Lecture

1. 8
Aralin 1
Ang Batayang Heograpikal at
ang mga Katangian ng Asia
MELC#1: Naipapaliwanag ang konsepto ng Asya tungo sa paghahating –
heograpiko: Silangang Asya, Timog_x0002_Silangang Asya, Timog-Asya,
Kanlurang Asya, Hilagang Asya at Gitnang Asya.

2. Heograpikal na Katangian ng Asia

3. Heograpikal na Katangian ng Asia
 Ang salitang HEOGRAPIYA hango sa salitang griyego
na GEO na ibig sabihin ay daigdig at GRAPHIEN ay
pagsulat o paglalarawan ng pisikal na kaayusan ng
lupa.
 Ang heograpiya ay tumutukoy sa pag-aaral ng mga
katangiang pisikal ng daigdig. Pinagkukunang
yaman at klima nito at ang aspetong pisikal ng
populasyon nito.

4. Ang Bagong Heograpiya ng Asia
Arno Peters - inilathala ang mapa ng daigdig
noong1973.
Eurocentric (pananaw na mga Europeo o
kanluranin na ang kabihasnan at
pamamaraan ng pamumuhay ng Asya ay
bunga o resulta ng kanilang sibilisasyon)
Peter’s Projection Map - nagpapakita ng
tunay na sukat ng mga kontinente batay sa
pamamaraan ng matematika.

5. Peter’s Projection World Map

6. Mga Hangganan ng Asia bilang Rehiyong Sosyo-Kultural
Hilaga - Karagatan ng Arctic.
Silangan- Karagatang Pasipiko at Kipot Bering
sa Hilaga nito na partikular na ihinihiwalay ang
Sibera mula sa Alaska na bahagi ng Hilang
Amerika.
Timog - Karagatang Indian at kontinente ng
Australia sa bandang Silangan.

7. Mga Hangganan ng Asia bilang Rehiyong Sosyo-Kultural
Kanluran - Mga hangganan ng Asia sa
kanluran: Kabundukang Ural at Caucasus, mg
Dagat ng Caspian, Black, Aegean,
Meditteranean, ar Red.
Batay dito, ang Asia ang pinakamalaking
rehiyon sa daigdig, na mayroong kabuuang
sukat na 49, 694, 700 kilometro kwadrado
(km2).

8. MAPA NG ASIA

9. ASYA
31%
AFRICA 20%
NORTH AMERICA16%
SOUTH AMERICA 12%
AUSTRAILA 5%
ANTARCTICA 9%

10. Panuto: Basahin at sagutain ang bawat tanong.
1. Ano ang pinakamalaking kontinente sa ating daigdig?
2. Ilang rehiyon ang bumubuo sa Asya? Ano-ano ang
rehiyong ito?
3. Kung ikaw ay nakatira sa bansang Pilipinas sa
kasalukuyan, sa anong
rehiyon ka napapabilang?
GAWAIN 1: Prosesong Tanong

11. Bakit mahalaga na mapag-
aralan natin ang heograpiya ng
Asia?

12.  Upang maunawaan ang:
 Mga likas na pangyayari
sa ating kapaligiran.
 Kung paano natin ito mapangangalagaan
tungo sa maayos na pagpapaunlad.

13. Ang Rehiyonal na Dibisyon ng Asia
 Batay sa Peter’s Projection Map, ang pook ng
Xinjiang, China ang pinakasentro ng Asia. Ito ang
naging batayan sa dibisyon sa mga rehiyon sa Asya:
Kanlurang Asya, Gitnang Asya, Silangang Asya,
Timog-Silangang Asya, at Hilagang Asya.

14. KANLURANG ASIA
 Ang dating Asia Minor, Near East, at Middle East ng
mga European ay magkakasama na bilang bahagi
ng Kanlurang Asia.
 Fertile Crescent - ang tawag sa pinakagitnang
bahagi ng Kanlurang Asia, dahil sa matabang lupa
at hugis arko nito. Malaking bahagi nito ay nasa
bansang Irag. Ito ay nagmula sa Persian Gulf pataas
sa Timog-Kanlurang Syria at patimog sa Lebanon,
Israel at Jordan.

