Chương 6: Quản lý chất thải sinh hoạt

1. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
6-1
CHÖÔNG 6
TRUNG CHUYEÅN VAØ VAÄN CHUYEÅN
6.1 SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA QUAÙ TRÌNH TRUNG CHUYEÅN
Hoaït ñoäng trung chuyeån vaø vaän chuyeån trôû neân caàn thieát khi ñoaïn ñöôøng vaän chuyeån
ñeán trung taâm xöû lyù hoaëc baõi choân laáp gia taêng laøm cho vieäc vaän chuyeån tröïc tieáp
khoâng kinh teá, cuõng nhö khi trung taâm xöû lyù hoaëc baõi choân laáp naèm ôû vò trí raát xa vaø
khoâng theå vaän chuyeån tröïc tieáp chaát thaûi raén ñeán ñoù baèng ñöôøng quoác loä. Traïm trung
chuyeån ñöôïc söû duïng khi: (1) Xaûy ra hieän töôïng ñoå chaát thaûi raén khoâng ñuùng nôi quy
ñònh do khoaûng caùch vaän chuyeån quaù xa. (2) Vò trí thaûi boû quaù xa tuyeán ñöôøng thu
gom( thöôøng lôùn hôn 10mi (16,09m). (3) Söû duïng xe thu gom coù dung tích nhoû( thöôøng
nhoû hôn 20yd3
(15m3
), (4) khu vöïc phuïc vuï laø khu daân cö thöa thôùt, (5) Söû duïng heä
thoáng Container di ñoäng vôùi thuøng chöùa töông ñoái nhoû ñeå thu gom chaát thaûi töø khu
thöông maïi. (6) Söû duïng heä thoáng thu gom thuyû löïc hoaëc khí neùn.
6.1.1 Ñoaïn ñöôøng vaän chuyeån lôùn.
Tröôùc ñaây, khi loaïi xe ngöïa thoà ñöôïc söû duïng ñeå thu gom chaát thaûi raén sinh hoaït, thoâng
thöôøng chaát thaûi thu gom ñöôïc chuyeån sang moät soá xe khaùc ñeå vaän chuyeån ñeán nôi xöû
lyù hoaëc choân laáp. Tuy nhieân, khi xe taûi hieän ñaïi ra ñôøi vaø saün coù nhieân lieäu reû tieàn,
hoaït ñoäng trung chuyeån haàu nhö khoâng toàn taïi nöõa, chaát thaûi raén sau khi thu gom ñöôïc
vaän chuyeån tröïc tieáp ñeán nôi thaûi boû. Ngaøy nay, khi chi phí nhaân coâng, vaän haønh,
nhieân lieäu gia taêng vaø khoâng coøn baõi choân laáp gaàn nôi thu gom, hoaït ñoäng trung
chuyeån laïi trôû neân thoâng duïng.
6.1.2 Vò trí traïm xöû lyù hoaëc baõi choân laáp ôû xa.
Khi vò trí traïm xöû lyù hoaëc baõi choân laáp ôû nhöõng vò trí khoâng theå vaän chuyeån chæ theo
ñöôøng quoác loä thì caàn xaây döïng traïm trung chuyeån. Neáu chaát thaûi ñöôïc xaây döïng baèng
ñöôøng oáng thì neân xaây döïng keát hôïp traïm trung chuyeån vaø traïm xöû lyù chaát thaûi.
6.1.3 Nhaø maùy taùi sinh vaät lieäu hoaëc traïm trung chuyeån.
Khuynh höôùng quaûn lyù chaát thaûi raén hieän nay laø phaùt trieån keát hôïp giöõa nhaø maùy thu
hoài vaät lieäu vaø traïm trung chuyeån laø cô sôû coù nhieàu chöùc naêng bao goàm caùc hoaït ñoäng
cuûa nôi thaûi boû, phaân loaïi, laøm phaân compost, caùc quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc, saûn
xuaát nhieân lieäu töø chaát thaûi vaø vaän chuyeån. Vieäc söû duïng moät nhaø maùy thu hoài vaät lieäu

2. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
keát hôïp vôùi traïm trung chuyeån lôùn seõ tieát kieäm ñöôïc chi phí vaø coù theå keát hôïp nhieàu
hoaït ñoäng quaûn lyù chaát thaûi raén trong moät cô sôû ñôn giaûn.
