIA: ZARAUTZ
MENDIAK Hauek dira Zarauzko mendiak.
Talai, Mendi Beltz , eta Aldapa Handi.
IBAIAK: Zarautzetik Oria ibaia pasatzen da. Oria
Gipuzkoako ibai garrantzitsuena da, ibai
luzeragatik, emariagatik. Lizarrate inguruan
sortzen den tokitik Orion itsasoratzen den
guneraino, 75 kilometro luze da. Gipuzkoako arro
handieneko ibaia dugu,54 udalerri hartzen ditu
barne-Zarautz eta Getaria.
32. HERRIA:ZARAUTZ
JAIAK
Ekainaren 26an: San Pelaioak.
Abuztuaren 9an: Azken Portuko festak.
Abuztuaren 15an:Amabirjinak.
Irailaren 9an: Euskal Jai Eguna.
Urriaren 20an:Oteizaren Eguna.
Urriko 3. larunbata: Koadrilen Eguna.
34. ZUMARRAGA
Zumarragan aitaren familia guztia
bizi da.
Herrian 11.000pertsona bizi dira.
Zumarragan baseliza ospetsua
dago: Antigua, eta oso ezaguna da.
Legazpi konkistadorea Zumarragan
bizi zen eta Filipinak konkistatu
zituen. Bere etxea Jaurregi
dorretxea da.
35. Zumarraga Urola Garaia eskualdean
dago, Gipuzkoako erdialdean, eta Euskal
Herri mailan, iparraldean. Donostiatik
Zumarragaraino 55 kilometro daude.
Bailara batean dago eta 360 metroko
garaiera dauka. Bere inguruan mendi asko
daude: Irimo,Beloki,Izazpi eta Samiño.
Zumarragatik pasatzen den ibaia
Urola ibaia da,
36. JAI GARRANTZITSUAK:
- Abenduaren13an Santa Lutzia eguna
ospatzen da. Urretxu-Zumarragan antolatzen den
urteko feriarik garrantzitsuena. Hainbat lehiaketa
eta erakusketa antolatzen da, besteak beste,
ganadua, errezil sagarrak, ardoa eta kapoiak
erakusteko.
- Uztailaren 2an Santa Isabel eguna ospatzen
da. Erromeria egiten da.
38. HERNANI
Hernani aukeratu dut amaren
aldetik osaba-izebak eta
lehengusuak ditudalako. Txikitatik
astebururo bisitatzera noa. Gehien
gustatzen zaidana Hernaniko
igerilekura joatea da.
Hernani Gipuzkoako ipar-ekialdean
dagoen udalerria da eta Donostiatik 9km-
tara kokatuta dago. Donostia,
Astigarraga, Arano(Nafarroa), Lasarte-
Oria, Urnieta, Elduain eta Errenteriarekin
mugatzen du.
39. HERNANI
Erliebea: Santa Barbara mendiaren magalean
dago eta handik begiratuta Urumea ibarrarren
alderdi handi bat ikus daiteke. Menditsua eta
malkartsua da. Inguruko mendietan (Akola,
Igorin, Urdaburu, Oindi) historiaurreko
arrasto megalitiko ugari dago: trikuharriak…
Urumea ibaia Hernanitik pasatzen da. Iparretik
hegora zeharkatzen du eta horretara isurtzen
dituzte urak inguruko beste errekastoek.
40. Jaiak
Herriko jaiak San Joanetan
izaten dira, ekainaren 23tik
27ra, eta jaietan egiten diren
ospakizunen artean Axeri
dantza nabarmentzen da
(inauterietan ere egiten da
dantza hori).Urtean zehar beste
hainbat ospakizun eta ekitaldi
kulturalak ere egiten dira.
San joan sua, antzinako jatorria
duen jai garrantzitsua da, ipar
hemisferioan udako
solstizioaren hasiera dela-eta
ekainaren 24an ospatzen dena.
42. Laguardia
Nire amak oporrak igarotzen zituen
Laguardian nire izeba eta osabarekin,nik ere
nire auzoa bezain ondo ezagutzen dut
Laguardia, askotan joan naizelako.Amonari
gainera herri hori asko gustatzen zaio urte
askotan joan delako.
KOKAGUNEA:Laguardia Arabako hegoaldean dago
kokatua, Arabako Errioxa eskualdean alegia,
Gasteizera 64 km daude gutxi gora-bera.Laguardia,”La
hoya” deituriko muino batean dago eraikia.
43. Laguardia
ERLIEBEA:
Laguardiak Kantabria mendilerroa
hegoaldean dauka eta Ebro ibaia
ezkerraldean.
Kantabria mendilerroa :Toloñoko edo kantabria mendilerroa
Arabako hegoaldean dagoen mendilerro baten izana da.
Ebro ibaia :Ebro ibaiak Araba eta Nafarroako beheko aldeko
lurrak ureztatzen dituen ibaia da ,zatirik handienean euskal
lurraldeak ezkerreko aldean ukituz.
46. Lekunberri
Nire aiton-amonaren herriaren
ondoan dagoelakoaukeratu dut
Lekunberri herria. Lekunberri Larraun
bailararen herri nagusia da. Bailara 16
herri txikiz inguratuta dago : Astitz,
Gorriti,Iribas,Allí,Uitzi,Baraibar,etab.
