Văn hoc

1. ÔN TẬP GIỮA KÌ II
GIÁO VIÊN : ĐẶNG TUYẾT NHUNG

2. PHẦN ĐỌC HIỂU
I. CỦNG CỐ KỸ NĂNG ĐỌC HIỂU
Nhắc lại các cấp độ đọc hiểu và
cách trả lời?

3. MỨC
ĐỘ
DẠNG CÂU HỎI CÁCH TRẢ LỜI
NHẬN
BIẾT(
câu 1
và câu
2)
Hình
thức
Phương thức
biểu đạt
Miêu tả, tự sự, biểu cảm, thuyết minh,
nghị luận
Phong cách ngôn
ngữ
Sinh hoạt, nghệ thuật, báo chí, chính luận,
khoa học, hành chính
Thao tác lập luận Giải thích, chứng minh, phân tích, so sánh,
bình luận, bác bỏ
Thể thơ Đếm số tiếng, số câu để nhận biết.
Nội
dung
Trích lọc thông
tin( theo văn bản,
tác giả…)
Phần trả lời nằm sau câu( cụm từ) được
hỏi

4. MỨC ĐỘ DẠNG CÂU HỎI CÁCH TRẢ LỜI
THÔNG
HIỂU
(Câu 2 và 3)
Nêu nội dung chính
của văn bản.
- ND chính là vân đề mà văn bản nói đến,
thường thể hiện ở nhan đề, từ khóa xuyên
suốt văn bản
Giải thích ý nghĩa
của câu , hình ảnh ,
từ khó…
-Giải thích từ, khái niệm, vế câu
-Nêu ý nghĩa toàn bộ câu thơ/ văn
Phân tích biện
pháp tu từ
Bước 1: Phát hiện BPTT, nêu cụ thể từ ngữ
Bước 2: Phân tích tác dụng:
-Tác dụng về hình thức
-Tác dụng về nội dung:
+ Nêu vấn đề tác giả muốn nhấn mạnh
+Chỉ ra tình cảm, tư tưởng, thông điệp tác giả
gửi gắm

5. MỨC
ĐỘ
DẠNG CÂU HỎI CÁCH TRẢ LỜI
VẬN
DỤNG
( câu 4)
Trình bày suy nghĩ, ý
kiến
Bước 1: Nêu suy nghĩ, ý kiến.
Bước 2: Lí giải
-Vì sao lại suy nghĩ, nhận xét như thế? ( vấn
đề giúp nhận thức, bồi đắp tư tưởng, tình cảm
gì, định hướng hành động ra sao?
Rút ra thông điệp, bài
học ý nghĩa
Bước 1: Nêu thông điệp/bài học
Bước 2: Lí giải( vấn đề giúp nhận thức, bồi
đắp tư tưởng, tình cảm gì, định hướng hành
động ra sao?)
Bày tỏ ý kiến đồng
tình/ không đồng tình
Bước 1: Nêu ý kiến
Bước 2: Giải thích ( Vấn đề có tác dụng, ý
nghĩa gì với bản thân về nhận thức, tư tưởng,
hành động)

6. Những điều cần nhớ
Đọc hiểu
Câu 1: Nhận biết thông tin hình thức văn bản( Phương thức biểu đat/ Phong cách
ngôn ngữ/ thao tác lập luận/ thể thơ…) Trả lời ngắn gọn, đầy đủ
Câu 2:- Nhận biết thông tin nội dung: cần bám vào văn bản để trích lọc thông tin
-Nhận biết biện pháp tu tù và phân tích tác dụng( nhận biết+ thông hiểu)
+ Chỉ ra biện pháp, nêu cụ thể từ ngữ, hình ảnh nào
+ Nêu tác dụng ( về hình thức và nội dung)
Câu 3: Thông hiểu: giải thích/ hiểu như thế nào/ theo anh/ chị tại sao tác giả lại
nói…
-Giải thích từ/ khái niệm
-Nêu ý nghĩa
Câu 4: Vận dụng: Bài học/ thông điệp ý nghĩa( nhất)/ đồng ý hay không
-Nêu bài học, thông điệp( nếu là ý nghĩa nhất thì chỉ nêu 1)/ nêu ý kiến đồng ý
hoặc không đồng ý
-Giải thích vì sao.
-Cần hướng vào khẳng định ý kiến/ bài học đúng, hoặc chưa đúng/ ý nghĩa tác
dụng của bài học/ thông điệp/ ý kiến với bản thân về nhận thức, giáo dục tư tưởng,
phẩm chất, định hướng hành động.

7. Đọc đoạn trích:
Có thể ngày mai, cuộc đời sẽ trả lời mình bằng luồng gió lạnh ngắt, nhưng có hề chi,
khi mình đã cống hiến cho cuộc đời một tâm hồn chính trực và cao cả - Biết yêu và biết
ghét - Biết lăn lộn trong cái bình dị của cuộc sống mà cảm hiểu hạnh phúc không có gì so
sánh nổi. Biết sống cao thượng, vươn lên trên tất cả những gì toan tính cá nhân mòn mỏi và
cằn cỗi. Phải, mình phải sống như vậy, phải cống hiến cho cuộc đời một tâm hồn như thế -
Đây là ước mơ, là nguyện vọng, quyết tâm và cũng là trách nhiệm của mình phải làm. Phải
làm.
(Trích Mãi mãi tuổi hai mươi, Nguyễn Văn Thạc, NXN
Thanh niên, 2005)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích trên.
Câu 2. Theo đoạn trích, tâm hồn chính trực và cao cả là một tâm hồn như thế nào?
Câu 3. Anh/Chị hiểu “luồng gió lạnh ngắt” trong đoạn trích trên là gì?
Câu 4. Thông điệp ý nghĩa nhất đối với anh/chị từ đoạn trích trên.
II. LÀM VĂN
Câu 1. (2.0 điểm)
Từ nội dung của đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn
(khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa sự hi sinh thầm lặng của người lính
trong thời bình.

8. 1.Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt ( 0,5)
TRẢ LỜI
2. Theo đoạn trích, tâm hồn chính trực và cao cả là một tâm hồn:
+ Biết yêu và biết ghét.
+ Biết lăn lộn trong cái bình dị của cuộc sống mà cảm hiểu hạnh phúc không
có gì so sánh nổi.
+ Biết sống cao thượng, vươn lên trên tất cả những gì toan tính cá nhân mòn
mỏi và cằn cỗi. ( Mỗi ý cho 0,25)
3.Luồng gió lạnh ngắt trong văn bản có thể hiểu là:
- Sự cô đơn, lạnh lẽo.( 0.25)
- Vĩnh viễn nằm lại nơi đất mẹ. ( 0,5)
4. Có thể có các thông điệp:
+ Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải sống rất có lý tưởng, có quyết tâm với một tâm hồn
cao đẹp, biết cống hiến và hi sinh hết mình.
+ Hãy cống hiến cho cuộc đời một tâm hồn chính trực và cao cả.
…..
(Thí sinh cần nêu ra một thông điệp tâm đắc nhất và lí giải bằng hệ thống lí lẽ hợp lí) ( 1 đ)

9. Đọc đoạn trích:
Nào ai khuyên bảo được con tim
Phút tĩnh tại, dặn lòng ta thế
Cuộc đời vốn vẫn quen trò dâu-bể
Thì tin yêu một chút cũng giữ gìn!
Có những khi chao đảo lòng tin
Khóc vì ngỡ chính mình đang bội tín
Cũng xin đừng để tiếng lòng câm nín
Bởi yêu thương cần có lối trở về...
Vẫn biết mình còn đó những cơn mê
Những day dứt không có nơi trút bỏ
Nhưng nào dễ biến mình thành ngọn gió
Thổi tung đi bao tuế toái, muộn phiền!
Chẳng dám mơ màng về một cõi uyên nguyên
Trong ngổn ngang giữ cho mình bến nhỏ
Chút bình yên vun trồng trong tim đó
Đủ cho mình nuôi một giấc mơ xa...
(26/4/2009)
(Yêu thương cần có lối về - Từ Nguyễn)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương
thức biểu đạt chính và thể thơ
của văn bản trên.
Câu 2. Theo văn bản, tác giả
khuyên chúng ta điều gì?
Câu 3. Anh/Chị hiểu như thế
nào về hai câu thơ
Cũng xin đừng để tiếng lòng
câm nín
Bởi yêu thương cần có lối về?
Câu 4. Thông điệp ý nghĩa
nhất anh/chị rút ra từ văn bản
trên.