6.1.4 Traïm trung chuyeån ôû baõi choân laáp.
Ñeå ñaûm baûo an toaøn, nhieàu nhaø maùy vaän haønh baõi choân laáp ñaõ xaây döïng caùc khu chöùa
taïm (goïi laø traïm trung chuyeån ôû baõi choân laáp) ñeå chöùa caùc chaát thaûi töø caùc xe vaän
chuyeån nhoû vaø rieâng leû, nhôø ñoù nguy cô xaûy ra tai naïn ôû khu vöïc hoaït ñoäng cuûa baõi
choân laáp giaûm ñi ñaùng keå.
6.2 CAÙC DAÏNG TRAÏM TRUNG CHUYEÅN
Traïm trung chuyeån ñöôïc söû duïng ñeå trung chuyeån chaát thaûi raén töø xe thu gom vaø
nhöõng xe vaän chuyeån nhoû sang caùc xe vaän chuyeån lôùn hôn. Tuyø theo phöông phaùp söû
duïng ñeå chaát chaát thaûi raén leân xe vaän chuyeån, coù theå phaân loaïi traïm trung chuyeån
thaønh 3 loaïi nhö sau: (1) chaát taûi tröïc tieáp, (2) chaát taûi löu tröõ vaø (3) keát hôïp chaát taûi
tröïc tieáp vaø chaát taûi thaûi boû. Traïm trung chuyeån coù theå ñöôïc phaân loaïi theo muïc ñích
phuïc vuï: (1) Loaïi phuïc vuï cho nhöõng xe thu gom ban ñaàu nhö nhöõng xe thuû coâng,
nhöõng xe coù ñoäng cô nhoû. (2) Loaïi phuïc vuï cho nhöõng xe lôùn hôn, thöôøng laø nhöõng xe
cô giôùi .
Hình 6.1: Caáu taïo beân trong traïm trung chuyeån.
6.3 PHÖÔNG TIEÄN VAØ PHÖÔNG PHAÙP VAÄN CHUYEÅN
Xe vaän chuyeån ñöôøng boä, xe löûa vaø taøu thuyû laø nhöõng phöông tieän chuû yeáu söû duïng ñeå
vaän chuyeån chaát thaûi raén. Heä thoáng khí neùn vaø heä thoáng thuyû löïc cuõng ñöôïc duøng.
6-2

3. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
6-3
ÔÛ nhöõng nôi coù theå vaän chuyeån chaát thaûi töø traïm trung chuyeån ñeán baõi choân laáp cuoái
cuøng baèng xe vaän taûi thì caùc xe toa mooùc, xe coù toa keùo moät caàu vaø xe eùp ñöôïc duøng
ñeå vaän chuyeån. Taát caû caùc loaïi xe naøy coù theå söû duïng ôû baát kì traïm trung chuyeån naøo.
Moät caùch toång quaùt, caùc xe vaän chuyeån söû duïng phaûi thoaû maõn nhöõng yeâu caàu sau: (1)
chi phí vaän chuyeån thaáp nhaát, (2) chaát thaûi phaûi ñöôïc phuû kín trong suoát thôøi gian vaän
chuyeån, (3) xe phaûi ñöôïc thieát keá ñeå vaän chuyeån treân ñöôøng cao toác, (4) khoâng vöôït
quaù giôùi haïn khoái löôïng cho pheùp, (5) phöông phaùp thaùo dôõ chaát thaûi phaûi ñôn giaûn vaø
coù khaû naêng thöïc hieän ñoäc laäp.