Lekunberri Nafarroako probintzian dago
Iparekialdean. Donostia eta Iruña arteko
herri txiki bat da,Donostiatik 50km tara
eta Iruñatik 30km tara gutxi gora behera
aurkitzen da.
15/03/13
47. Lekunberri Mendiz inguratuta dago eta
Aralar mendikatea Lekunberritik gertu
dago. Aralarren San Miguel ermita
ezaguna dago. Aralerreko gailur
ezagunak Aizkorri eta Txindoki dira.
Bertatik pasatzen den Ibaiak Larraun
izena du eta Lekunberritik 2km tara
dagoen Iribas herrian bere jaiotza dago .
3 ,5km tara dagoen Astitz herrian (nire
amonaren herria) kobazulo batzuk daude
Mendukilo izena dute eta oso politak
dira. Lekunberri bertan Plazaola izeneko
bidegorri bat dago txirrindan edo oinez
joateko oso maila 570m tara
Itsasoaren
polita dena.
15/03/13
aurkitzen da.
48. Jaiak urriak 12an ospatzen dira :herri
kirolak, pilota partiduak, etab. eta
koadrilak beraien blusekin ospatzen
dituzte porrontsoetan bezala .
15/03/13
50. Nik herri hau aukeratu dut nire lehenengo
ibilaldia txirrindaz hor egin nuelako.Ataunen
hasi ginen eta menditikan gora eta behera
lokatzen artean ibili ginen.
Auzoak
Hiru dira auzo nagusiak:
San Martin
San Gregorio
Aia
Ataun Gipuzkoako hegoaldean dago
kokatua,
Goierriko baiaran.
Aralarko natura parkearen barruan dago.
Oraindik artzaintza,
nekazaritza eta natura munduan
erabat txertatuta dago. 58,9km2 ditu eta
itsas mailatik 196m gorago dago.
51. • Aralarko parke naturalean dago basoz, larrez eta mailoz
inguraturik.
• Baditu ere lur azpian fosildutako haizulo asko: Troskaeta,
Sarastarr eta Intzartzu.Inguruetan gizakiaren aztarnak aurkitu
dute, 40.000 urte ingurukoak.
• Erromatar garaiko txanponak ere aurkitu dira .
BAIAK:
Agauntza ibaiak herritik zeharkatzen du. Ataunen historia sinesmen zaharrekin
MENDIAK: lotuta dago: sorgin, lamia, jentil eta
Mendi hauek arana babesten dute: basajaunen kondairak.Eta horrregatik,
Areatza, Aietsu, Arantzazumendi, Muñoan, urtero, azaroan Jentilen Etorrera izeneko
Saratsamendi, Sarastarri, Leizadi, ikuskizuna egiten da herrian zehar.
Aizkoate eta Intzauztu.
52. Joxemigel Barandiaran: antropologoa eta etnologoa zen. 1889Ko abenduaren
31n jaio eta 1991ko abenduaren 21ean hil zen, hamar egun falta zitzaion 102
urte betetzeko.
San Martin Txiki:mitologiko edo benetako
den ez dakigun pertsonaia miresgarria.
Pedro Ortiz Telleriakoa.
Frantzisko Imaz Altolagirre
Felipe Altolagirre Zufiria:
Migel dorronsoro Zeberio
Miguel Imaz Apalategi:Donostiako
eraikuntza nagusienen egile: Maria
Cristina Hotela,Justizia Jauregia,
Zurriolako Zubia, Kursaal Kasinoa, Victoria
Eugenia Aretoa, Pasealeku Berria eta
abar.
53. NIRE HERRI
KUTTUNA
ZARRAKAZTELU
JON ANDER JIMENEZ GALDOS
5.Maila B
2012-13 Ikasturtea
54. Zarrakaztelu
Nere aitaren familia
Zarrakaztelun bizi da ,eta han
bizi nintzen 5 urte. Asko
gustatzen zait nire lagunekin
Zarrakaztelun egotea.
KOKAGUNEA :
Zarrakaztelu Nafarroko hego-
ekialdean dago. Zarrakaztelutik
Iruñera 70km daude. (kotxez 53 min)
55. Zarrakaztelu
ERLIEBEA:
Leuna da baina, Zarrakazteluko
iparraldean menditsua da.
MENDIAK
IBAIAK
Zarrakaztelun bi mendi daude baina
garrantzitsuena Larrate da . Larrate 400 metro
dauka eta ibaia Aragoi da. Aragoi, valle
Astunetik asten da eta Huescan bukatzen da,
gero ura Ebrora botatzen du.
56. Zarrakaztelu
. JAIAK:
Zarrakaztelun 4 jaia ospatzen dira. Bat
ekaineko azken 3 egunak, handiak
abuztuko lehenengo astea eta Urriko
lehengo,ostirala,larunbata eta igandea.
Urtarrilean mendi bat igotzen da
Zarrakaztelun, mendi hori Rabosera
deitzen da, eta hor pasatzen da eguna.
57. KONDAIRAK
Zarrakaztelutik bi kilometrotara Monasterio de
la Oliva aurkitzen da . XII eta XIII. mendean
Erromako estilora eraiki zuten .Gaur egun
bertan bizitzen dira hogeita sei fraide
zistertarrak. Koindarak esaten duenez,
Nafarroako errege bat Arabiaren aurka zegoen
borrokan eta zaurituta atera zen, eta hiltzera
joan zen Olibondo baten enbor ondora.Olibondo
enbor tokian eraiki zuten, el Monasterio de la
Oliva.
