Линукс үйлдлийн системийн давуу тал нь түүний терминал буюу БАШ BASH байдаг. Энэхүү бичиг баримтаар өөрийнхөө олж мэдсэн зүйлийг тантай хуваалцахыг оролдлоо.

1. [Type here] ABAYMBAA – Онлайн хичээлүүд
TMUX –ийг хэрэглэх талаарх хичээл
Tmux гэж юу вэ?
Энгийнээролонконсолтойзэрэгажиллахадзориулагдсанпрограмгэж ойлгож болно.Зөвхөн *nix
цөмтэйүйлдлийнсистемүүдтухайлбал Linux,Macintoshүйлдлийнсистемүүддээражилладагюм.
ХаринHybrid цөмтэйбуюу windows үйлдлийнсистемдээражилладаггүйбилээ.
Би хувьда үүнийгажиллуулах гэжнилээдгүйхэдэнудааоролдсонболовчбүтээгүй. Cygwinашиглаж
үзсэн,CMDER ашиглаж үзсэн хоёулаал линуксорчинийкоммандтайажиллах боломжолгодог
боловчTmux-ийгажиллуулах гэхээрл terminal бишбайнагээдалдаа заагаад байдаг байсан.
Ямартай ч Ubuntuterminal –ийг виндовс үйлдлийнсистемдээр шуудхэрэглэх боломжтойболсон
тул одоо бол ОК.
Tmux яаж ажилладаг вэ?
Терминал дээр tmux гэж бичихэдtmux terminal өөрийнсервэрийгүүсгэжтүүндээражилладаг.
Энгийнээрхэлвэл компьютердотортаньдахиннэг компьютерийгүүсгэжажилладаггэсэнүг.
Хэрвээ таVAGRANTашиглажүзэж байсан бол адилтгахадяг л тохирно.
Ингээдtmux гэсэнкомандыг бичиж ENTER товч дарсаны дараа арай өөр цонхрууоржбайгаа. Энэ
бол нөгөө сервертэйгээхолбогдсонтүүндээражиллажбайгаагэсэнүг юм.
Exitкомандын тусламжтайгаартухайнорчиноосгарчөөрийнкомпьютетрийнүндсэнорчиндбуцан
орж болно.
Тайлбарлахадийм л байна.
Bash for Windows 10
2016 оны WindowsBuild –аарвиндовс 10 үйлдлийнсистемд linux bash иржбайна гэж зарласан.
Үнэхээрчүнэнбайлаа. За тэд ч биднийг хуурнагэжюу байхав.
ИнгээдTmux –тэй ажиллах боломжтойболлоо.
Ажиллах нь:
Tmux Цонхтой ажиллах нь – (Window)
Терминал дээрээ tmux гэсэнкомандбичихэдtmux –ийн виртуал орчинд орно.Энд нэг мэдэх ёстой
зүйл бол Ctrl-Bгэж дарвал терминал чамайгаан чи tmux –ийн комманд бичих гэж байна уугэж
мэдэх болно. ҮүнийгPREFIX гэж нэрлэдэг.ЦаашидPREFIX гэх үгээрэнэхүү CTRL+Bгарын хослолыг
төлөөлүүлэх болно.
Шинэ цонх үүсгэх
Эхнийкоманд бол шинэ цонх үүсгэх юм.“PREFIX C” гэвэл шинэ цонх үүсгээдөөрөөтүүндотроо
үсрээдорчихно.Нэгзүйлийг сануулахадта үүндоторорсноо ч анзаарахгүйэнэ маш хурданболж
өнгөрнө.Аз болжтаныг тэндорсонг тань хэлжөгөх нэгзүйл байгаа нь ЦОНХНЫ НЭР.( Мэдээж
цонхнынэр :)

2. [Type here] ABAYMBAA – Онлайн хичээлүүд
Цонхны нэрийг өөрчлөх
За тэгэхээродоошинэ цонхондооорсонуйдаагүйбиздээ.Энэ цонхондоожааханбайж байгаарай.
Одоо та өөрийнхөөцонхондхүссэннэрээ өгчсурах гэж байна. Мэдээж эрх чөлөөтхүнтахүссэн
нэрээ өгчболно.Гэхдээ яаж гэдгийг нь мэдэхгүйбол ХОХЬЧИНЬ болношүүдээ.Өмнө үглэж
байсан нэгэнзүйлээ дахинсануулахадхэрвээ та TMUX тай шууд харилцахыгхүсвэл PREFIX гэдэг
хүндэтгэлийнгарынхослолыгзаавал ашиглажбайна уу!Эс бөгөөстаныг TMUX нэг нүдээрээ ч
харахгүй.