6.4 YEÂU CAÀU CAÀN THIEÁT KHI THIEÁT KEÁ TRAÏM TRUNG CHUYEÅN
Nhöõng yeâu caàu caàn phải xem xeùt thieát khi thieát kế traïm trung chuyeån:
- Loaïi traïm trung chuyeån;
- Coâng suaát traïm trung chuyeån;
- Thieát bò, duïng cuï phuï trôï;
- Yeâu caàu veä sinh moâi tröôøng.
6.4.1 Loaïi traïm trung chuyeån
Khi thieát keá traïm trung chuyeån caàn xaùc ñònh roõ hoaït ñoäng taïi traïm trung chuyeån coù.
Goàm caû coâng taùc thu hoài vaät lieäu taùi sinh hay khoâng. Neáu coù, dieän tích traïm trung
chuyeån phaûi ñuû lôùn ñeå thu gom thaûi boû chaát thaûi.
6.4.2 Coâng suaát traïm trung chuyeån
Caû löôïng chaát thaûi raén ñöa veà traïm trung chuyeån vaø söùc chöùa cuûa traïm trung chuyeån
phaûi ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch caån thaän trong quaù trình quy hoaïch vaø thieát keá traïm trung
chuyeån. Löôïng chaát thaûi ñöa veà traïm trung chuyeån phaûi ñöôïc tính toaùn sao cho caùc xe
thu gom khoâng phaûi chôø ñôïi quaù laâu ñeå ñoå chaát thaûi. Do kinh phí ñaàu tö thieát bò vaän
chuyeån gia taêng neân caàn phaân tích caân baèng giöõa chi phí traïm trung chuyeån vôùi chi phí
hoaït ñoäng vaän chuyeån bao goàm caû thieát bò vaø nhaân coâng. Ví duï coù theå ñaït hieäu quaû hôn
khi taêng söùc chöùa cuûa traïm trung chuyeån vaø hoaït ñoäng vôùi ít xe vaän chuyeån baèng caùch
taêng thôøi gian laøm vieäc hôn laø söû duïng traïm trung chuyeån nhoû hôn vaø mua nhieàu xe
vaän chuyeån hôn. Coâng suaát traïm trung chuyeån cuõng coù theå thay ñoåi theo loaïi phöông
tieän söû duïng ñeå chaát taûi leân xe vaän chuyeån. Tuy vaäy, thoâng thöôøng söùc chöùa cuûa traïm
trung chuyeån khoâng vöôït quaù theå tích chaát thaûi raén sinh ra trong 3 ngaøy.

4. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
6.4.3 Yeâu caàu veà thieát bò vaø caùc duïng cuï phuï trôï
Thieát bò vaø caùc duïng cuï phuï trôï söû duïng ôû traïm trung chuyeån phuï thuoäc vaøo chöùc naêng
cuûa traïm trung chuyeån trong heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén. Moät soá thieát bò caàn söû
duïng ñeå ñaåy chaát thaûi vaøo xe vaän chuyeån hoaëc ñeå phaân boá ñeàu chaát thaûi treân caùc xe
vaän chuyeån, thieát bò ñeå ñaäp vuïn vaø ñaåy chaát thaûi vaøo pheãu naïp lieäu. Moät soá thieát bò
khaùc caàn duøng ñeå phaân boá chaát thaûi vaø laøm ñoàng ñeàu taûi löôïng treân xe vaän chuyeån.
Chuûng loaïi vaø soá löôïng thieát bò, duïng cuï yeâu caàu thay ñoåi theo coâng suaát cuûa traïm.
Hình 6.2: Caàn caåu chaát thaûi raén trong traïm trung chuyeån
Caân laø duïng cuï khoâng theå thieáu ñöôïc ôû taát caû caùc traïm trung chuyeån vöøa vaø lôùn ñeå coù
theå giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa traïm vaø ñeå xaây döïng heä thoáng döõ lieäu coâng ngheä vaø quaûn
lyù coù yù nghóa. Caân cuõng caàn thieát khi traïm trung chuyeån tính leä phí döïa treân khoái löôïng
chaát thaûi. Traïm caân cuõng phaûi ñöôïc trang bò ñieän thoaïi vaø heä thoáng lieân laïc hai chieàu
ñeå nhaân vieân ñieàu haønh traïm caân coù theå lieân laïc vôùi laùi xe.
