2. ԳԵՂԱՐԴԻ ՎԱՆՔ
• Միջնադարյան Հայաստանի հանրահռչակ վանքերից է, մեր յուրօրինակ
հնություններից մեկը։ Ըստ ավանդության՝ հիմնադրվել է քրիստոնեությունը
Հայաստանում պետական կրոն հռչակվելու առաջին տարիներին (4-րդ դարի
սկիզբ)։ Վանքի հիմնադրումը վերագրել են Գրիգոր Լուսավորչին։ Գլխավոր՝
Կաթողիկե եկեղեցին, ըստ արևմտյան ճակատի մուտքի վիմագիր
արձանագրության, կառուցվել է 1215 թ՝ Զաքարյանների օրոք։
3. ԳԱՌՆԻ
• Հեթանոսական տաճարը կառուցվել է մ.թ I դ-ի 2-րդ կեսերին՝ ամրոցի
վերակառուցման շրջանում (մ.թ. 77թ.): Քրիստոնեական կրոնի ընդունումից
հետո այն եղել է Տրդատ Գ թագավորի քրոջ՝ Խոսրովդուխտի «ամառանոցային
սենյակը»: Կործանվել է 1679թ.-ի երկրաշարժի ժամանակ։ Կործանված տաճարի
մասերը, նրբաքանդակ սյուների կտորներն ու պատերի քարերը, խոյակներն
ընկած էին տաճարի շուրջը։ Այս հանգամանքը հնարավոր դարձրեց տաճարի
վերականգնումը, ինչը կատարվեց 1969-75 թվականներին:
• Ելնելով ավանդություններից՝ Մովսես Խորենացին Գառնիի հիմնադրումը
վերագրում է Հայկ նահապետի ծոռ Գեղամին, որի թոռան՝ Գառնիկի անունով
էլ կոչվել է Գառնի։