10. 1.( 0.5 đ)
- Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm
- Thể thơ tự do ( Mỗi ý 0.25)
2.Nhà thơ khuyên chúng ta (0.75)
- Giữ niềm tin yêu (tin yêu một chút cũng giữ gìn)
- Hãy để tình yêu thương được cất thành lời (xin đừng để tiếng lòng câm nín)
- Giữ chút bình yên giữa những ngổn ngang, sóng gió của cuộc đời.(Trong ngổn
ngang giữ cho mình bến nhỏ
Chút bình yên vun trồng trong tim đó
Đủ cho mình nuôi một giấc mơ xa...) ( Mỗi ý cho 0.25)
3. Hai câu thơ trên có thể hiểu( 0.75)
- Tiếng lòng là tiếng nói từ sâu thẳm con tim, là những suy nghí, tình cảm cất lên tự đáy
lòng. Tiếng lòng câm nín là không có tâm tư, tình cảm hoặc không dám nói lên tâm tư tình
cảm, suy nghĩ của bản thân.
- Yêu thương cần có lối về là tình cảm quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ, lo lắng…cho người
khác cần phải được thể hiện rõ ràng, thiết thực mà người được yêu thương có thể hiểu và
cảm nhận được.
- Hai câu thơ khuyên răn con người sống phải biết suy nghĩ, phải biết yêu thương và dám thể
hiện tình yêu thương không chỉ bằng lời nói mà còn phải bằng hành động, việc làm cụ thể.

11. 4. ( 1 đ)
• Có thể rút ra thông điệp sau: ( 0.25)
- Hãy giữ gìn niềm tin yêu trong cuộc sống.
- Hãy để tình yêu thương được cất thành lời
- Hãy giữ chút bình yên giữa những ngổn ngang, sóng gió của cuộc
đời.
•Lý giải tại sao thông điệp đó lại là thông điệp mà mình tâm đắc
( 0.75).
- Giải thích từ khóa
-Nêu ý nghĩa tác dụng của thông điệp về nhận thức, tư tưởng, thái
độ và hành động đối với bản thân
-Khẳng định thông điệp có ý nghĩa , tác dụng với cuộc sống, con
người.

12. PHẦN LÀM VĂN
1. Viết đoạn NLXH
Nêu các bước viết đoạn
NLXH

13. Những điều cần nhớ
Nghị luận xã hội:
- Viết đúng đoạn văn( không xuống dòng, chữ đầu viết lui vào)
- Dung lượng khoảng 2/3 trang giấy( 200 chữ)
- Trình bày theo thứ tự sau:
+ Nêu vấn đề = 1 câu khái quát
+ Giải thích vấn đề: Khái niệm, nội dung của vấn đề( nêu ngắn gọn)
+ Bàn luận:
• Trình bày vấn đề trọng tâm( ý chính): ý nghĩa/ tác dụng/ tầm quan trọng/ cần
làm gì: chú ý hướng vào ý nghĩa/ tác dụng/tầm quan trọng/ yêu cầu đối với bản
thân và xã hội về mặt nhận thức/ tình cảm, thái độ/ phẩm chất/ hành động trước
vấn đề đặt ra.
• Nêu những biểu hiện trái với vấn đề( nếu tiêu cực thì phê phán, nêu tích cực thì
bổ sung)
+ Nêu bài học nhận thức và hành động ( nhận thức điều gì, phải hành động ra
sao?)
+ Chốt lại tầm quan trọng của vấn đề, nhấn mạnh bài học, thông điệp rút ra từ
vấn đề được bàn.

14. Từ nội dung của đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200
chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa sự hi sinh thầm lặng của người lính trong thời bình.
*Nêu vấn đề : Người lính giữ vai trò vô cùng quan trọng trong sự nghiệp chung của đất nược
* Giải thích
- Người lính là những người phục vụ trong lực lượng vũ trang quốc gia, hoặc một đơn vị quân đội. Những người
lính đều sẵn sàng chiến đấu khi đất nước có chiến tranh và đi đầu trong công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc.
- Hi sinh là vì người khác mà chịu sự thiệt thòi về bản thân mình. Đó là những suy nghĩ, hành động tự nguyện vì người
khác, không vụ lợi cá nhân, đặt lợi ích của người khác lên trên lợi ích của bản thân và có thể hi sinh tính mạng của mình
vì sự sống của người khác.
- Thầm lặng: âm thầm, lặng lẽ, ít ai biết đến.
* Bàn luận về ý nghĩa sự hi sinh thầm lặng của người lính trong thời bình
- Sự hi sinh thầm lặng của các anh đã góp phần:
+ Bảo vệ vững chắc chủ quyền đất nước, giữ gìn sự bình yên cho dân tộc.
+ Bảo vệ tài sản, tính mạng của nhân dân trong thiên tai, dịch bệnh.
+ Bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân, xây dựng và phát triển đất nước.
+ Tạo phẩm chất, nhân cách sống cao đẹp của người lính trong mọi hoàn cảnh.
+ Củng cố niềm tin yêu của nhân dân đối với hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ nói riêng, đối với sự lãnh đạo của Đảng, Chính
phủ nói chung.
* Bài học nhận thức và hành động
- Nhận thức được sự hi sinh thầm lặng của người lính trong thời bình có ý nghĩa vô cùng lớn lao.
- Nhận thức được vai trò, sứ mệnh của tuổi trẻ đối với Tổ quốc dù ở thời chiến hay thời bình.
-Có những hành động cụ thể, thiết thực thể hiện tình yêu đối với Tổ quốc: tự nguyện sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự
với Tổ quốc.
* Chốt vấn đề

15. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị
về ý nghĩa của việc giữ gìn tình yêu thương trong cuộc sống.
a. Yêu cầu về hình thức
- Viết đúng đoạn văn khoảng 200 chữ, đúng hình thức đoạn văn(
viết liền mach, không được xuống dòng).
- Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả.
b. Yêu cầu về nội dung: tiến hành đủ 5 bước
*Nêu vấn đề: có thể trích câu danh ngôn về tình yêu thương
* Giải thích: tình yêu thương là khái niệm chỉ một phẩm chất
tình cảm, vẻ đẹp tâm hồn của con người. Đó là tình cảm thương
yêu, chia sẻ và đùm bọc một cách thắm thiết, chân thành, quan
tâm, giúp đỡ đối với những người xung quanh nhất là những
người gặp khó khăn hoạn nạn.

16. *Bàn luận: Ý nghĩa của việc giữ gìn tình yêu thương trong cuộc sống
- Tình yêu thương có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người, là lẽ
sống của mỗi người, bởi vậy:
+ Giữ gìn tình yêu thương là giữ gìn truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc
ta.
+ Giữ gìn tình yêu thương là giúp sưởi ấm tâm hồn những con người cô
đơn, đau khổ, bất hạnh; truyền cho họ sức mạnh, nghị lực để vượt lên hoàn
cảnh.
+ Tạo sức mạnh cảm hoá kì diệu đối với những người “lầm đường lạc lối”;
mang lại niềm hạnh phúc, niềm tin và cơ hội để có cuộc sống tốt đẹp hơn;
+ Giữ gìn tình yêu thương là cơ sở xây dựng một xã hội tốt đẹp, có văn
hóa.
- Phê phán những người trong xã hội sống thiếu tình thương, vô cảm, dửng
dưng trước nỗi đau chung của đồng loại; những kẻ ích kỉ, chỉ biết lo cho
cuộc sống của bản thân mình mà không quan tâm đến bất cứ ai.
- Trong cuộc sống, yêu thương không chỉ cần có lối về mà cũng cần có giới
hạn và tỉnh táo để không bị lợi dụng và phản tác dụng.

