1. Để sản xuất lúa gạo, ruộng thời Yayoi nói chung qui mô tương đối nhỏ, phần lớn có chu
vi mỗi cạnh chừng khoảng 1m. Thế nhưng, ta thấy ở nhiều nơi, họ đã biết cách thức sử
dụng ruộng nước, khơi đường dẫn thủy thoát thủy đàng hoàng và lập được kế hoạch sản
xuất. Không bảo là cách mệnh thì cũng khó dùng một kiểu nói khác.
47
Người Yayoi có biết chăn nuôi không?
Vẫn theo F.Macé, khác với Âu Châu hay vùng Cận Đông và ngay cả với Trung Quốc, cách mạng tân
thạch khí ở Nhật Bản không cho ta thấy chăn nuôi đi kèm với canh nông. Người ta không tìm ra dấu tích
việc nuôi ngựa, heo, bò ở Nhật vào thời đại Yayoi. Những xương cốt bò, ngựa khai quật được ở các
kaizuka thuộc thời đại Yayoi đều thuộc niên đại đến sau. Tuy rồi Nhật Bản cũng biết chăn nuôi đấy nhưng
chưa bao giờ có thể mệnh danh nước Nhật là một quốc gia có truyền thống chăn nuôi. Việc thiến bò hoạn
lợn để bảo đảm con giống tốt, chỉ bắt đầu ở Nhật vào thế kỷ 18. Riêng Okinawa có truyền thống nuôi lợn
nhưng chuyện này chỉ xảy ra từ thế kỷ 14. Cả gà vịt và trứng cũng vậy, họ chỉ biết tới chúng vào thời hiện
đại.. Cho đến mãi sau này, người Nhật chỉ ăn toàn thịt săn được.
Trong khi xem xét một di chỉ như Tareyanagi, một di chỉ nổi tiếng ở tỉnh Aomori (bắc
Nhật Bản) liên quan đến những nghiên cứu về cách làm ruộng nước thời Yayoi trung kỳ.
Người ta tìm ra được ở đây 650 khoảnh ruộng vuông cỡ nhỏ, mỗi khoảnh có chiều
ngang từ 3 đến 4 m. Cho đến nay, phần đông tin rằng vào thời Yayoi , người ta thường
trồng lúa bằng cách “sạ” tức gieo trực tiếp (jikimaki) hạt giống vào ruộng. Thế nhưng
theo những gì phát hiện được ở di chỉ Hyakkengawa thuộc tỉnh Okayama, hay ở di chỉ
Nagahara thuộc Ôsaka và Uchizato Hyakuchô thuộc Kyôto thì khả năng cấy mạ trồng
lúa (rice planting) không phải là không có.
Nói về dụng cụ nông nghiệp thời ấy, để vỡ đất, đã có cày (suki, plow) và cuốc (kuwa,
hoe), làm bằng gỗ tận mũi nhọn. Đến mùa thu hoạch, dao đá to bản (ishibôchô) được sử
dụng để cắt gié lúa (từng cây một nên chưa có thể nói là gặt). Để tuốt vỏ, họ dùng cối
gỗ (kiusu) và chày giã (tategine). Gạo thu thập được thì giữ trong kho đụn dựng trên sàn
cao (takayuka-sôko) hay cất giấu trong kho đặt dưới hố (chozôketsu) và che phủ bên
trên.