Ze

1. ЗОХИОГЧИЙН ЭРХ болон Түүнд
хамаарах эрх
Д.Бат-Эрдэнэ
2018 он
Архангай аймаг, Эрдэнэбулган сум

2. Зохиогчийн эрх
Copyright
Droit d’auteur
Авторское право
El derecho de autor
Зохиогчийн эрх

3. The Statute of Anne, 1710
Дэлхийн анхны зохиогчийн эрхийн хууль
Хатан хаан Аннагийн нэрээр нэрлэгдсэн
1710.04.10-нээс хүчин төгөлдөр болсон
Зохицуулалт
Зохиогч нарт өөрийн бүтээлийг хувилах
онцгой эрхийг олгосон
Нэгэнт хэвлэгдсэн бүтээлүүдийн хувьд 21
жил, хэвлэгдээгүй байгаа бүтээлийн
хувьд 14 жил, г.м
Эх сурвалж: http://www.copyrighthistory.com/anne.html

4. Бернийн конвенц
1886. Швейцари. Берн
Утга зохиол, урлагийн бүтээлийг хамгаалах тухай Бернийн
конвенц
2007 онд 163 гишүүн орон

5. Бернийн конвенцийн гишүүн орнууд
эх сурвалж: http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Berne_Convention.png

6. Зохиогчийн эрх
Хууль зүйн ойлголт
Зохиогчоос бүтээлээ өмчлөхтэй холбоотой

7. Ямар бүтээл хамаардаг вэ
Утга зохиолын бүтээлүүд /ном, товхимол, роман, тууж, шүлэг, өгүүллэг,
жүжгийн зохиол болон бусад хэвлэмэл бүтээл; илтгэл, лекц, айлдвар,
хэлсэн үг/
Урлагийн бүтээлүүд /драмын болон хөгжимт драмын бүтээл; бүжиг;
дан хөгжим болон дуурь, дуу, ари, романс; кино, гэрэл зураг, уран зураг,
зураг, гэрэл зураг, ноорог, судалбар, уран баримал, цоолбор, сийлбэр,
шигтгэмэл, хатгамал, /
Газрын зураг, төлөвлөгөө, газарзүй, байрзүй, уран барилгын болон
шинжлэх ухааны гурван хэмжээст бүтээл
Компьютерийн программ, мэдээллийн бааз
Орчуулсан, хялбаршуулсан, өөр хэлбэрт оруулсан зэрэг нь эх бүтээлийн
зохиогчийн эрхийг хөндөөгүй бол
Сонгон авсан болон түүвэрлэсэн, дэс дараалалд оруулсан нь оюуны
бүтээлч хөдөлмөр болохоор бол толь бичиг, түүвэр

8. Зохиогчийн эрхийн бүтээл болох шалгуур
Бодит хэлбэртэй байна
Зохиогчийн оюуны хөдөлмөрийн үр дүн байна
Илэрхийлэл байна, санаа бус

9. Юу үл хамаарах вэ
Агуулга
Зориулалт
Үнэ цэнэ
Ач холбогдол
Яаж илэрхийлэгдсэн
Хэлбэр хэмжээ
Чанар чансаа
ямар байх нь үл хамаарна

10. Зохиогчийн эрхийн бүтээл болохгүй зүйлс
Монгол Улсын Зохиогчийн эрх ба түүнд хамаарах эрхийн тухай
хуулийн 8 дугаар зүйлд:
хууль тогтоомж, эрх зүйн бусад акт;
захиргааны шийдвэр болон хуулийн этгээд, байгууллагын албан
баримт бичиг;
шүүхийн шийдвэр, тогтоол, шүүгчийн захирамж болон бусад
баримт бичиг, шүүх хуралдаан дээр хэлсэн үг;
энэ хуулийн 8.1.1-8.1.3-т заасан баримт бичгийн орчуулга;
төрийн бэлгэ тэмдэг, туг, далбаа, шагнал, одон, тэмдэг;
болсон үйл явдал, түүний үр дагавар болон тоо баримт бүхий
сонордуулгын шинжтэй аливаа мэдээ, мэдээлэл;
ардын урлагийн бүтээл, үндэсний зан заншил;
аливаа санаа, үйл ажиллагааны арга, үйл ажиллагаа, шинжлэх
ухааны нээлт, математикийн үзэл баримтлал.

11. Зохиогч
Бүтээл туурвисан хүн буюу хүмүүс
Нийлж бүтээл туурвисан бол хамтарсан зохиогчид
болно.

