Prezentacija učenika OŠ Jovan Jovanović Znam u okviru eTwvinning projekta "Putujemo ogledima kroz čarobni svet hemije"

1. Masti i ulja

2. • Masti i ulja nastaju u reakciji esterifikacije.
• To su estri glicerola i različitih viših masnih
kiselina – zasićenih i nezasićenih.
• Njihov opšti naziv je triacilgliceroli.
• Masti i ulja su smeše različitih
triaciglglicerola.

3. Podela triacilglicerola
• Podela triaciglglicerola izvršena je na
osnovu njihovog agregatnog stanja na
sobnoj temperaturi.
• Ako u molekulu triacilglicerola
preovladjuju zasićene masne kiseline,
to jedinjenje je čvrstog agregaznog
stanja i nazivamo ga mast.
• Ako u molekulu triacilglicerola
preovladjuju nezasićene masne
kiseline, takvo jedinjenje je u tečnom
agregatnom stanju i nazivamo ga ulje.

4. Nalaženje i dobijanje masti i ulja
• Masti i ulja su prisutni i u biljnim i u
životinjskim organizmima.
• Biljne masti i ulja najčešće se nalaze u
plodovima i semenu biljaka i iz njih se
mogu dobiti presovanjem, cedjenjem ili
rastvaranjem u nepolarnim rastvaračima.
• Životinjske masti dobijaju se topljenjem
masnog tkiva životinje na povišenoj
temperaturi.

5. Fizička svojstva masti i ulja
• Agregatno stanje
• Agregatno stanje masti i ulja zavisi od sadržaja zasićenih i nezasićenih
masnih kiselina, ali i od njihove molekulske mase.
• Na nasoj geografskoj širini masti su čvrste, ali često se nazivaju
kokosova i palmina mast „palmino ulje“, jer su tečnog agregatnog
stanja u tropskim područjima.
• Tačka topljenja
• Masti i ulja nemaju stalnu tačku topljenja jer su smeše različitih
triacilglicerola.
• Svinjska mast, koja se kod nas najčešće koristi u ishrani, topi se na
temperaturi izmedju 40 °C i 70 °C.

6. Hemijske reakcije masti i ulja
• Svi triacilgliceroli su esrti
• Iz njih je moguće reakcijom sa vodom dobiti glicerol i više masne kiseline od kojih je molekul bio
izgradjen.
• Pošto se slabo rastvaraju u vodi ova reakcija je veoma spora.

7. • Reakcija adicie vodonika na
dvostruku vezu organskih
jedinjenja naziva se
hidrogenizacija.
• Posto se adicijom vodonika
na ulje dobija triacilglicerol
koji sadrži samo zasićene
veze, ulje hidrogenizacijom
daje čvrst proizvod – biljnu
mast.
• Biljna mast je osnovna
sirovina za proizvodnju
margarina.

8. Hvala na pažnji!
Milica Malešević
Sara Zaskalicki