Цонхнынэрийгөөрчлөх командбол “CTRL+B ,”
ӨӨӨӨ....та анзаарсан уу?Тэнд таслал байгаа шүү.
Ингэждарангуутта Backspace дараад л өмнөх байсан хуучиннийгмийннэрийг нь устгаж өөрийн
эрхийндагу шинэ нэрөгөх боломжтойболжбайгаа юм.Өөрийнхүссэн нэрийгцонхондооөгсөний
дараа ENTER товчдээрнэг дарахад тэрцонхнынэроронгоорооөөрчлөгдөжЯГ ТАНЫ БИЧСЭН
НЭРТЭЙ болох болноо.
Цонх хооронд шилжих
Эрх чөлөөл бол эрх чөлөөхязгаарлагдмал эрх чөлөөгэжүгүй. Одоота энэ цонхоосгарч өөр
цонхондорж үзмээрбайна уу?Тэгвэл өөрцонхруушилжих ТИЙЗ –ийг та мөн л TMUX –аас авах
болно. ( Эрхэмсэгтул хүндэтгэлтэйхарьцанауу!)
Хүндэтгэх нэг арга байгаа тэрбол хүсэлтийнхээ өмнө PREFIX гэжбичижбайх явдал мөнөөсөөмөн
юм.
За. Одоо хүртэл харахынзаяабайхаасхазахынзаяа байгаагүй нэг зүйл бол:
“Терминалындоод талдцонхнуудэгнэсэнбайгаа.”
Тэдгээрийнхоорондшилжинявах команд бол:
“PREFIX p” – өмнөх цонхыгнээнэ.Зүүнгар талд байгааг гэсэнүг.
“PREFIX n” – дараагийн цонхыг нээнэ.Баруунгарталд байгааг гэсэнүг.
“PREFIX w” – бүх цонхныжагсаалтыггаргана. Сумааршилжиж ENTER дарж сонгоношүү.
Хэрвээ сайнажиглавал цонх бүр нэртэйбайхаасгадна өөр өөрийнгэсэндугаартай байгааг та
анзаарсан байх.Та түүгээрньбас дуудан шилжиж болно.
Команд нь: “PREFIX <дугаар>”
Цонх устгах
Санаадгүй ч бай санаатай ч бай нэгpane илүүнээгээдтүүнийгээ устгамаарбайгаа бол:
“PREFIX &” гэж устгаарай.
Tmux цонхны шилтэй ажиллах нь (pane)
“Цонх бол гаднах байдлыг харах цонх мөн”А.Бямбаа
За. Ингээдби анхныишлэлээ хэлчихлээ.Ернь амьдрал дээр нэгцонхоорнилээдхэдэнзүйл харж
болдогюм шүү.

3. [Type here] ABAYMBAA – Онлайн хичээлүүд
Жишээ нь: Би гэрийнхээ цонхоорбол гадаахэнхэнбайгааг болонцаг агаар ямар байгааг харж
болно.Ингээдби хоёрзүйлийгнэгцонхоорхаржчадлаа.
Ингэжнэг галзуухүн шиг хэтэрхийулстөржсөнжишээ авчихаадбуцаад компьютерийнхааталаарх
яриандаа оръё.
Юу вэ? Гэхээр -----Танэг цонхондээрөөрөөр файлуудтайажилаж болно.Босоогоорньч юм уу,
хөндлөнгөөрньч юм уухуваагаад гэсэнүг. Одоохондоотэгшөнцөгөөрхуваагдах тул жаахан
харамсалтайч танд таалагдана гэж найдаж байна. За ернь нөгөөдэлхийнхэл Англихэлээрбол
SPLIT хийгээдбайгаа юм даа.
Босоогоор нь хуваах – Баганад хуваах
“PREFIX %” командаар цонхоохуваана. Ингэжхуваахадяг таны ажиллажбайгаа цонх л хуваагдана.
Дараагийнцонхруушилжихэднөгөөдөх чиньбүтэнцонхтойгоол байжбайх болно.Буцаадэнэ
цонхондээрирэхээрягголоороохоёрхуваагдчихсанхэвээрээл байх болно.Аргагүйш дээ
хувилчихсанюмчинь.
Хөндлөнгөөр нь хуваас – Мөрд хуваах
Энэ нь өмнөхөөсөөүл ялигядаргаатай шүү. “PREFIX :” командаарTMUX команд бичих мөр
идэвхжижгарч ирэх бөгөөд ямар нэгүсэг дээрдарвал тэнд текстбичигдэх болно.Мэдээжзөв
командаа бичээдENTER дарах хэрэгтэй.
Энэ удаад зөв команд нь split-windowюм.Ингэжбичихэдяг голоороохуваагдажшинэ pane үүсэх
болно.Өө pane гэдгээ тайлбарлахаамартцсанбайна.Одоо нэгэнтөнгөрсөнойлгоцонбайлгүйдээ.
Та яг дагаж энэ командуудыгбичсэнбол таныцонх гурван pane –тай болсонбайгаа. Энэ чинь pane
шүүдээ.
За за. Ер нь командыгингэж бичнэ.Яг үнэндээ гарынхослол нь:“PREFIX “”.хэхэ
Pane хооронд шилжих нь
Мааш энгийнбас тааж болмоор.“PREFIX<сум дээрдар>”
Хариннээлттэйбайгаацонх болгонооршилжмээрбайгаабол “PREFIX o”
Pane Layout
Нэг цонх нь дотороогурван хэсгээсбуюу pane –ээсбүрдсэн гэж бодъё.
Тэгвэл “PREFIX<Зай авдаг товч>” гээдlayoutбуюухарагдацыгөөрчилжболно.
Харагдац, байршилыгньөөрчилсөнч таны ямар ч цонхнышил хагарахгүй.Гуравбол гурав,дөрөв
бол дөрөв, яг л байдгаараа л байх болно.
Pane устгах буюу хаах
Санаадгүй ч бай санаатай ч бай нэгpane илүүнээгээдтүүнийгээ устгамаарбайгаа бол:
“PREFIX x” гэж устгаарай.

4. [Type here] ABAYMBAA – Онлайн хичээлүүд
Tmux Session
Хэрвээ биэнгийн терминал дээражиллажбайгаад түүнийгээ хаачихвал. Тэрбүх тохиргоонууд
дурсамж болонбидний сэтгэл зүрхэндүүрдүлдэх боловчкомпьютертхадгалагдахгүй.
ХаринTMUX ашиглавал,тэрдундаа SESSION ашиглавал бид терминалаахаасанч ( санаатай болон
санаандгүй байдлаар ) дараа яг тэрхэвээрньдахин дуудан ажиллах боломжтой.Энэ бол TMUX
SESSION –ий бидэнд олгожбуй давуу тал юм.
Шинээр Session үүсгэх
“Tmux new –s <нэр>” энэ командаар үүсгэнэ.Ингээдшинэ session тэйболлоо.
Хэрвээ хүсвэл таанхныцонхооөөрийннэрэмжитболгожболно.Ингэхээршийдсэнбол SESSION-ээ
дараах байдлаарүүсгээрэй.
“tmux new –s <sessionнэр> -n <анхны цонхны нэр>”. Happy TMUXing
Session –цонхноос гарах
“PREFIX d” –гээд гарчихна. Ингэвэл ажиллажбайгааSESSION –ээсээ detachхийж байна гэсэнүг.
Session буцааж дуудах
“tmux list-session”командынтусламжтайгаарямарямар session ачааллажбайгаагхарна.
“tmux attach –t <нэр>” гээд л дуудахадяг л огт гараагүй юм шиг нээгдэнэ дээ. Аабас үүнийг
товчлоод“tmux a –t <нэр>” гэж бичиж болно.
Tmux тохиргоо хийх
Хэрвээ таtmux-ыгхэрэглэжбайхааршийдсэнбол өөрийнажиллах хэвмаягттохируулах заримнэг
зүйлсийг өөрчлөх хэрэггарах байх.Жишээ нь: PREFIX буюу TMUX –ийн командынхувьд CTRL+B
команд нь үсгүүд нь хоорондоохол тул ойрхонөөргарынхослолоорсольжболно.
Ингээдяриад ирэхээрнэгтохируулдагюмбайдаг байх нь гэдэгзүйл толгойдтань орж ирж байгаа
байх.Гэхдээ тэрнь тийм, үгүйгэж сонгоод хийчихдэгзүйл биш өөрөөбичижянзалдаг бүх тохиргоо
нь текстхэлбэрээрбайдагфайл юм.
TMUX ажиллаж байх явцадаа, ер нь асахдаа гэх нь зөв байх. “.tmux.conf”гэдэгфайлыг
“etc/tmux.conf”буюусистемийнтохиргооныхэсгээсхайна.Тэндбайвал тэрл биз, тэгээдл
түүнийгээ ашиглана.