12. Зохиогчийн эдлэх эрх
Амины эрх буюу эдийн бус эрх
бүтээлээ өөрийн болон зохиомол,
нууц нэрээр, эсхүл нэргүйгээр
нийтлэх;
зохиомол, нууц нэрийг түүний
зөвшөөрөлгүйгээр өөрчлөх,
задруулахыг хориглох;
бүтээлээ нийтлэх эсхүл
бүтээлийг ашиглах тухай бүр
нэрээ дурдуулах;
бүтээл болон түүний нэрийг
зохиогчийн зөвшөөрөлгүйгээр
аливаа арга хэлбэрээр хувиргах,
гажуудуулах, өөрчлөхийг
хориглох
Эд хөрөнгийн эрх буюу онцгой
эрхэд доорхи үйл ажиллагааг
зөвшөөрөх болон хориглох эрх
хамаарна.
бүтээлийг хуулбарлах;
бүтээлийг нийтлэх;
бүтээлийг нийтэд түгээх;
үүсмэл бүтээл болгон өөрчлөх;
түрээсээр ашиглуулах

13. Зохиогчийн эрх үүсэх
Бүтээлийг бодитойгоор туурвиж бүтээсэн үеэс эхлэн
үүснэ
Ямар нэг баталгаажуулалт шаардагдахгүй

14. Зохиогчийн эрхийн бүтээлийн бүртгэл
Зохиогч буюу эрх эзэмшигч өөрөө хүсвэл
Зохих материалыг бүрдүүлээд
Үйлчилгээний болон тэмдэгтийн хураамж төлөөд
Оюуны өмчийн газарт хандан
• БҮТЭЭЛЭЭ
Зохиогчийн эрхийн бүтээлийн улсын бүртгэлд бүртгүүлж
Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ авч болно

15. Зохиогчийн эрхийн үргэлжлэх хугацаа
Амины эрх
ямар нэг хугацааны
хязгаарлалт байхгүй
Онцгой эрх
Зохиогчийг амьд байх
бүх хугацааны
туршид, нас
барснаас нь хойш 50
жил

16. Зохиогчийн эрхийн зөрчилд тооцохгүй байх нөхцөлүүд
хэвлэлийн тойм, эрдэм шинжилгээ, судалгааны бүтээл, шүүмжид болон
мэдээллийн зорилгоор ишлэл авч хэсэгчлэн ашиглах;
архив, музей, номын санд ашиглагдаж байгаа бүтээлээс хэсэгчлэн хуулбарлах;
эдийн засаг, улс төр, шашны холбогдолтой цаг үеийн асуудлаар сонин, сэтгүүлд
хэвлэгдсэн нийтлэл, эфирт дамжуулсан бүтээлийг хуулбарлахыг тусгайлан
хориглоогүй бол нийтэд мэдээлэх зорилгоор сонинд нийтлэх, эфирт дамжуулах,
утсан болон утсан бус холбоогоор мэдээлэх;
хурал цуглаан дээр хэлсэн үг, илтгэлийг мэдээллийн зорилгоор нийтлэх;
болсон үйл явдлыг нийтэд мэдээлэхтэй холбогдуулан нийтийн эзэмшлийн гудамж,
талбайд байршуулсан уран барилга, дүрслэх урлаг, гэрэл зургийн бүтээлүүдийг
тухайн орчны байдлыг үзүүлэх зорилгоор нийтлэх;
хараа болон сонсголын согогтой хүмүүсийн хэрэгцээнд зориулан ашиглах;
амины хэрэгцээнд зориулан бүтээлийг хуулбарлах;
эрүүгийн байцаан шийтгэх, иргэн, захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх
ажиллагааны зорилгоор хуулбарлах.

17. Зохиогчийн эрх зөрчигдвөл
Захиргааны хариуцлага
Эрүүгийн хариуцлага
Эд хөрөнгийн хариуцлага
Зөрчлийн тухай хууль
Эрүүгийн хууль
Иргэний хууль

18. Захиргааны хариуцлага
Хэн
Оюуны өмчийн хяналтын
улсын байцаагч
Шүүгч
Хэрхэн
8.3 дугаар зүйл.Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах
эрхийн тухай хууль зөрчих
1.Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай хуулийг
зөрчсөн нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол зөрчил
үйлдэхэд ашигласан эд зүйлс, хууль бусаар олсон хөрөнгө,
орлогыг хурааж, үйл ажиллагааг зогсоож, учруулсан хохирол,
нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх
хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван мянган нэгжтэй
тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.
2.Эрх эзэмшигчийн таних тэмдгийн хамт бичигдсэн зүйлийг
өөрчилсөн, устгасан, хууль бусаар өөрчилсөн, тараасан, хилээр
нэвтрүүлсэн, нийтэд түгээсэн нь эрүүгийн хариуцлага
хүлээлгэхээргүй бол зөрчилтэй бараа бүтээгдэхүүн, эд зүйлс, хууль
бусаар олсон орлогыг хурааж, учруулсан хохирол, нөхөн
төлбөрийг гаргуулж хүнийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний
төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван мянган нэгжтэй тэнцэх
хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