17. •Bài học nhận thức và hành động
- Tình yêu thương có vai trò rất quan trọng trong cuộc
sống, thiếu tình yêu thương con người sẽ trở nên vô cảm,
tàn nhẫn, xã hội sẽ bạc bẽo.
- Chúng ta hãy nâng niu hạnh phúc gia đình; hãy sống yêu
thương, biết sẻ chia, đồng cảm với những cảnh ngộ trong
cuộc đời.
-Mỗi người chúng ta phải biết yêu thương lẫn nhau, yêu
thương đồng loại.
•Chốt vấn đề: Nhấn mạnh tác dụng ý nghĩa của tình yêu
thương: Tình yêu thương là thước đo nhân cách của con
người và sự tốt đẹp của một dân tộc

18. PHẦN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
Đề 2: Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say,
Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị đang sống về ngày
trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân
này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi
sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết. Mị vẫn ngồi trơ
một mình giữa nhà.Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường. Mị từ từ
bước vào buồng. Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Bấy giờ Mị ngồi xuống giường,
trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong
lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị
muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị,
không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau!Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ
ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng
sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường.
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu,quả pao rơi rồi...
(Trích Vợ chồng A Phủ- Tô Hoài, Ngữ văn 12, tập hai, Nxb GD,2008, tr 7,8)
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét sự tinh tế
khi diễn tả sự hồi sinh trong tâm hồn nhân vật của nhà văn Tô Hoài.

19. PHẦN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
Đề 2: Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say,
Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị đang sống về
ngày trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa
xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như
thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị .
Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết. Mị vẫn ngồi
trơ một mình giữa nhà.Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường. Mị từ từ
bước vào buồng. Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Mị cũng chẳng buồn đi.
Bấy giờ Mị ngồi xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ
nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày
trước. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi
ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau!Nếu có
nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ
lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường.
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu,quả pao rơi rồi...
(Trích Vợ chồng A Phủ- Tô Hoài, Ngữ văn 12, tập hai, Nxb GD,2008, tr 7,8)
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét sự
tinh tế khi diễn tả sự hồi sinh trong tâm hồn nhân vật của nhà văn Tô Hoài.

20. Xác định yêu cầu của đề
1. Kiểu bài: cảm nhận( trình bày nhận thức, cảm xúc,
nhận xét) về nhân vật/nhận xét nghệ thuật miêu tả
nhân vật
2. Nội dung:
- Phân tích nhân vật Mị trong đoạn trích( đêm tình mùa
xuân) ý chính
- Nhận xét sự tinh tế khi miêu tả sự hồi sinh trong tâm
hồn Mị của nhà văn Tô Hoài ý phụ
3. Kiến thức: đoạn trích+ tác phẩm

21. 1. Mở bài
+ Giới thiệu Tô Hoài:
-Cây bút văn xuôi hàng đầu của văn học hiện đại VN
- Nhà văn của miền núi cao Tây Bắc
+Giới thiệu tác phẩm: -Trong sự nghiệp sáng tác đồ sộ với kỉ lục trên 200 đầu
sách của Tô Hoài, bạn đọc không thể quên Vợ chồng A Phủ, bởi đó là tác
phẩm gắn liền với tên tuổi của ông.
-Khái quát nội dung tác phẩm: VCAP là bức tranh chân thực về nỗi thống khổ,
số phận bi thảm của người dân lao động miền núi dưới ách thống trị của
bọn chúa đất vùng cao, đồng thời là bài ca về sức sống tiềm tàng, khát vọng
sống, khát vọng tự do, hạnh phúc của con người.
+ Giới thiệu đoạn trích và nhân vật Mị : vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ
vùng cao Tây Bắc ngời sáng lung linh ở đoạn văn Tô Hoài khắc họa Mị
trong đêm tình mùa xuân(...), qua đó ta thấy tài năng miêu tả sự hồi sinh
tâm hồn Mị rất tinh tế của Tô Hoài
Dàn ý

22. 2. Thân bài
a. Khái quát
+Xuất xứ tác phẩm Sáng tác năm 1952, in trong tập “Truyện Tây Bắc”.
 Kết quả của chuyến đi 8 tháng cùng bộ đội đến vùng Tây Bắc, cùng ăn, cùng ở, cùng
làm với đồng bào Tây Bắc  Ấn tượng về cuộc sống khổ cực, phẩm chất kiên cường
của con người, thiên nhiên thơ mộng của nơi đây.
+ Vị trí của đoạn trích: Thể hiện diễn biến tâm trạng Mị khi mùa xuân về, những đêm tình
mùa xuân đã đến. Qua đó thể hiện tài năng phân tích tâm lí và chiều sâu nhân đạo trong
tác phẩm của Tô Hoài.
+ Tổng quát về nhân vật Mị
- Mị là người con gái xinh đẹp, tài hoa, đức hạnh nhưng cuộc đời lại chịu nhiều khổ đau, bị
chà đạp đến tận cùng. Vì nhà nghèo, cha mẹ lấy nhau không có tiền cưới, phải đi vay
nhà Thống lí Pá tra, Mị đã bị bắt về làm dâu gạt nợ, đánh đổi tuổi xuân tươi đẹp và
tương lai đang hứa hẹn hạnh phúc để chấp nhận cuộc đời nô lệ, làm thân trâu ngựa, bị
đày đọa cả thể xác lẫn tinh thần, lúc nào cũng ám ảnh suy nghĩ ăn lá ngón tự tử.
-Vẻ đẹp tâm hồn, những khát khao yêu đương, hạnh phúc và tự do trong Mị như đốm than
vùi trong đống tro tàn, khi mùa xuân về đã khơi bùng lên mạnh mẽ

23. Số phận bất hạnh
Số phận bất hạnh của Mị được Tô Hoài thể hiện rõ qua đoạn
văn
+ Mị lén lấy hũ rượu hành động đáng thương, mang
tiếng dâu con nhà giàu mà sống tù túng, bị giám sát, thân
phận nô lệ
+Mị uống rượu: uống ừng ực từng bát
Uống như nuốt đi nhưng khổ đau uất hận của cuộc đời
Uống như kìm nén những khát khao đang trào dâng mãnh
liệt trong lòng
Cách uống chứa đầy tâm trạng
b. Cảm nhận( phân tích) nhân vật

24. +Không bao giờ A Sử cho Mị đi chơi, không có lòng với nhau
mà vẫn phải ở với nhau.Nếu có nắm là ngón trong tay lúc
này Mị sẽ ăn cho chết ngay để không buồn nhớ lại nữa.
Nhớ lại chỉ thấy nước mắt ứa ra.
Cuộc hôn nhân ép buộc, không có tình yêu.Cuộc đời chịu
nhiều khổ đau đong đầy nước mắt khiến Mị nghĩ đến cái
chết. Cuộc đời Mị để lại nhiều nỗi xót xa, thương cảm
+ Hình ảnh căn buồng cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng
để lại nỗi ám ảnh về cuộc sống cầm tù nơi địa ngục trần
gian của Mị. Hạnh phúc, tương lai của Mị bị hủy hoại, chôn
vùi nơi ngục thất
 Chỉ một đoạn văn ngắn với vài chi tiết chân thực, TH đã
làm nổi bật cuộc đời đau thương, số phận bất hạnh đến xót
xa của Mị. Cuộc đời, số phận Mị tiêu biểu cho người phụ nữ
miền núi dưới ách thống trị của bọn Thực dân, Phong kiến.

25. Sự hồi sinh tâm hồn Mị trong đêm tình mùa xuân
-Mùa xuân rạo rực đất trời, rạo rực lòng người, tiếng
sáo gọi bạn yêu thiết tha vọng lại trong men rượu
nồng nàn, khơi dậy khát vọng sống, khát vọng yêu
bùng cháy trong tâm hồn Mị
-Trước cảnh mùa xuân tươi đẹp ấy, cứ tưởng Mị nào có
biết xuân là gì? Nhưng thật bất ngờ, những đêm tình
mùa xuân ở Hồng Ngài đã làm cho tâm hồn Mị hồi
sinh trở lại. Có thể nói, tâm trạng và hành động của
Mị đã được Tô Hoài thể hiện một cách tinh tế và xúc
động.

