Presentatie van eerste demovakken met Bitumen Substitutie Asfaltbeton waarbij meer hergebruik van bitumen mogelijk is.

1. nummer 4 2010
Ingenieursbureaus & Innovaties
Roof to Road, variant op cradle to cradle
BSA, Bitumen
Substitutie Asfaltbeton;
duurzame innovatie
Duurzaam inkopen, cradle to cradle, LCA, milieurelevantie producten, CO2-ladder, bodembesluit;
reacties in de vorm van LEAB, LT-Asfalt, Rol-pave, VIA-FORCE. Mede ingegeven door milieu
en economie is er binnen de wegenbouwbranche een drang naar vernieuwing, verbetering,
vervanging van grondstoffen en reststoffen in de wegenbouw. Nu is onderzocht in hoeverre
restmateriaal van bitumineuze dakbedekking kan worden herverwerkt in de wegenbouw.
1

2. nummer 4 2010
Nederland ligt vol met ‘zwart’ asfaltbe­
ton. Dus is er een continue vraag naar het
zwart bindmiddel bitumen. De levering
van bitumen staat of komt dan ook
regelmatig onder druk. Maar Nederland
ligt óók vol met een ander ‘zwart’
product: bitumineuze dakbedekkingen.
De schatting is dat er circa 20 miljoen m2
dakbedekking per jaar wordt gelegd op
woningen, hallen en gebouwen. Dit komt
overeen met 150.000 ton dakbedekking.
Er komt dan ook ongeveer tussen 10 en
20 miljoen m2 aan oude bitumineuze
dakbedekking per jaar vrij.
Cradle to cradle wordt ‘roof to road’
De schatting is dat er circa 100.000 ton
restmateriaal (sloop en afkomstig uit
afkeur van primaire productie) is van
bitumineuze dakbedekking. De produ­
centen namen het tot voor kort niet eens
terug, al is dat sinds kort door nieuwe
regelgeving toch beter geregeld door de
invoering van retoursystemen. Daarmee Bitumen Substitutie Asfaltbeton (BSA) homogeen granulaat dat als droog
is het verdwijnen van dit duurzame een reëel en serieus onderzoekstraject. bindmiddel als bulkmateriaal bij
restproduct naar onbekende bestemmin­ Bitumen voor dakbedekking is overigens asfaltinstallaties wordt afgeleverd.
gen steeds minder of niet meer aan de niet zomaar toepasbaar in asfaltbeton. Het verouderde bitumen (harder, brosser)
orde. Maar er moet uiteindelijk wel een Dit bitumen is vaak harder bij initieel krijgt in de regel door het toevoegen van
bestemming voor zijn. Daarom is het gebruik, en er worden vaak modificaties additieven, die het bitumen weer
goed dat er al enkele jaren is gezocht toegepast. Ook is er sprake van veroude­ ‘verjongen’, weer de vereiste eigenschap­
naar een waardevolle, maatschappelijk ring van het product. Dus moet goed pen van wegenbouwbitumen.
verantwoorde toepassing van of voor dit gekeken worden naar het secundair
restproduct. bitumen voordat het wordt ingezet in de Droog bindmiddel
En het blijkt dan dat de belangrijkste wegenbouw. Bitumengranulaat wordt als het ware
grondstof van vrijkomend bitumineuze ‘droog’ ingebracht in het productieproces
dakbedekking, bitumen dus, weer een Bitumengranulaat van asfaltbeton. Dit is revolutionair in
nieuw leven is te geven in een zeker zo Er is zorgvuldig, in overleg met overhe­ vergelijking met de normale productie:
hoogwaardige toepassing. De oplossing is den en regelgevende instanties gekeken daar is bitumen altijd als opgewarmd
gevonden in de wegenbouw. En dit sluit om de milieuhygiënische kwaliteit te product (circa 180 graden Celsius) in te
natuurlijk perfect aan op de signalen dat borgen. Immers, als dit aspect ter spuiten in de mengkamer, de locatie
de voor asfaltbeton belangrijkste of discussie zou staan, dan is toepassing in waar mineralen en bindmiddel met
duurste bouwstof, het bindmiddel de wegenbouw onmogelijk. Maar alles elkaar worden gemengd tot asfaltbeton.
bitumen, niet eeuwig voorradig zal zijn. wijst uit dat bij goede innamecontroles Droog wil hier zeggen dat het niet als een
Bitumen komt als eindproduct vrij uit van vrijkomende bitumineuze dak­ viskeuze vloeistof wordt gemengd met
het raffineren van ruwe aardolie. En dit bedekking er geen discussies zijn over het mineraal.
is steeds minder voorradig, enerzijds de milieuhygiënische kwaliteit. Maar bitumengranulaat wordt in grote
door de toenemende vraag, anderzijds Vrijkomende materialen in de bouw hoeveelheden geproduceerd, en daar is
door het afnemen van de natuurlijke worden vaak aangeboden in de wegen­ ook water, vocht bij nodig en aanwezig.
bronnen. En zo is cradle to cradle vrij te bouw. Omdat dit ‘vrijkomen’ overal Het in de hand houden van het vocht­
vertalen naar roof to road. gebeurd is het zaak de kwaliteit van het gehalte van bitumengranulaat is een
bewerkte materiaal als bouwstof voor belangrijke parameter bij de productie
BSA asfaltbeton goed te bewaken. Dat geldt van BSA. Immers, een te vochtig materi­
Janssen de Jong Infra bv is samen met natuurlijk voor het freesmateriaal aal vraagt te veel energie om het dakleer
Biturec en Infra Quality Support aan de (korrelgradering, bitumengehalte, vrij tot bindmiddel te laten overgaan. En dat
slag gegaan om deze vorm van herge­ van PAK’s). En dat geldt ook zeker voor de zou in het kader van energieverbruik
bruik transparant en kwalitatief op een inzet van bitumengranulaat. En bitumen­ weer een nadelig effect kunnen opleve­
hoger niveau te krijgen. Het begon zoals granulaat is vrijkomende bitumineuze ren. Kortom, de gedachte is goed, maar in
zo vaak met trial and error, maar mede dakbedekking dat een bewerking heeft de uitwerking zijn nog allerlei zaken op
door de opkomst van type testing gekregen in de vorm van breken, drogen te lossen om te komen tot een goed
(Europese regelgeving asfaltbeton) werd en granuleren. Het is uiteindelijk dan een procedé.
2

3. nummer 4 2010
Inzet mineraal Harde en voorlopige conclusies van 75 tot 85 wellicht beter is voor het
Door bitumineuze dakbedekking te Hergebruik van bitumen in de wegen­ milieu. Immers, het streven naar
granuleren worden ook vezels en de bouw was enkele jaren geleden ondenk­ hergebruik mag niet leiden tot een
fijnere split c.q. mineralen, die vaak op baar, nu is het zeker een kans om verslechtering van het milieu als totaal
platte daken onderdeel zijn van de primaire bronnen meer te sparen. (bijvoorbeeld doordat meer energie nodig
dakconstructie, opgenomen in het Bitumengranulaat, tot granulaat is voor de productie).
bitumengranulaat. Dat is dus ook gemaakt bitumineuze dakbedekking, is Er moet uiteraard de nodige aandacht
onderdeel van de grondstof voor het direct in te brengen in de productie van zijn voor de optimalisatie van het totale
asfaltbeton. Dit betekent dat er in de asfaltbeton waarbij de asfalteigenschap­ productieproces van BSA, enerzijds bij de
korrelverdeling van het asfaltbeton moet pen zoals stijfheid en vermoeiing niet inname en ver­ en bewerking van
worden bijgestuurd in de fijnere minera­ nadelig, zelfs eerder positief worden bitumineuze dakbedekking, anderzijds
len. Dit is ook weer winst in het streven beïnvloed. bij de asfaltproductie. n
naar reductie van gebruik van primaire BSA 100 is als onderzoek gericht op 100 %
grondstof. Bij het granuleren blijven geen hergebruik van bitumen. Nader onder­ A. Kneepkens, Infra Quality Support;
reststoffen achter die geen bestemming zoek moet uitwijzen of een percentage R. Smit, Biturec
krijgen.
Meer proefvakken
De nodige proefvakken met bitumineus
dakleer zijn her en der in Nederland al
gerealiseerd, soms zonder dat dit kenbaar
is gemaakt, soms officieel met publica­
ties. De gemeente Apeldoorn en de ook de
provincie Brabant hebben officiële
proefvakken liggen. In het BSA­project,
dat gesubsidieerd wordt door Agentschap
NL, zijn ook al twee officiële vakken
gemaakt in Venray en in de regio Tilburg.
Met deze vakken is duidelijk dat BSA 100
technisch gezien goed mogelijk is.
Proeven tonen aan dat de resultaten goed
tot heel goed zijn. Maar ook is de
ervaring dat er sprake is van enige
spreiding in de resultaten, wat niet
vreemd is. Spreiding in onderzoeksdata
zijn er ook bij regulier asfaltbeton. Voor
BSA zijn slechts enkele vakken met
testdata. Meer vakken zijn nodig om grip
op de spreiding van data te krijgen. Dit is
ook de conclusie van KOAC­NPC die een
quick second opinion gaf op de tot op
heden beschikbare resultaten.
Voor 2010 zijn nieuwe vakken ingepland,
waarbij dan vooral gezocht naar de
optimalisatie van BSA. Het is goed
denkbaar dat BSA 100, dus 100 % herge­
bruik van bitumen wel mogelijk is, maar
dat een optimum van het hergebruik ligt
in de range 70 – 85 %. Een voorbeeld. Bij
de productie van normaal steenslag
asfaltbeton met 50 % hergebruik van
freesasfalt is het aandeel gerecyclede
bitumen 55 % (dit zou dan te vertalen zijn
door BSA 55). Dat betekent bij BSA 70 of
85 dat van de nog extra toe te voegen
bitumen dan 25 tot 30 % afkomstig zou
zijn van bitumineuze dakbedekking. De
resterende 15 tot 20 % is dan alsnog
nieuwe, primaire bitumen.
3