6.4.4 Yeâu caàu veà moâi tröôøng
Taïi caùc traïm trung chuyeån caàn laép ñaët heä thoáng xöû lyù khí thaûi. Caàn xaây döïng maùi che,
söû duïng löôùi chaén ñeå haïn cheá hieän töôïng bay caùc thaønh phaàn thaûi nheï theo gioù. Hoaït
ñoäng cuûa traïm trung chuyeån caàn phaûi ñöôïc giaùm saùt chaët cheõ, caùc chaát thaûi rôi vaõi caàn
ñöôïc veä sinh ngay khoâng ñöôïc ñeå tích luyõ laâu hôn 2 giôø. Ôû nhöõng traïm trung chuyeån
lôùn caàn xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sô boä tröôùc khi thaûi boû vaøo heä thoáng thoaùt
nöôùc cuûa khu vöïc. ÔÛ nhöõng vuøng xa, caàn xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh ñeå
xöû lyù nöôùc roø ræ sinh ra taïi caùc traïm trung chuyeån.
6-4

5. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
6-5
6.4.5 Vaán ñeà söùc khoeû vaø an toaøn
Vaán ñeà söùc khoeû taïi caùc traïm trung chuyeån lieân quan ñeán söï hít phaûi buïi. Ñeå giaûm
noàng ñoä buïi trong khu vöïc chöùa chaát thaûi raén ôû traïm trung chuyeån, ngöôøi ta söû duïng
bieän phaùp phun nöôùc trong khoâng gian phía treân hoá chöùa. Caùc coâng nhaân ôû ñaây phaûi
ñöôïc trang bò maët naï choáng buïi, caùc maùy uûi laøm vieäc trong hoá chöùa phaûi coù cabin kín,
ñöôïc trang bò ñieàu hoaø khoâng khí vaø caùc thieát bò loïc buïi. Vì lyù do an toaøn, ngöôøi daân
khoâng ñöôïc ñoå tröïc tieáp chaát thaûi vaøo hoá chöùa ôû caùc traïm trung chuyeån lôùn.
6.5 XAÙC ÑÒNH VÒ TRÍ TRAÏM TRUNG CHUYEÅN
Neáu coù theå, traïm trung chuyeån caàn ñöôïc boá trí (1) gaàn khu vöïc daân, (2) deã daøng tieáp
caän vôùi tuyeán ñöôøng giao thoâng chính vaø caùc traïm ñieàu phoái xe. (3) ôû nhöõng nôi coù theå
haïn cheá möùc thaáp nhaát nhöõng aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng daân cö vaø moâi tröôøng do hoaït
ñoäng cuûa traïm trung chuyeån., (4) ôû nhöõng nôi maø vieäc xaây döïng vaø vaän haønh traïm
trung chuyeån seõ coù hieäu quaû nhaát. Theâm vaøo ñoù, neáu vò trí traïm trung chuyeån ñöôïc söû
duïng ñeå xöû lyù chaát thaûi raén nhö thu hoài vaät lieäu vaø saûn xuaát naêng löôïng thì nhöõng hoaït
ñoäng naøy phaûi ñöôïc ñaùnh giaù, kieåm soaùt.
Vì taát caû nhöõng yeáu toá ñaõ xem xeùt ôû treân hieám khi coù theå thoaû maõn ñöôïc ñoàng thôøi neân
thöôøng caàn phaûi thöïc hieän phaân tích caân baèng giöõa caùc yeáu toá naøy. Vieäc phaân tích ñoái
vôùi nhöõng vò trí khaùc nhau döïa treân chi phí vaän chuyeån seõ ñöôïc moâ taû döôùi ñaây.
Phöông phaùp naøy coù theå aùp duïng trong nhöõng tröôøng hôïp caàn phaûi löïa choïn giöõa moät
soá vò trí khaû thi ñeå xaây döïng traïm trung chuyeån.