26. *Diễn biến tâm trạng Mị
+ Hành động uống rượu của Mị không chỉ nói lên thân phận nô
lệ mà còn như kìm nén những khát khao trong lòng Mị đang
trỗi dậy mạnh mẽ. Qua cảnh Mị uống rượu, ta thấy rõ những biến
đổi dữ dội, âm thầm trong tâm hồn Mị được lột tả vô cùng chân thực.
+ Mị lịm mặt ngồi nhìn mọi người nhảy đồng, hát nhưng lòng
Mị đang sống về ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mị uốn chiếc lá
trên môi thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu
người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Rượu làm cơ thể và
đầu óc của Mị say nhưng tâm hồn đã tỉnh lại sau bao ngày câm
nín mụ mị vì bị đầy đọa. Mị quên thực tại , sống lại quá khứ
tươi đẹp,hạnh phúc mà ở đó Mị được yêu, được sống trong
tình yêu và tuổi trẻ tự do, hạnh phúc . Hình ảnh người phụ nữ
khổ đau, lầm lũi như con rùa nuôi trong xó cửa nhường chỗ
cho cô Mị xinh đẹp, tài hoa, hồn nhiên, yêu đời, tràn đầy sức
sống và hứa hẹn cuộc đời hạnh phúc hiện dần lên trong kí ức
và nỗi nhớ

27. + Nhà văn miêu tả tâm trạng Mị bằng hàng loạt hành động vô thức tiếp nối
bên ngoài nhưng đầy đột biến bên trong tâm hồn Mị biến động , có sự
nổi loạn âm thầm mà mạnh mẽ, quyết liệt
Lịm mặt ngồi ...nhìn... ngồi trơ ra giữa nhàMị đi vào buồng từ từ ngồi xuống
nhìn ra qua cửa sổ, nhưng lòng nghĩ về ngày trước. Mị không nghĩ “ Ta là
thân đàn bà …, ta cứ ngồi đó nhìn ra đến khi nào chết thì thôi” như mọi khi
mà thấy tuổi xuân, sức trẻ như cháy bùng lên.
+Mị thấm thía nỗi đau thân phận: không có lòng với nhau mà vẫn
phải ở với nhau, muốn ăn lá ngón cho chết ngay, nhớ lại chỉ thấy
nước mắt ứa ra
Tác giả đã đặt Mị vào sự giao tranh tâm lý gắt gao giữa khát vọng
và hiện thực,giữa sức sống tiềm tàng và ý thức về thân phận của
mình. Tâm trạng của Mị diễn ra nghịch lí không hề dễ dàng, đơn
điệu, một chiều mà đã được nhà văn rất tỉnh táo, khách quan khi
phân tích, mổ xẻ những ngóc ngách sâu kín trong tâm hồn Mị. Tô
Hoài đã hoá thân vào nhân vật, nâng niu và trân trọng giấc mơ
tình tứ của con người nói chung và Mị nói riêng. Cho nên, bên
cạnh việc Mị đột nhiên “phơi phới trở lại”, năng nổ và sẵn sàng
hồi sinh thì trong thâm tâm Mị nỗi lo lắng, tủi hờn vẫn mãi đeo
bám chưa dứt được.

28. +Mị ý thức rõ về quyền sống, về giá trị của bản
thân
-Mị thấy phơi phới trở lại, đột nhiên vui sướng như
những đêm tết ngày trước. Cảm giác “phơi
phới” và “vui sướng” chính là sự trỗi dậy của sức
sống và lòng ham sống. Trong Mị vẫn ăm ắp niềm
thiết tha sống chứ chưa bị hủy diệt, nó chỉ bị vùi
lấp đi do hoàn cảnh
-Mị ý thức rõ về giá trị của bản thân, về quyền tự do
và hạnh phúc: “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị
muốn đi chơi…”. Còn trẻ nghĩa là có quyền được
hưởng hạnh phúc, và “đi chơi” là cách để đón
nhận hạnh phúc.

29. + Mị khát khao tự do, hạnh phúc, khát khao được yêu: Mị thả hồn theo tiếng sáo gọi bạn yêu
để được sống, được tự do, được yêu dù chỉ trong tâm tưởng
-Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng
-Tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường
-Mị nhẩm thầm bài hát của người đang thổi
-Tiếng sáo đưa Mị theo những cuộc chơi, đám chơi
- Tiếng sáo với những giai điệu mang âm hưởng da diết, xót xa, nuối tiếc : “Anh ném pao, em không
bắt, em không yêu,quả pao rơi rồi”.
Tiếng sáo là tiếng lòng của Mị
• Tiếng sáo réo rắt, dặt dìu, bay bổng cất lên tiếng lòng của người đang yêu.
• Tiếng sáo thôi thúc, vọng vào nơi sâu thẳm của tâm hồn, đánh thức trái tim tưởng như đã ngủ
yên
• Tâm hồn Mị như thăng hoa theo tiếng sáo, quên hết đau khổ, tủi nhục của hiện tại
• Tiếng sáo dìu hồn Mị bồng bềnh trở về quá khứ với những tháng ngày yêu đương hạnh phúc
• Tiếng sáo khơi bùng lên ngọn lửa của niềm ham sống, khát vọng hạnh phúc, khát khao tự do.
Tiếng sáo là biểu tượng của tiếng gọi mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu. Tiếng sáo ngân vọng như tiếng
gọi của khát vọng tình yêu, hạnh phúc.Tiếng sáo vẫn dìu dắt đưa Mị theo cuộc chơi, tiếng sáo
thiết tha như tình ai không thể quên, lòng ai vẫn đợi chờ . Tiếng sáo nhập vào trái tim, trở thành
tiếng lòng của người phụ nữ bất hạnh nhưng giấu đầy những nỗi khát khao.
Âm thanh tiếng sáo có ý nghĩa đặc biệt trong việc Tô Hoài mô tả những biến động tinh vi, sự hồi
sinh sức sống và khát vọng trong tâm hồn Mị

30. -Đêm tình mùa xuân , đặc biệt là tiếng sáo gọi bạn yêu là
tác nhân mạnh mẽ nhất làm hồi sinh tâm hồn Mị, khơi
dậy niềm khát khao sống, khát khao hạnh phúc , tự do
của người phụ nữ chịu nhiều đau khổ, bất hạnh.
- Đó là cuộc nổi loạn về tinh thần không thể dập tắt kể cả
khi Mị bị A Sử trói đứng vào cột, tâm hồn Mị vẫn bay
bổng thăng hoa theo tiếng sáo.
-Sự nổi loạn đó dự báo Mị sẽ không cam chịu, mà sẽ có
những cuộc vùng lên tháo cũi sổ lồng để thực hiện khát
vọng

31. *Giá trị nội dung
+Đoạn văn khắc họa nổi bật số phận bất hạnh của Mị - người
phụ nữ chịu nhiều khổ đau, bất hạnh, bị đày đọa đến mức tê
liệt về tinh thần nhưng tiềm tàng sức sống mạnh mẽ, có sự hồi
sinh kì diệu tâm hồn.
+ Đoạn văn miêu tả đêm tình mùa xuân thấm đẫm cảm hứng
nhân đạo của nhà văn Tô Hoài. Tình yêu thương, niềm cảm
phục những phẩm chất cao quý của người dân Tây Bắc – mảnh
đất để thương để nhớ cho ông đã giúp tác giả không chỉ xót xa
trước nỗi khổ đau tận cùng mà còn phát hiện ra bên trong con
rùa lùi lũi nuôi trong xó cửa,trong đống tro tàn vẫn là đốm lửa
than âm ỉ, chỉ cần cơn gió nhẹ là bùng lên mạnh mẽ.
+ Tô Hoài còn khẳng định: Không thế lực bạo tàn nào có thể huỷ
diệt nổi sức sống tiềm tàng trong nội lực của người lao động
miền núi.
c. Đánh giá

32. *Đặc sắc nghệ thuật: đoạn văn thể hiện sự tinh tế của Tô Hoài khi miêu tả cuộc hồi sinh tâm
hồn nhân vật Mị
+ Sự tinh tế là khả năng đi vào những chi tiết nhỏ và sâu sắc, phát hiện và miêu tả những biến
đổi tinh vi, nhỏ nhất trong tâm trạng của nhân vật
+ Biểu hiện
- Miêu tả nhân vật Mị theo diễn biến tâm trạng, có chiều sâu nội tâm, có sự giằng xé:
+ Bên cạnh khát vọng tự do mãnh liệt, Mị vẫn phảng phất nỗi buồn nỗi lo, nỗi day
dứt, tủi hờn về số phận.
+ Lúc Mị thấy phơi phới trở lại cũng là lúc Mị nghĩ đến cái chết.
- Tô Hoài như hóa thân, thâm nhập vào đời sống tâm hồn của nhân vật để miêu tả từng chi
tiết nhỏ, từng biến đổi tinh vi trong tâm trạng của Mị.
 Tài năng phân tích tâm lí phức tạp của con người bằng phép biện chứng tâm hồn. Tác
giả diễn tả được những biến chuyển tinh tế trong nội tâm nhân vật cùa mình,
 Nhân vật Mị phù hợp với cảnh ngộ. Nhân vật Mị trở thành điển hình cho số phận, phẩm
chất , sự hồi sinh tâm hồn, con đường giải phóng của phụ nữ miền núi. Đó là một trong
những nhân vật thành công nhất của văn chương Việt Nam( Trần Đình Sử)

33. 3. Kết bài
- Giá trị của nhân vật và tác phẩm trong sự nghiệp sáng
tác của Tô Hoài.
- Thông điệp về khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc
từ nhân vật.

34. ĐỀ SỐ 4
Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng nàn.
Mị vẫn nghe thấy tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. "Em không yêu, quả
pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào!" Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa
được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng
yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa.Chó sủa xa xa. Chừng đã
khuya. Lúc này là lúc trai đang đến bên vách làm hiệu, rủ người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín
khóc, Mị lại bồi hồi.
Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Lúc
lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu toả. Tiếng sáo. Tiếng chó sửa xa xa. Mỵ lúc mê, lúc tình. Cho
tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ.
Mỵ bàng hoàng tỉnh. Buổi sáng âm sâm trong cái nhà gỗ rộng. Vách bên cũng im ắng.
Không nghe tiếng lửa réo trong lò nấu lợn. Không một tiếng động. Không biết bên buồng quanh
đấy, các chị vợ anh, vợ chú của A Sử có còn ở nhà, không biết tất cả những người đàn bà khốn khổ
sa vào nhà quan đã được đi chơi hay cũng đang phải trói như Mị. Mị không thể biết.Ðời người đàn
bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài, một đời người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị
chợt nhớ lại câu chuyện người ta vẫn kể: đời trước, ở nhà thống lý Pá Tra có người trói vợ trong
nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Mị sợ quá, Mị cựa quậy, xem mình còn sống
hay chết. Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau dứt từng mảnh thịt.
(Trích Vợ chồng A Phủ- Tô Hoài, Ngữ văn 12, tập hai, Nxb GD,2008, tr 8,9)
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét cái nhìn về
người nông dân của nhà văn Tô Hoài.

35. *Yêu cầu của đề
+ Kiểu bài: Cảm nhận về nhân vật+ nhận xét
+ Nội dung:
- Cảm nhận nhân vật Mị trong đoạn văn ( chính)
( Số phận/ tâm trạng, phẩm chất)
- Nhận xét cái nhìn của nhà văn về người nông dân( phụ)
+ Kiến thức: đoạn văn+ tác phẩm

36. 1. Mở bài
+ Giới thiệu tác giả
+ Giới thiệu tác phẩm
+ Giới thiệu vấn đề
- Sức hấp dẫn của thiên truyện chủ yếu từ hai nhân vật được khắc họa khá
thành công với những cá tính nghệ thuật đặc sắc.
- Đặc biệt khi khắc họa nhân vật Mị, nhà văn bộc lộ năng lực khám phá chiều
sâu nội tâm con người sâu sắc và tinh tế, đồng thời thể hiện cái nhìn mới
mẻ về người nông dân. Ở đoạn trích: “Trong bóng tối, Mị đứng im lặng
[…].Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau dứt từng mảnh thịt” Tô
Hoài đã khắc họa nỗi đau đớn tận cùng và sức sống mãnh liệt của Mị
trong hoàn cảnh bị A Sử trói đứng, qua đó ta thấy rõ cái nhìn của nhà văn
về người nông dân Tây Bắc

37. a. Khái quát
- Sơ lược về cảnh ngộ của Mị trước khi bị trói trong đêm tình mùa xuân:
+ Mị là một cô gái trẻ đẹp, yêu đời, chăm chỉ lao động, nhà nghèo và rất hiếu thảo;
+ Do món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị phải làm dâu gạt nợ cho thống lí Pá Tra, sống
cuộc đời trâu ngựa khổ đau;
+ Nhưng tận đáy sâu tâm hồn câm lặng ấy vẫn le lói tia lửa sống, chỉ chờ dịp là bùng
lên mạnh mẽ. Dịp ấy đã đến trong đêm tình mùa xuân phơi phới mà tiếng sáo gọi
bạn đầu làng đã làm xao động lòng người phụ nữ trẻ;
+ Khi mùa xuân về, như quy luật vạn vật hồi sinh, sức trẻ trong Mị bừng trỗi dậy. Mị
khêu đèn lên cho bừng sáng căn buồng của mình, lén lấy hũ rượu uống ực từng bát.
Mị bổi hổi nghe tiếng sáo. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi.
+Trông thấy Mị, A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một
thúng sợi đay ra trói Mị đứng vào cột nhà. Tóc Mị xõa xuống, A Sử quấn luôn tóc
lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa…
- Vị trí đoạn trích: Diễn tả tâm trạng Mị khi bị A Sử trói đứng trong đêm tình mùa xuân
ở Hồng Ngài
2. Thân bài

38. b. Cảm nhận chi tiết
 Số phận
+ Là con dâu gạt nợ, Mị bước vào cuộc hôn nhân với A Sử là ép buộc, Mị
bị A Sử đối xử như súc vật, thường xuyên bị bạo hành:A Sử trói đứng
Mị vào cột, bị hành hạ đau đớn về thể xác: Trong bóng tối, Mị đứng im
lặng, như không biết mình đang bị trói, tay chân đau không cựa được,
khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức. Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây
trói siết lại, đau dứt từng mảnh thịt
+Mị phải sống kiếp đời trâu ngựa: Mị nghĩ mình không bằng con ngựa,
ngựa còn có lúc được đứng gãi chân, nhai cỏ.Ðời người đàn bà lấy
chồng nhà giàu ở Hồng Ngài, một đời người chỉ biết đi theo đuôi con
ngựa của chồng
+ Tính mạng bị coi rẻ, đe dọa: Mị chợt nhớ lại câu chuyện người ta vẫn
kể: đời trước, ở nhà thống lý Pá Tra có người trói vợ trong nhà ba
ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Mị sợ quá, Mị cựa
quậy, xem mình còn sống hay chết
Mị phải chịu nỗi đau cả thể xác lẫn tinh thần. Cuộc đời đau thương của
mị có sức tố cáo mạnh mẽ đối với bọ thống trị miền núi lộng hành, càn
quấy, bất chấp và vô cùng tàn độc.

39. Tâm trạng và hành động của Mị trong đêm tối khi bị A
Sử trói, không cho đi chơi xuân:
+ Mị quên thực tại, tâm hồn bay bổng theo tiếng
sáo“Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết
mình đang bị trói. Hơi rượi còn nồng nàn, Mị vẫn nghe
tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám
chơi...”: Mị như quên hẳn mình đang bị trói, quên những
đau đớn về thể xác, Mị vẫn thả hồn theo những cuộc
chơi, những tiếng sáo gọi bạn tình tha thiết, tiếng sáo
không chỉ vang vọng trong không gian mà còn tồn tại
trong chính tâm hồn Mị.Ngay cả khi cô bị trói đứng thì
âm thanh của tiếng sáo như ma lực làm bùng cháy trong
Mị niềm khao khát yêu, khao khát sống.

40. +Mị trỗi dậy sức sống mạnh mẽ“Mị vùng bước
đi. Nhưng tay chân đau không cựa được”: Chi
tiết Mị “vùng bước đi” đã minh chứng được
sức sống mãnh liệt trong tâm hồn Mị. Tâm hồn
ấy đang đến với tự do, đang tràn trề nỗi yêu
đương của tuổi trẻ. Nhưng cũng chính lúc này,
khi “vùng bước đi” theo tiếng sáo, sợi dây trói
thắt vào “tay chân đau không cựa được”, Mị
mới trở lại với hiện thực phũ phàng, nghiệt
ngã. Lòng Mị đau đớn, thổn thức nghĩ mình
không bằng con ngựa.

41. +Mị bừng tỉnh trở về thực tại kkhi nghe tiếng chân ngựa
đạp vào vách
Tiếng sáo tượng trưng cho tình yêu, hạnh phúc đột ngột biến
mất, “Mị không nghe thấy tiếng sáo nữa”. “Chỉ còn nghe
tiếng chân ngựa”, tiếng chân ngựa đạp vào vách, nhai cỏ,
gãi chân là những âm thanh của thực tại, đưa Mị trở lại với
sự liên tưởng đau đớn bởi kiếp sống “không bằng con ngựa”
của mình. Sau bao nhiêu năm tháng, Mị đã tỉnh táo nhận ra
thân phận trâu ngựa của mình, đã thổn thức khi thấy mình
“không bằng con ngựa” nhà thống lí. Hình ảnh so sánh con
người với con vật cứ day dứt, trở đi trở lại trong tác phẩm.
Khi về làm vợ A Sử chắc chắn nhiều lần Mị đã bị hắn đánh
đập, hành hạ. Nhưng có lẽ đây là lần đầu tiên Mị thổn thức
nghĩ không bằng con ngựa. Bởi những lần trước Mị nghĩ
mình cũng là con trâu, con ngựa thì đó là ý nghĩ của con
người cam chịu, quen khổ. Còn giờ đây, nó là cái thổn thức
của tâm hồn bị vùi dập.

42. +Mị phải sống trong sự giằng xé giữa khao khát cháy bỏng
và hiện tại tàn nhẫn.
- Dù đã trở lại với thực tại tàn nhẫn, suốt đêm mùa xuân ấy,
quá khứ vẫn “nồng nàn tha thiết” trong nỗi nhớ của Mị với
“hơi rượu toả, tiếng sáo dập dờn, tiếng chó sủa xa xa...”
Đêm khuya là lúc trai đến bên vách làm hiệu rủ người yêu
dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.
-Tâm trạng Mị đồng hiện giữa quá khứ, hiện tại, chập chờn
giữa tỉnh và mê. Trong đêm tình mùa xuân này, Mị đã thức
tỉnh để nhận ra những bất hạnh, những cay đắng trong thân
phận trâu ngựa của mình. Khi nhận ra thì cảm nhận về sự
khổ ải sẽ càng thấm thía. Từ nay, có lẽ Mị sẽ không thể yên
ổn với những suy nghĩ buông xuôi, cam chịu của mình.
Khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc, khát vọng tuổi trẻ
đã hồi sinh nhưng cũng đã bị vùi dập. Và nó đang chờ ngọn
gió để thổi bùng lên.

43. + Mị bị ám ảnh bởi cái chết bủa vây: Mị thấy
sợ khi nhớ tới từng có người đàn bà cũng bị
đánh, bị trói đã chết đứng chính căn nhà này.
“Mị sợ quá, Mị cựa quậy” như để chứng minh
mình vẫn còn sống. Mị sợ chết vì ám ảnh bởi
bóng ma của thần quyền. Mị sợ chết cũng
chứng tỏ Mị khao khát sống. Chết lúc này là
chết oan uổng. Chính tiếng sáo, tiếng gọi tình
yêu đã giúp Mị nhận ra sự sống đáng quý: phải
sống để được yêu, được đón nhận hạnh phúc
tuổi trẻ… Một khi biết sợ chết thì người ta
càng thêm yêu cuộc sống. Mị cũng vậy.

44. c.Đánh giá:
+Nội dung
Như vậy rõ ràng là cường quyền và thần quyền tàn bạo không
thể dập tắt nổi khát vọng hạnh phúc, tình yêu nơi Mị. Cuộc
nổi loạn tuy không thành công nhưng nó đã cho người đọc
thấy sức sống mãnh liệt tiềm tàng trong những người nông
dân tưởng chừng như nhỏ bé, khốn khổ nhất.
+Về nghệ thuật:
-Bút pháp miêu tả tâm lí sắc sảo, tinh tế
-Cách dẫn dắt tình tiết khéo léo, tự nhiên
-Giọng trần thuật của tác giả hòa vào những độc thoại nội tâm
của nhân vật tạo nên ngôn ngữ nửa trực tiếp đặc sắc.
-Ngôn ngữ kể chuyện tinh tế, mang đậm màu sắc miền núi.

45. +Nhận xét cái nhìn về người nông dân của nhà văn Tô Hoài.
- Nhà văn nhìn thấu nỗi khổ của người nông dân Tây Bắc dưới ách
thống trị của bọn chúa đất miền núi đã bị chà đạp tàn nhẫn từ thể
xác đến tinh thần. Nhưng trong chiều sâu tâm hồn của họ vẫn có sức
sống tiềm tàng mãnh liệt của khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc,
tình yêu và khát vọng tự do. Tuy sống trong thân phận trâu ngựa, bị
đoạ đày giữa địa ngục trần gian nhưng họ không bao giờ chịu đầu
hàng số phận, mà vẫn tìm cách vượt ngục tinh thần, tâm hồn được
hồi sinh.
- Đó còn là cái nhìn lạc quan, tin tưởng vào sức mạnh của người nông
dân trong tư tưởng tiến bộ của nhà văn cách mạng Tô Hoài.
- Cách nhìn mới mẻ, tin yêu về người nông dân cho thấy tài năng quan
sát, miêu tả thiên nhiên, phong tục tập quán, đặc biệt khả năng diễn
tả quá trình phát triển tính cách nhân vật hợp lí, tự nhiên, phong phú,
phức tạp mà sâu sắc, phù hợp với quy luật phép biện chứng tâm hồn
của nhà văn-người có duyên nợ với mảnh đất và con người Tây Bắc.

46. 3.Kết bài:
-Đoạn văn miêu tả tâm trạng nhân vật Mị trong
đêm xuân khi bị trói thấm đẫm tính nhân văn,
góp phần tô đậm cuộc đời đau thương, số phận
bất hạnh và vẻ đẹp tâm hồn nhân vật Mị.
- Đoạn văn thể hiện một cách chân thật và cảm
động giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo
của truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”.

47. ĐỀ SỐ 5
Những đêm mùa đông trên núi cao dài và buồn, nếu không có bếp lửa sưởi kia thì
Mị cũng đến chết héo. Mỗi đêm, Mị đã dậy ra thổi lửa hơ tay, hơ lưng, không biết bao
nhiêu lần.
Thường khi đến gà gáy Mị ngồi dậy ra bếp sưởi một lúc thật lâu thì các chị em
trong nhà mới bắt đầu ra dóm lò bung ngô, nấu cháo lợn. Chỉ chợp mắt được từng lúc,
Mị lại thức sưởi lửa suốt đêm.Mỗi đêm, nghe tiếng phù phù thổi bếp, A Phủ lại mở mắt.
Ngọn lửa sưởi bùng lên, cùng lúc ấy thì Mị cũng nhìn sang, thấy mắt A Phủ trừng
trừng, mới biết A Phủ còn sống. Mấy đêm nay như thế. Nhưng Mị vẫn thản nhiên thổi
lửa, hơ tay. Nếu A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi. Mị vẫn trở dậy, vẫn
sưởi, chỉ biết chỉ còn ở với ngọn lửa. Có đêm A Sử chợt về, thấy Mị ngồi đấy, A Sử
đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp.Nhưng đêm sau Mỵ vẫn ra sưởi như đêm trước.
Lúc ấy đã khuya. Trong nhà ngủ yên thì Mị trở dậy thổi lửa. Ngọn lửa bập bùng
sáng lên, Mị lé mắt trông sang thấy hai mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt
lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại. Nhìn thấy tình cảnh như thế, Mị chợt
nhớ lại đêm năm trước, A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói đứng thế kia. Nhiều lần khóc,
nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ, không biết lau đi được. Trời ơi, nó bắt trói
đứng người ta đến chết,nó bắt mình chết cũng thôi,nó bắt trói đến chết người đàn bà
ngày trước cũng ở cái nhà này. Chúng nó thật độc ác. Cơ chừng này chỉ đêm mai là
người kia chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết. Ta là thân đàn bà, nó đã bắt về
trình ma rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi... Người kia việc gì mà phải
chết. A Phủ ... Mị phảng phất nghĩ như vậy.
(Trích Vợ chồng A Phủ- Tô Hoài, Ngữ văn 12, tập hai, Nxb GD,2008, tr 13)
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật Mị trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét tình
cảm của nhà văn Tô Hoài đối với nhân dân Tây Bắc.

48. Xác định yêu cầu của đề
1. Kiểu bài: cảm nhận( trình bày nhận thức, cảm xúc,
nhận xét) về nhân vật/nhận xét tình cảm của nhà văn
Tô Hoài với nhân dân Tây bắc
2. Nội dung:
- Phân tích nhân vật Mị trong đoạn trích( đêm mùa
đông chứng kiến A Phủ bị trói) ý chính
- Nhận xét tình cảm của nhà văn với nhân đân Tây
Bắc ý phụ
3. Kiến thức: đoạn trích+ tác phẩm

49. 1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.( Như đề trên)
- Giới thiệu nhân vật Mị: Mị là nhân vật trung tâm thể hiện tài năng và tâm
huyết của nhà văn. Niềm xót thương và cảm phục phẩm chất tốt đẹp của
người lao động miền núi được Tô Hoài thể hiện rõ nét qua đoạn văn miêu
tả tâm trạng và hành động của Mị trong đêm đông chứng kiến A Phủ bị trói
đứng. Qua đó ta thấy tình cảm của Tô Hoài với nhân dân Tây Bắc
2. Thân bài
a. Khái quát về nhân vật Mị
- Mị vốn là cô gái xinh đẹp, tài hoa, đức hạnh, giàu bản lĩnh, giàu đức hi sinh, đang
hứa hẹn một cuộc đời hạnh phúc.
- Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra. Mị bị đày đoạ phải chịu khổ đau đến
tận cùng, khiến cô trở nên tê liệt về tinh thần, nhưng niềm ham sống, khát vọng tự do, hạnh
phúc như đốm than đỏ vùi trong lớp tro tàn vẫn âm ỉ cháy, khi có cơ hội sẽ khơi bùng lên.
- Khi mùa xuân về trên núi cao, những đêm tình mùa xuân đã đến, Mị đã có sự nổi loạn
để tháo cũi sổ lồng, nhưng khát vọng đã bị đứt đoạn bởi bàn tay thô bạo, tàn ác của A Sử.
Phải đến đêm mùa đông, sức sống tiềm tàng của Mị mới rực cháy mãnh liệt nhất

50. b. Cảm nhận nhân vật Mị trong đoạn trích
Cuộc đời, số phận bất hạnh
+ Mị rất cô đơn
Đêm mùa đông trên núi cao dài và buồn, Mị chỉ còn biết
sống với ngọn lửa
 ngọn lửa trở thành người bạn, sự sống, niềm tin nơi dựa
duy nhất sưởi ấm tâm hồn băng giá, khổ đau và níu giữ Mị
với cuộc đời
+Mị là nạn nhân của bạo hành
- Nhiều đêm A sử đi chơi về đánh Mị ngã xuống cửa bếp
- Mị nhớ lại đêm năm trước A Sử trói Mị, Mị cũng phải trói
đứng, nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống...
 Mị bị đày đọa về thể xác, bị đối xử tệ bạc.Người phụ nữ
ấy thật đáng thương.

51. Tâm trạng và phẩm chất của Mị trong đêm
đông chứng kiến A Phủ bị trói
* Hoàn cảnh dẫn đến tâm trạng và hành động
cứu A Phủ của Mị
+ Đêm mùa đông trên núi cao dài và buồn, Mị
dậy thổi lửa hơ tay, bên cạnh là A Phủ bị trói đứng
chờ chết. A Phủ là trai bản nghèo, vì đánh A Sử bị
thống lí Pá Tra biến thành nông nô. A Phủ để hổ
ăn mất bò nên bị trói, nhịn đói, nhịn khát cho đến
chết.
+ Chứng kiến A Phủ bị trói đứng, tâm trạng Mị
có những biến đổi phức tạp.

52. *Tâm trạng, phẩm chất của Mị: Được Tô Hoài miêu tả theo diễn biến có tính lôgic, tất yếu
nhưng cũng đầy bất ngờ
-Lúc đầu Mị thờ ơ, vô cảm đến đáng sợ
+Mị nghĩ: “A Phủ là xác chết đứng đấy cũng thế thôi”  Mị quá quen với cảnh đày đoạ, trói người. Mị
bị gia đình thống lí làm tê liệt chất tình, biến trái tim Mị thành gỗ đá trước nỗi đau của đồng loại. Sau
sự nổi loạn ở đêm tình mùa xuân không thành, Mị đã bị cường quyền, thần quyền nhà thống lý Pá Tra
vùi dập, chà đạp, để bị rơi vào trạng thái tê liệt còn đáng sợ hơn cả trước đây. Điều đó thể hiện trong
cách Mị nhìn A Phủ bị trói đứng. Mị trơ lì tê liệt đến mức vẫn thản nhiên thổi lửa, hơ tay. Nếu A Phủ
là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi.
+Ba chữ cũng thế thôi tách riêng thành một nhịp, lời văn nửa trực tiếp đã tái hiện chính xác thái độ lạnh
lùng của nhân vật. Nghĩa là Mị không chỉ khước từ quyền sống của chính mình mà còn không
quan tâm đến cả sự sống của đồng loại. Tuy có lúc A Sử đi chơi đêm về, ngứa tay ngứa chân,
“đánh Mị ngã ngay xuống cửa bếp”, nhưng đêm sau Mị vẫn gan lì, lặng lẽ phản kháng, tiếp tục ra
sưởi lửa như đêm trước. Bởi lẽ ngọn lửa đã là người bạn, là cứu cánh của Mị - “Mị chỉ biết chỉ còn ở
với ngọn lửa”. Đó là thái độ thản nhiên đáng sợ vì không còn tình đồng loại. Vì sao? Lí giải vấn đề
này, ta thấy có ba nguyên nhân.
Một là, cảnh người bị trói đến chết không phải là hiếm hoi ở nhà thống lí.
Hai là, cuộc sống bao năm làm con rùa lùi lũi trong xó cửa đã tạo cho Mị một sức ì, một quán tính cam
chịu, nhẫn nhục quá lớn.
Ba là, Mị đã chịu đựng quá nhiều đau khổ về thể xác lẫn tinh thần nên cô đã trở nên chai sần vô cảm, khả
năng cảm thông, chia sẻ với cảnh ngộ khốn cùng của người khác ở Mị gần như bị tê liệt. Mị chẳng
khác gì “tảng đá”.

53. -Khi nhìn sang thấy dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen
của A Phủ. Tâm trạng Mị đã thay đổi.
 Tình thương người trong Mị được đánh thức: Mị nhớ lại chuyện mình từng bị
trói đứng – nhiều lần khóc, nước mắt chảy xuống miệng, xuống cổ không biết lau
đi được  Mị đồng cảm, thương A Phủ, nhận ra nỗi đau của A Phủ qua nỗi đau
của chính mình.
 Mị bừng tỉnh trước tội ác của cha con thống lí. Mị nhớ lại những cái chết
trong nhà thống lí  Ý thức sâu sắc về sự độc ác của bọn thống trị và thân phận
bất hạnh của người dân nghèo. Điều này đã thôi thúc Mị vùng lên.
 Mị nghĩ đến thân phận làm dâu gạt nợ và sự nghịch lý đối với A Phủ.
Mị nhận thấy sự khác biệt giữa mình và A Phủ. Vì tin là mình đã bị ma nhà thống lý
Pá Tra nhận mặt nên cô ý thức được sự ràng buộc của đời mình, chỉ còn biết đợi
ngày rũ xương ở đây thôi. Còn với A Phủ, Mị nhận rõ sự bất công:Ta là thân đàn
bà, nó đã bắt về trình ma rồi thì chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi...
Người kia việc gì mà phải chết. A Phủ

54.  Mị nghĩ đến cái chết của A Phủ và có ý định cứu A phủ.
Ý thức rõ được hậu quả khi một ngày kia A Phủ trốn được
rồi thì mình sẽ bị trói và chết bên cái cọc ấy nhưng Mị
không thấy sợ. Dù không nói ra một cách rõ ràng nhưng
những suy nghĩ của Mị đã cho thấy cô chấp nhận cái chết về
phía mình để tìm cách cho A Phủ được sống. Đến đây có thể
thấy lòng thương người đã lớn tới mức Mị quên đi sự sống
của bản thân đế đối lấy sự sống cho người khác.Tâm lý này
đã ánh lên vẻ đẹp cao thượng vị tha trong tâm hồn Mị.
Cơ chừng này chỉ đêm mai là người kia chết, chết đau, chết
đói, chết rét, phải chết..... Người kia việc gì phải chết thế.
Mị phảng phất nghĩ như vậy
 Dòng nước mắt của A Phủ đã lay động lòng trắc ẩn
trong Mị làm Mị có ý định hi sinh để cứu người.Chính
việc sống lại những kí ức đó đã khiến Mị nhận thấy sự đồng
cảm, đồng cảnh giữa mình và A Phủ, để từ nỗi thương mình,
cô đã thương người và cuối cùng là hành động cứu người.

55. • Tô Hoài đã khéo léo dùng cách trần thuật nửa trực tiếp
để cho người đọc thấy rõ cảm xúc của Mị: Trời ơi nó
bắt trói đứng người ta đến chết.Câu cảm thán đã cho
thấy Mị không còn thờ ơ, vô cảm với đồng loại mà
trong tâm hồn cô đã dấy lên một tình thương yêu mãnh
liệt. Tâm lí này cho thấy phẩm chất nhân hậu tiềm ẩn
trong tâm hồn người phụ nữ cùng khổ.
• Cùng với lòng thương người, Mị đã tỉnh táo nhận ra
bản chất tàn ác, vô nhân đạo của cha con nhà thống lý:
chúng nó thật độc ác. Từ chỗ cúi đầu chấp nhận tất cả
những đau đớn đọa đày ở nhà thống lý đến chỗ cảm
nhận được điều này là một bước tiến trong nhận thức và
tình cảm của nhân vật. Mị đã thể hiện thái độ phản
kháng, không còn chấp nhận sự áp chế của thần quyền
và cường quyền nữa.Đó là bản lĩnh, là sức sống tiềm
tàng mạnh mẽ của người phụ nữ vùng cao Tây Bắc.

56. c. Đánh giá
* Nội dung
+Qua diễn biến tâm lí của nhân vật Mị, nhà văn Tô Hoài muốn khẳng định: bạo
lực không thể đè bẹp, hủy diệt khát vọng sống, khát vọng tự do, hạnh phúc.
Chỉ có điều là để có được sự sống, tự do, hạnh phúc, con người đã phải trải
qua nhiều tủi nhục, đắng cay.
+Tái hiện nhân vật Mị trong thế cùng A Phủ đối đầu với bọn lang đạo, địa chủ
miền núi Tây Bắc, Tô Hoài đã lên án giai cấp thống trị bất nhân được thực dân
Pháp bảo trợ đã chà đạp lên quyến sống, quyền hạnh phúc của những người
dân lương thiện miền núi Tây Bắc. Đồng thời, Tô Hoài cũng đã đồng cảm, xót
thương sâu sắc trước những nỗi đau tê buốt, xé lòng; đặc biệt là ngợi ca những
phẩm chất tốt đẹp, sức sống diệu kì của những kiếp nông nô lầm than, tủi nhục
- trong mọi cảnh ngộ, họ luôn luôn tìm cách vươn lên bằng khát vọng tự do,
hạnh phúc, bằng sức mạnh yêu thương và sự dẫn đường chỉ lối của cách mạng
sau này.
*Nghệ thuật.
- Khả năng miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc, đi sâu khai thác diễn biến tâm trạng
của nhân vật;
-Ngôn từ độc đáo, giàu ý nghĩa, giọng văn đầy chất thơ;
-Cách miêu tả rất cụ thể, thủ pháp tăng tiến; nhịp văn nhanh, gấp; lời văn nửa
trực tiếp…

57. *Nhận xét tình cảm của nhà văn Tô Hoài đối với nhân
dân Tây Bắc
- Đồng cảm với nỗi khổ đau mà con người phải gánh chịu
(đồng cảm với thân phận làm dâu gạt nợ của Mị khi
nhớ lại bị A Sử chà đạp; nỗi đau của A Phủ khi bị trói
vào cây cọc để thế mạng con hổ).
- Phát hiện ra tinh thần phản kháng của con người bị áp
bức (từ vô cảm, Mị đã đồng cảm với người đồng cảnh
ngộ; từ suy nghĩ đúng sẽ có hành động đúng).
-Tấm lòng nhà văn dành cho đồng bào miền núi thật sâu
nặng, nghĩa tình, xét đến cùng đó chính là tấm lòng
nhân đạo của người nghệ sĩ dành cho đất và người Tây
Bắc.

58. • Chiều sâu nhân đạo:
- Nhân đạo: tình yêu thương, quí trọng, ngợi ca và bảo vệ
con người
- Biểu hiện
+ Nhà văn đồng cảm, xót xa trước những bất hạnh, tủi
nhục của nhân vật Mị
+ Lên tiếng tố cáo A Sử, tố cáo giai cấp thống trị miền núi
đã lợi dụng đói nghèo, thần quyền, cường quyền để tước
đoạt đi quyền sống và sức sống của Mị
+ Không chỉ vậy, với trang văn đầy ắp chất thơ và tấm lòng
nhân hậu, Tô Hoài đã phát hiện, khám phá, trân quý và ca
ngợi sức sống mãnh liệt luôn sục sôi trong tâm hồn của
người con gái dân tộc Mèo
+ Qua đó, nhà văn khẳng định: không thế lực tàn bạo nào có
thể tắt đi tia lửa khát vọng được sống, được tự do và hạnh
phúc của con người

59. 3. Kết bài
- Nhân vật Mị là minh chứng cho tài năng viết
truyện ngắn bậc thầy và tấm lòng của Tô Hoài
với mảnh đất Tây Bắc. Truyện Tây Bắc trong
đó ấn tượng hơn cả là Vợ chồng A Phủ xứng
đáng với giải nhất của hội Văn nghệ Việt Nam.
Nhân vật Mị đã đem vinh quang về cho nhà
văn.
- Bài học rút ra từ Vợ chồng A Phủ có ý nghĩa
cho cuộc sống hôm nay.