1. HALKEVLERİ VE KEMALİZİM
19 Şubat 1932
“Partimiz halkevleri ile bütün yurttaşlara kucağını
açması, vatanda sosyal ve kültürel bir devrim yaptı.”
(Atatürk’ün, CHP’nin 1935 yılında yapılan Kurultay açılış konuşmasından)
HAZIRLAYAN
Hüsnü MERDANOĞLU

2. HALKEVLERİ’NİN KURULUŞ NEDENLERİ
DÜNYA KOŞULLARI
- AVRUPA’DA DURUM:
*REFORM VE RÖNESANSI
GERÇEKLEŞTİREN AVRUPALI
DEVLETLER, FRANSIZ
DEVRİMİ’Nİ DE YAŞAMIŞLAR,
*SANAYİ DEVRİMİ OLMUŞ,
* EMPERYALİZM, KITALAR
ARASI SÖMÜRÜYE
YOĞUNLAŞMIŞ,
DÜNYA NİMETLERİNİ
PAYLAŞMAK İÇİN BİRİNCİ
DÜNYA (PAYLAŞIM) SAVAŞI
YAPILMIŞ.

3. OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA DURUM
- DIŞ GELİŞMELERDEN BİR SÜRE
HABERSİZ YAŞANMIŞ,
- YENİLEŞME GİRİŞİMLERİNDE
BULUNAN 2 NCİ. MAHMUT’A “GAVUR
PADİŞAH” ADI TAKILMIŞ.
- “HIRİSTİYAN UYGARLĞI” OLARAK
ELEŞTİRDİKLERİ BATIDAKİ
GELİŞMELERİ BENİMSEMEK ZORUNDA
KALINMIŞ ANCAK, TAKLİTÇİLİKTEN
ÖTE GİDİLMEMİŞ.

4. TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE DURUM
MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN ÖNCÜLÜĞÜNDE,
*EMPERYALİZMİ
YENİLGİYE UĞRATAN
TÜRK ULUSUNUN
%90’ı köyde yaşıyor.
*UZUN YILLAR BOYU
SÜREN SAVAŞLAR
NEDENİYLE ÜLKEDE,
yıkım, yılgınlık, yokluk
VAR.

5. ANADOLU İNSANI, YERYÜZÜNÜN EN ONURLU
SAVAŞINI VERMİŞ,
ANCAK;
• ULUS VE YURTAŞ
OLDUĞUNUN BİLİNCİNDE
DEĞİL, ÜMMET ANLAYIŞINA
SAHİP,
• NÜFUSUN SADECE %5’İ
OKUR-YAZAR,
• HALK İLE YÖNETİCİ İLİŞKİLERİ
KOPUKLUK VAR,
• HALKIN ÇOĞUNLUĞU
AVRUPADAKİ ÇAĞDAŞ
GELİŞMELERDEN HABERSİZ.

6. YERYÜZÜNDE İNSAN ONURUNA EN ÇOK
YARAŞIR DEVRİMİ GERÇEKLEŞTİREN
GAZİ MUSTAFA
KEMAL PAŞA;
HALKI, KULA KUL
OLMAKTAN KURTARIP,
YURTTAŞ BİLİNCİNE
KAVUŞTURMAK İSTİYOR.
“ … ben onlar gibi değil,
onlar benim gibi olsunlar."
diyor.

7. ÜSTELİK, İKİ ÖNEMLİ BOŞLUĞUN
DOLDURULMASI ŞART.
1-DEVRİM YAPILMIŞ HALK, DEVRİMİN
NİMETLERİNDEN HABERSİZ.
3-YÜZYILLARDIR HALKI “TANRININ
GÖLGESİ” OLDUĞUNA İNANDIRMIŞ OLAN
PADİŞAH-HALİFE ARTIK YOK.
- DEVRİMİN SÜREKLİLİĞİ İÇİN SAĞLAM
TEMELLERE DAYANDIRILMASI
GEREKİYOR.

8. DEVRİMCİNİN ZAMANI SINIRLI
• BİRLİKTE YOLA ÇIKTIĞI
ARKADAŞLARI BİLE
CUMHURİYETİN
KARŞISINDA.
• DÜNYA NİMETLERİNİN
PAYLAŞIMI
TAMAMLANMADIĞI İÇİN
İKİNİCİ DÜNYA SAVAŞI
UFUKTA GÖRÜNÜYOR.

9. DEVLET AKLININ DEVREYE GİRMESİ
Atatürk, Aydın ili Türk Ocağında:
(3 Şubat 1931)
*Şeyh ve müritlerin köye
giderken otomobil masrafını
düşünmediklerine,
*Bir ülküye bağlananların
amaçları uğrunda her türlü
zahmet ve özveriden zevk
almaları gerektiğine
dikkat çekmiştir.

10. ÖNCE 14 MERKEZDE
(Ankara, Afyon, Eskişehir,
Bursa, İstanbul,
Çanakkale,
Aydın, İzmir, Denizli,
Konya, Adana, Samsun,
Diyarbakır ve –Malatya (?)-
Van’da,)
19 Şubat 1932
Halkevleri törenlerle
AÇILMIŞTIR.

11. HALKEVLERİ,
YURTTAŞLARI AYDINLATMA VE EĞİTME BAĞLAMINDA;
1-Dil, Edebiyat, Tarih,
2-Güzel Sanatlar,
3-Temsil,
4-Spor,
5-Sosyal Yardım,
6-Halk Dershaneleri-Kursları,
7-Kütüphane ve Yayın,
8-Köycülük,
9-Müze ve Sergi
olmak üzere,
Dokuz ALANDA ÇALIŞMIŞTIR.

12. HALKEVLERİNİN AMACI;
1-Ulusu bilinçli, birbirini anlayan, seven,
aynı düşünceye bağlı yurttaş
yetiştirmek.
2-Amaç ve düşünce birliği olan güçlü bir
toplum sağlamak,
3-Ulusal birliği oluşturan, millî ruhu
biçimlendiren kültür öğelerini
geliştirmek.
4- Köylü ile aydın sınıf arasındaki ilişkileri
düzenleyen çalışmaları yapmak.
5-Cumhuriyet Halk Fırkası’nın ilkelerini ve
bu ilkelerin ülke düzeyinde nasıl
uygulandığını anlatmak.

13. ULUSAL ANLAMDA HALKEVLERİ;
• TÜRK DEVRİMİNİ HALKA
ULAŞTIRMA VE BENİMSETME,
• GEÇMİŞİN İZLERİNİ SİLME,
• YURTTAŞA GÜVEN VERME VE
ONLARI ONURLANDIRMA,
• TOPLUMU CANLANDIRMA,
GÖREVLERİNİ ÜSTLENMİŞTİR.

14. Halkevleri -“Ulus Evi”
1950 yılına kadar
biri yurt dışında
olmak üzere
(Londra)
toplam
478’e,
halkodalarının
sayısı da
4322’ye
yükselmiştir.

15. HALKEVLERİ BİR KANUN İLE KURULMAMIŞ.
ANCAK,
HALKEVLERİNE
ALINACAK RADYO
VE SİNEMA
MAKİNELERİNE
VERGİ AYRICALIĞI
SAĞLAYAN 2154 VE
5784 SAYILI İKİ
KANUN
YÜRÜRLÜĞE
KONULMUŞTUR.

16. DAHA SONRA YÜRÜRLÜĞE KONULAN
BİR BAŞKA
KANUN İLE
HALKEVLERİ
KAPATILMIŞTIR.

17. Sonuç:
-Ulusu bilinçli, birbirini anlayan, seven, aynı düşünceye bağlı yurttaş
yetiştiren,
-Amaç ve düşünce birliği olan güçlü bir toplum sağlayan,
- Millî ruhu biçimlendiren kültür öğelerini geliştiren,
-Halkımıza, yurduna yurttaş OLMAYI AŞILAYAN, kandırıcıya ayrılıkçıya din
ve duygu tacirine karşı koyma bilinci veren;
KÖY ENSTİTÜLERİ ile HALKEVLERİ
KAPATILMAŞI OLASA İDİ:
BUGÜN; IRKSAL, BÖLGESEL, MEZHEPSEL VE BENZERİ HİÇ BİR AYRIM
OLAMAYCAĞI İÇİN, TÜRKİYE BÖLGESİNİN EN GÜÇLÜ ÖRNEK ÜLESİ
OLACAKTI. …!
BÖYLESİ BİR GÜÇLÜ ÜLKENİN İÇİNE VE BÖLGESİNE
EMPERYALİZM GİREMEYECEĞİ İÇİN
KEMALİZM, AMACINA ULAŞMIŞ OLACAKTI.
Bu bağlamda; Köy Enstitülerinin ve Halkevlerinin
kapatılması aslında Kemalizm’in önünün kesilmesi
amacına yöneliktir.
Saygılarımla
Hüsnü MERDANOĞLU