2. Η Μάχη του
Σαρανταπόρου ή μάχη
των στενών της Πέτρας
αποτελεί την πρώτη
πολεμική επιχείριση της
Ελλάδας στον Α΄
Βαλκανικό Πόλεμο.
Έλαβε χώρα στις 9
Οκτωβρίου του 1912 στα
Στενά του
Σαραντάπορου.
4. Μετά τη σύγκρουση της πρώτης μέρας, οι τουρκικές δυνάμεις
συμπτύχθηκαν προς τα Σέρβια, αφήνοντας στα χέρια του ελληνικού
στρατού αρκετό υλικό και λίγους αιχμαλώτους. Οι ελληνικές δυνάμεις
έπειτα από ισχυρή αντίσταση των τουρκικών δυνάμεων, πέτυχαν μια
σημαντική νίκη η οποία άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της
Μακεδονίας.
5. Το σχέδιο ενεργείας του Ελληνικού Γενικού
Στρατηγείου, υπό τις διαταγές του εγκατεστημένου στο
Χάνι Χατζηγώγου τότε Διαδόχου και Αρχιστράτηγου
Κωνσταντίνου, προέβλεπε επίθεση κατά μέτωπο
εναντίον των αμυνόμενων τουρκικών δυνάμεων στα
Στενά Σαρανταπόρου, με ταυτόχρονη και από τα δύο
πλευρά υπερκερωτική ενέργεια προς τα Σέρβια για την
κατάληψη της γέφυρας του Αλιάκμονα και την αποκοπή
της σύμπτυξης του εχθρού.
6. Η επίθεση αυτή θα
συνδυαζόταν και με
ευρύτερο κυκλωτικό
ελιγμό, από την
περιοχή του χωριού
Κρανιά, δια μέσου του
πόρου Ζάμπουρδας
προς την Κοζάνη.
7. Οι Τούρκοι κατά την υποχώρησή τους εγκατέλειψαν στο
πεδίο της μάχης στα στενά του Σαρανταπόρου ολόκληρο
το πυροβολικό τους που έπεσε στα χέρια των Ελλήνων,
ενώ το επόμενο πρωί, αφού εκτέλεσαν 75 προκρίτους
στα Σέρβια, τα εγκατέλειψαν και υποχώρησαν
βορειότερα.
8. Οι απώλειες των Τούρκων σε νεκρούς,
τραυματίες και αιχμαλώτους ήταν σοβαρές.
Οι απώλειες του Ελληνικού Στρατού κατά
τη διήμερη μάχη σε αξιωματικούς και
οπλίτες ήταν 182 νεκροί και 995
τραυματίες, προς τιμή των οποίων χτίστηκε
το 1972 το Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου.