1. 4
interview
Wie een cursus van de HEMA acade-
mie volgt en dat aan anderen vertelt,
krijgt op een gegeven moment onver-
mijdelijk de vraag: “HEMA? De
HEMA van de worsten en de taar-
ten?” Manager Hans Schuurmans
van de HEMA academie heeft die
reactie al vaak gehoord en iedere keer
weer moet hij er smakelijk om lachen.
“Jazeker”, geeft hij dan steevast als
antwoord, “en van de wijn, kleding,
keukenbenodigdheden, kantoorarti-
kelen en ga zo maar door.” Volgens
Schuurmans is het niet vreemd dat
een warenhuis zich op de opleidin-
genmarkt beweegt. “De missie van
de HEMA is het leven van alledag
voor mensen leuker en gemakkelijker
maken. Dat doen we door producten
voor een breed publiek tegen scherpe
prijzen te leveren. De HEMA acade-
mie past naadloos in dit concept, net
als de verzekeringen, testamenten en
smartphones die via onze winkels en
online worden verkocht.” Hij vindt
evenmin dat de HEMA op deze
manier aan branchevervaging doet.
“Integendeel, er is juist sprake van
een onmiskenbare trend. Kijk naar
bedrijven als Amazon en Bol.com.
Beide zijn met boeken en cd’s begon-
nen en nu verkopen ze van alles en
nog wat. Door de sterke opmars van
het digitale shoppen vervagen de
grenzen tussen marktsegmenten in
hoog tempo en dat proces is nog lang
niet ten einde.”
Honderden leeroplossingen
De HEMA academie heeft op dit
moment een aanbod van ruim 500
geaccrediteerde cursussen - of ‘leer-
oplossingen’, zoals Hans Schuur-
mans ze noemt. Dat aantal neemt
voortdurend toe en een limiet is er
niet. “Zodra er behoefte is aan iets
nieuws, springen wij daarop in”, zegt
hij. Voor een deel richten de cursus-
sen zich op particulieren die zich bij-
voorbeeld willen bekwamen in
vreemde talen voor de vakantie, com-
municeren met kinderen, hobby’s als
gitaarspelen en fotograferen, omgaan
met de computer en de sociale media.
Na de vliegende start zijn daar in toe-
nemende mate cursussen bijgekomen
waarmee mensen beter in hun werk
kunnen worden. Een gouden for-
mule, want de HEMA academie is nu
de grootste online-opleider van
Nederland (en in 2014 uitgeroepen
tot ‘Beste Opleider van Nederland
voor Thuisstudie & E-learning’). Tot
de klantenkring behoren bedrijven,
overheden, zelfstandige bestuursor-
ganen, zorg- en onderwijsinstellingen
et cetera. Zakelijke leeroplossingen
zijn er onder meer op het gebied van
de informatietechnologie, arbeidsom-
standigheden, medezeggenschap,
managementvaardigheden, bedrijfs-
hulpverlening, loopbaanontwikke-
ling en duurzame inzetbaarheid.
Over actuele onderwerpen worden
regelmatig webinars georganiseerd.
Om te ontdekken waar valkuilen en
ontwikkelpunten liggen, kunnen cur-
sisten scans (psychologische tests) en
metingen uitvoeren. De cursussen
worden gemaakt en geactualiseerd
door een team van zo’n 25 medewer-
kers, die daarin worden bijgestaan
door deskundigen uit allerlei secto-
ren. De cursusduur is in de meeste
gevallen hooguit een paar uur, maar
er zijn ook cursussen die enkele
weken of soms maanden duren,
afhankelijk van de modules die zijn
ingebouwd. Een uitzondering vormt
de zogenoemde paralleleducatie. De
cursisten volgen in dat geval via de
HEMA academie een opleiding op
mbo-, hbo- of mba-niveau. Dit
Sinds de HEMA in 2009 een academie voor e-learning heeft gelanceerd, zijn honder-
den cursussen ontwikkeld voor grote groepen werknemers in het bedrijfsleven en de
publieke sector. Via de computer kunnen zij zich op elk gewenst moment, vanaf
iedere plek en in een eigen tempo verder in hun vak bekwamen. Het ‘nieuwe leren’
slaat aan. “Door zich voortdurend te ontwikkelen, investeren medewerkers in hun
inzetbaarheid, flexibiliteit en kansen op de arbeidsmarkt.”
Jan Koekebakker
E-learning neemt hoge vlucht
Na de constatering dat het traditionele leren op zijn retour is,
merken zij op dat e-learning niet altijd de oplossing biedt om
kennis over te dragen.

2. 5
gebeurt in nauwe samenwerking met
de werkgevers en erkende onderwijs-
instellingen. De deelnemers krijgen
individuele studiebegeleiding en bij
positieve afronding van het traject
een officieel erkend diploma.
Inefficiënt proces
Hans Schuurmans praat gedreven
over het leren via de computer en de
voordelen die daaraan verbonden
zijn. “E-learning is laagdrempelig, je
kan je eigen leertempo bepalen en op
elk moment vanaf iedere computer
aan de slag gaan. Onze cursussen zijn
kort en praktisch, waardoor de prij-
zen laag zijn. De cursisten hoeven
geen bijeenkomsten bij te wonen of
naar studielocaties te reizen. Dit in
tegenstelling tot traditionele oplei-
dingsinstituten die dure en ingewik-
kelde cursussen voor kleine doel-
groepen ontwikkelen, waaraan vaak
diners en overnachtingen in een hotel
verbonden zijn. Wanneer medewer-
kers een persoonlijk ontwikkelbudget
hebben van enkele honderden euro’s,
kunnen ze hooguit één zo’n cursus
volgen. Bij de HEMA academie kan je
met dat geld een pakket van tien tot
twintig leeroplossingen samenstel-
len.” E-learning heeft dan ook de toe-
komst, daar is Schuurmans van over-
tuigd. Als onderwijskundige heeft hij
zich uitgebreid verdiept in het effect
van leren en daaruit heeft hij een
aantal verregaande conclusies getrok-
ken. “Leren is een buitengewoon
inefficiënt proces”, stelt hij om te
beginnen. “Van alles wat iemand
leert, blijft gemiddeld 8% hangen en
gaat 92% verloren. Bovendien vindt
lang niet iedereen het leuk om te
leren.” Dat is geen prettige medede-
ling voor HRM’ers bij wie begrippen
als permanente educatie, levenslang
leren en lerende organisatie in de
mond bestorven liggen. Maar juist
dan blijkt het belang van e-learning,
meent Schuurmans, omdat de leer-
stof daarbij tot de kern is terugge-
bracht. “Doordat de franje ontbreekt,
leren cursisten snel iets wat ze in hun
dagelijkse werk kunnen gebruiken.
Ze vergaren geen kennis die ze later
toch weer vergeten, maar scherpen
hun talenten aan en worden daar
direct beter van.”
Het einde van leren
Over de ervaringen die bij de HEMA
academie zijn opgedaan, schreef
Hans Schuurmans samen met twee
collega’s het boekje ‘Over het einde
van leren’. Na de constatering dat het
traditionele leren op zijn retour is,
merken zij op dat e-learning niet
altijd de oplossing biedt om kennis
over te dragen. In veel gevallen
hoeven werknemers niet iets te leren,
maar is het voldoende om hen te
informeren. Bij ‘werkplekinformeren’
gaat het volgens de auteurs om het
overdragen van essentiële informatie
door middel van een mobiel appa-
raat, zoals een smartphone of Google
Glass, zodat de werknemer zijn taken
te allen tijde adequaat kan uitvoeren
en weet hoe hij bij calamiteiten moet
handelen. Voor de lange termijn
speelt een dergelijk onderscheid ove-
rigens geen enkele rol meer. Want
Hans Schuurmans c.s. schrijven in
hun boek dat in 2080 niet meer wordt
geleerd. Iedereen die dan kennis
nodig heeft, laat een chip in zijn
hoofd plaatsen, waarna al het werk
dat bij een functie hoort foutloos kan
worden uitgevoerd. Rond die tijd
gaan kinderen niet naar de basis-
school om te leren rekenen en schrij-
ven, maar om te sporten en met
elkaar te praten zodat wederzijds
begrip ontstaat. Op de middelbare
school gaat dat laatste over in het vak
vergaderen en lichaamstaal. In ver-
volgopleidingen wordt alleen maar
aandacht besteed aan gedragsherken-
ning, leiderschap, participeren, crea-
tiveren en communiceren.
Cursussen op maat
Terug naar het heden. Wanneer werk-
gevers met de HEMA academie in
zee gaan, kunnen ze grasduinen in
het totale cursusbestand en daaruit
gerichte keuzes maken. Waar nodig
worden extra cursussen op maat
HEMA Academie uitgeroepen tot beste opleider Foto: privé-bezit

3. 6
gemaakt, zodat een e-learningpakket
ontstaat dat volledig op de eigen situ-
atie is toegespitst. “Met name
gemeenten zagen al snel de voorde-
len van deze werkwijze in”, aldus
Hans Schuurmans. “Inmiddels zijn
meer dan honderd gemeenten klant
bij de HEMA academie en bieden we
diverse leeroplossingen, zoals staats-
en bestuursrecht, documenten schrij-
ven, gemeentelijke basiskennis,
bestuurlijke besluitvorming, politieke
sensitiviteit en integriteit. Hetzelfde
geldt voor andere sectoren. Zo zijn er
voor het middelbaar onderwijs cur-
sussen over het kwalificatiedossier,
het puberbrein en actief leren, terwijl
voor het primair onderwijs en de kin-
deropvang cursussen als ontwikke-
lingsgericht werken, de meldcode
kindermishandeling en taalvaardig-
heid klaar staan. Medewerkers uit de
transport- en logistieksector kunnen
opstap- en basismanagementcursus-
sen volgen. En zo kunnen we door-
gaan. De tevredenheid van de cursis-
ten is groot, blijkt uit interviews die
op de site van de HEMA academie
zijn geplaatst. “E-learning is een flexi-
bele manier om tijdens én na werktijd
zelfstandig te leren; door je kennis te
vergroten heb je meer kans op door-
groeien, maar het geeft ook meer
body in je eigen functie; webinars
hebben een groot bereik, je hoeft geen
grote afstanden af te leggen om actu-
ele kennis op te doen en te delen”,
zijn enkele veelzeggende uitspraken.
Meester in het werk
Het nieuwe leren is recentelijk ook in
de provincies ingevoerd. Het A&O-
fonds Provincies stelt sinds 1 oktober
2014 voor alle 11.000 provinciale
medewerkers via de HEMA acade-
mie veertien cursussen ter beschik-
king. Zoals: beoordelings- en functio-
neringsgesprekken, feedback,
snellezen, timemanagement, met
druk en tegenslag omgaan, brainstor-
ming en mindmapping. De deelne-
mers kunnen inloggen via de portal
A&O ProvinciE-learning en worden
na de keuze van een cursus begeleid
door een videodocent. De privacy is
gewaarborgd, want de werkgever
kan niet meekijken. De medewerker
moet wel zelf de motivatie en disci-
pline opbrengen om de cursus af te
maken. Wie daarin slaagt, kan aan
het eind een toets maken en een deel-
namebewijs downloaden. In de
optiek van het A&O-fonds Provincies
past e-learning prima bij het speer-
punt ‘meester in je werk’, dat alle
decentrale overheden hoog in het
vaandel voeren. Het publieke domein
is sterk in beweging, waardoor hoge
eisen worden gesteld aan de vakbe-
kwaamheid van alle medewerkers.
Een meester in zijn werk beschikt
over de kennis en vaardigheden om
onder alle omstandigheden het beste
uit zichzelf te halen en zijn vak pro-
fessioneel uit te oefenen.
Onverwacht grote toeloop
De aftrap van e-learning bij de pro-
vincies vond eind vorig jaar plaats tij-
dens een feestelijke bijeenkomst in
Utrecht. Jaap Doeven, voorzitter van
het A&O-fonds Provincies, riep alle
aanwezigen op het cursusaanbod in
hun eigen werkomgeving onder de
aandacht te brengen. “Ik hoop dat we
over een jaar kunnen zeggen dat alle
provincies actief aan de slag zijn met
online leren”, zei hij. Die tijd was niet
nodig om tastbare resultaten te zien,
want de deelname aan A&O Provin-
ciE-learning overtreft in de praktijk
alle verwachtingen. Begin februari
werd de duizendste gebruiker ver-
welkomd en de toeloop van leergie-
rige provinciemedewerkers gaat
onverminderd door. Doeven is ver-
heugd over deze positieve ontwikke-
ling. “Het huidige project loopt een
jaar, dus tot 1 oktober 2015. Het
succes ervan vraagt om voortzetting,
temeer omdat het aansluit bij de
eigen verantwoordelijkheid van
medewerkers om in hun toekomst te
investeren. Het A&O-fonds Provin-
cies levert daaraan via de e-learning-
modules graag een bijdrage.”
Noot
Nadere informatie over de HEMA academie is te
vinden op www.HEMA-academie.nl en over het
A&O-fonds Provincies op www.aenoprovincies.
nl.Hans Schuurmans met een 3D-print van zijn hoofd Foto: privé-bezit