6.5.1 Löïa choïn vò trí döïa treân chi phí vaän chuyeån
Vôùi nhöõng ñieàu kieän lyù töôûng, traïm trung chuyeån caàn ñaët taïi nhöõng nôi coù chi phí vaän
chuyeån thaáp nhaát. Tuy nhieân, vaán ñeà khoù khaên cho caùc cô quan quaûn lyù chaát thaûi raén laø
chi phí vaän chuyeån ngaøy caøng trôû neân ít quan troïng ñoái vôùi vieäc löïa choïn vò trí thích
hôïp ñeå xaây döïng traïm trung chuyeån.
6.5.2 Löïa choïn vò trí traïm trung chuyeån döïa treân caùc cô sôû ñieàu kieän giôùi haïn
Trong caùc tröôøng hôïp khi hai hoaëc nhieàu TTC vaø BCL ñöôïc söû duïng thì vaán ñeà ñöôïc
ñaët ra laø vò trí naøo seõ laø toái öu töø moãi TTC ñeán moãi BCL.
Giaû söû phaûi xaùc ñònh chi phí thaáp nhaát ñeå vaän chuyeån moät löôïng CTR töø moät trong ba
TTC ñeán moät trong ba BCL. Sô ñoà ñònh nghóa trong tröôøng hôïp naøy ñöôïc trình baøy
trong hình 6.17 . Cuõng giaû thieát raèng (1) toång löôïng chaát thaûi vaän chuyeån ñeán BCL

6. GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
baèng toång löôïng chaát thaûi ñaõ chuyeån ñeán TTC ( ñieáu kieän caân baèng vaät chaát ), (2) moãi
BCL chæ tieáp nhaän moät löôïng chaát thaûi xaùc ñònh ( coù theå do ñöôøng vaän chuyeån ñeán moät
BCL cho tröôùc bò haïn cheá ) vaø (3) löôïng chaát thaûi vaän chuyeån töø moãi TTC lôùn hôn hoaëc
baèng 0. Caùc vaán ñeà naøy ñöôïc theå hieän döôùi daïng coâng thöùc toaùn hoïc nhö sau:
1. Goïi vò trí TTC laø I;
2. Goïi vò trí BCL laø j;
3. Khi ñoù, Xij laø löôïng chaát thaûi vaän chuyeån töø TTC I ñeán BCL j;
4. Cij laø chi phí vaän chuyeån chaát thaûi töø TTC I ñeán BCL j;
5. Ri laø toång löôïng chaát thaûi ñöa ñeán TTC I;
6. Dj laø toång löôïng chaát thaûi coù theå chöùa ôû BCL;
7. Neáu goïi F laø haøm muïc ñích theå hieän toång chi phí vaän chuyeån laø nhoû nhaát, thì
haøm soá F ñöôïc xaùc ñònh (F) bôûi toång caùc giaù trò nhö trình baøy döôùi nay phaûi laø
nhoû nhaát ñoái vôùi nhöõng ñieàu kieän giôùi haïn:
X11C11 + X12C12 + + X21C21 + X22C22 + X23C23+ X31C31 + X32C32 + X33C33 = F
Ñieàu kieän giôùi haïn 1 laø löôïng chaát thaûi vaän chuyeån ñeán BCL phaûi baèng löôïng chaát
thaûi chuyeån ñeán TTC. Ñieàu kieän giôùi haïn 2 laø toång löôïng chaát thaûi vaän chuyeån töø
TTC ñeán BCL nhoû hôn hoaëc baèng söùc chöùa cuûa BCL. Ñieàu kieän giôùi haïn 3 laø khoái
löôïng chaát thaûi vaän chuyeån töø TTC phaûi lôùn hôn hoaëc baèng 0.
X11 D1
T1
6-6
X21
T2 X31 X12
X22
X13 X32
X23 X33
T = Traïm trung chuyeån
D = Baõi choân laáp
Hình 6.17 Sô ñoà xaùc ñònh vò trí TTC vaø BCL theo caùc ñieàu kieän giôùi haïn