15. KANLURANG ASYIA
 Mula sa fertile crescent, umaabot ang rehiyon sa
apat na direksiyon. Sa kanluran ay ang talampas ng
Anatolia, kasama rin ang bansang Turkey, at mga
bansang matatagpuan sa Kabundukang Caucasus -
Armenia, Azerbaijan, at Georgia.
 Ang ikalawang bahagi ay nasa timog ng fertile
crescent, ang Tangway ng Arabia. Ang Arabia sentro
ng rehiyon at tahanan ng dar-ul-Islam o ang “mundo
ng Islam”. Dito ipinanganak si Muhammad, ang
nagtatag ng relihiyon Islam. Dito rin matatagpuan ang
mecca ang sagradong lugar ng mga Muslim.

16. KANLURANG ASIA
 Malaking bahagi ng Tangway ng Arabia ang Saudi
Arabia. Nasa Timog nito ang Yemen. Ang Yemen ang
nagsisilbing sentro ng ugnayan sa Africa.
 Nasa Timog-Silangan at Silangang bahagi ang
bansang bansang Oman, United Arab Emirates,
Qatar, at Bahrain - ang mga bansang ito ay malaking
papel sa ugnayan at kalakalan sa Timog at Timog-
Silangang Asia.
 Ang ikaapat na bahagi ng Kanlurang Asia ay ang
Talampas ng Iran na matatagpuan sa Silangan ng
Fertile Crescent. Ang Iran ay kilalang Persia noong
unang panahon.

17. Mapa ng Kanlurang Asia

18. Mga Bansa sa Kanlurang Asia

19. GITNANG ASIA
 Nasa hilaga ng Iranian Plateau ng Gitnang Asia.
Dating tinatawag na Turkestan, kasama rito ang
mga bansang dating kabilang ng Union Soviet
Socialist Republic (USSR). Ito ang mga bansang
Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan,
Uzbekistan.

20. Mapa ng Gitnang Asia

21. Mga Bansa sa Gitnang Asia

22. TIMOG ASIA
 Ang Timog Asia ay tinatawag na Indian subcontinent
dahil para itong maliit na kontinent.
 Nasa hilaga nito ang Kagundukang Himalayas at
nasa kanluran ang Dagat Arabia.
 Nasa Timog naman ang Karagatang India at nasa
silangan ang Look ng Bengal.
 India - Ang bansang hugis diyamante at may
pinakamalaking sukat sa mga bansa sa Asia.
 Nasa hilagang-kanluran ang Pakistan at
Afghanistan.

23. TIMOG ASIA
 Sa hilaga, nasa Kabundukang Himalayas ang Nepal
at ang Bhutan.
 Nasa hilagang-silangan ang Bangladesh, at sa timog
ang maliit na polo ng Sri Lanka (dating Ceylon), at
ang kapuluan ng Maldives sa Indian Ocean.
 Ang Pakista, Bangladesh, at Sri Lanka ay dating
bahagi ng India na humiwalay bilang malalayang
bansa matapos ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.

24. Mapa ng Timog Asia

25. Mga Bansa sa Timog Asia

26. TIMOG-SILANGAN ASIA
 Sa dakong Silangan ng India matatagpuan ang
rehiyon ng Timog-Silangan Asia. Mayroon itong
dalawang bahagi. Ang peninsular ay iyong nasa
kontinente mismo at insular ay yoong mga isla
nito.
 Peninsular - Myanmar (dating Burma), Thailand
(dating Siam), Cambodia, Laos, Vietnam, at
malaking bahagi ng Tangway ng Malaysia.

27. TIMOG-SILANGAN ASIA
 Ang dulong hilaga ng Tangway ng Malay ay teritoryo
Thailand samantalang ang dulong Timog ay ay bahagi
ng Malaysia. Nasa dulo ng naturang tangway,
matatagpuan ang islang bansa ng Singapore.
 Nasa Timog at Silangan ng Malay Peninsula ang
Kapuluan ng Pilipinas, Indonesia, Singapore, Brunei,
at Timor Leste.
 Nasa dulong Timog ng Malay Peninsula ang
Singapore. Dati itong bahagi ng Malaysia ngunit
ninais ng nakararaming mamamayang Tsinog Budista
na humiwalay at maging ganap na malaya.