19. Эрүүгийн хариуцлага
140 дүгээр зүйл. Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах
эрхийг зөрчих
140.1.Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн бүтээлийг
зөвшөөрөлгүй хуулбарлан нийтлүүлсэн, түгээсэн, борлуулсан,
тэдгээрийн улмаас их хэмжээний орлого олсон бол хөдөлмөрийн
хөлсний доод хэмжээг тавин нэгээс хоёр зуун тавь дахин
нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, гурваас дээш
зургаан сар хүртэл хугацаагаар баривчлах, эсхүл гурван жил хүртэл
хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

20. Хамаарах эрх
Тоглолт
Бичлэг
Нэвтрүүлэг
Тоглогч
Бичлэг үйлдвэрлэгч
Радио, телевиз

21. Олон улсын гэрээ
ДОӨБ-ыг байгуулах тухай Конвенцид 1979 онд
Утга зохиол, урлагын бүтээлийг хамгаалах тухай
Бернийн Конвенцид 1998 онд
ДОӨБ-ын Зохиогчийн эрхийн гэрээнд 2002 онд
ДОӨБ-ын тоглолт, дуу авианы бичлэгийн гэрээнд
2002 онд
Оюуны өмчийн эрхийн худалдааны асуудлаархи
хэлэлцээрт

22. Зохиогчийн эрхэд холбогдох Монгол Улсын хуулиуд
Үндсэн хууль
Зохиогчийн эрх, түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль
Иргэний хууль
Эрүүгийн хууль
Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох тухай хууль
Зар сурталчилгааны тухай хууль
Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай
хууль
Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хууль

23. Үндсэн Хуулийн холбогдох заалт
Тавдугаар зүйл
... 2. Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа
хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрч, өмчлөгчийн эрхийг хуулиар
хамгаална.
Долдугаар зүйл
Монголын ард түмний түүх, соөлын дурсгалт зүйл,
шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтанд
байна.
Иргэний туурвисан оюуны үнэт зүйл болзохиогчийнх
нь өмч, Монгол Улсын үндэсний баялаг мөн.

24. Үндсэн хуулийн холбогдох заалт
Арван зургадугаар зүйл
Монгол Улсын иргэн дараахь үндсэн эрх, эрх чөлөөг
баталгаатай эдэлнэ:
... 8/ соёл, урлаг, шинжлэх ухааны үйл ажиллагаа явуулах,
бүтээл туурвих, ур шимийг нь хүртэх эрхтэй. Зохиогч,
шинэ бүтээл, нээлтийн эрхийг хуулиар хамгаална.

25. Зохиогчийн эрх ба түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль
1993 онд анх Зохиогчийн эрхийн тухай хууль нэртэйгээр
батлагдсан
1993.09.01-ний өдрөөс мөрдөгдөж эхэлсэн
1996, 1999 онуудад нэмэлт өөрчлөлт орсон
2006 онд шинэчилсэн найруулга батлагдсан
Одоо Зохиогчийн эрх ба түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль
нэртэйгээр хүчин төгөлдөр үйлчилж байна
8 бүлэг, 32 зүйлтэй

26. Бусад хуулиуд
Иргэний хууль
Эрүүгийн хууль
Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох тухай хууль
Зар сурталчилгааны тухай хууль
Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай
хууль
Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хууль

27. Хамтын удирдлагын байгууллага
Бүтээлийн аль нэг төрлөөр дагнан байгуулагддаг
Зохиогч нараас сайн дурын үндсэн дээр
Бүтээл ашигласаны төлбөр авах зорилготой

28. Хамтын удирдлагын байгууллага
Монголын хөгжмийн зохиолч, яруу найрагчдын эрхийг
хамгаалах холбоо /MOSRAC/
Монголын дуу, бичлэг үйлдвэрлэгчдийн холбоо
Монголын киноны уран бүтээлчдийн холбоо/MOFPAC/|
Монголын дууны уран бүтээлчдийн эрхийн хамгаалах
үндэсний нийгэмлэг

29. Аж үйлдвэрийн өмч # Зохиогчийн эрх
Санаа
Бүртгүүлсэн үеэс
7-20 жил
Илэрхийлэл
Бүтээсэн үеэс
Насан турш, нас
барснаас хойш 50 жил

30. Зохиогчийн эрхийн бүтээлүүд
Гадаадын
• Харри Портер / 20 тэрбум ам.доллар, 2014 он /
• Ганнам стайл / 20 тэрбум ам.доллар, 2014 он, 2.53
тэрбум интернэтийн хандалт /
• Титаник / 2.18 тэрбум ам.доллар, 2012 он/

31. Зохиогчийн эрхийн бүтээлүүд
Монголын
• “Тунгалаг тамир” Ч.Лодойдамба 1971 он
• “Би чамд хайртай” МУСК, Б.Балжинням 1985 он
• “Насны хайр” С.Жавхлан, Т.Баясгалан хамтарсан
тоглолт, 2002 он

32. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА
URL: www.ipom.mn
E-mail: baterdene@ipom.mn
Óòàñ: 99171775