Тэгсэн ч тэгээгүйчдараагийн газарт заавал хайх л болно.Тэр газар нь хэрэглэгчийн home directory
монголоорюугэхээ мэдэхгүйболохоорньгадаадаад биччихлээ.ГАЙГҮЙ БАЙГАА ....
Та магад дээрх газруудыннэрийгуншаад гайхаж байж магадгүй. Харинта UNIX төрлийнүйлдлийн
систем хэрэглэжбайсанбол эдгээрийгандахгүй.Хэрвээ илүүсайнмэдмээрбайвал GOOGLE.mn
гээд сайт байгаа тэндээсхайвал гараад ирнэ.Ороод хараарай.
Ер нь би ч бас өөрийгөө windows дээражиллажбайгаагэдгээ эхлэхдээ хэлсэн.Илүүтодорхой
хэлвэл windows10үйлдлийнсистемийн2016 онызуны шинэчлэлийнүрдүнболох UBUNTU BASH
дээражиллаж байна л даа.

5. [Type here] ABAYMBAA – Онлайн хичээлүүд
Та тохиргооныфайлаахаана үүсгэх нь таныэрх миний хувьд /etc/bin буюусистемийнтохиргооны
хэсэгүүсгэхээршийдлээ.
Windows Bash дээр .tmux.conf үүсгэх
Эхлээд“cd /” энэ команд нь таныгэхлэлдаваачих болно.Таны үйлдлийнсистемсуусан диск л
гэсэнүг. Үүнийг агуулсанөөр фолдергэж үгүй.
Энд ls гэсэн командхэрэглэвэл.Энэ фолдертбайгаабусадфолдерфайлуудыннэр гарч ирнэ.
Тэндээснэгийг нь сонгоод дээрнь дарвал
та их тэнэгхарагданашүү.Тийм болохоортэгжболохгүй.Дараагүйбиз.За дарж болохгүйшүү.
Тэр жагсаалтан дотор etc гэдэгфолдербайгаа байх. Байж л таараа.Тийшээ орохынтулд
“cd etc” гэж ороод“touch .tmux.conf” команд ашиглантохиргооныфайлааүүсгэнэ.
Ингээдхэрвээ үүсгэжболохгүйбайвал урднь sudoгэж бичээрэй.Ингэвэл тасуперхэрэглэгчийн
картаарл нэвтэрчбайгаатайадилхан.
Ингээдфайлаа үүсгээддараа нь өөрийнхэрэглэдэг editor–аарөөрчилнө. Windowsbash ньVim,
Nanoгэсэн хоёртексттэйажилладагпрограмтайирсэнбайна.
Магадгүй нээгдэхгүйбайвал “sudovim .tmux.conf” гээдхүчээрнээгээрэй.
PREFIX өөрчлөх
Өмнөнь бол CTRL+B байсан. Одооүүнийг өөркомандаар сольжчөлөөнднь гаргая. Учир нь энэ
хоёртовчхоорондоо хол болохооралдажөөртовчдээрдарах магадлал ихтэй.
“set –g prefixC-a” энэ команднь –g буюу globally( дэлхийдахиныхэмжээндбишшүү ) системийн
бүх session –ийхувьд PREFIX нь CTRL+A юм хэмээнзарлажбайна.
“unbindC-b” гэсэнкомандаар CTRL+B командыгчөлөөнднь гаргаж байгаа юм.Ингээдл хоёрмөр
кодооркомьпютердаяарх бүх tmux –ийн session,цаашлаадтэднийүрхойчдараа дараачинбүх
sessionмааньшинэчлэгдсэнPREFIX –тэйболлоо.
ХАРАМСАЛТАЙ НЬ:Одоогоорнэгч sessionүүнийгхүлээнзөвшөөрөөгүйбайгаа.
Үгүй ээ.Хүлээнзөвшөөрөөгүйгэхээсээилүүбиднийгингэжөөрчилснийтэд мэдээгүйбайгаахэрэг.
Тэгэхээродооч гэсэн CTRL+B маань хүчинтөгөлдөр,бүрэнэрхээ эдэлжбайгаа.Тиймээстүүнийг
өөрийгнь ашиглан “PREFIX :” гарынхослолыггаргаж
“source-file /etc/.tmux.conf”гэжбичээдл ENTER дарахад CTRL+A –ийн он тооллынанхдугаарон
эхэлнэ.