28. TIMOG-SILANGAN ASIA
 Karamihan ng mga pulo sa insula Timog-Silangan
Asya ay bahagi ng Indonesia kaya ito ang
pinakamalaking archipelago sa mundo. Ang
silangang bahagi ng isla ng Timor ay Timor Leste at
ang silangang bahagi ng Isla ng New Guinea ay Papua
New Guinea na karaniwang hindi isinasama sa
rehiyong ito.
 Ang Borneo - ay isang pulo na nahahati sa tatlong
bansa. Sakop ng Malaysia ang hilagang bahagi na
tinatawag na Sawarak at ang silangan bahagi na
kilala bilang Sabah. Sa gitna ng dalawang teritoryong
ito ay ang sultanato ng Brunei.

29. TIMOG-SILANGAN ASIA

30. TIMOG-SILANGAN ASIA
 Sa hilagang bahago ng Borneo matatagpuan ang
Pilipinas. Binubuo ito ng 7, 461 malalaki at maliit na
pulo.
 Nasa dulong hilaga ang pinakamalaking pulo ng
Luzon at sa timog ang pulo ng Mindanao. Sa pagitan
ng dalawa matatagpuan ang iba’t ibang sukat at
hugis ng mga pulo sa sama-samang tinatawag na
Visayas.

31. Mapa ng Timog-Silangang Asia

32. Mga Bansa sa Timog-Silangang Asia

33. SILANGANG ASIA
 Sa lahat ng rehiyon ng Asia, ang Silangang Asia ang
may pinakamatatag at tuloy-tuloy na kultural na
pag-unlad. Isa sa mga dahilan nito ay ang mga likas
na alakid sa paligid nito na nagsisilbing hadlang sa
mga dayuhan at ibang kultura na basta-bastang
makapasok dito.
 Nasa silangan ang Karagatang Pasipiko; sa timog
ang Dagat ng Timog China; at sa kanluran ang
Disyerto ng Xinjiang at Bulubundukin ng
Himalayas.

34. SILANGANG ASIA
 Sa bandang hilaga lamang nakapagtangkang
pumasok ang mga dayuhan mula sa Siberia at
Manchuria kaya dito itinayo ang Great Wall of
China.
 Malaking bahagi ng Silangang Asia ay sakop ng
People’s Republic of China, at mga bansang
Taiwan (Republic of China), Mongolia, Japan, North
Korea (Democratic Repulic of Korea), at South Korea
(Republic of Korea).

35. Mapa ng Silangang Asia

36. Mga Bansa sa Silangang Asia

37. HILAGANG ASIA
 Hilagang Asia ang tawag sa bahagi ng Asia na kilala
bilang Siberia. Sakop nito ang Kabundukang Ural
hanggang dalampasigan ng Siberia at Dagat ng
Bering.
 Nahahati ito sa mga bahaging West Siberian
Plains, Central Siberian Plateau, Northern
Ranges, at ang Arctic.

38. HILAGANG ASIA
 Ito ang may pinakamalaking sukat ng lupain sa
Asia ngunit hindi ito bansa dahil bahagi ito ng
teritoryo ng Russia. Iilan lamang ang naniniraha
dito dahil sa napakalamig na klima. Bihirang tao
ang ang nakakatagal sa temperaturang ito at hindi
rin angkop na taniman ng produkto.

39. Mapa ng Silangang Asia

40. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Topograpiya - isang masusing pag-aaral tungkol
sa anyo at hugis ng isang bansa. Isang kaalamas
sa hugis at katangian ng tuktok ng Daigdid at iba
pang namamasid na pang-astronomiya kabilang
ang planeta, buwan at asteriod.
 Klima - pangkaraniwan o pangmatagalang
kalagayan ng katangian ng panahon (weather) sa
isang takdang lugar o rehiyon.

41. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Hilagang Asia ay may napakalamig hanggang
katamtaman klima na may apat na uri ng panahon.
 Klimang Polar (Polar Climate) - Nararanasan ang
ganitong klima sa mga kabundukan sa hilaga
hanggang Himalayas. Sa mga kapuluan sa Arctic
Ocean patimog hanggang sa mga dalampasigan ng
Siberia ay may napakalamig na klima.
 mataas ang presyon ng hangin (air pressure),
mababa ang temperatura, at kakaunti ang ulan.
 hindi nasisikatan ang bahaging ito nang halos
kalahati ng bawat taon.

42. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Pinakamalamig ang Timog at Silangang bahagi ng
Siberia, kaya hindi ito angkop na tirahan ng mg tao
bagama’t may ilang nagtatagal dito sa tulong ng
teknolohiya at siyensiya.
 Sa hilagang-silangan ng rehiyon ay mas maayang
temperatura ang nararanasan at may ilang nakatira
dito.

43. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Gitnang Asya ay malamig ngunit ang hangin dito
ay tuyo. Malayo ito sa mga katawang-tubig na
maaaring pagmulan ng halumigmig.
 May malamig na disyerto at tuyong damuhan sa
Caspian Depression at hanggang sa Tien Shan Plateau
sa Xianjiang, sa kabundukan ng Mongolia, at sa
Disyerto ng Gobi sa Hilagang China.
 Ang mga mamamayan ay namumuhay sa
pamamagitg-aalaga ng hayop.

44. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Sa Hilaga, matatagpuan ang malalawak na kapatagan
na walang mga puno (steppes) at mga damuhan sa
gilid ng Burol at Bundok. Paminsan-minsa ay may
ulang dumidilig sa mga damuhang pastulan.
 And mga Disyerto sa rehiyon ay mag dalawang uri.
 Una ay ang Kyzyl Kum na ibig sabihin ay pulang
buhangin (red sands), matatagpuan sa Timog
Kazakhstan at Hilagang Uzbekistan.
 Ikalawa ay Kara Kum na ang ibig sabihin ay itim na
buhangin (black sands), nasa Timog na hangganan
Uzbekistan at Hilagang Turkmenistan.

45. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Hindi produktibo ang lugar na ito dahil tuyong-tuyo
ang hangin ay napakainit sa tag-araw. Nagyeyelo
naman at napakalamig sa panahon ng taglamig.
 Ngunit, may magandang bagay na nakatutulong sa
mga taong nakatira sa lugar. Mayroong dalawang ilog,
ang Syr Darya, at ang Amu Darya, na pinagmulan ng
sariwang tubig.
 Ang matabang lambak na Syr Darya at Amu Darya ay
may lugar kung saan namuhay ang mga unang
komunidad sa mundo sa pamamagitan ng pagtatanim.

46. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Sa maganda at kilanang kabundukan sa pagitan ng
Gitna at Timog Asia, ang Himalayas, ay may klima na
malamig at nagyeyelo.
 Sa buong taon ang kabundukan ay natatakpan ng yelo
na kapag tumatagal ay nagiging parang bundok ng
yelo (glaciers). Ang mga bundok ng ylo ay natutunaw
sa pag-init ng panahon at ang masaganang tubig ay
umaagos patungo sa mga ilog, kapatagan, at lambak
sa India. Dala ng masaganang tubig ang matabang
lupa na naiiwan sa tabing-ilog at nagpapasagana sa
ani sa mga kapatagan ng India at China.

47. Ang Himalayas at ang Plateau ng Tibet

48. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Sa maganda at kilanang kabundukan sa pagitan ng
Gitna at Timog Asia, ang Himalayas, ay may klima na
malamig at nagyeyelo.
 Sa buong taon ang kabundukan ay natatakpan ng yelo
na kapag tumatagal ay nagiging parang bundok ng
yelo (glaciers). Ang mga bundok ng ylo ay natutunaw
sa pag-init ng panahon at ang masaganang tubig ay
umaagos patungo sa mga ilog, kapatagan, at lambak
sa India. Dala ng masaganang tubig ang matabang
lupa na naiiwan sa tabing-ilog at nagpapasagana sa
ani sa mga kapatagan ng India at China.

49. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Indo-Gangetic Plains ay ang pinakamalawak na
kapatagan sa Timog Asia kung saan matatagpuan ang
matabang lupaing inanod o alluvial.
 Ang lupaing alluvial ay matabang lupa na dala ng
tubig na umaagos mula sa kabundukan at mga
kagubatan.
 Ang Indo-Gangetic Plains ay matatagpuan sa tabi ng
ilog Indus sa kanluran ng India, tabi ng Ilog Yamuna
Ganges sa Kalagitaan ng India, at ilog Brahmaputra sa
Silangan.

50. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Ilog Indus ay nagmumula sa kabundukan ng
Tibet at dumadaloy pahilagang kanluran sa Jammu at
Kashmir sa India at Pakistan, patimog sa Pakistan. Ito
ay nagbibigang masaganang tubig para sa irigasyon at
elektrisidad ng Gitnang Pakistan.
 Subtropical o Desert Tropical - Ang pinakamainit na
temperatura sa Asia ay nararanasan sa Arabian
Peninsula. Sa panahon ng tag-init, umaabot ang
temperatura sa average na 86 Fahrenheit o 30 Celsius.
Ang klima dito rito ay subtropical o desert tropical.

51. Mapa ng Topograpiya ng Kanlurang Asya

52. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Anatolian Plateau ang hilagang hangganan ng
kanlurang Asia. Ang temperatura dito ay hindi kasing-
init ng sa Timog. Ito ay matatagpuan sa pagitan ng
kabundukan ng Pontus at Taurus sa Turkey.
 Dito nagmumula ang tubig na umaagos sa dalawang
ilog sa Fertile Crescent - Tigris at Euprates. Noong
unang panahon ang mga ilog na ito ang nagbibigay
buhay sa Mesopotamia, isa sa mga pinakaunang
sibilisasyon sa daigdig.

53. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang Fertile Crescent ay ang matabang lupain na
hugis arko mula sa Palestine sa kanluran, ibaba ng
kabundukan ng Turkey at Syria sa Hilaga, at ang ilog
ng Tigris at Euphrates sa Silangan.
 Pinakalilala rito ang Mesopotamia “ang lupa sa
pagitan ng dalawang ilog”. Ang pana-panahonh pag-
apaw ng mga ilog ang nag-iiwan ng matabang lupa sa
Mesopotamia, dahil dito naging produktibong lokasyon
ang Mesopotamia para sa agrikultura.

54. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Dead Sea - pinakamababang lugar sa daigdig na 430
metrong mas mababa sa antas ng dagat (sea level) na
matatagpuan sa West Bank sa pagitan ng Jordan at
Israel sa Kanlurang Asia.
 Tropical - ang pangunahing Klima sa subcontinent ng
India.
 Monsoon ang nagdadala ng ulan sa loob ng ilang
buwan ng bawat taon. Nakakaranas din ng tagtuyot
ang rehiyon lalong-lalo na sa bahaging nasa kaloob-
looban ng kalupaan. Ito ang tawag sa mga pana-
panahong hangin na dumaraan sa Timog, Timog-
Silangan, at Silangang Asia.

55. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Dalawang Uri ng Monsoon;
 Hanging Habagat (wet season/southwest
monsoon) - mula sa lupain ng timog-kanlurang
Asia. Humihigop ito ng halumigmig mula sa Indian
Ocean, dinadala ito pahilagang-silangan, at
ibinabagsak ang masaganang ulan sa mga bansang
dinaraanan nito sa Timog Asia, Timog-Silangang
Asia, at Silangang Asia. Karaniwang itong
nangyayari sa buwan ng Hulyo hanggang Oktubre.

56. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Hanging Amihan (dry season/northeast monsoon) -
hanging nagmumula sa hilagang-silangan na tuyo at
malamig. Galing ito sa bahagi ng Siberia at Mongolia.
Ang malamig na hangin ay gumagalaw patungo sa
direksiyong timog-kanluran at nagbibigay ng mas
maginhawang pakiramdam sa mga rehiyong dating
dinadaanan ng habagat.
 Ang habagat ay nagdudulot ng ng malaking pinsala
lalong na kapag nakasanay ng mga bagyong galing sa
Pacific Ocean.

57. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang mga bansang nasa typhoon belt kagaya ng
Pilipinas, China, Japan, at iba pa ay nakararanas ng
malakas na hangin at ulan. Sa kabuuan ang klima ng
Timog-Silangang Asya ay tropikal. Ito ay mainit at
mahalumigmig buong taon.
 Ang klimang tropikal ay nagbubunga rin ng kabutihan.
Ang tag-ulan ay nakatutulong sa agrikultura at sa
pagpapanatili ng mga kagubatang tropikal (tropikal
rainforest) natirahan ng marami at sari-saring uri ng
halaman at hayop.

58. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang salitan ng ulan at init ng araw ang sumusuporta
sa magandang pagtubo ng mga halaman sa bukidtulad
ng palay at iba pa.
 May malalaking ilog na nagbibigay sa masaganang
tubig sa mga taga Timog-Silangan Asia - ang ilong
Mekong sa Vietnam, and Irrawaddy at Salween sa
Myanmar at Thailand, at Menan Chao Praya sa
Thailand, at iba pa.
 Ang Ilog Mekong ang pinakamahaba at umaabot sa 4,
35 kilometro. Malaking tulong ang mga ilog para sa
irigasyon, elektrisidad, at transportasyon.

59. Mapa ng Topograpiya ng Timog-Silangang Asya

60. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Ang South China Sea (West Philippine Sea) ay may
malawak na bahura (coral reef). Kilala rito ang
Tubbataha Coral Reef na bahagi ng Pilipinas.
 Strait of Malacca - may papel na ginagampanan
noon sa kalakan sa pagitan ng Asia at mga bansa sa
Europe.
 Ang hilagang bahagi ng China ay nabiyayaan ng
matabang lupa na tinatawag na loess.
 Ang loess ay lupang alluvial na pino, mabuhangin at
may calcium carbonate.

61. Ang Klima at Topograpiya ng Asia
 Disyerto ng Gobi - pinakamalawak na disyerto sa
Asia, may lawak na 500, 000 milya kwadrado. Isang
malamig na disyerto na minsa ay may namumuong
yelo.
 Ilong Yangtze at Huang Ho - dalawang malaking ilog
sa tsina na may malaking epekto sa pamumuhay ng
mga Tsino. Ang Ilong Yangtze ang pinakamahabang
ilog sa daigdig.
 Pulo ng Honshu sa Japan - ito ang pinakamalaking
pulo sa Japan at dito rin nakasentro ang kanilang
pambansang pamahalaan.

62. BUOD
• Ang Asia ay isang rehiyong heograpiko at may
sariling pagkakakilanlang kultural. Bagama’t
magkarugtong ang Asia at Europe at maaaring
tawaging kontinente ng Eurasia o Asiarope, naiiba
ang Asia sa kapaligiran at paraan ng pamumuhay.

63. BUOD
• Sa mahabang panahon, ang pananaw na
Eurocentric ang namamayan sa pagtingin sa Asia.
Lalo pa itong pinatibay ng paggamit ng mga mapang
naglalarawan sa kanluran bilang mas malaki kaysa
ibang bahagi ng daigdig. Ang Peter’s Projection Map
ay isang mahalagang instrumento upang mabago
ang Eurosektrikong perspektiba.

64. BUOD
• Ang mga rehiyon sa Asia ay may kanya-kanyang
katangiang heograpiko. Sari-saring kapaligiran at
mga likas na yaman ang makikita sa bawat bahagi
at ang bawat isa ay may mga potensiyal sa
kaunlaran. Mahalagang malaman at maunawaan ng
mga Asyano ang mga ito upang maisulong ang
kaunlaran at maayos na pamumuhay ng mga
mamamayan sa rehiyon.